Kerk & Israël Onderweg - Luisterend Dienen

Verslag van de studiemiddag van Appèl Kerk en Israël
Het Kairosdocument opnieuw belicht
Het Platform Appèl Kerk en Israël heeft op 26 april een studiemiddag gehouden over het
document ‘Uur van de waarheid’ van Palestijnse christenen, het zogenoemde Kairosdocument.
Omdat in de kerkelijke pers nogal veel aandacht is besteed aan de tekst van dit document, liet
Appèl Kerk en Israël op deze middag in Soest de groepen en instanties die meer op Israël
betrokken zijn reageren. Dat waren er nogal wat.
In een brief aan het moderamen van de
Protestantse Kerk in Nederland had het
Appèl kritiek geuit op de brief die dit moderamen
aan de Israëlische ambassadeur aanbood
naar aanleiding van het Kairosdocument.
De kritiek betrof twee punten. Allereerst
wordt in de brief Israël niet zijn bijbels-legitieme
plek gegund, zoals het als eerstaangesprokene
klip en klaar in de Hebreeuwse
Bijbel staat. De wijze waarop Christus centraal
staat, los van de context van het Eerste
Testament, leidt gemakkelijk tot ideeën over
de vervangingstheologie.
Ten tweede besteedt de brief geen aandacht
aan de voedende rol van de islam in het
Midden-Oosten, waardoor er voor de Joden
én christenen in het Midden-Oosten ‘eeuwenlang
hooguit een gedoogstatus’ is geweest.
Een brief aan de vertegenwoordigers van
omliggende Arabische landen was dan ook
op zijn plaats geweest. Redenen genoeg om
op deze middag een andere kleur toe te voegen
aan de eenzijdige sympathie voor het
Kairosdocument.
Veel kleurschakeringen
Degenen die het woord hebben gevoerd
zijn: de voorzitter van het Appèl Kerk en
Israël, Marja van den Beld; de voorzitter van
de Protestantse Raad voor Kerk en Israël,
André Drost; de studiesecretaris van
Christenen voor Israël, Kees de Vreugd; de
secretaris van het Centraal Overleg Externe
Joodse belangen (CJO), Ruben Vos; rabbijn
Tzvi Marx, docent Jodendom in Nederland;
lid van OJEC, Bert Schüssler; een lid van het
CIDI, Elise Friedman, en op persoonlijke titel
Hans Jansen, bekend publicist. In de zaal
Hoe komt het dat we elkaar zo
moeilijk verstaan?
waren onder andere aanwezig: Jaap
Hamburger, voorzitter van Een Ander Joods
Geluid, en ook mensen van Sabeel, onder
wie Meindert Dijkstra.
De sprekerslijst geeft de evenzovele kleurschakeringen
van de discussie weer. Als
ook de betrokkenen van Sabeel en andere
De sprekers deelden de diepe bezorgdheid om de humaniteit met elkaar.
groeperingen rondom de Palestijnse invalshoek
het woord hadden gevoerd, zou de
metafoor van de Babylonische spraakverwarring
gepast hebben. Het was nu al
moeilijk om een rode draad te vinden in alle
bijdragen. Ik meen die gevonden te hebben
in een citaat dat Marja van den Beld aan het
einde van haar inleiding gaf. Het citaat is
afkomstig van een Spaanse stevig-linkse
journaliste die een groep pro-Palestijnse
demonstranten toesprak:
‘Als journalist is het mijn plicht de waarheid
te zoeken voorbij de vooroordelen, leugens
en manipulaties. De waarheid over Israël
wordt niet verteld. Als een links persoon die
houdt van vooruitgang, ben ik verplicht om
op te komen voor vrijheid, cultuur, educatie
van kinderen tot goede burgers, samenleven
van volken en voor de wetten die door de
Stenen Tafelen van het Verbond tot universele
beginselen zijn geworden. Beginselen
die door het islamitisch fundamentalisme
systematisch tenietgedaan worden. Dat wil
zeggen dat ik, als niet-Joodse, linkse journalist,
een driedubbele morele plicht heb samen
met Israël, want als Israël vernietigd
wordt, zullen vrijheid, moderniteit en cultuur
ook vernietigd worden. De strijd van Israël is
de strijd van de wereld, ook al wil de wereld
daar niet aan.’
Het is deze diepe bezorgdheid om de humaniteit,
die sprekers, elk vanuit hun invalshoek,
met elkaar deelden. In dat licht bezien is ook
het Kairosdocument een schreeuw om aandacht
voor de humaniteit. De noodkreet van
de Palestijnen werd door geen spreker afgezwakt.
Maar hoe komt het dan dat we elkaar
zo moeilijk verstaan?
‘Theologie van de verlegenheid’
Zouden we elkaar niet kunnen helpen met
het formuleren van een ‘theologie van de
verlegenheid’, bijvoorbeeld door Psalm 130
te thematiseren – ’Uit de diepten roep ik tot
U, o Here, hoor mijn stem’? Om daarna weer
eens te praten over de betekenis van het
land, de betekenis van Christus in relatie tot
het Eerste Testament, de essentie van het
begrip ‘dialoog’, de omschrijving van het
begrip ‘staat’ in het volkenrecht, een muur,
verguizing, recht op arbeid voor Palestijnse
kostwinners enzovoorts enzovoorts.
Met die gedachte fietste ik naar huis, nadat ik
nog gesproken had met een lid van Een Ander
Joods Geluid en iemand van Sabeel. Allemaal
aardige en gepassioneerde mensen, vond ik.
Denkend aan het citaat van Tzvi Marx ’Wees
een beetje christelijk en vertrouw op Israël’,
zette ik mijn fiets in de schuur. Ik was weer
veilig thuis. Wat een luxe.
René van den Beld
De inleidingen van deze studiemiddag staan op
www.appelkerkenisrael.nl > Actueel
September 2010 Kerk & Israël Onderweg 3