Download de hele krant - Binnenstadskrant

duidelijk: VMX is de winnaar, Rapp+Rapp niet.
Wat kun je als gemeente anders? De regels zijn
duidelijk.’ Rapp+Rapp heeft een andere opvatting.
Het bureau vindt dat het recht heeft op de
opdracht, en gaat proberen via de rechter zijn
gelijk te halen. De gemeente wil met het bureau
rond de tafel om te spreken over een vergoeding
van gemaakte kosten. Het definitieve gunningsbesluit,
de formele opdracht, moest nog worden
genomen.
Onveilig en tochtig
Van het publiek kreeg noch het plan van
Rapp+Rapp, noch dat van VMX veel stemmen. Bij
de gewone Utrechtenaren was het ontwerp van
DOK architecten, met zachte vormen en ramen
die aan alle zijden zicht geven op de centrale wintertuin,
de favoriet. Reacties op het ontwerp van
Rapp+Rapp waren: ‘statig’, ‘een veilige keuze’
en ‘een rustige uitstraling’, maar ook ‘te massief,
te donker en somber, te saai en te onvriendelijk’
en ‘te weinig onderscheidend’. Bedenkingen bij
het ontwerp van VMX Architects hadden vooral
betrekking op de ruimte onder het gebouw die
‘donker, onveilig en tochtig’ aanvoelt: ‘een somber
plafond waar je onderdoor moet’. Maar er
was ook waardering voor de mooie eenvoud van
het gebouw.
De gemeente zegt dat alle reacties ‘worden meegegeven
aan het definitieve architectenbureau,
dat bij de uitwerking van het ontwerp hierop
extra moet letten’.
Slechts grote lijnen
Op het ogenblik zijn nog slechts de contouren
van de toekomstige megabieb zichtbaar. De
exacte maatvoering, de plaatsing, het uiterlijk,
de functies: alles is nog alleen in grote lijnen bepaald.
Dat laat ruimte in de uiteindelijke uitvoering.
De huidige ontwerpen kunnen sterk afwij-
ken van de definitieve versies. De gemeenteraad
neemt in september een besluit over het programma
voor de nieuwbouw. Daarna ontwikkelt
de architect de visie tot schetsontwerp, en vervolgens
tot voorlopig en tot definitief ontwerp.
Dan zal ook blijken in hoeverre de wensen van de
Utrechters wederom genegeerd worden of toch
nog zijn verwerkt in een beter ontwerp.
Alles volgebouwd
Voormalig Leefbaar Utrecht-raadslid Wolfgang
Spier hield zich lange jaren intensief met het Stationsgebied
bezig. De bibliotheek past wat hem
betreft wel op het Smakkelaarsveld. ‘Maar alleen
als het asfalt wordt bebouwd, dus het gedeelte
met de tram-, rij- en busbanen. Het is geen slechte
plek, als ze maar van dat stuk groen afblijven.’
De gemeenteraad moet volgens hem heel goed
opletten dat de plannen straks niet langzaam en
stapsgewijs worden veranderd. Spier verwijt de
plannenmakers van de gemeente dat ze zich weinig
aantrekken van de wensen van de burger. ‘Ik
heb het idee dat we constant worden belazerd. Ik
zie in het Stationsgebied dingen verschijnen die ik
erg vind; de openheid verdwijnt, want alles wordt
volgebouwd.’
Groene oase
In juli, voordat het ‘winnende ontwerp’ werd gekozen,
plaatste de Wijkraad Binnenstad al diverse
kritische kanttekeningen bij de plannen voor het
Smakkelaarsveld.
De Wijkraad noemt de openbare, groene ruimte
voor voetgangers op het Smakkelaarsveld minimaal
en vraagt zich af of het de groene oase
wordt zoals in het ontwerp. Het verkeer domineert
het gebied door de HOV-route. Daarnaast
zorgt het geplande enorme bouwblok voor veel
schaduw. De uitwerking van de gekozen groene
variant is minimaal.’
Cultuurhuis
De bibliotheek zal het gebouw straks met anderen
delen. Zo komen op de bovenste verdiepingen
120 appartementen. En verder is het de
bedoeling dat het niet alleen een bibliotheek
wordt, maar een veelzijdig cultuurhuis, met als
partners filmtheater ‘t Hoogt, de Kunstuitleen
[nu in de Maliebaan] en Utrechts Centrum voor
de Kunsten. Het UCK gaat trouwens niet in z’n
geheel naar het Smakkelaarsveld. En de kosten?
Zo’n 100 miljoen [een voorlopige raming]. Ter
vergelijking: de nieuwe Centrale Bibliotheek van
Amsterdam [de grootste van Nederland] kostte
73 miljoen.
De gemeente Utrecht wil een projectontwikkelaar
en een investeerder interesseren voor het project,
en dan zelf huurder worden. De appartementen
gaan de verkoop in.
Geen doorkijk, beperkte inkijk
De massieve kubus van Rapp+ Rapp en de ‘glazen
capsule’ van VMX Architects staan zichtlijnen
in de weg die de gemeente juist wilde beschermen.
De enige echte openingen in de gebouwen
vormen de rijbanen voor bus en eventueel tram.
Het openbaar vervoer rijdt dwars door de gebouwen,
via de HOV-baan, vlak langs de platanen
voor het FGH Bankgebouw [die overigens ontbreken
op de tekeningen van VMX Architects],
richting het centrum.
De glazen puien moeten voor inkijk voor OVpassagiers
zorgen. Wie wel eens de trein neemt
naar Amsterdam CS, zal dit herkennen. Vanuit de
trein heb je dichtbij het CS inkijk in de Centrale
Bibliotheek, die vlak naast het spoor staat. De
geplande Utrechtse bieb ligt ten opzicht van het
spoor minder gunstig en zorgt bij het ontwerp
van VMX Architects meer voor een spiegelend
effect zoals je dat hebt bij het Rabobankgebouw
op de Croeselaan. •
Koepel geeft een extra ruimtelijk effect
© Patrick van der Sande
dagteekent [...] voortgezet wordt’. Dus kwam
er voor deze uitbreiding een moderne gevel, stijl
Amsterdamse School, met ijzeren ramen.
Begane grond
In 1973 verhuisde V&D ook zijn woninginrichtingafdeling
naar Hoog Catharijne en verkocht
het pand aan de gemeente, die er de bibliotheek
in vestigde. De gemeente vond drie verdiepingen
kennelijk groot genoeg voor de bieb en verhuurde
de begane grond aan boekhandel Broese
Kemink, die nu Selexyz Broese heet.
Als de bibliotheek nu moet verhuizen omdat ze
ruimtegebrek heeft, waarom dan eigenlijk niet
de boekhandel een ander pand laten zoeken en
de begane grond aan de bibliotheek toevoegen?
Dan wordt het pand weer een geheel, verdwijnt
die rare ingang en kunnen de bezoekers blijven
genieten van de mooie zalen en van het fijne
uitzicht, als ze even opkijken van hun boek. •
Binnenstadskrant pagina 5