Programma - Storioni Festival

e viool
van eenvoudig bewerkte plankjes
tot miljoenen dollars!
Het storioni trio – en daarmee het storioni festival – dankt zijn naam aan de
beroemde viool die wouter Vossen bespeelt: de Laurentius storioni viool, gebouwd
in 1794 in cremona. mathijs a. Heyligers, sinds 1975 meester vioolbouwer
in cremona, legt uit waarom juist hier, in dit stadje in noord-italië, de grondslag
werd gelegd voor de glorieuze carrière van de viool.
Al bijna
vijf eeuwen
een magische
uitstraling
36
de viool is één van de kleinste en ogenschijnlijk minst opvallende
muziekinstrumenten, gemaakt uit enkele eenvoudig bewerkte
plankjes ordinair sparren- en ahornhout. Juist die eenvoud,
schuw van alle ‘onnodige’ ornamenten en technische hoogstandjes,
geeft dit instrument al bijna vijf eeuwen zijn magische uitstraling.
het begin van deze spectaculaire carrière werd gelegd
door een stuk of zes bescheiden ateliers rond de san domenico
kerk in hartje cremona, een klein provinciestadje in de po-vlakte
in noord-Italië. hier werkte
andrea amati (1505-1577), één van de eerste aanwijsbare
vioolbouwers. Zijn instrumenten staan vanwege
hun historische waarde en klankeigenschappen nog
steeds hoog in aanzien. amati bouwde zijn instrumenten
rond 1560 vooral in opdracht van de Medici-familie
voor het franse hof. de hoge eisen van deze zestiende-
De basis voor
onovertrefbare
vioolbouwtechniek
eeuwse adel – wat betreft klank, constructietechniek, intuïtie, vakmanschap en overgeleverde
ervaring – vormden de basis voor onovertrefbare vioolbouwtechniek.
dooR matHijs a. HeyLigers
37
storioni festiVaL 2012
generaties vioolbouwers na amati voegden daar hun eigen ingrediënten aan toe. Zo veranderde
andrea amati’s kleinzoon nicolò de klankkast. deze nieuwe proporties en akoestische
perfectie dienen tot op de dag van vandaag als voorbeeld. antonio stradivarius (1644-1737)
wist het instrument nog verder te ontwikkelen. hij
deed aanpassingen die in die tijd haast futuristisch
moeten hebben geleken, zowel esthetisch
als akoestisch. hij respecteerde daarbij de proporties
van de klankkast zoals ontworpen door nicolò
amati. Zelfs giuseppe guarneri – ‘del gesù’, laatste
van vijf vioolbouwers uit drie generaties guarneri-
Een eeuwenoud
zorgvuldig bewaakt
systeem
familie – ging uit van de onovertrefbare gouden proporties van amati. hij liet zijn explosieve
geniale talent de vrije hand met resultaten waarvan men nu nog steeds versteld staat.
VooruitstreVende storioni
In de nog altijd voortdurende roem van cremano heeft lorenzo (laurentius) storioni (1751-
1802) – bouwer van de beroemde viool van het storioni Trio – een sleutelpositie. hij stond
met één been in de glorierijke geschiedenis van cremona, met het andere stapte hij als één
van de eersten de moderniteit binnen. cremano was op dat moment niet meer de enige stad
waar violen werden gebouwd. In de achttiende eeuw vestigden vooruitstrevende vioolbouwers,
onder wie storioni en bouwers uit de ceruti- en Bergonzi-families, zich in grotere en belangrijker
steden. eerst nog in noord-Italië (Milaan, venetië, Mantova, Turijn, Bologna, Rome,
napels), erna ook verder tot aan parijs, london en zelfs amsterdam. Zo werd de cremonese
viool wereldwijd een begrip. de kennis, ateliergebruiken, persoonlijke stijl en ‘geheimen’
werden van meester op gezel doorgegeven. Zelfs in de meeste hedendaagse ateliers is het
systeem dat toen werd aangehangen, van één meester en zijn leerling-assistent, doorgevoerd.
door dit eeuwenoude, zorgvuldig bewaakte systeem kreeg de viool steeds meer de
status van kunstobject. de musicus zocht het mooiste instrument, passende bij zijn eigen
smaak en speelstijl. ook de verzamelaar, vaak amateurmusicus, ging op zoek naar instrumenten
die het beste pasten in zijn collectie. >