Groentemail Beitem - Jaargang 4 - Inagro

Voorwoord 

Groentemail Beitem 

Tweemaandelijkse nieuwsbrief 

Jaargang 4 nr. 4 

Juli 2007 

Met de verkiezingen van 10 juni werd het 

politieke landschap flink door elkaar 

geschud. Terwijl op federaal niveau J. L. 

Dehaene probeert de weg vrij te maken 

voor een formateur, is op Vlaams niveau 

de nieuw samengestelde Vlaamse regering 

van start gegaan. Dat de nieuwe ministerpresident 

Peeters ook de bevoegdheid voor 

landbouw overneemt werd in heel wat 

berichtgevingen niet vermeld. Hopelijk is 

dit slechts een “vergetelheid” en geen 

teken van verminderde erkenning voor de 

landbouwsector. 

Het is U misschien niet ontgaan dat de 

feestelijkheden bij verschillende 

instellingen bezig met land- en tuinbouw 

elkaar opvolgen: de opening van het 

nieuwe Proefstation in Sint-Katelijne- 

Waver, de viering van 60 jaar 

Bodemkundige Dienst van België en van 75 

jaar landbouw- en visserijonderzoek aan 

wat nu ILVO noemt. Uit de vele toespraken 

kan afgeleid worden dat vanuit al deze 

organisaties de bekommernis en inzet voor 

de land- en tuinbouw groot blijft. Hopelijk 

West-Vlaamse Proeftuin voor Industriële Groenten vzw 

is dit ook de (toekomstige) nieuwe 

verantwoordelijken op politiek vlak niet 

ontgaan. 

Vanuit het POVLT hopen wij in oktober ons 

feestjaar “50 jaar POVLT” af te sluiten met 

de opening van het gerenoveerde 

hoofdgebouw. 

Op het land- en tuinbouwbedrijf is het 

ondertussen wachten op beter weer. Het 

aanhoudende natte weer bemoeilijkt heel 

wat werkzaamheden. En zeggen dat we in 

april juist verlangden naar een regenbui. 

De seizoenen, het is toch altijd weer 

onvoorspelbaar en elk jaar anders… 

Mia Demeulemeester

Pagina 2 Groentemail Beitem jaargang 4 nr. 4 

Inhoud 

Voorwoord.........................................................................................................1 

Inhoud..............................................................................................................2 

Bemesting voor teelten in het najaar: hoe aanpakken?.................................................3 

Rassenproef herfstbroccoli 2006..............................................................................5 

Rassenproef late winterprei 2006-2007.....................................................................6 

Rassenproef winterbloemkool 2006-2007..................................................................7 

Groene selderij in de zomerteelt voor aanvoer op de verse markt....................................8 

Venkel in de herfstteelt....................................................................................... 11 

Rassenonderzoek bij alternatieve courgette............................................................. 12 

Bladknippen en neuzen verwijderen bij zwaar ontwikkelde Elsantaplanten in vollegrond geeft 

goed resultaat .................................................................................................. 15 

Drift reduceren en bufferzonereglementering: ook iets voor u?!.................................... 18 

In the picture: geïntegreerde teelt. Wat mag u van ons verwachten?............................. 22 

Bloeiende kolenvelden........................................................................................ 24 

Ziekte- en plaagnieuws van het veld...................................................................... 25 

Agenda........................................................................................................... 26 

POVLT • Ieperseweg 87 • B-8800 Rumbeke-Beitem • Telefoon 051 27 32 00 • Fax 051 24 00 20 • E-mail povlt@west-vlaanderen.be


Bemesting voor teelten in het najaar: hoe aanpakken? 

Bemesting vormt op dit moment van het 

jaar een belangrijke vraag: hoeveel moet 

ik bemesten voor mijn teelt in het najaar 

en wanneer wordt dit best toegediend? 

Met het nieuwe mestdecreet moet rekening 

gehouden worden dat de totale 

toegediende hoeveelheid stikstof niet 

overschreden wordt. Voor bepaalde 

tuinbouwteelten mag tot 275 kg N/ha via 

kunstmest toegediend worden. Voor twee 

opéénvolgende N behoeftige groenten in 

hetzelfde jaar mag de totaal toegediende N 

345 kg bedragen. 

De hoeveelheid stikstof die een gewas kan 

opnemen is vrij goed bekend (ongeveer 

250 kg N/ha bij kolen en prei). Bovendien 

moet er steeds 50 tot 80 kg N/ha aanwezig 

zijn om geen remming in de N-opname te 

hebben (=buffer). 

Dit is echter niet de hoeveelheid die moet 

gegeven worden. Tijdens de zomer kan er 

namelijk veel stikstof vrijkomen uit het 

organisch materiaal (organische mest, 

oogstresten, groenbemesters, ... ). Dit 

wordt in de praktijk in veel gevallen niet 

meegerekend, met enorm hoge reststikstof 

in het najaar voor gevolg. 

De algemene vuistregel “METEN = WETEN” 

is van het grootste belang. De kennis van 

de bodemvoorraad stikstof betekent al een 

hele stap bij het opstellen van het 

bemestingsplan. 

Op dit moment staat het uitplanten van 

bloemkool en prei voor oogst in het najaar 

op de werkplanning. Omwille van de 

specifieke teeltkarakteristieken, verdienen 

bloemkool en prei een aparte bespreking. 

Bloemkool 

Bloemkool wordt gekenmerkt door een 

periode van intense bladvorming, gevolgd 

door de koolvorming. Het is juist tijdens de 

bladvorming dat er voldoende stikstof in de 

bodem dient voorradig te zijn om een 

kwaliteitsvol product te kunnen afleveren. 

Een grondstaal nemen gebeurt best zo kort 

mogelijk voor de teelt op twee dieptes (0- 

30 cm en 30-60 cm). De kennis van het 

koolstofgehalte is van belang om de 

verwachte vrijstelling uit de bodemhumus 

in te schatten. Warme en vochtige 

zomermaanden kunnen aanzienlijke 

hoeveelheden stikstof door mineralisatie 

uit bodemhumus vrijstellen, vooral op rijke 

gronden. 

Indien bloemkool de tweede teelt is dit 

jaar, moet er zeker rekening gehouden 

worden met de N-nalevering uit 

oogstresten. Immers, bijvoorbeeld uit 

gewasresten van eerste vrucht bloemkool 

kunnen tot ruim 85 eenheden stikstof 

worden vrijgesteld. Aangezien deze stikstof 

maar in de loop van het groeiseizoen zal 

vrijkomen, dient bij het planten een 

bepaalde hoeveelheid direct opneembare 

stikstof voorzien te worden. 

Frequent wordt gebruik gemaakt van 

bandbemesting (bij het planten) of 

rijenbemesting (na het planten) voor een 

vlotte weggroei van de plantjes. Bij 

bandbemesting wordt een strook van 

ongeveer 20 cm breed, 10 cm langs beide 

zijden van de plantjes bemest in de directe 

nabijheid van de wortels. Rijenbemesting 

wordt vaak toegepast in combinatie met 

schoffelen. Hierbij valt de meststof langs 

één zijde van de planten. 



Rijenbemesting Bandbemesting 

Enerzijds levert toepassen van deze 

technieken een besparing van de totale 

hoeveelheid stikstof op aangezien slechts 

een derde van de totale oppervlakte van 

het perceel bemest wordt. Anderzijds 

bevindt de stikstof zich op de plaats waar 

de plant ze direct kan opnemen, dicht bij 

de wortels. Bij staalname na band- of 

rijenbemesting wordt een mengmonster 

genomen dat een gemiddelde voorraad N 

voor gans het perceel weergeeft. De 

verhouding van het aantal keren dat er 

moet gestoken worden in de rij en tussen 

de rijen is evenredig met de afstand die al 

dan niet bemest is (bv. 20 cm bemest en 

50 cm niet bemest betekent 2 maal in de 

rij en 5 maal tussen de rij bemonsteren of 

een veelvoud van deze verhouding). 

Bijmestsystemen kunnen slechts beperkt 

corrigerend werken omwille van de korte 

groeiduur van de bloemkool. Immers ruim 

60 % van de totale stikstofopname gebeurt 

tijdens de eerste helft van het 

groeiseizoen. Een staalname tijdens de 

teelt van bloemkool (ong. 4 weken na 

planten) dient dus om kleine bijsturingen 

toe te laten. 

Prei 

Voor het uitplanten van prei wordt vaak 

nog een organische bemesting (stalmest of 

drijfmest) toegepast. Ongeveer één maand 

na de toediening van organische mest is de 

ammoniakale stikstof praktisch volledig 

naar nitrische stikstof omgezet. Na één 

maand kan je via een grondstaal dan 

effectief weten welke hoeveelheid stikstof 

direct beschikbaar is uit de organische 

mest voor het gewas. 

Bij het planten is er vaak een voldoende 

stikstofvoorraad in de bodem aanwezig. 

Pas vanaf zes weken na planten begint het 

gewas meer stikstof op te nemen. Een 

staalname (laag 0-30 cm en 30-60 cm) 

kan dus gemakkelijk uitgesteld worden tot 

deze periode. Aangezien het lange 

groeiseizoen van prei kan de stikstof in 

meerdere fracties worden toegediend. 

Rijenbemesting in prei 

Alle bemesting toedienen voor het planten 

blijkt weinig zinvol. Een grote 

neerslaghoeveelheid op korte periode kan 

er immers voor zorgen dat de stikstof tot 

op een diepte doorspoelt zodat deze niet 

meer opneembaar is door de prei. Bij 

controlestalen in het najaar kan deze 

hoeveelheid dan natuurlijk ook 

teruggevonden worden. 

Bovendien wordt door het nieuwe 

mestdecreet bijbemesting met kunstmest 

mogelijk tot half november. Zelf na de 

winter kan bij hergroei van de planten 

reeds een bijbemesting met minerale 

meststoffen gebeuren vanaf half januari. 

Prei leent zich dus ideaal om te werken 

met bijbemesting om sturing tijdens de 

teelt, na analyse van de bodemvoorraad, 

zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. 

Franky Coopman 



Het Provinciaal Labo stuurt de resultaten van de stikstofanalyse met advies per mail of fax 

door binnen de 3 werkdagen opdat zo snel mogelijk kan bemest worden (indien 

koolstofgehalte reeds gekend is). 

Een volledig uitgewerkte handleiding hoe staalname na band- of rijenbemesting best gebeurt 

is terug te vinden op de website van het POVLT (www.povlt.be) en dan verder doorklikken op 

‘labo’. 

Voor meer info: 

Franky.Coopman@West-Vlaanderen.be 

051/27 33 03 

Rassenproef herfstbroccoli 2006 

Deze rassenproef werd in samenspraak 

met de Vlaamse Overheid, Departement 

Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling 

Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) 

aangelegd te Beitem op een 

zandleembodem. Er werd gezaaid op 4 juli 

in trays en geplant op 8 augustus op een 

afstand van 70 cm op 49 cm. Verschillende 

rassen vertoonden op de plantbakken een 

aantasting door Alternaria. Door de 

vochtige, tamelijk zachte augustusmaand 

en door de warme, droge herfstmaanden 

waren de groeiomstandigheden voor deze 

teeltperiode zeer gunstig. De oogst liep 

van 16 oktober tot 20 november. 

Individuele rasbespreking 

De hiernavolgende bespreking gebeurt in 

volgorde van vroegheid. 

Monterey (S&G): 76 groeidagen. Minder 

goed ogend gewas met weinig, kleine en 

bleke bladeren. Mooi bolrond maar iets 

minder vast scherm met zeer weinig 

holheid, rozetvorming en doorwas. Geen 

aantasting door Alternaria op plantbak. 

Laagste stukgewicht en opbrengst. Hoog 

percentage vertakte planten. 

BRO0302 (Clause): 77 groeidagen. Goed 

ogend, matig uniform gewas met ruime 

bladschakeling. Het scherm is vast, met 

zeer weinig doorwas maar met zeer veel 

rozetten. Weinig holle en dunne steel. 

Geen aantasting door Alternaria op 

plantbak. 

Belstar (Bejo): 78 groeidagen. Uniform 

gewas met veel, grote en donkere en kort 

geschakelde bladeren. Het scherm is vast 

en bolrond met dikke stam en met weinig 

rozetvorming en zeer weinig doorwas. 

Zware aantasting door Alternaria op 

plantbak. Hoog stukgewicht en opbrengst. 

Volta (Takii): 79 groeidagen. Zeer goed 

ogend gewas met grote, donkere, zeer kort 

geschakelde bladeren. Vast, eerder plat 

scherm zonder doorwas maar met zeer 

holle stam. 

Monaco (S&G): 80 groeidagen. Goed 

ogend gewas met iets blekere bladkleur. 

Eerder plat scherm met iets dikkere stam 

en met zeer veel doorwas. Hoogste 

stukgewicht. Hoog percentage 

ongroeizame en zeer hoog percentage 

afgestorven planten in deze proef. 

CLX3502 (Clause): 81 groeidagen. Minder 

goed ogend gewas met kleine, weinig 

talrijke en kort geschakelde bladeren. Vast, 

iets bleker scherm met dikke stam. Zeer 

zware aantasting door Alternaria op 

plantbak. Hoog percentage vertakte 

planten. 

Lord (Seminis): 81 groeidagen. Goed 

ogend gewas met donkere, grote en kort 

geschakelde bladeren. Iets platter scherm 

met rozetvorming en wat doorwas. Lage 

opbrengst. Zeer hoog percentage 

ongroeizame en afgestorven planten. 



Ironman (Seminis): 82 groeidagen. Goed 

ogend gewas met donkere bladeren. Zeer 

vast scherm met soms holle stam. Zware 


Hoogste opbrengst. 

BR 1506 (Uniseeds): 83 groeidagen. Goed 

ogend gewas met zeer korte 

bladschakeling. Mooi bolrond scherm met 

weinig rozetten en zeer weinig doorwas en 

weinig holle stammen. Tamelijk zware 


Laag stukgewicht. Hoog percentage 

boorders en ongroeizame planten. 

Rassenproef late winterprei 2006-2007 






zandleembodem. Er werd gezaaid op 15 

april in openlucht en geplant op 25 juli op 

een afstand van 65 cm op 10 cm. De 

bemesting bestond uit 27 ton 

runderstalmest en vlak voor het planten uit 

104 E/ha ammoniumnitraat. Deze prei kon 

door het zachte najaar en vooral de 

vorstvrije winter ongestoord doorgroeien 

tot aan de oogst. De opbrengst was dan 

ook hoog. Op 20 maart 2007 werd een 

bijbemesting uitgevoerd met 80 E/ha 

kalknitraat. De oogst vond plaats op 2 april 

2007. 

Korte rasbespreking 

De rasbespreking gebeurt in alfabetische 

volgorde (tussen haakjes de relatieve 

opbrengst ten opzichte van het 

proefgemiddelde) 

Gavia (Enza): Zaadvast ras. Goed ogend, 

iets heterogener gewas met opgerichte 

groeiwijze en mooi gesloten blad. De 

schacht is vast en mooi glad. Lage 

opbrengst (89%), hoog percentage wegval 

en laagste percentage Flandria-kwaliteit. 

Harston F1 (Nunhems): Goed ogend, 

sterk opgericht gewas met donkere, iets 

Besluit 

Onder deze groeiomstandigheden kwam de 

cultivar Monaco er als beste uit naar 

gemakkelijk halen van een stukgewicht 

van minimum 500 gr, van goede kwaliteit; 

ook de opbrengst was bij dit ras iets hoger 

dan het gemiddelde. 

Danny Callens 

Lennart Vanquickenborne 

smallere bladeren. Beperkte inwendige 

schotvorming. De schacht vertoont een 

lichte knobbel, is vast en mooi wit. 

Gemiddelde opbrengst (104%). Hoog 

percentage Flandria-kwaliteit. 

Kenton F1 (Nunhems): Zeer goed ogend, 

uniform en zeer sterk opgericht gewas. 

Cylindrische en vaste schacht met zeer 

lange overgang. Vertoonde reeds 

behoorlijk wat sleet. Hoogste opbrengst 

(115%) en hoogste Flandria-kwaliteit. 

RZ 38-221 F1 (Rijk Zwaan): Goed ogend 

gewas met blekere, minder goed gesloten 

en brede bladeren. Behoorlijke inwendige 

schotvorming. De schacht is mooi 

cylindrisch, vast, mooi wit en glad. 

Gemiddelde opbrengst (104%). 

Artemis F1 (S&G): Goed ogend en 

uniform gewas met open bladstand. 

Behoorlijke inwendige schotvorming. De 

schacht vertoont een knobbelvorm maar is 

zeer vast, glad en met zeer korte 

overgang. Gemiddelde opbrengst (99%). 

Laag percentage Flandria-kwaliteit. 

Triton (S&G): Goed ogend, uniform gewas 

weinig opgericht en bleek gewas. Zeer 

beperkte inwendige schotvorming. De 

schacht is vast en mooi wit. Gemiddelde 

opbrengst (104%). 



Fahrenheit F1 (Seminis): Goed ogend, 

uniform en sterk opgericht gewas met 

weinig sleet. De schacht vertoont een 

knobbel, maar is glad met zeer lange 

overgang. Lange inwendige schotvorming. 

Laagste opbrengst (84%). 

HT 14208 F1 (Hortiplan): Goed ogend en 

goed opgericht gewas met brede bladeren. 

De schacht vertoont een knobbelvorm, is 

vast en glad maar met een knobbel en 

lange overgang. Behoorlijke inwendige 

schotvorming. Gemiddelde opbrengst 

(95%). 

Besluit 

Onder de gegeven omstandigheden gaf het 

ras Kenton de hoogste opbrengst. Ook 

naar kwaliteit toe scoorde Kenton het best; 

het is tevens een ras dat laat overgaat tot 

schotvorming. Ook Harston en Triton 

behaalden goede resultaten in deze proef. 

Danny Callens 

Rassenproef winterbloemkool 2006-2007 






zandleembodem. Er werd gezaaid op 20 

juli in perspotten. Door het aanhoudende 

natte weer in augustus kon pas geplant 

worden op 8 september op een afstand van 

70 op 53 cm. De planten kenden door het 

zeer zachte najaarsweer een vlotte groei 

zodat ze goed ontwikkeld de winter in 

gingen. De winter 2006-2007 was 

gekenmerkt door de afwezigheid van enige 

vorst. Vanaf eind februari kregen de lager 

gelegen delen van het veld last van natte 

bodemomstandigheden. De proef werd 

tegen duiven beschermd met netten. Op 

27 februari werd bemest met 100 E/ha 

kalknitraat en op 27 maart werd bijbemest 

met nog eens 50 E/ha. De oogst begon op 

2 april en liep bij de laatste rassen tot 7 

mei 2007. Door de zeer droge aprilmaand 

werd op 17 april 20 l/m² water beregend. 

De latere rassen kenden door een betere 

gewasontwikkeling de beste kwaliteit. De 

cultivar Cendis (Nickerson Zwaan) ging half 

januari over tot de vorming van boorders. 

Individuele rasbespreking 

De hiernavolgende bespreking gebeurt in 

volgorde van vroegheid. 


CLX 33403 (Clause): 208 groeidagen. 

Minder goed ogend, uniform gewas met 

bleke en kleine bladeren; weinig 

zelfdekkend. Gele, platovale, losse en 

grove kool met veel losse bloemhoofdjes. 

Laagste stukgewicht en percentage 

Flandria-kolen. Hoog percentage 

afgestorven kolen. 

Mascaret (Clause): 208 groeidagen. 

Minder goed ogend, uniform gewas met 

kleine, bleke en openstaande bladeren; 

zeer weinig zelfdekkend. Iets platovalere, 

geelachtige, losse en grovere kool. Weinig 

losse bloemhoofdjes. Gemiddelde 

opbrengst. 

Burt (Bejo): 220 groeidagen. Iets minder 

goed ogend gewas met donkere, gekrulde 

openstaande bladeren; zeer weinig 

zelfdekkend. Iets gelere, losse, platovale 

kool met veel losse bloemhoofdjes. Laag 

percentage Flandria. Hoog percentage 

boorders en afgestorven kolen. 

Marcher (S&G): 220 groeidagen. Goed 

ogend gewas met donkere en grote 

bladeren; goed zelfdekkend. Hoogronde, 

witte en fijne kool met weinig losse 

bloemhoofdjes. Hoogste opbrengst en hoog 

stukgewicht, alsook hoog percentage 

Flandria-kolen. 



Corella (Bejo): 221 groeidagen. Goed 

ogend, uniform en bladrijk gewas; goed 

zelfdekkend. Bolronde, vaste kool, mooi 

wit en fijne kool met weinig losse 

bloemhoofdjes en weinig geel blad. 

Laagste kg-opbrengst en zeer hoog 

percentage afgestorven planten. Behoorlijk 

percentage Flandria kolen. 

Dalton (Bejo): 221 groeidagen. Iets 

minder goed ogend gewas met kleine, 

gekrulde bladeren. Vaste kool met weinig 

losse bloemhoofdjes maar veel geel blad. 

Hoogste stukgewicht. Zeer hoog 

percentage afgestorven planten. 

Fortrose (Bejo): 222 groeidagen. Zeer 

goed ogend gewas met effen bladeren; 

zeer goed zelfdekkend. Bolronde, vaste, 

witte en fijne kool. Hoge opbrengst en 

hoogste percentage Flandria-kolen. 

Chester (Bejo): 229 groeidagen. Goed 

ogend, opgericht gewas met grote en 

donkere bladeren; zeer goed zelfdekkend. 

Vaste, witte en schiftgevoelige kool met 

weinig losse bloemhoofdjes. Lage 

opbrengst, hoog percentage boorders en 

afgestorven kolen. 

Mayline (S&G): 236 groeidagen. Goed 

ogend, uniform, sterk opgericht gewas met 

donkere bladeren; goed zelfdekkend. Fijne 

en vaste kool. Laag stukgewicht en hoog 

percentage ongroeizame kolen. 

Besluit 

Onder de gegeven groeiomstandigheden 

werden met alle beproefde rassen in deze 

periode slechts matige tot minder goede 

resultaten bekomen. Er kwamen 

omzeggens geen problemen voor met 

doorwas, holle stronken, gebarsten kolen 

of schift. Fortrose gaf het hoogste 

percentage Flandria-kolen, een goede 

opbrengst en stukgewicht. 

Danny Callens 


Groene selderij in de zomerteelt voor aanvoer op de verse 

markt 

In 2006 werd de waarde onderzocht van 

veertien cultivars van groene selderij in de 

zomerteelt voor aanvoer op de verse 

markt. De onderzochte rassen waren: 

Claret (Seminis), Darklet (Seminis), Icarus 

(Ilvo), Granada (Tozer), Imperial (Rijk 

Zwaan), Kylian (Rijk Zwaan), Lino 

(Clause), Mexico (Tozer), Monterey 

(Tozer), Tango (Bejo), Topseller (Takii), 

Victoria (Tozer), RZ49-03 (Rijk Zwaan) en 

SVR06017113 (Seminis). Claret fungeerde 

hierbij als standaard. 

Het onderzoek geschiedde in 

samenwerking met en werd gesubsidieerd 

door de Vlaamse Overheid, Departement 

Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame 

Landbouwontwikkeling. 

Het zaaien geschiedde op 4 mei in 

zaaibakken. Op 30 mei werden de planten 

verspeend in perspotten. Het poten volgde 

op 11 juli, 68 dagen of 10 weken na het 

zaaien, op een afstand van 40 cm tussen 

en 30 cm in de rij. De plantdichtheid 

bedroeg aldus 83.333 planten per ha. De 

proefaanleg geschiedde volgens een 

blokkenschema (Fishermetode) met vier 

parallellen. 

De oogst greep plaats op 19 oktober, 100 

dagen of 14 weken na het poten. 

Bijzonderste bevindingen 

De groeiwijze was het meest gesloten bij 

Lino, Granada en Monterey; het minst bij 

Darklet. 

De bladkleur was meest donkergroen bij 

Icarus, SVR06017113, Claret en Imperial; 



het minst bij Topseller, Granada en Tango. 

Mexico en Victoria gaven de langste 

planten; Darklet de kortste. 

De steel was het langst bij Mexico en 

Victoria; het kortst bij Darklet. 

De steel was het breedst bij Lino en 

Monterey; het smalst bij Icarus en 

SVR06017113. 

De doormeter van de voet was het grootst 

bij Topseller, Tango, Imperial en Darklet; 

het kleinst bij Claret en Icarus. 

Het percentage planten met zijscheuten lag 

het hoogst bij Claret, Imperial en 

Topseller; het laagst bij RZ49-03. 

De kg-opbrengst veilingklaar was het 

hoogst bij Icarus, Victoria, Lino, Granada, 

Imperial, Kylian en Tango; het laagst bij 

Claret, Darklet en SVR06017113. 

Het stukgewicht veilingklaar was het 

hoogst bij Tango, Mexico, Monterey, 

Imperial, Victoria, en Topseller; het laagst 

bij Claret, Icarus, Darklet en 

SVR06017113. 

De sortering zowel naar aantal als naar 

gewicht was het zwaarst bij Imperial, 

Victoria, Tango, Mexico, Monterey en 

Topseller; het lichtst bij Claret en Darklet. 

Beschrijving van de onderzochte 

rassen 

Claret (Seminis): laatrijp gewas. Zeer 

donkergroene bladkleur. Zeer opgerichte 

plant. Gemiddelde plantlengte. Middellange 

steel. Zeer donkergroene steel. Zeer stevig 

loof. Zeer veel planten met zijscheuten. 

Bladeren normaal groot en zeer diep 

ingesneden. Kleinere doormeter van de 

voet. Iets gevoelig voor optreden van 

boorgebrek. Matig stukgewicht. Matige kg- 

opbrengst. Fijnere sortering. 

Darklet (Seminis): vrij laatrijp gewas. 

Donkergroene bladkleur. Meer opengaande 

groeiwijze. Kortere plant. Kortere steel. 

Zeer donkergroene steel. Zeer stevig loof. 

Bladeren normaal groot. Zeer diepe 

ingesneden. Vrij brede diameter van de 

voet. Zeer veel planten met zijscheuten. 

Vrij hoog stukgewicht. Matige productie. 

Icarus (Ilvo): tamelijk laatrijp gewas. 

Zeer donkergroene bladkleur. Opgerichte 

plant. Gemiddelde plantlengte. Middellange 

steel. Stevig loof. Bladeren normaal groot. 

Zeer diep ingesneden. Donkere steelkleur. 

Kleine doormeter van de voet. Vrij veel 

planten met zijscheuten. Gemiddelde 

sortering. Zeer hoge kg-opbrengst. 

Granada (Tozer): vroeg tot zeer vroegrijp 

gewas. Opgerichte groeiwijze. Blekere 

bladkleur. Bladeren normaal groot. Zeer 

diep ingesneden. Middellange plant. 

Middellange steel. Donkergroene 

steelkleur. Vrij veel planten met 

zijscheuten. Gevoeliger voor boorgebrek. 

Vrij brede diameter van de voet. Hoog 

stukgewicht. Vrij zware sortering. Zeer 

hoge productie. 

Imperial (Rijk Zwaan): half vroegrijp 

gewas. Zeer donkergroene bladkleur. 

Opgerichte groeiwijze. Zeer stevig loof. 

Langere plant. Langere stam. Bredere 

doormeter van de voet. Donkergroene 

steelkleur. Bladeren matig groot. Diep 

ingesneden. Zeer veel planten met 

zijscheuten. Zeer zware sortering. Zeer 

hoog stukgewicht. Zeer hoge kgopbrengst. 

Kylian (Rijk Zwaan): opgerichte 

groeiwijze. Minder donkergroene bladkleur. 

Vrij laatrijp gewas. Bladeren normaal groot 

en diep ingesneden. Zeer stevig loof. 

Langere plant. Langere stam. Matig 

optreden van zijscheuten. Zeer 

donkergroene steel. Middelbrede 

doormeter van de voet. Vrij zware tot 

zware sortering. Hoog stukgewicht. Zeer 


Lino (Clause): bladkleur donkergroen. Half 

vroegrijp gewas. Zeer opgerichte 

groeiwijze. Langere plant. Langere steel. 

Doormeter van de voet gemiddeld. Zeer 



stevig loof. Bladeren normaal tot iets 

groter. Zeer diep ingesneden. 

Donkergroene kleur van de steel. Matig 

optreden van zijscheuten. Vrij zware 

sortering. Vrij hoog stukgewicht. Zeer hoge 

kg-opbrengst. 

Mexico (Tozer): tamelijk laatrijp gewas. 

Zeer donkergroene bladkleur. Vrij 

opgericht tot opgericht gewas. Zeer lange 

plant. Zeer lange steel. Gemiddelde 

doormeter van de voet. Zeer stevig loof. 

Bladeren klein. Zeer diep ingesneden. 

Donkergroene kleur van de steel. Iets 

gevoelig voor boorgebrek. Zware tot zeer 

zware sortering. Hoog stukgewicht. Hoge 

productie. 

Monterey (Tozer): laatrijp gewas. 

Donkergroene tot zeer donkergroene 

bladkleur. Sterk opgericht gewas. 

Middellange plant. Middellange steel. Zeer 

stevig loof. Bladeren normaal groot. Diep 

ingesneden. Zeer donkergroene steel. Iets 

gevoelig voor boorgebrek. Middelbrede 

doormeter van de voet. Veel planten met 

zijscheuten. Zware sortering. Hoog 

stukgewicht. Hoge kg-opbrengst. 

Tango (Bejo): vroegrijp gewas. Blekere 

bladkleur. Sterk opgericht gewas. Zeer 

stevig loof. Middellange plant. Middellange 

steel. Bladeren tamelijk groot en diep 

ingesneden. Donkergroene steelkleur. 

Matig planten met zijscheuten. Vrij brede 

diameter van de voet. Zeer hoog 

stukgewicht. Zeer zware sortering. Zeer 


Topseller (Takii): half vroegrijp gewas. 

Blekere bladkleur. Vrij opgerichte plant. 

Middellange plant. Donkergroene steel. 

Middellange steel. Bladeren diep 

ingesneden. Donkergroene steel. Grotere 

diameter van de voet. Zeer veel planten 

met zijscheuten. Zware sortering. Hoog 

stukgewicht. Hoge kg-opbrengst. 

Victoria (Tozer): eerder laatrijp gewas. 

Donkere bladkleur. Opgerichte groeiwijze. 

Bladeren zeer diep ingesneden. Lange 

plant. Lange stelen. Zeer stevig loof. 

Donkergroene steel. Veel planten met 

zijscheuten. Zeer zware sortering. Zeer 

hoog stukgewicht. Zeer hoge productie. 

RZ49-03 (Rijk Zwaan): laatrijp gewas. 

Donkergroene bladkleur. Bladeren tamelijk 

groot. Zeer diep ingesneden. Opgerichte 

groeiwijze. Middellange plant. Middellange 

steel. Zeer donkergroene steel. Weinig 


doormeter van de voet. Gemiddelde 

sortering. Hoog stukgewicht. Hoge kg- 

opbrengst. 

SVR06017113 (Seminis): tamelijk laatrijp 

gewas. Zeer donkergroene bladkleur. 

Bladeren tamelijk groot en diep 

ingesneden. Middellange plant. Middellange 

steel. Zeer stevig loof. Zeer donkergroene 

steelkleur. Gemiddelde diameter van de 

voet. Gevoeliger voor boorgebrek. Matig 


sortering. Matig stukgewicht. Matige 

productie. 

Besluiten 

In de gegeven proefomstandigheden in 

2006 gaven de volgende cultivars de beste 

resultaten in de normale teelt van groene 

selderij voor afzet op de verse markt: 

Granada, Icarus, Imperial, Kylian, Lino, 

Tango en Victoria. 

Luc Vanparys 

Marc Vanheule 



Venkel in de herfstteelt 

In 2006 werd de geschiktheid onderzocht 

van negen cultivars van venkel in de 

herfstteelt. De onderzochte rassen waren: 

Amigo (Clause), Astra (Rijk Zwaan), Carmo 

(Clause), Claro (Clause), Cristal (Gautier), 

Di Sarno (Semiorto), Orion (Bejo), 

Perfection (Gautier) en Solaris (Bejo). 

Solaris fungeerde hierbij als standaard. 



door de Vlaamse Overheid, Departement 

Landbouw en Visserij, Afdeling Duurzame 

Landbouwontwikkeling. 

Het zaaien geschiedde op 7 juli in 

perspotten van 4 cm. Het poten vond 

plaats op 31 juli, 24 dagen na het zaaien. 

De plantafstand bedroeg 40 cm tussen en 

25 cm in de rij. De plantdichtheid bedroeg 

aldus 1.000 planten per are. 

De oogst gebeurde op 15 november, 106 

dagen na het poten. 

Schietgevoeligheid 

Bij de oogst bedroeg het percentage 

schieters gemiddeld 1,06 % van de gepote 

planten en 1,13 % van de geoogste 

planten. 

Het percentage schieters was het hoogst 

bij Carmo, Cristal, Di Sarno en Perfection: 

respectievelijk 2,98 %, 1,79 %, 1,79 % en 

1,79 % van de gepote planten. 

Bij Astra, Claro en Orion kwamen werden 

geen schieters vastgesteld. 

Oogstgegevens en opbrengst 

Het percentage afgestorven planten lag het 

hoogst bij Astra, Carmo en Claro; het 

laagst bij Di Sarno, Orion en Perfection. 

Het percentage marktbare venkel was het 

hoogst bij Solaris, Di Sarno en Perfection; 

het laagst bij Astra, Amigo en Claro. 

Het percentage te kleine bollen was het 

hoogst bij Claro, Amigo en Orion; het 

laagst bij Di Sarno en Solaris. 

Het percentage gebarsten bollen was het 

hoogst bij Orion, Amigo en Astra; het 

laagst bij Cristal, Di Sarno, Perfection en 

Solaris. 

Het percentage te platte bollen was het 

hoogst bij Cristal en Di Sarno; het laagst 

bij Solaris en Carmo. 

Het percentage bollen aangetast door rot 

was het hoogst bij Astra; het laagst bij Di 

Sarno. 

De kg-opbrengst was het hoogst bij 

Solaris, Di Sarno en Perfection; het laagst 

bij Astra en Amigo. 

Het gemiddeld stukgewicht van de 

marktbare bollen was het hoogst bij 

Solaris, Di Sarno, Claro, Perfection en 

Orion; het laagst bij Amigo. 

Solaris, Di Sarno en Orion gaven de 

zwaarste sortering. De sortering was het 

lichtst bij Amigo en Carmo. 

Beoordeling van de onderzochte 

rassen 

Amigo (Clause) : goede tot zeer goede 

gewasstand. Uniform tot zeer uniform 

gewas. Vrij opgerichte gewasgroei. 

Bolkleur mooi wit. Bolvorm rond. Enig 

optreden van zijscheuten. Gevoelig voor 

barsten. Weinig optreden van smet. Weinig 

bruine rand. Laag stukgewicht. Lage kg- 

opbrengst. 

Astra (Rijk Zwaan): matige gewasstand. 

Matige uniformiteit. Vrij opgerichte 

gewasgroei. Bolkleur mooi wit. Bolvorm 

rond. Enig optreden van zijscheuten. 

Gevoelig voor optreden van barsten. Enig 

optreden van smet. Weinig bruine rand. 

Lage productie. Eerder laag stukgewicht. 



Carmo (Clause): goede tot zeer goede 

gewasstand. Uniform tot zeer uniform 

gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. 

Opgerichte gewasgroei. Bolkleur vrij wit. 

Bolvorm mooi rond. Enige zijscheuten. 

Gevoelig voor optreden van barsten. 

Gevoelig voor optreden van smet. Enig 

optreden van bruine rand. Productie matig. 

Eerder laag stukgewicht. 

Claro (Clause): goede gewasstand. 

Uniform gewas. Zeer opgerichte groeiwijze. 

Bolkleur mooi wit. Bolvorm mooi rond. 

Weinig optreden van zijscheuten. Vrij 

gevoelig voor barsten. Weinig optreden 

van smet. Weinig gevoelig voor bruine 

rand. Productie matig. Matig stukgewicht. 

Cristal (Gautier): goede tot zeer goede 

gewasstand. Uniform gewas. Vrij 

opgerichte gewasgroei. Bollen vrij wit en 

vrij rond. Weinig optreden van zijscheuten. 

Weinig gevoelig voor barsten. Enige 

neiging tot vorming van platte bollen. 

Weinig optreden van smet en van bruine 

rand. Productie eerder matig. Matig 

stukgewicht. 

Di Sarno (Semiorto): zeer goede 

gewasstand. Zeer goede uniformiteit. 

Groeiwijze vrij opgericht. Bolkleur vrij wit. 

Bolvorm mooi rond. Zeer weinig 

zijscheuten. Weinig barsten. Zeer weinig 

smet. Weinig bruine rand. Productie vrij 

hoog tot hoog. Vrij hoog stukgewicht. 

Orion (Bejo): goede tot zeer goede 

gewasstand. Uniform gewas. Zeer 

opgerichte groeiwijze. Bol mooi wit. Bol 

mooi rond. Weinig optreden van 

zijscheuten. Weinig smet. Weinig bruine 

rand. Gevoelig voor optreden van barsten. 

Productie matig. Matig stukgewicht. 

Perfection (Gautier): zeer goede 

gewasstand. Goede uniformiteit. 

Opgerichte groei. Bolkleur vrij wit. Bolvorm 

mooi rond. Weinig optreden van 

zijscheuten. Vrij weinig optreden van 

barsten. Weinig smet. Weinig bruine rand. 

Productie matig tot vrij hoog. Matig 

stukgewicht. 

Solaris (Bejo) : zeer goede gewasstand. 

Zeer uniform gewas. Zeer opgerichte 

groeiwijze. Bolkleur mooi wit. Bolvorm 

mooi rond. Solaris had bijna geen last van 

zijscheuten. Heel weinig last van barsten. 

Vrijwel geen bruine rand en smet. Hoog 

stukgewicht. Hoge kg-opbrengst. Hoog 

percentage marktbare bollen. 

Besluiten 

In de gegeven proefomstandigheden in 

2006 gaf de cultivar Solaris de beste 

resultaten in de herfstteelt van venkel. 

Luc Vanparys 

Francis Jans 

Rassenonderzoek bij alternatieve courgette 

In 2006 werd de waarde onderzocht van 

negen cultivars van alternatieve courgette 

in de normale teelt in open lucht. De 

onderzochte rassen waren: Parador 

(Tozer), Eight Ball (Tozer), Geode 

(Gautier), Gold Spike (Seminis), One Ball 

(Tozer), Ronda (Tozer), Ronde de Nice 

(Gautier), Soleil (Enza) en Taxi (Seminis). 

Parador fungeerde hierbij als referentie. 



door het Ministerie van de Vlaamse 

Gemeenschap, Administratie Beheer en 

Kwaliteit Landbouwproductie. 

Het zaaien geschiedde op 22 mei 2006 in 

perspotten van 6 cm. Het poten vond 

plaats op 2 juni, 13 dagen na het zaaien, 

op een afstand van 1,30 m tussen en 0,77 

m in de rij. De plantdichtheid bedroeg 

aldus 100 planten per are. 

De bloei ving aan op 23 juni bij Parador, op 



25 juni bij Eight Ball; op 27 juni bij One 

Ball; op 28 juni bij Taxi; op 29 juni bij 

Geode en op 30 juni bij Gold Spike, Ronda, 

Ronde de Nice en Soleil. 

De oogst ving aan op 3 juli bij Eight Ball en 

One Ball; op 5 juli bij Parador, Geode en 

Gold Spike; op 7 juli bij Ronda en Taxi en 

op 9 juli bij Ronde de Nice en bij Soleil. De 

oogst werd bij alle rassen stopgezet op 11 

september. 

Plant- en gewaskenmerken 

Bij Parador, Geode, Gold Spike, Ronda en 

Ronde de Nice waren de bladeren groen 

met veel witte vlekken. Bij Ronda en 

Ronde de Nice was het blad daarenboven 

spichtig en bij Gold Spike kleurde het 

oudste blad geel. 

Eight Ball en One Ball vertoonden een vrij 

donkergroen en egaal gekleurd blad. 

Bij Soleil was het blad groen tot geelgroen 

en kleurde het oudste blad geel. 

Rond half augustus waren alle rassen sterk 

gelegerd. 

Optreden van ziekten en 

beschadigingen 

Op 28 juli werd reeds bij alle rassen 

aantasting waargenomen van echte 

meeldauw of witziekte (Erysiphe 

cichoracearum en Sphaerotheca fuliginea). 

Deze aantasting was zeer gering bij 

Parador, Geode, Ronda, Ronde de Nice, 

Soleil en Taxi; beperkt bij Gold Spike en 

One Ball en iets groter bij Eight Ball. 

Op 4 augustus was de aantasting gering bij 

Ronde de Nice, Ronda, Taxi en Geode; iets 

groter bij Parador, Gold Spike en Soleil en 

het zwaarst bij One Ball en Eight Ball. 

Op 18 augustus was de aantasting zeer 

zwaar bij Eight Ball, One Ball, Ronde de 

Nice en Ronda; zwaar bij Geode; vrij zwaar 

bij Parador en Gold spike en geringst bij 

Soleil en Taxi. 

Opbrengst 

Geode, Parador, Ronda, Ronde de Nice en 

Gold Spike gaven het hoogste aantal 

marktbare vruchten per are; One Ball, Taxi 

en Eight Ball het laagste. 

Geode, Parador, Gold Spike, Ronda en 

Ronde de Nice gaven de hoogste kgopbrengst; 

One Ball, Soleil, Taxi en Eight 

Ball de laagste kg-opbrengst. 

Geode, Eight Ball, Ronde de Nice en 

Parador gaven het hoogste percentage 

marktbare vruchten; One Ball en Soleil het 

laagste. 

Het percentage te kromme vruchten was 

het hoogst bij Soleil, Parador en Taxi. 

Het percentage misvormde vruchten lag 

het hoogst bij Soleil; het laagst bij Geode 

en Eight Ball. 

Het percentage vruchten met 

kleurafwijking was het hoogst bij One Ball 

en Eight Ball; het laagst bij Soleil, Gold 

Spike en Parador. 

Het percentage te spitse vruchten was het 

hoogst bij One Ball, Ronda en Parador; het 

laagst bij Eight Ball en Geode. 

Het percentage dubbele vruchten was het 

hoogst bij Ronda en Ronde de Nice; het 

laagst bij Soleil, Geode en Eight Ball. 

Het percentage vruchten met 

groeischeuren was het hoogst bij Gold 

Spike, Soleil en One Ball. Bij Geode en 

Eight Ball kwamen geen vruchten voor met 

groeischeuren. 

Vruchtkenmerken 

De beschrijving van de vruchten van de 

onderzochte cultivars luidt als volgt: 

- langwerpige vruchten: 

Parador (Tozer): vruchtkleur donkergeel. 

Veel spikkels. Kleine spikkels. Weinig lange 

en veel korte haren. Vruchten lang en vrij 

dun. Conisch. Versmalling in de nek. Veel 



en kleine zaden. Litteken na 

bloemafspening matig qua grootte. 

Langere vruchtsteel. Vruchtsteel 

donkergeel. 

Gold Spike (Seminis): vruchtkleur 

donkergeel. Veel en kleine witte spikkels. 

Geen lange haren. Weinig korte haren. 

Vruchten vrij lang en eerder smal. Matig 

veel en kleine zaden. Matige lengte van de 

vruchtsteel. Vruchtsteel donkergeel. De 

bloem laat bij afspening een matig litteken 

achter. Het bloemlitteken vormt soms een 

soort kegeltje. De top van het 

vruchtuiteinde is soms groen. 

Soleil (Enza): vruchtkleur donkergeel. 

Weinig witte spikkels. Spikkels klein. Geen 

lange en geen korte haren. Vruchten 

eerder kort en matig dik. Conisch. 

Versmalling in de nek. Matig veel 

zaadvorming. Kleine zaden. Langere 

vruchtsteel. Vruchtsteel groen. Grootte van 

bloemlitteken vrij matig. 

Taxi (Seminis): vruchtkleur geel. Veel 

witte spikkels. Kleine spikkels. Weinig 

lange en veel korte haren. Vruchten eerder 

lang en eerder dik. Conisch. Versmalling in 

de nek. De bloem laat bij afspening een 

klein litteken achter. Matig veel en kleine 

zaden. Langere vruchtsteel. Vruchtsteel 

donkergeel. 

- ronde courgettes: 

Eight Ball (Tozer): vruchtkleur 

donkergroen. Veel spikkels. Kleine 

spikkels. Ronde tot hoogronde vruchten. 

Geen lange en weinig korte haren. De 

bloem laat bij afspening een matig litteken 

achter. Matig veel en kleine zaden. Korte 

vruchtsteel. 

Geode (Gautier): vruchtkleur lichtgroen. 

Veel spikkels. Spikkelgrootte matig klein. 

Ronde tot hoogronde vruchten. Geen lange 

en weinig korte haren. Matig bloemlitteken. 

Matig veel zaadvorming. Kleine zaden. Vrij 

lange vruchtsteel. 

One Ball (Tozer): vruchtkleur donkergeel. 

Veel spikkels. Matige spikkelgrootte. Ronde 

tot hoogronde vruchten. Geen lange en 

geen korte haren. Bloemlitteken na 

afspening matig. Matig veel en kleine 

zaden. Kortere vruchtsteel. Heel wat 

vruchten hebben een groene krans aan de 

steel en het bloemlitteken. Bij 9,36 % van 

de vruchten werd de kleurafwijking als te 

erg beschouwd. 

Ronda (Tozer): lichtgroene vruchtkleur. 

Veel spikkels. Matige spikkelgrootte. 

Vruchten rond tot hoogrond, soms eerder 

platrond. Geen lange en weinig korte 

haren. De bloem laat bij afspening een 

matig litteken achter. Matig veel en kleine 

zaden. Matige lengte van de vruchtsteel. 

Ronde de Nice (Gautier): lichtgroene 

vruchtkleur. Veel spikkels. Matige 

spikkelgrootte. Vruchten rond tot 

hoogrond. Geen lange haren. Weinig korte 

haren. De bloem laat bij afspening een 

matig litteken achter. Veel zaadvorming. 

Kleine zaden. Lengte van de vruchtsteel 

matig. 

Besluiten 

In 2006 werden negen cultivars van 

alternatieve courgette onderzocht in de 

normale teelt. 

Hierbij waren vier rassen met donkergele 

langwerpige vruchten: Gold Spike, 

Parador, Soleil en Taxi. Van deze rassen 

werden de beste resultaten bekomen met 

Parador. 

Bij de rassen met ronde vruchten was er 

een diversiteit in kleur: Geode, Ronda en 

Ronde de Nice gaven lichtgroene vruchten. 

Het ras Geode gaf hierbij de beste 

resultaten 

One Ball gaf donkergele vruchten. 

Bij Eight Ball waren de vruchten 

donkergroen. 

Luc Vanparys 

Francis Jans 



Bladknippen en neuzen verwijderen bij zwaar ontwikkelde 

Elsantaplanten in vollegrond geeft goed resultaat 

Het areaal openluchtteelt Elsanta in 

vollegrond vermindert elk jaar. Traditioneel 

bereiken de prijzen in juni een dieptepunt. 

Daarbij komt nog dat een onbeschermde 

teelt wordt blootgesteld aan het weer. Dit 

jaar regende het zowat om de twee dagen 

tijdens de oogst in juni. Dit gegeven, en 

het feit dat de planten zeer zwaar 

ontwikkeld waren, waren oorzaak van 

meer uitval door Botrytis, regenschade en 

misvorming. 

Na het najaar van 2005 was ook het najaar 

van 2006 uitzonderlijk warm en zomers. 

Zo bleef de groei van de planten in de 

vollegrondsteelt lang doorgaan wat 

resulteerde in een zwaar ontwikkeld gewas 

bij het ingaan van de winter. Bij een 

zomers najaar als dit van 2005 en 2006 

mag ervan worden uitgegaan dat de 

bloemaanleg en bloeminductie van de 

planten ook optimaal is. Bij Elsanta 

gebeurt deze namelijk tijdens het najaar 

bij korter wordende dagen. 

Wanneer dan ook de bloeiperiode optimaal 

verloopt, zoals tijdens de maand april van 

2007, kunnen topopbrengsten worden 

gehaald. Hierbij dient echter te worden 

opgemerkt dat hoge opbrengsten dikwijls 

gepaard gaan met een weelderig gewas 

met zeer veel vruchten die kleiner zijn en 

moeilijker te plukken door de massa 

bladeren die de trossen bedekken. 

Omdat dit gegeven tijdens de pluk van 

2006 reeds een groot probleem was op 

veel bedrijven met vollegrondsaardbeien, 

werd beslist om op de Proeftuin een proef 

aan te leggen waarbij de mogelijkheden 

werden nagegaan om de planten minder 

zwaar de winter te laten ingaan. 

Het proefperceel werd op 12 juli 2006 

ontsmet met Shell DD ter hoogte van de 

ruggen (bandontsmetting). Op 24 augustus 

werd er geplant aan 3,33 planten/m². De 

planten stonden op 40 cm afstand in de rij 

en er stonden 2 rijen per rug. 



De planten binnen deze proef waren 

enerzijds verse planten en anderzijds A+ 

frigoplanten, waar tijdens het najaar de 

bloemtrossen werden weggenomen. Het 

teeltsysteem met frigoplanten is in de 

praktijk niet courant, maar werd in de 

proef toch meegenomen om de reactie van 

de plant na te gaan. 

Bij deze planten werd, net vóór de winter, 

ofwel een deel van het blad weggenomen, 

ofwel het aantal neuzen uitgedund (met 

een deel blad), ofwel werd geen ingreep 

gedaan. Bij de objecten waar neuzen 

werden weggenomen, bleven maximaal 3 

neuzen per plant behouden. Bij het 

bladknippen werd ongeveer de helft van 

het (oudste) blad weggenomen. 

Onderstaande tabel geeft een overzicht 

van de verschillende objecten. 

Object Planttype bladknippen Wegnemen neuzen 

1 Verse plant 27/11/2006 27/11/2006 

2 Verse plant geen (= standaard) geen (= standaard) 

3 Verse plant 27/11/2006 geen 

4 Frigoplant A+ 27/11/2006 27/11/2006 

5 Frigoplant A+ geen geen 

De oogst begon op 15 mei 2007 en 

eindigde op 28 juni 2007. Er waren in 

totaal 12 oogstbeurten. 

Onderstaande tabellen geven de 

opbrengstgegevens weer. De gegevens zijn 

uitgedrukt in gram per plant. De 

plantdichtheid was 3,33 planten/m². 

Object Opbrengst Sortering in gram/plant 

g/plant % 

relatief 

4A & 3A 2A & A B & C Misv. & 

besch. 

1 1205 85 177 584 244 137 63 

2 1416 100 140 619 308 217 131 

3 1310 93 151 641 276 165 77 

4 680 48 406 130 26 82 36 

5 1076 76 561 204 75 169 67 

POVLT • Ieperseweg 87 • B-8800 Rumbeke-Beitem • Telefoon 051 27 32 00 • Fax 051 24 00 20 • E-mail povlt@west-vlaanderen.be 

Rot


Object Opbrengst klasse I vruchten 

(4A, 3A, 2A en A) 

Totaal uitval 

(misvormd, beschadigd, rot) 

Opbrengst in g/plant % Opbrengst in gram/plant % 

4A & 3A 2A & A Totaal relatief Misv. & 

besch. 

Rot Totaal relatief 

1 177 584 761 100 137 63 200 57 

2 140 619 759 100 217 131 348 100 

3 151 641 792 104 165 77 242 70 

4 406 130 536 71 82 36 118 34 

5 561 204 765 101 169 67 236 68 

De hoogste opbrengst werd bekomen bij 

die planten waar tijdens het najaar geen 

blad of neuzen werden weggenomen (= 

standaard). Dit was zowel het geval bij de 

verse planten als bij de frigoplanten. 

Bij de objecten met verse planten was er 

een totaal opbrengstverlies van 7 % 

wanneer enkel blad werd weggenomen. 

Wanneer echter neuzen en blad werden 

weggenomen steeg het opbrengstverlies 

naar 15 %. 

Bij de frigoplanten was er een totaal 

opbrengstverlies van 28 % wanneer 

neuzen en blad werden weggenomen. 

Wanneer echter het aandeel klasse I 

vruchten in rekening wordt gebracht, blijkt 

dat bij de objecten met verse planten er 

geen minopbrengst was wanneer blad 

en/of neuzen werden weggenomen. Bij 

object 3 (enkel blad knippen) waren zelfs 4 

% meer grote vruchten. Daarnaast was er 

veel minder uitval wanneer blad of neuzen 

werden weggenomen, respectievelijk 30 % 

en 43 %. 

De totale meeropbrengst bij de planten die 

ongemoeid werden gelaten ging dus 

volledig verloren aan beschadigde, 

misvormde en rotte vruchten. 

Bij de frigoplanten bleef het verlies aan 

klasse I vruchten behouden wanneer blad 

en neuzen werden weggenomen, dit in 

tegenstelling tot de verse planten. Een 

directe verklaring hiervoor is niet gekend. 

Besluit 

Bij een grondteelt met verse Elsanta 

planten, die sterk ontwikkeld zijn vóór de 

winter, is het aan te raden om de planten 

te verlichten door neuzen en een gedeelte 

blad weg te nemen. 

In deze proef gebeurde dit net vóór de 

planten in rust de winter in gingen. Dit 

leidde tot een goed resultaat met even veel 

grote vruchten, iets minder kleine vruchten 

en vooral minder uitval. 

Wat het resultaat zou zijn van voornoemde 

ingrepen in een vroeger stadium of na de 

winter werd in dit onderzoek niet 

nagegaan. 

Bladknippen en neuzen wegnemen bij de 

frigoplanten gaf in deze proef geen beter 

resultaat, maar dit teeltsysteem is dan ook 

geen courant systeem dat in de praktijk 

terug te vinden is. 

Johan Simoen 

Dennis Desmet 



Drift reduceren en bufferzonereglementering: ook iets voor u?! 

Inleiding 

Gewasbeschermingsmiddelen worden door 

de consument vaak geassocieerd met 

“vergif”. Berichtgeving rond de 

residuproblematiek, accidentele 

verontreinigingen van het oppervlakte- 

water door spuitoplossingen en drift van 

spuitnevels naar een naburig perceel of in 

de gracht, hebben het gebruik van 

gewasbeschermingsmiddelen een negatief 

imago bezorgd. Onder druk van een steeds 

kritischer wordende maatschappij voert de 

overheid een streng erkenningenbeleid 

niettegenstaande gewasbeschermingsmiddelen 

nog steeds noodzakelijk zijn voor 

een economisch verantwoorde en 

rendabele productie. 

De code van goede praktijk veronderstelt 

dat een landbouwer bij een bespuiting van 

volleveldsgroenten in de nabijheid van een 

waterloop, steeds een bufferzone van één 

meter respecteert en van drie meter bij 

boomgaarden, ongeacht de toegepaste 

techniek of het toegepaste middel. Met het 

oog op een verbetering van de 

waterkwaliteit én het behoud van de 

erkenning van bepaalde 

gewasbeschermingsmiddelen mits 

verantwoord gebruik, werd de 

bufferzonereglemetering in het leven 

geroepen. De te respecteren breedte is 

steeds vermeld op het etiket van het 

gewasbeschermingsmiddel 

Project 

Wordt geopteerd voor het bespuiten met 

de klassieke spuittechniek, dit betekent 

met een klassiek spuittoestel zonder 

driftreducerende doppen, dan kan de 

breedte van de bufferzone variëren van 2 

tot 200 meter. Deze kan verminderd 

worden door het inzetten van een 

driftreducerende spuittechniek. De 

mogelijkheden zijn divers, maar 

onvoldoende gekend onder de 

landbouwers. Daarom sloegen het POVLT 

(Beitem), het PCG (Kruishoutem) en het 

PSKW (Sint-Katelijne-Waver) de handen in 

elkaar. In het kader van het DLV-ADLOproject 

“Demonstratie en Voorlichting rond 

driftreductie, puntvervuiling en 

bescherming van de toepasser” wordt aan 

de hand van demonstraties en 

voordrachten geprobeerd landbouwers 

voor te lichten en te sensibiliseren. 

Praktisch worden zij ondersteund door de 

expertise van het ILVO-Agrotechniek 

(Merelbeke) die verkregen werd uit een 

grootschalig onderzoeksproject omtrent 

drift van gewasbeschermingsmiddelen 

i.s.m. UGent (Dept. Gewasbescherming) en 

KULeuven (Dept. Biosystemen), 

gefinancierd door IWT Vlaanderen. 

Drift? 

Drift is de ongewenste verplaatsing van 

gewasbeschermingsmiddelen buiten het te 

behandelen perceel naar bijvoorbeeld 

oppervlaktewateren of naburige percelen, 

tengevolge van wind. Er kan een 

onderscheid gemaakt worden tussen 

dampdrift en druppeldrift. Laatstgenoemde 

vertegenwoordigt het belangrijkste aandeel 

in de totale hoeveelheid drift, is 

voornamelijk afhankelijk van de toegepaste 

techniek en de weersomstandigheden en 

kan eenvoudiger gereduceerd worden. 


Drift 

Drift veroorzaakt schade aan fauna en flora 

in wegbermen en oppervlaktewater. Ook 

de kans op ongewenste residu’s in de 

gewassen van de aangrenzende percelen 

verhoogt. Bovendien komt er een lagere 

dosering op het te behandelen perceel 

terecht en is er een slechte 

verdelingsgraad in het veld, waardoor de


biologische efficiëntie van het product 

verlaagt. Redenen genoeg dus om drift wat 

nader te bekijken en om te proberen drift 

te reduceren. 

Invloedsfactoren 

De druppelgrootte speelt een zeer 

belangrijke rol in de hoeveelheid drift. 

Immers, hoe groter de druppel, hoe sneller 

hij valt, hoe kleiner de kans op drift. 

Druppelgrootte is afhankelijk van doptype, 

dopgrootte en spuitdruk. Hoe kleiner de 

TABEL 1: Meest voorkomende doptypes en hun driftgevoeligheid 

Doptype Werveldop Standaard 

spleetdop 

Druppelgrootte Veel kleine 

driftgevoelige 

druppels 

Driftrisico 

Hoog 

Opmerkingen Hoog driftrisico 

door gebruik bij 

hoge spuitdruk; 

veel gebruikte dop 

in de fruitteelt. 

dop (kleurencode) en/of hoe hoger de 

spuitdruk, hoe meer drift er wordt 

veroorzaakt voor éénzelfde doptype. 

Daarnaast speelt ook het doptype een 

belangrijke rol; er is dan ook een groot 

gamma doptypes op de markt. 

Onderstaand werd een overzicht 

opgenomen van de meest voorkomende 

doptypes, gerangschikt in dalende volgorde 

van driftgevoeligheid, met hun 

belangrijkste kenmerken. 

Ketsdop Driftreducerende 

spleetdop 

Afhankelijk van Weinig kleine Grovere druppels 

spuitdruk (2-4 bar) vloeistofdruppels door aanwezigheid 

restrictorplaatje 

Driftrisico hoger bij 

hogere spuitdruk 

DRIFT 

Plaatje veroorzaakt 

een drukval, 

waardoor iets 

grotere druppels 

worden gevormd. 

Luchtmengdop Luchtondersteunende 

spuitdop 

Grovere druppels 

door vorming van 

met lucht gevulde 

vloeistofdruppels 

Vloeistof en lucht (onder 

druk) komen samen in de 

dop 

Hoge druppelsnelheden, 

dus beperkte drift 

Bron: Ilvo/Agrotechniek 

Opmerking: Kantdoppen werden niet in dit overzicht opgenomen. Deze doppen begrenzen het spuitbeeld aan 

het uiteinde van de spuitboom, zodat de laatste gewasrij nog net bespoten wordt. Hiermee kan een 

driftreductie van 30 tot 50 % gerealiseerd worden bij correct gebruik. Aangezien deze doppen niet opgenomen 

werden in de bufferzonereglementering, wordt hierop niet verder ingegaan. 

Weersomstandigheden hebben een 

belangrijke invloed op drift. Hoe hoger de 

windsnelheid, hoe meer drift. Bespuitingen 

bij windsnelheden van meer dan 18 

km/uur (3 beaufort) dienen vermeden te 

worden. Ook bij een windrichting in de 

richting van een waterloop, wordt een 

bespuiting langs die waterloop beter 

uitgesteld. 

Bij warm weer met een lage 

luchtvochtigheid verdampt bij een 

bespuiting het water uit vloeistofdruppels, 

waardoor deze lichter en dus 

driftgevoeliger worden. 

Ook door een hogere rijsnelheid, wat meer 

turbulentie met zich meebrengt, verhoogt 

de kans op drift. 


Laag 

Wanneer bespuiten? 

Een bespuiting wordt het best uitgevoerd 

op een moment met weinig wind, bij een 

hoge luchtvochtigheid en een eerder lage 

temperatuur. In de praktijk komt dit er 

vaak op neer dat de bespuiting het best ‘s 

morgens of in de vooravond wordt 

uitgevoerd. 

Driftreducerende maatregelen 

(Bron: ILVO – Agrotechniek) 

In de eerste plaats kan drift gereduceerd 

worden door te kiezen voor de juiste dop. 

Met een kleinere dop verhoogt de kans op 

drift. Een standaard spleetdop met grootte 

ISO 02 veroorzaakt 136 % meer drift dan 

een standaard spleetdop met grootte ISO 

03. 

Bij het kiezen voor een dop met lagere


driftgevoeligheid, verhoogt het 

driftreductiepotentieel. Een driftreducerende 

spleetdop (ISO 03) 

vermindert de hoeveelheid drift met 38 % 

ten opzichte van een standaard spleetdop 

van dezelfde grootte. Met een 

luchtmengdop (ISO 03) wordt een 

driftreductie van 90 % opgemeten ten 

opzichte van een standaard spleetdop (ISO 

03), onder dezelfde weersomstandigheden. 

Ook spuitboomhoogte, spuitdruk en 

rijsnelheid hebben een niet te 

onderschatten invloed op drift. De 

spuitboomhoogte verlagen, doet de drift 

dalen. De optimale spuitboomhoogte voor 

een goede verdeling van de spuitvloeistof 

bij een dopafstand van 50 cm en een 

tophoek van 110 °, is 50 cm. Bij winderige 

weersomstandigheden kan de spuitboomhoogte 

eventueel verlaagd worden tot 35 

cm indien de spuitboom voldoende stabiel 

is, zodat een goede verdeling van de 

spuitvloeistof in het gewas behouden blijft. 

Met een traditionele spuitboom wordt het 

best een rijsnelheid van maximum 8 

km/uur aangehouden. De minste drift 

wordt vastgesteld bij een rijsnelheid van 6 

km/uur. Bij een spuitboom met 

luchtondersteuning mag de rijsnelheid 

hoger zijn. 

Bij het verlagen van de spuitdruk van 3 bar 

naar 2 bar wordt 43% minder drift 

vastgesteld. 

Bij het spuiten met luchtondersteuning 

wordt een luchtstroom gecreëerd waarmee 

de druppels als het ware ín het gewas 

worden geblazen. Hierdoor heeft de wind 

minder invloed op de spuitvloeistof, 

waardoor, afhankelijk van het doptype, 

een driftreductie van 50 % tot 95 % kan 

gerealiseerd worden ten opzichte van een 

bespuiting met een standaard spleetdop 

zonder luchtondersteuning. 

Bespuiting met luchtondersteuning 

Bespuiting zonder luchtondersteuning 

Met behulp van luchtondersteuning kan het 

effect van de wind dus worden 

gecompenseerd. Andere voordelen zijn een 

betere vloeistofverdeling en een betere 

bedekking van het gewas, waardoor een 

lagere concentratie van het product nodig 

is. De bespuiting is minder weers- 

afhankelijk en er kan een lager 

watervolume worden ingezet, terwijl de 

bespuiting met hogere rijsnelheid kan 

worden uitgevoerd. 

Alternatieven om drift te verminderen, zijn 

het uitvoeren van een bespuiting in banden 

of rijen, het afschermen van de spuitboom, 

waardoor de invloed van de wind wordt 

gereduceerd, elektrostatisch spuiten en 

precisiespuiten. Ten slotte dient te worden 

vermeld dat hagen, kunstmatige schermen 

en rietschermen langs een waterloop 

belangrijke driftreducerende 

randstructuren zijn. De hoeveelheid 

driftreductie is afhankelijk van de 

doorlatendheid, de dikte, de hoogte en de 

homogeniteit van deze randstructuren. 

Bufferzonereglementering 

De drink- en grondwaternorm voor 

gewasbeschermingsmiddelen bedraagt 0,1 

µg/l. Dit betekent dat er slechts één 

milliliter actieve stof op 10.000 m³ water 

mag gevonden worden. Om deze norm te 

behalen, kunnen bepaalde middelen enkel 

hun erkenning behouden mits ze veilig en 

verantwoord worden toegepast. Daarom 

werd de bufferzonereglementering 

ingevoerd. 

Alle gebruikers van fytoproducten dienen 

de bufferzones vermeld op het etiket van 

het toegepaste product, te respecteren. 

Eind 2006 waren reeds 101 actieve stoffen 

erkend met bufferzone, waarvan 55 

herbiciden, 16 insecticiden/acariciden en 

30 fungiciden. De kans dat je als 

landbouwer hiermee geconfronteerd wordt, 



is dus groot. 

De bufferzone is de niet-behandelde strook 

naast een wateroppervlak (beek, vijver, 

sloot met water, drainage kanalen, enz.). 

De breedte wordt gemeten vanaf de laatst 

bespoten rij tot de oever van de waterloop. 

Breedte van een bufferzone 

Op het etiket van een middel is het 

mogelijk dat één van volgende bufferzones 

vermeld wordt: 2 meter met klassieke 

techniek, 5 meter met klassieke techniek, 

10 meter met klassieke techniek, 20 meter 

met klassieke techniek, 20 meter met 50 

% reducerende techniek, 20 meter met 75 

% reducerende techniek, 20 meter met 90 

% reducerende techniek. Deze werden in 

onderstaande tabel in blauw aangeduid. 

Daarnaast zijn er vier klassen van 

spuittechnieken (klassiek, 50%, 75% en 

90%), in de tabel in groen aangeduid, die 

uiteindelijk bepalen welke bufferzone- 

breedte dient gerespecteerd te worden 

(geel). Dit betekent dat indien er 

bijvoorbeeld op het etiket vermeld staat 

dat de bufferzone 20 meter bedraagt met 

een 90% reducerende techniek, deze 

bufferzone met de klassieke techniek 

zomaar eventjes 200 meter bedraagt…! Zo 

wordt een spuittoestel met 

luchtondersteuning in de driftreductieklasse 

75 % ingedeeld en een 

afgeschermde spuitboom in de klasse 50 

%; aan een rijen/beddenspuit wordt een 

driftreductie van 75 % toegekend, terwijl 

dit voor een overkapte rijen/beddenspuit 

90 % bedraagt. De voorbeelden gelden 

indien de toestellen uitgerust zijn met 

standaard spuitdoppen. 

Een klassiek spuittoestel met 

standaarddoppen levert 0% reductie. 

TABEL 2: Bufferzonereglementering: hoe de te respecteren bufferzone bepalen? 

BUTISAN S in prei 

Vermeld op het etiket: 

Bufferzone van : 

Techniek Techniek Techniek 

Klassieke techniek 

met 50 % met 75 % met 90 % 

reductie reductie reductie 

2 m 5 m 10 m 20 m 20 m 20 m 20 m 

De door de landbouwer toegepaste spuittechniek Effectief te respecteren bufferzone op basis van de gebruikte techniek 

Klassieke techniek 2 m 5 m 10 m 20 m 30 m 40 m 200 m 

50% 1 m 2 m 5 m 10 m 20 m 30 m 40 m 

75% (vb. rijenbespuiting met standaarddoppen) 1 m 2 m 2 m 5 m 10 m 20 m 30 m 

90% (vb. luchtondersteuning met driftreducerende doppen) 1 m 1 m 1 m 1 m 5 m 10 m 20 m 

Met een aangepast spuittoestel en/of 

aangepaste spuitdoppen mag de 

landbouwer de opgegeven breedte dus 

reduceren gebruik makend van 

bovenstaande tabel. 

Verder werd er een lijst opgesteld waarin 

de meeste driftreducerende doppen 

vermeld worden, in combinatie met het 

type spuittoestel. Deze lijst geeft het 

percentage reductie weer voor een 

bepaalde dop bij een bepaald toestel. Deze 

lijst wordt regelmatig aangepast door een 

technisch comité en kan u terugvinden in 

de brochure “maatregelen ter beperking 

van de verontreiniging van 

oppervlaktewater door 

gewasbeschermingsmiddelen” of op de 

website www.fytoweb.fgov.be. 

Zo dient bij het inzetten van Butisan S in 

prei een bufferzone van 10 meter 

gerespecteerd te worden, indien de 

behandeling met een klassiek spuittoestel 

met standaarddoppen wordt uitgevoerd. 



Kiest de landbouwer echter voor een 

onkruidbehandeling op de rij en 

mechanische onkruidbestrijding tussen de 

rij, een techniek die 75 % reductie geeft, 

dan mag de bufferzone gereduceerd 

worden van 10 meter naar 2 meter. Wordt 

de behandeling echter uitgevoerd met een 

toestel met luchtondersteuning én 

driftreducerende Teejet TT doppen ISO 04, 

dan mag de bufferzone gereduceerd 

worden tot 1 meter. 

Veel landbouwers kennen de 

bufferzonereglementering en/ of 

driftreducerende technieken niet of 

onvoldoende. Met dit artikel hopen wij dan 

ook u op goede weg gezet te hebben. 

Mocht u nog vragen hebben, aarzel dan 

niet contact met ons op te nemen. 

S. Pluym, D. Callens (POVLT, Beitem 

051/27.33.03) 

L. De Reycke (PCG, Kruishoutem, 

09/381.86.86) 

J. De Nies, L. De Rooster (PSKW, Sint- 

Katelijne-Waver 015/30.00.69) 

D. Nuyttens, E. Brusselman, M. D’hoop 

(Ilvo/ Agrotechniek, Merelbeke, 

09/272.27.82) 

Dit project wordt medegefinancierd door de 

Europese Unie en de Afdeling Duurzame 

Landbouwontwikkeling van het departement 

Landbouw en Visserij 

In the picture: geïntegreerde teelt. Wat mag u van ons 

verwachten? 

Al geconfronteerd geweest met residuoverschrijdingen? 

Kent u de gevolgen van 

het pesticidenreductieplan? Volgt u de 

intrekking van de erkenning van middelen 

op de voet? We kunnen er niet om heen: 

de druk van de maatschappij op de 

landbouwsector om het gebruik van 

gewasbeschermingsmiddelen te vermijden 

of te verminderen, is zeer groot. Maar kan 

de landbouwer van vandaag daar het hoofd 

aan bieden? Moet hij ongenuanceerd het 

gebruik van gewasbeschermingsmiddelen 

afzweren om een speler op de markt van 

vraag en aanbod te kunnen blijven? Of 

kiest hij beter voor een economisch 

rendabele en kwaliteitsvolle productie, mits 

geïntegreerd te behandelen? 

Al deze vragen zijn ook bij de overheid niet 

in dovemansoren terecht gekomen. Steeds 

meer worden zowel vanuit Vlaamse als 

vanuit de Europese hoek initiatieven 

ondersteund die gericht zijn op 

geïntegreerde bestrijdingsmethodes in 

diverse teelten. Niet alleen loopt er in het 

POVLT het ADLO-project “Reductie van 

gewasbeschermingsmiddelen,” ook binnen 

het interregionaal project “Groentetuin van 

Europa” worden diverse proeven aangelegd 

die erop gericht zijn zo verantwoord 

mogelijk om te springen met pesticiden. 

En we zijn ambitieus. Dit jaar staan in het 

kader van bovenvermelde projecten de 

gewassen prei, bloemkool, wortel, boon en 

knolselder in de kijker. 

Prei 

In de teelt van prei werden in Menen, 

Reningelst en Zonnebeke proefvelden 

aangelegd in praktijkpercelen. Een deel 

van het perceel behandelt de teler 

vollevelds volgens eigen inzichten: de 

behandelingsfrequentie en de middelenkeuze 

worden aan zijn oordeel 

overgelaten. Een deel van het perceel 

wordt opgevolgd door de medewerkers van 

het proefcentrum. Daarbij streven we naar 

een zo optimaal en minimaal mogelijk 

gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. 

We beschikken daarbij over een waaier van 

mogelijkheden. Vooreerst opteren we 

steevast voor een ras dat minder gevoelig 

blijkt te zijn voor bepaalde ziekten en/of 

plagen. Vervolgens wordt waar mogelijk 

mechanische onkruidbestrijding toegepast. 

We volgen de waarschuwingsberichten 



nauwkeurig op, vooraleer over te gaan tot 

een bespuiting. Daarbij kiezen we ervoor 

om zo lang mogelijk in stroken te 

behandelen. 

Vooral in het begin van de teelt gaat bij 

het vollevelds behandelen van gewassen 

met een ruime plantafstand veel middel 

verloren, omdat het tussen de rijen of 

ruggen terecht komt. Indien echter in 

stroken wordt behandeld, kan naargelang 

de bodembedekkingsgraad van het gewas, 

de breedte van de stroken worden 

aangepast door de hoogte van de 

spuitboom te laten variëren. Op die manier 

worden de middelen op de meest efficiënte 

wijze ingezet. 

Tevens houden we rekening met de impact 

van de middelen op mens en milieu en 

kiezen we waar mogelijk telkens het 

middel met de minste belasting. Op die 

manier hopen we aan het einde van de rit 

een kwalitatief evenwaardig product en 

een gelijk rendement als de teler te 

kunnen behalen. 

Bloemkool en knolselder 

In bloemkool gaan we op dezelfde manier 

tewerk en zullen we analoge methodes 

inzetten als bij prei. Bijzondere aandacht 

gaat uit naar de koolvlieg. Daarom zullen 

we opteren voor gecoate planten in 

combinatie met een plantbakbehandeling 

met Tracer. Vervolgens zal het 

waarschuwingsbericht nauwlettend in het 

oog gehouden worden. 

Ook in knolselder is een identieke proef 

opgezet, waarbij de focus ligt op de 

behandeling van bladvlekkenziekte 

(Septoria). Momenteel worden tegen deze 

ziekte nog steeds kalenderbespuitingen 

uitgevoerd. We trachten na te gaan of deze 

kunnen gereduceerd worden op basis van 

veldwaarnemingen. 

Wortel 

Bij wortel vergelijken we de efficiëntie van 

zaadcoating met de behandeling van een 

proefmiddel op het zaad en hetzelfde 

proefmiddel op de rug. Tevens ligt er als 

referentie een object met afdekking in deze 

proef. We testen eveneens de efficiëntie 

van verschillende middelen tegen 

wortelvlieg. De beslissing om te 

behandelen wordt bepaald op basis van de 

waarnemingen met gele plakvallen. Er 

werden 5 gele plakvallen in het proefveld 

geplaatst; de vliegen worden wekelijks 

geteld. De wortelen werden op 25 mei 

gezaaid. De eerste vlucht was op dat 

moment reeds zo goed als voorbij. Ook dit 

kan als een teeltmaatregel om de inzet van 

gewasbeschermingsmiddelen te 

verminderen, worden beschouwd. 

Bepaalde rassen hebben immers een 

kortere vegetatieduur nodig. 

Boon 

In de bonenteelt verdwijnt het middel 

Ronilan. Manieren om de efficiëntie van 

ziektebestrijding te optimaliseren zijn 

daarom zeer actueel. We gaan bij 

stamslaboon na wat de invloed is van het 

al dan niet toevoegen van een uitvloeier en 

van het toegepaste spuitvolume op de 

efficiëntie van ziektebestrijding in boon. 

Daarbij zullen een proefmiddel en Rovral 

worden uitgetest. Ook de invloed van de 

uitvloeier Trend wordt daarbij onder de 

loep genomen. 

Tevens wordt een proef aangelegd om de 

invloed na te gaan van het toevoegen van 

diverse uitvloeiers aan Basagran bij de 

bestrijding van onkruiden in boon. 

In de loop van het seizoen zal u de 

mogelijkheid krijgen om al deze proeven te 

bezichtigen. Wij hopen hiermee goed 

ingespeeld te hebben op wat de 

landbouwer van vandaag wakker houdt en 

zullen u dan ook graag verwelkomen op 

onze proefveldbezoeken. 

Saskia Pluym 

Danny Callens 



Bloeiende kolenvelden 

Effecten van functionele biodiversiteit op de plaagbeheersing door de 

natuurlijke vijanden van bladbeschadigers in koolgewassen 

Begin 2007 startte een IWT-project om het 

effect van eenjarige bloeiende planten op 

de populatieontwikkeling van natuurlijke 

vijanden van gewasbeschadigers in kolen 

te bestuderen. 

Komen er met een bloemenrand meer of 

andere natuurlijke vijanden van 

beschadigers van onze koolgewassen voor 

in het veld? Of blijven de aanwezige 

nuttige organismen langer leven en kunnen 

ze zo meer gewasbeschadigers 

vernietigen? Dit zijn maar enkele van de 

vragen waarop we een antwoord zoeken. 

Het doel van een bloemenrand is om 

natuurlijke vijanden van een onderkomen 

en voldoende voedsel te voorzien (nectar, 

pollen,...). Vanuit de bloemenrand gaan de 

natuurlijke vijanden zich over een bepaalde 

afstand het kolenveld in bewegen. 

Wanneer we weten over welke afstand de 

organismen zich verplaatsen kan in een 

later stadium het bloemenmengsel ook in 

een aantal stroken tussen het gewas 

uitgezaaid worden zodat de bloemen het 

perceel volledig dooraderen en de 

natuurlijke vijanden het volledige perceel 

kunnen bestrijken. Of dit praktisch 

haalbaar is en of een dergelijk systeem in 

staat is te verhinderen dat de economische 

schadedrempel voor de plaaginsecten 

overschreden wordt, moet uit dit 

onderzoek blijken. 

Om het effect van de bloemenranden te 

onderzoeken leggen de drie proefcentra 

voor de groenteteelt de volgende jaren 

proefvelden aan met spruitkolen en witte 

kolen. Om een beeld te vormen over de 

aanwezigheid en soortenrijkdom van de 

verschillende natuurlijke vijanden zullen de 

perc elen bemonsterd worden op predators 

en parasieten van gewasbeschadigers. 

Afgezette eitjes zullen verzameld en verder 

uitgekweekt worden. Ook zullen we nagaan 

in hoeverre natuurlijke vijanden in staat 

zijn om bepaalde plagen onder controle en 

dus onder bepaalde schadedrempels te 

houden. 

De coördinator van het project is het Labo 

voor Agrozoölogie van de Ugent. Zij zullen 

instaan voor de correcte determinatie van 

de bemonsterde insecten. Verder zal Ugent 

onder laboratoriumomstandigheden de 

interactie tussen het plaaginsect en zijn 



natuurlijke vijand(en) bestuderen en de 

selectiviteit van de in de koolteelt erkende 

insecticiden voor de belangrijkste 

geïnventariseerde predators en 

parasitoïden uittesten. 

Aan het einde van het project zal bekeken 

worden hoe de verkregen informatie in een 

gangbare koolteelt kan ingepast worden en 

hoe de opgedane kennis kan geïntegreerd 

worden in het door LAVA gecoördineerde 

Ziekte- en plaagnieuws van het veld 

Wortel 

De wortelvlieg wordt dit jaar opgevolgd 

door een 135-tal telers op 1 of meerdere 

velden. In de tweede helft van mei werden 

op enkele percelen redelijk wat 

wortelvliegen geteld. Omwille van de 

minder goede weersomstandigheden werd 

de laatste weken op geen enkel veld de 

drempel overschreden. Wat beter weer kan 

echter al voldoende zijn voor een volgende 

vlucht van de wortelvlieg. 

Bij koude en vochtige weers- 

omstandigheden is er kans op aantasting 

door Alternaria, die loofverbruining 

veroorzaakt. Bij warm en droog weer kan 

witziekte de kop opsteken. Een 

ziektebehandeling tegen Alternaria is op dit 

moment zeker nuttig. Zie onderstaande 

tabel voor werkingsspectrum van de 

erkende middelen. 

middel Alternaria witziekte Sclerotinia 

Geyser e.a. x x 

Horizon e.a. x x 

Nativo x x x 

Ortiva x x 

Ortiva Top x x 

Rovral x 

Signum x x 

Systhane x 

Zwavel x 

en gefinancierde waarnemings- en 

waarschuwingssysteem in koolgewassen. 

Dit project gaat door in het kader van het 

IWT 

Coördinator: Labo voor Agrozoölogie, 

vakgroep gewasbescherming, Universiteit 

Gent FBW 

Projectpartners: 

PCG Kruishoutem 

PSKW Sint-Katelijne-Waver 

POVLT Beitem 

Koolgewassen 

De koolvliegdruk is op dit moment erg 

laag. De volgende vlucht kunnen we 

binnenkort verwachten. De weers- 

omstandigheden waren de voorbije weken 

ideaal voor de ontwikkeling van ziekten. 

Op sommige velden wordt valse meeldauw 

gevonden op de onderste bladeren. Ook 

Alternaria wordt hier en daar vastgesteld, 

evenals witte roest. Hou uw gewas in de 

gaten en behandel indien nodig. De 

vochtige weersomstandigheden van de 

afgelopen periode waren eveneens ideaal 

voor de slakken. Tijdig ingrijpen is erg 

belangrijk om verdere vermenigvuldiging 

tegen te gaan. Er vliegen opnieuw sinds 

een tweetal weken veel mineervliegen rond 

op de velden. De larven van deze 

mineervliegen kunnen behoorlijk wat 

schade veroorzaken aan de bladeren. Of 

deze mineervlieglarven ook schade aan de 

spruitjes zullen veroorzaken, is nog zeer de 

vraag. 

Mineervliegschade 



Prei 

In de tweede helft van juni was er al 

behoorlijk wat druk van preimot. 

Momenteel is de druk heel wat lager. De 

tripsdruk is op dit moment niet al te hoog, 

maar dit kan snel veranderen als de 

weersomstandigheden wat beter worden. 

Agenda 

Hier en daar werd al roest waargenomen 

op de zaaibedden. Op sommige 

productievelden werd papiervlekkenziekte, 

zij het in beperkte mate, vastgesteld. 

Nathalie Plovie 

Danny Callens 

Demonamiddag mechanische onkruidbestrijding in prei en kolen, 1 augustus 2007 

Meer uitleg : zie folder in bijlage 

Bemestingsboulevard voor de vollegrondsgroenteteelt, 31 augustus 2007 

Bemestingsbeurs : 12.00 – 14.00 uur en 16.00 – 18.00 uur 

Studienamiddag : 14.00 – 16.30 uur 

Meer uitleg : zie folder in bijlage 

Demobezoek hergebruik en ontsmetting van water, 1 oktober 2007 

Op maandagnamiddag 1 oktober 2007 “Goed geboerd, ook zonder diep 

wordt in de namiddag een bezoek 

georganiseerd aan het aardbeibedrijf van 

K. Depraetere te Geluwe en het 

witloofbedrijf van S. Gheeraert te 

Poperinge. Op beide bedrijven wordt een 

toelichting gegeven van het gebruikte 

ontsmettingssysteem (UV of langzame 

zandfilter) waarvan de werking opgevolgd 

wordt in het kader van het ADLO project 

grondwater”. 

Voor meer info: 

Dominique Huits en Sigrid De Ketelaere: 

051/27.33.88 (Kenniscentrum Water voor 

land-en tuinbouw, PIVAL) 

Sabien Pollet: 051/27.33.04 (West- 

Vlaamse Proeftuin voor Industriële 

Groenten) 

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, in enige vorm of wijze, zonder voorafgaande schriftelijke 

toestemming van de uitgever. Het Provinciaal Onderzoeks - en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw en de West-Vlaamse 

Proeftuin voor Industriële Groenten vzw zijn niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die zouden kunnen ontstaan bij het 

gebruik van de gegevens uit deze opgave. 

Uw naam en adres zijn opgenom en in een adresbestand dat enkel gebruikt wordt binnen de werking van het Provinciaal Centrum voor 

Land- en Tuinbouw (wet van 8/12/1992). Indien uw adres onjuist of niet meer relevant is, kan u de verbetering of de verwijdering ervan 

vragen.

Groentemail Beitem - Jaargang 4 - Inagro

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?