22 Thema Otto de Bruijne De Oogst september 2009 We zijn onderweg Je ziet het knaapje staan: driftig stampt hij met zijn voetjes voor de ijskraam en trekt aan papa’s arm. Drenst, dreigt, schreeuwt en jankt. Het verwende kleutertje dat hier en nu totale bevrediging opeist, lijkt model te staan voor ons allemaal: veeleisende, ongeduldige consumenten. Met ‘nog niet, hier niet en ietsje minder’ nemen we geen genoegen.
Niet alleen als het om spullen gaat, maar ook in spirituele zaken moet het hier en nu heel goed voelen. Wij eisen geluk! Ook christenen weten dat vroom te vertalen in ‘charismanische’ claims. Hetzelfde stampvoetende jochie in een vroom jasje? Wat is de juiste kijk op wat we hier en nu mogen verwachten? Geen symbool Laat ik maar meteen van bovenaf binnenkomen: de God van de Bijbel houdt van het concrete ‘hier en nu’. Jezus kwam niet als symbool of spiritueel idee of legende, maar echt in het hier en nu. God heeft binnen tijd en plaats Israël uit Egypte geleid. ‘Jezus trok als weldoener door het land en genas iedereen die in de macht van de duivel was, want God stond Hem bij. Wij zijn de getuigen van alles wat Hij gedaan heeft, in het land van de Joden en ook in Jeruzalem. Zeker, ze hebben Hem gedood door Hem aan een kruishout te hangen, maar God heeft Hem op de derde dag weer tot leven gewekt en Hem aan de mensen laten verschijnen’ (Hand. 10:38-40). Dit getuigenis is de slagader van de bijbelse boodschap en deze betrokkenheid op het hier en nu heeft onze West-Europese cultuur in hoge mate bepaald. Alles nieuw Tegelijkertijd leert de Bijbel ons dat niet alles hier en nu voorhanden is. God geeft hier en nu veel, maar niet alles. Een doorslaggevend verschil. God plaatst het hier en nu onder een geweldig perspectief van een toekomst die Hij zal brengen waar niet ‘slechts’ veel, maar al het goede, ware en schone gegeven zal worden. ‘Alles maak Ik nieuw! Geen dood, geen rouw, geen jammerklacht, geen pijn, want wat eerst was is voorbij’ (Openb. 21 en Jes. 65:17). Als je weet waarvoor je wilt sterven, kun je pas leven Ook deze grootse profetieën hebben onze kerk en cultuur aangeraakt en ons gemaakt tot mensen die werken aan vrede, verbetering en ontwikkeling. Deze visioenen zijn marsorders om het komende Koninkrijk van God hier en nu in praktijk te brengen. Zonder geweld en door en met Gods Geest. Stereovisie Deze dubbele focus op het hier en nu levert een spanning op tussen handelen en wachten, vasthouden en loslaten, sparen en uitgeven, arbeid en rust, tevreden zijn en heilige ontevredenheid, het aanvaarden van lijden en er toch tegen vechten. Deze paradox komt samen in Jezus Christus: God én De Oogst september 2009 Thema Otto de Bruijne 23 mens, Gods Koninkrijk ‘hier en nu’ én ‘nog niet’. Generaties hebben geleefd met deze dubbele focus: dankbaar zijn en toch hard werken aan verbetering. Je zou kunnen stellen dat de westerse welvaart en vrijheid gevormd is door dit besef, deze heilige ontevredenheid gekoppeld aan afhankelijkheid van God: dus de voorlopigheid en het voorbehoud dat Gods wil boven de onze staat. Wijsheid Leven in het hier en nu is dus volop bijbels, maar wel gekoppeld aan wijsheid en profetisch inzicht. Gods schepping kent vaste tijden. Net als de groei en rijping van kind naar jongere en volwassene. ‘Ieder ding onder de hemel heeft zijn tijd’ (Pred. 3). Bovendien is er een profetisch kennen van de tijd. Van de stam Issaschar wordt gezegd: zij ‘kende de juiste tijden’, zodat ze wisten wat Israël moest doen’ (1 Kron. 12:33). Dat is heilzaam realisme. Godsbesef en gehoorzaamheid aan Gods scheppingsorde. De Spreuken staan vol goede adviezen en wie met God wil leven kan winstbejag, partijdigheid, ijdelheid en uiterlijkheden uitfilteren om te zien waar het op aankomt: Gods eer! De Bijbel leert ons dat niet alles hier en nu voorhanden is Maar God geeft ook bijzondere openbaringen over het hier en nu. De Bijbel staat er vol van. Jezus is ons voorgegaan door zich volledig op Zijn hemelse Vader af te stemmen. Hij kreeg grote kracht om Gods liefde in praktijk te brengen, Gods eer te zoeken en zelfs de dood te overwinnen. Het weten van Gods geweldige toekomst, het eeuwige leven met Hem, maakt ons bereid om vandaag offers te brengen: als je weet waarvoor je wilt sterven, kun je pas leven. Nooit genoeg Waar de dubbele focus verdwijnt en mensen het alleen van zichzelf verwachten, wordt het hier en nu louter materialistisch. Waar de spanning tussen aarde en hemel verdwijnt, raken wij uit evenwicht en vervallen in passiviteit óf in activistisch materialisme. Dat laatste is de hoofdstroom geworden van het seculiere kind van het christendom: het humanisme, de materialistische ideologieën en de hoogverheven W.E.T. van Wetenschap, Economie en Techniek. Daarom lijdt ons Eurikaanse ongeduld aan een chronisch gebrek aan profetie, aan het onderscheiden van de tijd. De huidige economische crisis is daar een schrijnend voorbeeld van. Maar ook op andere gebieden wordt de maakbaarheid aanbeden en geldt: wat kan, moet mogen.