Het aanpakken van voedingsproblemen tijdens een hospitalisatie.
Het aanpakken van voedingsproblemen tijdens een hospitalisatie.
Het aanpakken van voedingsproblemen tijdens een hospitalisatie.
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Wanneer het thuis niet meer lukt:<br />
<strong>Het</strong> <strong>aanpakken</strong> <strong>van</strong> <strong>voedingsproblemen</strong> <strong>tijdens</strong> <strong>een</strong><br />
<strong>hospitalisatie</strong><br />
Ingrid Van Craenem<br />
Lut Schelpe
De normale ontwikkeling <strong>van</strong> het eten<br />
Leeftijd Type voedsel Mondfunctie Wijze waarop het<br />
voedsel<br />
gepresenteerd<br />
wordt<br />
prenataal (amnionvocht) Pharyngeaal slikken<br />
Geboorte tot 6 m Melk, vloeistof Reflexmatig zuigen<br />
tot <strong>een</strong> meer<br />
gedifferentieerde<br />
vorm <strong>van</strong> zuigen<br />
4-6 maanden Granen, gepureerde<br />
voeding<br />
5-7 maanden Vloeistof, gepureerde<br />
voeding en koekjes<br />
Maturatie <strong>van</strong> zuigen<br />
en slikken<br />
Sabbelend afhappen<br />
Verdwijnen <strong>van</strong> bijt-<br />
en zuigreflex<br />
Afhappen <strong>van</strong> de<br />
lepel<br />
Verschijnen <strong>van</strong> bijten<br />
en kauwen<br />
Borst of fles<br />
Lepel<br />
Lepel
De normale ontwikkeling <strong>van</strong> het eten<br />
Leeftijd Type voedsel Mondfunctie Wijze waarop het<br />
voedsel<br />
gepresenteerd<br />
wordt<br />
8-12 maanden Geplette, grof<br />
gemalen junior<br />
voedsel<br />
Voedsel om met de<br />
vingers te eten<br />
Introductie <strong>van</strong><br />
fijngesneden voedsel<br />
Afhappen <strong>van</strong> de<br />
lepel met actieve<br />
bovenlip<br />
Beginnende<br />
tonglateralisatie<br />
Bijten op objecten<br />
12-15 maanden Fijngesneden voedsel Verdere<br />
tonglateralisatie<br />
Kauwen en afbijten<br />
De lippen likken<br />
15-24 maanden Normaal voedsel Kwijlen vermindert<br />
Kauwen verbetert<br />
Kaakstabiliteit <strong>tijdens</strong><br />
het drinken<br />
De beker wordt<br />
geïntroduceerd<br />
Beker<br />
Lepel<br />
Beker<br />
Lepel<br />
Vork
Eetproblemen bij jonge kinderen<br />
25 tot 40% <strong>van</strong> alle peuters en kleuters<br />
hebben eetproblemen, meestal <strong>van</strong><br />
kortdurende en voorbijgaande aard.<br />
Ze komen frequenter voor bij kinderen met<br />
<strong>een</strong> fysieke en/of mentale handicap, zieke en<br />
premature kinderen en kinderen met <strong>een</strong><br />
laag geboortegewicht.
Eetpatronen bij jonge kinderen: normale<br />
variaties met de leeftijd en ontwikkeling<br />
Normale veranderingen in caloriebehoeften<br />
<strong>tijdens</strong> het opgroeien <strong>van</strong> het kind<br />
Sterk variërende eetlust <strong>tijdens</strong> de dag te<br />
wijten aan de grote variabiliteit in hun<br />
activiteiten (dit niet herkennen kan resulteren in dwang<br />
waardoor eetproblemen kunnen ontstaan)<br />
<strong>Het</strong> spelen met eten maakt deel uit <strong>van</strong> het<br />
ontdekkingsproces bij jonge kinderen
Niet eten en/of drinken<br />
Niet mogen eten: Medische problematiek<br />
Niet kunnen eten: Oraal-technische problemen<br />
Niet moeten eten: Sondevoeding<br />
Niet willen eten: Aangeleerd vermijdingsgedrag
Wanneer hospitaliseren?<br />
Nodig voor het kind: bv. Onvoldoende<br />
intake, oppuntstelling diagnostiek, ziek door<br />
verzwakking<br />
De druk op het gezin wordt te groot<br />
Ambulante begeleiding blijkt onvoldoende<br />
te zijn.
Belangrijkste problemen bij <strong>hospitalisatie</strong><br />
Onbekende en onveilige omgeving<br />
Verlies <strong>van</strong> onafhankelijkheid<br />
Verlies <strong>van</strong> tijdsbesef, gewone routines, …<br />
verveling
Aandachtspunten bij <strong>hospitalisatie</strong><br />
Dagdagelijkse opvoeding en recreatie<br />
normaal leefritme, school en spel, organiseren <strong>van</strong> feestjes,<br />
mogelijkheid bieden tot relatievorming<br />
Observatie<br />
zowel medische als psycho-pedagogische aspecten<br />
Therapeutisch klimaat<br />
veilige omgeving en basisattitude <strong>van</strong> vertrouwen, echtheid,<br />
empathie, respect en acceptatie<br />
stimuleren <strong>van</strong> zelfvertrouwen en positief zelfbeeld
Basisregels bij <strong>voedingsproblemen</strong><br />
Dagdagelijkse (op)voeding = ervoor zorgen dat het kind<br />
uitgroeit tot volwassene die goed eet/drinkt, m.a.w. <strong>een</strong> gezond<br />
eetgedrag ontwikkelt.<br />
Duidelijke regels/structuur:<br />
Timing <strong>van</strong> maaltijden en tussendoortjes (regelmaat)<br />
Gevarieerde voeding<br />
Aangename sfeer aan tafel en daarbuiten<br />
Leren wennen aan nieuw voedsel (proeven)<br />
G<strong>een</strong> (rechtstreekse) dwang uitoefenen<br />
Aandacht voor gewenst gedrag ipv ongewenst gedrag<br />
Zelf het goede voorbeeld geven en <strong>een</strong>sgezind optreden
Samenwerking<br />
Aanleren <strong>van</strong> nieuw eetgedrag in<br />
therapiesessie<br />
Inoefenen binnen de recreatieafdeling<br />
Terugkoppeling naar de therapeut<br />
Betrekken <strong>van</strong> de ouders, eerst spelmoment,<br />
pas dan eetmoment<br />
Terugkoppeling naar ouders
Casestudie: David<br />
8 jaar<br />
Normale ontwikkeling<br />
G<strong>een</strong> medische problematiek<br />
Enig kind, mag en heeft alles<br />
Eet enkel gemixte voeding<br />
= Niet willen eten
Casestudie David<br />
Doel <strong>hospitalisatie</strong>:<br />
Een gevarieerd eetpatroon met normale<br />
consistenties, aangepast aan zijn leeftijd en de<br />
gezinscontext<br />
Stappenplan:<br />
Vanaf dag 1: eten wat de pot kookt maar gemixt<br />
Ondertussen: logopedische therapie en<br />
psychologische begeleiding
Casestudie: David<br />
Logopedische therapie<br />
Verbeteren mondmotoriek<br />
Verminderen aversie<br />
Aanleren <strong>van</strong> het kauwen<br />
Psychologische begeleiding
Casestudie David<br />
De ouders erbij betrekken<br />
Op het einde <strong>van</strong> de <strong>hospitalisatie</strong>:<br />
eet nog niet alles maar kan brokjes eten<br />
Eet gevarieerder<br />
Kan mee op uitstap met leeftijdsgenootjes<br />
Kan mee op restaurant
Casestudie Femke<br />
3j6m<br />
Vertraagde ontwikkeling met ernstige vertraagde taal-<br />
en spraakontwikkeling<br />
Vermoeden autisme/verbale ontwikkelingsdyspraxie<br />
Moeilijke gezinscontext: 2 siblings hebben autisme<br />
Moeder vermoedt <strong>een</strong> medische problematiek:<br />
neuromotorisch/KNO/gastro<br />
Eet g<strong>een</strong> brokjes, eet niet-eetbare dingen en heeft en<br />
verstoorde sensoriek
Casestudie Femke<br />
Doel <strong>hospitalisatie</strong>:<br />
Uitklaren medische problemen<br />
Een beter zicht krijgen op de ontwikkeling<br />
<strong>Het</strong> leren brokjes eten<br />
Medische oppuntstelling<br />
- KNO<br />
- EEG, slaaponderzoek, MRI<br />
- Gastro
Casestudie Femke<br />
Opvolgen <strong>van</strong> de ontwikkeling<br />
Observatie in de speelzaal<br />
Besluit: vertraagde ontwikkeling met in het bijzonder<br />
<strong>een</strong> SLI en verbale ontwikkelingsdyspraxie<br />
Brokjes eten<br />
Opbouwen zelfvertrouwen: likken aan ballon<br />
Van dik vloeibaar naar geplet<br />
Van vertrouwd naar nieuw<br />
Zelfstandig en zonder hulp leren eten<br />
In het bijzijn <strong>van</strong> de ouders willen eten
Casestudie Femke<br />
Besluit = Niet kunnen en niet willen eten<br />
Einde <strong>van</strong> <strong>hospitalisatie</strong>:<br />
Eet zelfstandig, gevarieerder en normale<br />
consistenties<br />
Durft nog scènes te maken bij de ouders<br />
Goede opvolging <strong>van</strong> de medische problemen<br />
Verder zetten <strong>van</strong> speciaal onderwijs type 7<br />
Verdere opvolging door de kinderpsychiater en de<br />
thuisbegeleiding
Casestudie Noortje<br />
1j10m<br />
Ex-prematuur en dysmatuur (520 gr), 26<br />
weken, drieling<br />
Medische problematiek: Cardiologische<br />
problemen, respiratoire problemen,<br />
Refluxpathologie, neurologische problemen<br />
Heeft gastrostomie en Nisse operatie<br />
Krijgt O2-therapie
Casestudie Noortje<br />
Krijgt zowel ambulante begeleiding als<br />
begeleiding <strong>tijdens</strong> <strong>hospitalisatie</strong>s<br />
Oorspronkelijke aanmeldingsklacht: Weigert<br />
de fles<br />
Wegens belangrijke medische problematiek:<br />
Sondevoeding gestart<br />
Tegelijkertijd logopedische en<br />
psychologische begeleiding
Case studie Noortje<br />
Logopedische begeleiding:<br />
-Niet forceren<br />
-Aanbieden <strong>van</strong> verschillende smaken en<br />
consistenties zonder echt te kijken naar<br />
opbouw <strong>van</strong> de hoeveelheden.<br />
-Doel: Zorgen voor de nodige orale ervaring<br />
(zowel sensorisch als motorisch) om Noortje<br />
voor te bereiden op omschakeling naar orale<br />
intake.
Case studie Noortje<br />
Psychologische begeleiding<br />
Hulp ingeroepen omdat Noortje zichzelf deed<br />
braken<br />
Gesprekken met beide ouders rond de aanpak <strong>van</strong><br />
dit gedrag (handschoenen, negeren,houding,…)<br />
Zoeken naar creatieve oplossingen rond<br />
aanbieding nieuwe voeding, nadenken over<br />
reïnforcement (cf. beloningssystemen)<br />
Aanspreekpunt
Case studie Noortje<br />
De toekomst:<br />
Hospitalisatie in de zomer om begeleid SV te<br />
verminderen en orale voeding te stimuleren<br />
Verdere medische opvolging-opvolging <strong>van</strong><br />
ontwikkeling (samenwerking met het COS)<br />
Verdere psychologische en logopedische<br />
begeleiding<br />
Verdere opvolging door de diëtiste
Wat is belangrijk?<br />
Een goede anamnese<br />
Ontwikkelingsanamnese<br />
Voedingsanamnese<br />
Hoe zien de voedingsmomenten eruit?<br />
Vraag naar stress bij moeder en/of kind<br />
= Durf breed kijken, kijk niet all<strong>een</strong> en zet u!!!<br />
(m.a.w. dit kun je niet op 5 minuten)
Wat is belangrijk?<br />
Observatie <strong>van</strong> het voedingsmoment<br />
Kijk met verschillende personen (dïetiste,<br />
logopedist en psycholoog)<br />
Liefst in de thuis omgeving, met eigen materiaal en<br />
met vertrouwde personen<br />
Lok ook uit om te zien wat <strong>een</strong> kind kan<br />
Probeer verschillende consistenties
Wat is belangrijk?<br />
De <strong>hospitalisatie</strong><br />
ALLEEN ALS HET ECHT NODIG IS<br />
Alle neuzen in dezelfde richting<br />
<strong>Het</strong> doel voor ogen houden<br />
Zo kort mogelijk houden<br />
Duidelijke afspraken onderling in het team<br />
Voldoende overleg voorzien met de ouders<br />
‘Toon Herman’-principe<br />
Tijd uittrekken om te oefenen met de ouders<br />
Streven naar iets haalbaar
Change language