Schroefbusjes - NIUtec

Schroefbus

Blz. 1
Blz. 2
Blz. 3
Blz. 4
Schroefbus
Wat is een schroefbus?
Constructies
Bewerkingsstappen
Afkorten
Zaagmachines
Minicirkelzaagje
Lintzaag
Figuurzaagmachine
Grote cirkelzaag
Centreren
Centreren
Centerbit
Werkwijze
Boren in de
lengterichting
Boren
Werkwijze
Inhoudsopgave
Blz. 5
Blz. 6
Blz. 7
Blz. 8
Aanwijzingen bij het gebruik van dit
Schroefdraad
maken
Schroefdraad
Werkwijze
Afvlakken
Loodrecht uiteinde
Werkwijze
Niet te hard duwen!
Dwarsgat boren
Dubbelblok
Verticale boorblok
De draaibank
Wat is een draaibank?
bestand.
In dit bestand wordt veel met knoppen gewerkt die aangeklikt kunnen worden.
Schroefbus
• Gele knoppen openen een extern web-adres.
• Blauwe onderstreepte tekst opent een andere bladzij in dit bestand of op het web.
• Sommige afbeeldingen zijn animaties die gaan lopen als ze aangeklikt worden.
• Andere afbeeldingen bevatten een hyperlink naar het bronbestand, tenzij het
eigen materiaal is.
• Het NIUtec-logo verwijst naar de startpagina van de website.
Voor dit bestand en alle daarbij behorende afbeeldingen geldt een Creative Commons licentie.
Voor gebruik op scholen en educatieve instellingen wordt
vriendelijk verzocht contact op te nemen voor een vergoeding.
Deze versie is gepubliceerd in april 2012.
Voor op- of aanmerkingen betreffende de inhoud en/of gebruik
kan contact opgenomen worden met NIUtec-support.
CONTACT

Wat is een schroefbus?
Schroefbusjes zijn ronde plastic staafjes
met binnenin schroefdraad waarmee
plankjes of latjes met elkaar verbonden
kunnen worden.
Constructies
In de tekening verbinden 4 witte busjes de
twee basisplankjes met elkaar.
Dit wordt een lagenconstructie genoemd.
Een lagenconstructie heeft altijd meerdere
verbindingspunten die niet op één lijn
liggen.
Als de punten op één lijn liggen, zoals bij
latjes, heet het een ladderconstructie.
In de tekening zie je een ladderconstructie
met de rode en ook met de blauwe busjes.
Bewerkingsstappen
Er zijn 5 bewerkingsstappen nodig om een
schroefbusje te maken.
1- rondstaf afkorten
2- boorgat centreren
3- langsgat boren
4- schroefdraad tappen
5- uiteinden afvlakken
Afkorten
Een stuk materiaal afzagen heet afkorten.
Afkorten kan je op verschillende manieren
doen.
- Met een handzaagje
- met een lintzaag
- met een cirkelzaag
Als je niet al te veel stukjes moet zagen, kan
je dat het beste met de hand doen.
Mooi recht gaat het met een zaag die in een
geleidingsblok loopt.
Ook al gaat het misschien wat langzamer
dan met een machine, met een handzaagje
afkorten is beslist veiliger!
Op de volgende bladzij worden een aantal
zaagmachines besproken.
Afkorten met een handzaagje
in een geleidingsblok
Schroefbus
1
Lagenconstructie
Ladderconstructies
Schroefbus

Minicirkelzaagje
Een tafelcirkelzaagje is handig om snel grotere
hoeveelheden materiaal mee af te zagen.
Erg geschikt om rechte lijnen mee te zagen.
Gebogen lijnen kunnen op een cirkelzaag niet
gezaagd worden. Ook geschikt voor vingertjes.
Zaagmachines
Let er op dat je het staf in het midden naar voren
duwt, zodat de zaagsnee niet vastklemt om het blad.
Als het verkeerd gaat, wordt in één klap het materiaal
naar achteren geslagen!
Figuurzaagmachine
Een figuurzaagmachine laat het zaagje op-en-neer
bewegen. Daardoor zaagt hij langzaam en trilt hij erg.
Niet geschikt voor afkorten en al helemaal niet voor
rechte lijnen! Het enige waarvoor hij goed is te
gebruiken is om figuren uit plaatmateriaal te zagen.
Draag beslist een veiligheidsbril, een zaagje dat
kapot gaat kan in je ogen springen!
Grote cirkelzaag (niet afgebeeld)
Grote hoeveelheden kunnen het beste op een grote cirkelzaag wordt afgekort.
Daarvoor kunnen 19 staven in een zeskant gebundeld worden en stevig over
de hele lengte met afplaktape omwikkeld worden (dubbele laag).
Wél tamelijk riskant bij kleine stukjes, gebruik dan liever een lintzaag.
Met kunststof ontstaat door statische elektriciteit wel veel stof dat overal aan
blijft plakken, zelfs met een goede afzuiging!
Werken met een grote cirkelzaag kan erg gevaarlijk zijn en is daarom
absoluut verboden voor leerlingen.
2
Schroefbus
Lintzaag
In een lintzaag loopt een lange zaagband rond over twee
wielen. De zaag beweegt altijd in dezelfde richting en
zaagt daardoor snel.
Een lintzaag is redelijk geschikt om af te korten.
Alleen is de afstand tussen de zaag en de zijkant niet zo
groot, waardoor je geen lange stukken kunt afkorten.
Een lintzaag is niet zo geschikt om rechte lijnen mee te
zagen, daarvoor is de zaag te smal.
Maar ook té sterke krommingen kunnen niet, daarvoor is
het zaagblad weer te breed.
Wees erg voorzichtig met rondstaf, het kan plotseling
gegrepen worden door de zaagtanden en gaan rollen!

Centreren
Vóór het boren moet een schroefbus altijd
gecentreerd worden.
Dat is nodig om het boorgat precies in het
midden van het rondstaf te krijgen.
Centrisch boren is heel belangrijk, omdat
een gat dat niet in het midden geboord
wordt, automatisch ook scheef door de
rondstaf zal gaan. En een scheef geboorde
schroefbus zal ook scheef afgevlakt
worden, waardoor hij scheef in het
werkstuk komt te staan en niets meer zal
passen!
Centerbit
Centreren gebeurt met een centerbit.
Het is een buisje met een trechtervormig
uiteinde. In het midden zit een centerboor,
een heel kort, stevig boortje met een klein
puntje. Door het centerboortje te
verschuiven kan het centerbit geschikt
gemaakt worden voor rondstaf van
verschillende diktes.
Het piepkleine begingaatje dat met het
centerbit geboord wordt, is voldoende om
de grote boor die hierna komt op de goede
plek te verder te laten boren.
Werkwijze
Druk, terwijl de (elektrische) boormachine
draait, het busje met de hand stevig in het
gat van het centerbit.
Als de boormachine hoor- en voelbaar
zwaarder gaat lopen, komt het rondstaf
tegen de wand van het trechtertje, en is
het centertje geboord. Dit is al na
ongeveer 1 seconde!
Centreren
3
Doorsnede centerbit
Schroefbus

Boren
Om een gat in de lengterichting te boren
moet het gecentreerde stukje rondstaf
ingespannen worden in de boorkop van
een horizontaal opgestelde boormachine
(handbediend of elektrisch).
In de lengterichting van een profiel boren
heet ook we axiaal boren, afgeleid van het
woord axis, dat as betekent.
De boormachines hebben een zogenaamde
snelspankop, die je open en dicht draait
door de twee geribbelde ringen met de
hand tegen elkaar in te draaien.
Werkwijze
• Klem het stuk rondstaf in de boorkop.
• Schuif het boorblok tegen het werkstuk,
zó dat de boorpunt in het center valt.
• Duw, terwijl je boort, het boorblok stevig
tegen de boor. Duw ter hoogte van de
boor en niet naast het midden.
• Verwijder regelmatig de uitgeboorde
spaan (de “krul”) zodat die niet klem gaat
zitten in het boorgat. Dit doe je door het
boorblok terug te trekken terwijl je
gewoon rechtsom doordraait.
Als je terugdraait (linksom), duw je de
spaan weer terug in het gat!
• Boor niet dieper dan 2 centimeter, meer is
onnodig en geeft alleen maar problemen.
Gek, de boor staat stil en de schroefbus wordt gedraaid.
Boren in de lengterichting
4
Schroefbus
bij het boren
altijd
rechtsom draaien

Schroefdraad
Na het boren moet er schroefdraad in het
gat gemaakt worden. Dat doe je met een
schroefdraadtap.
Een tap snijdt een spiraalgang uit in de
wand van het gat. Het gat moet dus wat
kleiner zijn dan de schroef die er later in
moet.
Welke boor je precies moet kiezen vindt je
in het tabelletje dat vaak achter op een
schuifmaat te vinden is. Voor M4 moet je
hiervoor een boor van 3,3 mm hebben.
Werkwijze
• Zet het busje op het centreerpinnetje.
Zo kan je het mooi recht tegen de tap
aanschuiven.
• Blijf bij het tappen het busje goed
vasthouden!
• Als het eerste begin gemaakt is en de tap
een paar millimeter in het busje zit, kan je
het steunblok wegschuiven.
• Bij een kort busje (tot max. 4 cm) kan je
helemaal doorgaan met tappen tot hij er
aan de andere kant weer uitkomt.
• Als het gat níet helemaal doorloopt, moet
je ophouden vóórdat de tap tegen de
bodem van het gat vastloopt.
Dus stoppen zodra het geribbelde deel in
het busje verdwenen is.
LET OP:
Je mag het busje vasthouden met een
combinatietang,
maar laat het niet
slippen, anders krijg je lelijke krassen!
Aan de rand van het gat ontstaat altijd
een hinderlijk rafeltje, de braam.
Dat kan je weghalen met een
verzinkboor,
zie plaatje.
Verzinkboor
Schroefdraad maken
5
Schroefdraadtap
Het is genoeg om een schroef 6-8
mm in het kunststof te draaien.
Langere schroeven zijn overbodig!
18 mm 12 mm8 mm
Schroefbus

Loodrecht uiteinde
Als je zelf een schroefbus afzaagt,
weet je nooit of dat goed recht gaat.
Ook wanneer het door de docent
gedaan is op de cirkelzaag, kan het
scheef zijn gegaan.
Dat kan later een probleem geven,
vooral als de bus gebruikt wordt om
bijvoorbeeld een wiel op een as vast
te maken.
Verder is afvlakken een prima manier
om een reeks schroefbusjes allemaal
precies even lang te maken.
Daarom moet je schroefbusjes
afvlakken.
Afvlakken gaat met een soort
puntenslijper.
We noemen het een afvlakbit.
altijd
Bij het afvlakken staat het afvlakbit stil
en draait het werkstuk.
Reden: op deze manier krijg je een
uiteinde dat loodrecht op lengteas van
de schroefbus staat.
Net als bij het axiaal boren!
Afvlakken
facetbeitel
Werkwijze
• Zet het busje op de schroefdoorn en schuif het afvlakbit tegen het
uiteinde.
• Draai voorzichtig een beetje van het uiteinde af.
• Draai het busje om en slijp ook wat af van de andere kant.
• Zet daarna het stelblokje vast tegen het slijpblok, zodat dat niet verder
kan schuiven. Zo kan je de volgende busjes even lang maken.
6
Schroefbus
vlakbeitel
Niet te hard
duwen!
Als de druk te groot
is, kan je de
schroefdraad bij de
schroefbit kapot
maken. Dit gebeurt
vooral als de afvlakbit
net geslepen is.

Dwarsgat boren
Dubbelblok
Met het dubbelblok kan je ook gaten van
opzij (dwarsgat) in rondstaf boren.
Je hebt hiervoor een blok nodig met een Vvormige
aanslag
Dwars op de profielrichting boren wordt ook
we radiaal boren genoemd, naar radius, dat
straal betekent..
Soms moet je in veel schroefbussen steeds
op dezelfde plaats gaten boren.
Je kunt hiervoor het beste een achteraanslag
gebruiken.
Je kan het natuurlijk ook gewoon met een
schuifmaat opmeten.
achteraanslag
Verticale boorblok
Voor meer gaten in dezelfde schroefbus
kan je beter het verticale boorblok
gebruiken.
Het schroefbusje moet dan op een
stukje vierkantstaf worden geschroefd.
Zo kan je bij het tweede gat precies in
dezelfde richting boren.
Je kan hem ook 90 graden gedraaid in
de V-groef leggen om een gat loodrecht
op het vorige te boren.
Op de foto´s zie je een
ringetje halverwege
het vierkantstaf.
Dit kan je tegen de
zijkanten van de
blokjes schuiven,
zodat je steeds op
dezelfde plaats boort.
7
Schroefbus

Centreren
Boren
Schroefdraad tappen
Afvlakken
De draaibank
8
De boor stilhouden en het werkstuk
rondraaien is een manier van werken die je
vindt bij een draaibank. Het grote voordeel
van deze manier van werken is dat de boor
precies in het midden blijft.
Wat is een draaibank?
Een draaibank is een grote machine waarop
werkstukken ingeklemd kunnen worden om
bewerkt te worden.
Die bewerkingen kunnen zijn:
rond maken
vlak maken
gaten boren
schroefdraad maken
en nog véél meer
Werkstukken worden vaak ingeklemd in de
draaiende kop van de draaibank, waar dan
een beitel voor langs bewogen kan worden.
Alles is heel zwaar uitgevoerd, om speling
(niet toegestane beweging) te voorkomen.
Draaibank
Schroefbus