Printversie wandeling (PDF) - Evangelisch-Lutherse Gemeente ...

Het Lutherse ziekenhuis
Sinds 1886 zijn er lutherse diaconessen in onze stad. In 1890 wordt Bloemgracht 65 hun ‘moederhuis’, de plaats waar de
diaconessen wonen en van waar de diaconessenarbeid uitging. In 1892 kreeg het gebouw ook de functie van een
ziekenhuis. Er waren twaalf bedden, uitsluitend voor vrouwelijke patiënten.
De diaconessen woonden ín het ziekenhuis. Het waren ongehuwde vrouwen of weduwen die hun leven wijdden aan het
verplegen van zieken. De diaconessen sliepen in het moederhuis waar een overste, Moeder genoemd, de scepter zwaaide.
Naast kost en inwoning kregen de pleegzusters niet meer dan een zeer bescheiden zakgeld. De diaconessen mochten
geen burgerkleding dragen en werden geacht kuis te leven.
Het gebouw wordt in 1898 verlaten wanneer een nieuw ziekenhuis aan de Koninginneweg (in de buurt van het
Vondelpark) in gebruik wordt genomen.
Diaconie
De diaconie biedt hulp aan armen en zwakken. Het woord 'diaconie' komt van het Griekse 'diakonia', dat letterlijk 'dienst' betekent.
Diaconie is dienst aan mensen, door christenen verricht uit liefde tot God.
Vanaf de zestiende eeuw zorgt de diaconie van de lutherse gemeente voor hulpbehoevende lutheranen in Amsterdam. Voor de
wezen, de ouden, en de armen worden de hofjes, weeshuizen en oude mannen- en vrouwenhuizen gebouwd die we nu nog in de
stad terugvinden. In de negentiende eeuw komen daar de instellingen van de diaconessen bij die actief zijn in de wijkverpleging en
later ook zieken verzorgen in een eigen ziekenhuis.
Met het ontstaan van de verzorgingsstaat in de twintigste eeuw verandert de rol van de diaconie. Onder het motto 'Helpen waar
geen helpers zijn' biedt de diaconie nog steeds steun aan mensen die tussen wal en schip vallen. Ook zijn de hofjes nog steeds in
gebruik.
Vervolg de tocht langs de Bloemgracht. Sla de eerste brug linksaf over en loop via de Tweede
Bloemdwarsstraat naar de Rozengracht. Steek die over en vervolg de wandeling via de Eerste
Rozendwarsstraat en loop door tot aan de Lauriergracht. Sla hier voor de brug rechtsaf. Op de nummers 112
tot 118 vindt u het vroegere Lutherse weeshuis. Steek de gracht over om beter zicht te krijgen op het pand.
‘De Laurier’ (Lauriergracht 112-118)
In 1678 wordt het Lutherse Weeshuis aan de Lauriergracht
opgericht. Het weeshuis wordt ook wel ‘De Laurier’ genoemd en is
meerdere keren uitgebreid. De huidige voorgevel is uit 1757. Het
gebouw is een schenking van de lutherse koopman Jan Geerkens.
In het weeshuis wordt onderwijs gegeven dat alle wezen volgen.
Weesjongens die de school hebben doorlopen worden meestal als
werkjongens bij ambachtslieden in de leer gedaan. Voor meisjes
volgt doorgaans werk in de huishouding.
In het weeshuis bevindt zich een bakkerij. Behalve voor de wezen
is het brood ook bestemd voor uitdeling aan de armen. Daarnaast
zijn vanaf 1783 ook een apotheek en een schoenmakerswinkel aan het weeshuis verbonden.
In 1811 wordt het gebouw door de Franse bezetter gevorderd om als hospitaal voor de Franse troepen te dienen. De 141
wezen verhuizen noodgedwongen naar Oude Mannen- en Vrouwenhuis van de Lutherse Diaconie aan de Nieuwe
Keizersgracht.
Op de fronton van het voormalige weeshuis is nog steeds de lutherse zwaan te zien.
Loop aan deze kant van de gracht (de overzijde van het weeshuis) de Lauriergracht af richting
Prinsengracht. Vlak voor de Prinsengracht slaat u rechtsaf de Konijnenstraat in, waar op nummer 16 ooit het
Konijnenhofje, het eerste lutherse diaconiehofje, was gevestigd.
Konijnenhofje
In de tweede helft van de zeventiende eeuw zijn er plannen om in de Konijnenstraat de tweede lutherse kerk te bouwen.
Na veel strubbelingen wordt echter besloten om de Ronde Lutherse kerk aan de kop van de Singel te bouwen en de grond
op het Konijnenerf krijgt een andere bestemming. De lutherse diaconie krijgt de helft van het erf om er 'armenhuisjes' op
bouwde. Dit eerste lutherse diaconiehofje krijgt de naam ‘Konijnenhofje’. Er waren acht huisjes, bedoeld voor behoeftige
vrouwen. Het hofje is later uitgebreid.
Nieuwbouw heeft de hofjes verdrongen Van de originele bouwsels is niets bewaard gebleven.
Lutherse zwaan in fronton