Aanslag 2 2009-2010 - RFV Christiaanse-Taxateur

12 13
de AANSLAG!
Stelling:
In 1995 heb ik zelf de studie Fiscale economie afgerond en ben ik
gaan werken als belastingadviseur. Eerst in de fi scale adviespraktijk
en sinds 1999 als bedrijfsfi scalist bij ING. Mijn rol als bedrijfsfi scalist
zie ik als die van een adviseur, maar dan met meer bevoegdheden
en meer verantwoordelijkheden. Je kunt als bedrijfsfi scalist geen
genoegen nemen met de feiten die een interne klant je schetst. Die
feiten moet je desnoods verifi ëren; je bent evengoed verantwoordelijk
voor een juiste afbakening van het probleem als voor de kwaliteit van
je advies. Die medeverantwoordelijkheid voor de feiten gaat echter
gepaard met ruimere mogelijkheden om de werkelijke situatie van je
klant te onderzoeken. Dat maakt het werken als bedrijfsfi scalist ook zo
leuk: je staat niet langs de kant van het veld te roepen maar je speelt
zelf mee.
Na enige jaren te hebben gewerkt ontstond bij mij de behoefte aan
een verdiepende, fi scale studie. En wat is er nu mooier dan een studie
die je helemaal zelf kunt inrichten in de vorm van een promotieonderzoek?
Ik koos voor het onderwerp “Verbondenheid in het
belastingrecht”, een studie naar de verschillende geleerdheidbegrippen
in het Nederlandse fi scale stelsel. Na mijn promotie in november
2008, wilde ik graag verder gaan op het wetenschappelijke pad.
Sinds april 2009 ben ik daarom part-time verbonden aan het Fiscaal
Economisch Instituut van ESE, een erg mooie aanvulling op mijn werk
als bedrijfsfi scalist.
Moet de fi scaliteit positiever worden belicht in de media? Ik meen
van niet. Volgens mij wordt op dit moment niet een te negatief beeld
geschetst van belastingheffi ng. Fiscale aangelegenheden die in de
media verschijnen hebben soms wel een wat duistere kant. Denk
maar aan de ruime aandacht die
eind 2009 is geschonken aan de
inkeerregeling voor zwartspaarders.
Maar liefst 5700 inkeerders die
gezamenlijk een vermogen van euro
1,6 mrd vertegenwoordigen, zouden
zich hebben gemeld bij de Belastingdienst.
Ook de btw-constructies met
luxe jachten, die de fi scus in samen-
Stelling: De fi scaliteit moet positiever worden belicht in de media Stelling: De fi scaliteit moet positiever worden belicht in de media
[ De fi scaliteit moet positiever
worden belicht in de media ]
De Aanslagredactie vroeg twee docenten, in deeltijd verbonden aan de Universiteit, om een korte bijdrage te schrijven
waarin zij zichzelf introduceren en reageren op een door ons aangeleverde stelling. Aan het woord zijn Ruud
Zuidgeest en Gerrit de Keizer.
Alweer bijna een jaar is Ruud Zuidgeest als wetenschappelijk medewerker verbonden aan de Erasmus School
of Economics van onze universiteit. Vanaf maart zal hij samen met professor Van der Paardt de colleges Capita
selecta Europese btw geven. De afgelopen maanden heeft hij de colleges Fiscaal concernrecht verzorgd en was
hij één van de docenten bij het vak Fiscale economie en het werkcollege Multinationale ondernemingen.
werking met andere Europese belastingdiensten probeert te torpederen,
hebben een bijsmaak. Hetzelfde geldt voor btw-carrousselfraude
met mobiele telefoons, autobanden en CO2-emissierechten. Voor elk van deze zaken geldt bovendien dat er grote bedragen aan
belasting inkomsten mee zijn gemoeid en dat ze door veel mensen als
amoreel worden gezien. Daarmee is de berichtgeving over fi scaliteit
niet te negatief, vind ik. De zaken waarover wordt bericht hebben een
minder fraai karakter, maar de boodschap zelf niet.
Als fi scalisten vergeten we soms dat niet iedereen zoveel belangstelling
voor belastingen heeft als wijzelf. Voor het grote publiek is
fi scaliteit natuurlijk abacadabra! Ik vind het dan ook niet vreemd dat
de media zich richten op boodschappen over belastingheffi ng die het
publiek kunnen boeien, waarnaar het wil luisteren. En dan heb je het
nu eenmaal al snel over zwart geld, fi scale fraude, belastingparadijzen,
exorbitante renteaftrekmogelijkheden en koopkrachteffecten. Naar
mijn mening hoeven deze zaken echt niet minder negatief te worden
belicht. Vind ik het dan wel goed zo? Nee, dat ook weer niet. Naar mijn
mening moeten de media zich kritischer afvragen of ze de fi scaliteit
op een juiste en zorgvuldige wijze weergeven. Hoe vaak komt het
niet voor dat je in een krant een artikel over belastingheffi ng leest
en denkt: het zit anders. Belastingheffi ng is complex, dat klopt. Maar
moet de waarheid dan maar wat geweld worden aangedaan door
zaken te eenvoudig voor te stellen? In verband met de praktijk van
Nederlandse ziekenhuizen om btw te besparen bij de aanschaf van
medische apparaten werd bijvoorbeeld geschreven: “Zieken huizen
kunnen, net als particulieren, de betaalde btw niet terugvragen
bij de fi scus. Ondernemers kunnen dat wel. Daarom schakelden de
ziekenhuizen bv’s in.”. 1 Alsof een bv de oplossing is voor elk btw-probleem!
Doe mij dan ook maar zo’n bv! Neem dan ook de moeite om de
complete constructie te beschrijven. Dit heeft niet zozeer met positief
of negatief te maken, maar veeleer met begrip van zaken. Wanneer ik
dit opschrijf, bedenk ik mij dat de meeste krantenberichten die ik lees
niet over belastingen gaan maar over zaken die ik niet op juistheid
kan beoordelen ...
1 Joep Dohmen, ‘Ziekenhuizen ontweken 104 miljoen btw’,
NRC Handelsblad 26 maart 2008.
Gerrit de Keizer geeft, samen met zijn collega’s
van Vpb, werkcolleges Vpb en Verdieping Vpb. In
zijn dagelijkse leven werkt hij bij de Belastingdienst
in Rotterdam als voorzitter van de Coördinatiegroep
Taxhavens en Concernfi nanciering
(CTC), een landelijke werkende groep van specialisten
die zich voornamelijk bezig houdt met
renteproblematiek in de Vpb, denk hierbij bijvoorbeeld
aan artikel 10a Wet Vpb. Uiteraard is dit
stukje geheel op persoonlijke titel geschreven.
De stelling heeft me wel even bezig gehouden. Moet de fi scaliteit
positiever belicht worden in de media? Dat houdt impliciet in
dat de fi scaliteit nu niet voldoende positief belicht zou worden.
Ik weet niet of dat waar is. Ik trap overigens bewust niet in de val
om voor fi scaliteit “de fi scus” te lezen. Die is de laatste jaren wel
eens negatief in het nieuws geweest waarbij één ieder maar bij
zichzelf moet nagaan of hij/zij dat terecht vindt.
Maar de fi scaliteit zelf? Wellicht mag ik de vrijheid nemen de
stelling ietsje aan te passen. Wat mij het meest opvalt aan de
fi scaliteit in de media is dat de problematiek vaak zo oppervlakkig
behandeld wordt. Terwijl de fi scaliteit toch zo’n ingewikkeld
gebied is. En dan doel ik nog niet eens over de juridische kennis
over de betreffende belastingwet.
Laat ik eens naar mijn eigen vakgebied kijken: de vennootschapsbelasting.
Daar zijn een aantal mooie voorbeelden te noemen
waarvan ik er, redelijk willekeurig, twee uitpik.
Kamerlid Paul Tang (PvdA) heeft een tijdje terug de discussie
aangezwengeld over de hoeveelheid vennootschapsbelasting die
Nederlandse multinationals zouden betalen. Grote multinationals
zouden geen tot weinig vennootschapsbelasting betalen zo stelt
Tang. De Staatsecretaris van Financiën heeft dit vervolgens in de
Kamer weerlegd maar hij geeft daarbij wel aan dat het zo kan
zijn dat multinationals in staat zijn een lagere belastingdruk te
bereiken dan nationale ondernemingen.
Een ander opvallend item was de discussie naar aanleiding van
een uitzending van Zembla: Nederland zou 16 miljard aan vennootschapsbelasting
mislopen. De Staatssecretaris weerspreekt dit
ook en geeft als belangrijkste motivering de werking van de Nederlandse
deelnemingsvrijstelling: winst die bij een buitenlandse
dochter al in het buitenland is belast wordt in Nederland (over het
algemeen) vrijgesteld.
de AANSLAG!
De meest zichtbare reacties in de pers op bovenstaande items
zijn kort door de bocht: Betalen multinationals geen winstbelasting?
Schande! Loopt Nederland 16 miljard mis? Sensatie! Terwijl
deze aanleidingen toch een prima reden voor verdieping kunnen
zijn. Uiteraard door de vraag te stellen of de berichten inhoudelijk
wel kloppen, maar daar gaat het mij nu niet om, maar ook om
de dilemma’s van de Vpb weer te geven.
Want wat is een goede Vpb heffi ng? Eentje waarbij alle multinationals
exact even veel belasting betalen als elke andere
onderneming maar waarbij het risico bestaat dat een groot
aantal multinationals vertrekt? Of hoort bij het stimuleren van
het Nederlandse vestigingsklimaat de acceptatie dat multinationals,
omdat ze in veel landen opereren, nu eenmaal meer fi scale
mogelijkheden hebben? En wat is een goede deelnemingsvrijstelling?
Eentje waarbij de winsten van een buitenlandse dochter
worden belast naar het Nederlandse tarief of naar het tarief van
het betreffende buitenland?
Dergelijke vragen zijn erg interessant. Vooral als we ons daarbij
realiseren dat de geleerden het niet eens eens zijn over een eenduidige
rechtsgrond voor de vennootschapsbelasting. Het is dan
ook een zeer genuanceerde discussie die verder gaat dan groot in
de krant vermelden dat Nederland 16 miljard zou mislopen.
En die nuance, die mis ik wel in de media. Niet de waan van de
dag volgen maar zoeken naar de vraag achter de vraag, dat is
wat ik meer zou willen zien. Maar ik realiseer me ook dat dat
wel eens teveel gevraagd zou kunnen zijn. Tussen nieuws over
rampen,politiek en sport neemt belastingheffi ng maar een kleine
plaats in en de vennootschapsbelasting een nog kleinere. Maar, we
blijven hopen!