Karel Boddeweg_1.pdf - Buro Plot

[
Gemeente Tilburg januari 2011
Ontwikkelingsvisie
Karel Boddenweg
Openbare Begraafplaats en Crematorium
Gebiedsteam West
Beheer en Onderhoud
Stedenbouw
1

Het Populierenbos Het crematorium
De begraafplaats Dela
Monuta
Volkstuinencomplex Hoflaan
2
De Bodde
Tuincentrum Wandelbos

Inhoudsopgave
1. Inleiding
[[
2. Onderzoek
2.1 Huidige situatie
2.2 Onderzoek
2.3 Opgaven
3. Visie
3.1 Visie
3.2 Ingrepen
4. Ontwikkeling
4.1 Randvoorwaarden en uitgangspunten voor vervolg
4.2. Risicoanalyse
4.3. Vervolg
Bijlage
Verslagen geïnterviewde belanghebbenden
Variant fotomontage
Schetsen verkeerskundige inpassingen
Burgemeester Baron van Voorst tot Voorstweg
Karel Boddenweg
Jozef Platteweg
De topografische kaart
Op de linkerpagina staan afbeeldingen van enkele
functies en voorzieningen rondom de Karel Bod-
denweg. Dit geeft een snelle sfeerimpressie van
het gebied.
3

1976 Struktuurschets Reeshof 1978 Autostuktuur Reeshof
1978 Fietsstruktuur Reeshof 1989 Stadsbeheerplan
1992 Groenstructuurplan
2001 Groene Mal
4
1996 Groenstructuurplan Plus
2003 Structuurplan 2020

1. Inleiding
De Karel Boddenweg is een bekende straat in Tilburg.
Het crematorium en de gemeentelijke begraafplaats
van Tilburg zijn er gevestigd en bijna alle Tilburgers
moeten hier eens in de zoveel jaar (helaas) wel eens
naar toe.
Deze rapportage bevat een visie op de toekomst van
het gebied rond de Karel Boddenweg.
[[
De Karel Boddenweg ligt in de groene buffer tussen
Tilburg-West en de Reeshof die circa 20 jaar als stadsrand
fungeerde. Er zijn stadsrandfuncties gevestigd
zoals een begraafplaats en volkstuintjes. Later zijn er
een crematorium, rouwinstellingen, een politiebureau
en een school bijgekomen.
In de late jaren ‘70 werden schetsen gemaakt voor de
aanleg van een nieuwe, grote woonwijk westelijk van
het gebied. Om autoverkeer van en naar de Reeshof te
beperken, werd besloten om in de toevoerweg een paar
bochten te leggen, om het de auto ‘moeilijk’ te maken
en het fietsen te stimuleren. De Karel Boddenweg was
geboren. Later werd de busbaan Jozef Platteweg alsnog
voor auto’s toegankelijk gemaakt. De Karel Boddenweg
bleef behouden om de functies die eraan liggen te ontsluiten.
Doordat alle functies aan de Karel Boddenweg
in de loop der jaren drukker en talrijker zijn geworden,
is de verkeersveiligheid behoorlijk afgenomen. De aansluiting
van de Karel Boddenweg op de Jozef Platteweg
bij de school is onveilig, De schoollocatie wordt doorsneden
door een rijbaan, welke regelmatig volgeparkeerd
staat. Het crematorium kent een parkeertekort.
Veel bezoekers van het crematorium parkeren in de
berm van de Karel Boddenweg. De parkeerproblematiek
kan alleen in samenwerking met de andere bedrijven
en instellingen goed verholpen worden.
De parkeer- en verkeersproblematiek vormen de directe
aanleiding voor het opstellen van deze visie.
In de binnenbocht van de Karel Boddenweg ligt een
voor de houtproductie aangeplant populierenbos dat
bijna kaprijp is. Het populierenbos maakt onderdeel
uit van de EHS. De instellingen in het gebied hebben
hun maximale bouwcapaciteit bereikt en zouden op
de plek van dit bos graag uitbreiden. In 2004 is in het
populierenbos een uitbreiding van school De Bodde
gebouwd. Monuta heeft -buiten het bos- een opbouw
gerealiseerd die in het recente beheerbestemmingsplan
is meegenomen. Ook Dela heeft toekomstplannen. Elke
nieuwe bouwinitiatief dat niet in het beheerbestemmingsplan
past, moet ad hoc worden beoordeeld en
kan niet meer gehonoreerd worden zonder complexe
procedures. De instellingen in het gebied, al hebben ze
een eigen bedrijfsvoering, hebben er baat bij dat er een
transformatie komt waarbij zowel de individuele bedrijfsbelangen
tot hun recht komen als de collectieve
uitstraling verbeterd wordt. De grond van het populierenbos
e.o. is in eigendom van de gemeente Tilburg.
De vraag van het gebiedsteam West aan het planteam
Noord-West van Stedenbouw is om de ontwikkelingspo-
tenties van de Karel Boddenweg (en het populierenbos)
e.o. in beeld te brengen. Deze ontwikkelingsvisie moet
bijdragen aan het creëren van synergie.
Een andere aanleiding voor het opstellen van de visie
is de beleidsstatus van de groene buffer tussen stad
en Reeshof. In de achtereenvolgende beleidsdocumenten
wordt het plangebied wisselend rood of groen
beschouwd, , of gemengd, of zelfs als een witte, lege
vlek op de kaart weergegeven. In 2001 moest er een
ecologische verbinding komen, die in 2004 alweer als
onrealistisch is betiteld (Alterra, Noordzuidstudie). In
het vigerende bestemmingsplan heeft het populierenbos
een EHS-status. Deze EHS-status is momenteel weer
verwijderd uit de provinciale verordening Ruimte terwijl
in de Nota Biodiversiteit (vastgesteld 19 juli 2010)
weer gesproken wordt over een “Ecologische Corridor”.
Deze visie moet, behalve over ontwikkelingspotenties,
een kansrijke, houdbare uitspraak doen over de
omvang en het karakter van het groen en de ecologie
in het gebied.
In 2009 is in opdracht van Gebiedsontwikkeling, afdeling
Beheer en Onderhoud, een onderzoek uitgevoerd
(door Genius Loci) naar de ontwikkelingsmogelijkheden
van de gemeentelijke begraafplaats. Aanleiding
voor dit onderzoek zijn de uitbreidingswensen van het
crematorium, afgezet tegen de begraafbehoefte op de
begraafplaats, nieuwe ontwikkelingen in de uitvaartbranche
en beheers- en organisatieaspecten van de
royaal opgezette begraafplaats.
De visievorming door Stedenbouw en de uitkomsten
van het onderzoek van Beheer en Onderhoud zijn
onderling niet strijdig. Het onderzoek bevestigt de
uitgangspunten van deze visie en is aanvullend ten
aanzien van de toekomst van de gemeentelijke begraafplaats.
Links is te zien hoe het gebied in de afgelopen 35
jaar beleidsmatig is beschouwd. Ooit bedoeld voor
verkeer en stadsrandfuncties. Later voor gemengde
functies, zelfs wonen. Daarna weer groen en eco-
logie. De gemeentelijke perceptie over het gebied
wisselt dus behoorlijk en soms wordt er bewust of
onbewust ‘niets’ over het gebied gezegd.
5

Huidige functies
6

2. Visie
[[
2.1 Huidige situatie
Het plangebied “Karel Boddenweg e.o.” wordt begrensd
door Josef Platteweg, Burgemeester Baron van Voorst
tot Voorstweg, het Wilhelminakanaal en de westrand
van de Kruidenbuurt.
Het ligt tussen de woonbuurten Kruidenbuurt (Wandelbos)
en Gesworen Hoek (Reeshof), die veel aandacht
nodig hebben voor het behouden en op peil krijgen van
de sociaal-maatschappelijke en fysieke woonkwaliteit.
Het plangebied maakt deel uit van de noordzuid-groenstructuur,
die van het Stadsbos in zuidwest Tilburg, via
de Drijflanen tot het Wilhelminakanaal loopt en die de
oude(re) stad van de Reeshof scheidt. Ter hoogte van
de Karel Boddenweg heeft deze noordzuid-groenstructuur
de smalste maat, een zogeheten flessenhals.
In het plangebied liggen:
• Openbare Begraafplaats West (formele ingang aan de
Hoflaan);
• Crematorium Tilburg;
• Rouwcentrum Dela;
• Rouwcentrum Monuta;
• Politiebureau;
• ZML De Bodde, een school voor verstandelijk beperkte
leerlingen van 4 tot 20 jaar;
• AMO (actieve middagopvang), gekoppeld aan De
Bodde.
Alle bijbehorende gebouwen en parkeerplaatsen liggen
aan de buitenzijde van de Karel Boddenweg. Eén van
beide schoolgebouwen, de buitenruimte van de school
en de buitenruimte van de AMO liggen ín het populierenbos.
Om de functies aan de Karel Boddenweg heen liggen:
• Volkstuinvereniging Hoflaan, omsloten door beide
delen van de openbare begraafplaats en bereikbaar via
het Dillepad;
• Tuincentrum ‘Het Wandelbos’ aan het Dillepad;
• Kwendelhofflat met bijbehorende parkruimte;
• Een bosgebiedje waarin een woonwagenlocatie met 6
woonwagens.
Ten noorden van het plangebied loopt het Wilhelminakanaal
en hier ligt ook de monumentale sluis III. In het
kader van de verbreding van het kanaal vinden hier in
de nabije toekomst grote transformaties plaats.
Het gebied tussen Karel Boddenweg en Josef Platteweg
vormt een lager gelegen kom die is aangeplant met
populieren voor de kap. Dit populierenbos is ca 3,2
hectare groot.
De populieren zijn haast kaprijp. Een deel is al gekapt
t.b.v. de aanleg van De Bodde. Het populierenbos heeft
potentiële natuurwaarde; het is bestemd als ‘Open-
luchtrecreatie en sport’ en was tot december 2010 onderdeel
van de provinciale ecologische hoofdstructuur
EHS. Het gebied heeft een zeer groen karakter en wordt
door enkele diersoorten als verbindingszone gebruikt
(mobiele soorten: vleermuizen en vlinders e.d., maar
in dit geval ook reeën). In de nota Biodiversiteit die de
gemeente in juli 2010 heeft vastgesteld, is dit leefgebied
daarom aangewezen als Ecologische Corridor.
Bestemmingsplan Wandelbos 2007
De bestemmingen zijn:
Lichtgroen: Openluchtrecreatie en Sport
Oranje: Rustplaats
Bruin: Maatschappelijke doeleinden
Grijs: Verkeer en Vervoer, Verkeer en Verblijf
Hiernaast een weergave van de huidige functies,
op een recente luchtfoto. Duidelijk is te zien dat de
bebouwing zich in een ring om het populierenbos
concentreert, dat de westvleugel van de Bodde een
onnatuurlijke hap maakt in het populierenbos, en
dat de volkstuinen als een eiland zich bevinden te
midden van het uitvaartgedeelte.
7

2.2 Onderzoek
In de studiefase zijn alle belanghebbenden geïnterviewd,
met uitzondering van de politie (vanwege de
enigszins perifere ligging en het type functie). Hiermee
ontstaat een beeld van de wensen en beperkingen van
de bedrijven en instellingen, gevestigd in het plangebied.
De verslagen van de volledige interviews zijn
opgenomen in de bijlage. Hieronder volgt een samenvatting.
Het grootste deel van het plangebied wordt gebruikt
voor het nemen van afscheid: opbaren, rouwbezoek,
begraven en cremeren, en herdenken. Het crematorium
en de beide rouwcentra kampen met parkeer- en
bereikbaarheidsproblemen en hebben uitbreidingsbehoefte.
Ze denken na over nieuwe concepten voor het
begeleiden van dood en rouw en oriënteren zich op
(verdergaande) samenwerking.
1.
Het beleid van het Crematorium Tilburg is o.a. gericht
op het creëren van meer mogelijkheden voor nabestaanden
om te herdenken in het crematorium.
Het crematorium wil uitbreiden, maar heeft daarvoor
geen ruimte. Specifieke wensen van het crematorium
zijn:
• uitbreiding grond erfpacht voor:
- extra strooivelden;
- uitbreiding urnentuin;
- natuurbegraafplaats/strooiplaatsen in natuur/bos;
- ruimte voor uitbreiding met kleine aula (25 á 30
personen);
- realisatie van een ontmoetingsplaats voor bezoekers
van begraafplaats en urnentuin/columbarium
met gebruik van koffie en thee (rouwcafé);
- ruimte voor verkoop van asbestemmingsproducten,
bloemen en planten;
- overdekt fietsenrek voor personeel;
- bij de huidige omvang is er behoefte aan 100 extra
parkeerplaatsen;
• goede verbinding tussen het crematorium en de
begraafplaats;
• stimuleren OV/taxi;
• intensievere samenwerking met de begraafplaats en
de uitvaartcentra; eventueel een overname
van een aantal beheertaken en/of exploitatie
van de gemeentelijke begraafplaats (administratie, opvangruimte,
onderhoud, personeel, uitvaartplanning).
Dela, dat grond in ondererfpacht heeft van het crematorium,
heeft behoefte aan groeimogelijkheden. Op
korte termijn wil Dela het bestaande uitvaartcentrum
uitbreiden, zodat het gehele rouwproces inclusief
horeca zich onder één dak bevindt. Voor Dela is een
integrale aanpak op het vlak van rouwverwerking
gewenst in samenwerking met het crematorium. Dela
heeft echter ook eigen crematoria en denkt ook na over
een eigen crematorium in Tilburg.
Monuta heeft inmiddels voldoende parkeer- en bedrijfsruimte
gerealiseerd en heeft geen concrete wensen
meer.Wel is het belangrijk dat de busverbindingen
verbeterd worden en de parkeergelegenheid van de
andere uitvaartinstellingen, zodat het terrein van Monuta
wordt ontlast. Bovendien wil men in alle geval het
eigen pand en de eigen identiteit behouden, inclusief
uitstraling naar de Van Voorst tot Voorstweg.
2.
Over de Openbare Begraafplaats is een rapportage
beschikbaar die is opgesteld in opdracht van GO,
Beheer en Onderhoud. In deze rapportage staat dat de
gemeente, in samenwerking met de andere betrokken
partijen, de mogelijkheden voor lijkbezorging en gedenken
wil optimaliseren en het gebied Begraafplaats
West een sterke, eigen identiteit wil geven.
• De begraafplaats heeft tot ca 2050 voldoende ruimte
om in de groei te voorzien bij ongewijzigd beleid.
• Met een actief ruimingsbeleid kan zelfs max. 6,5 ha
ruimte worden vrijgemaakt, bijvoorbeeld voor de uitvoering
van wensen van het crematorium. Zij het dat
de ruiming met name mogelijk is op de oostelijke helft
van de begraafplaats, waar de oudste graven liggen,
terwijl het crematorium op de westelijke helft van de
begraafplaats ligt.
• De grafkosten en onderhoudskosten zijn te hoog.
• Op de begraafplaats kampt men met (grond-)wateroverlast.
• De verbinding tussen de oostelijke en westelijke helft
is omslachtig, voor bezoekers en personeel.
• De beheerders van de begraafplaats zien dat wild
(reeën) de begraafplaats passeert en zij vinden dat er
er voor deze dieren ruimte op de begraafplaats zou
moeten worden gecreëerd.
3.
De schoolgebouwen van De Bodde liggen aan weerszijden
van de Karel Boddenweg. De Bodde en AMO kampen
met behoorlijke parkeerproblemen, vooral van de
busjes die de kinderen halen en brengen, en ervaren
verkeers- en veiligheidsproblemen rond de kruising
met de Platteweg. Vooral de AMO heeft uitbreidingsbehoefte,
bijvoorbeeld aan een Cruijff Court.
De resultaten van de interviews met de verschil-
lende belanghebbenden in het gebied zijn sche-
matisch op de pagina hiernaast weergegeven.
Idaeliter vervult deze visie alle wensen en behar-
tigt alle belangen.
9

Historische kaart circa 1910, de zwarte cirkel is ongeveer de Karel Boddenweg, het kanaal ontbreekt op de oosthelft.
Historische luchtfoto 1934, met ongeveer dezelfde uitsnede
10

4.
Het politiebureau ligt op de kruising met de Burgemeester
Baron van Voorst tot Voorstweg-Josef Platteweg
en ontsluit op de Karel Boddenweg. Enerzijds
is dit ideaal vanwege de directe ontsluiting op de
hoofdstructuur, anderzijds erg dicht tegen de verkeerslichten
met kans op blokkade door wachtende auto’s.
Verkeerskundig gezien is het het meest wenselijk om
de uitrit van de Karel Boddenlaan hier alleen nog voor
de politie te gebruiken. Verkeer voor het crematorium
en de andere functies zou centraal via één inrit op de
Jozef Patteweg geregeld moeten zijn. Een secundaire
ontsluiting, bijvoorbeeld voor bij calamiteiten, via de
politie blijft mogelijk.
5.
De volkstuinvereniging bloeit momenteel. Er is geen
wachtlijst, maar ook geen leegstand. Circa 5 leden
overlijden per jaar; circa 10% (25) van de tuinen verandert
jaarlijks van gebruiker. De tuinders komen uit
alle lagen van de bevolking; veel jonge mensen, gezinnen
met kinderen, zijn lid, en ouderen. De helft van
de tuinders (48%) is van allochtone afkomst: Irakees,
Afghaans, Koerdisch en Turks. Het botst onderling wel
eens. De leden komen uit de wijk, maar ook uit andere
stadsdelen, Tilburg Noord en Zuid, want na verhuizing
houdt men de tuin vaak aan. Tuinhuisjes zijn toegestaan,
er is water en elektriciteit; de huisjes mogen
alleen voor dagrecreatie worden gebruikt. Het complex
is na zonsondergang gesloten. Er zijn problemen met
de veiligheid van het terrein: er wordt ingebroken, m.n.
aan de schoolzijde en via de begraafplaats. De grond
wordt voor onbepaalde tijd gepacht van de gemeente.
Men ontvangt een deel van de pachtprijs retour vanwege
de groene longfunctie van het terrein [?; Peter
Hems]. Met subsidie voorkomt men splitsing van de
tuinen.
6.
Er is weinig of geen functionele relatie tussen tuincentrum
en volkstuinvereniging. Het tuincentrum wil
(de kas) met 60m2 uitbreiden. In het hoogseizoen
(mei-juli) is er te weinig ruimte op de parkeerplaats en
parkeren mensen voor het tuincentrum op straat. Er
vinden inbraken plaats; men ervaart het gebied als te
besloten. Men heeft hinder van het bestaande hoogteverschil
in het terrein, de achterzijde van het terrein is
bijna 1 meter lager.
7.
Bij de aankomende verbreding van het kanaal zal de
sluis worden veranderd en oversteekbaar gemaakt voor
voetgangers en fietsers. Het schutten van de schepen
in de extra grote nieuwe sluis is immers voor velen
leuk om naar te kijken. De monumentale delen van de
sluis en bijbehorende gebouwen kunnen na verbreding
niet alleen vanaf de oever, maar ook van bovenaf
worden bekeken. De sluisomgeving wordt hierdoor een
2.3 Opgaven
Vanuit de problematiek in het gebied (de aanleidingen),
het huidige beleid, en de individuele wensen van de
belanghebbenden zijn de volgende opgaven geformuleerd
voor de visie.
1. Ruimtelijk:
• creëer meer verblijfskwaliteit in het gebied, beredeneerd
vanuit het hoofdgebruik: rouwverwerking;
• ontwikkel een sterke eigen identiteit voor de Openbare
Begraafplaats West c.a.;
• onderzoek hoeveel verstedelijking het gebied aan
kan.
2. Functioneel:
• realiseer een Ecologische Corridor, als schakel tussen
Drijflanen en Wilhelminakanaal;
• creëer voldoende parkeergelegenheid voor het crematorium
en andere functies;
• verbeter de OV-bereikbaarheid van begraafplaats en
crematorium;
• verbind het gebied met sluis III en de recreatieve
fietsroute langs het Wilhelminakanaal;
• verbeter de bereikbaarheid vanuit aangrenzende
groengebieden;
• verbeter de bereikbaarheid vanuit aangrenzende
woongebieden;
• verbeter de bereikbaarheid en veiligheid rond de
school;
• verbeter de veiligheid rond begraafplaats, volkstuinvereniging
en tuincentrum.
3. Programmatisch:
• wat kan het gebied bieden als uitloopgebied?
• wat zijn de mogelijkheden om te bouwen in het gebied
of andere manieren om opbrengsten te genereren
en voor wie?
• wat levert een (grotere) samenwerking tussen begraafplaats
en andere partijen op?
• zijn de begraafplaats en de volkstuinen onaantastbare
functies?
• zouden deze functies (deels) getransformeerd kunnen
worden?
Links een historische kaart en foto waarop te zien
is hoe het oorspronkelijke landschap was. Deze
plek ligt op de overgang van hoog naar laag (12
+NAP > 7 +NAP), en van droog naar nat.
11

0-scenario De Huidige Situatie
scenario De Gewenste Situatie
12
scenario De Ongewenste Situatie
scenario Een Fantastische Situatie

In de fase van ontwerpend onderzoek zijn scena-
rio’s ontwikkeld. Bij de interviews, paragraaf 2.2,
zijn deze scenario’s als hulpmiddel gebruikt.
Bij een autonome ontwikkeling ontstaat een onge-
wenst scenario. Het gebied zal in dat geval op korte
of middellange termijn vollopen met instituten en
instellingen met parkeerterreinen op particuliere
omheinde terreinen, waarbij de groene functie of
uitstraling onder druk kan komen te staan, en de
ontsluitingsproblematiek bijkans verslechtert.
In het scenario op basis van gerichte sturing, ont-
staan nieuwe mogelijkheden, bestaande functies
kunnen meegaan met de tijd en komen beter tot
hun recht in een aantrekkelijke landschappelijke
setting.
In een ‘ droomscenario’ ontwikkelt het gebied zich
tot een natuurpark, met originale landschappen
en ecologische waarden. Hierin is ruimte voor een
regionaal grootschalig centrum voor Afscheid, met
alle denkbare typen rustplaats en herdenking, en
een groot centraal paviljoen voor samenkomsten,
waarin tevens ruimte voor uitvaartcentra, horeca,
verkoop en overige nevenactiviteiten. Een scenario
als dit is op zeer lange termijn ook denkbaar, als
bijvoorbeeld de vraag naar volkstuinen door bevol-
kingskrimp daalt, en het aantal overledenen door
demografie stijgt.
13

Luchtfoto van de huidige situatie
14

Fotobewerking met een mogelijk eindbeeld, in de bijlage is een variant opgenomen
15

Het gebied heeft zich ontwikkeld tot natuur-rouwpark. De begraafplaats en het crematorium werken intensief
samen in ‘Openbare Begraafplaats & Crematorium West’, ook met de rouwcentra, en hebben gezamenlijk
de noodzakelijke vernieuwing van de uitvaart doorgevoerd.
De Openbare Begraafplaats & Crematorium West heeft een nieuwe entree, de Karel Boddenlaan: een brede
bomenlaan, op eigen grond gerealiseerd. Er zijn voldoende parkeerplaatsen tijdens begrafenissen en
crematies, die gedurende de gehele dag goed worden benut en er is een nieuwe Bus-Tophalte aan de Josef
Platteweg.
De Openbare Begraafplaats & Crematorium West heeft een sterke nieuwe identiteit als natuurpark de
Nieuwe Drijflanen. Het park is beperkt bebouwd, met een nieuwe aula voor intieme afscheidsbijeenkomsten
en een horecapaviljoen. De Openbare Begraafplaats & Crematorium West biedt natuurbegraafplaatsen
aan en er zijn strooivelden en een nieuwe urnenmuur in de natuur. Het oostelijk deel van de Openbare Begraafplaats
heeft zijn indeling en inrichting behouden. Er lopen nieuwe openbare paden tussen de volkstuinen
door van de ene naar de andere helft van Openbare Begraafplaats & Crematorium West. Het terrein is
logisch en mooi ingedeeld en het beheer en onderhoud zijn vereenvoudigd. Een deel van de begraafplaats
kan nog actief worden geruimd. Zo wordt eventueel grondruil mogelijk tussen begraafplaats en volkstuinvereniging.
Ook zijn delen van het volkstuincomplex door de vernieuwde bereikbaarheid eventueel in te
zetten voor bebouwing, zoals een vernieuwd tuincentrum of een extra uitvaartcentrum.
De Nieuwe Drijflanen vormen een ecologische en recreatieve buffer tussen de Reeshof en de oude stad en
tussen De Drijflanen en het Wilhelminakanaal/De Mast. Het padennetwerk in De Nieuwe Drijflanen sluit
aan op de omgeving. Daarvoor is ook een voetgangersbrug over de verbrede Burg. Baron van Voorst tot
Voorstlaan gebouwd. Sluis III is goed bereikbaar. Het Paletplein en de nieuwe MFA Kruispunt zijn nu snel
door de woonwijk te bereiken. De paden zijn openbaar toegankelijk, verlicht en veilig, ook rond de begraafplaats,
volkstuinvereniging en het tuincentrum. De Bodde is aan de westzijde ontsloten. De schoolgebouwen
zijn verbonden door een schoolplein dat ruimte biedt aan sport en spel (AMO). Het halen en brengen
van de kinderen is nu veilig en vindt plaats ten noorden van de school.
16

3. Visie
[[
3.1 Visie
De Karel Boddenweg e.o. wordt een natuurpark
voor afscheid: een aantrekkelijk, sober, veilig en
(ecologisch) waardevol verblijfsgebied, waar alle
Tilburgers wel eens komen.
Als thema voor gebiedsontwikkeling wordt geadviseerd
de bestaande hoofdfunctie te blijven accommoderen
en de toekomstige ontwikkelingen te faciliteren. Dit
thema is “afscheid” en houdt in: alles rondom afscheid
nemen van overleden geliefden, familie en vrienden,
van het moment van overlijden tot en met de samenkomst
na begraven of cremeren, en het vormgeven van
de rustplaats. Maar het kan ook gaan om leven, ouderdom,
reflectie, bezinning of religie. De onderdelen die
daarin momenteel vooral ontbreken, zijn de faciliteiten
voor samenkomst en een alternatieve manier van begraven
of urnenbewaarplaats, namelijk in de natuur.
Er wordt voorgesteld om het gebied van het crematorium
en begraafplaats functioneel naar het zuiden
uit te breiden, en tegelijkertijd het landschap van de
Drijflanen naar het noorden door te trekken. Op die
manier ontstaat er een aantrekkelijk landschap, dat
past bij de omgeving en de historie van het gebied, en
waarin de bestaande functies tot ver in de toekomst
kunnen blijven functioneren. In dit gebied is plaats
voor het rouwcafé, natuurbegraafplaats, wandelroute
en parkeren.
De huidige begraafplaats kan in omvang gehandhaafd
blijven, zodat de gemeente ook na 2050 in de behoefte
aan grafruimte kan voorzien. Wanneer bovendien gekozen
wordt voor actieve grafruiming, kan ruimte worden
gemaakt, allereerst om te voorzien in de behoefte
aan natuurbegraafplaatsen. Het is echter nog niet
bekend hoeveel en waar actieve grafruiming ruimte
oplevert en wat de exacte ruimtebehoefte of -wens is.
Geadviseerd wordt de ruimtelijke structuur van het
oostelijke deel van de begraafplaats te handhaven. Het
deel ten westen van de volkstuinen kan heringericht
worden. Intensivering van de samenwerking met het
crematorium maakt het wellicht mogelijk om samen
een nieuwe inrichting voor het westelijk deel te bedenken,
waarin ruimte wordt gezocht voor uitbreiding van
de zalen van het crematorium en van de urnentuin, op
een geschiktere locatie dan de huidige, en voor nieuwe
strooivelden.
Om ruimte te maken voor landschap en parkeren, maar
ook om de hoofdfunctie van het gebied te benadrukken,
wordt voorgesteld de Karel Boddenweg te ver-
vangen door een Karel Boddenlaan. Een rechtstreekse
verbinding vanaf de Jozef Platteweg naar het crematorium
met laanbeplanting voor de vliegende soorten,
en die tevens extra ruimte biedt voor parkeren. De
begraafplaats, het crematorium en Monuta en Dela
kunnen uitbreiden naar het zuiden door gronden van
de gemeente af te nemen of te pachten, gronden uit te
wisselen of samen te gebruiken en in te richten.
Politie en De Bodde liggen buiten deze gronden en
worden ontsloten vanaf de nieuwe toegangsweg of
(met name voor de politie, desgewenst vanaf de Jozef
Platteweg).
De visie is verbeeld in een manipulatie van de
luchtfoto (vorige pagina) en in een tekening. Het
is niet gezegd dat het gebied er écht zo uit komt
te zien. Dat is vanwege de lange planhorizon, tot
2050, moeilijk te voorzien. Het is echter wel een
reële mogelijkheid, de ontwikkeling hangt af van
de samenwerking tussen betrokkenen en hoe de
voorgestelde ingrepen worden uitgewerkt.
17

Ingrepen
18

3.2 Ingrepen
Hieronder worden de mogelijke ingrepen beschreven.
Doel van de voorgestelde ingrepen is de hoofdfunctie
van het gebied, het “afscheidspark”, te benadrukken.
Door deze ingrepen uit te werken, zal het eindbeeld
zoals geschetst het meest benaderd kunnen worden. Er
wordt ruimte gemaakt voor nieuw landschap, ecologie
en parkeren als basis voor de ontwikkeling van de
begraafplaats, het crematorium en de rouwcentra. De
nummering is niet per se een strikte fasering, maar
geeft wel een prioritering.
In de bijlage is een schetstekening opgenomen met een
indicatie van de verkeerskundige ingrepen. Deze laat
de verhouding zien tot de huidige situatie.
1. Nieuwe natuur en landschap
De populieren worden gekapt. Vervolgens worden de
‘Nieuwe Drijflanen’ aangelegd. In de Nieuwe Drijflanen
is ruimte voor hoogteverschillen (gebruik makend van
de bestaande hoogteverschillen, door ze te benadrukken),
naald- en loofbomen, poelen en wandelpaden.
De populieren kunnen niet zomaar worden gekapt
vanwege de ecologische functie ervan. Het verdient
aanbeveling om een proces te bedenken in samenwerking
met bijvoorbeeld de school of de buurt, waarbij
het rooien van de bomen bijvoorbeeld een ceremoniële
status krijgt en het hout dienst doet als bouwmateriaal
voor hutten, het snijden van klompen en andere
ambachtelijke, creatieve of fysieke activiteiten. Het is
immers de afsluiting van een periode en het begin van
een nieuwe, waardoor meer betekenis gerechtvaardigd
is.
Daarnaast kan er landschappelijke omvorming komen
op het terrein van het crematorium.
2. Nieuwe hoofdentree en parkeren
De Karel Boddenweg wordt vervangen door een Karel
Boddenlaan, een rechtstreekse verbinding vanaf de
Jozef Platteweg naar het crematorium. Een statige weg,
recht of rond, met laanbeplanting die meteen dient als
route voor de vliegende en andere mobiele diersoorten,
met daaronder ruimte voor parkeren, ongeveer
80 plaatsen. De begraafplaats en de bedrijven worden
ontsloten door deze nieuwe, nader vorm te geven laan.
De entree van de gezamenlijke bedrijven (de zwarte
stippellijn op de kaart) kan dan worden verplaatst naar
het zuiden, waardoor deze dichterbij de aansluiting op
de Jozef Platteweg komt te liggen of erop aansluit. Dit
is ook de plek voor een nieuwe bushalte.
Politie en De Bodde worden zijdelings ontsloten vanaf
(het openbare gedeelte van) de nieuwe toegangsweg.
De Karel Boddenweg wordt geheel of gedeeltelijk gesaneerd
en/of afgewaardeerd tot openbaar pad (mede
afhankelijk van exacte postionering riolering en kabels
en leidingen).
3. Ruimte voor uitbreiding van de instellingen
Het crematorium en Dela krijgen ruimte door gronden
van het populierenbos van de gemeente af te nemen
of te pachten, door gronden uit te wisselen met de
begraafplaats en/of gronden samen te gebruiken en in
te richten.
De huidige weg tussen de gebouwen van De Bodde en
AMO verdwijnt. De tussenruimte kan worden ingezet
als speelruimte voor de school. De AMO kan uitbreiden
ten noorden of oosten van de school. Waar exact is nog
nader uit te werken. Aan de nieuwe toegangsweg naar
de school ligt een veilige plek voor het parkeren van de
(AMO-)busjes en het halen en brengen van de kinderen.
Op langere termijn kan het zuidelijk deel van de volkstuinen
worden verplaatst, bijvoorbeeld via grondruil
met de begraafplaats of een ander terrein, of geheel
afgestoten, en ingezet voor uitbreiding van Dela, De
Bodde, AMO en/of andere nieuwe functies. Voor Dela
kan al op kortere termijn uitbreidingsruimte worden
gecreëerd aan de westzijde van het bestaande pand.
De daartoe noodzakelijke parkeerruimte kan worden
gevonden aan de zuidzijde en/of – bij voorkeur – door
samenwerking en efficiënter gebruik van alle bestaande
parkeerterreinen in het gebied.
4. Aanleg verbinding tussen delen begraaf-
plaats en extra parkeren
De beide delen van de begraafplaats, ten oosten en
westen van de volkstuinen, kunnen worden verbonden
met elkaar. Het beheer en onderhoud van de begraafplaats
wordt hierdoor minder tijdrovend.
Om deze verbinding te realiseren, zijn 6 à 18 volkstuinen
nodig. De verbinding moet ’s avonds worden
afgesloten. De verbinding kan bijvoorbeeld het karakter
krijgen van een promenade met rijbaan, gras en
bomen, zoals die al te zien is op de huidige begraafplaats.
De bestaande parkeerfaciliteiten van begraafplaats en
crematorium kunnen naar het westen worden uitgebreid
langs deze verbinding over het volkstuinenterrein.
Voor een rij haakse parkeerplaatsen (circa 32
stuks) zijn, per zijde, 6 tuinen nodig.
Door deze parkeerverbinding wordt het volkstuinterrein
in tweeën gedeeld. De noord-zuid lopende paden
van de volkstuinvereniging kruisen de weg, zij verbinden
de tuinen boven en beneden de weg.
De ingreep vergt nogal wat beheersmaatregelen van zowel
begraafplaats(/crematorium) als volkstuinen. Het
voorstel is (nog) niet aan de tuinvereniging voorgelegd.
5. Aanleg fiets-/voetpad naar de woonbuur-
ten
Het volgende voorstel is de aanleg van een voetpad tussen
Kruidenbuurt en Gesworen Hoek dat de hoogtever-
19

schillen in het terrein en andere landschappelijkheden
zichtbaar en beleefbaar maakt. Om het te realiseren
moet de zuidrand van het volkstuincomplex worden
ingezet: dit kost 6 tuinen.
Dit pad verbindt biedt een veilige route tussen De
Bodde en de MFA in de Kruidenbuurt. Het voert ook
langs het tuincentrum en winkelcentrum Paletplein en
MFA Kruispunt. Indien goed en veilig uitgevoerd, kan
het pad de sociale veiligheid rondom tuincentrum, Dillepad
en Kwendelhof verhogen.
Tegen de tijd dat deze wordt verbreed, kan er een
voetgangersbrug over de Burgemeester Baron van
Voorst tot Voorstweg worden gemaakt, ter hoogte van
de bestaande voetgangersbrug achter de geluidwal. De
route wordt dan verknoopt met een bestaande route
centraal door de Gesworen Hoek naar de centrumfuncties
rondom het Buurmalsenplein. De buurten en de
voorzieningen worden zo beter verbonden en bereikbaar
voor fiets- en voetgangers.
6. Groene verbinding Drijflanen-Wilhelmina-
kanaal, ecologische corridor
Om het gebied als groene buffer tussen Tilburg en
de Reeshof te behouden en om recht te doen aan de
huidige landschappelijke en ecologische kwaliteiten
moet ook gewerkt worden aan de groenstructuur in
noord-zuidrichting. De aanwezige groenelementen
kunnen eenvoudig worden aangepast of uitgebreid om
als corridor te gaan fungeren. Het volstaat vaak om in
lineaire richting een systeem te hebben van kruinen,
onderbeplating en kruidenlaag. De toekomstige inrichting
(op lange termijn) van het westelijk deel van de
begraafplaats kan beter aansluiten op het landschap
van de (Nieuwe) Drijflanen.
Voor wild kan ruimte worden gemaakt aan weerszijden
van het nieuwe gedeelte van de begraafplaats. Hiermee
moet rekening worden gehouden bij de verdubbeling
van de B. B. van Voorst tot Voorstweg.
Voor verder uitbreiding van de bestaande urnenbewaarplaatsen
op de grens met het terrein van de
volkstuinvereniging moet een andere locatie worden
gezocht in samenwerking met de begraafplaats.
7. Aansluiten op paden naar Drijflanen en
Wilhelminakanaal/sluis III
De voorgestelde oostwest-route over de begraafplaats
en de volkstuinvereniging sluit aan op een langzaam
verkeersroute langs de oostzijde van de begraafplaats,
die uitkomt bij de monumentale sluis III en het fietspad
langs het Wilhelminakanaal.
Bij de nieuwe OV-halte aan de nieuwe Boddenlaan
komt een oversteekplaats over de Jozef Platteweg.
Deze kan met een voetpad tussen de woningen door
worden aangesloten op de padenstructuur van De
Drijflanen. De padenstructuur van de Drijflanen wordt
voortgezet op het terrein van crematorium/begraafplaats.
8. Openbare Begraafplaats West
Geadviseerd wordt de ruimtelijke structuur van het
oostelijke deel van de begraafplaats te handhaven. De
structuur van het westelijk deel kan nu of op termijn
gewijzigd worden.
Links zijn voorbeelden ingevoegd van een pavil-
joen (rouwcafé), een natuurbegraafplaats en een
Platanenallee.
21

4. Ontwikkeling
4.1 Randvoorwaarden en uitgangspunten
voor het vervolg
[[
1. Stedenbouw:
• bebouwingspercentage [voor het hele crematoriumbegraafplaatsterrein]
maximaal 5%
• bouwhoogte bijvoorbeeld maximaal 6 meter
• bij voorkeur handhaven structuur Openbare Begraafplaats
West, deel ten oosten van de volkstuinvereniging
• het gebied blijft zo openbaar mogelijk.
2. Verkeer:
• bestaande lus Karel Boddenweg met twee aansluitingen
vervangen door één centrale volledige aansluiting,
eerste deel loodrecht op de Jozef Platteweg.
• bestaande aansluiting Karel Boddenlaan tussen de
scholen opheffen.
• aansluiting bij politiebureau handhaven, primair
gebruiken voor politie en secundair voor het gebied.
• eventueel verkeersveilige privé-aansluiting politiebureau
op Josef Platteweg
• aansluiting politiebureau en De Bodde vanaf het
openbare deel van de nieuwe erftoegangsweg Karel
Boddenlaan
• parkeernormen worden vastgelegd in een apart beleidsstuk,
dat momenteel wordt geactualiseerd.
• realiseren van een aansluiting voor langzaam verkeer
vanaf de Karel Boddenweg op de fietspaden in de Kruidenbuurt
en langs het Wilhelminakanaal
• realiseren van openbare (voet)paden tussen Karel
Boddenweg en kruidenbuurt enerzijds en Gesworen
Hoek anderzijds
3. Ecologie:
• ehs-status vervangen door ecologische corridor
• doelsoorten: mobiele soorten als vogels, vleermuizen,
insecten. Ook kleine zoogdieren.
• Nader onderzoek nodig, inclusief een maatoplossing.
• geen vaste maten, de gelaagdheid is leidend: kruinen,
onderbeplanting en kruidenlaag. Veel van deze
lijnen zijn al aanwezig, waar onderbroeken mogen ze
ook omgeleid worden.
4. Landschappelijk
• droog boslandschap met grote (lager gelegen) open
plekken en poelen als basis
• verschillen in terreinhoogte zichtbaar maken
• robuust raamwerk voor hoofdfunctie vormen
• openbare padenstructuur die voldoende sociaal
veilig is
5. Financieel
• budgettair neutraal ontwikkelen
• zoveel mogelijk ontwikkelen op (aan te kopen/pach-
ten) eigen terrein
kosten
• sanering Karel Boddenweg: nog geen kostenraming
• kabels en leidingen: nog geen kostenraming
• (verplaatsen en) saneren volkstuinen; kostprijs per
tuin: nader te onderzoeken.
opbrengsten
• uitgifte gemeentelijke gronden: opbrengsten.
• bebouwing
4.2 Risicoanalyse
Bestemmingsplan
Het vigerende bestemmingsplan biedt onvoldoende
titel om de visie te realiseren. De bedrijven en instellingen
hebben geen uitbreidingsruimte meer. Er is een
ontwikkelbestemmingsplan nodig als basis. Hiertoe
is een overeenkomst nodig met de gemeente waarin
de eventuele samenwerking wordt vastgelegd en de
afspraken worden gemaakt over de grondexploitatie.
Voor het aanpassen van het bestemmingsplan is wellicht
een Dienstverleningsovereenkomst nodig.
In dit bestemmingsplan wordt een herbegrenzing van
de EHS verwerkt. Er kan planschade optreden, bijvoorbeeld
door bewoners van de Langendijk.
Ecologische status
Aanleg landschappelijke basis: de keuze voor een
Natuurpark Nieuwe Drijflanen ligt niet vast, omdat
er geen ecologisch beleidsuitgangspunt voor is. De
ecologische status van het gebied moet worden uitgewerkt
in uitgangspunten en randvoorwaarden voor de
wijziging van de inrichting van het populierenbos, dat
in het vigerend bestemmingsplan nog is begrensd als
ecologische hoofdstructuur. E.e.a. moet worden afgestemd
met provincie en groene mal overleg.[kirsti]
Volkstuinvereniging
De leden van de volkstuinvereniging komen deels
van buiten de wijk Wandelbos, bijvoorbeeld omdat
ze verhuisd zijn. De vereniging heeft dus een groter
Links een collage van beelden die de landschappe-
lijke kwaliteit van het gebied weergeven, nu en in
de toekomst.
23

edieningsgebied. De haalbaarheid van een verplaat-
sing kan vanuit die optiek nader worden onderzocht.
De vraag is of dit opweegt tegen de maatschappelijke
onrust die het teweeg brengt, het procedureel risico,
de verplaatstingskosten en de saneringskosten. Actieve
ruiming op de begraafplaats is gemakkelijker en maakt
een geleidelijke transformatie via grondruil (wellicht
ook afbouw) tot een haalbaarder alternatief.
Kosten
1. De aanleg van de nieuwe Karel Boddenlaan
vergt een relatief een grote investering in een vroege
fase van het project. Dit is nodig om het crematorium
op korte termijn aan de noodzakelijke parkeercapaciteit
van 100 parkeerplaatsen te helpen. Daarom wordt
voorgesteld tot een overeenkomst te komen tussen
gemeente/begraafplaats en crematorium waarin de
gronden van het huidige populierenbos worden uitgegeven
of verpacht aan het crematorium zodat het
crematorium zijn ingang naar het zuiden kan verplaatsen
en (zelf of in samenwerking) een inrichtingsplan
kan maken waarin het parkeren wordt opgelost. Deze
oplossing kan er dus anders uitzien dan in deze visie
als mogelijkheid is geschetst. Voorwaarde is wel dat
de problemen van veiligheid en ruimte tekort rond de
school De Bodde worden opgelost.
2. Wanneer gekozen wordt voor een oplossing
zoals in deze visie wordt geschetst, zal de Karel Boddenweg
moeten worden afgewaardeerd en/of gesaneerd.
Onder deze weg liggen rioleringen en kabels en
leidingen en huisaansluitingen naar de aanliggende
gebouwen. Als eerste stap richting ontwerp en uitvoering
zouden de opties voor al of niet wijzigen van de
ondergrondse infrastructuur in beeld moeten worden
gebracht. Complicerende factor is het bestaande
hoogteverschil tussen de Josef Platteweg en Karel Boddenweg
dat met leidingen “overbrugd” moet worden.
Dit aspect kan van invloed zijn op de uit te werken
inrichting.
Hiaat
Met deze visie is nog geen antwoord geboden op de
waterhuishouding op de begraafplaats. Hierover zullen
in het vervolg gesprekken gevoerd moeten worden om
tot evntuele maatregelen te komen. Indien in de nabije
toekomst het Wilhelminakanaal (slechts een vijftigtal
meters verwijder van de noordelijke graven) verdiept
wordt en er een grote sluis bijkomt, kan de plaatselijke
waterhuishouding ook wijzigen.
4.3 Vervolg
1. Vaststellen van de ontwikkelingsvisie
Als basis voor verdere ontwikkelingen rondom crematorium
en begraafplaats kan deze visie vastgesteld
worden als beleidskoers. Daarmee zijn de uitgangspunten
en randvoorwaarden voor verdere uitwerking
in een stedenbouwkundig en inrichtingsplan bekend.
2. Haalbaarheid
Voor uitwerking ter hand kan worden genomen, is het
nodig tot een overeenkomst te komen met de partijen.
Daarin wordt de (mate van) samenwerking vastgelegd
en de financiele en inhoudelijke randvoorwaarden.
Voor de uitwerking wordt een DVO afgesloten.
3. Uitwerking
Voor een uitsnede uit het plangebied - het terrein van
begraafplaats en crematorium, Dela, De Bodde/AMO
en de binnenzijde van de Karel Boddenweg - wordt een
stedenbouwkundig plan en inrichtingsplan gemaakt.
Het programma behelst voorlopig: een derde aula,
een rouwcafé, een overdekte fietsenstalling, een uitbreiding
van Dela; 100 parkeerplaatsen inclusief de
ontsluiting daarvan, strooivelden, urnenbewaarplaats,
natuurgraven; wandelpaden; uitbreidingsruimte voor
AMO; een betere ontsluiting en parkeerruimte voor De
Bodde.
4. Bestemmingsplan, exploitatieovereenkomst
De uitwerking wordt vastgelegd in een bestemmingsplan
met bijbehorende exploitiatieovereenkomst. Voor
omvorming van het populierenbos tot een landschappelijke
basis voor de verdere ontwikkelingen is geen
procedure vereist. Alle andere ingrepen vereisen een
bestemmingsplanherziening.
25

Bijlage
[[
Interviews met belanghebbenden
Er zijn interviews gehouden met alle belanghebbenden
in het gebied, met uitzondering van de politie.
1. crematorium
2. Dela
3. Monuta
4. begraafplaats
5. De Bodde
6. tuincentrum
7. volkstuinvereniging
1. Crematorium
Huidige situatie
• huidige aantal crematies 1685 per jaar
• groei met 100 per jaar
• max. capaciteit 2000 crematies
Vereisten nu:
• 100 extra ppl bij huidige omvang
• OV & taxi stimuleren
• verbinding crematorium en begraafplaats
Dromen voor de (middel) lange termijn
• Het gehele rouwproces integraal faciliteren op deze
locatie: het opbaren, de afscheidsdienst, het begraven
of cremeren en de koffietafel; natuurbegraafplaats.
• kleine aula
• rouwcafe
• natuurbegraafplaats/strooiplaatsen in natuur/bos
• samenwerking met begraafplaats
• samenwerking Dela/Monuta (concurrentie consumpties)
2. Dela
Huidige situatie
• 1100 overledenen per jaar waarvan ca. 600 crematies
• pand geschikt voor 800
• 3 functies:
- rouwbezoek
- aan- en afvoer overledenen
- kisten
• Dela heeft ook eigen crematoria
• uitvaartverzorgers footloose kantoor
Vereisten nu:
• op korte termijn het huidige centrum uitbreiden.
Wensen
• ecologie in strikte zin werkt belemmerend
• behoefte aan groen gebied, uitstraling en kwaliteit
• integrale aanpak rouwverwerking, m.n. met crematorium
horecafunctie gewenst
• alles rondom uitvaart & rouwproces onder 1 dak,
inspelen op individuele wensen
26
Dela deelt de ambities van het crematorium.
3. Monuta
Huidige situatie
• aandacht nodig voor aansluitingen en files op Jozef
Platteweg
• Monuta heeft net parkeerterrein en uitbreiding van
het gebouw gerealiseerd
• zicht op het pand moet gewaarborgd blijven
Vereisten nu:
• in de nabije toekomst is aanpassing niet nodig (dit
maakt Monuta minder afhankelijk)
• voorkeur voor uitbreiding openbaar parkeren
• school werkt remmend voor de bedrijfsvoering
• busverbindingen moeten verbeterd worden
Wensen
• samenvoegen panden geen optie, zeker niet met Dela
• er zijn overigens ook veel kleine ondernemers bijgekomen
4. Begraafplaats
Huidige situatie
• Van 350 in 1975 naar 100 begrafenissen per jaar nu
• tarieven zijn hoog
• graven zijn voorgeschreven (C. Loing)
• parkachtige omgeving is uitgangspunt
• per graf 13 m2 groen etc.
• professioneel opgezet, dus ruim, voor machinaal
werken
• liggende monumenten belemmeren bereikbaarheid
en onderhoud
• ecologische potentie is aanwezig!: reeën, vossen en
groene spechten
Vereisten nu
• jaarrond ecologisch onderzoek is gewenst
• oostwest doorsteek is gewenst; in dagelijks gebruik
als transportroute en voor bezoekers; kan nu al met 2
volkstuinen
• Noordzuid laan is ook gewenst, met p-vakken.
• waterprobleem moet opgelost worden.
Wensen
• Behoud oude begraafplaats en af laten lopen nieuwe
begraafplaats: 2/3e van de nieuwe begraafplaats kan al
anders ingevuld worden: meer eco, meer beslotenheid
en natuurbegraafplaats zijn dan optie.
5. De Bodde
Huidige situatie
• SO in oude gebouw voor leerlingen 4 tot 12-13 jaar
• VSO in nieuwe gebouw voor leerlingen 12/13 tot 20
jaar
• Ambulante begeleiding van leerlingen op andere
scholen
• 300 lln, 260 met bussen of auto’s
• NSO 15.00 tot 19.00
• AMO (actieve middagopvang) 15.00 tot 17.30 uur,
staat los van De Bodde, maakt wel gebruik van accom-

modatie
• Plannen voor brede schoolachtige ontwikkeling voor
eigen lln en vergelijkbare lln van andere scholen/instituten
• Groen/horeca/techniek/schoonmaak
• VSO leerlingen participeren in MFA Kruidenbuurt
Problemen
• Verkeersveiligheid rond school, veiligheid staat
voorop; van hand tot hand begeleiding
• Parkeren en zoen en zoef ruimte beperkt
• Ruimte voor sport en spel/beweging voor alle leeftijden
• Capaciteit gebouw voldoende
• Hoogteverschil is beperkend, door wateroverlast,
sportveld kan modderig worden, voor leerlingen geaccidenteerd
terrein is leerzaam, maar niet teveel
Wensen/kansen
• Hoogteverschil en water als kwaliteit niet beperking
• Speelruimte en verbinding tussen de gebouwen
• Fietsenstalling voor VSO
• Buitenberging
• Cruyff-court
• Uitbreiding AMO: sport en spel/beweging, centrale
opvang met keuzemogelijkheden, bv zwemmen, teamsport,
individuele sport, sportschool, ook buitenshuis
onder begeleiding; aanvragen voor oud leerlingen
6. Tuincentrum
Huidige situatie
• gebouw, kas, verkoopruimte buiten, kwekerij
• last van helling in terrein
• weinig relatie met volkstuinen noch met begraafplaats
en crematorium
• hoogseizoen mei-eind juli
• parkeren meestal op straat voor de deur
Problemen
• inbraken, m.n. vanaf volkstuinen
Wensen
• Overkapping (60 m2), past niet in bestemmingsplan
• verbetering bereikbaarheid
• verbetering veiligheid
• nivelleren hoogteverschil
7. Volkstuinvereniging
Huidige situatie
• het bestuur van de vereniging heeft een toekomstnota
geschreven
• www.tilburgsevolkstuinen.nl
• er zijn zeven bestuursleden voor drie jaar; er is een
allochtoon bestuurslid; het bestuur maakt jaarplanning
• 250 tuinen; door een subsidie wordt voorkomen dat
de tuinen worden gesplitst(?)
• de vereniging pacht van de gemeente voor onbepaalde
(?) tijd en krijgt een deel van dat bedrag terug
vanwege de groene long functie van de vereniging
• de bezetting is goed; er is geen leegstand, er wisselen
plus minus 25 tuinen (10%) per jaar van gebruiker;
ca 5 leden overlijden jaarlijks; er zijn geen wachtlijsten
• leden komen uit de buurt en ook uit noord en zuid,
ze houden ook na verhuizing de tuin aan
• alle lagen van de bevolking bevolken de tuinen: jonge
gezinnen (veel jonge mensen en kinderen), ouderen,
40% allochtonen (Irakezen, Afghanen, Koerden, Turken
en dat botst onderling ook wel)
• na zonsondergang is het complex gesloten; tuinhuisjes
zijn toegestaan, er is water en electra, er is alleen
dagrecreatie toegestaan
Problemen
• veiligheid is het probleem, men heeft last van vandalisme,
o.a. naast de school; vandalen komen binnen via
de begraafplaats
Wensen
• toegankelijkheid voor scootmobiels verbeteren
Genius Loci,
rapportage iov Beheer en Onderhoud, Gebiedsontwikkeling
gemeente Tilburg, in
separaat rapport.
27

Bijlage
Variant op de fotomontage, met invulling zuidelijk deel
van de volkstuinen
29

Bijlage
verkeerskundige inpassing van enkele ingrepen:
- nieuwe Karel Boddenlaan
- aftakkingen De Bodde, Monuta en Dela
- verbinding over de volkstuinen
- voetpad vanaf Kwendelhof via rouwcafe naar Gesworen
Hoek.
30

Bijlage
Idem vorige pagina, met luchtfoto.
31