vegetatiedak - Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken
vegetatiedak - Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken
vegetatiedak - Stichting Samenwerkingsverband Nationale Parken
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
De afgelopen tijd kende de<br />
Maas maar liefst vier vloedgolven.<br />
Door deze afvoerpieken,<br />
veroorzaakt door overvloedige<br />
regenval in Noord-Frankrijk en<br />
de Ardennen, steeg het waterpeil<br />
in de Brabantse Biesbosch<br />
snel.<br />
Waterstanden tot 1.70 mtr. +n.a.p.<br />
waren eerder regel dan uitzondering.<br />
Een harde noordwestenwind<br />
op 23 februari stuwde het Maaswater<br />
op tot 2.11 mtr. +n.a.p. De op<br />
een heuvel staande Steen van<br />
Kloosteroord, de enige bebouwing<br />
in de Aakvlaai, vormde een eiland in<br />
een zee van water. Een rij iele, in het<br />
water staande boompjes markeerde<br />
de toegangsweg. De zuidelijke<br />
kade aan de Bergsche Maas, die<br />
door Rijkswaterstaat is verlaagd om<br />
hoge Maasafvoeren snel te kunnen<br />
opvangen, fungeerde nauwelijks.<br />
Door de gierende wind stond het<br />
waterpeil in de Aakvlaai namelijk<br />
bijna gelijk met ‘buiten’. Aan de<br />
De Steen van Kloosteroord staat onbereikbaar op zijn terp in de Aakvlaai. (foto Jacques van der Neut)<br />
nr 21 - maart 2002 / nieuwsbrief van Nationaal Park de Biesbosch<br />
Recente overstromingen hebben weer laten zien welke overheersende rol het water hier<br />
speelt. En het hoge bezoek van een zeehond uit de Voordelta geeft ons een voorproefje<br />
van wat er in 2005 kan gebeuren wanneer de sluizen opengaan voor nieuwe beesten en<br />
planten. Goed dat al deze natuurwaarden steeds meer bescherming krijgen van de wet.<br />
In de ban van hoogwater<br />
Reeën zoeken een droog plekje verderop. (foto Jacques van der Neut)<br />
Zuid-Hollandse kant stroomden<br />
laaggelegen polders zoals Hengstpolder,<br />
Louw Simonswaard en<br />
Kraaiennest vol. 26 februari bracht<br />
nog meer wind. Bij een razende<br />
zuidwesterstorm, waarbij windstoten<br />
tot kracht 12 werden gemeten,<br />
was de pont bij de Kop van ’t land<br />
gestremd. Na de Maas kwam de<br />
Rijn met een flinke afvoer. Uit voorzorg<br />
werd de scheepvaart rondom<br />
Keulen stilgelegd. Waterstanden in<br />
de Biesbosch zijn te vinden via<br />
www.waterland.net.<br />
Nieuw centrum krijgt<br />
<strong>vegetatiedak</strong><br />
De architect heeft zijn ontwerp voor de nieuwbouw van het bezoekerscentrum<br />
in Dordrecht gepresenteerd aan het Natuur- en Recreatieschap De<br />
Hollandse Biesbosch. Het wordt een houten gebouw met een <strong>vegetatiedak</strong>.<br />
De voorzieningen voor recreanten zullen ruimer en moderner worden<br />
opgezet. Het bestuur beslist in april over de schetsen. Als alles meezit kan<br />
de herbouw deze zomer beginnen. Volgens directeur Hans van Bokkum<br />
gaat het gebouw behoren tot de top van de bezoekerscentra in Nederland.<br />
Hij denkt 125 tot 150 duizend bezoekers te kunnen trekken.<br />
In dit nummer p2 Kippenact/Ganzenbeheer/Onderhoud Pannekoek<br />
p3 Gewone zeehond/Zeearend/Nachtvlinders p4 Ruimte voor recreatie/Staakt het vuren/Gasgevaar<br />
p5 Een woordje met Jan Koolen p6 Nieuw schoolprogramma/Gidsendiploma/Interimbeheerder/Agenda<br />
maart 2002 1
maart 2002 2<br />
Op 6 maart vergaderden<br />
vertegenwoordigers van de<br />
boerenorganisatie zlto, de<br />
Wildbeheerseenheid, Staatsbosbeheer<br />
en het Faunafonds<br />
van lnv over het toekomstige<br />
ganzenbeheer in het Nationaal<br />
Park.<br />
Onderhoud Pannekoek in beraad<br />
In de Biesbosch wordt op een<br />
handvol plekken nog griendhout<br />
gehakt. Tegenwoordig<br />
wordt er bij het hakken van die<br />
percelen ook aandacht besteed<br />
aan landschapsbeleving en de<br />
ontwikkeling van flora en fauna.<br />
Ganzenbeheer krijgt vorm<br />
Het gesprek concentreerde zich op<br />
de groeiende populatie grauwe<br />
ganzen, die schade veroorzaken<br />
aan zaaigoed en kiemplanten. Volgens<br />
de boeren zijn de vergoedingen<br />
hiervoor ontoereikend terwijl<br />
het hun veel inspanning kost om dit<br />
geld te bemachtigen. Verjaging en<br />
eventueel bejaging komen dan in<br />
beeld.<br />
De overleggroep van boeren,<br />
jagers en beheerders heeft afgesproken<br />
een ganzenbeheersplan<br />
voor de Biesbosch te schrijven op<br />
grond van de nieuwe Flora- en Faunawet,<br />
die 1 april ingaat. Zo’n plan is<br />
nodig om in de toekomst nog gan-<br />
Dergelijke overwegingen kunnen<br />
wel eens botsen met regulier<br />
griendonderhoud. Zo is afgelopen<br />
najaar bij het onderhoud van de<br />
Pannekoek erg rigoureus te werk<br />
gegaan. Er werden tientallen verweerde<br />
pruiken uit de griendstruiken<br />
gezaagd. Onlangs is het beheer<br />
van de Pannekoek overgedragen<br />
aan Staatsbosbeheer. Over het<br />
zen te mogen afschieten. De nieuwe<br />
wet regelt de bescherming van<br />
soorten op basis van Europese<br />
richtlijnen en betekent het definitieve<br />
einde voor de zgn. ‘benuttingsjacht’<br />
op ganzen. Afschieten<br />
als schadebeperkende maatregel is<br />
straks alleen nog mogelijk met een<br />
ontheffing van de provincie. Het is<br />
de bedoeling dat Gedeputeerde<br />
Staten het ganzenbeheersplan nog<br />
deze zomer vaststellen.<br />
Volgens districtshoofd Toon<br />
Loonen van Staatsbosbeheer Biesbosch<br />
bepaalt de natuurdoelstelling<br />
die je formuleert de mate waarin<br />
medegebruik door ganzen<br />
gewenste toekomstige beheer van<br />
deze griendpercelen voert sbb<br />
momenteel overleg met een aannemer<br />
in griendhout. Hierbij wordt,<br />
naast de oogst van rijshout, ook<br />
aandacht besteed aan verjonging<br />
en de afvoer van resthout, dit laatste<br />
om ondergroei zoals spindotterbloem<br />
– uniek voor de Biesbosch<br />
– te bevorderen.<br />
Lelijk omgezaagde wilgenstobben op de Pannekoek. (foto Jacques van der Neut)<br />
mogelijk is. “In het gebiedsplan van<br />
de provincie Noord-Brabant wordt<br />
de Biesbosch aangemerkt als procesnatuur,”<br />
verklaart Loonen. “Dat<br />
betekent dat je niet bijvoorbeeld de<br />
hele Zuiderklip kunt inzaaien om<br />
een fourageergebied voor ganzen<br />
te maken. Maar je kunt wel grote<br />
grazers inzetten om zo voor grasachtige<br />
vegetaties te zorgen, waar<br />
de ganzen hun voordeel mee kunnen<br />
doen.” Momenteel doet<br />
sovon onderzoek naar de draagkracht<br />
van de Biesbosch voor overzomerende<br />
ganzen.<br />
Zie ook pagina 4: Staakt het vuren<br />
‘Kippenact’<br />
Cor de Wijs<br />
Cor de Wijs brengt al jaren de post<br />
in de Brabantse Biesbosch rond.<br />
Zodra de hond van boswachter<br />
Dirk Fey het roodgekleurde dienstvaartuig<br />
van Cor in de smiezen<br />
krijgt, begint het beest te janken.<br />
Een groepje kippen nadert met<br />
rasse schreden. Met de post in zijn<br />
ene hand en een paar sneden<br />
brood in de andere stapt Cor op de<br />
wal. “Mijn vrouw werkt bij een bakker<br />
en het oude brood neem ik<br />
altijd mee,” verduidelijkt hij terwijl<br />
het brood in het rond vliegt. Cor<br />
lokt één kip met een korst brood en<br />
laat haar een halve meter hoog<br />
springen. Een ware circusact.
Zeearend<br />
blijft trouw<br />
De zeearend verscheen ook deze<br />
winter regelmatig in de Biesbosch.<br />
Op 17 december werd de eerste<br />
gesignaleerd en rattenvanger Teus<br />
van den Heuvel zag de laatste op 28<br />
februari. Af en toe werden er twee<br />
exemplaren tegelijk gezien, zoals<br />
op 19 januari (Tongplaat) en 30 januari<br />
(Louw Simonswaard). Zoiets<br />
veroorzaakte dan een schrikreactie<br />
onder de duizenden kol- en brandganzen,<br />
die massaal wegvlogen.<br />
Alle waarnemingen hadden<br />
betrekking op jonge vogels, te herkennen<br />
aan het gespikkelde verenkleed.<br />
In Nederland komt de zeearend<br />
niet als broedvogel voor.<br />
Bij onze oosterburen is het aantal<br />
broedparen de laatste tien jaar toegenomen<br />
tot ongeveer 360. De<br />
meest westelijke broedparen zijn<br />
de Nederlandse grens tot op zo’n<br />
honderd kilometer genaderd.<br />
Gewone zeehond in de Biesbosch!<br />
Op 3 maart ontdekte Regna de Zeeuw in de Brabantse Biesbosch een<br />
Gewone zeehond. “Het niveau van het water stond gelijk met een steiger<br />
die daar in het water staat,” legt Regna uit. “Het dier kon er dus gemakkelijk<br />
op kruipen om uit te rusten. We passeerden het beest op hooguit twintig<br />
meter, maar ik had helaas geen camera bij me.”<br />
De Haringvlietsluizen hebben de afgelopen weken regelmatig opengestaan<br />
om het vele Maas- en Rijnwater naar zee af te voeren. Bij een geopende<br />
sluizenstand is het acrobatische zwemmende zoogdier vanuit de<br />
Noordzee waarschijnlijk naar binnen geglipt. In de voordelta huist een<br />
populatie Gewone zeehonden die op peil blijft door migratie vanuit de<br />
Waddenzee.<br />
Het opduiken van een zeehond in de Biesbosch kan worden beschouwd<br />
als een steuntje in de rug voor Rijkswaterstaat. Deze dienst zet immers<br />
vanaf 1 januari 2005 de Haringvlietsluizen permanent ‘op een kier’, waardoor<br />
de verbinding met de Noordzee gedeeltelijk wordt hersteld. De kans<br />
op het zien van zeehonden in het Haringvliet en wellicht ook in de Biesbosch<br />
wordt dan groter.<br />
Horror met nachtvlinders<br />
Vorig jaar heeft Johan Schipperen<br />
uit Geertruidenberg onderzoek<br />
verricht naar nachtvlinders in de<br />
Biesbosch. Hij ving 9648 exemplaren,<br />
verdeeld over 257 soorten. Zijn<br />
onderzoek concentreerde zich op<br />
de Hofmansplaat.<br />
Bij het vangen werkte Johan met<br />
lichtbakken, maar hij smeerde ook<br />
zoete lokstof op paaltjes en bomen.<br />
Dit trok veel hoornaars. De gigantische<br />
wespen smulden van het<br />
zoete goedje én van de aangetrok-<br />
ken vlinders. Als Johan zijn controles<br />
met de zaklamp uitvoerde,<br />
doken de hoornaars zelfs op de<br />
wegrennende onderzoeker!<br />
Op zijn vangstlijsten prijken o.a.<br />
pijlstaartvlinders, uilensoorten<br />
(Noctuidae), en verder Wilgenhoutrupsvlinder,Hopwortelboorder<br />
en Gamma-uil. Schipperen ving<br />
slechts één Grote beer, een forse<br />
nachtvlinder met een bonte vleugeltekening.<br />
Jacques van der Neut had wel zijn camera bij<br />
zich. De zeehond rust uit op een steiger.<br />
De Grote beer is bepaald geen grauwe<br />
nachtvlinder. (foto Jacques van der Neut)<br />
maart 2002 3
maart 2002 4<br />
De Biesbosch kan helpen<br />
voorzien in de groeiende recreatiebehoefte<br />
door landrecreatie<br />
aan de randen van het Nationaal<br />
Park te bevorderen. De<br />
ruimte hiervoor moet gezocht<br />
worden in nieuw aan te leggen<br />
natuurgebieden.<br />
De bestuursrechter van de Raad<br />
van State doet op 2 april uitspraak<br />
in de zaak van de gasboringen.<br />
Begin januari diende bij<br />
de Raad het cassatieverzoek<br />
van de nam en de minister van<br />
Economische Zaken tegen de<br />
uitspraak van de Bredase rechter<br />
waarin de eerste gasopsporingsvergunning<br />
uit 1995<br />
geblokkeerd werd.<br />
Ruimte voor recreatie<br />
Dit zijn de opvallendste resultaten<br />
van twee workshops die met<br />
gebruikers en bestuurders van het<br />
Nationaal Park zijn gehouden. De<br />
resultaten vormen een belangrijke<br />
bouwsteen voor het concept<br />
Beheers- en Inrichtingsplan, dat de<br />
toekomst van de Biesbosch vorm-<br />
(foto Lynx)<br />
Gasgevaar nog niet geweken<br />
De rechters hadden op de zitting<br />
vooral vragen over de status van<br />
het Overlegorgaan. Momenteel<br />
beoordelen zij aan de hand van jaarverslagen<br />
en andere documenten<br />
of dit als een echt bestuursorgaan<br />
optreedt, of dat anderen eindverantwoordelijkheid<br />
dragen. Het is<br />
niet uitgesloten dat het ontbreken<br />
van een rechtspersoonlijkheid het<br />
Nationaal Park opnieuw parten<br />
speelt doordat de Raad van State<br />
het Overlegorgaan niet-ontvankelijk<br />
verklaart. In dat geval kan de<br />
nam na tien jaar juridische strijd de<br />
proefboringen gaan voorbereiden.<br />
Los van deze uitspraak is het aannemelijk<br />
dat de nieuwe Natuurbeschermingswet<br />
– die komend najaar<br />
verwacht wordt – economische<br />
activiteiten in natuurgebieden zal<br />
blokkeren. In dat geval zou het gasgevaar<br />
alsnog worden afgewend.<br />
geeft. In de workshop Natuur<br />
kwam de nadrukkelijke wens naar<br />
voren om de kwaliteit van het<br />
bestaande natuurgebied te verhogen.<br />
Dit kan binnen de bestaande<br />
grenzen mits andere functies een<br />
plek krijgen in de omgeving. Door<br />
de maatregelen voor rivierverrui-<br />
Staakt het vuren<br />
ming kan de Biesbosch uitgroeien<br />
tot een volwaardig zoetwatergetijdegebied.<br />
De realisatie van nieuwe<br />
natte stukken geeft de natuur meer<br />
ruimte en kan de recreatiedruk van<br />
de natuurkern afleiden. De landbouwgebieden<br />
rondom de Biesbosch<br />
kunnen veel aan aantrekkingskracht<br />
winnen door ingrepen<br />
in het landschap. Paden op de<br />
omringende dijken en nieuwe veerpontjes<br />
kunnen het gebied ontsluiten<br />
voor fietsers en wandelaars.<br />
Natuurgebonden waterrecreatie<br />
verdraagt zich uitstekend met<br />
meerdaagse kanotochten en eenvoudige<br />
kampeerfaciliteiten, vonden<br />
de deelnemers. De workshop<br />
Recreatie deed ook voorstellen voor<br />
een intensief watersportgebied<br />
nabij Dordrecht.<br />
Er is een oplossing gevonden voor het conflict met de jagers van de Wildbeheerseenheid<br />
(wbe). Bij een gesprek op 8 maart tussen Staatsbosbeheer,<br />
de wbe en de Dienst der Domeinen onder leiding van nationaal-parkvoorzitter<br />
Jan Heijkoop is afgesproken dat de jacht in de randzones van de Biesbosch<br />
op 1 april definitief wordt beëindigd.<br />
Staatsbosbeheer zal een faunabeheersplan schrijven, waarin de noodzaak<br />
tot afschot van dieren wordt vastgesteld. Over een jaar wordt de situatie<br />
geëvalueerd en worden bestaande jachtcontracten aangepast. Ook de<br />
jacht langs de Nieuwe Merwede valt onder deze regeling.<br />
Afgelopen najaar besloot sbb de jacht in de Biesbosch te beëindigen. De<br />
wbe weigerde hieraan gehoor te geven omdat in hun ogen de jacht onmisbaar<br />
was voor schadebestrijding. Door de nieuwe Flora- en Faunawet verandert<br />
de rol van de jagers. Plezierjacht is alleen nog toegestaan op nietzeldzame<br />
soorten als houtduif en wilde eend, terwijl de jacht in vogelrichtlijngebieden<br />
helemaal verboden wordt.<br />
Dit krijgen we nooit meer te zien in de Biesbosch: een aangeschoten gans. (foto Daan Bruysters)
“In 1994 dachten wij als<br />
Vereniging Behoud Biesbosch:<br />
het beheersplan voor het Nationaal<br />
Park is klaar, nu kunnen we<br />
het rustig aan gaan doen. Nou,<br />
vergeet het! Alle betrokkenen<br />
in de Biesbosch lazen het<br />
beheersplan op hun eigen<br />
manier. Het Overlegorgaan<br />
bleek totaal onmachtig om<br />
daar sturing aan te geven.”<br />
Een woordje met… Jan Koolen<br />
‘Het Overlegorgaan? Dat wist van niks!’<br />
In de volgende Ratelaar komt<br />
Rob Vereijken aan het woord.<br />
Hij is de opvolger van Femke<br />
Vergeest als coördinator<br />
Voorlichting & Educatie en<br />
geeft zijn eerste indrukken van<br />
het Nationaal Park.<br />
door Ton Ceelen<br />
“Er was bijvoorbeeld een stilstandbeginsel<br />
voor jachthavens overeengekomen.<br />
Werkelijk alle gemeenten<br />
hebben veel meer ligplaatsen in<br />
jachthavens uitgegeven dan ooit<br />
was afgesproken. En het Overlegorgaan?<br />
Dat wist van niks! Als de<br />
vbb bij een gemeenteraad bezwaar<br />
aantekende tegen een plaatselijk<br />
plan, stelden wij ook het Overlegorgaan<br />
daarvan op de hoogte. Dat<br />
bleek er dan niks van te weten.<br />
Voorzitter Borgman heeft keer op<br />
keer moeten vragen: ‘Mijne heren,<br />
zoudt u ons eens willen vertellen<br />
wat u aan het doen bent?’ Terwijl<br />
de burgemeester of de wethouder<br />
van die gemeente als lid aan tafel<br />
zat en het convenant zelf had getekend.”<br />
Jan Koolen (65) is al veertig jaar<br />
natuurbeschermer in de Biesbosch,<br />
en ook zijn werk had indirect met<br />
de natuur te maken. Als eerste<br />
milieuchemicus van Rijkswaterstaat/riza<br />
onderzocht hij de leefbaarheid<br />
van watersystemen voor<br />
organismen. Later ontwierp hij bij<br />
Rijkswaterstaat de handboeken<br />
voor de aanleg van natuurvriendelijke<br />
oevers. Na zijn vut in 1994<br />
bleef hij actief in de Vereniging<br />
Behoud Biesbosch, de Gebruikersraad<br />
van het Nationaal Park en nog<br />
veel meer.<br />
“Mijn actieperiodes zijn altijd<br />
tropenjaren geweest,” vertelt Koolen.<br />
“In 1968 waren net de Recreatieschappen<br />
opgericht. Allerlei<br />
gemeenten bedachten de idiootste<br />
dingen omdat ze voor het eerst een<br />
bestemmingsplan voor de Biesbosch<br />
moesten maken. Ik fotografeerde<br />
in die tijd veel bloemen en<br />
vogels en dat kun je natuurlijk leuk<br />
blijven doen. Maar als het gebied<br />
dat jij zo mooi vindt vernield wordt,<br />
kun je ook je kennis verspreiden<br />
om het belang ervan duidelijk te<br />
maken. Dat ben ik toen als een zen-<br />
Jan Koolen is een van de weinige mensen die kleurendia’s kan laten zien van vóór de afsluiting in 1970.<br />
(foto Jacques van der Neut)<br />
deling gaan doen, met protestacties<br />
en dialezingen voor officials<br />
die er soms dwars doorheen zaten<br />
te kletsen.”<br />
Koolen verwacht van het nieuwe<br />
beheersplan geen verbetering als<br />
het gaat om handhaving of het houden<br />
van afspraken. “Ze proberen<br />
wel van het Overlegorgaan een<br />
stichting te maken, zodat de rechtsgeldigheid<br />
beter is geregeld. Maar<br />
de gemeenten geven hun autonomie<br />
natuurlijk niet zomaar op. En<br />
de recreatieschappen willen zoveel<br />
mogelijk recreanten lokken. Terwijl<br />
het toch zou moeten gaan om<br />
recreatief medegebruik met inachtneming<br />
van de natuurwaarden. Dat<br />
wil zeggen dat je niet op willekeurige<br />
plaatsen allerlei preteilanden<br />
kunt aanleggen.”<br />
Natuur profiteert<br />
Volgens Koolen gaat het desondanks<br />
de goede kant op met de<br />
natuur in de Biesbosch. De vergraving<br />
van landbouwpolders spreekt<br />
hem erg aan. “Dat was de laatste<br />
grote klus waar ik na mijn pensioen<br />
tegenaan liep, toen de overstromingen<br />
van ’93 en ’95 een enorme versnelling<br />
van de natuurontwikkeling<br />
op gang brachten. Boeren en polders<br />
horen als vanouds bij de Bies-<br />
bosch, en door de ganzen zijn ze<br />
ook voor de natuur heel leuk – al<br />
denken die boeren daar anders<br />
over. Maar als men toch klei gaat<br />
winnen, ontstaan er nieuwe kansen<br />
voor de natuur. Het is gelukt om<br />
het principe te vestigen dat de<br />
natuur zoveel mogelijk profiteert<br />
van vergravingen, door kronkelige<br />
kreken aan te leggen in plaats van<br />
rechte stroken uit te baggeren. Nu<br />
dat zo gebeurt, zijn wij vóór. Vergeet<br />
niet dat ik sinds mijn eerste<br />
bemoeienis met de Biesbosch<br />
tweeduizend hectare heb zien vernietigen!<br />
Daar komt nu een stukje<br />
van terug.”<br />
Koolen zit sinds enkele weken in<br />
de Klankbordgroep Ruimte voor de<br />
Benedenrivieren. “Ook in die werkgroep<br />
ontbreekt het Overlegorgaan,”<br />
stipt hij aan. “Maar daar<br />
moeten ze zelf actiever in worden.<br />
Als alles doorgaat wat Rijkswaterstaat<br />
voor de rivierverruiming heeft<br />
verzonnen, al die nieuwe geulen en<br />
overloopgebieden, en er komt ook<br />
nog een getijslag van meer dan een<br />
meter door het openzetten van de<br />
Haringvlietsluizen, dan krijg je weer<br />
een Biesbosch als tweehonderd jaar<br />
geleden: moerassen van bij Gorkum<br />
tot in het Hollandsch Diep.<br />
De oer-Biesbosch, schitterend!”<br />
maart 2002 5
maart 2002 6<br />
Dick Elings<br />
interimbeheerder<br />
Dick Elings is aangesteld als interimbeheerder<br />
van het Biesbosch<br />
Bezoekerscentrum in Drimmelen.<br />
Dick is boswachter in de beheerseenheid<br />
Breda en bereikbaar in het<br />
bezoekerscentrum, telefoon 0162–<br />
682233. Hij vervangt Frans Fronik,<br />
die voor de rest van het jaar is vrijgesteld<br />
om het gebouw aan de rand<br />
van de jachthaven opnieuw in te<br />
richten, met een tentoonstelling<br />
die beantwoordt aan de eisen van<br />
deze tijd. Het bezoekerscentrum is<br />
vorig jaar overgegaan naar Staatsbosbeheer.<br />
Educatiemedewerkster Anita Bones verstopt een opdracht voor ‘de Vos’. (foto Daan Bruysters)<br />
Nieuw schoolprogramma<br />
In het spoor van de Vos is een nieuw schoolprogramma<br />
voor de middenbouw, ontwikkeld<br />
door de educatieve dienst van het<br />
Bezoekerscentrum de Hollandse Biesbosch<br />
in Dordrecht. Het programma is<br />
gebaseerd op de verhalenserie De Vos van<br />
de Biesbosch van de schrijver Ad van Gils.<br />
‘De Vos’ is de bijnaam van een jongeman,<br />
avonturier in het verzet, Biesbosch-bewoner<br />
en kenner van de natuur in het gebied. Hij laat,<br />
aan de hand van listig verstopte opdrachten, kinderen<br />
vanaf groep 4 de Biesbosch ontdekken. Eén opdracht ligt bijvoorbeeld<br />
begraven in de grond onder een grote kei en luidt:<br />
“Zoek een tak en leg daaromheen de knoop van de tekening.”<br />
Petro Leeuwis uit Nieuwendijk ontvangt zijn<br />
gidsendiploma van vice-voorzitter Jan Elzinga.<br />
(foto Frans Fronik)<br />
Agenda<br />
• t/m 30/4 Foto-expo ‘Een eeuw<br />
Biesbosch’ in hoeve Jong Dordrecht<br />
(telefoon 078–6213921)<br />
• t/m 1/6 Foto-expo ‘Natuur rondom<br />
de stad’ in Biesbosch Bezoekerscentrum<br />
Drimmelen<br />
• 20/3 Vergadering Agendacommissie<br />
np de Biesbosch te Drimmelen<br />
• 9/4 Vergadering Gebruikersraad<br />
np de Biesbosch te Made<br />
• 10/4 Vergadering Overlegorgaan<br />
np de Biesbosch te Made<br />
• 23/4 Vergadering Werkgroep Voorlichting<br />
& Educatie te Dordrecht<br />
• 24/4 Heropening Biesboschmuseum<br />
Werkendam<br />
• 24/4–20/5 Expositie archief Huib<br />
den Tuinder in Biesboschmuseum<br />
Werkendam<br />
• 24/5–26/6 Natuurfoto’s door<br />
Diederik van Goethem in Biesboschmuseum<br />
Werkendam<br />
• 12/6 Vergadering Agendacommissie<br />
np de Biesbosch te Werkendam/<br />
Lijnoorden<br />
• 25/6 Vergadering Werkgroep<br />
Voorlichting & Educatie te Drimmelen<br />
Inlichtingen zijn verkrijgbaar<br />
bij de bezoekerscentra in Dordrecht,<br />
telefoon 078–6305353,<br />
Drimmelen, telefoon<br />
0162–682233 en Werkendam,<br />
telefoon 0183–504009.<br />
Gidsen krijgen diploma<br />
In een feestelijke sfeer heeft Jan Elzinga, burgemeester van Made/Drimmelen<br />
en vice-voorzitter van het Overlegorgaan Nationaal Park de Biesbosch,<br />
op donderdag 28 februari aan de eerste lichting Biesbosch-gidsen hun<br />
diploma uitgereikt. Deze gidsen hebben een jaar lang een geheel nieuwe<br />
basisopleiding gevolgd, die specifiek is bedoeld voor natuur- en schoolgidsen<br />
in de Biesbosch.<br />
De opleiding is modulair van opzet en bestaat uit 26 theoretische en<br />
praktijkbijeenkomsten. Er is voor een brede opzet gekozen met vier hoofdthema’s<br />
- de Biesbosch in al zijn facetten, flora en fauna, educatie en didactische<br />
vaardigheden, en recreatie en beheer.<br />
De inzet en betrokkenheid van de cursisten waren groot, de gemiddelde<br />
opkomst bij de cursusavonden was 90 procent! De opleiding wordt<br />
momenteel geëvalueerd en er komt nog dit jaar een besluit over een volgende<br />
opleiding.<br />
Colofon Deze nieuwsbrief is bestemd voor alle personen en organisaties die direct betrokken bij en/of geïnteresseerd zijn in de ontwikkelingen in de<br />
Biesbosch. De in de nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van het Overlegorgaan Nationaal Park De Biesbosch weer.<br />
Redactieadres Consulentschap nme (ivn) Postbus 883 5280 aw Boxtel Tel: 0411-614111 Fax: 0411-614112 Internet: www.biesbosch.org E-mail: info@biesbosch.org<br />
Eindredactie Ton Ceelen Redactie Anita Bones, Daan Bruysters, Dick Elings, Jacques van der Neut Vormgeving Buro Kloeg Lay-out Sander Neijnens<br />
Oplage 900 exemplaren Copyright Voorzien van een bronvermelding kunnen artikelen uit deze nieuwsbrief geheel of gedeeltelijk worden overgenomen.<br />
De Ratelaar is gedrukt op 100% gerecycled papier