KAN DE RADIO WAT HARDER AUB? W H A - VAR

KAN DE
RADIO
WAT W
HARDER H
AUB? A
HOE JE HET MAXIMUM UM
UIT RADIORECLAME HAALT
PHILIP MAES

INLEIDING
“
DE BESTE RECLAME
VOOR EEN RADIOREGIE
ZIJN STEENGOEDE
RADIOSPOTS
”
Thierry Van Zeebroeck, CEO Var
“KAN DE RADIO
WAT HARDER, AUB?”
Hoe je het maximum uit radioreclame haalt
Ben je een creatief, sla dit boekje dan dicht en geef het aan een account in het
bureau. Of doe het cadeau aan een ambitieuze adverteerder. Want deze gids
is eigenlijk voor hen bedoeld.
Radio maakt de laatste jaren een steile opgang. En toch wordt het medium
nog vaak stiefmoederlijk behandeld. De gemiddelde spot uit het reclameblok
kan stukken beter. Het lijkt wel alsof radio voor sommige reclamemakers nog
geen prioriteit is. En dat is heel erg jammer. Want radio is een geweldig medium.
Tenminste, als je het goed weet te gebruiken.
Daarom dit boekje.
Hoe zit het medium in mekaar? Wanneer zet je het best radio in en hoe haal je
er het beste uit? Zet dit boek niet op het boekenrek om stof te vergaren, maar
gebruik het als stof tot nadenken. Maak er je radiopartner van. Pak het vast,
streel het zachtjes over de rug, neem het mee naar bed en zie het graag. Laat
het opwindende ideeën in je oor fl uisteren en merk hoe je liefdesrelatie met
radio dag na dag zal verbeteren.
Sfx * : harp
O, er hangt al romantiek in de lucht geloof ik.
Philip Maes
Creative Partner Eardrum.be
Copywriter – Radio Director
* Letterlijk: Sound eff ects.
Afk orting gebruikt om geluidseff ecten in een radioscript aan te duiden.
2 3

INHOUD
Deel 1
Radio, een medium als geen ander 6
Vroeger the beast ............................................................................................8
Nu the beauty .................................................................................................9
Het Johan Cruijff -syndroom ....................................................................... 10
Pas op, ze horen je ....................................................................................... 11
Massamedium en toch one-to-one ............................................................ 12
Er wordt zelden gezapt ................................................................................ 13
Krachtig massamedium .............................................................................. 14
Inzien i.p.v. laten zien .................................................................................. 15
Raak bevriend met je klant .......................................................................... 16
Een vertrouwensrelatie ................................................................................ 17
Televisie waar je niet naar hoeft te kijken .................................................. 18
Zegevier in communicatie-overkill ............................................................. 19
Intiem contact .............................................................................................. 20
Deel 2
Hoe je doeltreff ende radioreclame maakt 21
BRIEFING ........................................................................................................... 22
De kracht van één gedachte ........................................................................ 22
Cijfer jezelf weg ............................................................................................ 24
Be true, be you ............................................................................................. 25
De klank van een merk ................................................................................ 26
COLOFON
Auteur: Philip Maes
Uitgegeven door: Var, Tollaan 107b bus 3, 1932 Sint-Stevens-Woluwe
Vormgeving: Head Offi ce - Tweede druk november 2010
CREATIE ............................................................................................................. ................. ..... 27
Eis emotionele ervaring ............................................................................... .................. ..... 27
Menselijk gedrag, graag ............................................................................... ................... .... 228
Verleiden, niet verkrachten .......................................................................... ..................... 29
Hoe meer, hoe liever..................................................................................... ....................... 29
Formidabel fi jne vetzakkerij ....................................................................... ..................... 30
Weg met papier ............................................................................................ ............. 31
Niet proppen aub ......................................................................................... .... 32
Beoordeel het idee, niet de woorden........................................................... 33 3
Let op de link ................................................................................................ 33
Beloon de luisteraar ..................................................................................... 34
Simpel, simpel, simpel ................................................................................ 34
Trek de aandacht .......................................................................................... 35
Is er een verhaal?.......................................................................................... 36
Timing is money .......................................................................................... 36
Overbodige nummers ................................................................................. 37
Doe de autotest ........................................................................................... 38
Wees streng .................................................................................................. 39
Wat werkt niet? ............................................................................................ 40
Kenmerken van een goede radiospot ......................................................... 40
PRODUCTIE ....................................................................................................... 41
Productie met een puntje ............................................................................ 41
Is er een radio director? ............................................................................... 42
Casting? Niet jouw ding............................................................................... 43
Kies je moment ............................................................................................ 44
4 5

6
Moet er binnen drie weken een dijk van een radiocampagne op tafel liggen, ga
dan meteen naar het praktische Deel 2. Is het allemaal zo dringend niet en
wil je eerst meer weten over het bijzondere medium radio, dan is hier ...
01
RADIO,
EEN MEDIUM
ALS
GEEN ANDER

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
VROEGER
THE BEAST
RADIO IS LANG ONDERGEWAARDEERD GEWEEST. In Engeland
bijvoorbeeld, moest radio het jarenlang stellen met 2 % marktaandeel.
Was er nog budget over, dan deden ze nog wat radio.
NIET ECHT WAT JE NOEMT EEN PREMIUM MEDIUM. In 1992
veranderde die situatie. Een aantal researchtools werden gelanceerd en de
RAB (Radio Advertising Bureau) stelde zich tot doel radio populair te maken.
Vergelijk het met wat de Var de laatste jaren in België heeft gedaan.
Sindsdien is het met radio in de UK steil bergop gegaan. Radio werd, tussen
1992 en 2002, het snelst groeiende medium.
DE SITUATIE IN BELGIË IS VERGELIJKBAAR. Eerst was radio het
zwakke broertje in medialand. De laatste jaren is radio het snelst groeiende
medium. En het derde grootste medium qua mediainvestering.
STEEDS MEER ADVERTEERDERS WILLEN
RADIO. IO En maken en
ook echt het verschil met radio. Stoffi ge merken rken zetten
zichzelf zelf terug op de
kaart met aanstekelijke radiocampagnes.
Grote merken veranderen van koers en kiezen plots voor hhet
vriendelijke, ende sym-
pathieke medium radio. Imagocampagnes halen len gretig EF EFFIE Awards ward binnen,
met radio als voornaamste medium.
In 2005 lanceerde het Internationaal Reclamefestival tival in Canne Cannes, op initiat initiatief
van de Belgen, de Radio Lions. Daardoor gingen topcreatieven opcreatieven zi zich meer er en
meer in het medium verdiepen.
RADIO IS HOTTER DAN OOIT.
Al loert er gevaar, net om de hoek.
NU THE BEAUTY
GROTE MERKEN VERANDEREN VAN KOERS
EN KIEZEN PLOTS VOOR HET VRIENDELIJKE,
SYMPATHIEKE MEDIUM RADIO.
8 9

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
HET JOHAN
CRUIJFF-
SYNDROOM
RADIO HEEFT VELE VOORDELEN. Het is relatief goedkoop, je kunt
het laat boeken, er wordt zelden weggezapt, je kunt een spot relatief snel
laten schrijven, produceren en zo kan ik nog een tijdje doorgaan. En toch
gaat het vaak mis met radioreclame. Als we de legendarische uitspraak
van de Hollandse voetbalgod Johan Cruijff ‘Elk nadeel heb ze voordeel’ omdraaien,
krijg je precies waar het schoentje knelt: juist al de voordelen van
radio zorgen voor een geweldig nadeel.
OMDAT RADIO MAKEN ZO SIMPEL LIJKT, denkt men vaak dat
het ook simpel is. Maar het is niet omdat je pen en papier bij de hand hebt,
dat je een radiospot kunt schrijven. Of omdat je een vlotte babbel hebt, dat
je in de studio professionele acteurs kunt regisseren. Verre van.
JUIST OMDAT RADIO RELATIEF GOEDKOOP IS, wordt er soms
minder Latijn in gestoken. Wat bijna zonder uitzondering tot middelmatige
spots leidt.
Omdat het zo laat geboekt en snel gemaakt kan worden, wordt het ook
vaak laat geboekt en snel gemaakt.
Te laat en te snel.
Jammer, jammer. Want radio is een geweldig medium als je er goed mee
omspringt. Zonder dat het stukken van mensen kost.
EEN MIDDELMATIGE SPOT UIT JE BROEK SCHUDDEN, vlug
produceren en in de ether smijten, kan gevaarlijk zijn. De luisteraar hoort je
namelijk altijd en overal, want radio is altijd en overal. Zelfs al hebben we
het over een spot die het beluisteren amper waard is, je mag er donder op
zeggen dat de luisteraar het geklungel heeft gehoord.
STEEK DAAROM GENOEG TIJD EN ENERGIE IN JE RADIO-
CAMPAGNE. En maak radiospots die een absolute streling zijn voor het
trommelvlies. Het is tenslotte jouw merk dat de luisteraar als ‘super’ zal
bestempelen, wanneer je een superspot op hem loslaat.
VERGEET NIET: reclame is nog altijd inbreuk maken op iemands privéleven.
Als we dan toch inbreuk moeten maken, doen we dat best zo leuk
en interessant mogelijk. Zoals gezegd: de mensen horen het als je geestig,
interessant en relevant voor de dag komt. En associëren dat meteen met
jouw merk.
PAS OP,ZE
HOREN
JE
10 11

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
MASSAMEDIUM EN TOCH
ONE-TO-ONE
WIE NAAR DE RADIO LUISTERT, IS MEESTAL ALLEEN. In
de badkamer, de auto, de keuken. En zelfs als hij in gezelschap is, dan
nog heeft de luisteraar het gevoel dat er alleen tegen hem/haar gesproken
wordt. Het massamedium radio slaagt erin een heel sterk one-to-one
gevoel te geven.
LUISTERAARS KIEZEN HUN ZENDER OOK HEEL PERSOON-
LIJK. Ze stemmen af op een welbepaald radionet en dat blijft ook meestal
een hele tijd aanstaan. Radio geeft je het gevoel in ‘goed, vertrouwd gezelschap’
te zijn.
Naar een boodschap luisteren is trouwens een stuk doeltreff ender dan ze
te lezen. Dat wisten Al Ries en Jack Trout (*) al. Het menselijke brein houdt
het gesproken woord veel langer bij, zodat het de gedachtegang helder kan
volgen. Bovendien geeft de menselijke stem het gesproken woord een emotionele
impact die het gedrukte woord niet heeft .
(*) Jack Trout & Al Ries zijn wapenbroeders in het land van de marketing. Samen pionierden ze met hun positioneringstheorie.
Trout is tevens bekend van zijn metafoor dat ‘marketing oorlog is’. Ze schreven o.a. ‘Marketing
Warfare’ en ‘Positioning: The Battle for Your Mind’.
ALS JE IEMAND IETS WILT VERTELLEN, heeft het pas zin wanneer
die persoon stilstaat en luistert. Wanneer hij verder bladert, opstaat om naar
het toilet te gaan of wegzapt, valt je boodschap in dovemansoren.
BIJ RADIO IS ZAPPEN HAAST ONBESTAAND. Het merendeel
van het luisterpubliek laat de radio gewoon aanstaan. Ook tijdens het
reclameblok.
Als je een krachtig medium zoekt, waarvan de doelgroep je boodschap niet
wegzapt, is radio je ding.
Dat is ook het mooie van radio: je moet niet voorkomen dat de luisteraar
zapt, je moet zijn aandacht trekken.
ER WORDT ZELDEN
GEZAPT
NAAR EEN BOODSCHAP LUISTEREN
IS TROUWENS EEN STUK DOELTREFFENDER
DAN ZE TE LEZEN.
12 13

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
KRACHTIG
MASSA-
MEDIUM
ALS JE DE GROTE MASSA WILT BEREIKEN, dan is radio your cup
of tea. Een voorbeeld: uit het laatste CIM Radio-onderzoek in België blijkt dat
radio dagelijks 76 % van de bevolking bereikt en wekelijks bijna 5 miljoen
luisteraars in de regio Vlaanderen. Een Vlaming luistert gemiddeld 4,5 uur per
dag naar de radio.
Je bereikt mensen massaal met radio en – omdat het een massamedium
is – laat je meteen ook voelen dat je een belangrijke speler op de markt bent.
MET RADIO KUN JE TACTISCH WERKEN (mensen naar je
opendeurdagen krijgen bijvoorbeeld of vertellen dat de potgrond aan lage prijzen
de deur uit mag). En radio is een perfecte partner voor je imagocampagne.
ALLES HANGT AF VAN JE DOELSTELLINGEN: mik je op een doelgroep
die nu op zoek is naar een nieuwe gsm? Of mik je op een doelgroep die
voorlopig niet op zoek is (ze hebben er nét een gekocht), maar bij wie je jouw
merk wilt installeren? Zodat je merk straks in hun top-of-mindlijst staat wanneer
ze aan een nieuwe mobiele telefoon toe zijn. Radio doet het allemaal.
Niet slecht voor een klein apparaatje waaruit een beetje muziek komt.
MET TELEVISIE LAAT JE DINGEN ZIEN. MET RADIO LAAT JE
DINGEN INZIEN. Typisch radio. Het is geen oppervlakkig, maar een indringend
medium. In plaats van een droom te laten zien, doet radio dromen.
Goede radio gaat recht naar het hart. Het raakt je, het doet iets met je.
EEN EIGENSCHAP DIE RADIO BIJZONDER STERK MAAKT,
omdat je er de overgang van branding naar bonding mee kunt maken.
In een reclamelandschap waar het visuele de plak zwaait, is radio verbluff end
anders: het is het enige medium zonder prentjes. Althans, de luisteraar moet
er zelf voor zorgen.
HIJ MOET ER ZICH DE ‘BEELDJES’ BIJ VERBEELDEN. En dat is
dan weer een geweldig voordeel. Als je in een radiospot spreekt over de ideale
vrouw of man, zal iedere luisteraar daar in zijn of haar hoofd een persoonlijk
plaatje bij maken. Blond, bruin, zwart, rood, kaal, groot, klein, veel of weinig
vlees aan de ribben en zo verder.
Op tv laat je één iemand zien, waarbij je het risico loopt dat sommige kijkers
net een andere voorkeur hebben.
INZIEN
I.P.V. LATEN ZIEN
RADIO IS HET ENIGE MEDIUM ZONDER PRENTJES.
ALTHANS, DE LUISTERAAR MOET ER ZELF
VOOR ZORGEN.
14 15

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
RAAK
BEVRIEND
MET JE KLANT
RADIO IS DE MEEST NATUURLIJKE VORM VAN COMMUNICA-
TIE. Als je een vriend iets wilt vertellen, bel je hem op. Je stuurt hem geen
20 m2 poster op. Vraag aan de consument hoe hij of zij radio ervaart en het
antwoord is ‘als een vriend’.
RADIO PRAAT MET DE LUISTERAAR en wordt zo vriend aan huis. Ik
schrijf opzettelijk ‘radio praat met de luisteraar’ en niet ‘tegen’. Daar ligt namelijk
een belangrijk verschil. Slechte radio praat tegen de luisteraar, goede ‘met’.
Ga het maar na: als radio een verbinding tot stand brengt, met de luisteraars
praat, dan bestaat de kans dat ze terug praten.
En dan heb ik het niet over een zonderling die voor zich uit mompelt. Maar over
gewone mensen die spontaan reageren met ‘Het zal nog niet’ of ‘Dat is waar
ook’. Bij wie radio een brok in de keel geeft of een lach op de lippen.
Zo zijn er heel veel mensen. Want wat is er menselijker dan reageren op iets
dat je raakt?
RADIO BEVINDT ZICH DUS OP HET ‘MENSELIJKE NIVEAU’.
Een ontstellend sterk voordeel: met radio kun je de vriend worden van je consument.
Van wie neem je het makkelijkst iets aan? Van een vriend of van een
vreemde? Precies.
Geslaagde radioreclame is als een aanbeveling van een goede vriend.
IN RECLAME KUN JE OPSCHEPPEN OF VERTROUWEN
SCHEPPEN. Met radio doe je het laatste.
Zoals ik al zei, radio wordt ervaren als een vriend. Eén van de kenmerken van
goede vrienden is dat je ze vaak ziet. Zodat er een vertrouwensrelatie ontstaat.
Dat hoeft misschien niet wekelijks, maar om de twee maanden via de radio
eens goedendag komen zeggen, kan wonderen doen voor een relatie.
Dat is niet anders in het echte leven.
Radio is bovendien betaalbaar, dus herhaaldelijk op radio komen is budgettair
prima haalbaar.
CONSUMENTEN KOMEN GEMIDDELD VIER KEER MEER IN
CONTACT MET RADIOSPOTS dan met tv-spots of advertenties, voor
hetzelfde budget. Daarom wordt radio ook het frequentiemedium genoemd.
HET GROTE GEVAAR, als je regelmatig binnenvalt, is dat je gaat vervelen.
Dat voorkom je door 1) leuk voor de dag te komen en 2) veel spots te maken
binnen hetzelfde thema.
Dat zal de luisteraar alleen maar waarderen.
EEN
VERTROUWENS-
RELATIE
16 17

RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
TELEVISIE
WAAR JE NIET NAAR HOEFT TE KIJKEN
WEINIG LUISTERAARS ZAPPEN als het radioreclameblok start, dat
zeiden we al. Dat komt doordat luisteraars ‘in- en uitzoomen’.
In het Engels klinkt dat als: they tune in and they tune out. Is er iets dat hen
interesseert, dan spitsen ze hun oren. Is het niet interessant, dan horen ze
het wel, maar luisteren ze niet.
EN DAT IS NU ZO MOOI AAN RADIO: je moet niet voorkomen dat
de mensen wegzappen, want dat doen ze niet. Je moet alleen zo interessant
zijn, dat je hun aandacht trekt.
Wat dat betreft is radio een zegen: het is eigenlijk tv waar je niet naar hoeft
te kijken.
RADIO IS DUS BIJZONDER GESCHIKT
VOOR DIT TIJDPERK VAN MULTITASKING.
WE HEBBEN, ZEKER DE LAATSTE JAREN, AREN, ZO ZOVEEL L OOM
NAAR R
TE KIJKEN, onze aandacht is zodanig verspreid rspreid over
zodanig nig veel media, a,
dat we afh aken. Al was het maar om tijd te maken voor voo onze e partner. pa Moet et
ook gebeuren.
TERWIJL DE TRADITIONELE MEDIA A EEN BEE BEETJE TE TERREIN
VERLIEZEN, WINT HET INTERNET.
Meer en meer mensen zitten ’s avonds nog wat te surfen. Het interessante int ante van va
die trend is dat, naargelang de doelgroep, tot 40 % van die surfer surfers ondertusertussen naar de radio luistert.
Net omdat je ‘naar de radio luisteren’ perfect kunt combineren met
een
andere activiteit. Het vernoemen van een webadres tijdens ens de spot wordt
dan opeens bijzonder interessant. De surfer/luisteraar kan meteen eteen een kijkje
gaan nemen.
Deze trend zal zich in de toekomst steeds krachtiger manifesteren: met
satellietradio, webradio, branded radio, radio via gsm, podcast, auditief
ondersteunde internetsites etc. ziet het ernaar uit dat radio sneller zal
evolueren dan de laatste 75 jaar het geval is geweest.
Radio is dus bijzonder geschikt voor dit tijdperk van multitasking.
ZEGEVIER
IN COMMUNICATIE-OVERKILL
18 19

20
RADIO, EEN MEDIUM ALS GEEN ANDER
02
INTIEM
CONTACT
HOE JE DOEL-
ER ZIJN TWEE REDENEN WAAROM MENSEN NAAR DE
RADIO LUISTEREN. Voor de informatie - zeg maar ‘het functionele’ - en
voor het emotionele: entertainment, gezelschap, persoonlijke interesse, communitygevoel.
TREFFENDE
Met radio ga je dieper dan met andere media.
Omdat radio ‘geconsumeerd’ wordt in een persoonlijke ruimte (auto, ontbijthoek,
werkkamer), omdat het een persoonlijke keuze is en je alleen luistert. Zo
krijgt radio iets bijzonder intiems.
RADIO-
Het is in dat opzicht veel beter om ’s morgens rustig, haast fl uisterend, tegen
de ontwakende luisteraar te spreken dan te staan roepen (zoals sommigen
doen). Dat is trouwens niet nodig, radio is vlakbij.
DAT INTIEME VAN RADIO STAAT VAAK IN SCHRIL CON-
TRAST MET AL WAT RECLAME IS: glamour, veel vuurwerk en poeha
maken om ‘gezien’ te worden.
Gebruik radio daarom zoals radio is: informeel, met gewone spreektaal, ontspannen
en persoonlijk. Meer zoals het echte leven zelf, dan met glamour &
glitter. Eerder echt dan artifi cieel.
WANT RADIO IS INTIEM CONTACT.
RECLAME
MAAKT

BRIEFING
HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I BRIEFING
DE KRACHT VAN
ÉÉN GEDACHTE
BIJ RADIO MOET JE ÉÉN GEDACHTE AAN DE MAN
BRENGEN. En geen banale opsomming van allerlei gegevens.
Het eff ect van te veel informatie is heel negatief op radio. Veel negatiever
dan bij printadvertenties. Daar kun je nog naast kijken. Bij radio moet je
het aanhoren.
EEN RADIOSPOT DIE ALLES PROBEERT TE ZEGGEN, communiceert
niks. Herdenk, herwerk en herschrijf daarom de briefi ng tot je
één gedachte hebt die je kunt overbrengen. Schrijf die gedachte neer in één
enkele, simpele zin.
Wat kan helpen, is je het volgende af te vragen:
• Wat is het doel van de radiocampagne?
• Welke informatie kan ons helpen om dat doel te bereiken?
• Wat is het voordeel voor de luisteraar?
‘WAAROM MAAR ÉÉN GEDACHTE?’, vraag je je misschien
af. ‘Ik heb veel meer te vertellen.’
Dat kan best zijn, maar als je veel te vertellen hebt, maak dan meerdere
spots.
HET PRINCIPE IS:
VOOR ELKE BOODSCHAP, ÉÉN RADIOSPOT.
Eén boodschap, één gedachte, één doel dat je wilt bereiken per spot.
Geef dat ook zo mee aan de creatieven: vertel hen niet wat je als
adverteerder (merk) wilt vertellen, maar praat over wat je wilt dat de
luisteraar straks weet, denkt, voelt of doet.
WEES OOK REALISTISCH in wat je mag verwachten van een
radiospot. Wanneer je voor een technisch product als een kopieermachine
adverteert, verwacht dan niet dat de mensen onthouden hoeveel
bladzijden per minuut gekopieerd kunnen worden. Maar spreek
over twee keer zoveel als gemiddeld, bijvoorbeeld.
ÉÉN BOODSCHAP, ÉÉN GEDACHTE,
ÉÉN DOEL DAT JE WILT BEREIKEN
PER SPOT.
22 23

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I BRIEFING
CIJFER JEZELF
WEG
EEN CONSUMENT IS VOLSTREKT NIET GEÏNTERESSEERD in
wat je te verkopen hebt. Hij is geïnteresseerd in zichzelf en vervolgens in wat jij
kan betekenen in zijn leven. Kun je zijn tanden witter maken, ervoor zorgen dat
zijn planten beter groeien, dat de saus niet schift ?
Dat je bedrijf 75 jaar ervaring heeft of dat de showroom 10.000 m2 groot
is, daar ligt de luisteraar niet wakker van. Want het levert geen onmiddellijk
voordeel op.
‘Praat me niet over je graszaad. Vertel me liever over mijn gazon’ zal een consument
zeggen. En gelijk heeft hij.
Zeg daarom niet: ‘Wij hebben onze supermarkt helemaal vernieuwd.’ Maar zeg:
‘Morgen ga je gezelliger winkelen.’
ANDERS GEZEGD: vertaal jouw productkenmerk (deze lotion heeft zuiverende
ingrediënten) in een productbeloft e (je zal een zuivere huid hebben).
Praat niet in superlatieven over jezelf. Dat is pochen. En daarmee bereik je net
het tegenovergestelde van wat je wilt bereiken.
NOG EEN ANDERE REDEN om jezelf op het achterplan te zetten,
is dat een consument zich niet identifi ceert met een adverteerder maar met
andere consumenten. Zorg er dus voor dat de luisteraar zichzelf kan herkennen
in de spot.
EEN LUISTERAAR HOORT HET METEEN wanneer je niet oprecht
bent. Radio legt de leugen meteen bloot.
Wees daarom volstrekt jezelf.
Zo hoorde ik ooit deze boodschap over een pittig pepermuntje:
‘you might want to start with a milder brand fi rst.’
Sterk.
Het soort oprechtheid waar een luisteraar als een blok voor valt.
RADIO IS HET MEDIUM VAN DE WAARHEID. De luisteraar staat
heel dicht bij radio en hoort meteen wanneer iets niet klopt. Er gaat bij hem
meteen een rood lichtje branden wanneer de merknaam te gespeeld en te
enthousiast wordt bejubeld.
LEG JE MERKNAAM IN DE MOND VAN ECHTE PERSONAGES,
maak een herkenbare spot en je boodschap zal erin gaan als zoete koek.
BE TRUE,
BE YOU
RADIO LEGT DE LEUGEN METEEN BLOOT.
WEES DAAROM VOLSTREKT JEZELF.
24 25

HOE JE J DOELT DOELTREFFENDE ND RADIORECLAME ADIORE MAAKT I BRIEFING CREATIE I HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT
DE DDE
E KKLANK
VAN EEN MERK
EEN LUISTERAAR IS SLIM. Hij herkent het land als je hem Spaanse,
Franse of Ierse muziek voorschotelt. Laat de muziek uit Spielbergs Jaws of
Indiana Jones horen en hij legt meteen de link met de fi lm.
Dit illustreert hoe belangrijk muziek is voor radio. Hoe sterk muzikale herkenning
in je brein ingebakken zit.
EEN MERK HEEFT GELUID NODIG, zodat je het auditief kunt herkennen.
Met de juiste ‘muzikale branding’ kan je impact verdubbelen.
Belangrijk daarbij is consistentie: de muziek die je gebruikt voor je merk moet
je zo veel mogelijk gebruiken. Maar dan wel steeds in een aangepaste versie:
sober als wachtmuziek, in een lounge-uitvoering in de showroom, zwaar
georkestreerd bij de lancering van een nieuw product, rustig kabbelend
op de site.
HOE MOET JE MERK KLINKEN?
Anders en consistent.
Zoals het principe van branding.
Het is aangewezen om tijdens het schrijven (en herschrijven) van de briefi ng
al na te denken over de klank van je merk.
Hoe wil je dat het klinkt?
LAAT JE RADIOCAMPAGNE MAKEN DOOR ERVAREN
CREATIEVEN. Want radio is emotie en daar hebben senior creatieven meer
chocola van gegeten dan junior teams die soms de gemakkelijke grap zoeken.
Daarmee wil ik niet zeggen dat junior teams ongeschikt zijn voor radio.
Zorg er alleen voor dat je een team krijgt dat feeling heeft met het emotionele
van radio.
MET RADIO KUN JE JE NIET VERSCHUILEN achter mooie beelden.
Je moet echt vakmanschap hebben. Radio is daardoor de meest ambachtelijke
vorm van reclame maken.
EIS
EMOTIONELE
ERVARING
CREATIE ATIE
26 27

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
MENSELIJK GEDRAG,
GRAAG
De snelste manier om ervoor te zorgen dat een luisteraar zich identifi ceert
met jouw reclameboodschap, is door uit die boodschap iets te fi lteren dat
heel erg klopt met het menselijk gedrag.
Dit is de creatieve techniek:
• je identifi ceert een in te vullen behoeft e of een op te lossen probleem,
• je maakt de luisteraar bewust van dat probleem/die behoeft e,
• en dan toon je hoe jouw product/dienst die behoeft e invult of het probleem
oplost.
Op die manier geef je normale mensen een reden om op een levensechte
manier over je product of merk te praten.
DE KUNST IS JE PRODUCT IN EEN LEVENSECHTE SITUATIE
IN TE PASSEN. Het is dan ook van vitaal belang dat, tijdens het productieproces,
de acteurs de vrijheid hebben om dingen ‘op een levensechte
manier’ te doen en te zeggen. Anders klinkt het gemaakt. En dat is verre
van radio.
VERLEIDEN, N,
NIET VERKRACHTEN EN
GA NIET LIGGEN BEUKEN OP IEMANDS TROMMELVLIES.
Roep niet herhaaldelijk dat hij het product moet gaan kopen. Misschien lukt
dat één keer, maar de kans is klein dat je de persoon in kwestie nog vaak zult
terug zien.
Verleid hem, zorg dat hij je aardig vindt. Dat hij je ervaart als een leuke vriend.
Daar koop je veel liever van.
HOE MEER,
HOE LIEVER
ALS JE ÉÉN SPOT NODIG HEBT, LAAT ER DAN MEERDERE
SCHRIJVEN en selecteer de beste voor een demo.
Ga nooit met één script naar de studio. Als die niet werkt, dan sta je daar.
Zoek je een nieuw radioconcept dat jaren moet meegaan? Laat dan drie of
vier concepten maken met elk twee à drie spots. Laat er demo’s van maken en
luister wat werkt.
RADIO MAKEN IS VEEL SCHRIJVEN. Zoals een van de Marx
Brothers het ooit verwoordde: ‘if you talk a lot, you’re bound to say something
funny’. Net zo met radioscripts: laat er verschillende schrijven, dan stijgt de
kans dat er een absolute winnaar tussen zit.
28 29

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
FORMIDABEL FIJNE
VETZAKKERIJ
HET KOMT WEL EENS VOOR dat een spot op papier heel erg in your
face overkomt. Het idee lijkt veel te grof zoals het staat neergeschreven en
wordt soms bij voorbaat afgevoerd. Jammer.
BETER IS EEN DEMO VAN HET IDEE OP TE NEMEN en het dan
pas te beoordelen. Soms blijkt dat het idee geweldig grappig is en helemaal
niet zo grof overkomt als eerst gedacht.
Als je het ‘gepeperde idee’ op voorhand afvoert, zul je nooit weten of het
werkt. Geef het een kans. Werkt het niet, voer het dan pas af.
RADIO IS PER DEFINITIE AUDIO.
LAAT ER EEN DEMO VAN MAKEN OF
LAAT HET JE LIVE VOORSPELEN.
ZODAT JE KUNT HOREN HOE DE SPOT KLINKT.
SPOTS DIE OP PAPIER SUPER LIJKEN, beginnen in de studio
soms te sputteren als een Oost-Duits Trabantje. Net zoals ideeën die
uitgeschreven maar matig leken, tijdens de opnamesessie tot geweldig
radiomateriaal kunnen openbloeien.
De moraal van het verhaal: beoordeel beter niet op basis van papier. Je kunt
geen papieren script tegen je oor houden en horen hoe het idee klinkt. Bij
radio moet je met je oren kijken.
RADIO IS PER DEFINITIE AUDIO. Laat er een demo van maken of
laat het je live voorspelen. Zodat je kunt horen hoe de spot klinkt.
HET CREATIEVE PROCES VAN RADIOSPOTS MAKEN, loopt
trouwens door tijdens de opname. Als je alleen de papieren versie van een
spot goedkeurt en die ook woordelijk zo laat opnemen, mis je vaak alle
ideeën die spontaan in de studio ontstaan.
Radiodemo’s zijn trouwens perfect betaalbaar. Daarvoor moet je het
niet laten.
WEG MET
PAPIER
30 31

HOE HO JE DO DOELTREFFENDE TREFFEN RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
NIET
AUB
NIET
PROPPEN PROPPE
DOOR DEMO’S TE MAKEN, vermijd je timingproblemen. De creatieven
worden met de neus op de feiten gedrukt: ‘Oeps, mijn spot is te lang. Veel
te lang.’
Je zou er versteld van staan hoeveel scripts in productie gaan, terwijl ze veel en
veel te lang zijn. Daardoor gaat er tijdens de opname tijd verloren met schrappen
en bellen om te vragen of de nieuwe versie oké is. Het resultaat: een tekst
die vlug herwerkt is, onlogisch klinkt of via technische middeltjes (compression
e.a.) in zijn keurslijf van dertig seconden wordt gepropt.
Die kostbare tijd gebruik je beter om grappen uit te proberen, personages uit te
diepen, situaties te verbeteren.
Boven het script staat misschien wel dat het een 30”- spot is, maar in werkelijkheid
moet er vaak ontzettend snel gesproken worden om alles erin geperst
te krijgen. Het gevolg is een slechte spot waarin te veel informatie te snel
wordt gegeven.
OM EEN CORRECTE TIMING TE MAKEN, moet je de spot traag en
luidop lezen. Zorg dat je minimum zes seconden minder tekst hebt dan de
lengte van de spot (24 seconden tekst in een 30”-spot).
Dat geeft ruimte voor acteursinterpretatie en de – oh zo belangrijke – stiltes.
Trouwens, hoe minder je in een spot propt, hoe meer de luisteraar eruit haalt.
BEOORDEEL HET IDEE,
NIET DE
WOORDEN
HET IS ONZIN OM DE TEKST VAN EEN RADIOSPOT LETTER-
LIJK TE LATEN OPDREUNEN DOOR ACTEURS. Het is belangrijk
dat zij de woorden naar hun mond zetten. Dat ze, vanuit hun personage, iets
doen met de tekst en de situatie. Daarvoor betaal je hen tenslotte.
Bovendien zal de acteur het beste van zichzelf geven als je hem de
vrijheid laat.
Speel in de studio de tekst niet zelf voor. Het is misschien goed bedoeld
maar het werkt vaak contraproductief.
LET OPDE LINK
HET RADIO-IDEE MOET GELINKT ZIJN MET JE MERK. Dat lijkt
de logica zelf, maar in de praktijk wordt er vaak tegen gezondigd. Regelmatig
hoor je spots die gesponsorde grappen zijn. De eerste twintig seconden wordt
er een grap gemaakt, waarna de voice-over (stemacteur) met de merkboodschap
afsluit. De twee hebben slechts in de verte iets met elkaar te maken.
De luisteraar heeft wel gelachen, maar weet niet meer voor welk merk
de spot was.
32 33

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
BELOON
DE LUISTERAAR
HET IS AL VAKER GEZEGD: met reclame val je de mensen ongevraagd
lastig. Niets aan te doen. Waaraan je wel iets kunt doen, is de manier
waarop je ze lastig valt. Dat doe je best zo aangenaam mogelijk. Beloon de
luisteraar omdat hij de moeite heeft gedaan naar je te luisteren. Dat doe je
door ofwel iets geweldig interessants te zeggen of door te entertainen, de
twee redenen waarom luisteraars luisteren.
SIMPEL, SIMPEL,
SIMPEL
IN HET ALGEMEEN MOET RECLAME EENVOUDIG ZIJN. Anders
zijn de mensen niet mee. En nu mag je de consument niet onderschatten,
maar je mag hem ook niet overschatten.
Bij radio ligt die ‘simpelheidsdrempel’ nog lager. Want er is geen ander
ankerpunt (zoals een beeld) om diegenen te helpen die verward zijn door een
ingewikkelde boodschap.
JE RADIOSPOT MOET UIT DRIE ELEMENTEN BESTAAN: je
merk, je boodschap en het opvallende idee waarin die boodschap verpakt is.
MAKE THEM TUNE IN.
Want je kunt niet verkopen aan iemand die niet aan het luisteren is. Een
spot moet de aandacht van de luisteraar vastgrijpen vanaf het begin.
Anders vindt hij het niet de moeite om voor de resterende seconden nog
aandachtig te zijn.
VERGEET NIET dat jouw spot net de leuke babbel van de zoetgevooisde
presentator heeft onderbroken. Of dat heerlijke liedje waar je ooit nog je
eerste slow op hebt gedanst. Zorg ervoor dat jouw spot grappig, belangrijk
of wat dan ook is, vanaf de eerste seconde.
WAT AL METEEN KAN HELPEN IS EEN HERKENNINGS-
BUMPER. Voor radio is herkenning namelijk cruciaal. Start en stop de
spot dan ook met een bumper. Een tune, een sfeer of een paar woorden die
de spot duidelijk loskoppelen van de andere spots in het blok.
TREK DEAANDACHT
34 35

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
IS ER
EEN VERHAAL?
RADIO DIE WERKT, is radio die een verhaal vertelt. Een verhaal dat de
aandacht trekt, relevant is en blijft hangen (probeer maar eens een hoop data
te onthouden die iemand in dertig seconden op je afvuurt. Lukt niet.)
En vertel dat verhaal met beelden die de verbeelding van de luisteraar activeren.
Radio is daar onwaarschijnlijk sterk in. Om het in het Engels te zeggen:
‘radio stretches the imagination. TV does that too, but only up to 27 inches.’
TIMING IS
MONEY
WEES ZO VRIJ MOGELIJK WAT DE TIMING BETREFT. Koop op
voorhand ‘tijd’ aan en beslis later of het een 20”-, 30”-, 40”-spot of nog iets
anders wordt van lengte.
Soms werkt een idee perfect in tien seconden. Als je dan allemaal spots hebt
aangekocht van dertig seconden, is het weggegooid geld.
Als het overbrengen van een telefoonnummer niet het hoofddoel is van je call
to action, laat het nummer dan bij voorkeur achterwege.
Zo heb je meer ruimte in de spot om mensen te overtuigen. Eenmaal dat gebeurd
is, zoeken ze je telefoonnummer zelf wel op.
Trouwens, als het de bedoeling is mensen naar de winkel te krijgen, heeft een
telefoonnummer sowieso weinig zin.
OVERBODIGE DIGE GE
NUMMERS
ALS HET DE BEDOELING IS
MENSEN NAAR DE WINKEL TE KRIJGEN,
HEEFT EEN TELEFOONNUMMER WEINIG ZIN.
36 37

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE
DOE
AUTOTEST
DE
RADIOSPOTS ZIJN TECHNISCH. Ze worden op een welbepaalde manier
gemixt. Daardoor krijg je soms de indruk dat de muziek te luid staat t.o.v. de stem
wanneer je ze beoordeelt door de luidsprekers van de laptop. Niet doen.
Radiospots moet je beoordelen zoals ze door de radio worden uitgezonden.
Laat de demo’s op een CD branden en – mocht het kunnen – in een reclameblok
monteren en beluister ze terwijl je in de auto zit. Of terwijl je aan strijken bent,
mocht je dat liever doen dan autorijden.
Beoordeel ze bij voorkeur niet via de kleine luidsprekers van een laptop. Die zijn
daar minder geschikt voor.
WANNEER JE EEN SPOT HOORT DIE GRAPPI GRAPPIG BED BEDOELD D IS,
kun je er dan om lachen? Ook na drie keer luisteren? en? En tien keer? r? Als A dat niet et
het geval is, keur hem dan af. Een radiospot moet amuseren,
niet irrite irriteren.
Wanneer je na de zoveelste beluistering niet meer met een spot lacht, ht, dan is
hij waarschijnlijk niet echt grappig.
HUMOR WERKT OP RADIO. In de rij van emoties scoort oort het zelfs het
beste. Maar humor moet wel om te lachen zijn.
VAAK ZIT HUMOR NIET IN GRAPPEN maar in herkenbaar, grappig
menselijk gedrag. Het gewone leven van mensen, hun dromen, verlangens
of ontgoochelingen vormen een uitstekende voedingsbodem voor doeltreffende
radioreclame.
WEES EVEN STRENG wat de dialogen betreft : klinken die natuurlijk? Is
het wel een echte dialoog of zijn het gewoon twee mensen die ieder om beurt
een zin zeggen? Is er een natuurlijke relatie tussen de twee mensen die aan het
woord zijn? Is er een duidelijke reden voor het gesprek dat ze voeren?
WEES
STRENG
38 39

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I CREATIE PRODUCTIE I HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT
WAT WERKT
NIET?
• Abnormaal enthousiaste stemmen die jouw product of merk bejubelen.
• Acteurs die doen alsof ze een natuurlijk gesprek voeren, terwijl je duidelijk
hoort dat ze een tekst afl ezen.
• Ingewikkelde marketingtermen die geen hond gebruikt in het dagelijkse leven.
• Humor die niet om te lachen is. En waarvan je de clou al van op zes kilometer
hoort komen.
KENMERKEN VAN EEN GOEDE
RADIOSPOT
• Er zit een origineel, leuk idee in de spot.
• De spot praat (roept) niet tégen de consument, maar praat mét de luisteraar.
• De informatie wordt gegeven vanuit het standpunt van de luisteraar.
• Het is een leuk radiomoment, geen irritante, drammerige onderbreking. Het
straalt positief af op je merk.
• De spot activeert de verbeelding van de luisteraar. Anders gezegd, de spot
vertelt een verhaal dat de luisteraar in zijn hoofd kan afspelen (theatre of
the mind).
• Er is één, simpele boodschap.
• De humor in de spot is relevant voor de boodschap.
Op basis van de demo’s heb je gekozen voor een welbepaald concept.
Ofwel was het concept al eerder bepaald en heb je nu een nieuwe reeks spots
besteld. Die spots worden in dit stadium verder uitgewerkt in de studio en
defi nitief opgenomen. Hoe zorg je er nu voor dat al die mooie ideeën nog
beter worden?
RADIOPRODUCTIE LIJKT EEN MAKKIE. Er moet geen decor worden
gebouwd, het creatief team hoeft niet naar het buitenland voor opnames en
de belichting van de set mag je schrappen op de kostenpost.
RADIOPRODUCTIE ... het lijkt alsof de eerste de beste technische kerel
het kan. Niet dus.
Goede radioproductie is specialistenwerk. Hou het been daarom stijf als het
over de productiekwaliteit gaat. En vraag een productiehuis waar je een puntje
aan kunt zuigen. Er zijn er genoeg in België. Kosten ze wat meer, betaal dan
ook wat meer. Kwaliteit heeft nu eenmaal een prijs. En die kleine meerkost
verdien je makkelijk terug.
Overleg de keuze met het reclamebureau. Vraag referenties.
Wat hebben ze nog allemaal gemaakt? Hebben ze prijzen gewonnen?
PRODUCTIE
MET EEN PUNTJE
PRODUCTIE
40 41

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I PRODUCTIE
IS ER EEN
RADIO DIRECTOR?
EEN WARME STUDIO MET BLINKENDE KNOPJES, fl ikkerende
lichtjes, imposante luidsprekers en verse koffi e is niks zonder een ervaren
radio director.
Ofwel heeft de studio er zelf een, maar dan wel een die meer doet dan
‘Klaar voor opname?’ zeggen. Ofwel huur je voor het radioproject een doorwinterde
radio director in. Tegenwoordig zijn er uitstekende freelance radio
directors die je project, samen met het reclamebureau, begeleiden.
Bezorg hem de scripts op voorhand. Laat hem feedback geven. Hoe kan de
radio director het script meer ‘radio-fähig’ maken? Zitten de dialogen goed?
En wat met de casting?
WAT ZEER GOED WERKT, IS EEN GROEP
VAN DRIE, VIER ACTEURS DIE
VERSCHILLENDE ROLLEN KUNNEN SPELEN.
JE BENT GEEN CASTINGEXPERT, niemand mag van je verwachten
dat je weet wie geschikt is voor welke rol. Laat je dan ook niet in die
positie wrikken.
Het is een taak die je glimlachend moet overlaten aan de radio director. Die
heeft de expertise en kent de acteurs beter dan wie ook.
Beslis je wél zelf, dan hebben de studio en het agentschap achteraf een
mooi excuus waarom de spot misschien niet zo goed werkte: de acteur die
jij gekozen hebt was toch niet zo geschikt voor de rol.
Beluister de verschillende stemmen, zodat je op de hoogte bent van de
kandidaten en feedback kunt geven. Maar laat de radio director kiezen. Het
is zijn vak. Hij wordt er voor betaald.
Wat zeer goed werkt wanneer een aantal (dialoog)spots moeten ingeblikt
worden, is een groep van drie, vier acteurs die verschillende rollen kunnen
spelen. Zo kan er tijdens de opnames al eens van rol gewisseld worden: de
acteurs blijven fris en alert, de ene rol ligt hen al beter dan de andere en met
de vele keuzemogelijkheden kun je rustig werken aan het beste resultaat.
CASTING?
NIET JOUW DING
42 43

HOE JE DOELTREFFENDE RADIORECLAME MAAKT I PRODUCTIE
KIES JE
MOMENT
Het medium radio is het enige medium waarbij de creatie verder blijft lopen tijdens
de productie. Het creatieve proces stopt pas als de spot is opgenomen.
DAAROM IS HET BETER NIET NAAR DE OPNAMES TE GAAN.
Ik zeg het niet graag, maar meestal is een adverteerder/klant, hoe sympathiek
ook, een remmende factor op het creatieve proces.
Zelfs als hij niets zegt (vaak is dat nog erger).
Account: ‘Hoe vindt u het tot nu toe?’
Adverteerder: ‘Ja ...’ (stilte)
Account: ‘Leuk, hè.’
Adverteerder: (droogjes) ‘Ja.’
PROBEER MAAR EENS CREATIEF TE ZIJN IN ZO’N OMGE-
VING. Je aanwezigheid in de studio is bovendien het perfecte excuus voor
de creatief met weinig radio-ervaring. Hij zal telkens vragen of je de take oké
vindt. Hij dwingt je dan in de rol van radio director. Als je ‘ja’ gezegd hebt, dan
stopt het. Weg ruimte voor experiment, weg creatieve energie.
De klant heeft zijn akkoord gegeven, spot is klaar, factureren maar.
HET IS VEEL BETER OP TE DAGEN VLAK NA OF OP HET EINDE
VAN DE OPNAME. Zo vermijd je dat jouw keuze wordt beïnvloed door
de hoeveelheid werk die al dan niet in het maken van de spot gekropen is.
Of er nu veel werk geweest is aan een bepaalde spot of niet, dat doet er niet
toe. Is de spot goed of niet, daar gaat het om.
KOM NA DE OPNAME ONBEVOOROORDEELD en geheel maagdelijk
binnen, aanhoor het resultaat (als luisteraar/consument, niet als klant)
en maak dan je keuze. Moet er echt nog iets gewijzigd worden, dan kan dat nog
perfect. Meestal zijn er genoeg extra takes om uit te kiezen.
En als het echt moet en je hebt er goede, gemotiveerde redenen voor, dan
kruipt de acteur nog wel even in de studio voor die laatste verbetering. Ik zeg
wel ‘verbetering’.
44 45

ZO, BOEKJE UIT.
NU IS HET AAN JOU.
Wil je dat radio harder voor je werkt, begin dan met de juiste instelling: beschouw
radio voortaan als een volwaardig medium om merken mee te bouwen.
Een medium dat voldoende aandacht verdient. Een medium dat een eigen
briefi ng, meer tijd, goede creatieven en - last but not least - een ervaren
radio director verdient.
Je radiocampagne zal een stuk doeltreff ender worden.
46 47

EEN SUCCESVOLLE
RADIOCAMPAGNE
IN 35 MINUTEN
Lees dit boek in één ruk uit. Wij deden het voor jou en klokten af
op 35 minuten. Er is dus geen megatijdsinvestering nodig om je
volgende radiocampagne naar een hoger niveau te tillen.
‘Kan de radio wat harder, aub?’ is een praktische gids die het
radioproces volgt van briefing tot eindresultaat. Zonder cijfers,
grafieken of hoogdravende praat. Maar die gewoon rechttoe,
rechtaan zegt waar het op staat. Net zoals radio, eigenlijk.
Philip Maes en Var aarzelden niet om de handen in elkaar te slaan
voor de realisatie van dit radioboek. Deze gids voor adverteerders
en accounts is een van de vele initiatieven die de mediaregie
nam, om radio nationaal en internationaal te promoten.
Al 20 jaar trekt Var stevig aan de radiokar om het creatief niveau van
radiocampagnes te verhogen. Zo zijn ze één van de sponsors van
The RADIO Workshops. En niet zonder succes. De populariteit van
het medium is de afgelopen jaren alleen maar gestegen.
Philip Maes is freelance copywriter/radio director en creative
partner van het radiohuis Eardrum. Daarnaast is hij Godfather
van TheMaffia.be, bezieler van The RADIO Workshops en auteur
bij het Stuffmakers collectief.
Bij DMB&B, Grey, Moors Bloomsbury en VVL/BBDO, behaalde hij
verschillende nationale en internationale reclameprijzen (CCB,
Effie, ADCE, Cannes Lions …).
Sinds ’97 werkt hij als onafhankelijke copywriter/radio-expert
voor verschillende agentschappen op klanten als Vedior, VRT,
Kriek Belle-Vue, Spa, Pepsi, KBC, H&M, A.S.Adventure en vele
andere. In 2002 was hij creative director bij Saatchi & Saatchi.
Hij zetelt in het Executive Committee van de Creative Club
of Belgium.