Printversie wandeling (PDF) - Evangelisch-Lutherse Gemeente ...

Loop door tot aan de eerste brug, steek deze over en ga direct na de brug rechtsaf. Volg de Keizersgracht
langs het huis van Van Brants tot aan de eerste brug. Sla hier linksaf de Huidenstraat in en loop vervolgens
via de Heisteeg naar het Spui, waar u de Oude Lutherse kerk vindt.
Oude Lutherse kerk
De oude kerk is de eerste lutherse kerk in Amsterdam. In 1605
wordt op deze plaats een pakhuis - ‘De vergulde pot’- aangekocht
als plaats van samenkomst. In een aantal jaren wordt een totaal
van zeven pakhuizen verworven. In 1631 geeft de (calvinistische)
stedelijke overheid toestemming om op de plaats van de
pakhuizen een kerk te bouwen. Maar de kerk mag uiterlijk niet
teveel afwijken van de oude huizengevel. Aan de kant van het
Spui zijn in de buitenmuur van de (volledig nieuw gebouwde) kerk
de scheidslijnen tussen de oorspronkelijke pakhuizen nog terug te
vinden. De kerk wordt ingewijd op eerste Kerstdag van 1633 en
biedt dan plaats aan zo’n 2500 gelovigen.
Van 1674 tot 1866 wordt in de kerk ook begraven. Onder anderen
vinden hier de beroemde orgelbouwers Christiaan Müller en
Johann Strumphler hun laatste rustplaats. De kerk is verschillende
keren gerestaureerd, voor het laatst van 1985-1986.
Het aangrenzend gebouw beschikt over een aantal mooie zalen. Zo is er de Trouwzaal uit 1885 en de Tetterodebibliotheek
uit 1917 ontworpen door de architect K.P.C. de Bazel. Er zijn in de kerk in de loop der eeuwen verschillende
orgels geweest. Het eerste is uit 1658 van de hand van Jan Norel uit Kalkar. Dit instrument wordt door Johannes
Duyschot van 1690-93 vergroot. De orgelkas wordt beschilderd door Philip Tideman (1657-1705). Deze kas bevindt zich
thans in de Nieuwe Kerk te Middelburg. In de kerk zijn nog wel altijd de 8 grisaille-schilderijen (grauwtjes) van Tideman
in de orgelbalustrade aanwezig. Sinds 1886 staat hier het prachtige orgel gebouwd door Frederik Witte (van de firma
J.Bätz en co). Dit orgel heeft in 1993-1995 een zorgvuldige restauratie ondergaan.
De kerk heeft vele functies gekend. Lange tijd komt de lutherse synode hier bijeen en wordt vanuit deze kerk leiding
gegeven aan de lutherse kerk in Nederland. Predikanten in opleiding oefenen hier, de Maatschappij tot Nut van ’t
Algemeen houdt er haar eerste algemene vergadering. Van 1959 tot 1979 worden hier de herdenkingsdiensten voor de
gevallen in de tweede wereldoorlog gehouden. Sinds 1961 is de kerk door de week in gebruik als aula van de Universiteit
van Amsterdam. De Lutherse gemeente houdt er nog elke zondag dienst en ook andere kerkelijke activiteiten vinden er
plaats.
Einde van de korte variant van de wandeling
Oude Lutherse Kerk
Evangelisch-Luthers
Het lutheranisme is de oudste en naast het calvinisme de belangrijkste stroming binnen het protestantse christendom. De naam
Luthers is voor het eerst gebruikt door de tegenstanders van Luther tijdens het dispuut in 1519 in Leipzig. Luther zelf gaf de
voorkeur aan Evangelisch.
Door bestudering van de Brief aan de Romeinen kwam Luther tot de opvatting dat de zondige mens alleen door het geloof deel
krijgt aan de gerechtigheid van God. Het geloof verenigt met Christus en plaatst de goddeloze weer in de juiste verhouding met
God. De zonden kunnen niet worden afgekocht door geld aan de kerk te geven ( de zogenaamde aflaten) maar worden door
oprecht berouw vergeven en door het geloof bedekt. Deze rechtvaardiging door het geloof wordt in de lutherse traditie dan ook
gezien als de maatstaf waaraan alle christelijke leer moet worden gemeten.
De Lutherse traditie wordt in de diensten gekenmerkt door een rijke liturgische traditie. De Lutherse kerk wordt wel de 'zingende
kerk' genoemd. Het zingen in de dienst, zoals dat tot uitdrukking komt in de wisselzang tussen voorganger en gemeente en in de
liederen, is een wezenlijk deel van de eredienst.
De Lutherse traditie wordt verder gekenmerkt door een klimaat van vrijheid. Elk mens heeft een eigen geloofsrelatie met God en
draagt hiervoor zelf de verantwoordelijkheid. Geen kerkelijk gezag heeft het recht om tussen beiden te komen. Daardoor heerst er
een sfeer van verdraagzaamheid en respect voor een ieders eigen manier van geloven.
Over de hele wereld zijn er ongeveer 80 miljoen mensen lid van Lutherse kerken. De helft daarvan woont in Duitsland. In
Nederland zijn momenteel 55 Lutherse gemeenten, met in totaal ruim 14.000 leden. Alle Evangelisch-Lutherse gemeenten maken
deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), maar hebben ter plaatse nog vaak hun zelfstandigheid behouden.