Organisatorische interventies - NIP

PPAZ
Preventie psychische arbeidsongeschiktheid
bij zelfstandigen
Organisatorische interventies
Aanwijzingen voor de arbeidsdeskundige
Organisatorische interventies zijn gericht op het verminderen van de belasting van de functie
en de werkzaamheden. In de dagelijkse praktijk van arbeidsdeskundigen vindt onderzoek en
analyse van knelpunten in de uitvoering van het werk vaak impliciet plaats. Om interventies
echter doelgericht in te zetten, is een gestructureerde werkwijze aan te bevelen.
Om te bekijken of organisatorische interventies nodig zijn, is het belangrijk onderzoek en
analyse te doen van de functie, de taken en/of de handelingen. Uitgaande van een
inventarisatie van de taakinhoud, zie de hierna gepresenteerde methode, moet worden
vastgesteld wat de kenmerkende, essentiële belasting in de taken en/of handelingen is en wat
daarbij problemen/knelpunten oplevert.
De knelpunten in de uitvoering worden ondergebracht in verschillende probleemcategorieën.
Ten aanzien van zelfstandigen met stressgerelateerde klachten zijn de volgende categorieën
uitvoeringsproblemen van belang:
• Taak- en bedrijfsorganisatie: de manier waarop de taken georganiseerd zijn. Belangrijke
onderdelen zijn: regelmogelijkheden, functionele contacten en tijdsdruk.
• Werk- en rusttijden: werktijden betreffen de gehele functie, rusttijden kunnen ook per taak
bekeken worden.
• Mentale belasting: dit betreft onder meer informatieverwerking, concentratie, geheugen,
leidinggeven, verantwoordelijkheid dragen.
• Emotionele belasting: het vóórkomen van emotioneel belastende gebeurtenissen.
Bijgaande checklists geven een overzicht ten behoeve van het inventariseren van knelpunten.
Na het doornemen van de checklists moet beoordeeld worden of de knelpunten kunnen
worden opgelost. De volgende vragen kunnen daarbij van belang zijn:
• Zijn de taken waarin verzekerde problemen ondervindt, af te stoten?
• Zijn de taken zodanig te reorganiseren (organisatorische en/of technisch) dat belasting en
belastbaarheid in overeenstemming zijn?
• Zijn de taken bij andere medewerkers onder te brengen of in te kopen?
• Wat zijn de financiële consequenties?
Wanneer uit voorgaande analyse blijkt dat er op taakniveau geen oplossing te realiseren is,
wordt op functieniveau verder geanalyseerd:
• Is de functie geheel of gedeeltelijk inwisselbaar?
• Is de functie geheel of gedeeltelijk in te kopen?
• Wat zijn de financiële consequenties?
1

Checklist uitvoeringsproblemen
TAAK- EN BEDRIJFSORGANISATIE
Heeft problemen met het afstemmen van het
werk met anderen.
Werkt te weinig met anderen samen.
Werkt te veel met anderen samen.
Heeft weinig organisatievermogen.
Heeft te weinig vrijheid om zelf de methoden van
werken te bepalen.
Heeft te weinig vrijheid om zelf de volgorde van
werken te bepalen.
Heeft te weinig vrijheid om het eigen werktempo
te bepalen.
Werkt onder hoge tijdsdruk; te veel werk in te
korte tijd.
Heeft te weinig afwisseling.
Heeft te veel afwisseling
Kan niet delegeren.
Hanteert verouderde werkmethoden.
Kan niet bijblijven in het vakgebied.
Heeft te kampen met vakonbekwaamheid.
2
Knelpunt
Ja Nee
Mogelijke oplossing

WERK- EN RUSTTIJDEN
Werkt te lang achtereen.
Heeft een te lange werkdag.
Moet te vroeg met werken beginnen.
Heeft problemen met het nemen van vrije
dagen.
Werkt 7 dagen per week.
Heeft onregelmatige werktijden.
Kan geen vakantie nemen.
Kan niet aan personeel komen.
Heeft geen verzuimgelegenheid.
3
Knelpunt
Ja Nee
Mogelijke oplossing

MENTALE BELASTING Knelpunt
Ja Nee
Krijgt te veel informatie tegelijkertijd
aangeboden.
Krijgt tegenstrijdige of onbetrouwbare informatie
aangeboden.
Krijgt te moeilijke informatie aangeboden (o.m.
wet- en regelgeving).
Krijgt een te grote belasting van het korte termijn
geheugen.
Krijgt te veel informatie die in het lange termijn
geheugen opgeslagen moet worden
Moet langdurig PC-werk verrichten.
Moet zich te veel en/of te langdurig
concentreren.
Moet beslissingen te snel nemen.
Moet te veel beslissingen tegelijkertijd nemen.
Moet te moeilijke beslissingen nemen.
Heeft te veel verantwoordelijkheid.
Heeft te weinig verantwoordelijkheid.
Heeft te maken met toekomstonzekerheid
(inkomen, weersomstandigheden).
Moet te veel van de werktijd besteden aan
leiding geven.
Moet over te veel personen leiding geven.
Moet leiding geven aan een moeilijke groep.
Moet meer manager dan ambachtsman zijn.
Heeft een onstuimige groei van de onderneming.
4
Mogelijke oplossing

EMOTIONELE BELASTING Knelpunt
Ja/nee
Wordt geconfronteerd met te emotionele
situaties.
Wordt te veel geconfronteerd met emotionele
situaties.
Heeft moeite emotionele gebeurtenissen te
verwerken.
Heeft moeite met bepaalde gedragingen van
klanten.
Wordt te vaak geconfronteerd met de behoefte
van klanten aan aandacht.
Wordt te lang achtereen geconfronteerd met de
behoefte van klanten aan aandacht.
Heeft moeite met overdreven
klantvriendelijkheid (te lang, te veel).
Wordt geconfronteerd met mondige klanten.
Heeft moeite met de gevolgen van ouder worden.
Moet ‘interen’ a.g.v. negatief inkomen.
Wordt geconfronteerd met onbegrip voor de
problematiek van agrariërs.
Wordt geconfronteerd met een gebrek aan
waardering.
5
Mogelijke oplossing