verder - Christelijk Gymnasium Sorghvliet

Bijbellezing 2013 periode 4 Lucas Lijdenstijd
We ronden af met de dieptepunten uit het lijden en sterven van Christus en een paar
hoogtepunten uit de Matthäus Passion. Goede aandacht gewenst.
Maandag 25 maart 2013 Matthäus Passion 63 Koraal O
Haupt voll Blut und Wunden Lucas 23:26-33
Jezus werd al steeds bespot als koning. De soldaten gaan hierop doorn en dwingen
een jood om het kruis te dragen voor zijn koning. Een soldatengrap. De uitleg dat
Jezus te zwak was om het kruis te dragen klopt niet, want Jezus is wel sterk genoeg
om de mensen toe te spreken. Ook op Golgotha zetten ze de grap voort door de
misdadigers als een lijfwacht om hem heen te kruisigen.
Bach laat Jezus lijden bezingen met de bekende melodie. We luisteren van 7.52-
10.00.
O Haupt voll Blut und Wunden,
Voll Schmerz und voller Hohn,
O Haupt, zu Spott gebunden
Mit einer Dornenkron,
O Haupt, sonst schön gezieret
Mit höchster Ehr und Zier,
Jetzt aber hoch schimpfieret,
Gegrüßet seist du mir!
Du edles Angesichte,
dafür sonst schrickt und scheut
das große Weltgewichte,
wie bist du so bespeit,
wie bist du so erbleichet!
Wer hat dein Augenlicht,
dem sonst kein Licht nicht gleichet,
so schändlich zugericht’?
O Hoofd vol bloed en wonden,
met pijn bedekt en hoon.
O Hoofd, tot spot omwonden
met een doornenkroon.
O Hoofd dat anders fraai gesierd was
en glorie waardig zijt,
maar nu ernstig beschimpt is,
ik groet U!
O edel aangezicht,
aanbeden en geschuwd
door al wat leeft op aarde
wat zijt Gij nu bespuwd.
Wat zijt Gij nu verbleekt,
wie heeft het licht van Uw ogen
dat elk licht te boven ging
zo schandelijk gedoofd?
26 Toen Jezus werd weggeleid, hielden de soldaten een zekere Simon van
Cyrene aan, die net de stad binnenkwam. Ze legden het kruis op zijn rug en
lieten het hem achter Jezus aan dragen. 27 Een grote volksmenigte volgde
Jezus, evenals enkele vrouwen die zich op de borst sloegen en over hem
weeklaagden. 28 Jezus keerde zich echter naar hen om en zei: ‘Dochters
van Jeruzalem, huil niet om mij. Huil liever om jezelf en je kinderen, 29
want weet, de tijd zal aanbreken dat men zal zeggen: “Gelukkig wie
onvruchtbaar is, gelukkig de moederschoot die niet gebaard heeft en de
borst die geen kind heeft gezoogd.” 30 Dan zullen de mensen tegen de
bergen zeggen: “Val op ons neer!” en tegen de heuvels: “Bedek ons!” 31
Want als dit gebeurt met het jonge hout, wat zal het verdorde hout dan niet
te wachten staan?’ 32 Samen met Jezus werden nog twee anderen, beiden
misdadigers, weggeleid om terechtgesteld te worden.
33 Aangekomen bij de plek die de Schedelplaats heet, werd hij
gekruisigd, samen met de twee misdadigers, de een rechts van hem, de
ander links.

Dinsdag 26 maart 2013 Matthäus Passion 69 arioso alt
Ach Golgatha Lucas 23:34-43
Een typische omkering zoals die in het evangelie van Lucas vaker voorkomt: terwijl
iedereen zich tegen Jezus keert is het juist de veroordeelde misdadiger die Jezus als
Heer erkent. Uit de toezegging van Jezus aan de misdadiger verbinden christenen het
geloof dat meteen na de dood de hemel wacht voor de gelovigen.
Bach laat hier het lijden van Golgotha bezingen. We luisteren van 3.07-4.32.
Ach Golgatha, unselges Golgatha!
Der Herr der Herrlichkeit muß
schimpflich hier verderben
Der Segen und das Heil der Welt
Wird als ein Fluch ans Kreuz gestellt.
Der Schöpfer Himmels und der Erden
Soll Erd und Luft entzogen werden.
Die Unschuld muß hier schuldig
sterben,
Das gehet meiner Seele nah;
Ach Golgatha, unselges Golgatha!
Ach Golgotha, onzalig Golgotha!
De Heer der heerlijkheid moet hier in
schande sterven.
De zegen en het heil van de wereld
wordt als een vloek aan het kruis
gehangen
De Schepper van hemel en aarde
moet aan grond en lucht onttrokken
worden.
Hier moet de onschuld schuldig
sterven.
O, dat gaat mij aan het hart.
Ach Golgotha, onzalig Golgotha!
34 Jezus zei: ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen.’ De
soldaten verdeelden zijn kleren onder elkaar door erom te dobbelen. 35 Het
volk stond toe te kijken. De leiders hoonden hem en zeiden: ‘Anderen heeft
hij gered; laat hij nu zichzelf redden als hij de messias van God is, zijn
uitverkorene!’ 36 Ook de soldaten dreven de spot met hem, ze gingen voor
hem staan en boden hem zure wijn aan, 37 terwijl ze zeiden: ‘Als je de
koning van de Joden bent, red jezelf dan!’ 38 Boven hem was een opschrift
aangebracht: ‘Dit is de koning van de Joden’. 39 Een van de gekruisigde
misdadigers zei spottend tegen hem: ‘Jij bent toch de messias? Red jezelf
dan en ons erbij!’ 40 Maar de ander wees hem terecht met de woorden:
‘Heb jij dan zelfs geen ontzag voor God nu je dezelfde straf ondergaat? 41
Wij hebben onze straf verdiend en worden beloond naar onze daden. Maar
die man heeft niets onwettigs gedaan.’ 42 En hij zei: ‘Jezus, denk aan mij
wanneer u in uw koninkrijk komt.’ 43 Jezus antwoordde: ‘Ik verzeker je:
nog vandaag zul je met mij in het paradijs zijn.’

Woensdag 27 maart 2013 Matthäus Passion 77 arioso
koor Nun ist der Herr zu Ruh gebracht Lucas 23:44-49
Het enige wat verder wordt beschreven is duisternis. Alsof de natuur het gezicht
afwendt, omdat het onbestaanbare niet mag worden beschreven. Daarna sterft Jezus
anders dan aan het kruis gewoon is: geen doodgemarteld stikken, maar met een luid
gebed. Dit leidt de centurio tot een getuigenis.
Als je Bach hoort is het alsof er een slaaplied wordt gezongen. Daarin klinkt het geloof
in de opstanding, waardoor de dood alleen maar een slaap is. We luisteren tot 2.04,
morgen komt het slot.
Bas: Nun ist der Herr zur Ruh gebracht.
Koor: Mein Jesu, gute Nacht!
Tenor: Die Müh ist aus, die unsre Sünden
ihm gemacht.
Koor: Mein Jesu, gute Nacht!
Alt: O selige Gebeine,
Seht, wie ich euch mit Buß und Reu
beweine,
Daß euch mein Fall in solche Not
gebracht!
Koor: Mein Jesu, gute Nacht!
Sopraan: Habt lebenslang vor euer
Leiden tausend Dank,
Daß ihr mein Seelenheil so wert geacht'.
Koor: Mein Jesu, gute Nacht!
Bas: Nu is de Heer te ruste gelegd.
Koor: Mijn Jezus, goede nacht!
Tenor: Het leed dat onze zonden Hem
brachten is voorbij.
Koor: Mijn Jezus, goede nacht!
Alt: O zalig gebeente,
zie hoe ik met boete en berouw om U
ween
omdat mijn zonden U zoveel lijden
brachten.
Koor: Mijn Jezus, goede nacht!
Sopraan: Dank U duizend maal voor Uw
lijden,
dat U mijn zielenheil zo hoog hebt geacht
Koor: Mijn Jezus, goede nacht!
44-45 Rond het middaguur werd het donker in het hele land doordat de zon
verduisterde. De duisternis hield drie uur aan. Toen scheurde het
voorhangsel van de tempel doormidden. 45 [44–45] 46 En Jezus riep met
luide stem: ‘Vader, in uw handen leg ik mijn geest.’ Toen hij dat gezegd
had, blies hij de laatste adem uit.
44-45 Rond het middaguur werd het donker in het hele land doordat de zon
verduisterde. De duisternis hield drie uur aan. Toen scheurde het
voorhangsel van de tempel doormidden. 45 [44–45] 46 En Jezus riep met
luide stem: ‘Vader, in uw handen leg ik mijn geest.’ Toen hij dat gezegd
had, blies hij de laatste adem uit. 47 De centurio zag wat er gebeurd was en
loofde God met de woorden: ‘Werkelijk, deze mens was een rechtvaardige!’
48 De mensen die voor het schouwspel samengekomen waren en de
gebeurtenissen hadden gadegeslagen, keerden terug naar huis, terwijl ze
zich op de borst sloegen. 49 Alle mensen die Jezus gekend hadden waren op
een afstand blijven staan, ook de vrouwen die hem vanuit Galilea gevolgd
waren en alles hadden zien gebeuren.

Donderdag 28 maart 2013 Matthäus Passion 78 slotkoor
Wir setzen uns mit Tränen nieder Lucas 23:50-56
De gebruikelijke afwikkeling van een kruisiging was dat het lijk bleef hangen. Dit was
tegen de Joodse wet, zodat daar de lijken van het kruis werden gehaald en gedumpt
op een afvalhoop. Jezus wordt dankzij het ingrijpen van een vooraanstaande Jood in
een echt graf begraven.
Het slotkoor van de Matthäus Passion blijft zitten bij het graf, in tranen. Vandaar de
traditie om niet te applaudisseren na een uitvoering van dit werk, ook wanneer het in
een concertzaal is uitgevoerd. Je kunt niet omschakelen van tranen naar applaus. We
luisteren van 2.04-7.28.
Wir setzen uns mit Tränen nieder
Und rufen dir im Grabe zu:
Ruhe sanfte, sanfte ruh!
Ruht, ihr ausgesognen Glieder!
Euer Grab und Leichenstein
Soll dem ängstlichen Gewissen
Ein bequemes Ruhekissen
Und der Seelen Ruhstatt sein.
Höchst vergnügt schlummern da die
Augen ein.
Wir setzen uns mit Tränen nieder
Und rufen dir im Grabe zu:
Ruhe sanfte, sanfte ruh!
Wij gaan, in tranen, zitten
en roepen U in Uw graf toe:
Rust zacht, zachte rust!
Rust nu uitgeputte ledenmaten.
Uw graf en lijksteen
zal voor ons angstige geweten
een comfortabel hoofdkussen
en een rustplaats voor onze ziel zijn.
Zeer vergenoegd vallen de ogen daar
in sluimering toe.
Wij gaan, in tranen, zitten
en roepen U in Uw graf toe:
Rust zacht, zachte rust!
50-51 Er was ook een man die Josef heette en afkomstig was uit de Joodse
stad Arimatea. Hij was een raadsheer, een goed en rechtvaardig mens, die
de komst van het koninkrijk van God verwachtte en niet had ingestemd met
het besluit en de handelwijze van de raad. 51 [50–51] 52 Hij ging naar
Pilatus en vroeg hem om het lichaam van Jezus. 53 Nadat hij het lichaam
van het kruis had gehaald, wikkelde hij het in linnen doeken en legde het in
een rotsgraf dat nog nooit was gebruikt. 54 Het was de voorbereidingsdag,
de sabbat was bijna aangebroken. 55 De vrouwen die met Jezus waren
meegereisd uit Galilea, volgden Josef naar het graf om het te bekijken en
om te zien hoe Jezus’ lichaam er werd neergelegd. 56 Daarna gingen ze
naar huis en bereidden ze geurige olie en balsem. Op sabbat namen ze de
voorgeschreven rust in acht.