mei - Meet- en Regeltechniek

INGENIEURSMEDEDELINGEN
MAANDBLAD VAN DE VLAAMSE INGENIEURSKAMER
adreswijzigingen: VIK, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
jaargang 40 • nummer 5, mei 2002
verschijnt niet in juli en augustus
afgiftekantoor Overpelt 1
Foto Bombardier

Voor u zijn de gezondheid en het welzijn van uw werknemers meer dan een wettelijke verplichting.
Het gaat om een investering in uw bedrijfscultuur en de continuïteit van uw
activiteiten. Daarom zoekt u een partner die op uw golflengte zit en die
mee- én vooruitdenkt. PREMED is op de afspraak.
Als regionale Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk
helpen wij u bij het opzetten en realiseren van een succesvol welzijnsbeleid.
Samen zorgen we ervoor dat uw mensen veilig en gezond kunnen werken
en dat ze zich goed voelen in een job die aan hun mogelijkheden is aangepast.
U kan rekenen op een hoogstaande en kwalitatieve dienstverlening.
Meer weten?
Aarzel niet om ons te contacteren, wij geven u graag alle informatie!
PREMED vzw Tel.: 016/308111
Tiensevest 61 bus 2 Fax: 016/308110
3010 LEUVEN e-mail: Info@premed.be
Website: http://www.premed.be
DE NIEUWE GO IS UIT!
ISO
9002
Kom alles te weten over GO, het
-jaarboek voor jong talent.
We nemen je meteen mee naar het hart van de
meest dynamische werkgevers. Ze praten
ongeremd over wie ze zijn en vooral: wie ze
zoeken. Ontdek de bedrijven achter de
vacatures, maar ook de tips en trucs van de
best bewaarde sollicitatiegeheimen, alle details
van de huidige arbeidsmarkt en zoveel meer in
één complete jobgids: GO, haal ‘m nu in huis.
Verkrijgbaar via:
• Media Club: bel 070 233 003
• www.ar-media.be
www.vacature.com/GO
• je dagbladhandel
(formaat 203 x 280 mm, referentie 73-2815, ca. 336
pagina’s, 9 € + 3 € verzendingskosten). Verkoopsvoorwaarden:
na levering heeft de koper 7 dagen
bedenktijd. Indien niet tevreden kan hij de zending in
originele verpakking terugsturen. Betaling gebeurt per
overschrijving na ontvangst.

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Ing. Etienne Beernaerts
E. Claeslaan 29, 9051 Sint-Denijs-Westrem
HOOFDREDACTEUR
Ing. Ivan Born
REDACTIERAAD
Ing. E. Aelbrecht
Ing. E. Beernaerts
Ing. I. Born
Ing. B. Demol
Ing. H. Derycke
Ing. N. Lagast
Ing. G. Roymans
Ing. L. Van Bouwel
REDACTIESECRETARIAAT
Francine Demaret
Eddy De Winter
SECRETARIAAT VIK
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem
Tel. +32 3 259 11 00
Fax +32 3 259 11 01
URL: http://www.vik.be
E-mail: ing@vik.be
Doorlopend open van 08u30 tot 17u00
U kan lid worden door betaling op rekening
406-0098501-56 van de VIK te Wommelgem
€ 50,00
voor technisch en industrieel ingenieurs,
die meer dan drie jaar gediplomeerd zijn;
voor geassocieerde leden
€ 25,00
voor hen, die 3 jaar of minder dan
drie jaar gediplomeerd zijn;
voor een samenwonend lid
(1 e lidmaatschap tegen 50,00 €)
of voor gepensioneerden
€ 12,50
voor studenten-industrieel ingenieur
€ 65,00
voor leden woonachtig in het buitenland
€ 350,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met meer dan 250 werknemers
€ 200,00
voor bedrijven, scholen, instellingen, enz.
met minder dan 250 werknemers
DRUKKERIJ & LAY-OUT
Drukkerij SLEURS nv, Overpelt
Tel +32 11 80 90 90
Fax +32 11 80 90 95
Maandblad
van de VIK,
Vlaamse
Ingenieurskamer
Jaargang 40
Nummer 5
mei
2002
Lid van de Unie van de Uitgevers van
de Periodieke Pers (U.U.P.P.)
Voor de ondertekende artikels zijn alleen
de auteurs aansprakelijk.
EDITORIAAL
Informatie - inflatie
Meer dan ooit is de boodschap vandaag ‘zorg dat je op de hoogte bent.
Informatie levert mogelijk concurrentievoordeel. Kennis is het levenwa-
ter voor succes. De opbouw begint vanaf de geboorte, piekt tijdens de
studies en zet zich voort gedurende de hele professionele loopbaan. De
ingenieur die zich onderscheidt door leergierigheid en een goed geheu-
gen schopt het al makkelijker tot in de hogere regionen van de VIK-
Weddenenquête.
Nieuwsgierigheid en drang om te weten leggen ons geen windeieren.
Maar er zijn ook excessen. De informatiemaatschappij laat het niveau
van dit levenswater al snel stijgen tot aan onze lippen, als ze ons er al
niet in laat verdrinken. Deze zee van informatie houdt van ver misschien
nog wel verband met wat we zoeken, maar een groot pak van informa-
tie en potentiële kennis is dikwijls totaal irrelevant. Met andere woorden,
we verliezen onze tijd. Operationele efficiëntie verdrinkt in een overvloed
van feiten.
Hoog tijd om ons enige informatie-assertiviteit aan te meten. Maar
anderzijds: wie kan zijn nieuwsgierigheid voldoende in toom houden?
Ing. Ivan Born
In dit nummer:
Wereldcongres Lyon
4
Exotische kernen
17
BaMa Nederland
VIK-Vorming
13
22
Two laps to go
VIK-Afdelingen
14
29

GRAAD EN DIPLOMA
Van regionalisering naar mondialisering
Ooit vormden hogescholen en universiteiten eilanden
voor de vorming van ingenieurs. Dan gingen ze wat meer
regionaal samenwerken. Hier en daar kreeg de opleiding
ook een nationale dimensie. In de jaren vijftig was er nog
weinig sprake van internationalisering van het hoger
onderwijs. Het aantal studenten en docenten dat over de
landsgrenzen ging studeren of stage volgen was gering.
In de jaren tachtig groeide de belangstelling voor de internationalisering.
Er kwamen meer gestructureerde en
gefinancierde Europese uitwisselingsprogramma’s. In de
jaren negentig deed naast de Europeanisering ook de
mondialisering of globalisering haar intrede. Opleiding,
vorming en wetenschappelijk onderzoek zullen in de volgende
jaren meer op wereldvlak plaatsvinden. Deze trend
is niet meer te stuiten. Dit vraagt om een beter inzicht
van de studiecurricula en, wat belangrijker is, om een
beter op elkaar afstemmen van de opleidingen.
4 I.M.- MEI 2002
Wereldcongres in
Lyon zet de toon
voor globalisering
van het hoger
onderwijs
Lyon
"Un ingénieur est un
ingénieur"
(rector Domitien Debouzie – Lyon)
Dit was de rode draad van het meerdaags wereldcongres
van universiteiten, onderzoeksinstellingen en hogescholen
dat onlangs aan de Université Claude Bernard in
Lyon plaatsvond. Het wereldcongres waaraan 61 landen
deelnamen, werd georganiseerd door de IAU
(International Associations of Universities) en de UNESCO
(United Nations of Educational, Scientific and Cultural
Organisation) die samen 700 hogere onderwijsinstellingen
uit 150 landen verenigt.
Op uitnodiging van de UNESCO nam de VIK aan het congres
deel. Het gaf ons de gelegenheid om tijdens een van
de workshops de opleiding van industrieel ingenieur voor
te stellen en te vergelijken met gelijkaardige opleidingen
in het buitenland. Ook een bezoek aan een 3-tal universiteiten
en "Grandes Ecoles" in Lyon sterkt onze overtuiging
dat de opleiding van industrieel ingenieur gerust kan
wedijveren met gelijkaardige buitenlandse opleidingen.

Het mondiaal impact van de Sorbonne-verklaring
Nooit heeft in de geschiedenis van het hoger onderwijs
een intentieverklaring voor harmonisering van het hoger
onderwijs zo veel impact gehad als deze aan de
Sorbonne in mei 1998.
De invoering van de BaMa-structuur beperkt zich immers
niet alleen meer tot de 30-tal landen van het Europees
continent. Universiteiten en hogescholen uit de andere
continenten volgen eveneens het Europees model.
"Mondialisering van het hoger onderwijs is pas mogelijk
als de diverse onderwijssystemen transparanter worden"
zei de Nederlandse Prof. Dr. Hans van Ginkel in zijn openingstoespraak.
"Dit vraagt een herbronning, een herschikking
en aanpassing
van het hoger onderwijs.
Wie in de komende
decennia niet bereid is
om in deze nieuwe
wereldcultuur in te stappen,
zal aan de zijlijn van
de vooruitgang blijven
staan" zei van Ginkel. De
Nederlander, die het
wereldcongres voorzat,
is voorzitter van de IAU
en gewezen rector van
de Universiteit van
Utrecht en Tokio.
In zijn uiteenzetting argumenteerde
Prof. Dr.
Komlavi Seddoh het
belang van de harmonisering
van het hoger
onderwijs. Seddoh is
directeur voor de hoger
onderwijsnetwerken van
de UNESCO en gewezen
minister voor onderwijs
en wetenschappelijk onderzoek.
"Wetenschap
kent geen landsgrenzen.
Geïsoleerd wetenschappelijk
onderzoek behoort
tot het verleden…". De
Prof. Dr. Hans Van Ginkel,
Voorzitter IAU
Prof. Dr. Komlavi Seddoh,
directeur UNESCO (links)
UNESCO is een van de promotoren van het wetenschappelijk
onderzoek, de opleidingen en vorming. Met haar
hoofdzetel in Parijs coördineert ze wereldwijd een 500tal
onderzoeksnetwerken en zorgt ze voor uitwisseling
van onderwijzend personeel en onderzoekers in 110 landen.
Daarvoor heeft ze een ambitieus meerjarenprogramma
ontwikkeld waaraan overigens een gevoelige
toename van het werkingsbudget is gekoppeld. De bewering
dat globalisering tot meer "braindrain" zou leiden
dient men volgens de UNESCO-directeur sterk te relativeren.
Een wereldwijde bundeling van know-how leidt volgens
Prof. Dr. Seddoh veeleer tot "braingain".
Geen toeval
Dat Frankrijk een voortreffelijk georganiseerd wereldcongres
inzake het hoger onderwijs in huis haalde is geen
toeval. In Parijs is immers de zetel van de UNESCO en
van de IAU. Met hun duizendtal werknemers zijn beide
instellingen wereldwijd gezaghebbend. Bovendien wilden
de Fransen ook aantonen dat zij het, in 1998, bij het
rechte eind hadden toen hun minister Claude Allègre
voor meer transparantie van het hoger onderwijs pleitte.
Ze gaan er prat op dat de grote landen Duitsland, Italië
en het Verenigd Koninkrijk van meet af aan hun opvattingen
deelden. Uniek is ook het feit dat een paar jaar later
een 30-tal landen zich rond "hun" Sorbonne-verklaring
schaarden. Maar wie de professoren van de Franse universiteiten
en Grandes Ecoles beluistert, stelt al vlug vast
dat de Sorbonne-verklaring hen geen windeieren legt..
De wildgroei van opleidingen aan de Franse
Universiteiten zorgde er immers voor dat niemand in
eigen land nog het bos door de bomen zag. De onderwijsstructuren
in Frankrijk zijn ronduit chaotisch. Deze
ondoorzichtigheid is (was) een ernstige handicap voor de
ruim 650.000 leerlingen die jaarlijks na hun BAC-examen
een studiekeuze in het hoger onderwijs dienden te
maken. De invoering van de BaMa is voor de Franse
onderwijsmiddens "een opluchting".
Met wat moeite legt Prof. Dr. Patrick Debois van de
Université De Caen Basse – Normandië het oude systeem
uit. "Dat behoort straks tot het verleden" zegt hij.
"We kuisen alles op en herbeginnen met een schone lei.
We hebben aan alle universiteiten en Grandes Ecoles
hard gewerkt aan het opstellen van nieuwe studieprogramma’s
die passen in de BaMa-structuur. Dit ging niet
zonder moeite. Intern leidde het vaak tot spanning onder
collega’s" zegt decaan Dubois. Mijn opmerking over het
feit dat de BaMa geënt is op het Angelsaksisch onderwijssysteem
lacht hij met een Frans chauvinisme weg.
"Les Anglais sont un cas apart…. Le BaMa est d’origine
Française".
Honkvastheid doorbreken
Volgens Prof. Dr. Bernard Bigot, directeur van de "Ecole
Normale Supérieure van Lyon", één van de Grandes
Ecoles zijn de Franse studenten honkvast.
Internationalisering is ver van hun bed. Bigot wijdt dit aan
hun onvoldoende kennis van het Engels, maar ook aan de
ingesteldheid van de Fransen zelf. "Wie in een groot land
leeft sluit zich ook gemakkelijk op", zegt Bigot.
Van de twee miljoen studenten waren er in het voorbije
academiejaar amper 17.000 (minder dan 1 procent) die
via een Erasmusprogramma in het buitenland gingen studeren.
Rekening houdend met alle mogelijk aangeboden
uitwisselingsprogramma’s zijn er slechts 10 procent van
de Franse studenten die voor een korte periode naar het
buitenland gaan studeren. Bigot stelt echter vast dat er
recent een verhoogde belangstelling is. Vooral een verblijf
in het Verenigd Koninkrijk is fel in trek.
De belofte van Jean Chirac en Lionel Jospin
De karige financiële tegemoetkoming voor een studieverblijf
in het buitenland is volgens de studentenverenigingen
een van de redenen van het gering succes van de internationalisering.
De Franse studenten hebben dienaangaande
bij herhaling hun ongenoegen te kennen gegeven.
I.M.- MEI 2002
5

GRAAD EN DIPLOMA
Tijdens hun presidentscampagne beloofden Jacques
Chirac en Lionel Jospin een betere tegemoetkoming van
de regering. Onder de foto van de beide presidentskandidaten
kon men in grote letters hun belofte lezen.
Jospin beloofde de studenten "un séjour à l’étranger de
six mois". Chirac hield het bij een zogenaamde "compensatieformule".
Het aantal buitenlandse studenten dat in Frankrijk komt
studeren, dient volgens Chirac door evenveel Franse studenten
in het buitenland gecompenseerd te worden. Het
gastland dient de kosten op zich te nemen. Het is uitkijken
hoe Chirac deze belofte zal waarmaken.
Universiteiten en Grandes Ecoles willen nochtans in de
opleiding een tijdelijk verblijf van de studenten in het buitenland
als een verplicht deel opnemen. Als dit werkelijkheid
wordt mag vooral het Verenigd Koninkrijk in de
komende jaren een invasie van Franse studenten verwachten.
"Un ingénieur est un ingénieur"
Prof. Dr. Domitien Debouzie is van opleiding ingenieur
biochemie. De man is rector van de Université Claude
Bernard in Lyon en voorzitter van de "Pôle Universitaire
de Lyon" (zie kader). Op mijn vraag hoe hij tegen de opleiding
aankijkt van ingenieurs in diverse landen, kijkt hij me
ietwat verbaasd aan. "Ah, monsieur, un ingénieur est un
ingénieur, point al la ligne…".
Volgens hem is ook een arts niets anders dan een arts.
Dit geldt ook voor een bakker en voor veel andere beroepen,
zegt hij. "Le métier d’ingénieur résiste à une approche
descriptive simple. Le terme ingénieur recouvre
notamment plusieurs dimensions, comme la culture
scientifique et technique, l’aptitude à la résolution de problèmes,
mais surtout l’action. Vous comprenez l’action
d’un ingénieur est importante. C’est à dire, la construction
d’ouvrages et la réalisation de projects. Voilà. Est-ce
que j’ai repondu à votre question?
Au-delà de la formation scientifique et technique qui fait
6 I.M.- MEI 2002
Enkele cijfers
Aantallen ECL INSA
Studenten
(max. toegelaten) 1.000 4.000
(voor de 4 GE’s
van Lyon, Rennes,
Rouen,Toulouse)
Professoren en
onderzoekers
Niet onderwijzend
personeel
200 373
200 550
Gastprofessoren 250 100
Doctoraatsstudenten 200 690
la socle de la culture de l’ingénieur, la préparation à l’entrepreneurait
est désormais une dimension indispensable
au bagage de l’ingénieur…".
En hoe vertaalt de rector dit allemaal in het kader van de
invoering van de BaMa? Zijn antwoord is helder: "il faut
utiliser le vocabulaire correct". Dit houdt volgens hem in
dat het studieniveau van elke ingenieur, in welk land hij of
zij ook heeft gestudeerd, overeenstemt met de graad van
master ("un mastère", zegt hij). Dit houdt ook in dat de
internationale herkenning van de wetenschappelijke én
technische vorming tot uiting komt door de toevoeging
"science". Maar, merkt de rector op, de roeping van elke
ingenieur gaat verder dan deze van een zuiver theoretisch
gevormde wetenschapper. "Un ingénieur doit être
capable de transformer une innovation issue d’un laboratoire
en une activité industrielle rentable".
Rector Debouzie is een wijze man. Een ingenieur is inderdaad
een ingenieur. Wereldwijd geldt dit voor alle ingenieurs,
ook voor deze in ons land.
Ing. Noël Lagast
Onderzoekscentra en hoger onderwijs in de regio
Rhône-Alpes
De regio Rhône-Alpes is de tweede grootste van
Frankrijk. De oppervlakte is vergelijkbaar met België,
Nederland of Zwitserland. De regio omvat 8 departementen
(Ain, Ardèche, Drôme, Isère, Loire, Rhône,
Savoie en Haute-Savoie) en telt 5,5 miljoen inwoners.
De hoofdstad is Lyon (1,26 miljoen inwoners). Naast
Lyon behoren Grenoble en Saint-Etienne tot de voornaamste
steden (+- 300.000 inwoners). In de regio
Rhône-Alpes heeft men 9 universiteiten, 32 Grandes
Ecoles (waaronder 21 voor ingenieurs) en 600 onderzoekslaboratoria.
De regio telt ruim 200.000 studenten.
De onderzoeksinstellingen stellen 20.000 onderzoekers
te werk. De meest bekende zijn: de CERN, ESRF
(Europees Laboratorium voor Synchrotron Straling),
CIRC (Internationaal Agentschap voor kankeronderzoek),
CNRS (Wetenschappelijk Onderzoekscentrum
van Lyon), CEA (Atoom-Energy Commissie), CNET
(Nationaal Centrum voor Telecommunicatie Studies)
en de INSERM (Nationaal Gezondheids- en Medisch
Onderzoeksinstituut).
Onderzoekscentra, Universiteiten en Grandes Ecoles
vormen een belangrijke aantrekkingspool voor heel
wat industriële bedrijvigheid. 35 % van de actieve
bevolking werkt in de industrie, 63 % in de dienstensector
en 2% in de landbouwsector.
N.L.
Lyon

Marathonloper rector
Domitien Debouzie en zijn
imperium
Prof. Dr. Ingénieur-diplomé
Domitien Debouzie (53) is rector
van de Université Claude
Bernard in Lyon en tevens voor-
Rector Domitien Debouzie
zitter van de Pôle Universitair de
Lyon, een associatie van de 3
universiteiten en 4 Grandes Ecoles in Lyon. De groep
telt 110.000 studenten. De Claude Bernard
Universiteit (ook Université Lyon I genoemd) is de
grootste. Ze telt 27.300 studenten. Naast een universitair
ziekenhuis omvat de uitgestrekte campus
(waar overigens het wereldcongres plaatsvond), een
200-tal gebouwen waaronder 95 onderzoekslaboratoria.
Aan de universiteit zijn 1.800 voltijdse professoren
verbonden, 450 onderzoekers en een duizendtal
Ph-D studenten afkomstig uit diverse landen. De
campus paalt aan het 105 ha groot park "la Tête-d’Or"
dat ook een unieke Zoo omvat. De prestigieuze
Boulevard des Belges vormt een van de toegangswegen
tot de campus. De invloed van de Belgen en het
vroeger Belgisch vorstenhuis is er duidelijk zichtbaar.
In la Tête-d’Or vindt men er een "kopie" van de serres
van Laken.
Rector Domitien Debouzie behaalde in 1969 zijn
graad van ingénieur-diplomé (biochemie) aan het
Institut National des Science Appliqueées (INSA), een
van de twee Grandes Ecoles voor ingenieurs in Lyon.
In 1980 promoveerde hij tot doctor in de wetenschappen.
Tot 1993 werkte hij als onderzoeker aan
een onderzoekscentrum in Algerië. Op zijn palmares
prijken een 70-tal wetenschappelijke publicaties en
een paar gespecialiseerde wetenschappelijke boeken.
Tot aan de eeuwwisseling was hij een van de topadviseurs
op het Ministerie voor Hoger Onderwijs in
Parijs. Daarna keerde hij terug naar de Université
Claude Bernard in Lyon als "professeur classe exceptionelle",
een functie die hij combineert met deze van
rector van de universiteit en voorzitter van de PUL.
België ligt de bescheiden rector nauw aan het hart.
Spontaan zoekt hij op het wereldcongres het handvol
Belgen op. Door zijn hartelijkheid en openheid leer ik
hem als mens wat beter kennen. Hij is gehuwd en
heeft 3 kinderen. Destijds kwam hij regelmatig mijn
zijn gezin op verlof aan de Belgische kust. "Pas pour
bronzer" zegt hij. Wel om te trainen, om een paar uur
per dag langs de vloedlijn te lopen. De rector is een
sportief iemand. Hij nam aan meerdere marathonwedstrijden
deel, onder meer in Athene en Dublin.
Een "vainqueur" ben ik nooit geweest, zegt hij. Wel
behaalde hij enkele eervolle plaatsen. Dat dankte hij
onder meer aan de training aan onze kust. En daarvoor
haalt hij een reden aan: keiharde discipline en
vooral "l’air que l’on y respire", vindt hij van een "bijzondere
kwaliteit". "L’air n’est pas celui des montagnes.
L’air de votre côte est très agréable pour un
marathonien. Il me semble…".
N.L.
Grandes Ecoles
In Frankrijk worden ingenieurs opgeleid aan "Grandes
Ecoles" (GE). Dit leidt tot de graad van "ingénieurdiplômé".
De studieduur bedraagt 5 jaar. Aan sommige
universiteiten kan men sinds 1991 ook de graad
en het diploma van "ingénieur-maître" behalen aan de
zogenaamde "Instituts Universitaire Professionnalisés
(IUP)". De studieduur bedraagt 4 jaar. De opleiding
verschilt grondig van deze aan de GE’s en is vergelijkbaar
met deze van bijvoorbeeld licentiaat in de wetenschappen.
De Commissie voor Ingenieurstitulatuur erkent de studies
van "ingénieur-maître" echter niet als ingenieursopleiding.
De oudste GE voor ingenieurs in Lyon is de "Ecole
Centrale" (ECL). De tweede oudste is het "Institut
National des Sciences Appliquées" (INSA). Ze ontstond
in 1957 als een fusie van de ingenieursscholen
uit Lyon, Rennes, Rouen en Toulouse. Ze beschikt
over een totale campusoppervlakte van 98 ha. De ECL
verhuisde enkele jaren geleden van het stadscentrum
naar een moderne campus in Ecully. De INSA is
gespreid over 4 campussen, waarvan één campus
van 18 ha gelegen is in de onmiddellijke buurt van de
Universiteit Claude Bernard in Lyon.
"Grandes Ecoles" ontstonden in de vorige eeuw als
afzonderlijke scholen als reactie op de universiteiten
die het moeilijk hadden met de "academische waarde"
van de ingenieursopleiding. GE’s zijn gerenommeerde
instellingen. Ze profileren zich als hoog-gekwalificeerde
onderwijsinstellingen. Universiteiten en GE’s onderscheiden
zich graag van elkaar. Wie aan een universiteit
studeert is een "étudient". Voor de GE geldt de
benaming "élèves". De afgestudeerden noemen zich
respectievelijk "Centraliens" en "Insaliens".
Er bestaat weinig of geen concurrentie tussen de GEinstellingen
voor ingenieurs. Dit komt omdat het aantal
"leerlingen" door het Ministerie van Hoger
Onderwijs in Parijs wordt beperkt. De verdeling van
aantal studenten per GE gebeurt volgens een relatief
strenge regelgeving.
Het volledig studietraject van 5 jaar wordt opgedeeld
in 2 fasen. Na het middelbaar onderwijs en het BACexamen
volgen de kandidaat ingenieurs een vooropleiding
van 2 jaar (Classe Préparatoire). De selectie tot
de laatste fase van de studies (3 jaar), de zogenaamde
"ingenieursfase" gebeurt via het nationaal toelatingsexamen
of "Concours". De opleiding leidt tot de
graad van "ingénieur-diplômé". Doctoreren (3 jaar)
gebeurt meestal aan speciale onderzoeksafdelingen
van de universiteiten, maar ook aan GE’s kan men
tegenwoordig doctoreren.
I.M.- MEI 2002
7

GRAAD EN DIPLOMA
Kabinetschef Gaston Colebunders zorgde in 1969
voor opschudding onder de technisch ingenieurs
Gaston Colebunders (1920-1988) stond in de jaren
zestig en zeventig bekend als de architect van het plan
van de toenmalige regering(en) om het hoger onderwijs
in ons land te hervormen. Dit gebeurde naar aanleiding
van het invoeren van de Europese richtlijn.
De in Berchem, bij Antwerpen, geboren kabinetschef
was gedurende 13 jaar een vaste waarde op het
Ministerie van Onderwijs, dat destijds het Ministerie van
Nationale Opvoeding werd genoemd. Hij was een machtige
man en hij was er zich ook van bewust. Vaak sprak
hij in termen van "mijn minister ziet het zo of zo" maar
vermoedelijk dacht hij "ik zie het zo". De kabinetschef had
visie, eruditie en een degelijke dossierkennis.
Gaston Colebunders studeerde voor licentiaat wiskunde
aan de Universiteit van Gent. Hij gaf een tijdje les in het
middelbaar onderwijs en werd achtereenvolgens inspecteur,
kabinetsattaché en directeur-generaal van het
hoger onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek. Als
kabinetschef op het ministerie van Nationale Opvoeding
was hij een vaste pion, de pater familias van het kabinet.
Hij diende in de periode 1968 tot 1981 vijf opeenvolgende
socialistische onderwijsministers: Piet Vermeylen
(1968-1972), Willy Claes (1972); Willy Calewaert
(1973-1974), Jozef Ramaekers (1977-1980) en
opnieuw Willy Calewaert van 1980 tot 1981. Jef
Ramaekers was in de jaren zestig directeur geweest van
het kolendirectorium.
In de jaren vijftig stond Colebunders aan de wieg van de
Schoolpactwetgeving en van het Vernieuwd Secundair
Onderwijs. Hij eindigde zijn loopbaan als voorzitter van
het Gemeenschappelijk Bureau van de Universiteit
Antwerpen dat de coördinatie verzorgde tussen de drie
Antwerpse Universiteiten. Colebunders stond bekend als
een van de drijvende krachten achter democratisering
van het hoger onderwijs.
Hij paste perfect in de tijdsgeest van weleer: ondefinieerbaar
en weinig empathisch. Dit was althans onze
ervaring tijdens een ontmoeting op zijn kabinet, begin
1970. Hij voerde het woord, een monoloog gesprek, dat
slechts af en toe werd onderbroken door de schorre lispelende
stem van een nietszeggende Piet Vermeylen.
Ondergedompeld in het imago van kabinetschef kon hij bij
elke, naar zijn gevoel contraproductieve tussenkomst,
kregelig uit de hoek komen. Dan verdampte het laatste
spatje contact. Wederzijdse meningvorming was niet aan
hem besteed.
8 I.M.- MEI 2002
De geschiedenis
van de ingenieur
(deel 28)
Het plan Colebunders
De invoering van de Europese richtlijn inzake de onderlinge
erkenning van de diploma’s in het Europa van de Zes
was voor onze regering het signaal om het hoger onderwijs,
dat verstrekt werd buiten de universiteit, te hervormen.
Daarvoor diende eerst een nieuwe wet te worden
gestemd inzake de structuur van het hoger onderwijs. Er
dienden eveneens een reeks van KB’s te worden aangepast
of tot wet te worden omgevormd. Al deze hervormingen
behoorden destijds tot de bevoegdheid van de
federale regering. Van decreten was er nog geen sprake.
Het eerste wetsontwerp droeg het nummer 609. Het
was gesteund op de adviezen en voorstellen van de
Commissie Rens, een commissie die heel wat voorstellen
had overgenomen van de eerder geïnstalleerde werkgroep
De Witte. In de wandelgangen en onder de technisch
ingenieurs kreeg het wetsontwerp 609 de naam
"plan Colebunders".
De uitgelekte veranderingen waren ingrijpend en voor de
beroepsverenigingen voor technisch ingenieurs als niet
ontvankelijk of bespreekbaar verklaard. Het ongenoegen
was bijzonder groot. Bij de studenten technisch ingenieurs
van het hele land volgde de ene staking op de andere.
1969 was een bijzonder woelig jaar. De onzekere toestand
veroorzaakte een terugval van het aantal studenten
technisch ingenieur in het hele land van 8.700 in
1965 tot 7.800 in 1970.
In de analen van de geschiedenis van de technisch ingenieurs
staat 1969 opgetekend als een sleuteljaar. Een
jaar later waren de vooropgestelde veranderingen reeds
grotendeels omgezet in wettelijke bepalingen.
Op 16 april 1969 hielden de studenten en de afgestudeerden
in Brussel een eerste massale betoging. In het
najaar volgden opnieuw een reeks prikacties, lesonderbrekingen
en voorlichtingsvergaderingen.

Een plan dat te nemen of te laten was
Wie kabinetschef Gaston Colebunders voor een uiteenzetting
kon strikken had niet alleen de zekerheid van een
succesvolle opkomst, maar ook van een levendig debat.
Dit lukte de studenten technisch ingenieurs die waren
verenigd in de Nationale Federatie van Studenten
Technisch Ingenieurs (NFSTI). De NFSTI telde 45 aangesloten
scholen uit het hele land. Op hun uitnodiging hield
Colebunders op dinsdag 2 december 1969 een uiteenzetting
in de Magdalenazaal in het Centrum van Brussel.
Naast de voorzitter van de NFSTI, Leo Wezenbeek,
waren de andere sprekers: t.ing. Omer François (voorzitter
van de VVTI), t.ing. Roger Lully (voorzitter van de
NUTI), de volksvertegenwoordigers Frank Swaelen (CVP,
thans CD & V), Maurits Coppieters van de Volksunie en
t.ing. Gustaaf Van Wichelen namens de Partij voor
Vrijheid en Vooruitgang (PVV).
Een 2000-tal studenten waren op de uitnodiging ingegaan.
Na de inleiding tot het debat zette Gaston
Colebunders meteen de toon. Hij zei: "Indien de technisch
ingenieurs met hun diploma in het toekomstig
Europa wensen te overleven, dan zal hun huidige opleiding
aan de Europese evolutie van het hoger onderwijs
dienen te worden aangepast. Mijn minister zal dienaangaande
binnenkort zijn hervormingsplan voorleggen aan
de Wetgevende Kamers. De hervorming van het hoger
onderwijs waartoe ook jullie opleiding behoort, is een
gevolg van de Europese richtlijn inzake onderlinge erkenning
van diploma’s. Na goedkeuring in de Kamers zal het
voorstel te nemen of te laten zijn. Er is geen andere
mogelijkheid". De steile aanloop tot het debat lokte een
eerste luidruchtige reactie uit.
"Ons plan, niets anders dan ons (mijn) plan"
In zijn licht onvervalst Antwerps accent domineerde
Colebunders het drie uur durend debat. Overtuigd van
zijn gelijk en van zijn goede bedoelingen (wat de geschiedenis
ook aantoont) praatte de voormalige wiskundele-
raar eerder in uitroeptekens.
Nu eens had hij het over "het plan van
mijn minister" dan weer over "ons plan".
Met "mijn" minister bedoelde hij Piet
Vermeylen, met "ons" plan insinueerde hij
de opvattingen van de commissie Rens
en de Werkgroep De Witte.
Of het nu ging over "le plan de mon ministre"
of over "notre plan de réformation"
het deed er voor de Franstaligen allemaal
niet toe. De geschiedenis toont aan dat
er steeds een goede voorbereiding achter
het werk stak. Het gedachtegoed
inzake de harmonisering van de diploma’s
had een Europese dimensie gekregen,
Gaston Colebunders
wat voor die tijd nieuw was. De innoverende
ideeën van Colebunders sloegen
helaas niet aan. Een begrijpelijke reactie. Er was immers
sinds 1933 niet aan de opleiding van technisch ingenieur
getornd. Nochtans hadden de beroepsverenigingen voor
technisch ingenieur, VVTI en NUTI, sinds 1959 de regering
herhaaldelijk om een wettelijke regeling van hun studies
gevraagd.
Boboco
Het voorgestelde herstructureringsplan betekende een
revolutie, een heiligschennis van het bestaand systeem.
Mede door een aantal schokkende uitspraken van de
kabinetschef ontaarde het debat herhaaldelijk in rumoer.
Het bezorgde hem de bijnaam "boboco", lees "bourgeoisbohémien-Colebunders".
Studenten en technisch ingenieurs
hadden het gevoel dat ze gemanipuleerd werden.
Het plan van de "boboco" werd fel gecontesteerd en leidde
tot talrijke studentenacties. Geliefd was de kabinetschef
in die jaren zeker niet, maar dit zal hem geen zorg
zijn geweest.
Het debat van 2 december 1969 was zijn tweede openbare
en ook zijn laatste confrontatie met de studenten en
technisch ingenieurs. Als kabinetschef zal hij tot 1981
aan de voorbereiding van een aantal wetsontwerpen verder
werken. Deze zullen uitmonden in de Wet van 18
februari 1977 die de graad en het diploma van industrieel
ingenieur instelde.
Lange en korte type
In 1969 zorgde het zogenaamde plan Colebunders voor
een nieuwe structuur voor het hoger onderwijs. Het vernoemde
voor het eerst het hoger onderwijs van het lange
en van het korte type, een terminologie die gedurende
dertig jaar werd handhaafd. "HOLT" en "HOKT" werden
gemeengoed. Het decreet van 1995 zal de "HOLT" en
"HOKT" vervangen door respectievelijk het hoger onderwijs
van 2 cycli en het hoger onderwijs van 1 cyclus
(HO2C en HO1C).
De hogere instellingen buiten de universiteit werden tot
hogescholen omgedoopt. Daarmee voerde men opnieuw
de benaming in die reeds in 1933 werd toegepast, maar
die in de loop der jaren van de kaart verdween.
Aanvankelijk bedroeg de studieduur voor het hoger
onderwijs van het korte type twee jaar. De meeste vrije
scholen hielden het bij 3 jaar. De kaderwet van 7 juli
1970 bracht de studieduur voor het korte type uniform
op 3 jaar.
I.M.- MEI 2002
9

GRAAD EN DIPLOMA
Beroepsdiploma
In het kader van wat voorafgaat lichten we nog enkele
merkwaardige passages uit de toespraak van de kabinetschef
van dinsdag 2 december 1969. Colebunders:
"Degene die de eerste cyclus van het hoger onderwijs,
dat uit 2 cycli bestaat, met succes hebben beëindigd,
zullen 2 diploma’s krijgen. Het eerste zal rechtstreeks
toegang geven tot de arbeidsmarkt. Dit is het zogenaamde
beroepsdiploma. Het tweede is een "paspoort"
dat toegang zal geven tot de tweede cyclus".
In de Wet van 18 februari 1977 werd echter de benaming
beroepsdiploma niet weerhouden. In de plaats
kwam "diploma van kandidaat industrieel ingenieur". Voor
de arbeidsmarkt had het diploma een geringe waarde.
In de Wet van 18 februari 1977 was er ook geen sprake
meer van een tweede diploma dat volgens
Colebunders de betekenis had van een "paspoort" voor
de tweede cyclus.
Revaloriseren: 4 jaar
Het ontbrak Colebunders niet aan gedrevenheid. Wij citeren:
"Revaloriseren betekent niet dat men het nieuw
onderwijsstelsel, dat mijn minister voorstelt, gelijk zal
mogen stellen met het oude. Tussen beide zal er immers
een duidelijk en groot verschil zijn. In het nieuw stelsel
zullen we voor alle scholen de studieduur van technisch
ingenieur op 4 jaar brengen. Bovendien zullen ook de
bekwaamheidsbewijzen voor het bestuurs- en onderwijzend
personeel niet dezelfde zijn. We zullen ze gelijkstellen
met deze van de universiteiten. We zullen bijgevolg de
studies revaloriseren. Met deze herwaardering willen we
een grote stap voorwaarts zetten en de opleiding kwalitatief
optillen. Dit is overeenkomstig de Europese richtlijn".
Het voornemen van de regering kreeg op 7 juli
1970 kracht van wet.
"Geef Caesar wat Caesar toekomst"
Op de volgende uitspraak van de kabinetschef kwam er
een ongewoon fel protest. Wij citeren: "Aan de huidige
technisch ingenieurs kan men niet geven wat hen niet
toekomt. Dit zou immers ons hervormingsplan van meet
af aan hypothekeren. We mogen immers niet aan
Caesar geven wat hem niet toekomt". Na een minutenlang
fluitconcert dreigde Colebunders op te stappen. Een
afgang kon nog net worden vermeden.
"Plus est en vous"
Na het luidruchtig protest veranderde de kabinetschef
van tactiek en volgde er even een kort intermezzo van lof.
"Jullie probleem is theoretisch aanhangig sinds 1934,
maar in de praktijk sinds 1958, toen de Schoolpactwet
werd gestemd. Men heeft helaas deze wet verkeerd
geïnterpreteerd. Veel erger is dat men ze ook verkeerd
heeft toegepast. Er vond een ongebreidelde wildgroei van
scholen voor technisch ingenieurs plaats. Er zijn te veel
scholen. Daardoor twijfelt men in het buitenland aan de
kwaliteit van jullie opleiding. De verzuiling van het hoger
onderwijs deed geen goed aan jullie opleiding. Ik ga volledig
akkoord dat jullie daaraan geen schuld hebben.
Maar de feiten zijn wat ze zijn. Mijn minister tracht voor
jullie een oplossing te vinden. Plus est en vous". Er volgde
een bescheiden applaus.
10 I.M.- MEI 2002
Studies rangschikken op universitair niveau
Tijdens het "Magdalena-debat" stelde Colebunders dat de
regering eerstdaags een wetsvoorstel aan het parlement
zou voorleggen. Deze zou onder meer het hoger onderwijs
van het lange type onder het universitair niveau
rangschikken. "We brengen daarmee jullie opleiding in
overeenstemming met de Europese opvattingen inzake
het universitair niveau van opleidingen. Deze operatie is
niet zo evident. Van onze kant vraagt dit een grote
inspanning. Van jullie kant vragen we ook een minimum
aan bereidheid om ons plan te laten slagen".
Een half jaar later werd het voornemen van de regering
omgezet in artikel 2, hoofdstuk II van de Wet van 7 juli
1970. De tekst verscheen in het Belgisch Staatsblad van
12 september 1970.
Technisch ingenieurs werden industrieel ingenieur
Colebunders: "Als ons opzet voor de hervorming van de
studies van technisch ingenieur voor het buitenland
geloofwaardig wil zijn, dan moeten we met een schone
lei van vooraf aan beginnen. Een essentiële voorwaarde
daartoe is het afschaffen van de titel van technisch ingenieur.
Jullie worden immers hoofdzakelijk voor de industrie
opgeleid. Dit omhelst een ruimer veld dan alleen dat
van de techniek. Is het niet? Jullie titel moet dus worden
aangepast. Dit betekent dat de titel van technisch ingenieur
zal worden vervangen door industrie ingenieur" (de
kabinetschef sprak nog niet van industrieel ingenieur).
Het voorstel lokte opnieuw een heftig protest uit.
De Wet van 18 februari 1977 zal bij Art. 3 de graad en
diploma van kandidaat industrieel ingenieur en van industrieel
ingenieur instellen. De Wet verscheen in het BS
van 12 maart 1977.
Rationaliseren en afschaffen, geen oude schuren
Colebunders: "Ik acht het persoonlijk ondenkbaar dat al de
huidige scholen voor technisch ingenieur zullen voldoen
aan de vooropgestelde normen inzake de vereiste kwaliteit
van het hoger onderwijs van het lange type. Geef toe,
het groot aantal scholen maakt dit onmogelijk. We zullen
bijgevolg het aantal scholen moeten beperken. We moeten
rationaliseren. Dit is een logische operatie die men
ook in vele ondernemingen toepast. Als ingenieurs efficiënter
een product op de markt willen brengen, dan
overwegen ze eerst of ze dit kunnen doen met nieuwe
machines. Jullie werken met die ‘tuigen’ ook niet graag in
verouderde en voor deze machines niet aangepaste
gebouwen, zoals bijvoorbeeld in een oude schuur. Wel, dit
is ook de visie van mijn minister. De hervorming zullen we
in een nieuw kleed stoppen. Hoe kunnen we dit verwezenlijken?
Het zou veel eenvoudiger zijn om de bestaande
scholen voor technisch ingenieur af te schaffen. Dan kunnen
we opnieuw beginnen, weliswaar met een beperkt
aantal gloednieuwe instellingen. Natuurlijk koppelen we
daaraan een merkbaar hoger niveau van jullie opleiding. In
het ideaal geval zouden we de nieuwe opleiding in nieuwe
gebouwen kunnen aanbieden. Ik besef dat deze ideeën
veel weerstand zullen ondervinden. Er zijn immers in ons
land nog veel heilige huisjes. Van deze situatie zijn jullie
reeds vele jaren het slachtoffer. Als je iets wil veranderen
moet je dat ook drastisch doen. We denken eraan om
deze nieuwe instellingen op basis van demografische- en
economische gegevens in te planten".

17 nieuwe scholen?
In de volgende passage ontpopt Colebunders zich tot een
echte bouwheer. "In ons land is er plaats voor 17 nieuwe
scholen, niet meer! Als het van mij zou afhangen dan
zou ik maximum 14 nieuwe scholen bouwen. Mijn kabinetsmedewerkers
hebben dit berekend. Dit zal niet veel
geld kosten. Geld is immers ondergeschikt aan het doel.
We zullen dit in de onderwijsbegroting opnemen. Als je
iets wil veranderen en je bent overtuigd dat het nuttig en
noodzakelijk is voor het welzijn, dan mag je ook niet treuzelen.
Ik ben voor de uitvoering van goed doordachte
plannen".
Eerste fusie: industriële hogeschool
Wat is er met de uitvoering van "zijn" voornemen
gebeurd? De oude scholen bleven "overeind". Tussen
1973 en 1990 werden er talrijke campussen gebouwd.
In dezelfde periode werd in het hele land het aantal scholen
voor technisch ingenieur van 53 tot 23 teruggebracht.
Dit gebeurde door het fusioneren van vaak kleine
instellingen. Sommige hadden immers minder dan 200
studenten. De al of niet gefusioneerde nieuwe instellingen
werden industriële hogescholen.
Tweede fusie: van industriële hogeschool naar
hogeschool
In de periode van 1977 tot 1994 werden de industrieel
ingenieurs opgeleid aan een industriële hogeschool. De
studieduur bedraagt 4 jaar. Het decreet van 13 juli
1994 betreffende de hogescholen in de Vlaamse
Gemeenschap wijzigde grondig het vorig stelsel (BS 31
augustus 1994). Er kwam een tweede fusie, met name
het "samensmelten" van de één-cyclus-instellingen
(HOKT) met de twee-cycli (HOLT). Binnen de gefusioneerde
instelling, de hogeschool, werd de industriële hogeschool
herleid tot een departement en kwam er een
einde aan de autonome instellingen voor industrieel ingenieur.
Het decreet legde de zending vast van de hogeschool,
het toepassingsgebied en de organisatie van het onderwijs.
Het stipuleerde eveneens het onderscheid tussen
de één- en twee-cycli-opleidingen. De opleiding van industrieel
ingenieur werd in het decreet omschreven als van
academisch niveau, en niet langer meer als van universitair
niveau.
De decreetgever onderschreef daarmee het academisch
en wetenschappelijk karakter van de opleiding voor industrieel
ingenieur.
Het verwateringseffect
In de Memorie van Toelichting van het hogeschooldecreet
van 1994 erkende de decreetgever dat een precieze
afbakening tussen het hoger onderwijs aan de universiteiten
en aan de hogescholen (2 cycli) nooit echt
mogelijk zal zijn. De feitelijkheid zal dit ook aantonen.
In de industrie verdween het onderscheid tussen diploma’s
van industrieel en burgerlijk ingenieur bij de uitoefening
van de beroepsactiviteiten. Alsmaar meer golden
De geschiedenis
van de ingenieur
ook in de openbare diensten dezelfde aanwervingsvoorwaarden
voor industrieel en
burgerlijk ingenieurs. Ook voor de licentiaten
die aan het HO2C worden opgeleid,
golden dezelfde aanwervingsvoorwaarden als voor hun
collega’s uit de universiteiten.
In de gefusioneerde structuur van de hogeschool konden
sommige departementen zich moeilijk wennen aan de
onderwijs- en onderzoekscultuur die reeds lang van toepassing
was aan de vroegere autonome industriële hogescholen.
Het beleid was op deze cultuur niet voorbereid.
Het zogenaamde "verwateringseffect" heeft gevolgen
voor de internationale erkenning van de graad en het
diploma van industrieel ingenieur. In een internationale
wereld van activiteiten hebben de pas afgestudeerde
industrieel ingenieurs het bijzonder moeilijk om aan te
tonen dat hun opleiding die aan een hogeschool wordt
verstrekt ook van academisch niveau is. Daardoor verwaterden
ook de oorspronkelijke goede bedoelingen van
de Europese Richtlijn. Tegen deze gang van zaken protesteerde
de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK). De regeringswisseling
zorgde in het najaar van 2001 voor een
eerste concept van voorontwerp van decreet waarin een
voorstel voor het associëren van hogescholen en universiteiten
werd opgenomen. Associaties zijn overeenkomsten
die op vrijwillige wijze tot stand komen tussen een
Vlaamse universiteit en een of meerdere hogescholen.
Begin 2002 waren de meeste associatieakkoorden
ondertekend.
1976: voorstel voor een beleid op lange termijn
In 1976 stelden de Faculteiten Toegepaste
Wetenschappen voor om een associatie te vormen tussen
de twee ingenieursopleidingen, burgerlijk en industrieel
ingenieur. In een nota aan de Kamerleden had de
Commissie van decanen het over "een globale visie en
een beleid op lange termijn".
Zowel vanwege de industriële hogescholen als vanwege
de industrieel ingenieurs zelf kreeg het voorstel destijds
veel tegenwind. Het concept van voorontwerp van
decreet van 11 oktober 2001 nam echter het idee uit
1976 terug over.
Na het concept-voorontwerp van decreet volgde op 20
november 2001 een "voorontwerp van decreet". Het
geheel is een verfijning van de teksten uit het vorig concept.
Het komt beter tegemoet aan de Sorbonne-
Bologna-verklaring die een harmonisering van het
Europees hoger onderwijs en de graden en diploma’s
beoogt. Binnen het kader van gangbare internationale
titels eist de VIK voor de industrieel ingenieurs de titel
van Master of Science (MSc) op. Een derde voorontwerp
van structuurdecreet verscheen op 18 januari 2002.
Opnieuw solliciteren voor onderwijzend personeel
Wellicht droomde Gaston Colebunders in 1969 over de
oprichting van 17 gloednieuwe gebouwen. Voor bouwondernemers
was er werk in het verschiet. Ook voor de
"selectie" van het onderwijzend personeel. De boodschap
van Colebunders op 2 december 1969 was duidelijk:
"Het onderwijzend personeel van de 17 nieuwe scholen
I.M.- MEI 2002
11

GRAAD EN DIPLOMA
voor "industrie-ingenieur" zullen we via selectieproeven
aanwerven. Ze zullen ook over minimum bekwaamheidsbewijzen
moeten beschikken. We streven immers naar
een hoog niveau van het professorenkorps. Deze operatie
zal ons niet veel kosten. We zullen immers niet veel
personeel nodig hebben, want in het nieuw systeem zal
er immers les worden gegeven aan grote groepen van
studenten. Dit betekent niet dat de personeelsleden uit
de oude scholen zich geen kandidaat mogen stellen voor
een leeropdracht in de nieuwe instellingen. We moeten
immers rekening houden met hun wettelijk statuut ….".
De fantasie van de kabinetschef reikte duidelijk tot aan de
hemel. Hij kreeg een nul op het rekwest.
Afbraakmateriaal te koop
Vraag vanuit de zaal: "wat gaat mijnheer Colebunders
doen met de oude scholen die voor het organiseren van
de nieuwe opleiding niet in aanmerking
komen"? In de hem eigen stijl puzzelde de
kabinetschef volgend antwoord bijeen. Wij
citeren uit ons archiefdocument: "Dit is
een mooie en zeer praktische vraag. Ik
heb daarover nog niet goed nagedacht,
maar dat hoefde ik ook niet. Er zijn toch
genoeg aannemers om eventueel de oude
gebouwen af te breken. Met de verkoop
van het afbraakmateriaal kunnen we
inkomsten recupereren voor een nieuwbouw.
De Belgische Staat kan ook een
andere bestemming aan de oude gebouwen
toekennen. Maar laat ons realistisch
wezen. Oké, back to the basics. Ik stel
voor om er het hoger onderwijs van het
korte type in onder te brengen. Ik denk er
ook aan om deze oude gebouwen geheel
of gedeeltelijk te recupereren voor andere
vormen van het onderwijs. Ja, dat was
een uitstekende vraag. Kijk, we hebben
dienaangaande nog niets beslist. Ik
noteer alvast uw vraag. Ik zal nog deze
week overleg plegen met mijn minister".
12 I.M.- MEI 2002
De middeleeuwen waren blijkbaar niet ver
af. Alhoewel. Misschien grapte de kabinetschef
even. Misschien speelde de vermoeidheid
parten. Wie in de soes komt
griffelt gemakkelijk wazige antwoorden bijeen.
Wauwelen is immers van alle tijden.
"Proef" voor afgestudeerden
Op de vraag of het diploma van technisch
ingenieur zal worden gelijkgesteld met dat
van industrieel ingenieur, antwoordde
Colebunders als volgt: "Ik had deze vraag verwacht. Laat
ik eens het lijstje van mogelijke antwoorden overlopen.
Voor de gediplomeerden uit het oude regime zullen we
gedurende een aantal jaren een bijkomende proef organiseren.
Ik zeg wel "een proef". Dit is een soort van examen.
Dit is de normale gang voor wie een graadverhoging
wil bekomen. Je kan toch niet aan iemand een
graadverhoging toekennen zonder dat deze persoon een
bijkomende prestatie heeft geleverd. Deze kunnen reeds
in het verleden zijn uitgevoerd. Het verleden, wat is dat?
Wel, dat begint vanaf nu, vandaag 2 december 1969. Al
wat gisteren was is voor ons het verleden. Als jullie thuiskomen,
mogen jullie reeds een lijst maken inzake al wat
jullie reeds gepresteerd hebben. Let op. De modaliteiten
moeten we nog vastleggen. Maar een proef komt er
zeker voor al degene die geen 10 jaar beroepservaring
hebben".
Een dossier
En, vervolgt een goed op dreef gekomen Colebunders,
"degene die minstens 10 jaar beroepservaring hebben
mogen een dossier indienen. Ik zeg wel een dossier. Een
dossier is iets anders dan een proef. Op basis van het
dossier zullen we de beroepsactiviteit als technisch ingenieur
beoordelen".
De barman
Colebunders: "Ik herhaal dat het dossier betrekking zal
hebben op de beroepsactiviteit als technisch ingenieur.
Iemand die bijvoorbeeld na het behalen van zijn diploma
barman is geweest, wel die moet niet afkomen. Ik ken er
zo een. Die man heeft nooit een beroep als technisch
ingenieur uitgeoefend. Begrijpen jullie wat ik bedoel? Is
dit duidelijk? Ik wil geen dossiers van barmannen, hé.
Wie niets "bijzonders" heeft gepresteerd kan ook geen
hogere graad verwerven. Ja, ik weet wel. Jullie vragen
een automatische assimilatie. Maar jongens toch. Dat is
toch tegen alle logica van de regels voor het bekomen
van een graadverhoging. Neen, daar zullen we niet aan
toegeven".
Wat met de studenten?
Colebunders: "Voor de huidige studenten zullen de overgangsmaatregelen
veel gunstiger zijn. Voor hen hebben
we de volgende oplossing bedacht. Na het voltooien van
hun eerste jaar kunnen ze in het nieuw stelsel overgaan
naar gelijkaardige studies. Voor de laatstejaars van
zowel de drie- als de vierjarige opleiding voor technisch
ingenieur zullen we een aanvullend studiejaar organiseren.
Na succesvolle beëindiging er van zal iedereen de
graad en het diploma krijgen van industrieel ingenieur.
We zijn dus heel soepel, hé!"
Geen automatische assimilatie
De modaliteiten voor het aanvragen van de gelijkstelling
zullen 7 jaar na de fameuze toespraak van Colebunders
in het Belgisch Staatsblad verschijnen (BS 26 mei 1977,
blz. 7185). Een automatische assimilatie kwam er niet.
Daarover handelt een van onze volgende bijdragen.
Ing. Noël Lagast
Geraadpleegde bronnen
1. Document van de Commissie van de EEG – C.O.M. (6.334
def. Straatsburg 7 mei 1969).
2. Publicatieblad van de EEG (30 juli 1969).
3. VVTI-Kaderinformatie, jaargangen 1968, 1969, 1970,
1971.
4. Belgisch Staatsblad van 12.09.1970, 12.03.1977 en
31.08.1994.
5. Eigen archief, opgenomen toespraak Gaston Colebunders en
aantekeningen bij het debat van 2 december 1969 in de
Magdalenazaal in Brussel.

In Nederland wordt normaliter vanaf het academiejaar
2003-2004 de bachelor-master-structuur
voor het hoger onderwijs ingevoerd. Het
Nederlands hoger onderwijs heeft een tweeledige
structuur. Ze omvat het Hoger Beroepsonderwijs
(HBO) en het Wetenschappelijk Onderwijs (WO).
Het HBO wordt aan de hogescholen verstrekt, het WO
aan de universiteiten. In België kent het hoger onderwijs
een drieledige structuur. Ze omvat het onderwijs dat
wordt gegeven aan de universiteiten en het onderwijs dat
aan de hogescholen wordt gegeven (één cyclus en twee
cycli). In Nederland kan men voor ingenieur studeren aan
een HBO-instelling (4 jaar) of aan één van de drie
Technische Universiteiten (5 jaar).
De HBO gediplomeerden mogen de afkorting "ing." voor
hun titel voeren. De opleiding van HBO-ingenieur is vergelijkbaar
met deze van de technisch gegradueerden van
ons land. De opleiding van WO-ingenieur aan de TU is
vergelijkbaar met deze van de burgerlijk ingenieurs aan
een universiteit van ons land. De ingenieurs van de
Nederlandse TU’s mogen zoals onze burgerlijk ingenieurs
de wettelijke afkorting "ir." voor hun titel gebruiken. Voor
de industrieel ingenieurs geldt de wettelijke afkorting
"Ing.".
Bachelor en master in Nederland
Naar aanleiding van de invoering van de BaMa-structuur
in Nederland heeft de Tweede Kamer van de Staten-
Generaal begin februari de wijzigingen op de Wet van het
hoger onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek aangenomen.
Eerstdaags had ook de Eerste Kamer tot de
stemming moeten overgaan. Maar de val van de
Regering maakte dit onmogelijk.
GRAAD EN DIPLOMA
De BaMa
in Nederland
Wat zijn de krachtlijnen voor de opleiding van Ingenieurs?
Voor het HBO onderscheidt men enerzijds bacheloropleidingen
en anderzijds masteropleidingen. Deze laatste
zijn enkel voor lerarenopleidingen "speciaal onderwijs",
voor de voortgezette kunstopleidingen, voor de voorgezette
opleidingen bouwkunst en voor enkele specifieke
HBO-opleidingen voor leraar. HBO-ingenieurs worden
opgeleid voor de gebieden van de landbouw en natuurlijke
omgeving en voor het gebied van de techniek. De studieduur
bedraagt 4 jaar. De HBO-ingenieur krijgt de titel
en de graad van bachelor. De nieuwe wet vermeldt geen
specifieke toevoeging voor de titel.
Voor het WO onderscheidt men de bachelor- en masteropleiding,
die volgt op de bacheloropleiding. De studieduur
voor de graad van bachelor bedraagt 3 jaar, voor
de master 1 of 2 jaar. De ingenieurs die aan de TU’s
gevormd worden krijgen na 3 jaar de graad van bachelor.
Voor de graad van master bedraagt de studieduur 2
jaar. Het volledig studietraject voor de Nederlandse "ir."
bedraagt 5 jaar.
Het is de bedoeling om de titels van "bachelor of science",
"master of science", "bachelor of arts" en "master
of arts" enkel door het WO te laten uitreiken. Dit zal door
een KB worden geregeld.
Het Voorontwerp van Structuurdecreet betreffende de
herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen
is een afspiegeling van het Nederlands model.
Ing. Noël Lagast
I.M.- MEI 2002
13

INGENIEUR EN BEROEP
Sinds 1980 is de motor van de modale wagen een
derde krachtiger geworden. Het autosalon van
Genève in maart bevestigde deze trend. Die ene
houten Citroen DS die onlangs op een houtverbrandingsmotor
het Oostblok rondkachelde zal daar niets
aan veranderen. Hoeft ook niet voor Ing. Dirk Nys
(23). Dirk maakt revolutionaire schokdempers voor
racewagens. Hij schuimt over de hele wereld racecircuits
af om z’n Motondempers fijn te stellen.
Daarnaast is hij track-engineer voor één van de twee
wagens van het GL-PK-team én verzorgt hij de afstelling
van de schokdempers bij de andere teams.
Zolder, 11 april. Vandaag worden hier de GT-testritten
gereden. Het cliché wil dat motoren ‘brullen’. Dat cliché
blijkt nog te kloppen ook. Tussen de Lotussen, de
Ferrari’s en de Gillet Vertigo’s oogt mijn bejaarde beige
Peugeot 405 uit 1990 een beetje misplaatst. In pitbox
16 laat Walter Grootaers, een van de GL-PK-piloten, de
Porsche 996 Biturbo, eh…brullen. Naast ons inspecteert
Koen Wauters z’n wagen. Dirk zit continu data te
verwerken op z’n laptop, houdt voortdurend radiocontact
met de piloten en mecaniciens van z’n Porsche én met
de andere teams die op Moton-dempers rijden. Bij elke
pitstop storten de mecaniciens zich onder de wagen om
tests te doen, te demonteren of bij te stellen.
Ondertussen wordt Dirk door piloten en techniekers continu
gebriefd over het gedrag van de wagens. Terwijl hij
de bolides telkens weer mee de box induwt geeft hij
instructies. Hectisch. Pas
tegen de avond krijg ik
Dirk even te pakken.
Veel met matchbox
gespeeld toen je klein
was?
Nee, direct het echte
werk. Ik woonde vlakbij het
circuit van Zolder. M’n
oom was mecanicien voor
een formule Opel-Lotus.
Als klein ventje hielp ik
hem op het circuit. Ik
schroefde de hele kleine
boutjes aan waar niemand
bij kon. Toen ik klein was
keek ik steeds naar de F1races
op TV. Bij de pitstops
zei mijn vader, ook
14 I.M.- MEI 2002
Two laps to go
ingenieur, telkens ‘die kerel die de wielen wisselt, da’s
zeker een ingenieur!’ Toen moet er bij mij een lichtje zijn
gaan branden. Later bleek mijn pa nog gelijk te hebben
ook.Toen ik zestien was ben ik in GT beland. Ik heb
moderne humaniora gedaan. Wiskunde was geen probleem,
maar de zuivere techniek bleef aan me trekken.
Interesseert snelheid je?
Techniek interesseert me. Snelheid is relatief: het snelheidsgevoel
dat je met een eenvoudige go-cart hebt is
nagenoeg hetzelfde als dat van een GT.
Pitstops zitten vol ingenieurs, da’s ook maar
normaal want je moet in heel korte tijd en onder
grote druk de juiste beslissingen nemen.
Wat is GT eigenlijk?
GT-wagens zijn ‘gewone’ sportwagens als BMW of
Ferrari waarmee geracet wordt. Bij wedstrijden is er een
onderscheid tussen de cups en de GT-wedstrijden, waar
verschillende merken het tegen elkaar opnemen. Bij de
cupwedstrijden zijn de motor en het chassis van de
wagens allemaal dezelfde. Elk merk heeft zijn eigen cup,
zo is er de Porsche-cup, de Renault-Cup, de Ferrari-Cup,
de Saxo-Cup… De sterkte van elk team ligt in de kennis
van autotechniek.

GT-normen voor ophanging en chassis liggen vast en zijn
dezelfde als die van een gewone fabriekswagen. Maar de
kennis van de track-engineers over elektronica, aerodynamica,
motorafstelling, de up- of downforce van de spoilers,
type banden, soort van veren, type schokdempers
en gewichtsverdeling laten de ene wagen net iets harder
gaan dan de andere.
Tijdens GT-wedstrijden met verschillende merken is er
een technisch reglement dat de kracht van de wagens op
hetzelfde niveau brengt. Het reglement bepaalt welke
wagens met een restrictor moeten rijden. Zo’n restrictor
vermindert de luchttoevoer naar de motor zodat die minder
benzine verbrandt en het vermogen beperkt wordt.
Wat zit je hier nu de hele dag te vertellen door je micro?
Ik ben track-engineer voor de Porsches 996 Biturbo van
het GL-PK-team van Paul Kumpen en Ghislain Lenaers.
Dit jaar rijden we met deze wagen mee in het Belgisch
GT-kampioenchap. De wedstrijden worden gereden op
het circuit van Zolder, Francorchamps en op de
Nurnbürgring.
Een track-engineer is verantwoordelijk voor de volledige
afstelling van alle onderdelen van de wagen én instrueert
de piloten via de radio over het tactisch verloop van de
race. De wielsnelheid, de laterale G-krachten, de stand
van stuur en gaspedaal bij de verschillende piloten worden
met elkaar vergeleken. Zo zien we wie te vroeg remt en
wie te laat op het gas gaat. Eigenlijk is het pure wiskunde
met data-acquisitie over spanning, verbruik, slijtage, toerentallen,
drukken en temperaturen, met hier en daar
een randje kansberekening. Je organiseert het werk in de
pit, je berekent hoeveel rondes je nog verder kan met de
banden in verschillende omstandigheden, hoeveel rondes
je nog kan doen voor een benzinestop enz. Terwijl de
piloot de pit binnenrijdt brieft hij me al over de toestand
van de wagen zodat we al tijdens het uitbollen kunnen
beginnen afstellen. Als track-engineer zit je constant informatie
uit te wisselen en ondertussen te tellen, te tellen
om zo snel mogelijk beslissingen te kunnen nemen.
De piloten hebben het fysiek zwaar te verduren,
maar een track-engineer gaat tweehonderd
per uur in zijn hoofd.
En dat doe je ook voor de wagens die op je dempers
rijden?
Ja, eigenlijk wel. Ik lever assistentie aan de track-engineers
van teams die concurrenten zijn. In zo’n GT cup rijden
allemaal dezelfde Lister-Storms, Ferrari’s of Vipers
en ze willen allemaal winnen met dezelfde Moton-schokdempers.
De piloten hebben hun eigen rijstijl zodat de
dempers telkens opnieuw afgesteld moeten worden.
De ene piloot rijdt graag met een harde wagen, de andere
met een zachte, de ene wil risico’s nemen, de andere
niet. Elke wijziging in de demperinstelling heeft consequenties
voor banden, veren, spoilers, wielophanging en
de anti-roll bar. Dat moet je telkens inschatten en aanpassen.
Als de Motonwagens een seconde trager rijden dan de
concurrentie omdat pakweg de vleugelinstelling verkeerd
is berekend door de constructeur, wordt er soms op mij
geschoten want meestal ben ik de enige adviseur op het
circuit. In de praktijk moet ik dus alle instellingen van de
wagen kennen om m’n dempers te doen renderen.
Wat is er zo speciaal aan jouw dempers?
Ze zijn kleiner en veel lichter dan de traditionele én ze zijn
regelbaar. Het oliegasreservoir is geïntegreerd in het
demperlichaam en de volle stalen zuigerstang is vervangen
door een holle stang. Daardoor accelereert de
wagen sneller, wordt hij wendbaarder en verkleint de
remafstand. De in- en uitgaande slag kan je op 255
manieren afstellen, vijftien op de bump en zeventien op
de rebound. De afstelling is een compromis tussen heel
verschillende data als aard van de weg, temperatuur,
neerslag én de specifieke gegevens van het circuit zelf –
wordt er gereden op een snel circuit met lange rechte
stukken of net een circuit vol bochten, over welk soort
asfalt gaat het, zit er ergens een gat in de weg?
Bij de uiteindelijke afstelling gaat het om fracties
van een millimeter, maar met elke millimeter gaat
het ook over miljoenen.
Snelle wereld, snel geld?
Zo’n GT-wagen gaat normaal twee seizoenen mee. Voor
één wagen zijn er meestal drie ingenieurs, een engineengineer,
een data-acquisition-engineer en een track-engineer.
Met een racewagen rijden gewoonlijk twee piloten.
Tijdens 24-uur races wordt er met drie piloten gereden.
Om met zo’n wagen te rijden heb je echt wel geld nodig.
Toeval wil dat de goede piloten meestal geen geld hebben
en de slechte wel. Daarom stelt men GT-teams samen
van technisch goede piloten, die efficiënt kunnen briefen
over de afstelling en daarbij nog durven gààn, en ‘gentleman-drivers’
die rondjes malen als hobby. Tijdens wedstrijden
moet de snelle piloot een voorsprong opbouwen
I.M.- MEI 2002
15

INGENIEUR EN BEROEP
terwijl de andere piloot de schade
tracht te beperken. Teams die
echt kapitaalkrachtig zijn kunnen
twee profs laten rijden. Het Franse
Larbre Competition, met Christophe
Bouchut en Jean Philippe Belloc is zo’n
team. Afgelopen jaar zijn ze met hun
Chrysler-Viper GTS-R wereldkampioen geworden
op Moton-shocks. Ze hebben er ook de vierentwintig
uur van Francorchamps mee gewonnen. Zo’n team krijgt
media-aandacht en dan kom je uit de kosten.
Al bij al toch een kleine markt?
De racemarkt is beperkt maar ze breidt de laatste tijd uit
naar particulieren, vooral in de VS. Daar organiseren de
hogere salarissen ’s zondags Viper- of Porschemeetings
op circuits waar ze met afstelbare dempers rijden. Met
de nieuwe snelheidsbeperkingen allerhande zie ik die tendens
hier ook komen.
Nieuwe technische ontwikkelingen?
Op dit ogenblik ben ik een nog meer gesofisticeerde viervoudig
verstelbare demper aan ’t ontwikkelen. We zijn
ook aan het experimenteren met een nieuw materiaal
maar daar vertel ik liever nog niks over. We nemen geen
octrooien, zie je.
Ik ben ook bezig met een nieuw procédé in de remschijven.
We gaan ze invriezen – crigonetiseren noemt men
dat – de stalen remschijven worden heel erg afgekoeld
zodat de kristalstructuur van het staal wijzigt en de duurzaamheid
verhoogt. In de ruimtevaart wordt dat procédé
ook gebruikt.
16 I.M.- MEI 2002
De kosten van patenten zijn zo hoog dat
we telkens nieuwe systemen ontwikkelen.
De concurrentie mag dan gerust gaan lopen
met de knowhow van de oude.
Zijn er voor ingenieurs mogelijkheden in de autosport?
In België is het erg moeilijk om een interessante job te
vinden in die sector. Nederland is veel meer race-minded.
In een straal van drie kilometer van Uden, waar Moton
gevestigd is, zijn er drie schokdemperfabrikanten. In
Arnhem is er ook een specifieke ingenieursopleiding voor
autotechniek. De wereld van de autosport is lang niet zo
romantisch of avontuurlijk als soms wordt voorgesteld.
Het is veel reizen, lang weg van huis, werkdagen van vierentwintig
uur en steeds grote druk. Wat boeiend is aan
deze job is dat je een product ontwikkelt, het verkoopt en
de prestaties ervan helemaal kan opvolgen. Maar je
moet het niet mooier voorstellen dan het is: ik zit meer
achter m’n PC dan op het circuit.
Formule 1 blijft natuurlijk het neusje van de zalm.
En formule 1?
Zo’n single-seater is eigenlijk een romp op vier wielen
waar één mannetje in zit. Enige doel van dat mannetje:
zo hard mogelijk gaan. GT-wagens zijn grotendeels van
carbon en polyester maar bij formule 1 wordt volop
gebruik gemaakt van erg dure materialen als berylium,
magnesium en titanium. Met een gemiddeld budget van
300 miljoen EUR zijn de meest waanzinnige en vergezochte
tests geen probleem in Formule 1. Daar heeft
men ook echte shock-doc’s, ingenieurs die enkel en
alleen de schokdempers voor hun rekening nemen.
Met wat rij jij door de week?
Met een Seat Ibiza. Wat is het verschil tussen een BMW
of een 2 CV als je in de file staat? Als je hard wil gaan
moet je op het circuit zijn.
Ed De Winter

INGENIEUR EN BEROEP
Werken met exotische kernen
Als kind was ik geïnteresseerd in exacte
wetenschappen en technologie. Omdat ik
het belangrijk vind dat wetenschap en
technologie ten dienste van de mens staan, heb
ik voor de ingenieursstudie gekozen bij Groep T,
richting Elektronica, optie ICT. Tijdens het laatste
jaar werkte ik bij IMEC aan mijn eindwerk
"Automatisering van een hoog vacuüm, molecular
beam epitaxy machine".
Hier kreeg ik de smaak te pakken om technologie
in functie van de wetenschap te ontwikkelen.
Doch de beloftes van de industrie waren aanlokkelijk
en ik ging een tijdje als supportingenieur in
een typisch IT-bedrijfje werken. De sfeer met de collega’s
was goed, maar na een poos begon ik toch weer het contact
met de exacte wetenschap en de bijhorende technologie
te missen. Ik had een paar vrienden-ingenieurs
die wetenschappelijk werk verrichtten en besloot om te
reageren op een vacature van de KULeuven. Voor het
project ISOLDE zocht men een DAQ-specialist. Nu werk
ik op het Instituut voor Kern- en Stralingsfysica van de KU
Leuven, in het onderzoek naar kernspectroscopie. Aan
de hand van het verval van radioactieve kernen bepaalt
men hun samenstelling, vorm en mogelijke reacties.
Omdat we werken met kernen die niet of zeldzaam in de
natuur voorkomen, worden deze aangemaakt door ionen
(vb. Ar+) te versnellen in een deeltjesversneller (cyclotron
en Lirac). Deze ionen worden dan met een hoge snelheid
op een target geschoten, waardoor er een kernreactie
ontstaat. Er worden bijvoorbeeld Pb 215 kernen
gevormd. In het vakjargon noemt men deze kernen soms
ook exotische kernen. Ze hebben een levensduur van
maar enkele microseconden.
Wat is de opdracht van de ingenieur hierin?
Een aantal ingenieurs zorgen voor de sturing van de bundel
en regelen zo de aanmaak en filtering van de verkregen
ionen. Zelf hou ik me bezig met het DAQ-systeem,
het door middel van speciaal in Leuven ontworpen NIMen
VME-modules opnemen van tijds- en energiesignalen
die van de detector komen. Voor de energiesignalen
gebruik ik ADCs. De tijdsignalen zijn veel moeilijker te verwerken.
Hiervoor gebruik ik onder andere Constant
Afkortingen:
ISOLDE:Isotope Separator On Line
DAQ: data-acquisitie
Ar: Argon
NIM: Nuclear Instruments Module
VME: VersaModular Eurocard bus
ADC: Analog-to-Digital Converter
VME-RIO Processor: module met een RIO processor
aan boord
CERN: Centre Européen pour la Recherche
Nucleaire
Pb215: lood met massagetal 215.
meetopstelling, target en
DAQ-systeem
Fraction modules (genereren
van een bloksignaal) en
een TDC (Time-to Digital
Convertor). De energie- en
tijdsignalen worden per
event terug samengebracht
door een VME RIO processor
module die deze data in
GOOSY formaat op een
UNIX server opslaat via
ethernet. Op deze UNIXmachine
worden achteraf
ook de data geanalyseerd.
Ik ontwikkel mee de soft-
ware en pas ze voor ieder specifiek experiment aan en
specificeer welke modules er gemaakt moeten worden
door de interne elektronica- of mechanicadienst. De software
libraries worden vooral in Cern (Genève) en GSI
(Darmstadt) ontwikkeld. Ze worden veelal in C of Fortran
geschreven. Als het experiment op punt staat gaan we
met een ploeg technici, ingenieurs en wetenschappers
naar Genève, Louvain-la-Neuve of Darmstadt om het
experiment op te zetten. Dit betekent dat je ook met pakweg
vacuümtechnieken of mechanische onderdelenbouw
moet werken. Op zulke momenten kom je ook in contact
met ingenieurs van andere continenten en of EG-lidstaten.
Je kunnen en durven uitdrukken in andere talen is
een must.
Cern Genève - Miniball opstelling met 148 detectoren die
straling tijd/ruimtelijk detecteren
Het is een boeiende job met veel afwisseling en een grote
zelfstandigheid. Je moet ook dikwijls je plan trekken met
beperkte middelen omdat alles zo specifiek is en er niet
zoveel informatie beschikbaar is. Voor mij komt het er
voornamelijk op neer dat ik wetenschappelijke termen
moet omzetten naar technische terminologie om het
werk voor andere technici toegankelijker te maken.
Voor meer info: www.cern.ch/isolde
Ing. Rob Sleurs
I.M.- MEI 2002
17

INGENIEUR EN BEROEP
Vakantie
voor beginnende
ingenieurs
In de privé-sector wordt de jaarlijkse vakantie voor
2003 berekend op het aantal gewerkte dagen in de
loop van 2002 (het ‘vakantiedienstjaar’). Als ingenieur
ben je ‘bediende en dan heb je recht op 2 dagen jaarlijkse
vakantie voor elke gewerkte maand tijdens dat vakantiedienstjaar,
of 20 dagen in een 5-dagenweek. De normale
maandwedde wordt uitbetaald tijdens de vakantie.
Bovenop krijg je dubbel vakantiegeld.
18 I.M.- MEI 2002
Zelfkleverslag
Maandelijks delen we met de stickeractie een aantal
prijzen uit. Kleef uw VIK-sticker op een leuke
plaats (auto, fiets, brievenbus, enz.). U kan in de
prijzen vallen als een attente collega uw sticker
opmerkt en ons dat meldt. Werd uw nummerplaat
gepubliceerd in een vorige uitgave van de
Ingenieursmededelingen dan kan u nog steeds
reageren. Dit deed ook Ing. Elwin Vandewynckel uit
Berchem (nummerplaat LKE 407). Zijn prijs werd
hem ondertussen toegezonden.
Uit de nummerplaten die onze fulltime speurploeg
doorseinde, lootten we de volgende nummers:
Als een van deze nummerplaten de uwe is, stuur
dan een kopie van het inschrijvingsbewijs en van
uw VIK-lidkaart (een fotootje mag ook altijd!) op
naar het VIK-secretariaat, t.a.v. Francine
Demaret, Herentalsebaan 643 Wommelgem, fax:
03 259 11 01, e-mail: francine.demaret@vik.be
Succes!
Pas afgestudeerden zouden in dit systeem bijna geen
verlof hebben. Daarom heeft men de ‘Jeugdvakantie’
ingevoerd. Jongeren die in 2002 hun studies beëindigden
of stopten en minstens één maand hebben gewerkt
hebben in 2003 recht op:
vakantiedagen en vakantiegeld in verhouding tot het
aantal gewerkte dagen, betaald door werkgever of
vakantiekas;
bijkomende vakantiedagen (max. 4 weken) en een
vakantie-uitkering betaald door de RVA. Deze uitkering
bedraagt 65% van het gewone loon, echter
begrensd tot 1.643,24 EUR bruto per maand.
Om van jeugdvakantie te kunnen genieten moet je op
31.12.2002 jonger zijn dan 25 jaar.
Jeugdvakantiedagen worden pas opgenomen als de
gewone, door de werkgever betaalde vakantiedagen
opgenomen zijn. Als je kan genieten van jeugdvakantie
bezorgt de werkgever je een ‘C 103-Jeugdvakantie’ voor
de aanvraag. Die breng je binnen bij de uitbetalingsinstelling
(vakbond of Hulpkas). De maand nadat je je
vakantiedagen hebt genomen wordt de uitbetaling verricht.
CHB 198 EBA 515 FFX 835 JSB 915 RPA 541
edw

Berichten uit
de samenleving
Telewerk lukt niet in traditionele hiërarchie
Telewerk zou niet alleen files, maar ook omgevingsruis en
stress uit de wereld helpen én productie verhogen, dat
is ondertussen uitvoerig uit de doeken gedaan. Toch
neemt het aantal telewerkers niet spectaculair toe
omdat de weerstanden – vooral de vrees voor controleverlies
van werkgevers – groot blijven.
InSites Consulting verrichtte voor Alcatel een onderzoek
naar telewerk. Telewerk is voor de ADSL van Alcatel een
belangrijke trekker. Blijkt dat 150.000 Belgen ervoor in
aanmerking komen en dat de bereidheid om te telewerken
het hoogst is bij jongeren en hoger opgeleiden. 90%
is er zeer tevreden over en voelt zich mentaal en lichamelijk
gezonder omdat stress inderdaad vermindert. De
helft telewerkt occasioneel en de andere helft minstens
een dag per week. 15% telewerkt voltijds en 23% meer
dan twee dagen per week. Slechts 5% van de bedrijven
zijn niet tevreden over het systeem. 25% van de bedrijven
is "zeer tevreden" en 57% van de bedrijfsleiders wil
het telewerk nog uitbreiden in de toekomst. Het belangrijkste
motief om telewerk in te voeren zijn de files. Ook
de betere werkprestaties, de verhoging van de arbeidstevredenheid
en besparingen zijn argumenten.
Op hhtp://bta.be/NL/SIG_Human_Resources/
body_sig_human_resources.htm geeft de Belgian
Teleworking Association een overzicht van wat telewerk
wel en niet inhoudt. Fundamenteel blijkt telewerk niet
zozeer een kwestie van technologie als wel van mentaliteit,
van democratisch vertrouwen in plaats van hiërarchische
controledwang. Het InSites onderzoek kan je
raadplegen op www.alcatel.be/telewerk
Leerangst is faalangst
De Vlaamse regering doet er met de opleidingscheques
alles aan om van levenslang leren een vanzelfsprekende
zaak te maken. Dat is ook wel nodig, want waar in
Nederland en Scandinavië de helft van de bevolking regelmatig
bijschoolt, haalt Vlaanderen slechts 6%. Misschien
speelt de oude underdogreflex ons weer parten, want
wat blijkt? Volgens prof. Herman Baert (KU Leuven) missen
Vlaamse volwassenen het vertrouwen om vreemden
te tonen dat ze iets niet kunnen. Het is vooral de angst
om te falen in groep die hen afschrikt. Slechte schoolherinneringen
zijn volgens prof. Baert een ander stuk van
de weerstand.
INGENIEUR EN MAATSCHAPPIJ
Win 7.500 EUR met stress op werk
De Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het
Werk organiseert voor het eerst, met de steun van de
Afdeling van de humanisering en bevordering van de
arbeid van het Federaal Ministerie van Tewerkstelling en
Arbeid, de "Prijs van
de Hoge Raad voor
Preventie en Bescherming
op het
Werk". Het thema
voor 2002 is "Stress
op het werk". Voor de
prijs komen zowel projecten
van bedrijven
als eindverhandelingen
in aanmerking.
Reglement en deelnemingsformulier:
http://
www.meta.fgov.be;
alle bijkomende inlichtingen:
02 233 42
28 of
dehasque@meta.fgov.be
Verkoop eens een hoofd
Vlaamse bedrijven die nieuwe topmensen zoeken botsen
de laatste tijd op advocaten die de potentiële bedrijfsleiders
vertegenwoordigen. Die advocaten halen hun inspiratie
in Amerika, waar salarissen voor ingenieurs en
managers erg hoog liggen en waar iedereen dergelijke
diensten kan aanbieden. In de VS is er immers geen wetgeving
op arbeidsbemiddeling. Advocaten begeleiden dan
de loononderhandelingen voor hun cliënt, die hun daarvoor
een ereloon betaalt. Omgekeerde headhunting dus.
Maar bij ons is er een Vlaams decreet dat de privébemiddeling
heel nauwkeurig reglementeert. Het is dan
ook zeer de vraag of deze praktijken wel kosjer zijn.
Een nieuwe advocatentruuk ?
edw
I.M.- MEI 2002
19

INGENIEURSCARRIERE
20 I.M.- MEI 2002
Ingenieurs bieden hun diensten aan
02035: Ing. (Elektronica, 1995). Vrij: onmiddellijk. Talen N,F,E. Ervaring: informatica: support,
systeembeheer, project management. Belangstelling: systeembeheer, projectbeheer en onderhoud.
Verkiest regio Leuven of Limburg.
02036: Ing. (Elektromechanica, 1988). Bijkomend diploma: lic. T.E.W. Vrij: onmiddellijk. Talen
N,E,F,D. Ervaring: mechanisch ontwerp, CAD-systemen, werkvoorbereiding, octrooien, opleiding
systeemanalyst-programmeur. Belangstelling: engineering, R&D, creatief en afwisselend werk in
een modern en flexibel bedrijf.
02037: Ing. (Elektronica, 2001). Vrij: augustus 2002. Talen N,E,F, basiskennis Duits. Ervaring:
aanvullende opleiding bedrijfseconomie (2001-2002). Belangstelling: automotive industrie, microelektronica,
productieomgeving. Verkiest Brabant, Oost-Vlaanderen en Brussel.
02038: Ing. (Bouwkunde, 1979). Vrij: na opzeg. Talen N,F,E,D. Ervaring: productverantwoordelijke,
technisch-commerciële binnendienst en sales-support. Belangstelling: productspecialist,
beveiligingen en drukvaten. Verkiest Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant.
02039: Ing. (Elektromechanica, 1980). Vrij: na opzeg. Talen N,F,E,D. Ervaring: opbouwen van
structurele organisatievormen in productie, onderhoud, engineering; 'natuurlijk' peoplemanagement;
relatiemanagement; auditing (ISO, QS9000); internationaal projectmanagement.
Belangstelling: invoeren van organisatieverbeteringen naar beheersbare processen/projecten;
management; coaching; consulting. Verkiest Limburg, Kempen en Brabant.
02040: Ing. (Bouwkunde, 2001). Vrij: onmiddellijk. Talen N,D,E,F. Ervaring: calculator bij DCA
N.V. Belangstelling: renovatie, milieu, infrastructuur en calculatie. Verkiest Wommelgem en
omgeving (liefst niet verder dan ongeveer 20 km van Wommelgem).
02041: Stud. Ing. (Bouwkunde, 2002). Vrij: juli 2002. Talen N,F,E. Belangstelling: werf- of productieleiding
in utiliteitsbouw of woningen (eventueel hulpwerf- of projectleiding mits doorgroeimogelijkheden).
Verkiest Oost- en West-Vlaanderen.
Werkgevers die in verbinding wensen te komen met één of meer van deze
ingenieurs, kunnen zich wenden tot het VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16,
fax: 03 259 11 01, of via de VIK-website: www.vik.be/jobdienst
Leden die een dienstaanbieding willen laten opnemen in de ingenieursmededelingen
sturen het inschrijvingsformulier (zie achteraan in dit tijdschrift)
naar het VIK-secretariaat, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem, fax:
03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be of via de VIK-website:
www.vik.be/jobdienst
Dit is een gratis dienst van uw Vereniging. Maak er gebruik van.

✁
Een zwaar schadegeval
meemaken
is een traumatische
gebeurtenis, zelfs
al is men voldoende verzekerd
en wordt het verschuldigde
bedrag tijdig door
de verzekeringsmaatschappij uitgekeerd.
Op dergelijke ingrijpende
momenten is een financiële tegemoetkoming alleen
immers niet voldoende, het slachtoffer voelt zich verloren
en wil professioneel advies over wat te doen en op wie hij
kan rekenen. Daarom creëerde ING Insurance voor VIKleden
een ruim bijstandspakket dat deel uitmaakt van de
brandverzekering (PPP).
Deze bijstand is alle dagen van de week 24 uur op 24
beschikbaar. Een telefoontje naar 0478 15 40 40 en u
krijgt antwoord op alle mogelijke en onmogelijke vragen.
Na een brand-, storm- of waterschade, volstaat zo’n telefoontje
om ook een gespecialiseerde vakman ter plaatse
te krijgen. Die neemt de dringendste maatregelen om
personen en goederen te beschermen en verdere schade
te voorkomen.
Wanneer de woning volledig of gedeeltelijk onbewoonbaar
is reserveert en vergoedt ING een hotelkamer in de
buurt van uw huis. Ook verplaatsingen naar dat hotel
worden vergoed als u zich niet met eigen middelen kan
verplaatsen.
Meer weten?
Stuur dit antwoordstrookje terug naar Zakenkantoor Michielsen,
Parklaan 53, 2300 Turnhout of fax het naar 014 42 82 63.
U kan ook bellen naar 014 41 41 46
of e-mailen naar info@michielsenverzekeringen.be
VERENIGINGSNIIEUWS
VIK-verzekeringen
ING zorgt ook voor bewaking (48 uur) en bewaring van
de verzekerde goederen, met inbegrip van het vervoer.
Er wordt tot 7 dagen na het schadegeval gratis oppas
voorzien voor kinderen tot 16 jaar en hulpbehoevende
volwassenen die in het gezin wonen. Ook de opvang voor
de huisdieren is verzekerd. Als de verzekerde als gevolg
van het schadegeval voor langer dan 48 uur moet opgenomen
worden in het ziekenhuis krijgt hij hulp van een
familiale helpster naar keuze indien niemand anders het
huishouden kan doen.
Bevindt de verzekerde zich in het buitenland en is zijn
aanwezigheid vereist op de plaats van het schadegeval?
ING bezorgt hem een ticket voor zijn repatriëring naar
België met de trein of het vliegtuig. De terugkeer naar de
verblijfplaats in het buitenland is eveneens voorzien.
Om de eerste dringende uitgaven te doen kan ING een
voorschot uitkeren tot maximum 6.197,34 Euro.
Met dit bijstandspakket (dat nog meer voordelen biedt)
wil de verzekeraar het slachtoffer zo veel mogelijk bijstaan.
Een verzekerde moet er zeker van kunnen zijn dat
zijn verzekeraar hem uit de brand helpt. Of niet?
Wilt u ook verzekerd zijn van een prima brandverzekering
inclusief ruim bijstandspakket? Als lid van de VIK heeft u
een streepje voor.
Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lidmaatschapsnummer VIK: . . . . . . . . . . . . . . . .
Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Gemeente: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tel.: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
❑ Wenst vrijblijvend gecontacteerd te worden door een medewerker van het kantoor Michielsen.
Voor verdere informatie rond brand, BA privé-leven, alle risico’s voor computer en
dienstpersoneel kan u ook terecht op de website van de VIK onder de rubriek
"VIK - Verzekerd in één klik".
U kan er ook een offerte of polis aanvragen.
I.M.- MEI 2002
21

INGENIEURSMEDEDELINGEN
INGENIEUR EN VORMING
TECHNOLOGIE VORMINGSPROGRAMMA
BEDRIJFSKUNDE
INFORMATICA &
COMMUNICATIE-
TECHNOLOGIE
SOCIALE EN
PERSOONLIJKE
VAARDIGHEDEN
Cursusoverzicht
voorjaar 2002
België-Belgique
P.B.
Hasselt 1- 3°afd.
12/403
VOORJAAR 2002
Adreswijzigingen:
MANAGEMENT
VIK, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem
Jaargang 39 • Extra editie - januari 2002
Verschijnt niet in juli en augustus
Afgiftekantoor Hasselt 1 www.vik.be
22 I.M.- MEI 2002
Kunststoffen
TECHNOLOGIE
Spuitgietdag voor commerciële en
administratieve werknemers 1D*O 05.06
Voeding
Cleaning in Place 2N*A 04.06
Arbeidsanalyse
BEDRIJFSKUNDE
Omsteltijdreductie met de SMED-methode 2D*A 05.06
Veiligheid
vanaf juni 2002
De veiligheidsadviseur voor het vervoer
van gevaarlijke stoffen 5D*A 12.06
M
VIK-Masters
ASTER IN BOUWMANAGEMENT
9de promotie
De bestaande managementopleidingen benadrukken
vooral de financiële beleidsaspecten, beter
bekend als ‘Financial Management’. Enerzijds
komen ingenieurs in hun opleiding weinig of niet in
contact met de management-, financiële- en juridische
aspecten die nochtans een fundamenteel
onderdeel van hun verantwoordelijkheid uitmaken.
Anderzijds komen economisten in hun opleiding te
weinig in contact met de typische productie (constructie)
en logistieke aspecten van het bouwgebeuren.
De snelle ontwikkelingen in planning-, beheeren
informatietechnologieën, gepaard gaande met
een steeds toenemende druk gericht op een efficiënt
bouwproces en kwalitatief beter eindproduct,
stellen strengere eisen aan het Bouwmanagement.
Meer en meer groeit de bewustwording dat de verschillende
beleidsfuncties, zoals productie, werfbeheer,
logistiek, financiën, veiligheids- en milieubeheer,
marketing, personeel en informatica, onderling
onverbreekbaar met elkaar zijn verbonden. Zo is
INFORMATICA & COMMUNICATIE
TECHNOLOGIE
PC-Trainingen
Doorgedreven Visual Basic 4D*A 14.06
Algemeen
MANAGEMENT
Change management 2D*B 04.06
SOCIALE EN PERSOONLIJKE
VAARDIGHEDEN
De winnende presentatie 1D*A 12.06
Legende
A = AVOND *A = ANTWERPEN
N = NAMIDDAG *B = BRUSSEL
V = VOORMIDDAG *O = OOSTAKKER
D = DAG
Meer informatie over ons opleidingsprogramma kan men vinden
op de VIK-website: http://www.vik.be of in de Gids Permanente
Vorming voorjaar 2002.
Contact: VIK-secretariaat, Noël Aelbrecht, Herentalsebaan
643, 2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 05, fax: 03 259 11
01, e-mail: noel.aelbrecht@vik.be
het een algemeen fenomeen geworden dat de muur
die tussen werf, diensten en administratie bestond,
geleidelijk aan wordt neergehaald en dat alle afdelingen
steeds meer en meer bij elkaar te rade gaan
om bepaalde toepassingen en ideeën over te dragen
op hun omgeving. De behoefte aan een geïntegreerde
kijk op de managementfunctie in al haar
aspecten laat zich dan ook alsmaar sterker voelen.
Het programma heeft tot doel dit algemeen inzicht
in het management te verhogen en een geïntegreerd
beeld van het globale bouwmanagement te
geven. Het programma analyseert de
productie(werf) en andere functies vanuit een
managementbenadering, toont de bijdrage aan die
ze leveren aan de concurrentiekracht van de bouwonderneming
en bespreekt de raakvlakken en interacties
met deze andere ondernemingsfuncties.
Boven het verwerven van theoretische inzichten
staat het ‘praktiseren’ van een polyvalente managementopdracht
in de bouw centraal in deze totaalopleiding.
PROGRAMMA
Algemeen strategisch management in de bouw;
organisatorische aspecten; financiële aspecten;
milieu; kwaliteitsbeleid in de bouw; veiligheid; aankoopbeleid;
commercieel beleid; juridische aspecten;
bouwprojecten in een internationale context;

logistiek; human resources; informatica-aspecten;
management van bouwprojecten; werforganisatie.
PRAKTISCH
Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK),
het De Nayer instituut, de Vlaamse Confederatie
Bouw (VCB) en het Sint-Lucas-Architectuurinstituut
Aanvang: 21 september 2002
Wanneer: op vrijdagavond van 19u00 tot 22u00
en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00. Op
enkele zaterdagen wordt ook in de namiddag les
gegeven. Tijdens de schoolvakanties worden geen
lessen gegeven.
Einde: juni 2003
Plaats: De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5,
Sint-Katelijne-Waver
Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden
VIK/NIRIA/VCB/EYE/NUG/ afgestudeerden De
Nayer/Sint-Lucas; 3.480 EUR voor anderen.
Cursusteksten en verfrissingen inbegrepen.
Het aantal deelnemers is beperkt!
M
ASTER IN PRODUCTIE &
AUTOMATISERING
5de promotie
Meer dan ooit blijkt er in onze hedendaagse productiebedrijven
een nood te bestaan aan degelijke
kennis met betrekking tot automatisering. De scherpe
concurrentie in de verschillende sectoren vergt
immers van onze ondernemers aandacht voor kwaliteit,
kostprijs en correcte levering. Eén van de middelen
die hen kan helpen om aan deze eisen van de
klant te voldoen, vinden we terug in het geheel of
gedeeltelijk automatiseren van het productiegebeuren.
De huidige vraag naar industrieel ingenieurs
gespecialiseerd in productieautomatisering is dan
ook enorm hoog. Het aanbod van gespecialiseerde
ingenieurs in deze richting is evenwel te gering.
De ‘Master in Productieautomatisering’ biedt enerzijds
een deskundige verdieping en verbreding van
de kennis van automatisering van discrete productieprocessen.
Hij brengt anderzijds ook de nodige
management-methodiek bij om volwaardig te kunnen
participeren in multidisciplinaire projecten.
De master is modulair opgebouwd. Zo komt de
module ‘Management en methode’ tegemoet aan
de noden van het management in het bedrijf.
Samen met de andere modules (‘Technische middelen’
en ‘Uit de praktijk’) beantwoordt deze master
aan de noden van de ingenieurs die actief wensen
te zijn op het vlak van productieautomatisering. Niet
alleen de ingenieurs die verantwoordelijk zijn voor
het concept van de productieautomatisering, maar
ook de ingenieurs-uitvoerders, de ingenieurs onderhoud
en management zullen ongetwijfeld baat hebben
bij het volgen van deze master.
De master bestaat voor meer dan een derde uit
praktische lessen en sluit af met een aantal ervaringen
van mensen die het invoeren van automatisering
van nabij hebben meegemaakt in een reële
bedrijfssituatie. Op het einde van de masteropleiding
wordt van iedere deelnemer verwacht zijn kennis en
kunde op het gebied van productieautomatisering te
demonstreren aan de hand van een door hem uitgewerkte
case.
PROGRAMMA
Management en methode; technische middelen; uit
de praktijk; project. De module ‘Management en
methode’ en de module ‘Technische middelen’ kunnen
losstaand van de master gevolgd worden.
PRAKTISCH
Organisatie: de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en
de Karel de Grote Hogeschool in samenwerking met
het VDAB-trainings- en opleidingscentrum van
Vilvoorde.
Aanvang: 24 september 2002
Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00
en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00.
Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen
gegeven.
Einde lessen: juni 2003
Plaats: Karel de Grote Hogeschool, Salesianenlaan
30, Hoboken. Enkele sessies zullen omwille van de
vereiste apparatuur op een andere locatie gegeven
worden.
Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden
VIK/NIRIA/EYE/NUG, afgestudeerden en personeel
Karel de Grote Hogeschool evenals personeel
VDAB; 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten,
een aantal CD-rom’s en verfrissingen inbegrepen.
Het aantal deelnemers is beperkt!
M
ASTER IN INFORMATIE-
TECHNOLOGIE
10de promotie
De stormachtige ontwikkeling van de informatica
werkte een sterke specialisering in de hand, waarbij
iedereen poogde om op zijn beperkt domein zo goed
mogelijk de technologische evolutie te volgen. Dit
ging echter ten koste van het algemeen inzicht in de
globaliteit van de informatietechnologie. In de praktijk
werd meestal gekozen voor de meest geschikte
oplossing binnen de gekende technologie in plaats
van voor de meest optimale.
Dit masterprogramma biedt daarom zowel aan de
verantwoordelijke van de verschillende sectoren als
aan de informatici zelf een algemeen beeld van de
complexe informatietechnologie.
Door de bundeling van hun complementaire knowhow
hebben de Vlaamse Ingenieurskamer en de
Katholieke Hogeschool Kempen een grote inspanning
geleverd om aan de noden uit het bedrijfsleven
tegemoet te komen.
De "Master in Informatietechnologie" stelt zich tot
doel om een blikverruimende opleiding te verstrekken.
Het programma wil de deelnemers een totaalbeeld
bieden van de huidige ontwikkelingen van de
informatietechnologie. De opleiding, die wegens aanhoudend
succes voor de tiende maal van start gaat,
I.M.- MEI 2002
23

24
INGENIEUR EN VORMING
I.M.- MEI 2002
wordt jaarlijks geactualiseerd en aangepast aan
nieuwe evoluties. Het certificaat wordt verleend op
grond van de resultaten van een scriptie die voor een
jury verdedigd word en de inzet tijdens de opleiding.
PROGRAMMA
Hardware; Operating Systems; Databases;
Software Ontwikkeling; Datacommunicatie;
Netwerken; Toepassingen; Beheer
PRAKTISCH
Organisatie: De Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en
de Katholieke Hogeschool Kempen (KHK)
Aanvang: 20 september 2002
Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00
en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00.
Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen
gegeven.
Einde: juni 2003
Plaats: Katholieke Hogeschool Kempen, Campus
HIKempen, Kleinhoefstraat 4, Geel
Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden
VIK/NIRIA/EYE/NUG/ afgestudeerden KHK;
3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten en verfrissingen
inbegrepen.
Het aantal deelnemers is beperkt !!!
M
ASTER IN COMMUNICATION
TECHNOLOGY
5de promotie
Ongetwijfeld is het einde van deze eeuw gekenmerkt
door een explosieve toename van nieuwe ontwikkelingen
op het vlak van de telematica. Door toepassing
van de Informatie- en Communicatietechnologie,
kortweg ICT, verlopen technologische veranderingen
alsmaar vlugger. Deze ICT-cultuur integreren in de
eigen bedrijfsomgeving is van strategisch belang
geworden om als bedrijf zijn concurrentiepositie veilig
te stellen voor het volgend millennium.
De snel evoluerende informatiesamenleving vereist
dan ook een voortdurende actualisatie van de kennis.
De liberalisering van de telecommarkt maakt
bovendien dat zowel via de publieke als de privé-sector
betrouwbare diensten met een hoge graad van
toegankelijkheid worden aangeboden. De kennismaatschappij
van morgen heeft daarom meer dan
ooit nood aan specialisten in de communicatietechnologie.
De Master in Communicatie Technologie (MCT)
vertrekt van deze vaststelling. Uniek is dat bij de
samenstelling van de programma-inhoud de markt
met zijn huidige noden als leidraad dient.
Praktijkgerichtheid primeert zonder dat daarbij de
noodzakelijke basistheorie wordt vergeten.
Maar techniek alleen volstaat niet. Economische
overwegingen en inzicht in de markt en haar aanbieders
zijn noodzakelijk om met kennis van zaken
verantwoorde beslissingen en investeringen te kunnen
uitvoeren. Van het totaal urenpakket zijn er dan
ook vele voorbehouden voor cases, er worden prak-
tijksessies en bedrijfsbezoeken ingelast.
PROGRAMMA
Het totale Masterprogramma beslaat 180 uren en
is onderverdeeld in 12 modules. De meeste worden
afgesloten met een case of met een praktijksessie.
In wat volgt worden steeds een aantal behandelde
topics opgesomd.
Introductie: De technologische evolutie en de telecom-markt
Transmissie Media: Bekabelingsystemen, transmissielijnen
en antennes
Protocollen and Protocol Stacks: Het OSI model
als standaard.
Komen o.a. aan bod: TCP-IP, SNA, ...
Telefonie: hier maakt men kennis met PABX, CTI,
Call Centers (ACD, TAPI, Voice Over IP,º), Services
(Voice Mail,º) en Videoconferencing, Protocols
(DPNSS, QSIG,º)
Local Area Networks: Topologie, transmissiemedia
en gestructureerde bekabeling, Ethernet, Token
Bus, Token Ring, FDDI, Repeaters, Bridges,
Routers, Switches
Wide Area- & Metropolitan Area Networks:
Modems and muxes, Network protocollen en architecturen,
De technologie van Packet switching,
Frame Relay en ATM, Telecom Operators, X.25, N-
ISDN, B-ISDN, PSTN, Internet, Superhighways, SDH
en PDH, DWDM
Mobiele Communicatie: hier wordt verklaard wat
GSM, GPRS, ERMES, DAB, UMTS inhouden,
Wireless LAN’s, Radio netwerken en
Satellietsystemen
(Network) Operating Systems: Novell Netware,
Microsoft Windows 2000, Unix / Linux, VMS en
MVS
Applicaties: Back Office, Databases (Oracle,
SQL,º), EDI, X.400 en E-mail, Voice & Video technologies,
Groupware & workflow management
(intranet, extranet)
Netwerk Management: Operations en
Management, Security, Network Management:
SNMP – RMON
Telecom Operators and (Internet) Service
Providers: de Europese Markt en de geboden services
De reglementen en wettelijke verplichtingen. De
Belgische wetten in een Europese context
PRAKTISCH
Organisatie: de studiegroep "Telematica" van de
Vlaamse Ingenieurskamer (VIK) en het De Nayer
instituut
Aanvang: 5 oktober 2002
Wanneer: op dinsdagavond van 19u00 tot 22u00
en zaterdagvoormiddag van 09u00 tot 12u00.
Tijdens de schoolvakanties worden geen lessen
gegeven
Plaats: De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5,
Sint-Katelijne-Waver
Einde: juni 2003
Prijs (excl. BTW): 3.120 EUR voor leden
VIK/NIRIA/EYE/NUG/ afgestudeerden De Nayer
Instituut; 3.480 EUR voor anderen. Cursusteksten
en verfrissingen inbegrepen.
Het aantal deelnemers is beperkt!

O
PLEIDING MILIEUCOÖRDINATOR
De VIK en het De Nayer Instituut slaan de handen
opnieuw in mekaar voor het programma
"Aanvullende vorming Milieucoördinator - type A en
B" op basis van de wettelijke bepalingen terzake.
■ De aanvraag voor hernieuwing van de erkenning
wordt ingediend bij de bevoegde overheid.
■ De cursus start in september 2002 en loopt tot
juni 2003 met een eindwerkverdediging begin
september 2003.
■ Diverse modules (milieuzorg - bodemsanering -
lucht - water - ....) worden opengesteld voor
andere geïnteresseerden.
■ Na het volgen van de volledige cursus en het slagen
in examens en eindwerk bekomt men het
certificaat type A of B. Na het volgen van een
module bekomt men een aanwezigheidsattest
(permanente vorming).
SYMPOSIA
11.06.02: Brandveiligheid en kunststoffen, Antwerpen
13.06.02: Olie-management, Antwerpen
Een uitgebreide folder met verdere informatie kan u aanvragen
bij de VIK, Raf Van Os, tel. 03 259 11 19,
e-mail: raf.vanos@vik.be
STUDIEGROEPEN
KUNSTSTOFFEN
Brandveiligheid en kunststoffen
Dinsdag 11 juni 2002
PRAKTISCH
Plaats:
ALM, F. Williotstraat 9,
2600 Antwerpen
Datum:
11 juni 2002
Kosten:
250 EURO voor leden
VIK - NIRIA - NUG en
brandweerlui; 275
EURO voor niet-leden:
90 EURO voor leraars
/ studenten; 75 EURO
voor leraars / studenten
lid VIK - NIRIA -
NUG – brandweerschool
Inschrijving vereist
Hoe kon dit gebeuren? Hoe hadden we ons beter
kunnen voorbereiden? Hoe hadden we sneller kunnen
ingrijpen? Wist er iemand dat we ons in een
dergelijk gevaarlijke situatie bevonden? Vragen die
gesteld worden op het moment dat de brand
gewoed heeft.
Tijdens dit symposium komen deze en andere vragen
aan de orde. We willen de vragen beantwoorden
op het moment dat we er nog iets aan kunnen
doen. U krijgt duidelijke antwoorden en achtergrondinformatie
van specialisten ter zake.
Het programma legt de nadruk op de technische
achtergronden van het branden van kunststoffen.
Daarnaast wordt ook ruim aandacht besteed aan
niet technische zaken zoals verzekeringen en brandbestrijding.
U krijgt een syllabus als werkdocument en naslagwerk,
met hand-outs en teksten van sprekers.
Dankzij dit symposium kan u de boven gestelde vragen
beter beantwoorden, en heeft u meer achtergrondkennis
op het moment dat u voor bepaalde
materialen moet kiezen.
Programma
9.00 Opening door dagvoorzitter
Commandant Withouck - Brandweer Roeselare,
Ondervoorzitter Koninklijke Belgische Brandweerfederatie,
Voorzitter provinciale brandweerbond
van West Vlaanderen
9.15 Specifieke problemen voor brandweerkorpsen
Kapt. Dirk Loossens - Brandweer Gent
Welke problemen brengt het gebruik van kunststoffen
voor de brandweerkorpsen met zich mee ?
9.45 Brandverzekeraars
Eric Depré - ING Insurance
Waarop let de verzekeringsmakelaar bij het
maken van zijn risico-analyse? Wat zijn belangrijke
factoren bij het bepalen van de verzekeringspremie?
10.15 koffiepauze
10.30 Rol van kunststoffen in ontwikkeling van een
brand
ir. Bart Sette - RUG
De bijdrage van kunststoffen in de ontwikkeling
van een brand, in vergelijking met andere materialen.
11.15 Vlamvertraging, mechanismen en additieven
dhr. Kaspersma - GLCC
Een overzicht van vlamvertragingsmechanismen
en daarbij behorende types.
11.45 Brandvertragende additieven
Ing. Van Wabeeke - RAVAGO
De verschillende systemen van beschikbare polymeeradditieven
met hun pro's en contra's. Aan de
hand van enkele case studies zal de moeilijkheid
om aan de steeds grotere vragen van de eindgebruiker
te voldoen aangetoond worden.
12.15 Vragenstelling
12.30 Lunch
14.00 Engineering Plastics
dr. Ing. Koppers - GE PLASTICS
Via een korte uitleg over hoe vlamvertragers in
kunststoffen werken (fysisch, chemisch) gaat dhr.
Koppers nader in op regelgeving en veiligheidsnormen
van producten. Daarna wordt er ingegaan
op de productportfolio van GE plastics.
14.45 Case study: Hoe veilig zijn glasvezelversterkte
kunststoflooproosters en constructieprofielen bij
brand ?
dhr. Van Oirbeek - ERIKS
Meer en meer worden kunststoffen gebruikt als
constructiemateriaal: looproosters, leuningen,
constructies etc.. In vele gevallen worden er dan
ook eisen gesteld op vlak van brandgedrag, zelfdovendheid,
rookontwikkeling,normeringen etc..
Aan de hand van een aantal case studies zal er op
al deze facetten dieper worden ingegaan.
15.30 Koffiepauze
15.45 Textiel
Prof . Van Parijs HOGESCHOOL GENT
Brandveiligheid en de textielsector: een inzicht in
de specifieke zaken in de sector van woningtextiel.
16.30 Afsluitende vragenronde
17.00 Einde studiedag
I.M.- MEI 2002
25

Bent u Onderhoudsverantwoordelijke?
Productieverantwoordelijke?
Onderhoudsingenieur?
U bent consultant of verantwoordelijke voor
de smeerprogramma's?
Komt een aantal van volgende vragen u
bekend voor?
- hoe moet ik het juiste smeermiddel kiezen?
- waarom is oliefiltratie van belang?
- hoe moet ik mijn smeerprogramma's
plannen en uitvoeren?
- is bij ons alles in orde met de VLAREM
wetgeving?
- hoe kunnen we olie analyse gebruiken in
predictief onderhoud?
Dan is dit symposium de uitgelezen mogelijkheid
om een antwoord te krijgen op deze
en andere vragen. Bovendien kan u met collega's
van gedachten wisselen, en leren van
de ervaringen van anderen.
Programma
13u00 – 13u30: Ontvangst
13u30 – 13u35: Verwelkoming
13u35 – 14u05: Tribologie en smeermiddelen.
Spreker: Farid Al-Bender,
KULeuven. Prof. Al-Bender brengt
een theoretisch overzicht van de
wrijvingsleer. Hij beschrijft de mogelijke
smeermethodes en hun toepassing
en toont daarbij de invloed
van smering op de levensduur en
het energieverbruik van machineonderdelen.
Tenslotte werpen we een
blik op de actuele smeertechnologie
en trends naar de toekomst.
14u05 – 14u45: Olie en additieven in
smeertechniek & hydraulica.
Spreker: Jan Arickx,
Chevrontexaco.
Jan Arickx gaat dieper in op de fysische
eigenschappen en samenstelling
van smeeroliën en hydraulische
olie. Tevens komt de classificatie en
identificatie van de verschillende
types aan bod. Zo kan u in de toekomst
de gepaste olie voor uw specifieke
toepassing kiezen.
14u45 – 15u00: Koffiepauze
15u00 – 15u35: Oliefiltratie: hoe en waar-
PRAKTISCH
26 I.M.- MEI 2002
STUDIEGROEPEN
ONDERHOUD
Symposium: “Oliemanagement.
Kritische selectie & praktisch
beheer van smeermiddelen"
donderdag 13 juni 2002
om? Spreker: Bart Smets, filtertechnics.
Systemen en technieken van hoofdstroom
en nevenstroom filtratie.
We krijgen een overzicht van alle
industrieel toegepaste filters (grof,
fijn, magneet, membraan, keramische,
enz...).
15u35 – 16u15: Pro-actief onderhoud via
olieanalyse. Spreker: Gilbert De
Mey, Lubservice.com.
Deze spreker toont aan hoe we olieanalyse
kunnen gebruiken als
belangrijke tool in een flexibel predictief
onderhoudsconcept. Ook de
verschillende meetsystemen (verontreinigingen)
worden besproken.
16u15 – 16u30: Koffiepauze.
16u30 – 17u00: Reglementering en
milieuaspecten van olie-opslag &
distributie. Spreker: Hilde
Lemmens, Ford Genk.
Mevrouw Lemmens is milieucoördinator
bij Ford Genk en behandelt de
reglementering en milieu aspecten
van olieopslag. Ze toont hoe bij Ford
Genk de magazijnen conform werden
ingericht. Tenslotte wordt ook
de rol van de leveraniers en de verwervers
belicht.
17u00 – 17u30: Beheerssystemen in de
praktijk. Spreker: Marc Goossens,
Chevrontexaco
Marc Goossens behandelt het
administratief beheer van de
smeermiddelen en de smeerafhandeling.
Dit omhelst de volledige
keten, van de selectie over aankoop
en smeerplanning, tot de verwerving
van de afvalolie. We zien hoe
een gerichte software-tool ons hierbij
kan helpen.
17u30:Afsluitdrink met verzorgde broodjes
Plaats: Antwerpen
Datum: donderdag 13 juni 2002
Organisatie: VIK-Studiegroep Onderhoud i.s.m. BEMAS
Kosten voor inschrijving: 120 EUR voor leden VIK of BEMAS; 150 EUR voor niet –
leden; 90 EUR voor leraars / studenten niet-lid; 60 EUR voor leraars / studenten lid
VIK / NIRIA / BEMAS
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat.

STUDIEGROEPEN
VOEDING
Symposium: "Hygiënisch ontwerp van
sanitaire installaties voor de voedingsen
farmaceutische industrie"
Tweede EHEDG Belgium symposium
PROGRAMMA :
Voormiddag:
Voorzitter: Drs. ir. Frank Moerman, EHEDG
Belgium
08u30:Ontvangst met koffie
09u00:Welkomstwoord en inleiding
09u10 EHEDG (European Hygienic Engineering
& Design Group) en het
belang van hygiënisch procesontwerp
in Europese en wereldwijde
context
Dr.ir. Paul Bartels, Agrotechnological
Research Institute – ATO-
DLO, Wageningen, Nederland
09u55:Modelsystemen voor ontwerp en
reinigen van apparatuur: modelling
of soil removal kinetics and computational
fluid dynamics as tool for
hygienic design
Dr. P. de Jong, Nederlands Instituut
voor Zuivelonderzoek – NIZO,
Nederland
10u40:Pauze + gelegenheid tot bezoek aan
de tentoonstelling
11u10:Sanitair ontwerp van ventielen en
lobbenpompen
ir. David Depickere, Alfa-Laval
Sanitary Equipment, België
PRAKTISCH
11u45:Sanitair ontwerp van platenwarmtewisselaars
en procesinstallaties
ir. Eric Borremans, Alfa-Laval Food
Technology, België
12u15:Sanitaire installatie van debietmeters
en meetapparatuur
ir. Alain Engels, Endress+Hauser
BeLux
12u30:Lunch
Gelegenheid tot bezoek aan de standen
Namiddag:
Voorzitter: Dr. ir. Paul Lelieveld, ATO – DLO,
Wageningen, Nederland
13u45:Hygiënisch ontwerp van pompen
de heer Paul Vandenbon, Packo,
België
14u30:Verschillende sproeisystemen voor
betere in-situ reiniging (Cleaning-In-
Place)
Drs. ir. Frank Moerman, KULeuven
& Ing. Ief Leroy, BV2, België
15u10:Pauze + gelegenheid tot bezoek aan
de tentoonstelling
15u30:Apparaten testen op reinigbaarheid,
pasteuriseerbaarheid, steriliseerbaarheid
en aseptisch karakter
- certifiëring
Ing. Jacques Kastelein, TNO
Voeding, Zeist, Nederland
16u30:Panelgesprek
17u00:Einde Symposium
Plaats: Ter Delft, Ekeren
Datum: vrijdag 4 oktober 2002 om 09u00
Kosten voor inschrijving: 250 EUR voor leden VIK, NIRIA en NUG; 275 EUR voor nietleden;
90 EUR voor niet-leden leraars en studenten lid VIK, NIRIA en NUG; 75 EUR
voor leden leraars en studenten
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat, waar eveneens een uitgebreide folder kan worden
aangevraagd (Ria Brughmans, 03 259 11 06, e-mail: ria.brughmans@vik.be)
I.M.- MEI 2002
27

Campina België, het vroegere Comelco,
maakt deel uit van het Nederlandse zuivelconcern
Campina Melkunie dat een omzet
heeft van 4 miljard Euro. Campina Melkunie
heeft in België twee productievestigingen:
één in Aalter (800-900 werknemers) en
één in Sleidinge (250 werknemers).
Campina België draait een omzet van ongeveer
400 miljoen Euro. Er wordt geproduceerd
voor de Belgische, Nederlandse en
Franse markt.
Thans is de Vlaamse Ingenieurskamer te
gast bij Campina te Sleidinge die gesteriliseerde
melk en gesteriliseerde gefermen-
PRAKTISCH
Programma:
■ algemene voorstelling van het bedrijf (1/2 uur)
■ rondleiding (1/2 uur)
■ vragen (1/2 uur)
Plaats: Campina, Wittemoer 20, Sleidinge
Datum: woensdag 12 juni 2002 om 19u00
Kosten voor inschrijving: gratis
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
28 I.M.- MEI 2002
STUDIEGROEPEN
VOEDING
Bezoek Campina België
woensdag 12 juni 2002
teerde melk produceert. Beide producten
worden na afvullen in PE-flessen onderworpen
aan een twee-traps sterilisatie. Mensen
die iets willen bijleren over hygiënisch ontwerp,
cleaning-in-place, sterilisatie en blow
molding zullen zeker aan hun trekken komen
bij dit bedrijfsbezoek.
AGENDA BIJEENKOMSTEN
Studiegroep Bedrijfsbeleid
11 juni 2002: Lezing: "Mc Kinsey 7 Smodel",
Wommelgem, 20u00
10 september 2002: Lezing: "Zelfsturende
teams", Wommelgem 20u00
8 oktober 2002: Lezing: "ERM & UOM",
Wommelgem, 20u00
Studiegroep Bouwkunde
26 juni 2002: Kernvergadering, VIK-huis,
Wommelgem, 20u00
Studiegroep Logistiek
Oktober 2002: Lezing: "Goodex",
Wommelgem, 20u00
Studiegroep Onderhoud
13 juni 2002: Studiedag: "Oliemanagement",
Antwerpen
september 2002: Lezing: "Kwaliteit in
onderhoud", Wommelgem, 20u00
oktober 2002: Bedrijfsbezoek
12 november 2002: Lezing: "Energiebesparende
aandrijftechnieken", Geel,
19u30
december 2002: Lezing "Elektrische aandrijvingen",
Wommelgem
Studiegroep Pijpleidingen
20 juni 2002: Vroege avonduitstap
"Hogedrukwaterleidingen", Antwerpen,
18u00
Studiegroep Regeltechniek
24 juni 2002: Kernvergadering, VIK-huis,
Wommelgem, 20u00
Studiegroep Veiligheid-Milieu
17 juni 2002: Kernvergadering, VIK-huis,
Wommelgem, 20u00
Studiegroep Voeding
12 juni 2002: Bedrijfsbezoek Campina,
Sleidinge, 19u00
Inlichtingen en inschrijven:
VIK-secretariaat, Katrien Van Vosselen,
Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel. 03 259 11 07, fax: 03 259 11 01,
e-mail: katrien.vanvosselen@vik.be

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
LEUVEN-HAGELAND
BEZOEK AAN MATERIALISE N.V.
donderdag 7 november 2002
PRAKTISCH
De activiteiten van Materialise situeren zich op drievoudig
vlak:
1. Materialise Prototyping voor het ‘materialiseren’
van technische prototypes en kleine series
via de meest geavanceerde prototyping en tooling
technieken. Materialise Prototyping biedt in
de eerste plaats de unieke Next Day service,
waarbij prototypes binnen een tijdspanne van 24
uur bij de klant worden bezorgd. Voor het vervaardigen
van het eerste prototype binnen 5
werkdagen is er stereolithografie, selectief laser
sinteren en hogesnelheidsfrezen. Kleine reeksen
kopies binnen 10 werkdagen worden gerealiseerd
via vacuümgieten en rubber(-gips) gieten.
Voor grotere stukken, zoals behuizingen, met
een meer complexe design, in series van enkele
10- tot 1000-tallen is er Reaction Injection
Moulding (R.I.M.). De tooling service via hoge
snelheidsfrezen en de RapidParts service bieden
Voor dit bezoek aan de Hagelandse wijngaarden
begeven we ons naar Wezemaal. Eerst krijgen we
de kans om een wandeling te maken over de prachtige
Wijngaardberg, waarbij een gids ons al de
geheimen vertelt van deze historische berg. Daarna
bezoek aan de wijngaarden en kelders van de familie
Overbergh.
Geschiedenis van de Wezemaalse wijngaarden
De titel wijndorp dankt Wezemaal aan de wijnbouw
in de eerste helft van de 19de eeuw. Onder impuls
van de hoofdgriffier aan het hooggerechtshof in
Brussel, de heer Audoor, werden wijngaarden aangelegd
op de bergen rond Wezemaal. In 1817 had
de wijngaard een oppervlakte van 6 ha; in 1834
bedroeg de totale wijngaardoppervlakte 32 ha.
Omstreeks 1845 werd de bloeiende wijnteelt echter
abrupt stopgezet. De reden is tot op heden niet
gekend. Maar nu nog kan men restanten zien van
de toenmalige wijnbouw: de terrassen op de zuid-
via spuitgieten reeksen prototypes in de eigenlijke
productiematerialen binnen een tijdsbestek
van 3 à 4 weken.
2. Materialise Software voor het ontwikkelen van
de technische software om deze technieken nog
meer doeltreffend te maken. De software van
Materialise wordt wereldwijd gebruikt door leidinggevende
bedrijven in o.a. de automobiel,
ruimtevaart, elektronica en medische sector. De
Magics software lijn biedt een volledig gamma
van oplossingen voor data communicatie, rapid
prototyping en rapid tooling.
3. Materialise Medical voor het maken van medische
modellen via prototyping technieken en het
ontwikkelen van medische softwarepakketten die
wereldwijd door chirurgen en onderzoeksinstellingen
gebruikt worden.
Plaats: Materialise N.V., Technologielaan 15, Leuven
Datum: donderdag 7 november 2002 van 14u00 tot 17u00
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,44 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 40 personen.
BEZOEK WEZEMAAL WIJNDORP
Wandeling door de Hagelandse wijngaarden gevolgd door een begeleid
bezoek aan de wijngaarden en kelders van een wijnbouwer.
flank van de Wijngaardberg zijn nog zichtbaar, evenals
de restanten van de unieke ijzerzandstenen wijnmuur
op de heuvelkam. Deze wijnmuur stond er
reeds in 1825 en was opgebouwd door inwoners
van Wezemaal. De muur moest de wijnranken
tegen de noordenwind beschermen. Maar daarnaast
had de wijnmuur nog andere functies: door
het bouwen van een muur uit ijzerzandsteen werd
het teveel aan ijzerzandsteen uit de wijngaarden
gehaald en werden de wijnranken beschermd tegen
ongewenste dieren.
I.M.- MEI 2002
29

PRAKTISCH
30 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
Op het einde van de 20ste eeuw kende de wijnbouw
in Wezemaal en omstreken een heropleving die
gerust succesvol genoemd kan worden. De zuidoostelijk
georiënteerde heuvels en de zonnestralen
die quasi loodrecht invallen op de steile hellingen
zorgen voor een gunstig microklimaat. De ijzerstandsteen
stockeert de warmte van overdag en
geeft deze warmte ’s nachts geleidelijk af. Maar ook
de wind heeft vrij spel op de hellingen zodat de vochtigheid
snel kan verdampen in de ochtendzon.
Programma
Een wandeling van 7,7 km, vertrekkend op het
marktplein in het centrum van Wezemaal, laat ons
toe om kennis te maken met alle aspecten van de
Wijngaardberg.
We maken kennis met de middeleeuwse en hedendaagse
wijnbouwtechnieken. In de traditionele maar
arbeidsintensieve wijnbouw laat men de druivelaars
LEUVEN-HAGELAND
programma
13u00 tot 15u00: Wandeling over de Wijngaardberg
15u15 tot 16u30: Bezoek aan de wijngaard van de familie Overbergh
16u45 tot 18u00: Bezoek aan de wijnkelder van de familie Overbergh
aan een afzonderlijke stok groeien. In de moderne
wijngaard geleidt men de wijnranken langs draden,
wat resulteert in veel grotere opbrengsten.
Het voormalige gemeentehuis is ingericht als wijnkelder.
Hier wordt de wijn geperst. In het voormalige
cachot vergist het druivensap tot wijn.
Na de wandeling stappen we naar de Beninckxberg.
Hier bekijken we het wijnbouwproces bij de familie
Overbergh, eigenaar van het domein de
Graevenberger. Voor deze wijn wordt gebruik
gemaakt van de druivensoorten Müller-Thurgau,
Pinot Noir, Bacchus en Chardonnay. Daarna gaat
het natuurlijk naar de wijnkelders om te genieten
van een heerlijk glaasje Hagelander.
Het etiket van
de Graevenberger
Plaats: Samenkomst op het marktplein te Wezemaal. Na de wandeling gaan we per auto naar de wijngaarden
van de familie Overbergh. Nadien hebben we nog éénmaal onze auto nodig om naar de kelders
te rijden.
Datum: zaterdag 7 september 2002 van 13u00 tot 18u00
Kosten voor deelneming: leden (en hun partner) betalen 5,58 EUR; niet-leden betalen 9,92 EUR. Na
inschrijving dient het verschuldigde bedrag betaald te worden op rekeningnummer 431-0647591-86 van
de VIK-Afdeling Leuven-Hageland, met de vermelding "Wezemaal wijndorp"
Inlichtingen: Ing. Bart Van Orshoven, tel. 016 58 24 70 of e-mail: bartvo@yucom.be
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Stevig schoeisel is vereist! Aan alle deelnemers wordt een routebeschrijving
bezorgd. Het aantal deelnemers is beperkt tot 30 personen!
WEEKEND CHAMPAGNESTREEK
van 7 tot 9 juni 2002
Het woord "Champagne" spreekt tot ieders verbeelding.
Maar achter de drank zit een complexe wijnbouw
en vinificatie. De champagnestreek is een
prachtige regio die niet eens zo ver van Leuven vandaan
ligt en zeker een bezoekje waard is.
De VIK-Afdeling Leuven–Hageland gaat op weekend in
deze prachtige streek. Het office de tourisme van
Epernay heeft speciaal voor ons een prachtig programma
uitgewerkt. U kan de champagnestreek ontdekken
en kennis maken met een groot wijnhuis,
maar ook met een kleinere wijnboer (die daarom niet
minder heerlijke champagnes produceert).

PRAKTISCH
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
LEUVEN-HAGELAND
Programma
Vrijdag 7 juni:
vanaf 16 uur: aankomst in hotel de la Cloche, Place
Mendès 5, Epernay, gevolgd door een overheerlijk
avondmaal.
Zaterdag 8 juni:
08u00: ontbijt
9u30 tot 11u00: begeleide wandeling door de stad
Epernay waar we de belangrijkste bezienswaardigheden
bekijken.
11u tot 12u: rondleiding in de kelders van één van
de beroemdste Champagnehuizen (Mercier). Na
het bezoek is er gelegenheid tot degustatie.
12u00 tot 14u30: middagmaal in een restaurant in
Epernay.
14u30: vertrek naar Hautvillers, de bakermat van
de champagne.
14u45 tot 17u30: wandeling in Hautvillers waar we
verschillende wijngaarden doorkruisen. Er hangen
Plaats: aankomst in hotel de la Cloche, place Mendès 5, Epernay
Datum: van vrijdag 7 juni 2002 tot en met zondag 9 juni 2002
Kosten voor deelneming: 200 EUR p.p. De prijs omvat: 2 overnachtingen in het hotel; diners op vrijdag
en zaterdag; ontbijt op zaterdag en zondag; middagmaal op zaterdag; bezoek en degustatie bij het champagnehuis
Mercier; Nederlandstalige gids voor het bezoek aan Epernay en Hautvillers
De prijs omvat niet: het transport (de deelnemers begeven zich met eigen vervoer tot Epernay. Na betaling
wordt wel een routebeschrijving toegestuurd); drankjes. Na inschrijving stort u 200 EUR op rekeningnummer
431-0647591-86 van de VIK-Afdeling Leuven-Hageland met vermelding "Weekend champagnestreek
voor … personen"
Inlichtingen: Ing. Bart Van Orshoven, tel. 016 58 24 70 of e-mail: bartvo@yucom.be
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
BEZOEK TURBOWINDS
woensdag 19 juni 2002
Op woensdag 19 juni 2002 brengt de VIK-Afdeling
Leuven–Hageland, in samenwerking met de VIK-
Afdeling Brussel–Halle–Vilvoorde, een bedrijfsbezoek
aan Turbowinds.
Turbowinds werd in 1985 gesticht. Het nieuwe
gebouw van Turbowinds is opgetrokken op het terrein
van TRECO, de Caterpillar-dealer.
Ten gevolge van de verbintenissen die werden aangegaan
op de conferentie van Kyoto (1997) i.v.m.
de beperking van de CO2-emissies, ontwikkelde de
Europese Unie middelen om duurzame energiebronnen
te steunen die de emissie van de broeikasgassen
moet beperken. Turbowinds wil zich profileren
op dit terrein. Het bedrijf speelt een actieve rol in de
snelle ontwikkeling van duurzame energiebronnen.
borden die elk een facet voorstellen van het produceren
van Champagne. We bezoeken de Kerk
van Hautvillers waar Dom Pérignon begraven ligt.
Dom Pérignon speelde een belangrijke rol bij de
ontwikkeling van de champagne. Hij bestudeerde
de wijnbergtechnieken, de samenstelling van
cuvées uit verschillende variëteiten en variëteitskeuze.
17u30 tot 18u30: bezoek aan de herberg in
Hautvillers waar we kunnen bekomen van onze
inspanningen met een frisse pint of een lekker
glaasje wijn of… champagne.
19u00: avondmaal in het hotel
Zondag 9 juni:
08u00: ontbijt
09u30 tot 11u30: bezoek aan de kelders van monsieur
Jean Marie Rigot, een kleinere champagneboer.
Monsieur Rigot vertelt alles over champagneproductie.
We zullen proeven dat lekkere champagne
helemaal niet duur hoeft te zijn.
12u30: middagmaal
Momenteel concentreert Turbowinds zich vooral op
windenergie, fotovoltaïsche zonnepanelen, gecombineerde
warmte-elektriciteitsproductie en WinDiesel
systemen.
Duurzame energie uit milieuvriendelijke windturbines
Turbowinds is de belangrijkste fabrikant van krachtige
windturbines voor het opwekken van elektriciteit
en van windturbinepompen voor de aan- en afvoer
van water. Op het domein van de opwekking van
zonne-energie werden reeds successen geboekt.
Het bedrijf heeft reeds windparken geïnstalleerd in
Zeebrugge, Kallo en Perwez.
I.M.- MEI 2002
31

PRAKTISCH
32 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
Turbowinds heeft zich verenigd met het energiebedrijf
Interelectra en met Dredging International, baggerspecialist,
om het C-Power consortium te vormen.
Een windpark dat in de Noordzee op de zandbank
van Wenduine zal gerealiseerd worden.
WinDiesel: elektriciteit in geïsoleerde streken
Een hybride installatie kan bestaan uit een
Caterpillar dieselgenerator gecombineerd met een
windturbine. Het winddiesel systeem is vooral gebaseerd
op windenergie, terwijl de dieselgenerator
wordt ingezet bij afnemende windsnelheid. Een softwarepakket
voor het automatisch starten en besturen,
de AWDSS (Automatic WinDiesel Supervisory
LEUVEN-HAGELAND
System) zorgt ervoor dat de elektriciteit opgewekt
wordt zonder enige tussenkomst. Het volledig
WinDieselsysteem werkt dus altijd, met of zonder
wind.
Zonne-energie: stil en in overvloed
Soltech, een gezamenlijk bedrijf van Nobema (dochtermaatschappij
van Tractebel), Imec en
Turbowinds, produceert zonnepanelen of, preciezer
uitgedrukt, fotovoltaïsche eenheden en volledige systemen
met zonne-energiepanelen.
Plaats: Turbowinds, Brusselsesteenweg 340A, Overijse (Jezus-eik)
Datum: woensdag 19 juni 2002 van 14u00 tot 17u00
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden (en hun partner) op vertoon van hun lidmaatschapskaart,
niet-leden betalen 7,44 EUR op rekeningnummer 431-0647591-86 van de VIK-Afdeling Leuven-
Hageland met de vermelding "Bezoek Turbowinds 19.06.2002"
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
ACTIVITEITENKALENDER 2002
LEUVEN-HAGELAND
07-09.06.2002: Weekend in de Champagnestreek
19.06.2002: Bedrijfsbezoek Turbo Winds, Overijse (i.s.m. Afdeling Brussel-Halle-Vilvoorde)
07.09.2002: Wandeling in de Hagelandse Wijnstreek, Wezemaal
17.10.2002: Lezing VLAREM
07.11.2002: Bezoek Materialise N.V., Leuven
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Leuven-
Hageland, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160
Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.
ACTIVITEITENKALENDER 2002
11.09.2002: Bezoek Light Application Center (LAP), Philips Eindhoven
16.10.2002: Algemene Ledenvergadering + Bezoek Glaverbel, Mol
KEMPEN
KEMPEN
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Kempen,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem ,
tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.

NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
LIMBURG
14-DAAGSE RONDREIS "ALLE HOOGTEPUNTEN VAN CHINA" – 2DE EDITIE
Peking – Chengde – Xian – Kunming – Yangshuo – Suzhou - Shanghai
Tijdens de voorbije Paasvakantie hebben 40 personen
deelgenomen aan een fantastische rondreis
door China. Alle deelnemers waren uiterst
tevreden en zeer enthousiast over deze
prachtige reis (het verslag hiervan zal in een
van de volgende uitgave van de Ingenieursmededelingen
verschijnen).
Op aanvraag organiseert de reisorganisator
Alk-reizen te Alken (Lic. 1995) voor de tweede
keer deze China-rondreis. Heel wat
gegadigden (niet alleen Limburgers!) hebben
zich ondertussen ingeschreven. Er zijn nog
enkele plaatsen vrij. Vlug inschrijven is dus
de boodschap!
Deze tweede 14-daagse rondreis "Hoogtepunten
van China" gaat door van woensdag 14 augustus
2002 tot dinsdag 27 augustus 2002.
Het programma van deze rondreis door China is
hetzelfde als het programma van de eerste reis,
verschenen in "Ingenieursmededelingen" nr. 6-7,
juni-juli 2001 (een kopie kan op aanvraag bekomen
worden op het VIK-secretariaat).
Reissom per persoon: 2.329 EUR in een tweepersoonskamer;
toeslag voor éénpersoonskamer:
345,8 EUR. Deze reissom werd berekend op minimum
25 en maximum 40 deelnemers.
In de reissom is inbegrepen: alle transportkosten,
vol pension, alle bezoeken, verzekering en taksen.
FIETS- EN WANDELDAG
zondag 30 juni 2002
PRAKTISCH
Ook in 2002 wordt de jaarlijkse fiets- en wandeldag
op het getouw gezet ten bate van de vzw De Kleine
Prins, die zowel materiële als immateriële noden
tracht te lenigen in gezinnen die met kinderkanker
geconfronteerd worden. Wij rekenen ook nu weer
op een massale opkomst.
Niet inbegrepen zijn de drankjes, persoonlijke uitgaven
en de fooien.
Formaliteiten: een internationale reispas is vereist,
met zes maanden geldigheid na de datum van
terugreis.
Inschrijven: alle VIK-leden (ook buiten Limburg) en
hun partner kunnen inschrijven door een voorschot
van 745 EUR per persoon te storten op rekeningnummer
451-8527851-34 van VIK-Afdeling
Limburg te Hasselt, met de vermelding "China met
….. personen".
Voor verdere informatie over deze reis kan men zich
tijdens de kantooruren in verbinding stellen met het
VIK-secretariaat, Francine Demaret, of na 17u00
met Ing. André Boes, Vildersstraat 20, 3500
Hasselt, tel. en fax: 011 21 05 89.
Net op die dag wordt de finale van de wereldbeker
voetbal uitgezonden. Er staat een groot scherm in
de cafétaria zodat iedereen de wedstrijd in een
gezellige sfeer rechtstreeks kan volgen.
Heeft u enkele uren vrije tijd?
Wil u graag op zondag 30 juni een handje toesteken?
Laat het ons weten.
Mail naar francine.demaret@vik.be
of bel 03 259 11 09 (kantooruren) De Limburgse kankerpatiëntjes zullen u dankbaar zijn!
Vertrek: Katholieke Hogeschool Limburg, Universitaire Campus, Diepenbeek of aan de controlepost aan
het Boothuis van het Schulensmeer te Schulen
Datum: zondag 30 juni 2002. Vertrek tussen 07u30 en 16u00, aankomst tot 19u00
Fietsroutes: 30, 65 en 100 km
Wandelingen: 7 en 15 km
Financiële steun: rek.nr. 777-5928888-33 op naam van de Kleine Prins vzw, Hasselt.
Ook dit jaar zijn er 2 prachtige fietsen te winnen
I.M.- MEI 2002
33

34 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
ACTIVITEITENKALENDER 2002
LIMBURG
30.06.2002: Fiets- en wandeldag, Diepenbeek
14.08.-28.08.2002: 14-daagse rondreis "Alle hoogtepunten van China" – 2de editie
Noteer nu reeds: 11.01.2003: Nieuwjaarsreceptie en uitreiking Paul Donners Prijs – Alden Biesen
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Limburg,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.
Ing. Chris Ribus, secretaris van de VIK-Afdeling Limburg, is tevens het aanspreekpunt voor de Regio Limburg. U
kan ook steeds bij hem terecht met uw vragen. Zijn adres: Deurnestraat 102, 3583 Beringen, tel. en fax: 013
67 85 11, e-mail: viklimburg@tijd.com
BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE
BEZOEK "HET ONBEKENDE SCHAARBEEK" OP 21 JUNI 2002
Gezamenlijk initiatief van de Regionale Afdelingen Brussel-Halle-Vilvoorde en Mechelen en
met de steun van het kabinet van de Schepen van Nederlandse Cultuur van Schaarbeek.
Van alle gemeenten uit het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest was Schaarbeek enkele jaren geleden voor
het overgrote deel van de Vlamingen erg omstreden.
Dit had vooral te maken met het specifiek politiek
klimaat dat lange tijd verre van uitnodigend was
voor Nederlandstaligen. Vlamingen lieten de
gemeente dan ook - soms ten onrechte - links liggen.
Ondertussen is er echter een gevoelige kentering
ingetreden en veel jonge Vlamingen ontdekken nu
opnieuw de rijkdom die deze prachtige gemeente te
bieden heeft. Het patrimonium van Schaarbeek dat
o.a. dateert uit de Art-Nouveau en de Art-Deco
periode is in sommige buurten van een overweldigende
pracht en bleef praktisch onaangeroerd en
uitstekend bewaard.
Dat Vlaamse invloeden bij de bouw van de talrijke
patriciërswoningen een belangrijke rol hebben
gespeeld is voor velen onbekend, alsmede het feit
dat de overgrote meerderheid van de vele kunstenaars
die destijds hun stempel drukten op het
Schaarbeeks artistiek gebeuren hun wortels in
Vlaanderen hadden.
LIMBURG
Voor de derde keer organiseert de VIK een geleide
wandeling in Schaarbeek. Het programma is deze
keer nog uitgebreider dan de vorige. Daarvoor konden
wij op de steun rekenen van de Heer Luc Denys,
de huidige schepen van Nederlandse Cultuur. Als
afsluiter van dit geleid bezoek zijn wij erin geslaagd
uitzonderlijk nog eens de deuren van het orgelmuseum
voor onze VIK-leden te laten openen.
Wellicht wordt het de allerlaatste kans om dit
grootste privé-orgelmuseum van België te bezoeken.
Mis deze ultieme kans niet.
Het programma lijkt zwaar maar de loopafstanden
zijn zeer kort en wij hebben gezorgd voor regelmatige
verpozingen en voor versterking van de innerlijke
mens.
Snel inschrijven is aanbevolen daar het biermuseum
een beperkte bezoekerscapaciteit heeft. Er wordt
rekening gehouden met de volgorde van inschrijving.
Ten laatste begin juni 2002 bevestigen wij uw
inschrijving schriftelijk en sturen we u een routebeschrijving.

PRAKTISCH
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE
Programma
13u15: Samenkomst op het Colignonplein voor
het Gemeentehuis.
13u30: Ontvangst op het Gemeentehuis en
rondleiding door Schepen Luc Denys
die de pracht van dit in neo-Vlaamse
renaissancestijl opgetrokken gebouw
zal belichten.
15u00: Wandeling vanaf het Colignonplein,
met zijn overwegend in Vlaamse stijl
opgetrokken herenhuizen, naar de St.
Servaaskerk en verder naar de Louis
Bertrandlaan waar wij dieper ingaan
op een schitterende reeks Art Deco
woningen.
16u00: Bezoek aan de gemeentelijke basisschool
van de Josephat/Biekorfstraat
met haar bijzonder mooie overdekte
speelplaats.
16u30: Bezoek aan het biermuseum op de
Louis Bertrandlaan met aansluitend
een koffietafel aangeboden door de
VIK.
Voor deelnemers die met hun auto komen is het
verkieslijk deze op de L. Bertrandlaan te parkeren.
ACTIVITEITENKALENDER 2002
Dit is een vrije parkeerzone op ± 5 minuten loopafstand
van het Colignonplein.
18u00: Vertrek per auto naar het orgelmuseum
aan de Waelhemstraat.
18u30: Bezoek aan het privaat orgelmuseum
Ghysels met als afsluiter een gezellige
drink in het staminee. Het orgelmuseum
herbergt een zeer fraaie collectie
mechanische muziekinstrumenten en
orgels die vakkundig werden gerestaureerd
door hun verzamelaar en die
perfect functioneren. Enkele ervan zijn
unieke exemplaren en een bezoek (en
beluisteren) dus overwaard.
Plaats: Samenkomst op het Colignonplein voor het Gemeentehuis, Schaarbeek
Datum: vrijdag 21 juni 2002 om 13u15
Kosten voor deelneming: 7,50 EUR per persoon voor VIK-leden en hun familie, niet-leden betalen 9,00
EUR per persoon. In deze prijs zijn de inkomgelden voor het biermuseum en het orgelmuseum begrepen
alsmede een welkomstdrankje en de koffie tijdens de koffietafel. De koffietafel zelf is gratis en wordt door
de VIK-Afdeling Brussel-Halle-Vilvoorde aangeboden. U maakt het bedrag over op rekening: 000-
0929283-23 van Roland Mortier, E. Demolderlaan 131, 1030 Schaarbeek, met vermelding "Onbekend
Schaarbeek 21.06.02 - …. deelnemer(s) na schriftelijke bevestiging van uw inschrijving.
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
BRUSSEL-HALLE-VILVOORDE
07.06.2002: Algemene Ledenvergadering; Sint-Pieters-Leeuw
19.06.2002: Bezoek Turbowinds, Overijse (i.s.m. Afdeling Leuven-Hageland)
21.06.2002: Stadswandeling "Het onbekende Schaarbeek", i.s.m. Afdeling Mechelen
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Brussel-
Halle-Vilvoorde, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160
Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.
I.M.- MEI 2002
35

PRAKTISCH
36 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
MECHELEN
LEZING: "DE BIONISCHE MENS: WAAR BEGINT EN EINDIGT DE SCIENCE FICTION"
donderdag 6 juni 2002
Meer dan 40 jaar geleden ontving de Zweedse ingenieur
Arne Larsson de eerste, volledig geïmplanteerde
pacemaker, in het Karolinska instituut te
Stockholm. Dat was een mijlpaal in het wereldwijde
bionische onderzoek. Enkele jaren later werden de
eerste stappen gezet in het onderzoek en de ontwikkeling
van het bionische oor waarmee doven
(terug) kunnen horen.
Het adjectief ‘bionisch’ is ontstaan uit de samenvoeging
van bio(logisch) en (elektronisch en
wordt algemeen gebruikt voor prothesen die de
functies van lichaamsdelen kunnen herstellen of
vervangen. Dat kunnen gebreken zijn ontstaan
ten gevolge van ongevallen, ziekten of leeftijd.
Vandaag de dag beschikken de chirurgen reeds
over een uitgebreid gamma aan ‘bionische’ hulpmiddelen.
Ondanks de, voor velen, sensationele
vooruitgang en de ontelbare positieve resultaten
is het onderzoek en de ontwikkeling van prothesen
en implantaten in vergelijking met bijvoorbeeld
de ruimtevaarttechnologie, een achterop
gebleven gebied. Het is een domein dat nog
heel veel potentieel bezit voor verdere ontwikkelingen.
Het blijft echter moeilijk om de fictie en de realiteit
duidelijk te scheiden. De media en sommige populair-wetenschappelijke
programma’s stellen deze
technologie soms anders voor dan ze in werkelijkheid
is. Natuurlijk blijft het een gebied dat sterk tot
de verbeelding spreekt. Denken we maar aan
Frankenstein en ‘Seven of Nine’ uit Star Trek.
De voordracht zal vertrekken van de ontwikkeling
van het bionische oor (cochleaire implantaat) dat
heden ten dage reeds een eerste ‘commercieel’ stadium
heeft bereikt. De factoren die het succes
bepalen worden in detail toegelicht. Vertrekkende
van de geschiedenis en de concrete eigenschappen
van dit artificiële ‘gehoor’, wordt tenslotte een
poging gedaan om de toekomstige bionische ontwikkelingen
in kaart te brengen.
Kunnen we binnenkort de Encyclopedia Brittanica
downloaden in onze hersenen?
Plaats: Passade (voormalige mister 100), Brusselsesteenweg 301, Mechelen
Datum: donderdag 6 juni 2002 om 20u00
Spreker: Ing. Peter Deman, AZ St. Augustinus
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,44 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
INFORMATIEAVOND: "OPTIMALISATIE VAN DE KMO"
donderdag 26 september 2002
Karina Ramaekers, afgestudeerd als industrieel ingenieur
met bijkomende opleidingen in ondernemingsbeleid
en marketing, was gedurende 18 jaar werkzaam
in de kunststof-, chemische en automobielnijverheid.
Dit bood haar de mogelijkheid om bedrijven
in diverse departementen te leren kennen.
De leidraad in haar professionele loopbaan was
steeds de winstgevendheid van deze bedrijven te
verhogen door optimalisatie van de processen in productie,
logistiek en verkoop. Momenteel is zij zaakvoerder
van "Hera Management Consulting bvba."
Op donderdag 26 september 2002 zal zij, in het
kader van een avondlezing, haar praktijkervaring
met u delen. Hier volgt een greep uit de items die
zullen behandeld worden:
de mogelijkheden tot optimalisatie in het interne
logistieke gebeuren met aandacht voor o.a. ruimtebenutting,
hulpmiddelen en goederenstromen;
de factoren die het productierendement beïnvloeden,
zoals de lay-out, het productieproces, capaciteitsbezetting
van machines en service van
externe diensten;
implementatie van zelfsturende teams die als
voornaamste doelstelling hebben continu te verbeteren,
optimaal gebruik van potentieel en
organisatievervlakking.
De lezing start met de presentatie van een aantal
algemene wetenswaardigheden, gevolgd door praktijkcases
en zal worden afgerond met een vraaggesprek.
In dit vraaggesprek kunnen specifieke vragen
naar voor gebracht worden en zal er wederzijdse
ervaring uitgewisseld worden.

PRAKTISCH
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
MECHELEN
Plaats: Brasserie Passade N.V., zaal Opsinjoorke, Brusselsesteenweg 301, Mechelen (wegbeschrijving
op website: www.passade.be)
Datum: donderdag 26 september 2002 om 20u00
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,50 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
ACTIVITEITENKALENDER 2002
06.06.2002: Lezing: "De bionische mens, waar begint en eindigt de science fiction", Mechelen
21.06.2002: Stadswandeling: "Het onbekende Schaarbeek", Schaarbeek (i.s.m. Afd. Brussel-Halle-Vilvoorde)
06.09.2002: Bezoek aan HST-werken NMBS-station, Antwerpen-Centraal
26.09.2002: Informatie–, presentatie–, vraaggesprekavond: "Optimalisatie van de KMO", Mechelen
29.10.2002: Bezoek Brouwerij Haacht-Primus, Boortmeerbeek
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Mechelen,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be
BEZOEK FORT VAN BORSBEEK
zondag 9 juni 2002
PRAKTISCH
ANTWERPEN
Fort 3 van Borsbeek werd ontworpen door Henri
Alexis Brialmont en werd gebouwd tussen 1860 en
1864. Het is een onderdeel van de binnen-verdedigingsgordel
van de vesting Antwerpen. Fort 3 is het
oudste van de acht oorspronkelijke forten en samen
met de grote omwallingen rond de stad behoort het
tot de eerst uitgevoerde werken.
Omdat het fort van Borsbeek als eerste werd
gebouwd, wijkt het grondig af van de andere en het
is het enige dat volgens de oorspronkelijke plannen
werd afgewerkt. De grachtverdediging werd in
steen opgetrokken en is 800 meter lang.
MECHELEN
Hoewel het domein een militaire functie had, wilde
Brialmont dat het uitstraling zou hebben. Kosten
noch moeite werden gespaard. Er werd arduin en
selectief metselwerk verwerkt in de afwerking van
de gewelven. Hoewel het vandaag de dag tamelijk
vervallen is, behoudt het domein toch zijn oorspronkelijke
pracht en wordt het als een uitzonderlijke
prestatie van de meester-metselaars van die tijd
beschouwd. De rondleiding duurt 1,5 à 2 uur.
Plaats: Domein Fort 3, R11, Frans Beirenslaan 2 A, Borsbeek. Het domein ligt tegenover de landingsbaan
van het VLM-vliegveld. Samenkomst in het fort zelf.
Datum: zondag 9 juni 2002, rondleiding om 14u00
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,44 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
I.M.- MEI 2002
37

38 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
ACTIVITEITENKALENDER 2002
09.06.2002: Bezoek Fort van Borsbeek, Borsbeek
03.09.2002: Bezoek Steenbakkerij Swenden, Rumst
09.10.2002: Kroegentocht, Antwerpen
ANTWERPEN
ANTWERPEN
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling
Antwerpen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160
Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.
GELEIDE WANDELING DOOR DE GROTE GEULE TE KIELDRECHT
zondag 15 september 2002
PRAKTISCH
De Grote Geule of Kieldrechtse Kreek maakt deel uit
van het krekencomplex dat zich uitstrekt over het noorden
van de provincie Oost-Vlaanderen en het zuiden
van Zeeland. Het ontstaan van de Grote Geule is onafscheidelijk
verbonden met de geschiedenis van de
eromheen liggende Scheldepolder, maar ook met die
van het dorp Kieldrecht. Reeds in geschriften van
1431 die handelden over schorren tussen Kieldrecht,
Kallo en Verrebroek wordt ze vermeld.
Momenteel ontspringt de Grote Geule als een kleine
sloot in Kemzeke, loopt door De Klinge en Meerdonk
om langs het westen, sterk verbreed, Kieldrecht binnen
te komen. De oppervlakte in Kieldrecht bedraagt
21,5 ha (waterplas en oevers). De diepte varieert tot
maximaal 1,5m.
Het reservaat werd samen met de aanpalende terreinen,
over een oppervlakte van 80 ha, in 1978 geklasseerd
als landschap. De landschappelijke waarde van
de Grote Geule vloeit voor een belangrijk deel voort uit
de omstandigheid dat ze een relatief gaaf relict van
vroegere overstromingen is. Sedert het ontstaan van
de Konings-Kieldrechtpolder (1654) is de Grote Geule
kunnen uitgroeien tot een gevarieerd geheel van open
watergedeelten, rietvelden, groepjes en rijen knotwilgen
en canadapopulieren alsook lage oevervegetaties.
Visueel treft vooral het langgerekte vrije wateroppervlak,
dat een indruk van rust en stilte nalaat. Ook de
rietvelden dragen picturaal en auditief bij tot een hoge
landschappelijke waardering. De uitgestrektheid en de
WAASLAND
rust moeten ook als belangrijkste verklaring worden
gezien voor het voorkomen van talrijke eendensoorten
en gevleugelde moerasbewoners zoals wilde eend, wintertaling,
slobeend, bergeend, grote en kleine karekiet,
rietzanger, roetgors en roerdomp.
Het voorkomen van waterplantvegetaties wordt sterk
beïnvloed door de kwaliteit van het kreekwater. In het
zuiver kreekgedeelte treffen we hoofdzakelijk volgende
waterplanten aan: kleine kroos, gele klomp, kamfonteinkruid,
gedoornd hoornblad. Wat de oevervegetatie
betreft, constateren we bij steile oevers een mooie
kraag van riet en kleine lisdodde waartussen de zwanebloem
groeit. Bij zacht glooiende oevers gaat de
oevervegetatie geleidelijk over in een gediversifieerde
moerasvegetatie, die zich tot in het water uitstrekt,
met o.a. gele lis, zeebies, waterzuring en grote egelskop;
en lager groeiend: moerasvergeet-mij-nietjes,
rode waterereprijs, watermunt, ruwe bies en klein
moerasscherm.
De Grote Geule biedt eveneens een zeer interessante
vogelwereld. Naast zeer algemene watervogels treffen
we er de avifauna van de steeds zeldzamer wordende
rietkragen aan. Niet alleen watervogels, maar ook
bewoners van weiden, slikken en schorren, ja zelfs van
heide en broekbiotopen, worden er waargenomen.
Vergezel de VIK-Afdeling Waasland doorheen het
natuurschoon van het Soete Waasland!
Plaats: Kreek 54 (aan de brug) te Kieldrecht
Datum: zondag 15 september 2002 om 14u00 stipt !!! Einde voorzien rond 16u30
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,44 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Opgelet: gelieve werkgever en uitgeoefende functie mee te delen.

PRAKTISCH
ALGEMENE LEDENVERGADERING
maandag 17 juni 2002
PRAKTISCH
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
WAASLAND
ALGEMENE LEDENVERGADERING
donderdag 6 juni 2002
De VIK-Afdeling Waasland organiseert op donderdag
6 juni aanstaande haar jaarlijkse algemene
Programma
Bierproefavond met deskundige uitleg van de brouwer des huizes
Voorstelling werking Afdeling Waasland
Activiteitenkalender van de afdeling
Verkiezing bestuursfuncties (voorzitter, ondervoorzitter, penningmeester en secretaris).
Kandidaturen kunnen ingediend worden bij het VIK-secretariaat.
Informele kennismaking met collega’s industrieel ingenieurs.
Plaats: Brouwerij Boelens-Sneyers, Kerkstraat 7, Belsele
Datum: donderdag 6 juni 2002 om 20u00
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat met vermelding van de afstudeerrichting
ACTIVITEITENKALENDER 2002
06.06.2002: Algemene Ledenvergadering + bierproefavond, Belsele
07.09.2002 Bezoek Westerschelde, Terneuzen
15.09.2002: Geleide wandeling door De Grote Geule, Kieldrecht
11.11.2002: Bezoek aan GIRA, Duitsland
De Regionale Afdeling Oost-Vlaanderen houdt haar
jaarlijkse algemene ledenvergadering op maandag
17 juni aanstaande.
Bij de bespreking van het jaarverslag wordt de werking
van de regionale geëvalueerd. Aansluitend op
Plaats: ’t Voske, Sint-Baafsplein, Gent
Datum: maandag 17 juni 2002 om 20u00
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Afdeling Oost-Vlaanderen
ledenvergadering. Tevens is een bierproefavond
voorzien.
WAASLAND
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Waasland,
te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643, 2160 Wommelgem,
tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be. De aankondigingen van activiteiten
die de VIK-Afdeling Waasland haar leden aanbiedt, kan men ook steeds raadplegen via de VIK-website of rechtstreeks
via het adres: http://www.vikwsl.yucom.be. Tevens kan men op bovenstaande website van de VIK-
Afdeling Waasland een historiek van verslagen opvragen van de reeds eerder georganiseerde activiteiten.
OOST-VLAANDEREN
de vergadering zal Ing. Jos Kestens vanuit zijn
ruime ervaring een voordracht houden over
Europese standaardisatie.
I.M.- MEI 2002
39

40 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
BANKET
zaterdag 1 juni 2002
PRAKTISCH
De VIK-Afdeling Oost-Vlaanderen organiseert ook dit
jaar weer haar jaarlijks banket. De afgestudeerden
van de promotiejaren ’42; ’52, ’62, ’72, ’82 en ’92
worden traditioneel in de bloemetjes gezet. Voor de
Plaats: Braemhof, Braemkasteelstraat 6, Gent
Datum: zaterdag 1 juni 2002 vanaf 20u00
ACTIVITEITENKALENDER 2002
BEZOEK NEW HOLLAND ZEDELGEM
woensdag 16 oktober 2002
New Holland Belgium N.V. is een dochteronderneming
van CNH Global N.V.,
de afdeling binnen het Fiat concern die
actief is in de sectoren landbouw,
bouwindustrie en financiële dienstverlening.
De vestiging in Zedelgem,
met bijna 2.200 werknemers,
het grootste bedrijf in de
regio Noord-West-Vlaanderen,
ontwikkelt, produceert en verkoopt
– dit laatste via haar
dealernetwerk - maaidorsers,
zelfrijdende veldhakselaars en
grootpakpersen. De jaaromzet
in 2000 bedroeg 496 miljoen
EUR.
OOST-VLAANDEREN
01.06.2002: Banket, Kasteel van Zwijnaerde
17.06.2002: Statutaire Ledenvergadering, Gent
Noteer nu reeds: 19.01.2003: Nieuwjaarsconcert- en receptie, Gent
afgestudeerden van 1977 (= 25 jaar!) is er een
extraatje voorzien! Meld uw afstudeerjaar bij
inschrijving!
Kosten voor deelneming: 50 EUR per persoon, inbegrepen dranken na de maaltijd, muziek en dans
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat Afdeling Oost-Vlaanderen
OOST-VLAANDEREN
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Oost-
Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Afdeling Oost-Vlaanderen, p/a Ing. Ludo Verhegghe,
Langenakkerlaan 36, 9080 Lochristi, tel. en fax: 09 355 19 40, e-mail: vik-ovl@village.uunet.be.
De activiteiten van de VIK-Afdeling Oost-Vlaanderen kan men steeds raadplegen op de VIK-website onder: URL:
http://gallery.uunet.be/vik-ovl.
NOORD-WEST-VLAANDEREN
Opgericht door Leon Claeys in 1906 is het bedrijf
geëvolueerd van een lokale smidse naar een wereldwijd
gestructureerd bedrijf met meer dan 31.000
werknemers verspreid over 24 landen. Als onderdeel
van de Fiat groep ging New Holland in 1999
een fusie aan met Case, één van haar voormalige
concurrenten. 71% van de aandelen van de nieuwe
CNH Global N.V. groep is in handen van Fiat. De
nieuwe groep heeft er bewust voor gekozen om de
distributie- en verkoopnetwerken voor de merken
gescheiden te houden. De producten behouden dus
hun eigen identiteit binnen een meer merkenbeleid.

PRAKTISCH
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
NOORD-WEST-VLAANDEREN
In de vestiging in Zedelgem worden
3 types landbouwmachines
geproduceerd: maaidorsers, zelfrijdende
veldhakselaars en balenpersen.
In juli 2001 is het laatste
nieuwe maaidorsermodel, de CX,
geïntroduceerd. De machine
behaalde sindsdien al verschillende
nationale en internationale prijzen.
ALGEMENE LEDENVERGADERING
dinsdag 4 juni 2002
PRAKTISCH
Op dinsdag 4 juni houdt de Vlaamse
Ingenieurskamer, Afdeling Noord-West-Vlaanderen,
haar jaarlijkse statutaire Algemene Ledenvergadering.
De productieafdelingen die zullen
bezocht worden zijn: draaierij,
plaatwerkerij, lasserij, schilderafdeling
en montage. Naast deze
activiteiten zijn ook andere afdelingen
zoals ontwerp, verkoop en
dienst-na-verkoop, aankoop en
logistiek in Zedelgem gevestigd.
Programma
18u30: Ontvangst in het bezoekerscentrum
18u50: Audio-visuele voorstelling van het bedrijf en haar producten
19u10: Bedrijfsbezoek doorheen de belangrijkste productieafdelingen
21u10: Nabespreking bij een drankje
Plaats: New Holland Belgium N.V., Leon Claeysstraat 3A, Zedelgem
Datum: woensdag 16 oktober 2002 om 18u30 (ten laatste aanwezig zijn om 19u00)
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,50 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
Programma
Leden kunnen van gedachten wisselen over de
geplande en de voorbije activiteiten. De vergadering
is een manier om in contact te komen met collega’s
en nieuwe ideeën te lanceren. Dit jaar staat er een
bijzondere ledentombola op het programma.
■ Verwelkoming door Ing. Hans Dufoer, voorzitter.
■ Goedkeuring verslag Algemene Ledenvergadering van 19 juni 2001.
■ Overzicht activiteiten werkjaar 2001 – 2002 door Ing. Franky Warrinnier, secretaris.
■ Kasverslag en overzicht financiële toestand door Ing. Frans Debruycker, penningmeester.
■ Verkiezing voorzitter en twee afgevaardigde leden.
■ Trekking tombola prijzen: één voor de leden van het regionaal bestuur, één voor de leden van het
jongerenteam en twee voor de VIK-leden van de regio Noord-West-Vlaanderen.
■ Varia.
Plaats: Hof van Watervliet, Oude Burg 27, Brugge
Datum: dinsdag 4 juni 2002 om 20u
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat
ACTIVITEITENKALENDER 2002
04.06.2002: Statutaire Ledenvergadering, Brugge
09.06.2002: Familiale wandeltocht, Domein Rijkevelde
16.10.2002: Bezoek New Holland Belgium, Zedelgem
01.12.2002: Happening, Guldenberg Wevelgem (i.s.m.Afd. ZWV)
10.12.2002: Bezoek Proviron
NOORD-WEST-VLAANDEREN
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling Noord-
West-Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK-secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem, tel.: 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be.
I.M.- MEI 2002
41

Afdeling Antwerpen:
12.06.2002
Afdeling Brussel-Halle-Vilvoorde:
25.09.2002
Afdeling Kempen:
19.06.2002
Afdeling Leuven-Hageland:
12.06.2002
11.09.2002
09.10.2002
13.11.2002
11.12.2002
Afdeling Limburg:
18.06.2002
42 I.M.- MEI 2002
NIEUWS VAN DE AFDELINGEN
ZUID-WEST-VLAANDEREN
BEZOEK BOMBARDIER TRANSPORTATION
vrijdag 13 september 2002
PRAKTISCH
Een unieke gelegenheid om kennis te maken met
diverse hoogtechnologische producten inzake openbaar
vervoer en met de knowhow van de
Bombardier medewerkers.
Realisaties van Bombardier Transportation zijn:
■ treinstellen voor Virgin Rail (UK)
■ metrorijtuigen voor Rotterdam
■ dubbeldeksrijtuigen voor NMBS (B)
■ locomotieven voor NMBS & CFL (B, Lux.)
ACTIVITEITENKALENDER 2002
29-30.06.2002: Weekeind uitstap Chablis-Champagne
13.09.2002: Bezoek Bombardier Transportation, Sint-Michiels
01.12.2002: Happening, Guldenberg, Wevelgem (i.s.m. Afd. NWV)
Tenzij anders vermeld dienen de inschrijvingen voor de activiteiten, georganiseerd door de VIK-Afdeling – Zuid -
West – Vlaanderen, te gebeuren op volgend adres: VIK–secretariaat, Ingrid Van Damme, Herentalsebaan 643,
2160 Wommelgem, tel. 03 259 11 16, fax: 03 259 11 01, e-mail: ingrid.vandamme@vik.be
Regionale bestuursvergaderingen
Afdeling Mechelen:
13.06.2002
12.09.2002
10.10.2002
14.11.2002
12.12.2002
Afdeling Noord-West-Vlaanderen:
04.06.2002
Afdeling Oost-Vlaanderen:
17.06.2002
16.09.2002
21.10.2002
18.11.2002
16.12.2002
Photo Bombardier
■ automatische metro’s voor Docklands (UK)
■ I11- & AM 96-realisaties voor NMBS (B)
Programma
13u30: Ontvangst en korte presentatie Bombardier
14u15: Bezoek aan de werkplaatsen
16u30: Einde bezoek
Plaats: Bombardier Transportation, Vaartdijkstraat 5, Sint-Michiels
Datum: vrijdag 13 september 2002 om 13u30
Kosten voor deelneming: gratis voor alle VIK-leden op vertoon van hun lidmaatschapskaart, niet-leden
betalen 7,44 EUR
Inschrijving vereist: VIK-secretariaat. Het aantal deelnemers is beperkt tot 25 personen!
ZUID-WEST-VLAANDEREN
Afdeling Waasland:
05.09.2002
03.10.2002
07.11.2002
05.12.2002
2002
Afdeling Zuid-West-Vlaanderen:
24.06.2002
02.09.2002
14.10.2002
18.11.2002
16.12.2002
Voor meer informatie omtrent uur
en plaats van deze vergaderingen
kan u terecht bij Ingrid Van Damme
op het VIK-secretariaat op het telefoonnummer
03 259 11 16.

nieuwe gedreven m/v
PROJECT ENGINEERS
Pas afgestudeerden kunnen na een opleidingsperiode van 3 maanden aan boord van
één van onze schepen aan de slag. Je voelt je als een vis in het water bij de uitvoering van
projecten in binnen- en buitenland. Het assisteren van de projectmanager bij de budgetcontrole
en de kostenbewaking wordt jouw tweede natuur.
Als je industrieel of burgerlijk ingenieur, flexibel en mobiel bent, moet je vast kennis
komen maken. We bieden je jouw favoriete biotoop in het verre buitenland.
SURVEYORS
Met een praktische interesse voor moderne meet- en verwerkingsmethoden, neem je de
verantwoordelijkheid voor de maatvoering op waterbouwkundige werken wereldwijd.
Gewapend met een diploma industrieel ingenieur bouwkunde, licentiaat geografie of
eventueel A1 topografie, ga je met veel plezier grote werven te lijf.
MEDEWERKER KWALITEITSZORG
EN VEILIGHEID
Je bent een zorgzame coach die projectteams begeleidt op werven in binnen- en
buitenland. Praktisch betekent dit het opstarten en aansturen van het DEME veiligheids-,
milieu- en kwaliteitsborgingssyteem. Je zwemt door de implementatie van die systemen via
inspecties en audits en ondersteunt werven bij de opvolgings- en certificeringsaudits.
Als industrieel of burgerlijk ingenieur in de bouwkunde, werktuigkunde of biowetenschappen
ben je voor ons een aanwinst. Je bent bereid om voor korte of lange duur
veilig in het buitenland rond te dobberen. Daarnaast ben je communicatief en werk je
oplossingsgericht.
MEDEWERKER TECHNISCHE
DIENST
Samen met de technical manager ben je verantwoordelijk voor de technische ondersteuning
en opvolging van de milieuwerven, de saneringscentra en de werkplaats. Je vertaalt
de uitvoeringsideeën van projectverantwoordelijken naar technisch werkbare oplossingen.
Je bent industrieel ingenieur of gegradueerde in werktuigkunde of elektrotechniek. Hengel
je naar deze job? Ervaring en kennis Autocad, Word en Excel zijn een pluspunt.
MILIEUCOÖRDINATOR KLASSE A DEC
Je zorgt voor de voorbereiding en opvolging van milieuvergunningsdossiers voor
projecten en voor grond- en slibverwerkingscentra.
Je bent burgerlijk ingenieur scheikunde, bio-ingenieur of industrieel ingenieur scheikunde
met bij voorkeur 5 jaar ervaring in de petrochemische, milieu- of afvalsector. In het bezit
zijn van het getuigschrift “milieucoördinator type A” is een vereiste. En verder sta je
natuurlijk best met beide voeten... op de grond.
Members of the DEME Group
duiken naar parels
in internationale wateren
DREDGING, ENVIRONMENTAL AND MARINE ENGINEERING N.V.
DEME is een Belgische onderneming die al meer dan 100 jaar voor diepgang zorgt.
We zijn een hoogtechnologische wereldspeler op het vlak van baggerwerken, milieuen
hydraulische activiteiten. DEME-collega’s vind je dan ook terug op elk van de vijf
continenten. Onze wereldwijde explosieve groei en de langere verlofperioden voor werken
in het buitenland, doen ons uitkijken naar nieuwe m/v medewerkers om onontgonnen
terrein te gaan verkennen.
Kortom, werken in het buitenland in combinatie met meer vrije tijd, maakt van DEME
een interessante thuishaven.
Zeg nu zelf, snorkel je hier voorbij?
MEDEWERKER TECHNISCHE
DIENST DEC
Je werkt in teamverband en hebt voldoende verantwoordelijkheidszin om op korte termijn in
te staan voor het onderhoud en de reparaties van de baggertuigen. Je bent geïnteresseerd
om in de nabije toekomst deel uit te maken van een projectteam op één van onze
internationale werven.
Je bent industrieel ingenieur of burgerlijk ingenieur mechanica, elektromechanica of
scheepsbouw.
PROJECT INGENIEUR PRODUCTIE-
EN STUDIEDIENST
Je hebt een levendige interesse in techniek, het uitwerken van projectmethodieken,
het begroten van de productie van onze baggerschepen in diverse grond- en rotssoorten
en het opvolgen van waterbouwkundige werken, zowel vanuit bureau als van op de
werf. Af en toe een portie basis- en toegepast onderzoek schrikken je bij deze werkzaamheden
niet af. Korte zowel als langere buitenlandse verblijven behoren met zekerheid
tot de mogelijkheden.
Ons zoeklicht staat gericht op inventieve industrieel of burgerlijk ingenieurs met bij voorkeur
een bouwkundige of werktuigkundige opleiding. Een grondmechanische en/of
hydraulische opleiding, via studie of uit ervaring, is een bijkomend pluspunt, maar niet
direct een noodzaak. Een doorgevoerde baggertechnische interne opleiding blijft immers
steeds aangewezen.
ELECTRICAL SUPERINTENDENT
Elektriciteit is je passie. Draaistroom met frequentieregelaar, meet- en regeltechniek en
gelijkstroom hebben voor jou één ding gemeen: je bloed gaat er sneller van stromen.
Je bent gegradueerde of industrieel ingenieur elektriciteit of elektronica en bent een “hands
on”-type dat van wanten weet. Je houdt van afwisseling en je bent zeer communicatief,
want je staat in voor de dagelijkse begeleiding van meer dan 30 boordelektriciens. Ervaring
in de scheepselektriciteit is een pluspunt, maar geen must. Kom aan boord maatje!
Wat we bieden? Een competitief salarispakket, tal van extralegale voordelen en doorgroeimogelijkheden
binnen een sterke, bloeiende groep van wereldformaat, inclusief
nieuwe, langere verlofperiodes voor werken in het buitenland.
Interesse? Uitstekend! Neem gauw contact op met ons Human Resources Departement
en stuur je c.v., bij voorkeur met pasfoto, naar: Scheldedijk 30, Haven 1025, 2070
Zwijndrecht, fax 03 250.54.71 of e-mail: jobs@dredging.com
Dredging International Asia Pacific Pte Ltd.
Dredging International N.V.
Tideway B.V.
ingenieurs
DEME
Hydro Soil Services N.V.
DEME Environmental Contractors N.V.
Ecoterres S.A.
DEME Building Materials N.V.
Baggerwerken Decloedt N.V.
www.deme.be
I.M.- MEI 2002
43

30
INLICHTINGEN EN INSCHRIJVINGEN: TEL. 03 259 11 09 - FAX 03 259 11 01
E-MAIL: francine.demaret@vik.be
DIEPENBEEK