De Professionele Steunstructuur als katalysator - Jong en lastig

Maatschappelijke participatie van jongeren met een licht verstandelijke beperking
“De professionele steunstructuur als katalysator”
op een aantal punten ondersteuning behoeft, is het nodig die ondersteuningsbehoefte heel duidelijk in
samenspraak met die cliënt te omschrijven. Voor wat betreft jongeren met een licht verstandelijke
beperking is de ondersteuningsbehoefte meestal deels impliciet en dient deze met hem of haar en met
eventueel het sociale netwerk geëxpliciteerd te worden.
In het burgerschapsmodel wordt het hebben van een beperking niet gezien als een individueel
probleem, niet als een handicap die jou als mens buiten de samenleving plaatst, maar als een
probleem dat in de samenleving ligt (sociaal model). Kortom het defect, de aandoening of het
intelligentietekort (het medische model) staan niet langer meer centraal, maar het functioneren van
mensen in de dagelijkse situaties. Dit functioneren vindt plaats binnen het spanningsveld tussen
enerzijds de persoon en diens competenties en anderzijds de verwachtingen en eisen van de
omgeving.
De geboden ondersteuning compenseert de tekorten in competenties om met succes activiteiten te
kunnen uitvoeren op een niveau zoals dat bij leeftijdgenoten en in de culturele context van de persoon
typisch is. In principe is de ondersteuningsbehoefte de discrepantie tussen de competenties van de
jongere met een licht verstandelijke beperking en de eisen die de omgeving stelt (zie figuur 2).
De ondersteuningsvraag c.q. – behoefte moeten het vertrekpunt zijn om binnen het aanbod een
aangepast antwoord te zoeken. Aangezien de hulpvraag van elke jongere min of meer uniek is, zal
ook de ondersteuningsvraag heel individueel gekleurd zijn. Het is dan aan de aanbodzijde om in
overleg met de jongere op deze vraag een gepast antwoord te zoeken. Zodoende ontstaat er een
vraaggestuurd aanbod, waarbij organisaties uitgedaagd worden om een uiterst flexibel en heel divers
dienstverleningspakket te creëren. Diensten moeten zo nodig in hun zoektocht naar een antwoord ook
grensverleggend georganiseerd worden. Aan de andere kant is het een utopie te denken dat één
organisatie op alle vragen een antwoord zal kunnen bieden. Afbakening en besef van de eigen
grenzen is dan ook een must, de noodzaak van samenwerking over de grenzen van de eigen
voorziening dient zich daarbij aan (zie paragraaf 5.5.).
3.3 Kwaliteit van bestaan centraal
De kwaliteit van de geboden ondersteuning wordt primair afgemeten aan de mate waarin deze
bijdraagt aan de (zelf ervaren) kwaliteit van bestaan van de jongere (zie figuur 2). Ofwel de
ondersteuning dient een aantoonbare positieve invloed te hebben op de kwaliteit van bestaan van de
jongere met een licht verstandelijke beperking. Nu is het concept “kwaliteit van bestaan” niet zo
gemakkelijk in algemene operationele termen te beschrijven. Dat komt omdat die ervaring van
kwaliteit niet voor iedereen hetzelfde is. De kwaliteit van bestaan wordt bepaald door het ervaren
welzijn en de levenstevredenheid. Deze tevredenheid met het bestaan verschilt per individu
aangezien ook de persoonlijke behoeften van mensen verschillen. Daar komt bij dat mensen met een
beperking niet alleen gewone (persoonlijke) behoeften hebben, die alle burgers hebben, maar ook
speciale behoeften, die verband houden met de aard van hun beperking. Deze persoonlijke
17