EMIGRATIE NAAR AMERIKA - Felix Archief

Emigratie
Buitenlandse archieven
Terugvinden van geëmigreerde of geïmmigreerde voorouders
Een voorouder terugvinden is een niet zo voor de hand liggende zaak. Met behulp van
documenten bewaard in verschillende binnen- en buitenlandse archieven slagen mensen er
soms in om de zoektocht tot een goed einde te brengen. Er moet wel rekening worden
gehouden met één belangrijk feit: vele archieven zijn in de loop der jaren in rook opgegaan of
verwoest door oorlogsgeweld, vooral in Europa.
Wanneer u aan een zoektocht begint, is het zeer belangrijk om zo veel mogelijk gegevens te
verzamelen over de te zoeken persoon. Tracht dus uit te vinden op welke datum, met welk
schip en met welke bestemming hij of zij vertrok te Antwerpen.
Om u te helpen geven wij een overzicht van de beschikbare bronnen in het buitenland. Er is
ook een gelijkaardige fiche over de Belgische archieven.
Nederland
Nationaal Archief Den Haag
Prins Willem Alexanderhof 20
NL - 2595 BE Den Haag
Postbus 90520
NL - 2509 LM Den Haag
tel. algemeen + 31 70 331 5400
tel. inlichtingen + 31 70 331 5444
fax +31 70 331 5540
e-mail: info@nationaalarchief.nl
website: http://www.nationaalarchief.nl
dinsdag van 9 tot 21 uur
woensdag tot en met vrijdag van 9 tot 17 uur
zaterdag van 9 tot 13 uur
Op 21 december 1847 vaardigde het Nederlandse Ministerie van Binnenlandse Zaken het
besluit uit over de Staat der Landverhuizers naar Noord-Amerika of andere overzeesche
gewesten. Vanaf deze datum moesten de gemeentebesturen jaarlijkse lijsten samenstellen van
personen die naar het buitenland emigreerden. Enkele gemeenten reconstrueerden zelfs lijsten
van de voorbije jaren, waarbij ze teruggingen tot 1835. Het Algemeen Rijksarchief bewaart
deze vrijwel complete jaarlijsten voor de periode 1848 tot 1877.
In 1877 werd het Bureau voor de Statistiek (thans CBS) met de rapportage belast. Daar
werden de gemeentelijke lijsten gecompileerd en gepubliceerd onder andere in de
Nederlandsche Staatscourant. De oorspronkelijke lijsten werden helaas vernietigd.
Het Algemeen Rijksarchief bezit eveneens nog lijsten daterend vóór 1848 en na 1880, die in
provincie- en gemeentearchieven werden gevonden.

Gemeentearchief Rotterdam
Hofdijk 651 (bij station Hofplein)
NL - 3032 CG Rotterdam
Postbus 71
NL - 3000 AB Rotterdam
tel. + 31 10 24 34 567
fax + 31 10 24 34 666
website: http://www.gemeentearchief.rotterdam.nl
e-mail: info@gar.rotterdam.nl
maandag van 13 tot 17 uur
dinsdag tot vrijdag van 9 tot 17 uur
woensdag van 9 tot 21.30 uur (in juli en augustus tot 17 uur)
Hier wordt het archief van de Holland Amerika Lijn (HAL) bewaard. Daarin vindt u ook
informatie over de overname van de Red Star Line in 1939 door de Duitse reder Arnold
Bernstein. Het betreft enkel de overgenomen schepen Westernland en Pennland, waarvan niet
de passagierslijsten maar alleen de scheepsjournalen voor de jaren 1939 - 1940 bewaard
bleven. Wel kan men in deze journalen de naam van de kapitein, het reisdoel en de
aankomstdatum vinden.
Er zijn wel passagestaten van de Holland-Amerikalijn (vanaf 1900) op microfilm in het
archief te vinden, met de namen van de passagiers, hun initialen en de plaatsen waar ze aan en
van boord gingen. In sommige gevallen werd ook de plaats van vertrek (Rotterdam of
Antwerpen) genoteerd. Nergens wordt er een bestemming genoemd. Helaas zijn de
passagestaten niet echt alfabetisch geïndexeerd, maar willekeurig op eerste letter van de
familienaam bij elkaar gezet. Aangezien de serie chronologisch is opgebouwd, dient men
toch bij benadering een vertrekdatum te kennen.
Het archief bezit verder niets over de Red Star Line.
Verenigde Staten van Amerika
Indien u archiefonderzoek in de Verenigde Staten wenst te doen, is het aangewezen om
vooraf contact op te nemen met de archiefdienst om zeker te zijn van de
onderzoeksmogelijkheden en om te informeren naar de openingstijden.
De belangrijkste bron zijn de passagierslijsten vanaf 1820, al zijn deze lijsten niet altijd
bewaard gebleven.
Voor de vroegere periode zijn verspreid over verschillende archiefdiensten soms lijsten terug
te vinden. Het beste overzicht hiervan vindt u in de publicatie van P. William Filby: A guide
to published arrival records of about 500 000 passengers who came to the United States and
Canada in the 17th, 18th and 19th centuries, Detroit, Gale Research Company, 1981.
Een andere bron zijn de aanvraagdossiers om de Amerikaanse nationaliteit te verkrijgen: de
naturalisatiedossiers. Voor de 19de eeuw geven deze dossiers weinig informatie over de
aankomstgegevens. Iemand moest zeker vijf jaar in de Verenigde Staten wonen vooraleer een
aanvraag kon worden ingediend. Deze archieven verschillen erg van staat tot staat. U neemt
hiervoor best contact op met de verschillende regionale archiefdiensten.

The National Archives and Records Administration (NARA)
8601 Adelphi Road
College Park, MD 20740-6001
US - Washington DC 20408
tel. + 1 866 272 6272
website: http://www.archives.gov
De Amerikaanse nationale archiefdienst bezit de passagierslijsten, vanaf 1820, van de
emigranten die destijds in de Verenigde Staten aankwamen. Dit per haven van aankomst, met
volgende gegevens: naam, leeftijd, land van herkomst, eventueel naam van het schip en datum
van aankomst.
De passagierslijsten zijn onder ede opgestelde documenten die scheepskapiteins volgens de
wet, bij aankomst in iedere vreemde haven moesten voorleggen aan de douanebeambten (Act
of Congress, 2 maart 1819). Er kunnen tussen de verschillende havens grote verschillen
bestaan over de gegevens die in de passagierslijsten werden genoteerd. Na 1893 zijn over het
algemeen uitgebreidere gegevens terug te vinden.
In principe is het mogelijk de meeste passagierslijsten te raadplegen op microfilm. Voor de
meeste jaren zijn er ook indexen op kaart. Zonder index is het terugvinden van namen erg
moeilijk.
Een volledig overzicht van de bestaande microfilms werd gepubliceerd, maar is ook terug te
vinden op de website van de National Archives.
Kopieën van originelen of van de microfilm worden, mits betaling, op aanvraag gemaakt. U
richt zich daarvoor tot: Publications Distributions, The National Archives (op bovengenoemd
adres).
De belangrijkste aankomsthavens vindt u hieronder met de beschikbare passagierslijsten:
- Baltimore 1820 - 1948
- Boston 1820 - 1943
- New York 1820 - 1957
- Philadelphia 1800 - 1945
Een volledig overzicht van alle havens en bewaarde documenten vindt u terug in het boek:
American Passenger Arrival Records, Michael Tepper, Genealogical Publishing C°, 1996
(ISBN 0-8063-1380-3).
Een andere belangrijke publicatie is ook het werk van Allan Morton, het geeft een overzicht
van alle schepen die van 1890 tot 1930 aankwamen in de havens van New York, Boston en
Baltimore: Directory of European Passenger Steamship Arrivals, Genealogical Publishing
C°, 1993 (ISBN 0-8063-0830-3).
De National Archives in Washington bewaren de naturalisatiedossiers van het District of
Columbia, voor de periode 1802 - 1926.
The National Archives - Northeast Region
201 Varick Street
US - New York NY 10014
tel. + 1 866 840 1752

e-mail: newyork.archives@nara.gov
website: http://www.archives.gov
Sedert 1969 bestaan er ook een aantal regionale diensten van de National Archives. Naast een
aantal archieven van lokaal belang, bewaren zij ook grote verzamelingen microfilms en de
daarbij horende indexen.
Gezien het belang van de haven van New York als aankomstplaats van miljoenen
immigranten, worden hier alle films van de passagierslijsten en de bestaande indexen
bewaard. Het gaat om bijna 9 000 microfilms. U kan ze daar ter plaatse in een leeszaal
raadplegen.
De naturalisatiedossiers vermelden hier slechts vanaf 1906 op een systematische manier de
gegevens over aankomst in de Verenigde Staten.
New York Municipal Archives
Department of Records and Information Services (DORIS)
31 Chambers Street
US - New York NY 10007
website: http://www.nyc.gov/html/records/html/about/archives.shtml
Geboorte-, huwelijks- en overlijdensregisters worden hier bewaard voor de verschillende
deelgemeenten van New York.
- Manhattan hoofdzakelijk vanaf 1847
- Brooklyn grotendeels vanaf 1866
- Bronx vanaf 1898 (voor de vroegere jaren moet men zoeken onder Manhattan)
- Queens vanaf 1898
- Richmond vanaf 1898.
Zij bewaren ook de lijsten van de volkstellingen zoals de New York City Census in 1890.
The New York Public Library
The Irma and Paul Milstein Division of United States History, Local History and Genealogy
Fifth Avenue and 42nd Street
Room 121
US - New York NY 10018-2788
Tel. + 1 212 930 0828
e-mail: histref@nypl.org
website: http://www.nypl.org
Deze afdeling maakt deel uit van de Humanities and Social Sciences Library. De Milsteinafdeling
is, volgens eigen zeggen, een van de grootste publieke verzamelingen van
genealogische gegevens in de Verenigde Staten.
Voor de openingsuren raadpleegt u best de website, deze verschillen afhankelijk van de dag
en de afdeling die u wil bezoeken.
National Park Service

Ellis Island Immigration Museum
New York City
US - New York NY 10004
tel. + 1 212 363 32 00
website: http://www.nps.gov/stli/serv02.htm
Vanaf 1892 tot 1954 passeerden meer dan 12 miljoen mensen de immigratiediensten op Ellis
Island in New York; meer dan 70 % van alle immigranten kwam aan in New York.
Het museum werd op het eiland ingericht in de gebouwen waar vanaf 1892 tot 1954 alle
landverhuizers aankwamen die de overtocht in 3de klasse maakten.
In 1990 heropende het na een grondige restauratie zijn deuren. Het is het grootste
restauratieproject in de Amerikaanse geschiedenis. Verspreid over verschillende verdiepingen
wordt een duidelijk overzicht geboden van alle stadia die een emigrant moest doorlopen
alvorens een inreisvisum werd uitgereikt.
Op de American Immigrant Wall of Honor staan op dit ogenblik reeds de namen van 600 000
emigranten genoteerd. Deze namen vindt u terug via een computer opgesteld in de
toegangshal.
Wie bezig is met familiegeschiedenis heeft de mogelijkheid om een gratis Geneology
Workshop te volgen.
Verder is er ook The Ellis Island Oral History Program, een verzameling van 2 000
interviews met immigranten, opgestart in 1973. De gesprekken worden nu opgenomen in een
databank die in de bibliotheek kan worden geraadpleegd.
De bibliotheek geeft ook praktische ondersteuning aan onderzoekers en behandelt de
briefwisseling met vragen over historisch onderzoek wat immigratie betreft.
Statue of Liberty - Ellis Island Foundation, Inc.
American Family Immigration History Center
292 Madison Avenue
US - New York NY 10017
E-mail: historycenter@ellisisland.org
website: http://www.ellisislandrecords.org
Het centrum opende op 17 april 2001. Op de website kan u, na een kosteloze inschrijving, het
register raadplegen. Ook reproducties van passagierslijsten en scheepsmanifesten kunnen
worden opgevraagd.
Tegen betaling kan u ook de naam van uw voorouders die als landverhuizers naar Amerika
kwamen, laten opnemen op de Wall of Honor.
© FelixArchief Antwerpen, 2006
Oudeleeuwenrui 29
2000 ANTWERPEN
tel. 03 292 94 11
fax 03 292 94 10
stadsarchief@stad.antwerpen.be
www.felixarchief.be

Ontwerp Catapult Antwerpen
Drukwerk: grafisch centrum stad Antwerpen
Verantwoordelijke uitgever: Inge Schoups, Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen