Bergen gebiedsvisie - Bestuurlijke informatie van de gemeente ...

1 kolom pagina
0. Contactgegevens
Projectnummer:
Verkorte titel van het project
(max. 25 karakters): KLATER = KLimaat en wATER
Volledige titel van het project (NL): Implementatie van water in het concept klimaatlandschap
in
Het Land van Heusden en Altena; door koppeling aan
duurzame
energie krijgt aspect water op lokaal niveau een extra
kans,
bovendien is water een essentieel onderdeel van het
anticiperen
op- en strijd tegen klimaatsveranderingen.
Volledige titel van het project (ENG): Implementation of water in concept “climate landscapes”
in Het Land van Heusden en Altena, by coupling to
sustainable energy,
water will get an extra opportunity for the local
authorities.
Moreover water is an essential element of the necessary
anticipation of and battle against change of climate.
Penvoerder namens het consortium: Milieu en Afval Regio Breda
Dhr. B.M. van den Heuvel
Postbus 2096
4800 CB Breda
Telefoon (076) 529 92 52
Telefax (076) 529 92 74
bm.van.den.heuvel@breda.nl
Bergen
GEBIEDSVISIE
1

GEMEENTE BERGEN
Gebiedsvisie Bergen
vastgesteld d.d .........
52004
22 april 2008
AMER adviseurs b.v. ruimtelijke ordening
3

InHOUDSOPgAVe
1 INLEIDING 7
1.1 Aanleiding 7
1.2 Gemeentelijke ambities 7
1.3 Werkwijze 9
1.4 Leeswijzer 9
2 WAT ER LEEFT 11
2.1 Algemeen 11
2.2 Wonen 14
2.3 Werken 14
2.4 Landbouw 15
2.5 Landschap 16
2.6 Natuur 16
2.7 Recreatie 19
2.8 Water 21
2.9 Infrastructuur 23
3 RUIMTELIJK STRUCTUURBEELD 27
3.1 Bouwen 27
3.2 Recreatie 33
3.3 Landbouw 37
3.4 Natuur en landschap 40
3.5 Verkeer 41
4 UITVOERINGSPROGRAMMA 49
BIJLAGEN
A HISTORISCH PERSPECTIEF
A.1 Topografie
A.2 Grondgebruik
A.3 Structuur en kernen
A.4 Bebouwing
B BESCHRIJVING BESTAANDE SITUATIE
B.1 Algemeen
B.2 Kernen
B.3 Landschap
B.4 Natuur
B.5 Water
B.6 Infrastructuur
B.7 Functionele structuur
C BELEID
C.1 Rijksbeleid
C.2 Provinciaal en regionaal beleid
C.3 Gemeentelijk beleid
5

Voorwoord wethouder
Voor u ligt de visie voor de komende decennia die het college van Burgemeester en Wethouders van
de gemeente Bergen heeft opgesteld voor het grondgebied van de gemeente. Een visie waarin wordt
gepoogd verder te kijken dan de reikwijdte van de meeste sectorale nota’s. Een visie over de koers
waarvan wij denken die de gemeente zal moeten gaan om de uitdagingen die nog ver in de toekomst
liggen een kans te geven.
De centrale doelstelling van de gemeente Bergen is als volgt:
Rekening houdend met het rustige, en dorpse karakter is het beleid gericht op behoud en versterking
van landschappelijke, natuurlijke en cultuurhistorische waarden in de duinen, polders en kernen waarbij
wonen, werken en recreëren duurzaam met deze waarden wordt verweven.
6

1 InLeIDIng
1.1 Aanleiding
De gemeente Bergen beschikt over een aantal sectorale nota’s, maar het ontbreekt tot dusver
aan een actuele samenhangende visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Bergen, waardoor
ruimtelijke plannen te veel op ad hoc basis tot stand komen. Aan de hand van een gebiedsvisie
kan op een verantwoorde wijze een maatschappelijke discussie plaatsvinden over de hoofdlijnen
van de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Bergen. Principiële keuzes kunnen beter
op het abstracte niveau van een gebiedsvisie worden gemaakt dan op het niveau van een
bestemmingsplan. Deze visie doet dan ook met name uitspraken over hoofdlijnen.
Belangrijke andere aanleidingen voor de gebiedsvisie zijn:
• de Nota Ruimte. In deze nota wordt gewezen op het belang van een heldere ruimtelijke
visie voor gemeenten als gevolg van de door deze nota in gang gezette decentralisering
en deregulering van bevoegdheden en verantwoordelijkheden;
• de behoefte aan een visie die tegengewicht biedt aan het huidige stringente provinciale
beleid zoals verwoord in Ontwikkelingsbeeld Noord-Holland Noord. Daarnaast geeft de
gebiedsvisie een gemeentelijke inbreng in de door de provincie op te stellen regiovisie;
• de invoering van de Wet Ruimtelijke Ordening (Wro). De nieuwe wet voorziet in een
gebiedsvisie als basis voor een voldoende ruimtelijke onderbouwing bij het toepassen
van zelfstandige projectprocedures;
• een gebiedsvisie met de juridische status van een structuurplan kan dienen als juridische
grondslag voor toepassing van de Wet Voorkeursrecht Gemeenten (WVG);
• ten slotte kan de gebiedsvisie van belang zijn in verband met het verkrijgen van
financiële bijdragen van de provincie in het kader van het Investeringsbudget stedelijke
vernieuwing (ISV)
1.2 Gemeentelijke ambities
De gebiedsvisie voor de gemeente Bergen geeft een lange termijnvisie op de ruimtelijke
ontwikkeling in de gemeente. Hierin worden keuzes gemaakt over de ontwikkeling van wonen,
werken, voorzieningen en infrastructuur. Waar nodig of wenselijk zijn richtlijnen geformuleerd voor
nadere uitwerking van ruimtelijke initiatieven op detailniveau.
Het college streeft nadrukkelijk niet naar een blauwdruk van de toekomst, maar naar een leidraad
op basis waarvan de gemeente enerzijds zelfstandig strategische ruimtelijke ontwikkelingen kan
initiëren en anderzijds klantgericht, consistent en constructief kan anticiperen op particuliere
initiatieven.
Doelstelling
Doel van de Gebiedsvisie voor de gemeente Bergen is het opstellen van een strategische ruimtelijke
visie voor de komende 25 jaar, gericht op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en
leefbaarheid voor het gehele gemeentelijke grondgebied. Er bestaat behoefte aan een randvoorwaardelijk
kader, waarbinnen in de toekomst plannen worden gemaakt.
Planhorizon en reikwijdte
Deze structuurvisie heeft een “planhorizon” tot circa 2030 en waar mogelijk verder. Het plan heeft
in de eerste plaats betrekking op het grondgebied van de gemeente Bergen. De ontwikkeling van
de gemeente staat niet op zichzelf en wordt afgestemd op ontwikkelingen in buurgemeenten en
op regionaal en provinciaal niveau.
Status
De gebiedsvisie is opgesteld door het college van B&W in opdracht van de gemeenteraad van
Bergen.
7

1.3 Werkwijze
Het college van B&W heeft AmerAdviseurs BV, bureau voor ruimtelijke ordening en stedenbouw,
gevraagd om de gemeente te begeleiden bij het opstellen van deze visie. Op initiatief van het college
is naast de ambtelijke inbreng ook een bijdrage van maatschappelijke organisaties gevraagd.
In november 2007 en januari 2008 hebben workshops plaatsgevonden, waarin onder andere de
landbouworganisaties, het waterschap en de raad zijn gevraagd constructief mee te denken over
een aantal door AmerAdviseurs voorbereide ontwikkelingsmodellen voor de gemeente Bergen.
Op basis van deze discussie is een concept Gebiedsvisie voorbereid die medio mei 2008 door
het college ter beoordeling/informatie wordt ingebracht bij de raad(scommissie).
Vanaf dat moment wordt de concept gebiedsvisie eveneens aangeboden aan de bevolking om
haar daarover te informeren.
1.4 Leeswijzer
De gebiedsvisie ambieert een efficiente leesvolgorde. Het document is daarom in de basis beknopt
gebleven, maar voor de geinteresseerden bevat de visie wel een uitgebreide toevoeging
aan bijlagen.
Het vertrekpunt van de visie is de analyse van de huidige situatie. Na deze analyse volgt in hoofdstuk
twee een korte opsomming van de belangrijkste kansen en mogelijke belemmeringen voor
de toekomstige ontwikkeling van Bergen. In hoofdstuk drie worden inzichten uit analyse en kansrijke
uitgangspunten voor het ruimtelijk beleid samengebracht in een ruimtelijk structuurbeeld, de
feitelijke toekomstvisie voor de gemeente Bergen. Hoofdstuk vier tenslotte biedt een doorkijk naar
het voorgestane uitvoeringsprogramma.
• In de eerste bijlage (A) wordt de huidige ruimtelijke structuur vanuit een historisch perspectief
belicht.
• Vervolgens wordt de huidige ruimtelijke structuur in bijlage B verder ontleed, waarbij
naast de belangrijkste ruimtegebruikers, als wonen, werken, voorzieningen, recreatie,
landbouw, natuur en verkeer ook de regionale context, aan de orde komt.
• Bijlage C biedt een verkenning plaats van de mogelijkheden van het huidige beleid. Een
kort overzicht wordt geschetst van de kansen en belemmeringen van het lokaal
en bovenlokaal ruimtelijk en aanverwant beleid.
9

2 WAT er LeeFT
2.1 Algemeen
De aanwezigheid van een divers landschap met grote natuurwaarde en landschappelijke kwaliteiten,
de verschillende kernen met hun eigen identiteiten, een groot voorzieningenaanbod en de
gunstige ligging ten opzichte van wegen en steden geeft de gemeente Bergen alle ingrediënten
voor een aantrekkelijke gemeente.
Toch zijn er op divers gebied knelpunten te benoemen. Zaken die verbeterd moeten worden. Aan
de andere kant biedt de gemeente ook vele kansen voor een oplossing van die problemen. Hieronder
wordt per aspect benoemd wat er speelt en waar mogelijke oplossingsrichtingen gevonden
kunnen worden.
2.2 Wonen
De knelpunten bij het woonbeleid liggen voornamelijk in het feit dat er behoefte is aan voldoende
bouwlocaties voor de nabije en verre toekomst en de zorg voor voldoende betaalbare woningen in
de gemeente.
Uitgangspunt bij de verdeling van de nieuwbouw over de kernen is enerzijds de behoefte per
kern, anderzijds de beschikbare bouwplancapaciteit. De verdeling van de nieuwbouw over de
kernen tot 2015 is niet optimaal. Met uitzondering van Schoorl en Egmond aan den Hoef hebben
alle kernen op dit moment onvoldoende bouwmogelijkheden.
Uit woonwensenonderzoek is gebleken dat tussen de 80 en 90% van de woningzoekenden in
eigen gemeente wil blijven. Het merendeel heeft zelfs een grote voorkeur voor de eigen woonkern
c.q. plaats. Kenmerkend voor Bergen is de relatief oude bevolking. Er is geen sprake van een
evenwichtige bevolkingsopbouw. Een van de meest belangrijke oorzaken voor deze situatie is de
bestaande woningvoorraad binnen de gemeente. De huizenprijzen zijn als gevolg van de fraaie
ligging en het aantrekkelijke woonklimaat over het algemeen hoog en niet haalbaar voor huishoudens
met lage tot middelhoge inkomens.
Om te voorzien in een woningvoorraad die zowel kwantitatief als kwalitatief voldoet aan de vraag
en wensen van huidige en toekomstige bewoners zal er verstandig om moeten worden gegaan
met de beschikbare ruimte om ook in de toekomst Bergen een aantrekkelijke woonomgeving
houden. Een goede leefbaarheid in de directe woonomgeving hangt samen met een evenwichtige
bevolkingsopbouw. Door een vraaggericht nieuwbouwprogramma tracht de gemeente deze evenwichtigheid
te bevorderen. Daarnaast streeft de gemeente naar het bevorderen van doorstroming
in de bestaande woningvoorraad door strategische nieuwbouw.
Op basis van regionale afspraken zoals verwoord in de Regionale Woonvisie Noord-Kennemerland
en de Woonbeleidsnota van de Bergen staat de gemeente voor de opgave 700 woningen te
realiseren voor 2015 (inmiddels zijn circa 460 daarvan in harde plannen vastgelegd, te realiseren
binnen de kernen).
Deze opgave kent naast een kwantitatief aspect ook een sociaal aspect. Om in de toekomst
te voorzien in voldoende aanbod van betaalbare woningen voor huishoudens met een laag tot
middelhoog inkomen (respectievelijk categorie 1 en 2 zoals omschreven in de Woonvisie) is op
regionaal niveau afgesproken in totaal 40% van de nieuwbouw ten behoeve van deze groep te
realiseren. Voor Bergen geldt dat 30% van de nieuwbouw in de categorie 1 en 10% in categorie 2
moet worden gerealiseerd.
Zoals gezegd is de capaciteit aan bouwlocaties gering. Er is slechts beperkte ruimte voor inbreiding.
De kwaliteit van de bebouwde gebieden binnen de kernen is aantrekkelijk en groenrijk. De
gemeente streeft naar bescherming van de nog aanwezige groene longen binnen de kernen. De
11

intensivering van deze gebieden door bijvoorbeeld inbreidingslocaties is daardoor slechts incidenteel
mogelijk. Slechts functieverandering bij verplaatsing van hinderlijke bedrijven of sportvelden
biedt enig soulaas.
De beperkte en veelal kostbare inbreiding van nieuwbouw in de kernen heeft als gevolg dat de
prijzen van de bouwlocaties veelal te hoog zijn om te bouwen voor sociale woningbouw. De sociale
opgave woningen te bouwen voor bepaalde bevolkingsgroepen staat daarmee onder druk.
In de zoektocht naar uitbreiding ontstaat een spanningsveld doordat alle kernen zijn omringd
door zogenaamd uitsluitingsgebied. Gebied waar volgens het streekplan niet dan wel onder
zeer stringente voorwaarden een beperkt aantal (1-5 ) woningen gebouwd mag worden. Dat wil
zeggen indien in een omvang van één tot vijf woningen een landschappelijke meerwaarde wordt
bereikt. Naast het restrictieve beleid van de provincie heeft ook de gemeente het uitgangspunt om
de openheid van het poldergebied te behouden of om ruimte te reserveren voor landschappelijke
buffers.
Voor de behoefte tot circa 2015 zijn in principe bouwlocaties benoemd. Voor de capaciteit daarna
is Bergen aangewezen op bouwmogelijkheden binnen het bestaand gebied. De sociale component
van de woningbouwopgave komt hierdoor in het geding. De ontwikkeling van “goedkope”
woningen is complex. Door de eigendomsverhoudingen en de hoge kosten op locaties binnen het
bestaand gebied bepaalt de locatie grotendeels het programma met als gevolg kans op eenzijdigheid
in aanbod en een onzekere toekomstwaarde. Dit heeft tot gevolg dat de gemeente haar
doelstellingen om tot een evenwichtige bevolkingsopbouw te komen en een voldoende en kwalitatief
goed woningaanbod aan te bieden moeilijk kan realiseren.
De gemeente wil daarom voor de periode 2015-2030 in nieuwe bouwmogelijkheden voorzien om
te kunnen voldoen aan de kwantitatieve, kwalitatieve en sociale opgave. Dat die opgave er ligt
blijkt onder andere uit rapporten van het Ruimtelijk planbureau ”Regionale huishoudensprogno-
Openheid
13

ses” en ”Krimp en Ruimte” en het rapport ”Bevolkingsdaling” van de Raad voor het openbaar bestuur en
Raad voor financiële verhoudingen van maart 2008, waarin wordt aangeven dat de gemeente rekening
moet houden met bevolkings- en huishoudensgroei de komende 20 jaar.
De nieuwe bouwmogelijkheden moeten worden gezocht aan de rand van de kernen. Deze locaties zijn
minder complex en bieden daarom meer mogelijkheden voor de realisatie van een evenwichtig woningaanbod.
Daarnaast kan de druk op het bestaande gebied worden weggenomen om zodoende de kwaliteit
van de leefomgeving in het bestaande gebied te behouden. Tevens biedt de invulling van bijvoorbeeld
rafelranden en rommelzones kansen de ruimtelijke structuur van de kernen te verbeteren.
Door de ontwikkeling van thematische woningbouw wordt het aanbod aan diverse woonmilieus uitgebreid,
te denken valt aan landgoedwonen, atelierwonen, zorgwonen.
Kansen zijn er door gebieden waarvan de functie wordt beëindigd te bestemmen voor woningbouw. Dat
zijn sportterreinen, omdat vanwege efficiency wordt gezocht naar concentratie van sportvelden, dat zijn
bedrijventerreinen binnen de kern. Maar ook oude gebouwcomplexen die een revival kunnen beleven
met de ombouw naar een woonfunctie.
In de gemeente liggen twee militaire opslagplaatsen. Deze MOB-complexen worden niet meer als zodanig
gebruikt. De ontwikkeling van deze locaties is een kans om in een groene setting hoogwaardige
nieuwbouw te realiseren.
Als gevolg van de herinrichting van het knooppunt Damweg-Rijksstraatweg N9 ontstaat een ruimte die
mogelijkheden biedt voor de ontwikkeling van vormen van verstedelijking.
De Herenweg tussen Egmond-Binnen en het knooppunt Eeuwigelaan en Zeeweg is van oudsher een
belangrijke drager van het landschap en van diverse occupatievormen. Door op vrijkomende agrarische
kavels in de binnenduinrandzone landgoederen te stichten wordt de trend uit de historie voortgezet in de
toekomst.
Bij het streven naar een gebalanceerd woningaanbod ziet de gemeente ook kansen in de ontwikkeling
van woningbouw in samenspel met de andere functies, zoals een zorghotel.
De rode contouren zoals getekend in provinciale visies worden als beperkend ervaren. Bijzondere
vormen van woningbouw kunnen mits goed in het landschap ingevlochten en passend bij aanpalende
functies, een gebied of landschap verbeteren. Indien dit het geval is moet de realisatie van deze vormen
van woningbouw overwogen kunnen worden.
2.3 Werken
Als toeristisch centrum vormt Bergen een deel van de regionale economie met een omvangrijke werkgelegenheid.
Ook de agrarische sector binnen de gemeente heeft een aandeel in de werkgelegenheid.
Daarnaast zijn er arbeidsplaatsen binnen de detailhandel en de kunstsector. Het dorp staat bekend als
14
MOB-complex

kunstenaarsdorp en heeft een groot aandeel in het kunstaanbod in de regio.
Bergen kent geen grote industrie, kantoren en dergelijke. Deze functies zijn in andere delen van
de regio gevestigd. Wel is er sprake van werkgelegenheid in de zorg- en dienstensector. De bedrijvigheid
in de zin van kantoren en productiebedrijven is verspreid door de gemeente op kleine
schaal aanwezig. Behoefte aan grote bedrijventerreinen is er niet. Waar nodig kan uitgeweken
worden naar regionale bedrijventerreinen of terreinen in de agglomeratie.
De drie bedrijventerreinen zouden geheel of gedeeltelijk gerevitaliseerd moeten worden om aan
de huidige eisen te voldoen. Indien bedrijven zouden willen verplaatsen binnen de gemeente dan
zou het MOB-complex bij Egmond ruimte kunnen bieden. Daarnaast kan er kan ruimte gevonden
worden ten noorden van Egmond aan de Hoef indien de sportvelden worden verplaatst. Temidden
van woonbebouwing gelegen bedrijven welke hinder opleveren zouden verplaatst moeten worden
naar bestaande of nieuwe bedrijventerreinen aan de randen van de kernen.
2.4 Landbouw
Knelpunten in de landbouw komen voort uit de algemene problematiek van de landbouw. Al jaren
lang staat de landbouw onder druk van buiten en binnen af. Ruimtelijk gezien is de landbouw, zowel
bollen- en veeteelt van belang voor het behoud van de open ruimte en het landschap. Anderzijds
komt de landbouw in de verdrukking door de ruimtebehoefte van andere functies als verkeer,
wonen, natuur en recreatie.
Vanuit de landbouwsector liggen er toekomstige ruimtelijke claims voor bouwblokvergroting en het
scheuren van grasland (maïsteelt en graslandverbetering). Daarnaast moet nagedacht worden
over nieuwe functionele invulling van vrijkomende agrarische bebouwing (VAB-beleid).
Landelijk ontstaan nieuwe trends (bijv paardenhouderij) -> verpaarding van het platteland en een
veranderend landschapsbeeld (door bijv. paardenbakken, lichthinder en hekwerken). De kans is
groot dat deze trends ook in de gemeente Bergen verder vorm gaan krijgen. De gemeente heeft
hiervoor reeds beleid ontwikkeld. Deze trends vragen om de nodige aandacht voor de beeldkwaliteit
in het landelijk gebied, maar bieden ook mogelijkheden om de polders te beschermen tegen
verstedelijking.
Het knelpunt ligt derhalve in het gegeven de landbouw te behouden terwijl het aantal bedrijfsbeëindigingen
ook in Bergen toeneemt. Een kans voor een economische bedrijfsvoering ligt in
verbreding in de landbouw. Dat wil zeggen het aanbieden van zorgboerderijen, kamperen bij de
boer, natuurgolf, natuurbeheer, enz. Het stimuleren van de verbreding op een manier waarbij de
boer zeggenschap houdt en de beeldkwaliteit van het landschap niet verslechterd kan voor alle
partijen voordelen bieden. Om de recreatieve functie van het poldergebied te vergroten is namelijk
medewerking van de landbouwers noodzakelijk.
Verpaarding
15

16
2.5 Landschap
De belangen en waarden van landschap en cultuurhistorie worden alom erkend en gewaardeerd.
Het diverse Bergense landschap in haar huidige gedaante is fraai, hetgeen niet wegneemt
dat veel uit het verleden is verdwenen. In het polderlandschap zorgt bijvoorbeeld de
verdwijning van kleinere landschapselementen zoals bijvoorbeeld hagen, poelen, bosjes en
karakteristieke erfbeplanting voor grote veranderingen.
Functieveranderingen van agrarische bestemmingen is één van de grootste oorzaken van de
verrommeling van het landschap. De toename van paardenhouderijen bijvoorbeeld, brengt
ruimtelijke gevolgen met zich mee zoals hekwerken, stallen en de verlichting van paardenbakken
die de kwaliteit van het landschap kunnen aantasten.
Ook onjuist beheer van het weidegebied en een toename aan bedrijfsbebouwing als gevolg
van schaalvergroting binnen de landbouw dragen bij aan de verrommeling van het landschap.
Landschappelijk gezien ligt er een knelpunt in de grote verstedelijkingsdruk van de agglomeratie.
Het gevaar (blijft) ontstaan dat het waardevolle open landschap tussen in gemeente
Bergen langzaamaan dicht groeit door bebouwing of infrastructuur. Zo vraagt de doortrekking
van de Huiswaarderweg naar de aansluiting met de Bergerweg aandacht. Anderzijds is de
gemeente Alkmaar bezig met een studie naar de groene inpassing van de westrand van haar
gemeente.
Ook verstening van campingterreinen, cq. het bouwen van grote aantallen zomerhuisjes heeft
invloed op het landschap. De bouw van vroegere uitbreidingen aan de kernen hebben in
diverse gevallen geleid tot harde randen die niet in het landschap passen.
Er zijn mogelijkheden om het tij te keren.
• Ontwikkeling van gebiedsgericht beleid om het landschap in stand te houden;
• Het ILG biedt subsidie mogelijkheden om initiatieven ten behoeve van landschapsontwikkeling
te realiseren;
• Ongewenste ontwikkelingen in het landelijk gebied inperken, om verrommeling van
het landschap tegen te gaan. Vastleggen in bestemmingsplannen en beeldkwaliteitplannen
(bijvoorbeeld vastleggen dat in weidegebieden geen hekken zijn toegestaan)
• Landschappelijke afronding van bebouwingskernen;
• Instandhouding en herstel van kleine landschapselementen en erfbeplanting;
• Recreatief medegebruik van het landschap;
• Bij occupatie kan worden aangesloten op de haak- en strandwallen.
• Rood voor groen initiatieven stimuleren om door de opbrengst van woningen (rood)
het landschap te verbeteren (groen), bijvoorbeeld landgoederen.
2.6 Natuur
Bergen kent veel natuurschoon. De verschillende natuurgebieden dragen bij aan het aantrekkelijke
woon- werk- en verblijfsklimaat van de gemeente.
De beschermde status van de vele gebieden heeft echter wel een beperkende werking voor
zowel de ontwikkeling van benodigde woningbouw en bijbehorende voorzieningen alsmede
voor de voor de economie en toerisme belangrijke uitbreidingen van recreatieve accommodaties
en infrastructuur.
Het grootste areaal aan natuur is duingebied. De waarde voor natuur, recreatie, ecologie en
waterwinning is erg groot. De natuur wordt er beheerd door oa. het PWN. Naast rustgebieden
zouden andere gebieden beter toegankelijk kunnen zijn om de belevingswaarde te vergroten.
De overgangen in landschappen zijn vaak waardevol.

De binnenduinrand als overgangszone kent naast cultuurhistorische en landschappelijke waarden
eveneens vele ecologische potenties. Deze zijn vaak nog onderbenut. Door duinrellen bijvoorbeeld
terug te brengen in het landschap wordt de verbinding tussen de binnenduinrandzone en de
duinen en de polders versterkt. Ook de ontwikkeling van kwelgraslanden kunnen bijdragen aan de
versterking van de ecologische kwaliteit binnen de gemeente. De geesten in de duinrand dienen
zo veel mogelijk hun openheid te bewaren.
Tussen Egmond aan Zee en Egmond aan den Hoef staat de noord-zuid verbinding tussen de
duinen onder druk. Vanuit ecologisch oogpunt is het noodzakelijk deze verbinding op dit smalle
punt te versterken.
Een punt van aandacht in de poldergebieden is de ecologische kwaliteit van de weidegebieden.
Deze gebieden behoeven een beter natuurbeheer teneinde de ecologische kwaliteit te behouden
(weidevogels, flora ecologische kwaliteit en waterlopen), daarnaast is de ecologische kwaliteit van
de landbouwsloten veelal slecht.
Door het intensiever worden van verkeersroutes ontstaat versnippering van natuur en verslechterde
migratiemogelijkheden. Faunapassages lossen een deel van dat probleem op.
In het kort bestaan onderstaande kansen ter verbetering van de natuurwaarden:
• Er bestaan nog mogelijkheden langs de binnenduinrand om door natuurontwikkeling
invulling te geven aan ecologische potenties;
o Het herstellen van de lopen van duinrellen (brede stroomprofielen);
o ontwikkeling van kwelgraslanden;
o het langer vasthouden van kwelwater in de binnenduinrand;
o een gradiëntrijke overgang creëren tussen duin en polder;
o een natuurvriendelijk beheer;
• De duinverbinding bij Egmond verstevigen;
• Faunapassages aanleggen;
• Ecologische kwaliteit van weidegebieden verbeteren door:
o (agrarisch) natuurbeheer;
o Stimuleren van de overgang naar ecologische landbouw;
Natuurschoon
17

o Het verbeteren van de waterkwaliteit (kaderrichtlijn Water);
o Functieverandering anders dan weiland/natuur tegengaan;
o Instandhouding en het herstel van kleine landschapselementen met natuurwaarden.
• Kansen voor natuurontwikkeling op waterbergingslocaties benutten;
• Recreatief medegebruik en natuur beleefbaar maken.
2.7 Recreatie
Verblijfsrecreatie
Het aantal toeristische standplaatsen op campings is in de afgelopen jaren afgenomen. Een van
de redenen hiervan is dat de ondernemers vaak weinig tot geen pensioen opbouwen. Op het
moment dat de opvolger zich aandient kan deze het overnamebedrag niet opbrengen vanwege
de hoge grondwaarde. Daarnaast is het niet kunnen uitbreiden vanwege de ligging van het bedrijf
eveneens een probleem. Dit heeft als gevolg dat de ondernemers niet mee kunnen gaan in de
trend van de kwaliteitsverbetering binnen verblijfsaccommodaties. Beide oorzaken leiden tot de
verkoop van de grond aan ontwikkelaars die het “uitponden” en het “verstenen”. Dit probleem
bestaat al langer en is van grote invloed op meerdere aspecten zoals landschaps- maar ook
economisch-recreatieve aspecten.
Met name in Schoorl hebben veel kampeerterreinen geen uitbreidingsmogelijkheden in verband
met de schaarse ruimte. Dit als gevolg van de beschermde status van de grondgebieden rond
deze terreinen en het restrictieve beleid van de provincie.
Gezien bovenstaande stelt de gemeente zich als taak om voor het toeristisch kamperen in totaal
15 hectare capaciteit extra te reserveren nabij Schoorl en Egmond aan Zee.
Het onderhoud en de versterking van de kustverdediging is een beperking voor de uitbreiding c.q.
versterking van het hotel- en pensionaanbod aan de kustrand. Ook de natuurgebieden vormen in
dit opzicht een beperking voor het streven naar een uitbreiding van de recreatieve verblijfscapaciteit
van de badplaatsen.
In de Hotel en pensionnota wordt een toetsingskader gegeven hoe de sector vitaal gehouden kan
worden bij bedrijfsuitbreiding, nieuwvestiging en functiewijziging.
Dagrecreatie en sport
Het grote aantal bezoekers van strand, duinen, polder en kernen is een van de toeristische
peilers van de gemeente. Inherent aan deze grote aantallen is echter de druk die bestaat op de
infrastructuur en samenleving van de gemeente. Zoals reeds eerder vermeld bestaan er problemen
ten aanzien van parkeren en leefbaarheid. De toename van de verkeers- en parkeeroverlast
beperkt in die zin het toerisme.
Het alternatief voor het gebruik van de autowegen, zoals wandelpaden en fietsroutes dienen
uitgebreid en kwalitatief op hoog peil gebracht te worden. Dat geldt eveneens voor de motorbootvaarroutes
en ligplaatsen zoals bij de Hargervaart. Maar ook het stelsel van kanoroutes en
ruiterpaden dient uitgebreid te worden. Zo worden bijvoorbeeld de maneges in de polder niet
voldoende met ruiterpaden verbonden met de duinen.
De ontwikkeling van een ecologische golfbaan biedt mogelijkheden om de ecologische potenties
van het poldergebied te benutten en recreatief gezien een aanvulling te doen op het recreatieaanbod
in de gemeente.
Voor de Bergense bevolking liggen er verschillende veldsportcomplexen door de gehele gemeente
verspreid. Deze veelal kleinere complexen zijn gerelateerd aan de diverse kernen. Vanuit
efficiency maar ook vanuit landschappelijk oogpunt is deze spreiding niet gewenst. De kwaliteit
kan verbeteren door concentratie van veldsporten in één sportcomplex per kernencluster.
19

Indien er vraag bestaat naar kapitaalintensieve en ruimtevergende nieuwe sportaccommodaties is
een samenwerking met buurgemeenten te overwegen.
2.8 Water
Als gevolg klimaatverandering zal de neerslagomvang verder toenemen, dat betekent dat meer
water geborgen moet worden. Omdat het niet mogelijk is om meer water uit te slaan op de
boezems zal binnen het eigen grondgebied bergingscapaciteit gevonden moeten worden. De
verwachte zeespiegelstijging vergt een zwaardere claim op de kustverdediging. Het betekent dat
bouwinitiatieven aan de kustlijn aan zware eisen moeten voldoen om de waterkering niet aan te
tasten.
Andere problemen zijn:
• Verdroging van het duingebied door een laag waterpeil in de binnenduinrand;
• Fluctuatie van de grondwaterstand;
• Waterbergingsproblematiek in de polders en de boezems;
• Slechte waterkwaliteit in landbouwgebieden;
• Watertekort in bollengebieden door beregening;
• Het verdwijnen van duinrellen.
Mogelijke oplossingen voor de waterproblematiek zijn:
• Afkoppelen van regenwater in stedelijk gebied;
• Het langer vasthouden van schoon kwelwater in de binnenduinrand;
• Wateraanvoer vanuit de boezem via landbouwsloten beperken;
• Separate aanvoer van water voor de bollengebieden (zoals bijvoorbeeld nu gebeurt bij het
concentratiegebied Tijdverdrijflaan);
• Kaderrichtlijn Water biedt kansen voor gezamenlijke aanpak van de waterproblematiek;
• Ecologische landbouw stimuleren;
• De inrichting van waterbergingslocaties op polderniveau;
• Water biedt kansen voor combinatie met wonen/natuur en recreatie;
• Het herstellen van duinrellen.
Verdroging
21

2.9 Infrastructuur
Auto
Doorstroming
De verkeerssituatie van het dagelijks verkeer vormt over het algemeen geen probleem. In de
zomer echter is de bereikbaarheid van de kust al langer een knelpunt. Inmiddels ontstaan er ook
steeds meer pieken in andere jaargetijden en op meerdere plaatsen. De stagnatie ligt deels al
buiten de gemeente op de N9 en de rondweg van Alkmaar. De kruisingen kunnen het verkeer niet
aan.
Het verkeer op de ring rond Alkmaar staat daardoor regelmatig vast. De congestie bestaat voor
forensverkeer maar ook op de vrijdagmiddagen richting Bergen.
Een ander knelpunt is sinds jaar en dag de verbinding van de Damweg en de Rijksstraatweg N9
bij Schoorldam zowel bewoners van het lint Camperduin – Aagtdorp als de bezoekers van de duinen
en stranden. Deze kruising in de N9 zorgt voor een beperkte doorstroming van het verkeer.
Het knooppunt zal worden heringericht zodat de verkeersafwikkeling beter en veiliger wordt.
Het strandverkeer aan de noordzijde van de gemeente wordt nu afgeleid over Petten ter ontlasting
van de Herenweg Schoorl-Hargen.
In het centrum van Bergen is sprake van een doorstromingsprobleem omdat al het verkeer naar
de kust, plus het bollentoerisme en de bezoekers aan het winkelcentrum van Bergen over dezelfde
route door het hart van het dorp geleid wordt.
Parkeerdruk
Naast doorstromingsproblemen is er tevens een tekort aan parkeergelegenheden. Dit tekort heeft
tot gevolg dat er vertraging ontstaat op de hoofdwegen. In de zomermaanden wordt de parkeercapaciteit
in alle kustkernen volledig tot overvolledig gebruikt. Ook in de kernen landinwaarts is
de parkeercapaciteit niet voldoende. Bezoekers, bewoners en ondernemers van deze kernen
ondervinden hier veel problemen van.
Om deze congestie te verminderen zijn andere routes noodzakelijk, evenals betere parkeeraccommodaties.
Die parkeercapaciteit is binnen de kernen veelal niet op andere wijze te realiseren
behoudens in garages en is daardoor beperkt van omvang. Oplossingen moeten gevonden
worden aan de toevoerroutes buiten de kernen. Gezocht moet worden naar terreinen buiten de
dorpen in combinatie met rondwegen zoals rond bijvoorbeeld het dorp Bergen.
Ook Egmond moet beter bereikbaar worden. Er zijn plannen om in de toekomst een nieuwe afslag
te maken op de A9 ten zuiden van Heiloo. Deze afslag biedt mogelijkheden om de verbinding
door te trekken naar Egmond aan den Hoef om zo de bereikbaarheid van het zuidelijke deel van
de kust te verbeteren. Een zuidelijke rondweg om Heiloo ontlast daarbij ook deze kern van doorgaand
strandverkeer. Op deze wijze kan de Hoeverweg worden ontzien en kan op de kruising
Heiloöer Zeeweg/Hoeverweg een transferium uitkomst bieden voor de verdere tocht naar de kust.
Daarbij wordt rekening gehouden met het voorkomen van overlast op de Vennewatersweg en in
de kern Egmond-Binnen.
De realisatie van een nieuwe autoverbinding bij Groet zou een beter leefklimaat op kunnen leveren
in het Lint Camperduin-Aagtdorp, bovendien creëert het kansen voor de ontwikkeling van
Camperduin als een meer recreatief bronpunt.
Langzaam verkeer
Voor het langzaam verkeer ligt het knelpunt voornamelijk in het ontbreken van een aansluitend
netwerk in het poldergebied.
Vooral wandelpaden zijn veelal niet op elkaar aangesloten. Bijna nergens buiten het duingebied
is het mogelijk een wat langere, fraai afgeronde wandeling via wandelpaden te maken, doordat er
23

24
Verkeer
Transferium?

schakels en voorzieningen ontbreken.
Voor fietsers is de afgelopen jaren veel gedaan. Bij ‘t Woud ontbreekt echter een verbinding in de
noord-zuidroute door de duinen.
Ook ontbreekt er een goede oost-westverbinding tussen Alkmaar en Bergen aan Zee ter hoogte
van Wimmenum en Het Woud en een directe noord-zuidverbinding tussen Heiloo en Bergen.
Voor ruiterpaden kan worden opgemerkt dat deze in het poldergebied niet genoeg voor handen
zijn en dat de aansluiting op de ruiterpaden in het duingebied ontbreekt.
Door het verbeteren van de infrastructuur ontstaan kansen voor de verbetering en het behoud van
verschillende aspecten zoals de verkeers- en parkeersituatie in de kernen of de landschappelijke
en historische waarden van structuren binnen de gemeente. Bovenal levert de versterking van de
infrastructuur een meerwaarde voor het woon- en leefklimaat in de kernen en voor de toeristisch
economische positie van de gemeente Bergen.
25

3 rUIMTeLIJK STrUCTUUrBeeLD
Een visie is gebaseerd op keuzes. Omdat wensen vanuit verschillende functies met elkaar kunnen
conflicteren, of bijvoorbeeld overheidsbeleid het praktisch niet mogelijk maakt deze te realiseren,
moet er een belangenafweging worden gemaakt. Om deze afweging te kunnen maken
worden de verschillende aanwezige functies op een integraal niveau benaderd. Een centrale doelstelling
is bij de afweging van belang om tot een samenhangende visie te komen. Deze doelstelling
is grotendeels bepalend en motiverend voor de te nemen beslissingen en vormt de gedachte
van waaruit de gemeente kijkt naar de toekomst van Bergen.
3.1 Bouwen
Wonen
Bij de ontwikkeling van nieuwbouw zowel in het bestaande stedelijk gebied als op nieuwe uitleglocaties
speelt de identiteit van de verschillende kernen een belangrijke rol. Elke kern accentueert
een ander aspect van het aantrekkelijke woonmilieu binnen de gemeente. Zo kan Bergen worden
gekenmerkt als centrum van kunst, architectuur en shopping. Het dorp heeft veel verschillende
wijken en buurten met ieder een eigen karakter. Wat deze wijken en buurten gemeen hebben
zijn de groene uitstraling en de over het algemene ruim opgezette stedenbouwkundige structuur.
Bergen aan Zee is in de zomer de badplaats voor de regio en kan qua woonmilieu ook zo worden
omschreven. Egmond aan Zee is in de zomer en de winter de familiebadplaats voor bezoekers
uit de regio maar bovenal voor toeristen buiten de regio en het buitenland. Van oorsprong is het
dorp een vissersdorp en kenmerkt zich door het kleinschalige karakter met stegen en binnenplaatsen.
Egmond aan den Hoef heeft een knus dorpscentrum dat is aangewezen als beschermd
dorpsgezicht. Egmond-Binnen kent veel vrijstaande huizen die het dorp een karakteristieke uitstraling
geven. Het woonmilieu in Schoorl kenmerkt zich voornamelijk door vrijstaande woningen
aan de rand van de duinen. De lintdorpen in het noorden van het gebied worden geassocieerd
met natuur en rust maar ook met kleinschaligheid. Deze verschillende identiteiten dragen bij aan
een divers aanbod aan woonmilieus. De gemeente hecht dan ook grote waarde aan deze identiteiten
en zal de diversiteit versterken om in de toekomst (nog) beter te voorzien in een kwalitatieve
woningvoorraad die aansluit op de behoefte van haar (toekomstige) bewoners.
Wat de kernen met elkaar gemeen hebben is het natuurlijke en dorpse karakter. Dit karakter wordt
mede bepaald door de ligging in het landschap en de natuur. De kernen van Bergen liggen of in
de duinen of op de grens van duinen en open polders. Deze ligging is een kwaliteit op zich die
een grote bijdrage levert aan de kwaliteit van de verschillende woonmilieus in de gemeente. Door
de relatie met het landschap, de natuur en de cultuurhistorie te verbeteren kan het natuurlijke en
dorpse karakter van de gemeente Bergen voor de toekomst worden behouden en versterkt.
In deze gebiedsvisie worden de locaties aangegeven voor de woningbouwopgave van 700 woningen
tot 2015 en de behoefte voor de periode erna.
De uitgangspunten bij het zoekproces naar locaties zijn de volgende:
• Bouwprogramma kan worden ingevuld volgens de kwalitatieve behoefte (wensen, typologieën,
vorm en natuurlijk de sociale component);
• Binnen de kernen wordt gezocht naar inbreilocaties;
• Gemeente is tegen het verdwijnen van groen binnen de kernen en zal dan ook streven naar
het behoud en de verbetering van de kenmerkende groenstructuren;
• Nieuwbouw voorziet in mogelijkheden voor structuurverbeteringen langs de randen van de
kernen;
• De afstemming tussen de verschillende kleuren rood, groen en blauw wordt versterkt teneinde
naast een sociale evenwichtige woonomgeving ook een fysiek uitgebalanceerd woonmilieu
te realiseren.
27

De zoektocht is breed, dus ook de meerwaarde van het bouwen buiten contouren is onderzocht.
Voorop staat dat de kwaliteit van de locaties gehandhaafd dan wel versterkt moeten worden.
In deze gebiedsvisie worden een aantal indicatieve ontwikkelingsrichtingen aangegeven voor uitbreiding
van de kernen. Deze locaties zijn niet exact begrensd en geven slechts een indicatie van
de omvang. De gemeentelijke woonvisie, een op locatie toegesneden beeldkwaliteitplan en nader
onderzoek op lokaal niveau zal uitsluitsel moeten geven over de exacte omvang, de vorm en het
woningbouwprogramma van deze uitbreidingslocaties.
Uitbreidingen
Op de gebiedsvisiekaart worden diverse uitbreidingsmogelijkheden van beperkte tot kleine omvang
aangegeven die volgens bovengenoemde criteria onderzocht zijn en zorgvuldig ingekapseld
kunnen worden in hun omgeving. Daarnaast zijn er meer specifieke vormen van wonen of woonlocaties
onderzocht. Locaties waar op een bijzondere thematische manier gewoond kan worden.
Er is onderzocht of het wenselijk is om nieuwe gehuchten of buurtschappen te realisren, vergelijkbaar
met oude aanwezige nederzettingen als bv. Wimmenum. Met name tussen Bergen en
Egmond is daar ruimte voor te vinden. Echter het verstoren van de bijzondere openheid van het
landschap, plus de milieuproblemen langs grotere wegen hebben doen besluiten nieuwe ontwikkelingen
aan te laten sluiten aan bestaande occupaties, behalve wanneer in het landschap locaties
vrijkomen waar al bebouwing staat of heeft gestaan, zoals de MOB-complexen. Deze plekken
liggen al ingekapseld in het landschap en zijn daarmee geaccepteerd.
Zo is er gekozen voor een extra uitbreiding aan Egmond Binnen maar functioneel gekoppeld aan
de abdij. Dit zou een thematische buurt kunnen worden gericht op wonen voor ouderen en/of
zorgbehoefte.
Camperduin
29

De omlegging van de N9 bij Schoorldam biedt kansen voor het bouwen aan het waterfront van het kanaal.
Een woon-pleisterplaats is een functie die past in deze goed bereikbare omgeving met transferium,
maar ook kan de makkelijke toegankelijkheid van de kade er toe leiden dat Schoorldam echt een dorpje
aan het water wordt, compleet met de nodige aanlegplaatsen voor pleziervaart.
Het versterken van het recreatiedorp Camperduin met permanente bewoning is het thema van de noordelijke
uitbreidingslocatie. Deze ontwikkeling biedt kansen voor versterking van de voorzieningen en leefbaarheid
van dit aantrekkelijk punt op de kop van de zeewering.
In de gemeente zijn een aantal zorgboerderijen aanwezig. Het is denkbaar dat de functie van deze boerderijen
wordt verbreed en verdiept met een kleinschalige wijze van wonen bij de zorgboerderij.
Havenfront
Waterknooppunt Groet/Hargen
In Groet bestaat de wens om meer voorzieningen te realiseren voor de watersporter. Dat kan betekenen
dat er naast recreatieve voorzieningen ook enige horeca en ondersteunende detailhandel ontstaat. Beide
elementen kunnen versterkt worden indien tevens op watersport en het dorp geënte woningbouw wordt
toegevoegd. Het woonmilieu gaat uit van wonen aan het water met een compacte planopzet in combinatie
met recreatief gebruik van de Hargervaart en de haven.
30
Waterknooppunt

Realisatie landgoederenzone
De Herenweg op de grens van duin en polder vormt een belangrijke cultuurhistorische drager.
Het verbindt van oudsher de nederzettingen op de binnenduinrij. Ten noorden en ten zuiden van
Egmond vormt het ensemble van monumentale gebouwen zoals kloosters en instellingen, cultuurhistorische
relicten en enkele buitenplaatsen een bijzondere occupatiezone. De intentie is de samenhang
van deze bijzondere bebouwingsstrook te versterken. Dat kan gebeuren door de aanleg
van nieuwe landgoederen of buitens maar ook door oude bebouwing daarvoor te restaureren. Het
biedt dus kansen om historische relicten een nieuwe functie te geven en voor het nageslacht te
bewaren.
En passant worden landgoederen en buitenplaatsen toegankelijk gemaakt door de aanleg van
recreatieve wandel- en fietspaden. Bij realisatie van een landgoed (waarin meerdere wooneenheden
gehuisvest kunnen zijn) wordt namelijk tevens de aanleg vereist van een groot oppervlak aan
natuur. Deze natuur is openbaar toegankelijk.
(Een landgoed bestaat uit een kavel van minimaal 5 ha. waarop een gebouw of gebouwenensemble
is gesitueerd. Hierbinnen kunnen één of enkele wooneenheden gehuisvest worden; circa 10%
van de kavel is privé-gebied, de overige circa 90% is vrij toegankelijk. De opbrengst van het gebouw
financiert mede de verplicht aan te leggen natuur –NSW-status- op de kavel.)
MOB-locatie (vliegveld Bergen)
Het vrijkomende defensieterrein, de MOB-locatie bij het voormalige vliegveld Bergen wordt benut
voor nieuwe hoogwaardige en experimentele bebouwing in een groene setting (Bijvoorbeeld: extensief
wonen in het groen, een andere optie is om een school te huisvesten).
De ligging ervan leent zich voor een bijzondere thematiek van wonen, bijvoorbeeld met ateliers.
De locatie heeft reeds een duidelijke begrenzing met groen. Op deze wijze is dit een moderne
variant van een buurtschap. Een buurtschap overigens wat riant als met een strakke oprijlaan verbonden
is met het dorp Bergen.
Monumentaal pand
31

De gronden direct ten zuiden van het MOB-complex worden beheerd door Natuurmonumenten en
worden geleidelijk getransformeerd in een nieuw natuurgebied dat tevens een functie vervult voor
de lokale waterberging.
Werken
Voor wat betreft de vestiging van bedrijven zal Bergen zich richten op de capaciteit in de agglomeratie.
De ruimte in de gemeente is beperkt. Waar mogelijk worden hinderlijke bedrijven die sterk
verbonden zijn aan de lokale arbeids- of afzetbehoeften uitgeplaatst naar nieuwe locaties in de
gemeente.
MOB-locatie (Egmond)
Het zuidelijker gelegen MOB-terrein ten noorden van Egmond aan den Hoef is ook een bebouwingscluster,
maar is minder geschikt om te wonen vanwege de aanliggende weg. Daardoor is
het wel goed bereikbaar en zeer geschikt voor een kleinschalig bedrijventerrein. Op deze locatie
kan bijvoorbeeld de gemeentewerf gevestigd worden naast nog uit te plaatsen bedrijvigheid uit de
kernen ter verbetering van de leefbaarheid in die kernen.
Lokaal bedrijventerrein Schoorl
Het nabijgelegen bedrijventerrein aan de Damweg kan worden gerevitaliseerd nadat onder andere
de gemeentewerf is verplaatst naar een andere locatie. Er ontstaat ruimte voor andere uit
woongebieden te verplaatsen bedrijven. Het terrein is straks goed bereikbaar na de reconstructie
van de verbinding met de N9.
Het N9-tracé bij Schoorldam wordt verlegd. Deze ingreep draagt enerzijds bij aan een verbeterde
verkeersverkeersafwikkeling en verkeersveiligheid, anderzijds ontstaat ruimte voor nieuwe ontwikkelingen,
zoals een recreatief transferium en wonen aan het water gecombineerd met aanlegplaatsen
voor pleziervaart. De bereikbaarheid voor vrachtverkeer wordt minder goed na herprofilering
van de kadeweg. Dat kan betekenen dat de aanwezige bedrijven willen verhuizen naar
elders binnen de gemeente.
Egmond
Bij Egmond Binnen is er een kans voor een bedrijvenlocatie. Mede omdat de diverse sportvelden
wat meer geconcentreerd gaan worden ontstaat aan de noordzijde van het dorp ruimte voor een
klein bedrijventerrein, goed ontsloten aan de Herenweg. De locatie is specifiek bedoeld voor uit
woongebieden te plaatsen hinderlijke bedrijven, waarna de huidige bedrijfslocatie zal worden benut
voor woningbouw.
3.2 Recreatie
Lokale sportfaciliteiten
Sport en ontspanning vormen een belangrijke basis voor een gezonde lokale bevolking. Een
belangrijke rol wordt vervuld door de buitensport. Verouderde en boventallige sportcomplexen
worden vernieuwd, verplaatst of samengevoegd. Op deze manier wordt de capaciteit minder versnipperd
en wordt de kwaliteit door concentratie verhoogd. Bij Egmond aan den Hoef wordt om
die reden in de binnenduinrand/landgoederenzone een nieuw buitensportcomplex gepland. Een
concentratie van veldsporten wordt ook voorzien tussen de kern Bergen en het MOB-complex.
Bij Schoorl is inmiddels een kwalitatief goed sportcomplex aanwezig. Inzake nadere sportfaciliteiten
zoals de zwembaden worden nu geen grote veranderingen voorzien. Eventuele nieuwe
grootschalige gebouwde sportfaciliteiten wil de gemeente bij voorkeur in samenhang met de regio
realiseren.
33

De brongebieden recreatie
Zowel de dag- als de verblijfsrecreatie vormt een belangrijke pijler van de lokale economie. Een netwerk
van goed bereikbare gemeentelijke recreatieve brongebieden moet de onderlinge samenhang en afstemming
van de belangrijkste recreatieve dragers versterken. De volgende locaties worden als recreatief
brongebied aangemerkt:
• Centrum en strandzone Egmond aan Zee
• Centrum en strandzone Bergen aan Zee
• Strandzone Camperduin/ Hargen aan Zee
• Centrum/duinovergang Schoorl
• Centrum Bergen
Juist in deze gebieden zal moeten worden geïnvesteerd om de kwaliteit op peil te houden en de leefbaarheid
voor bewoners en toeristen te verbeteren. Te denken valt aan investeringen in verbeterde leefbaarheid,
bereikbaarheid, toegankelijkheid, beeldkwaliteit van de verblijfsruimte, het strand en haar directe
omgeving. Er wordt ruimte gezocht voor uitbreiding van verbetering van de recreatieve faciliteiten,
zoals horeca (seizoensgebonden en jaarrond). Daarnaast wordt gezocht naar ruimte voor evenementen
die passen bij het imago van de brongebieden.
Dat de brongebieden goed bereikbaar moeten zijn is evident. In deze visie wordt daarom, let wel met
een doorkijk over 25 jaar, gedacht aan hoogwaardig openbaar vervoer. De vroeger aanwezige railverbindingen
tussen de badplaatsen en het achterland dienen weer in ere hersteld te worden, maar op een
moderne manier.
Bovendien moeten alle bronpunten kwalitatief goed bereikbaar zijn per fiets.
Hierover meer in de paragraaf over verkeer.
Strandtoerisme
Ontwikkeling en versterking van recreatieve brongebieden gaat gepaard met extra investeringen in het
strandtoerisme met de volgende doelstellingen:
34
Bronpunten moeten goed bereikbaar zijn per fiets

• investeren in aantrekkelijke stranden voor verschillende doelgroepen;
• behoud en versterking van het aanwezige economisch potentieel;
• behoud en verbetering van natuur- en landschaps- en cultuurhistorische waarde;
• behoud van het openbaar karakter.
De identiteit van de diverse stranden is divers en is gekoppeld aan die van het kusttoerisme in de
achtergelegen kern.
Deze recreatieve strandontwikkelingen gaan samen met behoud en verbetering van de kwaliteit
van de waterkering
Kusttoerisme
Als onderdeel van de ontwikkeling van de recreatieve brongebieden wordt een selectief beleid gevoerd.
In de brongebieden dient jaarrond sprake te zijn van een optimaal aanbod aan strandvoorzieningen.
De brongebieden worden gedifferentieerd naar doelgroepen:
- Egmond aan Zee = bruisend en gezellig;
- Bergen aan Zee = gezellig en eigenzinnig;
- Camperduin/ Hargen aan Zee = sportief en natuurlijk.
Hiertussen liggen minder intensief bezochte zones: de stranden bij Egmond Binnen (ten zuiden
van Egmond aan Zee), de Wimmenummerduinen (tussen Egmond aan Zee en Bergen aan Zee),
en de duinen van Schoorl (tussen Bergen aan Zee en Camperduin). Hier wordt de rustgevende
kracht van de natuur gekoesterd en is beperkte ruimte voor de horeca. In deze gebieden is in
principe geen uitbreiding van bestaande of nieuwe bebouwing toegestaan. Nieuwe ontwikkelingen
zijn hier primair gericht op kwaliteitversterking.
Met name in Camperduin en Egmond is potentie om het toerisme te versterken en kwalitatief te
verbeteren. Het intensiveren van de woonbebouwing is een middel om de leefbaarheid te verho-
Strandopgang
35

gen. Nieuwvestiging van hotels en pensions, zie hiervoor de hotel- en pensionnota, wordt aangemoedigd.
Recreatieontwikkelingsgebieden binnenduinrand
De binnenduinrand van Groet/Schoorl en Egmond kan worden getypeerd als concentratiegebied voor
extensieve verblijfsrecreatie. Kwalitatieve ontwikkeling van de extensieve verblijfsrecreatie wordt gestimuleerd.
Ruimtelijke samenhang van de voorzieningen, de herkenbaarheid en identiteit van het gebied
en de bereikbaarheid worden verbeterd. Massaliteit door grootschalige uitbreiding en aanleg van nieuwe
bungalowparken is ongewenst. De gemeente stelt zich flexibel op bij nieuwe initiatieven en uitbreidingen,
mits deze gepaard gaan met een investering in de ruimtelijke kwaliteit. Een groene setting bij nieuwe
initiatieven en uitbreidingen is een belangrijk uitgangspunt. Het streven is met name om het areaal toeristische
kampeerterreinen (dus de mobiele tenten en caravans) te vergroten, er wordt voor deze sector 15
ha gezocht bij Schoorl en Wimmenum.
Waterknooppunt Groet
Bij Groet wordt een kleinschalig en hoogwaardig woongebied gerealiseerd in combinatie met het waterknooppunt.
Dit waterknooppunt is bereikbaar voor de pleziervaart. Een kleine jachthaven (aanlegplaatsen)
wordt omringd door kleinschalige woningbouw, detailhandelsvoorzieningen en verblijfs- en
daghoreca. Het waterknooppunt kan een uitvalsbasis worden voor een bezoek aan zee (Camperduin en
Hondsbossche zeewering), de duinen van Schoorl, recreatieve brongebieden Schoorl en Bergen en de
agglomeratie Alkmaar.
Groeterpolder
In deze polder bestaan initiatieven om al of niet gekoppeld met het waterknooppunt het agrarisch gebied
mede te benutten voor recreatievormen als eologisch singelgolf, een multifunctioneel natuurbezoekerscentrum,
een recreatietransferium, horeca, kamperen en logies en een haventje. Het uitgangspunt is
op een natuurlijke manier de polder en de kwaliteiten ervan in stand te houden met gebruikmaking van
diverse economische motoren. De landbouwer blijft daarbij een grote rol spelen in het beheer en onderhoud.
Een dergelijk initiatief zou op nog nader te bepalen locatie kunnen worden ingepast.
Cultuur
De vele cultuurhistorische waarden die nog in de gemeente Bergen aanwezig zijn, betekenen een kans
voor diegenen die een hoge ruimtelijke kwaliteit waarderen, maar ook voor diegenen die houden van
kunst en van historische natuur- en landschapselementen.
De gemeente Bergen wil de ruimtelijke kwaliteit van de gemeente hooghouden en toch bouwen en ontwikkelen.
Maar dan op zo’n manier dat de cultuurhistorie daarvoor een leidend concept is. In het als
bijlage bijgevoegde beeldkwaliteitplan wordt aangeduid welke landschapselementen cultuurhistorisch
interessant zijn en hoe ze te versterken en bewaren bij nieuwe ontwikkelingen.
Met de Gebiedsvisie is geprobeerd een ontwikkelingsbeeld neer te zetten, waarbij expliciet wordt aangesloten
op de slogan uit de nota Belvedere: Behoud door Ontwikkeling, namelijk versterken waar het kan
met behoud en soms zelfs met verbetering van de bestaande kwaliteiten. Daardoor de cultuurhistorie ter
plekke meer leesbaar makend.
Middelen daartoe zijn het stimuleren van hergebruik van cultuurhistorisch waardevolle gebouwen die
hun functie dreigen te verliezen. Bijvoorbeeld institutionele gebouwen (kloosters, abdijen, tehuizen) uit
de vorige eeuw wijzigen in een hoofdgebouw van een landgoed, of het hergebruiken als hotel of conferentieoord.
Maar ook het trachten te bewaren van beeldbepalende agrarische en bedrijfsbebouwing door
restauratie en functieverandering.
Cultuurhistorische relicten in het landschap zullen waar mogelijk op positieve wijze worden geïntegreerd
in de vormgeving van de openbare landschapsinrichting.
36

3.3 Landbouw
Algemeen
Het buitengebied van de gemeente Bergen wordt alom gewaardeerd. Voor het behoud van het
open en aantrekkelijke agrarische buitengebied is de agrarische sector een onmisbare schakel.
De agrarische sector zal zich in de naaste toekomst langs twee lijnen doorontwikkelen: schaalvergroting
en/of functieverbreding. Voor beide typen bedrijven is het van groot belang dat (ruimtelijke)
randvoorwaarden aanwezig zijn voor het realiseren van een economisch duurzaam agrarisch bedrijf.
Immers, het is de ondernemer die vanuit dit perspectief een keus maakt om het bedrijf voort
te zetten of te stoppen.
Naar verwachting is en blijft de veehouderij de grootste grondgebruiker van de gemeente Bergen.
De bollenteelt blijft zich binnen het huidige areaal wel verder specialiseren, maar zal niet verder
uitbreiden.
Ook rondom Bergen zal de landbouw nauwelijks enige wijziging ondergaan, behalve dat de
schaalvergroting en de verbreding hier en daar ingepast zal gaan worden. In de gemeente zal in
enkele polders ruimte gevonden moeten worden om water te bufferen. Dat betekent dat een deel
van de agrarische grond tijdelijk natter zal zijn of onder water gezet zal worden. Uiteraard zonder
dat het landschap er duurzaam door wordt verstoord. Aan de binnenduinrand (Herenweg) kunnen
functieveranderingen en VAB-beleid aanleiding geven tot een omzetting naar nieuwe landgoederen.
Daarbij zullen de plaatselijke kwaliteiten van natuur en landschap extra winst kunnen boeken.
Dit komt ook de beleving van de binnenduinrand ten goede.
In het kader van de verbreding van de agrarische sector streeft de gemeente naar het toelaten
van vooral de duurzame functies. Een van die functies kan zijn dat een deel van de gronden wordt
benut voor recreatief gebruik, bijvoorbeeld ecologisch golfspel. In dat geval behoudt de boer de
zeggenschap over zijn grond, ontvangt de nodige inkomsten, maar het landschap wordt niet op
a-natuurlijke wijze heringericht of beheerd. Andere vormen zijn zorgboerderijen of kleinschalig
kamperen bij de boer.
Veehouderij
37

Veehouderij
De schaalvergroting in de veehouderij zal zich verder doorzetten. Bedrijven in deze sector zullen
in de naaste toekomst toegroeien naar eenheden van gemiddeld 70-80 koeien per bedrijfshoofd.
Uitgaande van 1,5 koe per hectare (mestwetgeving) betekent dit een bedrijfsomvang van gemiddeld
45-60 ha per bedrijfshoofd. De ontwikkeling gaat de komende jaren naar 2-3 bedrijfshoofden
per bedrijf. De omvang van een veehouderijbedrijf zal dan doorgroeien naar gemiddeld 90-180 ha
en 140-240 koeien per meermansbedrijf. Het gevolg is dat er een druk ontstaat om de bouwblokken
te vergroten. Anderzijds zal plaatselijk sanering in het kader van Ruimte voor Ruimte of een
actief VAB-beleid noodzakelijk zijn om verloedering van het landschap tegen te gaan. Voor beide
aspecten zal extra aandacht nodig zijn vanuit de zorg voor het landschap in het algemeen en de
beeldkwaliteit op en rond het erf in het bijzonder. Tevens moet rekening gehouden worden met het
feit dat graslanden vaker omgevormd worden voor akkers ten behoeve van ruwvoederteelt. In de
meest beschermde landschappen zou dat moeten worden voorkomen.
Bollenteelt
De schaalvergroting zal in Bergen ook in de bollenteelt plaatsvinden. Het streven is dat de reizende
bollenkraam, voor zover nog van belang, steeds verder wordt vastgelegd. Uitgangspunt hierbij
is, dat er binnen de gemeente Bergen ook op termijn geen wezenlijke areaaltoename van de bollenteelt
zal plaatsvinden. Rijk en provincie hebben daarvoor concentratiegebieden buiten Bergen
in beeld. Om verrommeling van het bloembollengebied te voorkomen moet de inzet erop gericht
zijn dat vrijkomende bedrijfsgebouwen worden gesaneerd. Ook hier kan het provinciale Ruimte
voor Ruimte-beleid uitkomst bieden.
Evenals bij de veeteelt bestaat de neiging tot vergroting van bouwblokken, met name veroorzaakt
door bollenbroei. Gewaakt moet worden voor een verstedelijking van het landschap door kassenbouw.
Alleen met kwaliteitswinst voor het landschap heeft een schaalvergroting van de bloembollenbedrijven
een reële kans slagen.
Openheid van het landschap
39

In het gebied tussen Bergen en Egmond bevindt zich de overgang van het veeteeltgebied naar het bollengebied.
In de gebiedsvisie wordt aangenomen dat ook de komende 15 jaar de oppervlakte van het
bollengebied niet verder uitdijt. Een verdere concentratie van bollenbedrijven is mogelijk, maar van een
oppervlaktetoename is geen sprake.
De concentratie van bollenbedrijven in het bollengebied tussen Egmond aan den Hoef en Egmond Binnen
kan zich duurzaam handhaven.
De binnenduinrand heeft grote potenties voor natuur in combinatie met kleinschalige bebouwing. De
aanwezige agrarische bedrijven, veelal bollen, worden kansen geboden om het bedrijf te beëindigen of
verplaatsen.
3.4 Natuur en landschap
De toekomstvisie voor het agrarische deel van de gemeente Bergen is voor de veehouderijbedrijven
voor een belangrijk deel gericht op het zoveel mogelijk samengaan van natuur en landbouw. Al dan niet
ondersteund door gelden voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ILG). Dit geldt met name voor
het midden en noordelijke deel van de gemeente. Daarbij zal voor de Harger- en Pettemerpolder de afstemming
op de natuurfunctie nog sterker aan de orde zijn dan nu al het geval is. Dit heeft te maken met
de verdere integratie van natuur en landbouw in dit gebied, omdat water(berging) en natuur hier in de
naaste toekomst een belangrijke en meer permanente rol gaan krijgen. Hier zal de samenwerking tussen
boeren en natuurbeschermers (NM) de komende jaren verder ingevuld moeten worden. In het licht van
de zogenaamde Blauwe diensten zal water op het land moeten worden geaccepteerd.
De individualiteit en behoud van de natuurwaarden en de karakteristieke openheid van het polderlandschap
tussen de kernen wordt van groot belang geacht. Dit blijkt o.a. uit de aanleg van robuuste landschappelijke
buffers tussen Egmond den Hoef en Egmond aan Zee en tussen Bergen en Alkmaar en
aan de zuidzijde van Bergen. Deze groene buffers vervullen tevens een rol van verbindend element in de
ecologische structuur.
40
Parkeren in de duinen

Duinen
De duinen zijn een kenmerkend cultuurhistorisch en landschappelijk element binnen Bergen. De
gemeente tracht de waarde van de ligging aan de duinen te versterken door verbindingen tussen
de duinen en de kernen en de regio te optimaliseren.
Voor de binnenduinrandzone voorziet de gemeente een overgangsfunctie. Dit gebied moet de
twee landschapstypen met elkaar verbinden. Dit gebied kent verschillende ecologische potenties
die kunnen worden benut door deze een recreatieve waarde te geven.
In de duinrand wordt geijverd voor het behoud van karakteristieke doorzichten en openheid op
twee niveaus: tussen de oorspronkelijke nederzettingen en tussen de bestaande bebouwing.
De meeste kernen van de gemeente liggen in deze binnenduinrand en dus op het snijvlak van
twee verschillende landschapstypen. Door de randen van de kernen aan te laten sluiten op verschillende
landschapstypen worden de kernen landschappelijk afgerond. Daarbij is het vanuit
landschappelijk en cultuurhistorisch oogpunt wenselijk deze nieuwe bebouwing aan te laten sluiten
op de haak- en strandwallen.
Groenblauwe verbinding
Vanaf de Hargervaart naar het zuiden zullen zich tot aan Aagtdorp weinig grote veranderingen
voordoen. Mogelijk dat in de randzone langs de N9 op beperkte schaal kleinschalige natuurontwikkeling
kan plaatsvinden. Het gaat daarbij vooral om een smalle strook tussen de N9 en de droge
dijk. Tussen de aanwezige boerderijen kan een strook met plasdras of met poelen aangelegd
worden, die met minimale middelen de natuur en het landschap verrijken en de beleving ervan
verhogen.
De toekomstvisie gaat ervan uit dat de polders tussen binnenduinrand en N9 hun openheid zullen
blijven behouden. Mogelijk dat er aan de rand nog een enkele boerderij ingeplaatst gaat worden,
maar ook daarbij zullen de uitgangspunten van openheid en zichtlijnen worden gehanteerd. De
bestaande beken en kwelstroompjes dienen te worden ontzien en waarnodig versterkt.
Waterberging
Natuurmonumenten krijgt het gebied van het voormalige vliegveld Bergen in eigendom. De polder
zal door Natuurmonumenten, de gemeente Bergen, de Dienst Landelijk Gebied, Hoogheemraadschap
Hollands Noorderkwartier en de LTO ingericht worden voor natuurontwikkeling. Een tweede
functie is die van waterberging waarbij de normaal droge polder tijdelijk wordt gevuld met water.
In de Leipolder, ten noorden van Schoorl, is eveneens een nieuw natuurgebied gepland. Het gaat
om zilte graslanden waarin ook een kleine waterberging is gepland.
Andere waterbergingslocaties warbij gedacht is aan meer wateroppervlak en natuurontwikkeling
zijn de Oosterdijkspolder oost van Zanegeest en de Hargerpolder.
3.5 Verkeer
De druk op het wegennet in Bergen neemt de komende jaren verder toe vanwege de algemene
mobiliteitsgroei. Zowel het woon-werkverkeer als het recreatief verkeer dragen bij aan een toename
van de structurele verkeershinder in de kernen en op de toegangwegen.
Parkeerdruk en verkeerscongestie doen zich met name voor in de zomermaanden en in de weekenden
bij mooi weer en evenementen. Het is dus een piekprobleem wat zich concentreert naar
en bij de belangrijkste stranden en entrees van het duingebied. Dat wil dus zeggen dat de strandplaatsen
overvol raken met geparkeerde en filerijdende auto’s. Bovendien wordt de druk ook buiten
de bovengenoemde periodes groter.
Een reeks aan ingrepen dient de verkeersafwikkeling te verbeteren en de parkeerdruk plaatselijk
te verlichten, waardoor Bergen zowel als woon- en als recreatiegemeente aan kwaliteit kan winnen.
41

De congestie ontstaat echter al op de aanvoerwegen bij Alkmaar. De gemeente wenst dat ook de
rondweg wordt verbeterd zodat meer capaciteit ontstaat.
Verbeterde bereikbaarheid kernen
Om de strandkernen en de tussengelegen plaatsen als Bergen en Schoorl/Groet beter bereikbaar
te maken alsmede ter verbetering van de leefbaarheid in de kernen wil de gemeente investeren in
de gemeentelijke hoofdontsluitingen vanaf de A9-N9 (Alkmaar-Den Helder). Met name de weginrichting
op afslagen en routes naar de kernen Egmond Binnen (via Heiloo), Egmond aan den Hoef
en Bergen (Alkmaar), Schoorl en Groet moet worden verbeterd. In het noorden zal een nieuwe
verbinding aangelegd moeten worden tussen de N9 en Hargen. Deze route ontlast de Herenweg
door de kernen ten zuiden van Hargen. Bij Bergen wordt een zuidelijke rondweg gerealiseerd om
de verkeersdruk op het centrum- en het woongebied van Bergen te verminderen. Vanaf de rondweg
Alkmaar, waar veel congestie ontstaat, wordt een extra route langs het sportcomplex naar
de Herenweg bij Wimmenum voorzien. Dit zal zowel de afslag Bergen als de route naar Egmond
ontlasten. Alle nieuwe routes leiden rechtstreeks naar transferia. Vanaf deze transferia moeten
peoplemovers (al of niet in lightrailvorm) een korte en snelle verbinding bieden naar de stranden.
De omlegging van de N9 bij Schoorldam zal ook voor het forensenverkeer een verbetering zijn.
Op dit punt wordt eveneens een transferium gepland.
Parkeerbeleid
De toeristisch-recreatieve parkeerdruk concentreert zich in een aantal gebieden. Om het leefklimaat
voor de bewoners en de toeristen in deze gebieden te verbeteren moet de parkeerdruk verminderd
worden.
Dat betekent dat veel auto’s buiten de kernen zullen moeten parkeren en andere worden toegelaten
middels een restrictief beleid. In het eerste deel van de opgave wordt voorzien in de eerder
genoemde transferia buiten de kernen. Daar zal bij drukke tijden de dagjesbezoeker moeten parkeren.
Het tweede deel betreft het aanbieden van goede parkeerfaciliteiten voor de meer permanente
gebruikers. De toeristen in verblijfsaccommodaties, die dienen te parkeren op eigen terrein,
en de bewoners zullen door bijvoorbeeld pasjessystemen worden toegelaten.
De ontwikkeling van restrictief beleid voor het parkeren zal ondersteund moeten worden door
maatregelen ter verbetering van de inrichting van het openbaar gebied. Evenzeer zal de kwaliteit
van de transfer tussen transferium en strand groot moeten zijn. Dus een hoge frequentie, korte
afstanden en financieel aantrekkelijk. Het doel is om de kwaliteit van de toeristische brongebieden
te verbeteren om daarmee de concurrentie met andere kuststreken in binnen- en buitenland blijvend
het hoofd te bieden.
Transferia: verbeterde bereikbaarheid recreatieve brongebieden
Er zijn meerdere opties mogelijk voor de aanleg van transferia. In alle gevallen worden parkerende
dagrecreanten in de kernen Egmond aan Zee en Bergen aan Zee geweerd. Bezoekers worden
in de toekomst opgevangen in drie landschappelijk ingepaste transferia bij Egmond aan den Hoef,
t‘Woud en de duinzoom bij Bergen aan Zee.
Het zijn grote parkeerterreinen die op een natuurlijke wijze in het landschap worden opgenomen.
Ook wanneer het terrein niet gebruikt wordt dient het er aantrekkelijk (groen) uit te zien. Enkele
faciliteiten kunnen worden toegevoegd, zoals een uitzichtspunt, horeca, sanitaire ruimten. De
aankomst en vertrek van het terrein per auto en transfer dient soepel te verlopen. Dat zou in de
toekomst mogelijk kunnen door digitale inlezing van de auto bij aankomst en vertrek van het terrein
zonder stoppen.
Waar in de visietekening de term lightrail wordt vermeld kan worden gedacht aan diverse vormen
van transport die wellicht nog ontwikkeld moeten worden, maar waarvan de randvoorwaarde is
dat ze milieuvriendelijk is: geluids- en emissiearme peoplemovers pendelen tussen transferia en
de recreatieve brongebieden (Egmond aan Zee, Bergen aan Zee, en Bergen).
43

Voor de piekbelasting op warme zomerse dagen of bij evenementen wordt gezocht naar een oplossing
in de sfeer van overlooptransferia in tweede lijn, bijvoorbeeld het MOB-complex Egmond
en een transferium bij Schoorldam. Een voor de Alkmaarse agglomeratie goed bereikbare locatie
is die bij het sportcentrum De Meent. Deze locatie is zelfs als transferium voor bezoekers aan het
centrum van Alkmaar interessant.
Op den duur zal lightrail voor transfer naar Egmond aan Zee en Bergen aan Zee als Bergen en de
duindorpen Schoorl, Groet en ’t Camperduin moeten zorgen, er wordt verwacht dat dat in eerste
instantie met pendelbus zal gebeuren.
Duinparkeerplaatsen
In Camperduin en Hargen worden twee strand- en duinparkeervelden gehandhaafd. Beide bedienen
de natuur- en rustzoekers op de beide voorzieningsarme noordelijke stranden van Bergen.
Deze accommodaties worden beter bereikbaar na de aanleg van de nieuwe verbinding met de N9
naar Groet. Het huidige boorterrein bij Hargen kan in de toekomst wellicht omgebouwd worden tot
parkeerterrein na beëindiging van de gaswinning.
Een nieuw duinparkeerplaats is gedacht aan de Herenweg bij Wimmenum. Speciaal voor hen die
met de fiets of lopend de duinen willen verkennen. De duinparkeerplaats bij Egmond-Binnen zal
enigszins worden verplaatst en verbeterd.
Opschalen fietsnetwerk
Het bestaande uitgebreide fietsnetwerk wordt verder uitgebouwd en verbeterd. Investeringen richten
zich op verbetering van de bereikbaarheid van lokale voorzieningen en toeristisch recreatieve
brongebieden en op aansluiting bij het uitgebreide regionale/provinciale fietsnetwerk.
De lokale hoofdfietsroutes worden opgewaardeerd, door de aanleg van meer verkeersveilige vrij
liggende fietspaden in en buiten de kom. De agglomeratie Alkmaar wordt verbonden met de kernen
in de gemeente Bergen en met de recreatieve routes in polder en duin. Concreet zal de barrière
N9 op enkele plekken worden geslecht door aanleg van ongelijkvloerse kruisingen.
Belangrijk is dat ook de noord-zuidfietsroute wordt verbeterd. Ten noorden en zuiden van Egmond
aan Zee zullen in de duinen kwalitatief hoogwaardige fietspaden evenwijdig aan de kust aangelegd
moeten worden om de ontbrekende schakels in de totale kustroute van Den Helder tot Velsen
te completeren. Hetzelfde geldt voor de noord-zuidverbinding in de polder tussen Heiloo en
Bergen.
Waterknooppunt Groet/Hargen
Bij Groet wordt een nieuwe recreatief Waterknooppunt aangelegd. Het waterknooppunt wordt met
de recreatieve vaarroutes in het uitgebreide natte netwerk van Noord-Holland verbonden via een
verbeterd Hargervaart-NH-kanaal. In vergelijking met de regio heeft Bergen slechts een beperkt
aantal voor de pleziervaart bevaarbare waterwegen. Het nieuwe waterknooppunt is de enige aanlegplaats
voor de pleziervaart in Bergen.
De polders bieden door hun kleinschaligheid, natuur- en landschapswaarden en de waterhuishouding
geen ruimte voor ontwikkeling van de pleziervaart. De polders worden wel ontsloten met een
nog verder uit te breiden netwerk van kanoroutes.
Aanleg Lightrail
De kwaliteit van het woon- en leefklimaat en het minimaliseren van de verkeersoverlast ten gevolge
van de pendel en de recreatieve druk staat centraal in de gebiedsvisie. In een groeiend proces
zou in de Alkmaarse agglomeratie een netwerk van hoogwaardig publiek vervoer moeten worden
aangelegd teneinde de verkeerscongestie onder invloed van een groeiend aantal inwoners in de
agglomeratie het hoofd te bieden, in het kort nu lightrail genoemd. Een robuust netwerk van hoogwaardige
lightrailtracés verbindt de belangrijkste woon- en werkgebieden in het HAL-gebied on-
45

derling en met de recreatieve bronpunten in de kuststreek. In deze visie wordt daarin een aanzet
gegeven door de transferia te verbinden met de kustplaatsen en het centrum van Bergen.
De lightrailverbinding sluit aan bij historische tramtracés zoals die er begin vorige eeuw nog aanwezig
waren. Vanaf De Meent tot aan Egmond aan Zee bijvoorbeeld, of van Bergen naar Bergen
aan Zee maar ook naar Schoorl en Groet. Een mogelijk toeristisch rondje is voorzien door aanleg
van een duinrailverbinding net achter de zeewering tussen Egmond aan Zee en Bergen aan Zee.
Verlegd N9-tracé Schoorldam
Het N9-tracé bij Schoorldam wordt verlegd. Deze ingreep draagt enerzijds bij aan een verbeterde
vekeersverkeersafwikkeling en verkeersveiligheid. Anderzijds ontstaat ruimte voor nieuwe ontwikkelingen,
zoals een recreatief overlooptransferium alsmede enkele nieuwe woningen liggend aan
het Noordhollands kanaal.
Conclusie
Bergen heeft alle ingrediënten voor een aantrekkelijke gemeente. Het diverse landschap met een
grote natuurlijk en recreatieve waarde alsmede landschappelijke kwaliteiten dragen bij aan een
prachtige woonomgeving alsmede vele mogelijkheden voor recreatief gebruik. De gemeente heeft
meerdere kernen die ieder een eigen historie en identiteit hebben. Daarnaast bieden de kernen
gezamenlijk een hoog voorzieningenaanbod. Tenslotte maakt de verscheidenheid aan karaktervolle
woonmilieus in combinatie met de gunstige ligging ten opzichte van wegen en steden Bergen
een geliefde woonomgeving. De bovengenoemde waarden zijn van evident belang om te behouden
en daar waar mogelijk te versterken.
47

4 UITVOerIngSPrOgrAMMA
De gebiedsvisie heeft een horizon die verder reikt dan die van normale planprocedu-res. Vele zaken
die in deze visie beschreven zijn zullen wellicht pas over 25 jaar vorm krijgen. Andere delen
zijn urgenter of kunnen eenvoudiger worden gerealiseerd.
Bestemmingsplannen en provinciale streekplannen regeren veelal niet langer dan tien jaar. Het is
daarom noodzakelijk om de doelen voor de eerstkomende tien jaar uit te spreken waarbij het oog
gericht blijft op de uiteindelijke doelstellingen van de visie over 25 jaar.
Daarnaast wenst het gemeentebestuur de gebiedsvisie regelmatig te herijken aan de dan geldende
normen, waarden, ontwikkelingen en technische vooruitgang. De visie is dus bedoeld als een
richtlijn voor de toekomst maar is tegelijkertijd flexibel.
Om de visie concreet te kunnen gebruiken in de sturing op bijvoorbeeld de Wet Voor-keursrecht
Gemeenten is een concreter korte termijnprogramma noodzakelijk. In deze paragraaf worden
maatregelen genoemd die op die kortere termijn aangepakt zullen worden.
1. Wonen
2. Werken
3. Recreatie
4. Landbouw
5. Natuur
6. Verkeer
49

50
Colofoon:
Amer Adviseurs BV
Zonnehof 43
3811 ND Amersfoort
tel. 033 - 462 16 23
fax. 033 - 465 18 11
bureau@amer.nl