Tentoonstellingsgids - Stilus

INLEIDING
INLEIDING
INLEIDING
Keizer Karelplein, Trajanusplein, Canisiussingel. In dit rijtje past de Smetiusstraat. Ook Smetius
heeft Nijmegen op de kaart gezet.
Johannes Smetius (1590-1651) en zijn zoon Johannes (1636-1704) waren beiden predikant in
Nijmegen. Daarnaast verzamelden ze hartstochtelijk de Romeinse oudheden die in en rondom de
stad opgegraven werden. Hun collectie en kabinet van oudheden waren ook buiten Nijmegen
befaamd, tot in Italië toe.
Smetius sr. gebruikte deze vondsten en gegevens uit de klassieke literatuur om de geschiedenis
van Nijmegen te schrijven. Hij was ervan overtuigd dat Nijmegen de door Tacitus genoemde Stad
der Bataven, oppidum Batavorum, was. In zijn boek Oppidum Batavorum, seu Noviomagum
geeft hij een uitgebreide verantwoording voor zijn claim. Hij trekt de geschiedenis door naar zijn
eigen tijd waarbij de aloude Bataafse deugden en karaktertrekken terugkomen in de hele
Nijmeegse geschiedenis.
Smetius jr. heeft na de dood van zijn vader een alfabetische catalogus van zijn Romeinse
voorwerpen samengesteld. De Antiquitates Neomagenses bevat korte beschrijvingen van de
vondsten maar ook langere verhandelingen van Smetius sr.
De bodem van Nijmegen is zo rijk aan Romeins materiaal dat er ook na vader en zoon Smetii veel
vondsten gedaan zijn. En ook van die voorwerpen zijn catalogi en geschiedkundige werken
verschenen.
Deze tenstoonstelling licht per vitrine een aantal aspecten van de relatie Nijmegen-Smetius-
Bataven-Rome uit.
- De catalogus van de verzameling Smetius en catalogi van het Gemeentemuseum, Museum
Kam en Museum Het Valkhof.
- Geschiedwerken over Nijmegen.
- Contacten van Smetius met andere zeventiende-eeuwse geleerden.
- Moderne opgravingen.
- Olielampjes en Sicamberkopjes.
- De Ouden als bron: uitgaven van klassieke schrijvers.
- In Nijmegen gedrukte boeken.
- Romeins vaatwerk.
- Inscripties.
Daarnaast is de documentaire Nijmegen, Stad der Bataven? te zien, die in 2005 door Compagnie
Tiengeboden is gemaakt ter ere van het negentienhonderdjarig bestaan van de stad.
Leo Nellissen
4