Praktijkvoorbeeld rekenen Woerden - Knappe koppen in de ... - CPS

More documents

Recommendations

Info

voor korte periodes moeten richten op verschillende onderwerpen”, vertelt Esther, die de instructietijd voor de (hoog)begaafden net zo belangrijk vindt als de verlengde instructie voor de zwakkere leerlingen. “De instructie bestaat uit voordoen, samen doen, zelf doen. Eigenlijk dezelfde werkwijze als je ook bij de andere groepen leerlingen in de klas hanteert, maar dan op een ander niveau”, zegt haar collega. “De (hoog)begaafde leerlingen hebben deze instructie echt nodig. Vooral in getallen en bewerkingen, zoals delen met grote happen en cijferend vermenigvuldigen, gebruiken ze verkeerde strategieën.” Eigen rekenvaardigheid Het is niet altijd gemakkelijk om instructie te geven aan (hoog)begaafde leerlingen. “Soms moet je er echt zelf een uur voor gaan zitten om de stof goed in de vingers te krijgen”, bekent Esther. “Dit geldt voornamelijk voor het verdiepende werk. Je moet overzicht hebben; je moet de totale leerstof kunnen overzien en ook weten wat er buiten je eigen groep aan de orde komt. En je eigen rekenvaardigheid moet op peil zijn. Bovendien moet je de moed hebben - en het vertrouwen in je eigen inzicht - om de methode los te laten en extra materiaal bij elkaar te vinden, of te bedenken, dat aansluit bij lessen over breuken, het metriekstelsel, redactiesommen en de rekenvaardigheden. Dat zijn soms best bottlenecks. Ook voor de leerkracht kan dit moeilijk zijn. Aan de andere kant: als leerkracht snap je hierdoor beter dat leerlingen soms gefrustreerd kunnen raken. Dat ken je immers uit je eigen ervaring.” Sacha: “Als je als leerkracht begrip toont voor de moeilijkheidsgraad van een opdracht en de frustratie die deze oplevert bij de leerling, heeft dit tot gevolg dat de leerling weer gaat werken. Hij is erkend in zijn gevoel en weet dat hij op mij kan vertrouwen voor ondersteuning.” “Als dan eindelijk bij de leerling het kwartje valt, hij een aha-erlebnis heeft, dan is dat een belangrijk moment in zijn ontwikkeling”, vult Esther aan. “Op dat moment ziet een leerling het licht en kan hij weer zelfstandig verder; hij kan de draad weer oppakken.” Hoe maak je het leuk? Het oefenen van de rekenvaardigheden door middel van werkbladen wordt als saai bestempeld door (hoog)begaafde leerlingen, weet Sascha. “Ik zeg dan tegen hen: ‘Soms moet je nu eenmaal stomme sommen maken. Je hersenen moeten af en toe getraind worden om te onthouden hoe het ook al weer moet. Dit geldt niet alleen voor rekenen, maar ook bijvoorbeeld voor spelling. En als je het dan zelf goed nakijkt, leren je hersenen gelijk hoe het wel moet.’ Dit verhaal pikken ze goed op. Het stimuleert hen om toch door te zetten en de ‘saaie’ opdrachten te maken. Ook thuis, want wij geven ook de (hoog)begaafde leerlingen huiswerk mee voor de rekenvaardigheden.” Esther vertelt dat sommige (hoog)begaafde leerlingen maar heel moeilijk aan het werk komen. “Net als de leerlingen die klagen dat de sommen saai zijn, doorzien ze niet dat deze aanpak nut heeft, ergens goed voor is. Deze leerlingen gaan voor snelle successen. Behalen ze deze niet, dan verliezen ze hun motivatie. Toch kun je hun houding wel een positieve impuls geven door adequaat op te springen op dit gedrag. Zo voer ik regelmatig leergesprekken met leerlingen. Hierin leren ze naar zichzelf te kijken. Als ze tergend langzaam werken, maak ik hun duidelijk dat zij zichzelf het plezier ontnemen.” Geef de leerlingen een kapstok Sascha als Esther kunnen allebei goed uit de voeten met het IGDI-model. “Het biedt structuur en daar houden wij aan vast. Dat schept duidelijkheid voor de leerlingen”, zegt Sascha. De twee leerkrachten stellen altijd hoge doelen. “Die maken dat je je realiseert dat instructie voor deze groep leerlingen echt nodig is”, zegt Sascha. “De doelen zijn zó gesteld, dat ze zonder hulp van een leerkracht niet behaald kunnen worden. Ze zijn echt geplaatst in de zone van naastgelegen ontwikkeling.” Aan het begin van een les geven Esther en Sascha tijdens de gezamenlijke start altijd de ‘kapstok’, het hogere doel van de les. “Wij vertellen de leerlingen - de hele groep – waarover we het gaan hebben en waartoe het dient. Dit motiveert alle leerlingen”, aldus Sascha. Dit praktijkvoorbeeld is extra digitaal materiaal bij het boek Knappe koppen in de klas (CPS, 2011) van Geraldine Brouwer en Lidy Ahlers. Kijk op www.cps.nl/uitgeverij.
Rode kaart Wanneer alle leerlingen zelfstandig werken, benutten beide leerkrachten de tijd om rondes door de klas te lopen en te kijken welke leerlingen hun ‘kaartje op rood’ hebben liggen. Alle leerlingen gebruiken deze kaartjes. Ligt de kaart op rood, dan heeft de leerling hulp van de leerkracht nodig. “Voor de leerkracht betekent deze manier van werken dat je snel moet kunnen schakelen: van verdiepingsstof naar basale oefening”, zegt Sascha. “Soms, als het druk is, vragen we de (hoog)begaafde leerling hun vragen op een papiertje te noteren en daarmee tijdens een ander moment van de dag naar ons toe te komen, zodat er dan een mogelijkheid gecreëerd wordt om de nodige uitleg te geven. De afspraak die we hierover met de leerling maken, komen we altijd na.” Tijdens de feedbackronde laten de leerkrachten verschillende leerlingen vertellen wat ze gedaan en geleerd hebben. “Ook bekijken we gezamenlijk of de doelen gehaald zijn”, zegt Esther. “Daarna sluiten we samen af. Die afsluiting is makkelijker geworden sinds we werken met het IGDI-model. Iedereen is nu met hetzelfde onderwerp bezig tijdens de instructie. Het onderling uitwisselen heeft hierdoor meer betekenis gekregen.” Zoals gezegd, richt de R. de Jagerschool zich op het verbeteren van het rekenonderwijs. Dat begint al bij de kleuterklassen. Leerkracht Mirjam (groep 2) laat in het voorbeeld hierna zien hoe een rekenles met differentiatie naar de (hoog)begaafde leerlingen eruit kan zien bij kleuters. Mirjam kiest ervoor de instructie aan de (hoog)begaafde kleuters pas te geven als de rest aan het werk is gezet. Dat kan natuurlijk ook: zolang alle kinderen maar op hun niveau geïnstrueerd worden. In de praktijk: Pluk van de Petteflet geeft een feestje Start van de les (vijf minuten): Mirjam leest een verhaal voor over Pluk van de Petteflet. Hierin wordt verteld over de bewoners van de Petteflet. Mirjam pakt dit op door te vertellen dat bij elke deur, net als thuis, een huisnummer hangt. Dan vertelt zij dat een aantal bewoners van de Petteflet wordt uitgenodigd voor een feest. Instructie hele groep (vijf minuten): De postbode komt langs om de mensen een uitnodiging te geven. Hiervoor heeft Mirjam blauwe kaartjes met een cijfer erop gemaakt. Er zijn net zoveel kaartjes als kinderen: 23. Eén van de kinderen is postbode en mag de zes kaartjes die Mirjam haar geeft, uitdelen. Voordat dit kan beginnen, laat de leerkracht de kinderen op rij de getallen van 1 tot 23 om de beurt opzeggen. “Het getal dat je noemt, hoort bij jou”, legt ze uit. Vervolgens mag de postbode zes kaarten uit gaan delen: 3, 8, 16, 21, 13 en 18. Dat gaat foutloos. De leerlingen leren tegelijkertijd door redeneren waar welke brief thuishoort. Mirjam merkt dat ze ook al ankerpunten hebben: 1, 5, 10, 15, 20 en 23. Hierna vertelt Mirjam dat het feestje vandaag gevierd gaat worden. Tijdens het feestje wordt er natuurlijk gegeten en gedronken. “Dit moet nog klaargezet worden. Maar ja, met 23 kinderen een feestje voorbereiden is wat onhandig. Daarom kies ik nu één groepje dat mij mag helpen”, vertelt ze. Zelfstandig werken overige leerlingen (twintig minuten): De overige kinderen mogen met het werk beginnen dat klaarstaat op de tafels. Het stoplicht wordt op oranje gezet ten teken dat Mirjam niet beschikbaar is voor vragen. Instructie (hoog)begaafde leerlingen (vijf minuten): De leerlingen moeten gaan berekenen hoeveel flessen van 1,5 liter er nodig zijn om 23 bekertjes met limonade te vullen. Alles staat op tafel klaar. Eerst mogen de leerlingen schatten of 1,5 liter genoeg is. Schatten blijkt moeilijk. Dus wordt overgegaan op handelen: ze gaan bekertjes vullen. Het blijkt dat er Dit praktijkvoorbeeld is extra digitaal materiaal bij het boek Knappe koppen in de klas (CPS, 2011) van Geraldine Brouwer en Lidy Ahlers. Kijk op www.cps.nl/uitgeverij.
Page 1: Goed praktijkvoorbeeld Rekenonderwi

Praktijkvoorbeeld rekenen Woerden - Knappe koppen in de ... - CPS

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?