Dossier Intieme hygiëne - Jeugd en Seksualiteit vzw.
Dossier Intieme hygiëne - Jeugd en Seksualiteit vzw.
Dossier Intieme hygiëne - Jeugd en Seksualiteit vzw.
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1. Inleiding<br />
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
We douch<strong>en</strong> elke dag, gebruik<strong>en</strong> deodorant, shampoo <strong>en</strong> conditioner, parfum, bodymilk,<br />
handcrème,… We wet<strong>en</strong> best hoe we ons lichaam moet<strong>en</strong> verzorg<strong>en</strong>. Maar wet<strong>en</strong> we ook<br />
g<strong>en</strong>oeg over de intieme <strong>hygiëne</strong>? Was je je vagina elke dag met zeep? En je p<strong>en</strong>is? Is e<strong>en</strong><br />
wekelijkse douchebeurt voldo<strong>en</strong>de? Wat met intieme geurtjes?<br />
Dit dossier geeft antwoord<strong>en</strong> op al je vrag<strong>en</strong> over intieme <strong>hygiëne</strong>.<br />
2. Voor meisjes <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong><br />
2.1 K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van de vagina<br />
De vagina of schede is het inw<strong>en</strong>dige deel van het vrouwelijk geslachtsorgaan dat de<br />
baarmoeder met de buit<strong>en</strong>kant van het lichaam verbindt. Het uitw<strong>en</strong>dige deel van de vagina<br />
is de vulva. De vulva bestaat uit de grote <strong>en</strong> kleine schaamlipp<strong>en</strong>, de clitoris <strong>en</strong> het<br />
plasgaatje. De vagina produceert afscheiding (witverlies). Deze afscheiding di<strong>en</strong>t om de<br />
vagina soepel, vochtig <strong>en</strong> gezond te houd<strong>en</strong> <strong>en</strong> zorgt ervoor dat de zuurtegraad van de<br />
vagina voldo<strong>en</strong>de laag (zuur) blijft. E<strong>en</strong> gezonde vagina heeft e<strong>en</strong> zuurtegraad van 4,5 pH.<br />
Die zuurtegraad zorgt ervoor dat bacteriën, die infecties kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>, niet in de<br />
baarmoeder of buikholte terecht kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>.<br />
Vaginale afscheiding is dus heel normaal <strong>en</strong> gezond. Gezonde afscheiding is kleurloos of wit,<br />
jeukt niet <strong>en</strong> heeft ge<strong>en</strong> nare geur (kan wel e<strong>en</strong> beetje zurig ruik<strong>en</strong>). De hoeveelheid<br />
afscheiding verschilt van vrouw tot vrouw <strong>en</strong> verschilt ook op verschill<strong>en</strong>de mom<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de<br />
m<strong>en</strong>struele cyclus. In het midd<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> twee m<strong>en</strong>struaties in is er meer afscheiding <strong>en</strong> is de<br />
afscheiding ook minder helder (meer geel, wit van kleur). Vlak voor <strong>en</strong> vlak na de<br />
m<strong>en</strong>struatie is er minder afscheiding.<br />
2.2 E<strong>en</strong> goede vaginale <strong>hygiëne</strong><br />
De vagina is e<strong>en</strong> zelfreinig<strong>en</strong>d orgaan. De vaginale afscheiding bevat goede bacterieën<br />
(lactobacill<strong>en</strong>) die de zuurtegraad van de vagina bescherm<strong>en</strong>. Het is dan ook belangrijk om<br />
het natuurrlijke milieu van de vagina zo weinig mogelijk te schad<strong>en</strong>.<br />
Veel meisjes <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong> gelov<strong>en</strong> dat ze zich veel moet<strong>en</strong> wass<strong>en</strong> om proper te zijn. Maar<br />
teveel wass<strong>en</strong> doodt ook de goede vaginale bacteriën. Was je vagina dagelijks met <strong>en</strong>kel<br />
lauw water. Gebruik nooit badschuim of badolie: deze deterg<strong>en</strong>t<strong>en</strong> verstor<strong>en</strong> het vaginale<br />
ev<strong>en</strong>wicht. Product<strong>en</strong> voor intieme <strong>hygiëne</strong> zijn niet nodig <strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> de vagina net te zuur<br />
mak<strong>en</strong>. Hou de vagina ook droog om schimmels te vermijd<strong>en</strong>.<br />
Zorg ervoor dat je ge<strong>en</strong> te spann<strong>en</strong>de kledij draagt aan het onderlichaam. Kato<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
ondergoed is aan te rad<strong>en</strong>. Ondergoed was je op hoge temperatuur. Als je naar het toilet<br />
b<strong>en</strong>t geweest veeg je met toiletpapier van voor naar achter om te vermijd<strong>en</strong> dat er<br />
darmbacteriën in de vagina terechtkom<strong>en</strong>. Gebruik ge<strong>en</strong> geparfumeerde inlegkruisjes of<br />
tampons <strong>en</strong> verwissel deze zeker om de 4 à 6 uur.<br />
<strong>Jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>Seksualiteit</strong> <strong>vzw</strong><br />
De themadossiers vall<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de lic<strong>en</strong>tie Pagina<br />
1
2.3 Mogelijke vaginale problem<strong>en</strong><br />
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
E<strong>en</strong> vaginale infectie of ontsteking is e<strong>en</strong> veel voorkom<strong>en</strong>d probleem. Heel wat meisjes <strong>en</strong><br />
vrouw<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> het wel e<strong>en</strong>s <strong>en</strong> huisarts<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dit zeer regelmatig in hun praktijk. Het is<br />
zeker niets om je over te scham<strong>en</strong> ! Als je vaginale klacht<strong>en</strong> hebt wacht dan zeker niet te<br />
lang om e<strong>en</strong> arts te consulter<strong>en</strong>. Op lange termijn kunn<strong>en</strong> vaginale klacht<strong>en</strong> tot seksuele of<br />
fysieke problem<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> vaginale infectie kan veroorzaakt word<strong>en</strong> door schadelijke bacteriën of schimmels die de<br />
goede bacteriën in de vagina overwoeker<strong>en</strong> of door e<strong>en</strong> slechte vaginale <strong>hygiëne</strong> (hiermee<br />
wordt te veel wass<strong>en</strong> met agressieve zep<strong>en</strong> bedoeld). Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kan e<strong>en</strong> slechte <strong>hygiëne</strong> je<br />
vagina net kwetsbaarder mak<strong>en</strong> voor bacteriën. E<strong>en</strong> goede vaginale <strong>hygiëne</strong> is dus erg<br />
belangrijk !<br />
BACTERIËLE VAGINOSE<br />
Oorzak<strong>en</strong>: E<strong>en</strong> slechte vaginale <strong>hygiëne</strong>, het hebb<strong>en</strong> van meerdere <strong>en</strong> wissel<strong>en</strong>de seksuele<br />
partners of het nem<strong>en</strong> van antibiotica kunn<strong>en</strong> ervoor zorg<strong>en</strong> dat het aantal bacteriën die<br />
natuurlijk in de vagina aanwezig zijn stijgt. De zuurtegraad van de vagina stijgt bov<strong>en</strong> de 4,5<br />
pH.<br />
Klacht<strong>en</strong>: Het kan zijn dat je deze infectie niet merkt want veel vrouw<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> helemaal<br />
ge<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong> <strong>en</strong> de gevolg<strong>en</strong> van deze infectie zijn niet ernstig. Mogelijke klacht<strong>en</strong> zijn:<br />
afscheiding met visgeur <strong>en</strong> die grijsachtig <strong>en</strong> lop<strong>en</strong>d is.<br />
Behandeling: Deze infectie wordt behandeld met antibiotica of crèmes. Op <strong>en</strong>kele dag<strong>en</strong> zijn<br />
de klacht<strong>en</strong> verdw<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
SCHIMMELINFECTIE (CANDIDA)<br />
Oorzak<strong>en</strong>: Je vagina bevat verschill<strong>en</strong>de schimmels. Normaal gezi<strong>en</strong> houdt het vaginale<br />
milieu de verschill<strong>en</strong>de schimmels <strong>en</strong> bacteriën in ev<strong>en</strong>wicht. Maar het vaginale milieu kan<br />
verstoord word<strong>en</strong> door hormoonschommeling<strong>en</strong>, het innem<strong>en</strong> van antibiotica, wass<strong>en</strong> met<br />
zeep of stress <strong>en</strong> spanning<strong>en</strong>. Wanneer het vaginale milieu verstoord is kunn<strong>en</strong> de<br />
schimmels die sowieso aanwezig zijn in de vagina gaan woeker<strong>en</strong>. Vooral tijd<strong>en</strong>s de<br />
m<strong>en</strong>struatie komt de infectie voor (zeker bij tampongebruik).<br />
Klacht<strong>en</strong>: E<strong>en</strong> vaginale infectie geeft duidelijke klacht<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> geurloze, witte, dikke<br />
afscheiding, jeuk <strong>en</strong> roodheid van de vagina <strong>en</strong> schaamlipp<strong>en</strong>.<br />
Behandeling: Deze infectie wordt behandeld met medicijn<strong>en</strong> <strong>en</strong> zalf <strong>en</strong> soms ook met<br />
vaginale capsules. De infectie is meestal niet seksueel overdraagbaar. Toch kan je partner<br />
last krijg<strong>en</strong> van jeuk aan de p<strong>en</strong>is. Wass<strong>en</strong> met water <strong>en</strong> zeep is voor hem voldo<strong>en</strong>de.<br />
TRICHOMONASBACTERIE<br />
Oorzak<strong>en</strong>: De trichomasbacterie woekert in de vagina. Deze bacterie kan overgerdag<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> bij onbeschermd seksueel contact.<br />
<strong>Jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>Seksualiteit</strong> <strong>vzw</strong><br />
De themadossiers vall<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de lic<strong>en</strong>tie Pagina<br />
2
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
Klacht<strong>en</strong>: Deze infectie kan soms lange tijd ge<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong> maar in ernstige<br />
gevall<strong>en</strong> heeft de vrouw last van onaang<strong>en</strong>aam ruik<strong>en</strong>de geelgro<strong>en</strong>e afscheiding <strong>en</strong> heeft ze<br />
jeuk, pijn <strong>en</strong> e<strong>en</strong> branderig gevoel.<br />
Behandeling: Antibiotica wordt voorgeschrev<strong>en</strong> om de infectie aan te pakk<strong>en</strong>. Omdat de<br />
infectie seksueel overdraagbaar is moet ook de partner mee behandeld word<strong>en</strong>. Bij mann<strong>en</strong><br />
wordt de diagnose moeilijk gesteld omdat ze ge<strong>en</strong> symptom<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>.<br />
CHLAMyDiA INFECTIE<br />
Oorzak<strong>en</strong>: De chlamydia-bacterie kan word<strong>en</strong> overgedrag<strong>en</strong> bij onbeschermd seksueel<br />
contact. De bacterie nestelt zich in de slijmvliez<strong>en</strong> van de geslachtsdel<strong>en</strong> <strong>en</strong> kan e<strong>en</strong><br />
ontsteking veroorzak<strong>en</strong> van de urinebuis, de anus of de baarmoedermond.<br />
Klacht<strong>en</strong>: E<strong>en</strong> vrouw met chlamydia kan ge<strong>en</strong> klacht<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> terwijl ze de infectie wel kan<br />
doorgev<strong>en</strong>. Klacht<strong>en</strong> die wel kunn<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> zijn tuss<strong>en</strong>tijdse bloeding<strong>en</strong>, buikpijn,<br />
branderig gevoel bij het plass<strong>en</strong> <strong>en</strong> etterige afscheiding. E<strong>en</strong> chlamydia infectie die niet<br />
behandeld wordt kan ernstige gevolg<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> (onvruchtbaarheid).<br />
Behandeling: Antibiotica wordt voorgeschrev<strong>en</strong> om de infectie aan te pakk<strong>en</strong>. Omdat de<br />
infectie seksueel overdraagbaar is moet ook de partner mee behandeld word<strong>en</strong>.<br />
INFECTIE DOOR VERKEERDE HYGIËNE<br />
Oorzak<strong>en</strong>: Bij vaginale infecties is het niet altijd e<strong>en</strong> bacterie of schimmel die de boosdo<strong>en</strong>er<br />
is. Ook e<strong>en</strong> slechte vaginale <strong>hygiëne</strong> kan heel wat problem<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong> of kan het<br />
vaginale milieu verstor<strong>en</strong> waardoor je vatbaarder wordt voor bacterie- of schimmelinfecties.<br />
Klacht<strong>en</strong>: Pijn <strong>en</strong> jeuk.<br />
Behandeling: Toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> correcte vaginale <strong>hygiëne</strong>.<br />
2.4 Tips op e<strong>en</strong> rijtje<br />
• Niet teveel wass<strong>en</strong> <strong>en</strong> ge<strong>en</strong> zeep gebruik<strong>en</strong><br />
• Ge<strong>en</strong> spann<strong>en</strong>de kledij drag<strong>en</strong> <strong>en</strong> kato<strong>en</strong><strong>en</strong> ondergoed drag<strong>en</strong><br />
• Na toiletbezoek met toiletpapier van voor naar achter veg<strong>en</strong><br />
• Ge<strong>en</strong> geparfumeerde inlegkruisjes of tampons gebruik<strong>en</strong><br />
2.5 Naar de dokter…<br />
• Als de vaginale afscheiding to<strong>en</strong>eemt, onaang<strong>en</strong>aam ruikt of van kleur verandert<br />
<strong>Jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>Seksualiteit</strong> <strong>vzw</strong><br />
De themadossiers vall<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de lic<strong>en</strong>tie Pagina<br />
3
• Wanneer je pijn of jeuk hebt<br />
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
• Als je seksueel actief b<strong>en</strong>t laat je best jaarlijks e<strong>en</strong> uitstrijkje mak<strong>en</strong>. Met e<strong>en</strong> uitstrijkje<br />
onderzoekt m<strong>en</strong> of er aanwijzing<strong>en</strong> zijn voor infecties door bacteriën of viruss<strong>en</strong> (dit is ook<br />
belangrijk bij de vroegtijdige opsporing van baarmoederhalskanker).<br />
3. Voor jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> mann<strong>en</strong><br />
2.1 K<strong>en</strong>merk<strong>en</strong> van de p<strong>en</strong>is<br />
De p<strong>en</strong>is is het mannelijk geslachtsorgaan <strong>en</strong> bestaat uit e<strong>en</strong> schacht, e<strong>en</strong> eikel, e<strong>en</strong><br />
voorhuid <strong>en</strong> e<strong>en</strong> plasgaatje. In de schacht van de p<strong>en</strong>is bevind<strong>en</strong> zich zwellicham<strong>en</strong> (die<br />
opzwell<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> erectie) <strong>en</strong> de urinebuis (de urinebuis is de doorgang voor urine <strong>en</strong> voor<br />
sperma). De eikel is het meest gevoelige deel van de p<strong>en</strong>is <strong>en</strong> wordt beschermd door de<br />
voorhuid. Op de top van de eikel vind<strong>en</strong> we het plasgaatje. Jong<strong>en</strong>s <strong>en</strong> mann<strong>en</strong> die<br />
besned<strong>en</strong> zijn hebb<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> gedeeltelijke voorhuid. Besnijd<strong>en</strong> gebeurt omwille van<br />
medische (daarover later meer) <strong>en</strong> religieuze red<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
2.2 E<strong>en</strong> goede <strong>hygiëne</strong> van de p<strong>en</strong>is<br />
Op de basis van de eikel bevind<strong>en</strong> zich talgkliertjes die smegma producer<strong>en</strong>. Smegma<br />
beschermt de huid van de eikel <strong>en</strong> de voorhuid. Maar smegma kan zich ook ophop<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong><br />
eikel <strong>en</strong> voorhuid <strong>en</strong> daar irritaties veroorzak<strong>en</strong> die tot ontsteking<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong>. Daarom<br />
moet het smegma dagelijks word<strong>en</strong> weggewass<strong>en</strong> met water. Om het smegma te kunn<strong>en</strong><br />
verwijder<strong>en</strong> moet je de voorhuid naar achter<strong>en</strong> trekk<strong>en</strong> zodat de eikel bloot komt te ligg<strong>en</strong>.<br />
2.3 Mogelijke problem<strong>en</strong><br />
EEN NAUWE VOORHUID<br />
Oorzak<strong>en</strong>: De voorhuid van kleine jongetjes is te nauw om over de p<strong>en</strong>is te schuiv<strong>en</strong>. Door<br />
regelmatig de voorhuid naar achter te trekk<strong>en</strong> vanaf het vijfde lev<strong>en</strong>sjaar rekt de voorhuid<br />
op. Soms lukt het niet om de voorhuid op te rekk<strong>en</strong> omwille van e<strong>en</strong> aangebor<strong>en</strong> afwijking<br />
of vernauwt de voorhuid onder invloed van e<strong>en</strong> infectie.<br />
Klacht<strong>en</strong>: De voorhuid kan niet naar achter<strong>en</strong> getrokk<strong>en</strong> word<strong>en</strong> waardoor e<strong>en</strong> goede<br />
<strong>hygiëne</strong> niet mogelijk is. Irritaties <strong>en</strong> ontsteking<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> het gevolg zijn.<br />
Behandeling: M<strong>en</strong> probeert eerst de voorhuid op te rekk<strong>en</strong> door dit regelmatig te oef<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> soms in combinatie met het gebruik van crèmes. Als dit niet lukt gaat m<strong>en</strong> soms over tot<br />
gehele of gedeeltelijke besnijd<strong>en</strong>is (de voorhuid wordt geheel of gedeeltelijk verwijderd).<br />
ONTSTEKING VAN DE EIKEL EN/OF VOORHUID (BALANITIS)<br />
Oorzak<strong>en</strong>: De eikel <strong>en</strong> de voorhuid ontstek<strong>en</strong> door irritatie van het slijmvlies van de eikel.<br />
Het slijmvlies kan irriter<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> ophoping van smegma, huidschilfers <strong>en</strong> urine tuss<strong>en</strong><br />
<strong>Jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>Seksualiteit</strong> <strong>vzw</strong><br />
De themadossiers vall<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de lic<strong>en</strong>tie Pagina<br />
4
<strong>Dossier</strong> <strong>Intieme</strong> <strong>hygiëne</strong><br />
eikel <strong>en</strong> voorhuid. E<strong>en</strong> slechte <strong>hygiëne</strong> of e<strong>en</strong> te nauwe voorhuid zijn hiervan de oorzak<strong>en</strong>.<br />
Verder kan het slijmvlies ook irriter<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> bacteriële infectie (trichomonas) of<br />
schimmelinfectie (candida).<br />
Klacht<strong>en</strong>: Jeuk, irritatie, pijn, rode <strong>en</strong> schilferige eikel.<br />
Behandeling: Bij e<strong>en</strong> bacteriële infectie wordt antibiotica voor geschrev<strong>en</strong>. Bij e<strong>en</strong><br />
schimmelinfectie wordt e<strong>en</strong> schimmeldod<strong>en</strong>de crème voorgeschrev<strong>en</strong>. In alle gevall<strong>en</strong> is e<strong>en</strong><br />
uitstek<strong>en</strong>de <strong>hygiëne</strong> waarbij smegma <strong>en</strong> vuilrest<strong>en</strong> zorgvuldig word<strong>en</strong> verwijderd e<strong>en</strong><br />
onderdeel van de behandeling. Indi<strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> te nauwe voorhuid kan m<strong>en</strong><br />
overgaan tot het verwijder<strong>en</strong> van de voorhuid (besnijd<strong>en</strong>is).<br />
PARELKETTING<br />
Oorzak<strong>en</strong>: E<strong>en</strong> parelketting is e<strong>en</strong> ketting van kleine, kegelvormige papill<strong>en</strong> (knobbeltjes), die<br />
bij sommige mann<strong>en</strong> aan de rand van de eikel voorkom<strong>en</strong>. De knobbeltjes kunn<strong>en</strong> groot of<br />
klein zijn (maar zijn zeld<strong>en</strong> groter dan 1 mm). Het aantal kan variër<strong>en</strong> van 1 tot meer dan<br />
honderd. E<strong>en</strong> parelketting wordt vaak verward met g<strong>en</strong>itale wratt<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> parelketting is<br />
echter ge<strong>en</strong> ziekte.<br />
Klacht<strong>en</strong>: Ge<strong>en</strong><br />
Behandeling: Ge<strong>en</strong><br />
2.4 Tips op e<strong>en</strong> rijtje<br />
• Reinig de p<strong>en</strong>is dagelijks met lauw water. Trek de voorhuid zachtjes naar achter zodat je<br />
ook het vuil tuss<strong>en</strong> de eikel <strong>en</strong> de voorhuid kan wegwass<strong>en</strong>.<br />
• Gebruik ge<strong>en</strong> of weinig zeep.<br />
2.5 Naar de dokter als …<br />
• Je voorhuid te nauw is waardoor e<strong>en</strong> goed <strong>hygiëne</strong> niet mogelijk is<br />
• Je pijn of jeuk hebt<br />
4. Bronn<strong>en</strong><br />
Aline Van der Borgt ‘Hoe vermijd je vaginale infecties?’Artikel in Goed Gevoel, april 2010.<br />
Gijs, Luk e.a. ‘Seksuologie’ Bohn Satfleu van Loghum (2004).<br />
www.gezondheid.be<br />
www.gezondheidsnet.nl<br />
www.e-gezondheid.be<br />
<strong>Jeugd</strong> <strong>en</strong> <strong>Seksualiteit</strong> <strong>vzw</strong><br />
De themadossiers vall<strong>en</strong> onder de volg<strong>en</strong>de lic<strong>en</strong>tie Pagina<br />
5