(2008) Johan R. ter Molen - Vereniging Rembrandt

10
Koppel pistolen
Jacob Kosters, Maastricht ca.1650/75
ivoor, metaal, L 49 cm
Legermuseum, delft
Verworven in 2005; Bulletin Vr, 16 (2006) no.3
de zeer omvangrijke wapencollectie van
H.L. Visser, waarvan een deel voor
nederlandse musea behouden is gebleven,
bevatte enkele 17de-eeuwse pistolen met
fraai bewerkte ivoren lades. deze kostbare
sierwapens, die vrijwel allemaal in Maastricht
vervaardigd zijn, werden door europese
vorsten in hun ‘rüstkammer’ bewaard en
bij bijzondere gelegenheid gedragen.
Van dergelijke pistolen zijn exemplaren
zoals deze, waarbij het ivoor uit één stuk is
gesneden, uitermate zeldzaam.
de prachtig bewerkte kolven tonen koppen
van krijgslieden met op hun hoofd een
klassieke helm met verenbos.
Jacob Kosters, wiens naam op de slotplaat
gegraveerd is, was een wapenhandelaar en
niet de maker van deze artistieke hoogtepunten
van de nederlandse wapenproductie.
Mogelijk is het ivoor bewerkt door Jan
Bossier, die in die tijd als beeldhouwer in
Maastricht werkzaam was.
10 Vereniging reMBrandt naJaar 2008
11
Klok
Pieter Visbagh, den Haag ca.1682/85
ebbenfineer op vurenhout, metaal, fluweel, H 35,8 cm
Museum van het nederlandse uurwerk, Zaandam
Verworven in 1990; Jaarverslag Vr 1990
een half jaar na de uitvinding van het slingeruurwerk
door christiaen Huygens in december 1656
werd door de staten-generaal aan salomon
coster een privilege verleend om dit principe toe
te passen bij de vervaardiging van klokken. na de
plotselinge dood van coster zette diens leerling
Pieter Visbagh de werkplaats in 1660 voort.
Klokken van deze beide prominente Haagse
klokkenmakers, die een aanzienlijk nauwkeuriger
tijdmeting mogelijk maakten, zijn uitermate
zeldzaam.
Het slingeruurwerk met cycloïdeboogjes en
slagwerk is ondergebracht in een zwarte houten
kast met een strenge architectonische structuur.
de koperen wijzerplaat is bekleed met
donkerblauw fluweel, als fraai contrast met de
vergulde cijferring en cartouche. Klokken van dit
type werden doorgaans aan de wand gehangen,
maar fungeerden ook wel als tafelklok.
de Visbagh-klok was een zo belangrijke
aanwinst voor dit museum, dat deze als ‘beeldmerk’
op het briefpapier prijkt.