Nummer 32 oktober 2010 - Trésor Rainforest

Resultaten zoogdieronderzoek
pag 8
Nieuwe planten ontdekt
pag 12
Informatieblad over het Trésor
Natuurreservaat in Frans-Guyana
Nummer 32
oktober 2010
Onderzoek koolstofopslag
pag 16

2
Vijko Lukkien en Eric Augusteijn
Van de redactie
Hélène Guillen komt het team van de Association Trésor versterken
Met de toekenning van de nieuwe status Réserve Naturelle Régionale aan ons reservaat, heeft
de overheid van Frans-Guyana tevens de middelen beschikbaar gesteld voor de post van Conservator
om het huidige team van twee boswachters te versterken.
Uit de sollicitatieprocedure, die al voor de afgelopen zomer gestart is en waarvoor zich in totaal bijna 40 kandidaten uit
binnen- en buitenland gemeld hadden, is Hélène Guillen gekozen als de meest geschikte kandidaat om deze belangrijke
functie te vervullen.
Hélène, nu nog woonachtig in Arles (Frankrijk), werkte hiervoor in Mongolië aan de herintroductie van het Przewalski
paard. Zij zal per 1 november 2010 officieel haar taak voor Trésor in Frans-Guyana op zich nemen. In het volgende
nummer van Trésor Nieuws kunt u zeker nader met haar kennismaken.
Het Bestuur van de Stichting Trésor en alle vrijwilligers wensen Hélène Guillen veel succes toe in haar nieuwe baan.
Omslagfoto
Chelonoïdes denticulata is de grootste van de twee landschildpadsoorten die voorkomen in Frans-Guyana. Deze soort
komt alleen voor in het bos, de andere soort (Chelonoïdis carbonaria) leeft in de savannes. Deze vreedzame fruit- en
bladeters worden door de lokale bevolking veel gegeten. Daardoor worden ze op veel plaatsen buiten ons reservaat in
Frans-Guyana zeldzaam, vooral de grotere exemplaren.
Colofon
Trésor Nieuws
verschijnt 3 x per jaar en wordt
gratis toegezonden aan de
donateurs van de Stichting Trésor.
Redactie
Vijko P.A. Lukkien en Eric Augusteijn
Redactie-adres
Universiteit Utrecht, dep. biologie
Postbus 80084, 3508 TB Utrecht
Tel. (030) 253 74 36
Fax (030) 251 83 66
E-mail: bio.tresor@uu.nl
Op dit adres kunt u ook
adoptie-vierkante meters en
cadeaucertificaten aanvragen.
Gaat u verhuizen? Geef uw
adreswijziging door aan ditzelfde
adres.
Bank
Bankrekening 78.47.36.618
t.n.v. Stichting Trésor, Utrecht.
IBAN NL44 TRIO 0784 7366 18
BIC: TRIO NL 2U - Triodos Bank Zeist
Website
http://www.tresorrainforest.org
Webmaster: Eric Augusteijn
E-mail eric@augusteijn.net
Vormgeving
Conny Groenendijk
Communicatie & Vormgeving
Universiteit Utrecht
Omslag
Chelonoïdes denticulata
foto Olivier Tostain
Druk
Zuidam Uithof
Oplage
1800 exemplaren
Dit blad is gedrukt op Evolve.
K.v.K. Utrecht
41187239
Inhoudsopgave
Trésorreis in februari 2011 3
Donateursdag 6 juni 2010 5
Onderzoek naar (grote) zoogdieren van Trésor 8
Beestjes 10
Nieuwe planten ontdekt in Trésor 12
Dank u wel 13
REDD als redmiddel 14
Berichten uit het regenwoud 15
Drie maanden stagelopen in Trésor 16
Financiële verantwoording 18
Interview 19
Hoe kunt u Trésor steunen? 20
Onderzoek koolstofopslag
pag 16
Resultaten zoogdieronderzoek
pag 8
Informatieblad over het Trésor
Natuurreservaat in Frans-Guyana
Nummer 32
oktober 2010
Nieuwe planten ontdekt
pag 12
Hélène Guillen

Wim Hoogbergen
Trésorreis in februari 2011 Foto:
Zaterdag 5 februari
tot en met zondag 27 februari 2011
Al een aantal jaren organiseert de Stichting Trésor in
samenwerking met San-Reizen en de Hovo te Utrecht
de studiereis ‘Natuur en Cultuur van Suriname en Frans-
Guyana’. Ook in februari 2011 is weer zo’n reis gepland.
Net als de vorige jaren zal deze studiereis onder leiding
staan van drs. ing. Vijko Lukkien, bioloog en dr. Wim
Hoogbergen, cultureel antropoloog.
De drieweekse reis voert ons door Suriname, Frans-
Guyana en het grensgebied tussen beide landen: het
gebied waar de Okanisi Marrons (Ndyuka) wonen langs
de Marowijne en Tapanahoni.
De eerste dagen van de Trésorreis 2011 brengen
we in Suriname door. We slapen in een als hotel
ingericht authentiek, koloniaal huis in het centrum van
Paramaribo. De dag daarna varen we met de boot over
de Commewijne naar het fort Nieuw-Amsterdam en
de 18e-eeuwse plantage Frederiksdorp waar we zullen
lunchen, dineren en slapen.
De volgende dag reizen we via de Jodensavanne naar
Bakaaboto, het gebied van de Saramaka Marrons, iets
ten zuiden van het Brokopondo-stuwmeer. We slapen
daar twee nachten en brengen ook nog een dag en nacht
door in het natuurpark de Brownsberg. Daarna keren we
terug in Paramaribo om de volgende dag via Albina naar
Frans-Guyana te reizen.
olivier tostain
De eerste nacht in Guyane slapen we in Awala-Yalimapo,
beroemd om zijn zandstranden met zeeschildpadden.
Die dag verkassen we naar Kourou om vanuit die
plaats met een catamaran naar de Îles du Salut
(Duivelseiland) te varen, waar de Franse overheid lange
tijd dwangarbeiders ‘huisvestte’ (Dreyfus, Papillon).
Vervolgens zijn we drie dagen in het Trésorgebied,
waar we in het oerwoud en op een carbet in het
Réserve Naturelle des Marais de Kaw zullen slapen. Er
is een mogelijkheid voor een tocht naar de Montagne
Favard en de Oranje rotshaan. De laatste twee dagen
in Frans-Guyana bezoeken wij de oeverbossen van de
Kourourivier.
Vanaf Saint-Laurent-du-Maroni zullen we starten voor
een zesdaagse tocht per korjaal over de Marowijne,
Lawa en Tapanahoni. Ons einddoel is de plaats
Moitaki, boven de Gaanolo-vallen vlakbij Diitabiki, de
hoofdplaats van de Okanisi Marrons. We moeten door
verschillende stroomversnellingen. Deze tocht is niet
extra inspannend of bijzonder gevaarlijk. We worden
gevaren en de bootslieden zijn deskundig. We slapen op
de Marowijnetocht onderweg in hangmatten.
Op de laatste donderdag komen we terug in Paramaribo,
welke stad we op vrijdag nader zullen verkennen. Op
zaterdagavond vliegen we terug naar Nederland, waar
we op zondagmorgen aankomen.
3

Foto: oLiVier toStain
4
Het is mogelijk slechts een deel van de reis mee te maken,
bijvoorbeeld door pas op donderdag 10 februari naar
Suriname te vliegen, en/of de Marowijnetocht niet mee te
maken. De prijzen zijn als volgt:
De prijs voor de drieweekse reis bedraagt € 3050.
De 11-daagse reis van donderdag 10 februari tot
zondag 20 februari 2011 kost € 1850
De 18-daagse reis van donderdag 10 februari tot
zondag 27 februari 2011 komt op € 2550.
In deze prijs zit vrijwel alles (vluchten, bussen, logies
en maaltijden) inbegrepen. Voor het visum komt er
nog ongeveer € 60 bij. De fooienpot bedraagt € 10
per week. De toeslag voor een éénpersoonskamer (in
hotels) bedraagt € 175 (voor alle reizen, want het gaat
met name om de hotels in Frans-Guyana).
Zie voor een uitgebreide beschrijving van de reis:
www.san-reizen.com en www.tresorrainforest.org.
Opgave liefst zo spoedig mogelijk bij
Wim Hoogbergen: Tel: 030-6567543
e-mail: w.hoogbergen@uu.nl
In het Kawmoeras Foto Jantien Vonk
Even rust na een excursie. Foto: Wytzia de SaVornin Lohman

Gijs van Tol, bestuurslid van Stichting Trésor
Wat is uw in Trésor geïnvesteerde euro waard?
Na de aankoop van het Trésorgebied in 1995 werd, dank
zij de inzet van alle vrijwilligers in Nederland en in Frans-
Guyana, al snel duidelijk dat het gebied een ongekende
soortenrijkdom bezit en enorm waardevol is. Trésor
werd daarom al snel erkend als ‘vrijwillig reservaat’.
De inspanningen leidden er ook toe dat in 1997 de
aangrenzende Kaw-moerassen een beschermde status
kregen. Door de samenwerking met lokale organisaties
en de documentatie van de waarde van het gebied kon
de goudwinning in het gebied worden afgewezen. Ook
kregen we van de lokale organisatie, ‘Conservatoire du
Litoral’, twee randgebieden in beheer. Daardoor omvat
het totale reservaat nu ca 4000 ha. Dit jaar was opnieuw
een belangrijke mijlpaal: Trésor heeft na veel overleg de
status van ‘regionaal reservaat’ gekregen. Daarmee is
Trésor niet een ‘Nederlands speeltje’, maar is het reservaat
geïntegreerd in de lokale samenleving.
Vijko Lukkien heeft in de kassen bij ieder blaadje een
verhaal. Foto: Loek Van der kLugt
Foto: maarten Van der mareL
Trésor Donateursdag 6 juni 2010
Bijna 100 donateurs waren op de prachtige zonnige zondagochtend naar de kassen van de
Botanische Tuinen in Utrecht gekomen voor de donateursdag 2010. Na de ontvangst met een
drankje begroette de voorzitter, Lodewijk de Geer, alle aanwezigen en bracht iedereen meteen in
verleiding: eerst de geplande lezingen of eerst een rondwandeling door de tuinen.
De kwaliteit van het programma gaf toch de doorslag en Vijko Lukkien gaf in een enthousiaste
inleiding met spectaculaire en vertederende plaatjes een overzicht van 15 jaar Trésor onder de titel:
‘Wat is de betekenis van úw steun voor het Trésor reservaat’.
Verwerven van een gebied is niet voldoende; wanneer
het hierbij blijft dan leidt dit vaak tot ‘papieren
parken’, waarbij nog steeds geen sprake is van
effectieve bescherming. Trésor kent een actief beheer,
dat gebaseerd is op drie doelstellingen, namelijk het
behoud en beheer van het reservaat, het stimuleren
en steunen van wetenschappelijk onderzoek en de
educatie en voorlichting, zowel in Frans-Guyana als in
Nederland.
Ook weer dank zij de inzet van vele lokale vrijwilligers
en steun van het lokale bestuur is een gedegen
beheerplan opgesteld voor de periode 2007 – 2011.
Hierin zijn alle activiteiten (en middelen!) aangegeven
die nodig zijn om deze doelstellingen te realiseren.
Dank zij de gedegen kennis van het gebied kunnen
ook ad hoc bedreigingen worden afgewend. Zo
kon de kap van een ‘veiligheidszone’ van 25 m aan
weerszijden van de weg door het Kaw-gebergte
voor het gedeelte langs het Trésor reservaat worden
5

6
‘De mondiale koolstofcyclus’, een dia uit de presentatie van
Pita Verweij.
afgewend. Hiermee wordt voorkomen dat een brede
barrière onstaat, die voor veel boombewonende soorten
vrijwel onneembaar zou zijn. De boswachters van
Trésor verlenen ook steun aan andere organisties; zo
ondersteunen ze de stichting Kwata bij de bewaking
van de stranden waar schildpadjes (2 m lang en 400 kg
zwaar!) hun eieren komen afzetten.
De uitgebreide kennis van het gebied is te
danken aan veel uiteenlopende onderzoeks- en
inventarisatieprogramma’s. Zo vormden de botanische
expedities van de Universiteit Utrecht (met Renske Ek en
Marion Jansen-Jacobs) een rijke bron van informatie en
kennis die bijdraagt tot het behoud van het gebied. Het
botanisch onderzoek richt zich nu vooral op de savannes
en de heuvels, twee belangrijke terreintypen in de nieuw
verworven randgebieden van Trésor.
Onderzoek aan vele andere soorten, zoals het
onderzoek aan de vogels van de ondergroei van het
bos, vleermuizen, kikkers etc. onderstrepen allemaal de
bijzondere soortenrijkdom van Trésor.
Minstens zo belangrijk als het onderzoek is de
voorlichting en educatie. Trésor Nieuws en de website
(dank zij de inspanningen van Eric Augusteijn) zijn
daarbij belangrijke instrumenten. In het reservaat
speelt het nieuwe ontvangstgebouw een grote rol; het
fungeert als ontvangstgebouw en als uitvalsbasis voor
de excursies met schoolklassen en er zijn doorlopend
exposities. De manshoge informatiepanelen in het bos
zijn een groot succes; ook andere organisaties hebben
hiervoor al interesse getoond.
De conclusie: Dat alles was alleen mogelijk dank zij U!
Daarom hulde en een warm applaus voor alle trouwe
donateurs !!
Pieter Blondé illustreert zijn betoog met een diagram.
Foto: eric auguSteiJn
Na deze enthousiaste inleiding licht dagvoorzitter Aart
de Lang het dagprogramma toe en bedankt hij enkele
vrijwilligers die zich dit jaar bijzonder hebben ingezet.
Met veel genoegen memoreert hij ook de terugkeer van
Biohorma als belangrijke sponsor van Trésor. Hartelijke
dank ook aan de Botanische Tuinen, voor alle faciliteiten
die zij ons bieden.
Behoud van oorspronkelijk primair bos loont
Pita Verweij laat ons aan de hand van het
Amazonegebied zien welke belangrijke
ecosysteemdiensten de tropische bossen leveren. Naast
concrete producten zoals hout, noten of medicijnen
leveren bossen namelijk ook een belangrijke bijdrage
aan het reguleren van het klimaat en van waterstromen
(denk bijvoorbeeld aan de rol van Trésor bij de
drinkwatervoorziening van Cayenne) en de grote
biodiversiteit van deze bossen vormt de basis voor de
recreatieve en esthetische waarde. Helaas worden deze
diensten niet of nauwelijks gewaardeerd.
In een helder verhaal legt Pita het belang uit van het
Amazonebos bij de vastlegging van het broeikasgas CO . 2
Er is een dynamische balans tussen CO in de atmosfeer,
2
in de oceanen en in land-ecosystemen. Jaarlijks nemen
zowel oceanen als bossen netto een kleine hoeveelheid
CO op. De mens zorgt door uitstoot van broeikasgassen
2
voor een nog steeds stijgende hoeveelheden CO in de
2
atmosfeer. Een belangrijk deel van deze uitstoot
(ca 20 %) is afkomstig van ontbossing.
Ontbossing in het Amazonegebied is vooral een gevolg
van wegenaanleg en ontginning tot landbouwgrond.
Door wegaanleg wordt een gebied toegankelijk en
vestigen zich mensen die het gebied ontginnen. Na
3 – 5 jaar landbouw wordt vaak een aantal jaren vee
gehouden, daarna is de grond uitgeput en kan weer
secundair bos ontstaan. De hoeveelheid opgeslagen
koolstof in de vegetatie is daarmee gedaald van 100 –

150 ton per hectare (voor oorspronkelijk primair bos)
naar minder dan 50 ton per ha (voor secundair bos).
Een verklaring voor de ontginningen is dat de
waarde van de grond voor het verbouwen van
landbouwgewassen (soja b.v.) veel hoger is dan de
economische waarde van het bos. Omdat er voor
andere bosfuncties (zoals klimaatregulatie, recreatie,
biodiversiteit) geen markt is, wordt er ook geen
marktwaarde aan deze diensten toegekend.
Tijdens de klimaatconferentie in Kopenhagen is nu
een mechanisme uitonderhandeld waarbij een waarde
wordt toegekend aan de voorraden koolstof in het bos.
Het in stand houden van bos levert daarbij in principe
geld op, ontbossing kost geld. Deze ‘waardering’
voor koolstofvastlegging geeft het bos een betere
concurrentiepositie tegenover ander gebruik en kan zo
een omslag bewerken van ontbossing naar duurzaam
gebruik.
Het principe van een (vrijwillige) vergoeding voor
vliegkilometers is een goed voorbeeld van de toepassing
van dit mechanisme.
Twee studenten (Anna Duden en Ineke Roeling) doen op
dit moment onderzoek naar de hoeveelheden koolstof
(= het volume van alle bomen samen) per hectare in het
Trésorgebied.
Dracula in het vangnet
Pieter Blondé introduceert ons met een smakelijk
verhaal in de wereld van de vleermuizen en het
vleermuisonderzoek in Trésor1 . In tegenstelling tot
Europa, waar documentatie over de determinatie van
verschillende soorten en hun geluiden in ruime mate
voorradig is, moest voor Zuid-Amerika eerst een studie
worden gemaakt van vleermuisbalgen in Naturalis om
de soortkenmerken voor de determinatie op een rij te
krijgen.
Bij het onderzoek in Trésor werden in het regenseizoen
434 vleermuizen in 51 verschillende soorten gevangen.
Daarmee behoort Trésor tot de soortenrijkste gebieden
in Zuid-Amerika.
De meeste vleermuizen eten insecten (48%) of fruit
(37% ). Verder zijn er 9 nectar-etende, 4 vleesetende en
2 bloeddrinkende soorten aangetroffen.
Zie ook het verslag van dit onderzoek in Trésor Nieuws
27 (januari 2009).
De mensen die zich afvragen of vleermuizen ‘eng’
zijn kan ik verzekeren dat veel soorten er op de foto
allerliefst uitzien. Alleen één vleesetende soort ziet er
inderdaad uit als een ‘Draculaatje’.
Pieter maakt ons ook duidelijk dat zijn onderzoek
ook heel wat ontberingen meebrengt. Er zijn in de
nachtelijke uren in de regentijd erg veel insecten die de
onderzoekers lastig vallen; een dia van een been
Georgia de Castro Luiz Tinga krijgt bij haar afscheid een attentie
en een bloemetje. Foto: eric auguSteiJn
van Pieter, vol met bulten en builen getuigde daarvan.
Daarnaast moet je als onderzoeker altijd alert zijn
op dikke vallende takken, slangen die vlak naast je
slaapzak in een boom hangen, en last but not least,
bloedzuigende vleermuizen die behalve tapirbloed
ook wel een slokje mensenbloed lusten. Maar die
laatste komen bij Pieter van een koude kermis thuis: ze
belanden in een vangnet van de vleermuisonderzoeker!
Dagvoorzitter Aart de Lang besluit de dag met een
stoffelijk (vloeibaar) blijk van waardering voor enkele
personen die zich bijzonder hebben ingezet, te weten:
Eric Augusteijn, de webmaster van de Trésor website. Na
een Franse, Engelse en Nederlandse versie is er nu ook in
een Duitse versie. Een Braziliaanse versie is in de maak!
Al onze vertalers;
Frans en Marga Maas Geesteranus voor de financiële
ondersteuning vanuit het Maas Geesteranus Fonds;
Richard Kok, die een half jaar als vrijwilliger heeft
gewerkt in Trésor, en daarover een indrukwekkende
fototentoonstelling heeft georganiseerd;
Georgia de Castro Luiz Tinga, die het afgelopen jaar de
administratie heeft ondersteund en gezorgd heeft voor
de nodige stroomlijning. Georgia neemt na een jaar
afscheid van Trésor om zich volledig te wijden aan het
vinden van een baan.
Dank tenslotte ook aan de 45 vrijwilligers in Frans-
Guyana en voor de biologiestudenten van de
Universiteit Utrecht, die trouw zorgen voor de
verzending van Trésor Nieuws.
Vijko dankt de dagvoorzitter en overhandigt ook hem
een flesje.
Na een drankje en geanimeerde gesprekken geeft Vijko
nog een rondleiding in de kassen van de Botanische
Tuinen. Samen met de regen op het dak vormt dit een
echt tropisch besluit van een gezellige en boeiende dag!
1 Zie Trésor Nieuws 27
7

8
Sébastien Barrioz en Jean-François Szpigel
Cameravallen in Trésor
Onderzoek naar de (grote)
zoogdieren van Trésor
In het afgelopen jaar is met behulp van cameravallen onderzoek gedaan naar het voorkomen
van vooral de grotere zoogdieren in ons reservaat. De nadruk lag hierbij in eerste instantie op
aanwezigheid van de Jaguar, maar daarnaast zijn ook tal van andere interessante ontdekkingen
gedaan. Dit programma wordt gefinancierd vanuit Frans-Guyana en Europa op initiatief van het
WWF met de organisatie Kwata als coördinator.
Dit project is uitgevoerd in samenwerking met Sébastien
Barrioz van de organisatie Kwata, een vereniging die
zich richt op ondersteunend onderzoek ten behoeve
van de natuurbescherming in het Kawgebied, waarin
ook het Trésor reservaat ligt. Het Kawgebied is hiermee
uitgekozen als onderzoeksterrein voor het programma
SPECIES (Suivi des Populations des Espèces Charismatiques
d’Intérêt Ecologique et Scientifique). Het cameravallenproject
is hier een onderdeel van.
De onderzoeksmethode
Bij dit vervolg onderzoek zijn opnieuw verschillende
cameravallen (camera’s die automatisch een foto maken
als een dier passeert) opgesteld om voornamelijk de
Jaguar (Panthera onca) te bestuderen. De vijftien
geplaatste vallen zijn volgens dezelfde methode
geplaatst als toegelicht in het rapport van het eerste
onderzoek. Een verslag daarvan plaatsten we al eerder in
Trésor Nieuws 30.
We vonden het jammer om de andere soorten, die
tijdens dit onderzoek gefotografeerd zijn, buiten
beschouwing te laten. En dus hebben we Kwata
Laaglandtapir of Zuid-Amerikaanse Tapir
(Tapirus terrestris)
toestemming gevraagd om alle gegevens die zij
verzameld hebben, evenals de beste foto-opnames die in
het reservaat zijn gemaakt, opnieuw te mogen bekijken.
Wij danken hen voor hun toestemming waardoor wij nu
weer iets meer weten over het leven in het reservaat en
u paar mooie natuurbeelden kunnen laten zien in dit
nummer van Trésor Nieuws.
De resultaten
Van de 29 diersoorten die zijn geïdentificeerd tijdens dit
onderzoek met cameravallen, zijn er 20 gefotografeerd
in het Natuurreservaat Trésor. Deze resultaten kunnen
nog niet gebruikt worden om de populatiedichtheid
te bepalen of de ‘dagelijkse verplaatsingen’ van dieren
in kaart te brengen, maar alleen de aanwezigheid/
afwezigheid van bepaalde soorten vast te stellen. Uit
deze laatste gegevens zijn een aantal verrassingen naar
voren gekomen.
Het grote nieuws is dat twee soorten, die tot op heden
nooit zijn waargenomen in het reservaat, zich nu door de
cameravallen hebben laten verrassen: de Krabbenetende

Ocelot of Pardelkat (Felix pardalis) Zwarte hokko (Crax alector)
Foto’S kWata/WWF
wasbeer (Procyon cancrivorus) en de Opossum Didelphis
imperfecta. Het is van belang op te merken dat voor
de Krabbenetende wasbeer de locatie van de vallen
(rivieroever) zeker van invloed was, hoewel deze soort
steeds vaker dieper in de bossen wordt waargenomen.
Wat de Didelphis imperfecta betreft, is het echt
verrassend dat alle gegevens over deze soort alleen (!)
in het Trésor reservaat zijn verzameld (drie observaties
voor twee individuen). In totaal zijn er 47 niet-vliegende
zoogdieren in ons reservaat bekend.
Het Trésor reservaat geniet de voorkeur.
Bepaalde soorten worden vaker waargenomen in het
reservaat Trésor dan in het Kawgebied buiten het
reservaat.
Dit is bijvoorbeeld het geval voor de Tapir (Tapirus
terrestris). Hierbij moet worden opgemerkt dat de
plaatsing van een val in het moerasbos veel invloed heeft
op de gevonden aantallen. De Tapir wordt namelijk veel
vaker waargenomen in de nabijheid van water en buiten
ons reservaat was geen cameraval opgesteld in datzelfde
biotoop.
In het kader van dit onderzoek was het echt interessant
vast te stellen hoe het aantal Jaguars in het reservaat zich
verhoudt tot het aantal in het hele onderzoeksgebied.
Het gemiddelde van de waarnemingen van Jaguars in
het Trésor reservaat is bijna het dubbele van dat van alle
andere vallen in het Kawgebied samen.
De veelvuldige aanwezigheid van de Kaalstaartbuidelrat
(Metachirus nudicaudatus) is eveneens opmerkelijk,
omdat men over het algemeen van mening is dat deze
soort, die uitsluitend op de bosbodem leeft, minder
voorkomt dan de Kortstaartopossum (Philander opossum)
die vooral in de bomen leeft.
Stiekeme gasten
Door dit onderzoek met cameravallen konden ook een
aantal soorten worden vastgesteld die niet eerder in een
vergelijkbaar onderzoek waren vastgesteld.
Zo is het interessant op te merken dat een grote
hoenderachtig de Hokko (Crax alector), die niet
is waargenomen tijdens het laatste IKA (Indices
Kilométriques d’Abondance) onderzoek aan soorten
waarop vaak gejaagd wordt in 2009, wel is vastgelegd
met de cameravallen.
Ook de Groene acouchi (Myoprocta acouchy), een klein
aan de Goudhaas verwant knaagdier, schijnt goed
vertegenwoordigd te zijn in ons reservaat, terwijl er bij
het zelfde IKA onderzoek in 2009 weinig waarnemingen
van deze soort zijn vermeld.
Ideeën voor verder onderzoek
Dit onderzoek met cameravallen door Kwata heeft de
lijst van soorten zoogdieren die in ons Trésor reservaat
voorkomen weer langer gemaakt. Ons brengt het ook
op nieuwe ideeën voor onderzoek in de komende
jaren. Bijvoorbeeld een onderzoek binnen het reservaat
zelf met camera’s op veel minder grote afstanden van
elkaar zouden ons het een en ander kunnen leren
over de dichtheid van voorkomende zoogdiersoorten
en het al dan niet seizoensgebonden karakter van
waargenomen aantallen. Of we zouden ons kunnen
richten op het onderzoek van bepaalde biotopen zoals
de Zwanipoel, om op deze wijze meer te weten te
komen over het gebied in kwestie en misschien aan te
tonen met welke frequentie en/of specifieke periodiciteit
bepaalde zoogdieren voorkomen e.d. In ieder geval
zou de aanschaf van cameravallen door de Association
Natuurreservaat Trésor heel interessant zijn.
9

10
Jean-François Szpigel
Beestjes
Onderzoek naar de kleine zoogdiersoorten in Trésor
Onderzoek naar het voorkomen van de verschillende soorten zoogdieren (en ook planten) in het
reservaat is voor zowel de wetenschap als voor een goed beheer van het reservaat van het grootste
belang. Met de resultaten van dit soort onderzoek leren wij de complexe relaties in het regenwoud
beter begrijpen en kan het beheerplan voor het reservaat, indien nodig, worden aangepast. In dit
bijzondere geval leveren we ook nog een bijdrage aan belangrijk virologisch onderzoek, uitgevoerd
door andere organisaties.
In de maand juni van dit jaar hebben we opnieuw
onderzoek gedaan naar het voorkomen van de kleine
zoogdiersoorten in het reservaat. Dit onderzoek
heeft plaats gevonden onder leiding van de specialist
op dit gebied, de heer François Catzeflis, directeur
wetenschappelijk onderzoek van de CNRS en verbonden
aan het Instituut Evolutiewetenschappen en aan de
Universiteit van Montpellier.
Aanleiding voor dit onderzoek
In 2005 hadden studenten uit Parijs van de vereniging
Timarcha al een eerste onderzoek gedaan, maar sommige
identificaties (op de juiste soortnaam brengen) waren
niet volledig.
Het doel van het onderzoek was dus om deze eerdere
inventarisaties verder aan te vullen. Helaas heeft het
onderzoek, ondanks al onze inspanningen, minder
opgeleverd dan we hadden gehoopt; de natuur weet
haar geheimen goed te bewaren.
Marmosops sp. (Opossum)
Hoe vang je kleine zoogdieren in het regenwoud?
Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van
juni 2010 en er is een combinatie van gebruikelijke
vangstmethodes toegepast.
Ten eerste werden er verschillende modellen grotere en
kleinere rattenvallen geplaatst. Van 14 tot 23 juni zijn er
langs het botanische pad twee rijen vallen geplaatst op
15 tot 30 locaties, op gemiddeld 15 meter afstand van
elkaar. Verder waren er op het STOC-terrein (het gebied
in het reservaat waar eerder ringonderzoek aan vogels
heeft plaatsgevonden) twee rijen in bedrijf van 23 tot 29
juni. Op iedere locatie stonden twee kooien op de grond
(één model Sherman van 23 x 9 x 8 cm en één model
Bttm van 33 x 11 x 10 cm) en daar dichtbij één kooi van
het type Bttm op hoogte (tussen 0, 5 en 1,5 meter) op
een boomstronk, een tak of een liaan. Behalve deze rijen
die volgens een standaardprotocol waren opgesteld,
waren er ook nog vijf tomahawkvallen (64 x 24 x 24 cm).

François Catzeflis en Jean-François Szpigel stellen BTS vallen op
Foto’S Jean-FrançoiS SzpigeL
Ten tweede werd er een rij putvallen (pitfalls) uitgezet.
Deze werden permanent geplaatst, met een afzetting
van zeildoek van ongeveer 100 meter.
De dieren stuiten vooral ‘s nachts op deze rijen van
vallen en worden vervolgens door de zeildoek-afzetting
gestuurd in de richting van bijvoorbeeld de vangemmer,
die in de grond is ingegraven, en vallen daarin. De in
totaal elf emmers stonden op ongeveer tien meter
van elkaar. Nadat de gevangen dieren op naam waren
gebracht en in sommige gevallen bloedmonsters waren
afgenomen voor virologisch onderzoek, werden de
dieren natuurlijk weer vrijgelaten.
De resultaten van het onderzoek
In de vallen (rattenvallen, Sherman, Tomahawk),
zijn in totaal vijf Opossums gevangen: vier Didelphis
marsupialis (Zuidelijke opossum) en één Micoureus
demerarae, evenals twee Stekelratten Proechimys
cuvieri.
We moeten bij dit onderzoek opmerken dat er minder
dieren zijn gevangen dan verwacht.
Deze zelfde ervaring, bij een zelfde soort onderzoek, is
ook opgedaan op andere plaatsen in Frans-Guyana.
Gebrek aan voedsel tijdens de periode van het
onderzoek zou er de oorzaak van kunnen zijn. Veel
Proechimys cuvieri
Micoreus demerarae
dieren trekken in het bos, aangelokt door bijvoorbeeld
rijpe vruchten, van het ene gebied naar het andere en
verblijven dan tijdelijk op die plaatsen waar voedsel
voorradig is.
Het vervolg op dit onderzoek
Om meer over het voorkomen van kleine
zoogdiersoorten te weten te komen en omdat we
nu deze nieuwe opstelling voor onderzoek hebben
in het reservaat, gaan we zeker verder aanvullend
onderzoek uitvoeren, dat door ons als boswachters
kan worden uitgevoerd. Zo zijn we van plan om vanaf
2011, voor een periode van drie jaar, om de drie
maanden een week lang vangsten uit te voeren. De
vallen worden geleend bij Kwata die als tegenprestatie
bloedmonsters mag afnemen bij de gevangen dieren
voor virologisch onderzoek. De rij putvallen zal dan
opnieuw geactiveerd worden en alle gevangen dieren
zullen geregistreerd worden (geleedpotigen, amfibieën,
reptielen en kleine niet-vliegende zoogdieren).
11

12
Olivier Tostain
Nieuwe planten ontdekt
in Trésor
Deze zomer is er botanische onderzoek verricht in de tot op heden minst bekende biotopen van het
reservaat. Dit onderzoek staat onder leiding van de Nederlandse botanicus mevrouw R. (Renske) Ek
en wordt gefinancierd door DIREN (een regionaal orgaan van het Franse Ministerie van Ecologie en
Duurzame ontwikkeling).
Een gemengd team, bestaande uit onze beide boswachters Ben en Jef, Olivier Tostain en bijgestaan
door Tanguy Deville (een behendige boomklimmer), Vincent Pelletier en Guillaume Léotard is in juni,
augustus en september meerdere keren het veld in geweest om een botanische inventarisatie te
maken in de oeverbossen langs de rivier de Orapu (de zuid- en westgrens van het reservaat) en op de
geïsoleerd gelegen heuvels in het savannegebied van Trésor.
Olivier Tostain bericht hierover:
Ons doel was, planten te inventariseren in het moerasbos
en de rotsachtige oever van de Orapu rivier en ook op
de belangrijkste twee geïsoleerde heuvels, die oprijzen
uit de savannes, halverwege tussen de voet van de
Montagne de Kaw en de Orapu rivier. Men veronderstelt
dat die heuvels op een smalle, bijzondere geologische
ondergrond liggen, een soort zandgesteente, dat door
de tijd en erosie is ontstaan. We vonden daar in het veld
geen bevestiging van (daar moeten we in de toekomst
nog maar eens aan werken), maar we deden interessante
vondsten, terwijl er toch maar weinig bloeiend materiaal
te vinden was in de onderbegroeiing.
Langs de rivier de Orapu vonden we een paar zeldzame
planten, enkele zijn nieuw voor het reservaat en ook erg
weinig bekend in Frans-Guyana, nog afgezien van
Paypayrola sp.
Foto oLiVier toStain
de ontdekking van vier bromelia-achtigen, die nog niet
eerder binnen de grenzen van het reservaat waren
gevonden, waarvan één endemisch voor Frans-Guyana.
Op de geïsoleerde heuvels was in het bos een open plek,
ontstaan door omgevallen bomen. Daarvan profiteerde
een orchideeënsoort, die eerder is gerapporteerd
vanuit het Saülgebied, midden in Frans-Guyana. Deze
ontdekking bevestigt dat deze plant geen hybride is van
bedenkelijke afkomst (zoals eerder werd aangenomen
door specialisten); we zijn ervan overtuigd dat we
te maken hebben met een nieuwe soort van het
orchideeëngeslacht Heterotaxis.
Omdat deze nieuwe soort ook in Saül voorkomt is hij
waarschijnlijk wijd verbreid in Frans-Guyana, maar
duidelijk wel zeldzaam. Ook vonden we nog een andere
Heterotaxis, die nog niet eerder in het reservaat is
gezien, H. villosa.

Dank u wel!
Naar aanleiding van het verschijnen van het vorige
nummer van Trésor Nieuws (TN 31) mochten wij
gelukkig weer veel blijken van steun van u ontvangen
in de vorm van bijzonder initiatieven en/of donaties.
Juist door deze bijdragen van trouwe donateurs wordt
het werk van onze Stichting voor het behoud van
regenwouden mogelijk gemaakt.
Wij zijn u hiervoor bijzonder erkentelijk.
Daarnaast willen wij in deze rubriek die personen,
organisaties en bedrijven noemen en hartelijk dank
zeggen voor de bijzondere giften die wij de afgelopen
maanden ontvingen.
Het Bestuur en Vrijwilligers van de Utrechtse Biologen
Vereniging voor het verzorgen van de verzending van
Trésor Nieuws aan de donateurs van onze Stichting; het
telerscollectief Ficus Forever voor zijn jaarlijkse bijdrage;
Nog een ontdekking bevestigt dat Trésor een grote
rijkdom herbergt: we waren zo fortuinlijk om op een van
de geïsoleerde heuvels een kleine populatie (minder dan
tien exemplaren op een kwart hectare) van een kleine
boom te vinden, met bloemen die zich rechtstreeks uit
knoppen op de stam en oudere takken ontwikkelen (dit
verschijnsel heet cauliflorie). Deze boom bleek (alweer)
een nieuwe soort voor de wetenschap te zijn en wel van
het plantengeslacht Paypayrola, een vertegenwoordiger
van de familie van de Violaceae. Dit is bevestigd door de
Violaceae-specialist, die in Venezuela woont. Er is dus een
nieuwe Paypayrola in Trésor (herbariumnummer OT-4626)!
Botanisch onderzoek in het Trésor reservaat blijft nog erg
nodig, want het is zeker dat er in deze biotopen nog veel
te ontdekken valt.
de vereniging WC Vreeswijk, voor de opbrengst die een
lid van de Utrechtse Biologenvereniging wist binnen
te slepen met paalzitten (zie ook TN 31); Total Area
BV voor hun CO -compensatie voor tien vliegreizen in
2
Europa.
Wij zijn verheugd dat steeds meer donateur hun auto
en of hun vliegreizen CO -neutraal maken door hun
2
bijdrage aan het Trésor reservaat.
Bijzondere donaties ontvingen wij ook van:
Mevrouw A.J. Dragt, familie F.R.F. van Rijswijk-Loot,
mevrouw O.J. Lukkien-Visser, mevrouw T. Weststeijn,
mevrouw A. Bot, de heer P. Mollevanger, mevrouw M.K.
Reinders, de heer en mevrouw W. de Groot, de heer
en mevrouw L.J. de Kanter, de heer en mevrouw H.W.
Verschuur, de heer en mevrouw T.J. Bijlsma, de heer
en mevrouw Pluis-Bierenga, de heer en mevrouw van
Leusen-Wedema, de heer A. en de heer C. Stolk, de heer
of mevrouw Q.R.M. Oomen Strooy, de heer R.H.C. Kok,
de heer of mevrouw B.G. van ‘t Land, mevrouw
C. Birnie, de heer en mevrouw Gerritsen-Geywi.
Hetorotaxis villosa Foto oLiVier toStain
13

14
Michiel Standaert is student biologie aan de Universiteit
Utrecht en schreef voor Trésor een scriptie over dit
onderwerp en deze samenvatting voor Trésor Nieuws.
Michiel Standaert
REDD als redmiddel?
De sleutelrol van tropische bossen in klimaatbeleid
Tropische bossen vormen een essentiële schakel in de wereldwijde koolstofcyclus. Ze bedekken
slechts 7% van het aardoppervlak, maar bevatten relatief veel koolstof en nemen netto CO op. 2
Kap van tropische bossen ten behoeve van landbouw en houtwinning zorgt ervoor dat grote
hoeveelheden koolstof in de atmosfeer terecht komen. Schattingen geven aan dat 12 tot 20% van
de wereldwijde koolstofemissie als gevolg van menselijke activiteiten wordt veroorzaakt door de
vernietiging en uitdunning van tropisch bos.
Bescherming van tropische bossen kan de koolstofopslag
veilig stellen en daarmee de uitstoot van CO voor een
2
groot deel terugdringen. Koolstofopslag kan worden
gezien als een ecologische dienst: een dienst die wordt
geleverd door een ecosysteem en van belang is voor
de mens. Het is niet vreemd om degenen die een
ecologische dienst noodzakelijk maken, ook te laten
betalen voor de instandhouding van deze dienst. Ofwel:
de vervuilende industriële landen zullen de kosten
moeten dragen voor de instandhouding van tropische
bossen als koolstofreservoir.
REDD is het concept voor een pakket van
beleidsmaatregelen dat de bescherming van tropische
bossen mogelijk moet maken. REDD staat voor Reducing
Emissions from Deforestation and forest Degradation,
of: het verminderen van uitstoot veroorzaakt door
ontbossing en degradatie van bossen. Het principe is
als volgt: de grondeigenaren van tropische bossen,
doorgaans gelegen in ontwikkelingslanden, spannen
zich in om hun bossen te behouden. De inkomsten
van landbouw of houtwinning die ze hierbij mislopen,
worden gecompenseerd door de internationale
gemeenschap.
Uitgebreide inventarisatie van tropische bossen
wereldwijd is nodig om in kaart te brengen waar
bescherming het hardst nodig is. De bossen met de
grootste koolstofdichtheid zullen namelijk als eerste
moeten worden veiliggesteld. De koolstofdichtheid
bepaalt bovendien de omvang van de vergoeding die
de grondeigenaar ontvangt. De vergoeding is ook
afhankelijk van het risico dat het betreffende bos wordt
gekapt. Want wil de grondeigenaar koolstofopslag
verkiezen boven andere functies, dan zal de financiële
compensatie via REDD groter moeten zijn dan de
inkomsten die hij uit landbouw of houtkap zou
kunnen halen. REDD zal dus moeten gaan concurreren
met andere mogelijke vormen van landgebruik en
voortdurend worden afgestemd op de lokale markt.

Voor het bijeenbrengen van de financiële middelen
voor de REDD-compensaties lijkt een taak voor
de markt te zijn weggelegd. Uitstootnormen voor
bedrijven moeten worden vastgesteld en waar
nodig worden opgeschroefd. Certificaten voor
CO -opslag door REDD worden vervolgens op een
2
internationale markt verhandeld. Bedrijven kunnen
door het kopen van certificaten bijdragen aan het
behoud van tropische bossen, en zo hun eigen CO - 2
uitstoot compenseren. Het inzamelen van geld voor
een REDD-fonds is één ding. Minstens zo complex is
de taak te zorgen dat de bijeengebrachte financiële
middelen terecht komen bij de mensen die er van
moeten leven, en niet achterblijven in bureaucratische
systemen. De vaak beperkte institutionele capaciteit
van ontwikkelingslanden maakt strikt toezicht op de
geldverstrekking noodzakelijk. Controle en afstemming
binnen de internationale gemeenschap zijn dus
essentieel voor het slagen van REDD.
Nieuwe overeenkomst met WWF
Association Trésor is in mei 2010 met het WWF een
nieuwe overeenkomst aangegaan ter ondersteuning van
drie nieuwe hoofddoelstellingen in het beleid van het
RNR Trésor.
De eerste hoofdlijn betreft het onderzoek in relatie
tot klimaatveranderingen en de gevolgen daarvan. De
eerste bijdrage voor dit onderzoek is uitgevoerd door
twee master studenten van de Universiteit Utrecht,
Ineke Roeling en Anna Duden, ondersteund door de
boswachters (een eerste verslag daarvan vindt u in dit
nummer).
De tweede doelstelling betreft een project om bij te
dragen een constructieve dialoog op gang te brengen
tussen het reservaat, de gebruikers ervan en de
omwonenden. Enerzijds zal de menselijke druk en de
impact daarvan op het reservaat en anderzijds zal ook
juist de participatie van de geïnteresseerden in het beleid
van het reservaat in kaart worden gebracht. Hierbij is
het doel communicatiemiddelen te ontwikkelen met en
voor de verschillende partijen die betrokken zijn bij het
RNR Trésor. Bij dit project is ook de lokale overheid nauw
betrokken.
De derde hoofdlijn bestaat uit de publicatie van
een informatiebrochure op A4-formaat voor het
publiek in dezelfde vorm die gebruikt wordt voor alle
natuurreservaten in Frankrijk.
Schattingen over de daadwerkelijke kosten van REDD
lopen uiteen, al is er wel consensus dat REDD een
relatief goedkope CO -reductiemaatregel is. Maar dan
2
nog gaat het om een aanzienlijke investering op de
korte termijn. De voordelen van REDD op de lange
termijn, ook financieel, zijn echter zodanig groot, dat
nu investeren de moeite waard is. De internationale
onderhandelingen over REDD zijn in volle gang. Dat
concrete beleidsafspraken nog even op zich laten
wachten is niet verwonderlijk, gezien de complexiteit
van de materie. De discussie rondom REDD gaat namelijk
over meer dan klimaat alleen. De discussie gaat ook over
machtsverhoudingen op de wereld, de verdeling van
armoede en rijkdom en rechtvaardigheid. Dit, aangevuld
met de vele technische en organisatorische obstakels,
maakt het verwezenlijken van een REDD-programma
een ongelofelijke uitdaging. Een uitdaging die we
moeten aangaan, want er staat meer op het spel dan
een paar bomen.
Berichten uit het regenwoud
De voorzitter van de
Association Trésor
Olivier Tostain en Laurent
Kelle van het
WWF zetten hun
handtekening
alvorens samen het
vriendschapsglas te
heffen.
Nieuw voorlichtingsprogramma
Het nationale natuurreservaat Mont-Grand-Matoury
en het RNR Trésor hebben besloten gezamenlijk het
publiek een uitgebreid natuurprogramma te bieden. Zij
hebben daarvoor verschillende deskundigen aangezocht
om wandelingen te begeleiden in hun reservaat. Hierbij
worden de volgende thema’s aangeboden: palmbomen
en planten in de ondergroei met J-J. de Granville, varens
met de heer Boudrie, insecten met J-P. Champenois,
vogels met S. Maillé. Dit programma zal binnenkort
uitgebreid worden met nog twee themawandelingen.
Deze worden verzorgd door de firma Zoukounyanyan,
die de biodiversiteit van het bos toont vanuit een heel
andere optiek: ze gaan uit van de dierensprookjes uit
Frans-Guyana.
De hele operatie is uitgevoerd met steun van de
verenigde Natuurreservaten Frankrijk, het Franse
Ministerie van Ecologie en de Stichting EDF Diversiterre.
Na iedere wandeling worden samenvattingen op papier
uitgedeeld.
15

16
Anna meet de diameter van een boom binnen het plot.
De exacte hoogte waarop de diameter gemeten wordt
is vervolgens gemarkeerd met oranje verf, zodat in
vervolgonderzoeken gemeten kan worden hoeveel de
diameter precies is toegenomen. Foto: romain taraVeLLa.
Ineke Roeling en Anna Duden
Drie maanden stagelopen
in Trésor
Een van de doelstellingen van de Stichting Trésor is ‘het
bevorderen en ondersteunen van wetenschappelijk
onderzoek naar de biodiversiteit en dynamische
processen op vegetatieniveau binnen het reservaat’.
Zodoende is Trésor het onderwerp van menig onderzoek
door wetenschappelijke instellingen uit verschillende
landen. Ook wij waren zo bevoorrecht om een onderzoek
uit te kunnen voeren in en om het reservaat in Frans-
Guyana. Wij zijn Ineke Roeling en Anna Duden, master
studentes Ecology & Natural Resource Management aan
de Universiteit Utrecht. Voor het eindonderzoek van onze
opleiding doen we zes maanden lang onderzoek naar de
koolstofopslag in en om Trésor. Daarvan hebben we drie
maanden doorgebracht in Frans-Guyana. Ineke richt zich
hierbij op het betrouwbaar meten van de koolstofopslag:
hoe groot moet je onderzoeksgebied zijn om nauwkeurig
en kosteneffectief iets te kunnen zeggen over de koolstof
in dat gebied? Anna legt de focus op het effect van
bepaalde beleidskeuzes in de regio op de koolstofopslag.
Een voorbeeld is: in hoeverre is de koolstofopslag in een
gebied waarin 20 jaar geleden selectieve houtkap heeft
plaatsgevonden vergelijkbaar met een koolstofopslag in
een onaangetast gebied?
Op 14 mei kwamen we, samen met onze begeleider Vijko
Lukkien, aan op vliegveld Rochambeau. Vijko heeft ons
de eerste twee weken in Frans-Guyana vergezeld om ons
en ons onderzoek op een goede wijze te introduceren
bij alle betrokken organisaties. De besprekingen die we
in deze periode gehouden hebben waren dan ook erg
positief. De Association Trésor heeft ons ondersteund
met alle praktische zaken die bij ons verblijf kwamen
kijken. Met het WWF zijn we in de eerste weken om
de tafel gaan zitten. Dit heeft geleid tot een meerjarig
samenwerkingscontract op het gebied van REDD,
waarvan ons project een pilot study zal zijn. Ook het
ONF (Franse Staatsbosbeheer) bleek zeer bereid om ons
te steunen. We hebben toezegging gekregen om een
deel van het onderzoek in de houtkap-percelen die door
het Office National des Forets (ONF) beheerd worden uit
te voeren. Er is zelfs een perceel compleet uitgesloten
van houtkap in de toekomst om ons onderzoek ook
voor de komende jaren veilig te stellen. ECOFOG, een
gerenommeerde onderzoeksorganisatie in Kourou, die
veel expertise heeft op het gebied van koolstofopslag,
heeft onze veldmethoden doorgenomen en vanuit hun
ervaring een aangepaste veldmethode aangedragen:
de transect-methode. Wat ons met name opviel tijdens
besprekingen met partnerorganisaties ter plekke is het
enorme enthousiasme voor natuurconservatie en de
wil om betrokken te worden bij ons project. Ook op de
samenwerking met toekomstige studenten vanuit de
Universiteit Utrecht werd zeer positief gereageerd.
Nadat we onder de relevante organisaties in Frans-
Guyana genoeg draagvlak hadden gecreëerd voor ons
onderzoek, konden we beginnen met het harde werk:
de veldmetingen. Tijdens de veldmetingen verbleven we

Ineke met een hagedisje dat we tijdens het veldwerk waren
tegengekomen. Foto: anna duden
met boswachters Jef Szpigel en Ben Villette in het Trésor
carbet, dat compleet is uitgerust met kookgelegenheid
en waar we heel comfortabel sliepen in een hangmat.
Een werkdag in het veld zag er bijvoorbeeld zo uit:
een snelle ‘douche’ (koud water uit een emmertje),
gevolgd door een stevig Nederlands ontbijt (brood met
pindakaas). Tijdens het ontbijt, op de veranda voor het
carbet, zagen we soms ara’s overvliegen. Dat was een
fantastisch gezicht. Vervolgens werd de meetapparatuur
gecheckt en volgde een tocht naar ons meetgebied. Ons
onderzoeksgebied had de vorm van een transect; een
lijn van bijna 200 meter dwars door het bos, met aan
weerszijden tien kleine plots van 0,05 ha. Binnen deze
plots hebben we alle bomen gemeten met een diameter
van 2,5 cm of groter. Tijdens het veldwerk had iedereen
een eigen taak: de diameter werd gemeten met een
meetlint, de hoogte werd gemeten met een speciaal
laserpistool, de grote bomen kregen een label met een
uniek getal om ze te kunnen hermeten in volgende
studies en ten slotte werd alles natuurlijk genoteerd.
Zo werkten we de hele dag in het bos, waarbij we
bijvoorbeeld een Theraphosa leblondi (de grootste
spin ter wereld) langs zagen lopen, of Tamarins (kleine
zwarte aapjes) van boom naar boom zagen springen.
In totaal hebben we zo vier transecten uitgelegd en
ruim 5000 bomen gemeten. Het volgende onderdeel
van ons onderzoek is nu aangebroken: dataverwerking
en het schrijven van ons onderzoeksrapport. We zijn
nu ruim drie weken terug in Nederland. En tijdens het
ontbijt, als we de duiven over zien vliegen in plaats van
de ara’s, denken we met veel plezier terug aan een hele
mooie tijd tussen al het natuurschoon en avontuur dat
Trésor rijk is.
Graag maken we van deze gelegenheid gebruik om
onze dank te betuigen aan de Association Trésor en
de Université des Antilles et de la Guyane voor de
gastvrijheid en praktische steun tijdens ons verblijf.
Daarnaast veel dank aan het WWF Frans-Guyana, wiens
financiële ondersteuning en advies dit project mogelijk
Ineke aan het koken in de luxe keuken van het carbet.
Foto: anna duden
gemaakt hebben, het ONF, wiens medewerking en
kennis van het werkgebied onmisbaar was voor de
uitvoering van de veldmetingen, en ECOFOG, wiens
expertise heeft bijgedragen aan de kwaliteit van dit
onderzoek. Verder gaat onze dank uit naar stichting het
Van Eeden-fonds, het K.F. Hein fonds, stichting FONA
en het Miquel Fonds voor de financiële ondersteuning
van dit onderzoek. Ten slotte willen we graag Ben en Jef
persoonlijk bedanken, zij hebben niet alleen ontzettend
hard met ons gewerkt om ons onderzoek goed af te
ronden, maar hebben ook voor veel gezelligheid en een
geweldig verblijf in Frans-Guyana gezorgd.
Ineke meet de hoogte van
een boom met een ‘hypsometer’,
een laserpistool
dat de afstand en de hoek
van het oog tot het hoogste
punt in de kruin bepaald, en
hiermee precies de hoogte
van de boom berekend.
Foto: romain taraVeLLa.
Anna met een kleine
oppossum die gevangen is
tijdens het onderzoek van prof.
François Catzeflis (Universiteit
van Montpellier), die een
onderzoek deed aan kleine
zoogdieren in Trésor tijdens ons
verblijf.
Foto: JeF SzpigeL
17

18
Financiële
verantwoording
De economische ontwikkelingen in
2009 ook voor Trésor voelbaar
De economische ontwikkelingen in de wereld zijn zeker niet ongemerkt voorbij gegaan aan de
Stichting Trésor. Het inkomstenbeeld 2009 van de Stichting was dan ook duidelijk anders dan
de jaren daarvoor. Het belangrijkste verschil in inkomsten met de jaren daarvoor was dat de
inkomsten uit sponsoring (van o.a. bedrijven) sterk terugliep. Maar daarnaast, en dat moet met
nadruk vermeld worden, bleven onze donateurs, dus u en vele anderen, ons extra steunen. Niet
alleen de inkomsten uit adoptie van vierkante meters Trésor reservaat bleven stijgen ook het
aantal donateurs nam in 2009 toe. Namens alle (vrijwillige) medewerkers van de Stichting en de
Association Trésor willen wij daarvoor op deze plaats hartelijk dankzeggen
Belangrijke steun in Frans-Guyana voor het
Trésor reservaat
In 2009 heeft zich bovendien een andere belangrijke
ontwikkeling in Frans-Guyana voorgedaan. U heeft in
het vorige nummer van Trésor Nieuws kunnen lezen
dat de lokale overheid van Frans-Guyana, het Conseil
Régional, Trésor de status heeft gegeven van Réserve
Naturelle Régionale.
Deze belangrijke toekenning is in de jaren daarvoor
voorafgegaan door een groeiende erkenning en
steun van niet alleen de overheid, maar ook van tal
van andere organisaties en particulieren voor het
Nederlandse Trésor initiatief.
Het resultaat van deze ontwikkelingen en van de
enorme inzet van de leden van de Association Trésor is
nu dat ook lokale bronnen van inkomsten voor Trésor
beschikbaar zijn gekomen.
Deze lokale financiering heeft ervoor gezorgd dat
de bijdrage van de Stichting aan de Association in
2009 lager kon zijn dan de jaren daarvoor. Deze
inkomstenstroom is natuurlijk een zeer welkome
aanvulling op die uit Nederland en in geringe mate uit
overige landen. De lokale inkomsten dekken nu voor
een groot deel de inmiddels vaste kosten van salarissen
van de twee boswachters en van de conservator.
Door juist deze voorziening in de vaste kosten
kunnen de bijdragen vanuit Nederland (en elders)
zich vooral blijven richten op de uitbreiding van
natuurbeschermingsactiviteiten ter plaatse of misschien
in de toekomst ook elders.
De inkomsten van de Stichting kwamen naast de
bijdragen van donateurs voornamelijk uit sponsoring
(€ 20.086) van de energieleverancier Greenchoice, de
IUCN Nederland en het kwekerscollectief Ficus Forever.
Tevens is een bedrag van € 16.000 beschikbaar gesteld
door het Conservatoire du Littoral in Frans Guyana om
een onderzoek in het savannegebied van het reservaat
te financieren.
Het totaal aan inkomsten bedroeg in 2009 € 91.947
De uitgaven in 2009 bestonden voornamelijk uit rente
op de leningen bijna € 10.000), de bijdrage aan de
Association (€ 22.000), de gespreide betalingen (2008 en
2009) voor de inventarisatiestudie (€ 16.259) en overige
operationele kosten met een totaal van € 63.887
In 2009 is € 22.222 afgelost op de leningen.
Daarmee komt het resultaat 2009 op € 28.060.

Interview
door Eric Augusteijn
Maarten is een vlotte veertiger, die met zijn in Taiwan
geboren vrouw en twee zoontjes in een nostalgische
wijk in Amsterdam woont. Als kind groeide hij op in een
predikanten-/leraarsgezin, achtereenvolgens in Aalten,
een dorp in de Achterhoek en Putten op de Veluwe. Van
zijn ouders kreeg hij het besef mee dat je in het leven
alle mogelijkheden die je hebt gekregen moet gebruiken.
Maar ook dat je, als mens met mogelijkheden, de
verantwoordelijkheid draagt om deze planeet overeind te
houden.
Maarten: ‘Ik vind dat als je geïnteresseerd bent in de
samenleving en daaraan deelneemt je je rekenschap moet
geven van het belang van het milieu en het behoud van
het milieu. Ik word af en toe heel treurig als je om je
heen kijkt wat anderen daarvan terecht brengen en ikzelf
trouwens ook.
In het voorjaar van 2008 las ik in het tijdschrift van de
Triodos-bank een artikel over Trésor. Ik had inmiddels al
wat ervaring opgedaan met grote milieu-organisaties en
de kleinschaligheid van het Trésorproject sprak mij aan.
Kort daarna werd ik veertig en toen heb ik mijn gasten
Maarten Drop:
‘Samen moeten
we deze planeet
overeind houden’
Foto: eric auguSteiJn
Maarten Drop heeft Trésor aangeboden om de stichting te adviseren op het gebied van internationale
financiering. Denk bijvoorbeeld aan het binnenhalen van een Franse subsidie, hoe kun je zo’n
aanvraag het beste vormgeven? Is het dan misschien nuttig om naast de Stichting Trésor ook een
stichting in Frankrijk op te zetten?
gevraagd als verjaardagscadeau een bedrag over te
maken naar Trésor. Vijko was daar zo enthousiast over dat
hij mij opbelde en zei dat hij dat zo’n leuk idee vond. Zo is
het contact tot stand gekomen.’
Op het gebied van internationale financiering heeft de
advocaat Drop grote expertise. Hij is mede-oprichter
van het Amsterdamse advocatenkantoor Cleber NV,
dat zich heeft gespecialiseerd op het terrein van het
ondernemingsrecht en de internationale financierings- en
zekerhedenpraktijk.
‘Cleber beschikt over de kennis en ervaring om complexe
transacties en procedures efficiënt tot een goed einde te
brengen’, lezen we in hun website.
Zijn kennis wil Maarten Drop als particulier persoon ‘om
niet’ ter beschikking stellen van Stichting Trésor. Daar
zijn wij heel blij mee, zoals we blij zijn met iedereen die
zijn of haar deskundigheid, op wat voor gebied dan ook,
wil inzetten om mee te helpen onze doelstellingen te
realiseren.
19

20
Eric Augusteijn
Hoe kunt u
Trésor
steunen?
Vierkante meters adopteren
U kunt één of meer vierkante meters Trésor ‘adopteren’
voor € 12,50 per m². U ontvangt daarvoor een certificaat
en U draagt dan bij in de beheer- en onderhoudskosten
van dat stukje Trésor.
Vierkante meters cadeau doen
U kunt één of meer vierkante meters cadeau doen. Van
deze mogelijkheid wordt veel gebruik gemaakt, b.v.
door grootouders die voor een kleinkind een certificaat
bestellen (of omgekeerd). Bedrijven en instellingen laten
graag hun groene gezicht zien door certificaten cadeau
te geven, in plaats van de obligate fles wijn, b.v. aan een
gastspreker.
Automatische incasso beschikbaar.
U kunt het werk van onze stichting ook steunen
door ons te machtigen periodiek een door u vast te
stellen bedrag van uw rekening te incasseren. Een
machtigingskaart kunt u per post aanvragen (Stichting
Trésor, Postbus 80084, 3508 TB Utrecht) of per e-mail:
bio.tresor@uu.nl
Een project sponsoren
U kunt als particulier of als bedrijf een project geheel of
gedeeltelijk voor uw rekening nemen. Wij hebben een
lijstje van projecten, waarvan de kosten variëren van
enkele honderden tot honderdduizenden euro’s.
Cecropia obtusa
Bedrijfssponsor worden
U kunt het imago van uw bedrijf een groene uitstraling
geven door sponsor van Trésor te worden. Van bedrijven
die een substantiële schenking doen plaatsen wij het
logo aan de voet van onze webpagina’s, met een link
naar de website van uw bedrijf.
CO compenseren
2
Als u een vliegreis maakt of op andere wijze veel CO - 2
uitstoot veroorzaakt, dan kunt u deze compenseren
door bij te dragen aan het onderhoud en de uitbreiding
van Trésor. Zie onze website voor details over het
compenseren van CO -uitstoot door vliegreizen en
2
autokilometers (www.tresorrainforest.org/co2)
Periodieke schenking
Als u notarieel laat vastleggen dat u gedurende minstens
5 jaar een vast bedrag aan Trésor schenkt, dan betaalt
u over dat bedrag geen inkomstenbelasting. Schenkt u
periodiek € 120 of meer per jaar dan betaalt Trésor de
notariskosten. Zie ook Trésor Nieuws 24.
De oude nummers van Trésor Nieuws en meer informatie
over deze manieren om Trésor te steunen vindt u op
onze website, www.tresorrainforest.org onder het kopje
‘Financiën’. Natuurlijk kunt u altijd contact met ons
opnemen door middel van een briefje naar Stichting
Trésor, Postbus 80084, 3508 TB Utrecht, een e-mail naar
bio.tresor@uu.nl of een telefoontje naar 030-253 74 36.
[Faculteit Bètawetenschappen
Biologie]