De kleur van geld 121 - Triodos

DE
KLEUR
VAN
GELD
EEn uitgavE van triodos Bank - nummEr 121 - wintEr 2013 - www.triodos.BE
IN DIT NUMMER: BOUWEN AAN DE
TOEKOMST: DOSSIER SCHOLEN
NATUURCENTRUM JALNA, EEN GROENE
OASE TIEN JAAR PRIVATE BANKING
TRIODOS DAG BRENGT MENSEN EN
IDEEËN SAMEN

05
BOUW
AAN
TOEKO
D
Spaaractie
14
Jalna,
een groene oase
13 Breng uw spaargeld in kaart
12
Kazerne Dossin
KLE
VA
GE

EN
DE
MST
E
UR
N
LD
inhoud
04
BOUWEN AAN DE TOEKOMST
Voorwoord door Olivier Marquet,
directeur Triodos Bank.
06
DOSSIER SCHOLEN
Hoe kunnen scholen vandaag
nog investeren in kwalitatieve
en duurzame gebouwen?
12
TRIODOS-NIEUWS
Actualiteit van uw bank.
13
BRENG UW SPAARGELD
IN KAART
Van vakantieverblijf tot muziektheater:
vier gefinancierde
projecten in beeld.
14
EEN GROENE OASE
Het Verbond voor
Vogelbescherming
geeft haar natuurcentrum
een flinke opknapbeurt.
16
“GELD IS EEN MIDDEL”
Tien jaar Private Banking:
een ontmoeting
met onze eerste klant.
19
FEITEN EN CIJFERS
Een vergelijking tussen duurzame
banken en globale grootbanken.
20
DE GEZICHTEN
VAN DE BANK
De Triodos Dag brengt
mensen en ideeën samen.
22
TRIODOS-GAMMA
Onze duurzame
spaar- en beleggingsproducten
op een rij.
DE KLEUR VAN GELD
is een uitgave van Triodos Bank en wordt gratis
verstuurd naar klanten en partners om hen te
informeren over de activiteiten van de bank.

VOORWOORD DUURZAME ACTUALITEIT
BOUWEN AAN
DE TOEKOMST
In dit nieuwe nummer van De kleur
van geld gaan we dieper in op de
financiering van schoolgebouwen. al
van bij haar start financiert triodos
Bank scholen. we willen bijdragen aan
een kwaliteitsvol onderwijs, want het
is op school dat kinderen de rijkdom
ontdekken van de wereld die ze op een
dag zullen erven. Het is daar dat ze de
nodige kennis opdoen om alle kansen te
grijpen die de wereld te bieden heeft.
de crisis bemoeilijkt de financiering
van schoolgebouwen. voor de banken
gelden strengere liquiditeitseisen. dat
zet sommige banken, die erg afhankelijk
zijn van de interbancaire markt, ertoe
aan langetermijnkredieten in de sector
te weigeren.
triodos Bank verleent uitsluitend
kredieten dankzij het spaargeld van
haar klanten, hetzij particulieren, hetzij
verenigingen of bedrijven. Zo hebben
we de bankencrisissen goed doorstaan
en daardoor kunnen we ook vandaag
ingaan op de wezenlijke noden van
de samenleving, die van scholen in
het bijzonder.
Een studie van de global alliance for
Banking on values vergeleek onlangs
waarde(n)gedreven banken zoals de onze
met mondiale, ‘systemische’ banken.
daaruit bleek dat de eerste tijdens
de voorbije tien jaar een veel grotere
bijdrage leverden aan de reële economie
(zie pagina 19). die resultaten illustreren
nog maar eens dat het mogelijk is om
anders te bankieren, in dienst van de
samenleving.
Een gelukkig 2013!
olivier marquet
directeur
WORD
FAN
OP FACEBOOK!
Onlangs hebben we onze
Facebookpagina gelanceerd. Projecten
die we financieren, standpunten van
de bank, nieuws over duurzaam
bankieren … we zullen het allemaal
met u delen. Word fan!
WWW.FACEBOOK.COM/TRIODOS.BE
4
TOOLBOX
COACHT
VZW’S
De vzw Toolbox verenigt sinds 2003
managers en consultants die vrijwillig
Belgische vzw’s coachen om zich
verder te professionaliseren. Tien jaar
na de oprichting hebben meer dan 150
verenigingen uit sociale sectoren (zoals
gezondheidszorg, jeugd en integratie)
begeleiding gekregen, bijvoorbeeld
op het vlak van boekhouding,
personeelsbeleid of organisatie. Alle
opdrachten die tijdens die tien jaar
vrijwillig uitgevoerd werden, komen in
totaal overeen met een waarde van meer
dan drie miljoen euro. Vandaag zijn er een
honderdtal consultants en managers
beschikbaar voor opdrachten in het hele
land. ToolBox krijgt ondersteuning van
Triodos Fonds, dat gefinancierd wordt
dankzij de vrijgevigheid van Triodosklanten
die hun interesten (of een deel
daarvan) wegschenken en dankzij
rechtstreekse giften.
WWW.TOOLBOxH2O.ORG

5 DUURZAME ACTUALITEIT
DUURZAME
ZIEKENHUIS-
RENOVATIE
In Gosselies, ten noorden van Charleroi,
is het ziekenhuis ‘Notre Dame de
Grâce’ bezig met grootschalige
renovatiewerken. De oude gebouwen
zullen veel energiezuiniger worden
dankzij duurzame technieken
zoals doorgedreven isolatie van
de gevel, superisolerende ramen
en een verwarmingssysteem met
warmtekrachtkoppeling. Ook het
comfort voor de patiënten wordt
verbeterd. Triodos Bank heeft de
verbouwingen samen met andere banken
gefinancierd. Het is het eerste ziekenhuis
dat we financieren. Gezondheidszorg
is een kernsector voor Triodos Bank,
die veel projecten financiert met extra
aandacht voor levenskwaliteit, zoals
rusthuizen, wijkgezondheidscentra of
gehandicaptenvoorzieningen.
WWW.CNDG.BE
SPAARACTIE
voor drinkBaar watEr
in Congo.
driekwart van de Congolezen
heeft geen toegang tot drinkbaar
water. om dat te veranderen,
ondersteunt geneeskunde voor de
derde wereld (g3w) wijkcomités
in kinshasa en Lubumbashi. Zij
installeren waterputten, ijveren
voor betere watervoorzieningen en
sensibiliseren de bevolking.
© G3W
steun hen en spaar vóór
28 februari 2013 minstens 1.000
euro extra, met als gestructureerde
mededeling +++ 000/6122/01251+++.
Per deelnemer schenken we
10 euro aan g3w.
www.triodos.be/spaaractie2013
16/03/2012
KRINGWINKEL
RETROBEURS
Flanders Expo, Gent
Sixtieslampen,
zeldzame lp’s, retromeubels
en andere
mooie tweedehandsspullen:
u vindt het
voor een zachte prijs
op de Kringwinkel
Retrobeurs. Organisator
is vzw Ateljee, de
koepelorganisatie van
Gentse kringwinkels.
WWW.ATELJEE.INFO
19-21/04/2013
VALÉRIANE BRUSSEL
Tour&Taxis, Brussel
De Valériane-beurs
van de milieuorganisatie
Nature & Progrès
verzamelt meer dan
100 bioproducenten
en ecospecialisten
in Tour & Taxis in
Brussel. Er valt heel
wat te ontdekken over
biovoeding, duurzaam
bouwen, hernieuwbare
energie, duurzame
kleding, ecotoerisme
en meer.
WWW.VALERIANE.BE/
BRUSSEL
3-5/05/2013
PASSIVE HOUSE
BEURS
Tour&Taxis, Brussel
De PassiveHouse
Beurs is dé beurs voor
energiezuinig bouwen,
verbouwen en wonen.
Dankzij meer dan 130
gespecialiseerde
exposanten vinden
zowel potentiële
(ver)bouwers als
bouwdeskundigen er
antwoorden op hun
vragen. Vrijdag is een
dag speciaal voor
professionelen.
WWW.PASSIVEHOUSE.BE

BOUWEN
AAN DE
TOEKOMST
NOOD AAN
GRONDIGE RENOVATIES
Het Séminaire de Floreffe in de buurt van
Namen verbouwt haar kleuterklassen.
Het gebouw voldeed niet meer aan de
normen en de veiligheid van de kinderen
was in gevaar. Een deel van het gebouw
was ook al even niet meer in gebruik
omdat het te vervallen was. Het geld voor
een renovatie ontbrak, maar de school
vond een oplossing via een nieuwe
eigenaar met wie ze een erfpachtovereenkomst
sloot. Zo kwamen er meer
middelen vrij om renovatiewerken te
financieren. Ook voor veel andere
scholen is er creativiteit nodig om
renovaties van gebouwen mogelijk te
maken en een goede schoolwerking
te garanderen.
(Foto: Lisa Develtere)

DOSSIER SCHOLEN

Bouwen
aan de
toekomst
tekst en foto’s LISA DEVELTERE

OVERHEIDS-
GARANTIE
Wanneer een school
een krediet aangaat
bij een bank voor
investeringen in
schoolgebouwen,
staat de overheid in
voor de waarborg van
dat krediet. Febelfin
(de koepel van de
financiële sector)
heeft hiervoor samen
met de bevoegde
overheden een protocol
getekend dat de
modaliteiten van die
kredieten vastlegt.
Tot voor kort gold er
in beide landsdelen
een maximumrentevoet
voor dat type
financieringen. In de
huidige economische
context heeft
dat als gevolg dat
de winstmarge voor
de bank beperkt is.
Vandaar dat banken
momenteel weinig
kredieten toekennen
onder het protocol.
Aan Franstalige kant
is de situatie onlangs
veranderd: daar
kunnen banken nu
via openbare aanbestedingen
scholen
een marktconform
krediet aanbieden.
In Vlaanderen geldt
nog altijd de oude
regelgeving.
9 DOSSIER SCHOLEN
BouwEn aan dE toEkomst
wanneer leerkrachten en leerlingen moeten werken
in vervallen schoolgebouwen waar de verf van de
muren bladdert, komt ook de kwaliteit van het
onderwijs in het gedrang. maar waar halen scholen
in tijden van crisis en overheidsbesparingen nog de
middelen om te investeren in duurzame renovaties
en gebouwen? Zoeken naar creatieve oplossingen is
de boodschap.
TOTAAL UITSTAANDE
OVERHEIDSWAARBORGEN
VOOR DE FINANCIERING
VAN SCHOLENBOUW AGIOn (Vlaams
Agentschap voor
Infrastructuur in
de vrije Basisschool Zonnekind in
kalmthout bouwt momenteel een passiefkleuterschool.
dankzij die passiefbouw zal
de school heel wat minder energiekosten
hebben , zodat ze haar werkingstoelagen
kan gebruiken voor louter pedagogische
doelen. “aan passiefbouw hangt wel een
prijskaartje,” vertelt directeur gino van
gool. “maar omdat we deel uitmaken van
een pilootproject van de vlaamse overheid
rond passiefscholen, betaalt de overheid
een groot deel van de extra kosten.”
voor het bedrag dat de school zelf moet
bijdragen aan de bouwkosten, ging ze een
krediet aan bij triodos Bank. de vlaamse
overheid staat borg voor dat soort
kredieten, maar legt financiële instellingen
tegelijk een maximumrentevoet op.
van gool: “we konden niet lenen bij onze
huisbankier. veel banken weigeren
dossiers of beperken ze in looptijd
omdat ze de winstmarge te beperkt
vinden.”
“triodos Bank financiert scholen omdat
een kwalitatief onderwijsnet, met plaats
voor iedereen, cruciaal is voor de toekomst,”
legt vanessa vanleene, Credit
manager bij triodos Bank, uit. “we
financieren onder meer energiezuinige
schoolgebouwen of renovaties, niet enkel
vanwege de lagere milieu-impact of het
betere comfort, maar ook omdat scholen
dankzij de besparing op hun energiefactuur
meer kunnen investeren in hun
pedagogische project.”
420
mILjOEN EurO
Ecologisch renoveren
de michaëlschool in turnhout verhuisde
enkele jaren geleden naar hun nieuwe
laagenergiegebouw. Buiten is het ijskoud,
binnen is het aangenaam warm en de
lokalen baden in het licht. “de keuze om te
verbouwen volgens ecologische principes
paste helemaal in de ideologie van onze
school,” vertelt olivia Fierens, bestuurslid
van deze steinerschool. “oorspronkelijk
huisde er een vleesverwerkend bedrijf in
dit gebouw. de verbouwingen hebben het
gebouw onherkenbaar veranderd. we
hebben voluit gekozen voor ecologische
materialen. Binnen zijn de muren
afgewerkt met leem of klei en we hebben
ook veel hout gebruikt.”
vroeger zat de school in een oud herenhuis
enkele straten verderop. “we wisten dat
het gebouw in slechte staat was, maar pas
toen we het volledig leeghaalden om te
verhuizen, zagen we hoe erg het eraan toe
was,” zegt leerkracht mai marinus die al
26 jaar les geeft in de michaëlschool. “Een
211
mILjOEN EurO
Fonds de garantie des
bâtiments scolaires (van de
Federatie Wallonië-Brussel)
het Onderwijs)
goed gebouw is heel belangrijk voor een
school. in onze nieuwe klassen is er ruimte
en de vierkante vorm van de klassen draagt
ook bij tot een gevoel van samenzijn. dat
maakt het gemakkelijker om de aandacht
van de leerlingen vast te houden. ik ben
heel blij met onze nieuwe school.”
Hoe de school het nieuwe gebouw kon
financieren? aan de ene kant was er de
opbrengst van de verkoop van het oude
gebouw, maar aan de andere kant had
de school doorheen de jaren met de hulp
van de ouders ook al een zeker bedrag
gespaard. voor de verbouwingen kreeg ze
overheidssubsidies en ging ze een krediet
aan bij triodos Bank.
De vinger op de knip
de afbetaling van het krediet gebeurt met
de werkingsmiddelen van de school.
traditioneel vraagt de oudervereniging
aan de ouders een gift om die werkingsmiddelen
aan te vullen. de meeste ouders
schenken een vrije bijdrage aan de school.
“de problematiek van de
scholenbouw beïnvloedt op een
substantiële manier de kwaliteit
van ons onderwijs.”
Dirk Vanstappen, directeur Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs

DOSSIER SCHOLEN
AANTAL LEERLINGEN >
Nederlandstalig onderwijs: 1.120.371
Franstalig onderwijs: 867.465
Duitstalig onderwijs: 13.537
AANTAL SCHOLEN >
Nederlandstalig: 3.422
Franstalig: 2.613
Duitstalig: 76
Kleuteronderwijs, lager onderwijs, secundair onderwijs - bijzonder
onderwijs inbegrepen
Bron:
www.statistiques.cfwb.be
www.ond.vlaanderen.be/onderwijsstatistieken
de school heeft dus middelen, maar daar
blijft ze wel voorzichtig mee omspringen.
“we wisten vooraf dat de kosten van de
afbetaling er zouden zijn en het is dus ook
een vaste post in onze begroting,” vertelt
mai marinus. “we beheren onze middelen
goed en we zijn financieel gezond, maar
net als elke school moeten we ons bij elk
project afvragen of het noodzakelijk is.
we zouden nog meer hulp van de ouders
kunnen gebruiken, maar ik merk dat
het vandaag voor de ouders minder
gemakkelijk is om geld te geven.”
ook bij de vrije Basisschool Zonnekind
worden er geen onnodige uitgaven gedaan,
zegt directeur gino van gool: “momenteel
weten we nog niet precies wat de bouw
van de nieuwe school ons kost. Er zijn
namelijk veel bijkomende uitgaven aan
verbonden zoals bijvoorbeeld het huren
van een klaslokaal voor de kleuters tijdens
de werken. voorlopig moeten we dus
de vinger op de knip houden zonder dat
de gewone werking van de school in het
gedrang komt.”
Creativiteit en rationaliteit
“ik denk dat iedereen het erover eens is
dat meer geld voor scholenbouw
onontbeerlijk is,” zegt dirk vanstappen,
directeur van de dienst voor investeringen
van het katholiek onderwijs.
“de problematiek van de scholenbouw
beïnvloedt op een substantiële manier
de kwaliteit van ons onderwijs. in een
aangename en nette omgeving werken, is
wel degelijk een groot verschil met in een
lokaal zitten waar de verf van de muren
bladdert en het plafond niet helemaal meer
recht hangt. Het weegt op de werking van
het personeel in de school en heeft invloed
op het leertraject dat leerlingen in die
school afleggen.”
10
“na verloop van tijd weegt het ook op de
leermiddelen die de school kan aankopen.
scholen kunnen verplicht zijn om
investeringen te doen zonder subsidies, of
om die aan te vullen met een grote lening.
dat betekent dat ze hun werkingsmiddelen
moeten gebruiken om een lening af te
betalen, in plaats van er studiemateriaal
mee aan te schaffen. dat beïnvloedt de
werking van de school.”
de vrije katholieke scholen konden
vroeger veel meer terugvallen op de
middelen van bisdommen, congregaties en
parochies, zegt dirk vanstappen. “daardoor
konden sommige scholen zonder
subsidies bouwen of verbouwen. die
geldkranen zijn ondertussen allemaal
toegedraaid. daardoor hebben we niet
meer dezelfde investeringsmogelijkheden.”
momenteel wijst niets er op dat de
overheid de middelen voor scholenbouw
de volgende jaren substantieel zal
verhogen. om de kwaliteit van het
Belgische onderwijs te behouden, moet
er dus naar andere oplossingen gezocht
worden. Zo gaan er stemmen op om meer
over de schoolmuren heen te kijken en te
zoeken naar mogelijke samenwerkingsverbanden.
sportclubs kunnen bijvoorbeeld
geïnteresseerd zijn om buiten de
schooluren gebruik te maken van de
turnzaal. omgekeerd kunnen lessen
lichamelijke opvoeding ook elders plaatsvinden,
bijvoorbeeld in gebouwen van
de gemeente. Het zijn voorbeelden van
mogelijke pistes die naar voren geschoven
worden. Ze geven aan hoe scholen
creativiteit aan de dag moeten leggen
om de kwaliteit van hun onderwijs
te verzekeren.
WWW.ZONNEKIND.ORG
WWW.STEINERSCHOOLTURNHOUT.BE
WWW.SEMINAIRE-DE-FLOREFFE.BE

11
MEER DAN TIEN
JAAR WACHTEN
OP SUBSIDIES
Scholen in Vlaanderen
die een beroep
willen doen op
overheidssubsidies,
kunnen een aanvraag
indienen bij AGIOn,
het Agentschap voor
Infrastructuur in
het Onderwijs. Als
het gaat om grote
werken voor een groot
subsidiebedrag, moeten
scholen veel geduld
hebben. Omdat er elk
jaar meer aanvragen
dan beschikbare
middelen zijn, groeit het
aantal dossiers op de
wachtlijst. De scholen
die dit jaar aan de
beurt zijn, dienden hun
aanvraag al meer dan
tien jaar geleden in.
Momenteel wachten
1.894 scholen op
subsidies. Het totale
budget van al hun
geplande werken is
goed voor 3,1 miljard
euro. In Wallonië en
Brussel zijn de subsidies
voor de scholenbouw
op een andere manier
georganiseerd. De
nadruk ligt eerder
op de subsidiëring
van interesten op de
leningen die scholen
aangaan dan op
kapitaalsubsidies
(waarvan het aantal per
jaar beperkt wordt).
DOSSIER SCHOLEN
“we hebben
voluit gekozen
voor ecologische
materialen.”
Olivia Fierens, bestuurslid
van de michaëlschool in Turnhout

TRIODOS-NIEUWS
HISTOrISCHE
BRUSSELSE
BIOSCOOP
HErLEEFT
In hartje Brussel, aan de Anspachlaan,
konden filmliefhebbers lange tijd hun
hart ophalen in bioscoop ‘Pathé Palace’.
Momenteel staat het art-nouveaugebouw
leeg, maar grondige renovatiewerken
zullen de historische filmzaal doen
herleven. De heropening is gepland voor
2015, onder de naam ‘Le Palace’. Net als
in de vorige eeuw wordt het een echte
arthousebioscoop, met 4 filmzalen,
ruimtes voor tentoonstellingen en
lezingen, en een restaurant.
Triodos Bank financiert het project,
dat ook steun krijgt van de Federatie
Wallonië-Brussel, de eigenaar van
het gebouw.
WWW.LEPALACE.BE
KAZERNE
DOSSIN,
NIEuW muSEum
OVEr HOLOCAuST
In december opende in Mechelen
Kazerne Dossin, een nieuw museum over
de Holocaust en de Mensenrechten. Het
ligt tegenover de voormalige kazerne
vanwaar de nazi’s 25.484 Joden en 352
Roma uit België en Noord-Frankrijk
deporteerden naar het vernietigingskamp
Auschwitz-Birkenau. In het gebouw
bevond zich tot voor kort een kleinschaliger
museum. Kazerne Dossin is als
museum bewust sober gehouden en laat
de geschiedenis voor zich spreken met
archiefstukken, foto’s, interviews, getuigenissen
en verhalen van overlevenden.
Het project werd gefinancierd door de
Vlaamse overheid. Triodos Bank verleende
een voorfinanciering voor subsidies.
WWW.KAZERNEDOSSIN.EU
© Christophe Ketels
© Olivier Papegnies
12
Hernieuwbare energie is al van bij het
begin één van de specialiteiten van
Triodos Bank. In België heeft de bank
onlangs haar tweehonderdste windmolen
gefinancierd. Eén van de recent
gerealiseerde projecten is het eerste
windpark van de nieuwe Vlaamse windenergieproducent
Storm. Het gaat om
twee windturbines met een mast van
100 meter hoog die werden opgetrokken
in Wachtebeke (boven Gent). Met
een totaal vermogen van 5 MW leveren
ze voldoende groene stroom voor alle
inwoners van het dorp. Zij kunnen als
coöperant ook rechtstreeks investeren
in het project en voordelig groene stroom
afnemen, net als de inwoners van Sint-
Kruis-Winkel, Mendonk en Desteldonk.
Triodos Bank heeft niet alleen het park in
Wachtebeke gefinancierd, maar ook de
twee windmolens die Storm dit jaar nog
in Maasmechelen zal bouwen. Ook in dat
project zullen de inwoners mee kunnen
investeren als coöperant.
WWW.STORM.BE
200
WINDmOLENS

Het CENTRUM VOOR BASISEDUCATIE in Gent geeft opleidingen aan volwassenen met een beperkte of onafgewerkte schoolloopbaan. Ze volgen er onder meer
cursussen taal, rekenen, computervaardigheden en algemene vorming.
In de ‘GîTES ET SALLES DE L’AM’ in de buurt van Rochefort kunnen toeristen en bedrijven zich herbronnen in een mooie, groene omgeving. Eén van de gebouwen op het
domein is een laagenergiewoning. De ecologische aanpak blijkt ook uit het gebruik van bijvoorbeeld zonnepanelen en regenwaterrecuperatie.
MUZIEKTHEATER TRANSPARANT uit Antwerpen verkent de artistieke grenzen van opera en muziektheater. Het productiehuis geeft hedendaagse makers van eigen
bodem kansen om diverse vormen van muziektheater te creëren. (Foto’s: ‘Lilith’, copyright Pief Heyman)
URBANI uit Watermaal-Bosvoorde is gespecialiseerd in de ontwikkeling van duurzame, ecologische woonprojecten voor de huurmarkt, met bijvoorbeeld groene daken
en extra aandacht voor energiebesparing en afvalsortering.
Breng uw spaargeld in kaart!
Triodos Bank staat voor transparantie. U weet altijd welke projecten we financieren dankzij uw spaargeld: duurzame
projecten met toekomst.
triodos.be

MILIEU
JALNA,
EEN GROENE
OASE
in natuureducatiecentrum
Jalna kunnen liefhebbers
van rust en natuur
hun hart ophalen. Het
centrum is eigendom
van het koninklijk
Belgisch verbond voor de
Bescherming van de vogels.
momenteel ondergaat het
een grondige transformatie,
om een verblijf voor
bezoekers aangenamer
te maken.
foto’s JOHANNA DE TESSIèRES & KBVBV - tekst HIPPOLyTE BERTRAND
14
“op een dag vonden we een eikelmuis die hier
op een kussen lag te slapen, een grappig gezicht.”
de werkzaamheden zijn volop bezig in
natuureducatiecentrum Jalna, en onze gids,
Jean-Claude Beaumont, bruist van enthousiasme.
de voorzitter van het koninklijk Belgisch
verbond voor de Bescherming van de vogels
is ontzettend blij met de werkzaamheden die
triodos Bank heeft gefinancierd. de tijd heeft
zijn sporen achtergelaten en de gebouwen
hadden nood aan een grote opknapbeurt.
Bovendien hebben de bezoekers ook hun
verwachtingen. “Er is meer vraag naar comfort
dan 20 jaar geleden. we hebben bijvoorbeeld
tv-aansluitingen in de kamers geplaatst, want
al zitten de mensen midden in de natuur, toch
hebben ze de neiging om zich te vervelen,” voegt
hij er glimlachend aan toe.
Rijke biodiversiteit
de organisatie erfde de locatie in 1994. de
reeks aanpalende gebouwen ligt midden in een
bijzonder rijk natuurreservaat van 15 hectare, in
het mooie dorpje Heure-en-Famenne in de

15
provincie namen. de plek behoorde
vroeger toe aan een vereniging van gentse
leraren, enthousiaste natuurliefhebbers die
er voor stadsscholen natuurexcursies
organiseerden. “we hebben goed nagedacht
voor we dit cadeau aannamen, want er was
heel wat werk aan,” legt de heer Beaumont
uit. sindsdien worden er in Jalna bijna
onafgebroken werken uitgevoerd. de daken
werden vervangen, het brandveiligheidssysteem
werd aangepast aan de normen, er
werden gloednieuwe sanitaire installaties
geplaatst en ook een ultramoderne keuken.
nu zijn de gemeenschappelijke en individuele
kamers aan de beurt voor een grondige
renovatie, hoofdzakelijk op het vlak
van isolatie.
soms zorgt de plek voor verrassingen. “toen
we het verlaagde plafond in een van de
kamers weghaalden, vonden we duizenden
braakballen die een kerkuil er had achtergelaten.
daarom hebben we in die kamer
een speciaal kistje geplaatst. Zo heeft de
roofvogel een plek om zich te verschuilen en
kunnen bezoekers hem misschien observeren.”
Braakballen bevatten overblijfselen die
roofvogels niet hebben verteerd, zoals veren,
haren of stukken bot van knaagdieren. Een
bioloog zal ze analyseren om een inventaris
te maken van de dieren die in het reservaat
leven. de biodiversiteit is er namelijk bijzonder
groot. naast herten, vossen, steenmarters
en eekhoorns leven er volgens tellingen
wel 203 soorten spinnen, 223 soorten
nachtvlinders, 56 soorten dagvlinders en
99 soorten vogels. En er komen maar liefst
559 soorten planten voor. kortom, een
groene oase.
Sporen, vogelgezang
en paardenbloemenconfituur
in Jalna kunnen tot 60 mensen verblijven.
Er komen schoolklassen, groepen natuurliefhebbers
en ook gewoon vrienden naartoe,
uit het hele land. ter plaatse kunnen
de gasten deelnemen aan activiteiten die op
verzoek worden georganiseerd. Zo zijn er geleide
bezoeken aan het reservaat, maar ook
90 JAAR STRIJD
Het Koninklijk
Belgisch Verbond voor
de Bescherming van
de Vogels (KBVBV)
werd in 1922 opgericht
door Antonia
de Smet de Nayer en
is de oudste nationale
vereniging voor
natuurbescherming.
Oorspronkelijk ijverde
de vereniging voor
de bescherming van
kleine vogels die
nuttig zijn voor de
landbouw. Een van de
eerste strijdpunten
was het verbod op
een wrede praktijk:
het blind maken van
vinken voor zangwedstrijden.
Ook heeft de
bond hard gevochten
voor een verbod op
vogelvangst , dat er
uiteindelijk kwam in
1996. Maar “aangezien
je vogels niet kan
beschermen zonder
ook de bomen waarin
ze zitten te beschermen,”
breidde de
organisatie haar
actieterrein snel
uit naar andere
probleemgebieden,
zoals bodem-
verontreiniging of het
gebruik van
pesticiden. Als het
nodig is, onderneemt
het KBVBV ook
juridische stappen.
De organisatie voert
verder internationale
campagnes, momenteel
bijvoorbeeld voor
een Europees verbod
op de jacht op
kwartels en
tortelduiven in Malta.
workshops rond een bepaald thema, zowel in
het centrum als in de omgeving.
natuurverkenners kunnen op zoek gaan
naar sporen van dieren. vogelliefhebbers
kunnen genieten van het gezang van de vele
vogelsoorten. wie interesse heeft in landbouw,
kan een boerderij bezoeken, en liefhebbers
van gastronomie leren tijdens een
inwijding in de natuurlijke keuken paardebloemenconfituur
of brandnetelsoep maken.
En dat allemaal voor een redelijke prijs.
de heer Beaumont windt er geen doekjes
om dat de huidige transformatie het
natuurcentrum aantrekkelijker moet maken
voor het publiek. momenteel trekt het niet
genoeg bezoekers om rendabel te zijn. de
organisatie hoopt dat het centrum uiteindelijk
het hele jaar door volgeboekt zal zijn.
“maar het maakt ook deel uit van het
erfgoed van de organisatie, en ik wil het in
een betere toestand doorgeven dan die
waarin we het aantroffen. ook dat is
duurzame ontwikkeling.”
WWW.PROTECTIONDESOISEAUx.BE

ONTMOETING 16
‘gELd aLs
HEFBoom voor
vErandEring’
dit jaar is het tien jaar geleden dat een
triodos-klant als eerste een contract voor duurzaam
vermogensbeheer tekende bij Puilaetco dewaay
Private Bankers. Jan terlinck wilde “een nuttige
bestemming” geven aan zijn geld. Een gesprek.
foto JOHANNA DE TESSIèRES - tekst PAUL GéRARD
“ik wilde dat mijn geld niet alleen financieel
rendement zou opleveren, maar dat het ook
maatschappelijk nut zou hebben. in onze
samenleving hechten we te veel belang aan
de korte termijn en het financiële. daar moet
verandering in komen. gelukkig gaan steeds
meer mensen anders denken. Eindelijk hoor
je invloedrijke economen voor iets anders
pleiten dan voor efficiënte markten, de positieve
effecten van de vrije concurrentie of de
volledige rationaliteit van marktspelers … al
die absurde clichés die zoveel schade hebben
aangericht, maar die toch hardnekkig blijven
voortbestaan.”
Het juiste perspectief
Jan terlinck is een Brusselaar met een hart
voor de natuur. Hij is penningmeester van
natagora Brussel (de Franstalige tegenhanger
van natuurpunt) en heeft heel afrika doorkruist.
geld is voor hem niet het belangrijkste.
“natuurlijk kan je dat makkelijk zeggen als je
zelf de middelen hebt. ik heb dat geluk.
maar je moet geld in het juiste perspectief
plaatsen: het is een middel, en geen doel op
zich. die filosofie vond ik ook terug bij
triodos Bank, aanvankelijk als spaarder.
midden jaren 90 ontdekte ik de triodos-dagen
(zie pagina’s 20-21). ik vond het verrassend dat
spaarders vooral geïnteresseerd waren in wat
de bank met hun geld deed. dat was precies
wat ik zocht. En ik vind dat hetzelfde opgaat
voor Private Banking. misschien is het bij
spaargeld wel duidelijker, want dat gaat
rechtstreeks naar duurzame projecten.
maar ik geloof dat je ook op de beurs een
verandering teweeg kan brengen.”
En zo werd Jan terlinck eind 2002 de
eerste klant van triodos Bank die een
contract voor duurzaam vermogensbeheer
tekende bij Puilaetco dewaay Private
Bankers. die dienst, waarvoor de twee
banken samenwerken, is mogelijk vanaf
een vermogen van 400.000 euro. de
rollen zijn duidelijk verdeeld. aan de ene
kant neemt triodos investment management
(tim), een dochteronderneming van
triodos Bank, beursgenoteerde bedrijven
zorgvuldig onder de loep. Hun team
selecteert bedrijven die voldoen aan een
hele reeks eisen op ecologisch, sociaal en
bestuursvlak. op die manier stellen ze een
‘duurzaam beleggingsuniversum’ samen,
de verzameling van alle bedrijven waarin
belegd kan worden. aan de andere kant
neemt Puilaetco dewaay het financiële
luik op zich. Hun medewerkers beheren
de portefeuilles. afhankelijk van het
risicoprofiel van klanten selecteren ze
aandelen binnen het kader dat tim heeft
vastgelegd. triodos Bank garandeert de
duurzaamheid, Puilaetco dewaay is
verantwoordelijk voor het eigenlijke
beheer. “ik vind het fijn om twee
gesprekspartners te hebben,” zegt Jan
terlinck. “nu krijg ik ten minste een
antwoord als ik vragen heb over maatschappelijke
onderwerpen, zoals over
speculatie met grondstoffen. En ik zie dat
er rekening mee wordt gehouden. ieder
zijn specialiteit.’
“Duurzaam en ook stabieler”
En hoe ziet het financiële plaatje eruit,
met de huidige economische crisis?
“voor mij is de vergelijking vrij eenvoudig
te maken, want ik heb nog een andere
portefeuille die elders wordt beheerd. Een
erfenis … allebei hebben ze een ‘neutraal’
beleggersprofiel. de afgelopen zeven jaar
heb ik de vergelijking kunnen maken en
het verschil is duidelijk: de duurzame
portefeuille doorstaat de crisis veel beter
dan de klassieke en haalt minder voordeel
uit heroplevingen van de beurs. de eerste
is met andere woorden stabieler dan de
tweede, en dat stelt me gerust. Bovendien
leverde de duurzame portefeuille tijdens
die zeven jaar een iets beter rendement op.
natuurlijk gaat het om mijn specifieke
geval. Je kunt daar geen algemene conclusie
uit trekken. maar het is toch opvallend.”
ondertussen hebben tientallen andere
klanten voor duurzaam vermogensbeheer
gekozen: particulieren maar ook bedrijven,
vzw’s, congregaties en stichtingen.

jan Terlinck is
natuurkundig
ingenieur, heeft altijd
in de IT gewerkt en
veel gereisd in Congo
en Algerije. “Daar
heb ik geleerd om
het materialisme dat
bij ons zo overheerst,
te relativeren. Ik heb
er gezien dat wie niet
veel bezit, toch veel
kan geven.” Sinds hij
met brugpensioen is,
heeft hij zijn
jeugdliefde teruggevonden:
de natuur.
“Eindelijk hoor je ook
invloedrijke economen iets
anders verkondigen dan
absurde clichés over de
efficiëntie van de markten
en de vrije concurrentie.”

DE GLOBAL
ALLIANCE
GROEIT
Crédit Coopératif,
een Franse specialist
in de financiering van
sociale economie, is
het laatste nieuwe
lid van de Global
Alliance for Banking
on Values (GABV) (zie
ook hiernaast, p.19).
Daarmee telt het
netwerk nu 21 leden
over de hele wereld,
van de Verenigde
Staten over Bolivië,
Noorwegen of Italië
tot Oeganda, Bangladesh
en Australië. De
GABV werd in 2009
opgericht door
Triodos Bank en
promoot een
duurzame aanpak
als het alternatief en
de toekomst voor de
financiële wereld. De
ambitie is om tegen
2020 een miljard
mensen te bereiken.
WWW.GABV.ORG
ANDERS BANKIEREN 18
ALTERNATIEVEN
VOOR DE ‘ZONDEN’
VAN BANKEN
Houdt mijn bank van fiscale paradijzen? Speculeert ze veel? Of draagt ze net
veel bij aan de reële economie? Het brede publiek staat meestal niet stil bij
die vragen. De nieuwe website www.pechesbancaires.eu (voorlopig enkel
nog in het Frans) wil daar verandering in brengen. Aan de hand van ‘de zeven
hoofdzonden van banken’ geeft de site een rangschikking van banken die
actief zijn in België. Triodos Bank en Bank Van Breda
komen als beste uit het klassement.
Naast verhelderende cijfers en grafieken ontbreekt ook een humoristische
knipoog niet. Het doel: “de verkeerde praktijken van banken ontmaskeren en
oplossingen voorstellen om de sector opnieuw zijn juiste rol terug te geven,”
aldus Philippe Lamberts (foto), Europarlementslid voor écolo en initiatief-
nemer achter de website. “De hervormingen die vandaag worden voorgesteld,
maken geen komaf met de praktijken die aan de basis liggen van de huidige
crisissen. Daarom lijkt het me absoluut noodzakelijk om geloofwaardige
alternatieven naar voren te schuiven.” De Nederlandstalige versie
van de website is gepland voor begin dit jaar.
WWW.PECHESBANCAIRES.EU
100.000
wist u dat u bij triodos Bank de interesten op uw spaargeld kunt schenken
aan een vereniging naar keuze? Het voorbije jaar schonken ongeveer 1.800 triodos-spaarders
in totaal 100.000 euro. Bijna de helft daarvan ging naar triodos Fonds,
dat maatschappelijke projecten in België steunt. Hartelijk dank!
1993-2013. dit jaar is triodos Bank 20 jaar actief
in België, wat we zeker samen met u zullen
vieren. om een idee te geven van de groei in die
20 jaar: in 1994 (het eerste volledige jaar) had de
bank 6 medewerkers en verleende ze een totaal
kredietbedrag dat overeenkomt met 5 miljoen
euro. dat bedrag verleent de bank vandaag,
nu ze 91 medewerkers telt, in … 8 dagen.

DUURZAME BANKEN
19
72,5 %
DUURZAME BANKEN
42 %
‘SySTEMISCHE’
BANKEN
DEPOSITO’S. Uit de studie van de GABV blijkt
dat duurzame banken over meer spaargeld
beschikken. Deposito’s van klanten zijn goed
voor 72,5% van hun middelen, tegenover 42%
bij grote systemische banken.
12,2 %
DUURZAME BANKEN
10 %
‘SySTEMISCHE’
BANKEN
SOLVABILITEIT. Ook qua solvabiliteit scoren
duurzame banken beter (12,2% Tier 1-ratio) dan
systemische banken (10%).
9,7 %
10,8 %
‘SySTEMISCHE’ BANKEN
RENTABILITEIT. De rentabiliteit is vergelijkbaar:
over een periode van 10 jaar bedraagt het
rendement op eigen vermogen bij de duurzame
banken 9,7%, tegenover 10,8% bij de grote
systemische banken.
KREDIETEN / TOTALE ACTIVA
72,4 %
DUURZAME BANKEN
40,7 %
‘SySTEMISCHE’ BANKEN
FEITEN & CIJFERS
NUTTIG
dE rEëLE EConomiE aLs
prIorITeIT. de global alliance
for Banking on values (gaBv) is een
wereldwijd netwerk van duurzame
banken dat mee werd opgericht door
triodos Bank. de vereniging heeft een
verhelderende studie gepubliceerd die
de prestaties van duurzame banken
vergelijkt met die van mondiale,
‘systemische’ banken. daaruit blijkt dat
duurzame banken veel meer bijdragen
aan de reële economie. de kredieten
die ze verlenen zijn goed voor 72,4%
van hun activa, tegenover 40,7% bij de
grootbanken. de volledige studie kunt u
vinden op www.gabv.org.

ONTMOETINGEN,
IDEEËN,
INSPIRATIE
Een grote bijeenkomst van
spaarders, kredietklanten,
partners, medewerkers en
directieleden van de bank:
dat is de triodos dag.
Ze wisselen er allemaal
informatie, ideeën en
projecten uit met elkaar. dat
is ook het doel en de kracht
van het evenement, dat
in 2012 plaatsvond in
Louvain-la-neuve.
foto’s JOHANNA DE TESSIèRES - tekst PAUL GéRARD
20

21
“op die dag krijgt de bank
voor spaarders
een gezicht,
of beter: veel gezichten.”
BRENG UW SPAARGELD IN KAART
waarvoor wordt uw geld gebruikt? Het
antwoord op die vraag vindt u op
www.triodos.be: op een interactieve kaart
kunt u het merendeel van de projecten
terugvinden die dankzij uw spaargeld
gefinancierd worden. die bedrijven en
organisaties staan op de kaart aangeduid
met een korte beschrijving. ook op de
triodos dag krijgt u een antwoord op die
vraag. de bank organiseert dat evenement
elk jaar om diegenen die de bank maken
tot wat ze is, samen te brengen. op die dag
ontmoeten spaarders ondernemers die
dankzij hun spaargeld gefinancierd worden,
maar ook organisaties die net zoals triodos
Bank werken aan duurzame ontwikkeling.
de bank krijgt die dag een gezicht, of beter
gezegd, veel gezichten, want de directie en
heel wat medewerkers zijn er aanwezig om
vragen van bezoekers te beantwoorden en
met hen in gesprek te gaan.
Persoonlijk contact
en uitwisseling van ideeën
de triodos dag zet op verschillende
manieren dingen in beweging. de spaarders
nemen deel aan het grote openingsdebat,
bezoeken verschillende stands, doen mee
aan workshops van hun keuze … kortom, ze
informeren zich. aan de andere kant leren
onze kredietklanten en partnerorganisaties
elkaar kennen, zodat ze ideeën en projecten
met elkaar kunnen uitwisselen. En de
medewerkers van de bank? Zij vormen de
brug tussen beiden, als persoonlijk aanspreekpunt
voor de vele aanwezige klanten.
En dat is precies waar we naar streven. want
volgens triodos Bank is de rol van een bank
die van een bemiddelaar die projecten van
kredietnemers financiert met geld dat
spaarders haar toevertrouwen. Zo kunnen
de deelnemers nieuwe contacten leggen
en een en ander opsteken voor ze naar huis
terugkeren. En zo draagt het evenement zelf
ook bij tot duurzame ontwikkeling, het centrale
thema van de dag. na de triodos dag
in gent in 2011, vond de triodos dag vorig
jaar in oktober plaats in Louvain-la-neuve.
ongeveer 750 mensen namen eraan deel.
de beste manier om te weten te komen wat
een triodos dag precies inhoudt, is natuurlijk
zelf deelnemen. afspraak deze herfst in
Brussel voor een extra bijzondere triodos
dag, nu de bank haar 20-jarige bestaan
in België viert.
WANNEER KOMT ER
EEN ECHTE
BANKHERVORMING?
Zijn de banken te
groot geworden?
Kan de banksector
hervormd worden?
Die vragen stonden
centraal tijdens het
debat op de Triodos
Dag 2012 in Louvainla-Neuve.
De panelleden
waren Eric De
Keuleneer, professor
aan de Solvay
Brussels School of
Economics, Philippe
Lamberts, Europarlementslid
voor écolo
en Olivier Marquet,
directeur van Triodos
Bank. Bekijk enkele
videofragmenten op
WWW.TRIODOS.BE/
TRIODOSDAG.
>

VOOR
PROFESSIONELEN
EN SOCIAL PROFIT
Ook voor bedrijven,
zelfstandigen
en verenigingen
heeft Triodos
Bank een ruim
gamma financiële
producten en
diensten: kredieten,
spaarproducten of
beleggingen. Lees
er meer over op
WWW.TRIODOS.BE
BOUW
AAN
TOEKO
D
KLE
VA
GE
SPAREN EN BELEGGEN COLOFON
SPAREN
INTERNET BANKING GRATIS
SPAARFORMULE
SPAARREKENING
SPAARREKENING
JUNIOR
SPAARREKENING PLUS
TERMIJNREKENING
RENTEVOET (*)
0,60%
0,60%
minder dan 3.500 EUR 0,40%
vanaf 3.500 EUR 0,60%
vanaf 12.500 EUR 0,65%
vanaf 25.000 EUR 0,70%
vanaf 75.000 EUR 0,75%
1 jaar 0,80%
2 jaar 1,10%
3 jaar 1,40%
4 jaar 1,70%
5 jaar 2,10%
6 jaar 2,20%
7 jaar 2,30%
8 jaar 2,35%
9 jaar 2,55%
10 jaar 2,80%
(*) Op jaarbasis, volgens de tarieven van 14/01/2013, onder voorbehoud van wijzigingen.
Kijk op de website voor de meest recente rentevoeten.
BELEGGEN
CERTIFICATEN VAN AANDELEN
Certificaten van aandelen van Triodos Bank, een stabiele belegging die haar
rentabiliteit door de jaren heen bewezen heeft.
Meer info: 02 548 28 51 of www.triodos.be.
DUURZAME BELEGGINGSFONDSEN (*)
Details, kosten, voorwaarden en fiscaliteit op www.triodos.be.
• Triodos susTainable Pioneer Fund
Bekroond als ‘Beste duurzame fonds 2012’ door
GETROUWHEIDSPREMIE (*)
0,30%
0,60%
0,30%
• Triodos susTainable Mixed Fund
Bekroond als ‘Beste Mixfonds EUR Neutraal
2012’ door Morningstar.
• Triodos susTainable equiTy Fund
• Triodos susTainable bond Fund
(*) Compartimenten van Triodos Sicav I, bevek naar Luxemburgs recht. Het prospectus, de ‘Essentiële
beleggersinformatie’, de periodieke verslagen en de tarieflijst zijn gratis verkrijgbaar bij de financiële
dienstverlener Triodos Bank (Belgisch bijkantoor) of bij uw distributeur.
www.triodos.be/nl/particulieren/beleggen/beleggingsfondsen/
DUURZAAM VERMOGENSBEHEER
Personal Banking en Private Banking met de garantie van strikte duurzaamheidscriteria
voor uw beleggingen. Onze specialisten helpen u graag verder op 02 548 28 34.
LENEN
Woonleningen voor passiefwoningen, lage-energiewoningen of ecologische renovaties.
Onze specialisten helpen u graag verder op 02 549 59 70.
nvt
MINIMUMBEDRAG
geen
geen
3.500 EUR
2.500 EUR
GETTy IMAGES
DE KLEUR
VAN GELD
is een publicatie van
Triodos Bank, die gratis
wordt verstuurd naar
klanten en partners
om hen te informeren
over de activiteiten
van de bank.
VERANTWOORDELIJKE
UITGEVER
Olivier Marquet,
Hoogstraat 139/3,
1000 Brussel, België
GEMAAKT DOOR
François Bertrand, Donna
De Coeyere, Paul Gérard,
Veerle Lauwers, Lieve
Schreurs, Joris Smeets
REDACTEURS
Hippolyte Bertrand
Lisa Develtere
Paul Gérard
Joris Smeets
CONCEPT & DESIGN
Studio Room
www.studioroom.nl
LAy-OUT
Fé. soul conversation
www.fesoulconversation.be
FOTO’S
Johanna de Tessières
Lisa Develtere
DRUKKER
Symeta
DE KLEUR VAN GELD
wordt gedrukt op 100%
gerecycleerd papier en
met vegetale inkten
TRIODOS BANK
Hoogstraat 139/3,
1000 Brussel
T 02 548 28 28
F 02 548 28 29
info@triodos.be
www.triodos.be
Btw BE 0450.507.887
RPR Brussel
Informatie & Advies:
02 548 28 51
Kredieten:
02 548 28 10
TRIODOS BANK is gespecialiseerd
in kredietverlening aan projecten,
organisaties en ondernemingen in
ecologische, sociale en culturele
sectoren. Ze biedt duurzame
spaar- en beleggingsformules
aan voor zowel particuliere als
professionele klanten.

EN
DE
MST
E UR
N
LD
20
Ontmoetingen,
ideeën, inspiratie
6 Dossier scholen
13
Breng uw spaargeld in kaart
16
“Geld als hefboom voor verandering”

GOOI MIJ NIET
WEG. Geef me
liever door aan
vrienden, familie
of kennissen.
BEDANKT!
vind ik LEuk!
volg uw duurzame bank
nu ook op Facebook:
www.facebook.com/triodos.be
SPAARACTIE
Doe mee met onze jaarlijkse
spaaractie en steun Geneeskunde
voor de Derde Wereld. In Congo
werkt die ngo samen met de
bevolking aan een betere toegang
tot drinkbaar water. Alle info op:
WWW.TRIODOS.BE/SPAARACTIE
waar
gaat miJn
sPaargELd
naartoE?
Bij Triodos Bank weet u wat we
financieren met uw spaargeld:
activiteiten met een positieve impact op
het milieu en de samenleving.
Ontdek ze op www.triodos.be.
TrIodos
BaNk
Hoogstraat 139/3, 1000 Brussel
Telefoon: 02 548 28 28
E-mail: info@triodos.be
Informatie & Advies: 02 548 28 51
Kredieten: 02 548 28 10