Passend onderwijs werkt met ict - Kennisnet

36
Kurzweil van Lexima
Kurzweil is dyslexiesoftware voor alle vormen van dyslexie in alle schooltypen. Leerlingen kunnen relatief
zelfstandig met het programma aan de slag. Schoolboeken en methoden voor primair en voortgezet onderwijs
zijn geschikt gemaakt voor gebruik met het programma. Nadat methodes gescand zijn, kunnen de digitale
teksten voorgelezen worden door de computer. Een leerling kan dan lezen terwijl de tekst ook gesproken
wordt in een tempo dat hij zelf instelt. Het programma spreekt tijdens het typen de letters, woorden of hele
zinnen uit. Zo hoort de leerling zowel de spelling als de zinsconstructie. De leerling ontdekt gemaakte fouten
daardoor zelfstandig en kan ze verbeteren. Met de functie stillezen kunnen teksten herhaald worden gelezen.
Het programma kent functies voor scannen, lezen, spellen, schrijven en leren en er zijn diverse aanvullende
functionaliteiten als woordvoorspeller, spellingcontrole, synoniemenboek, studeertools, beeldwoordenboeken
en een mindmap-programma.
De medewerkers van Tabijn hebben eigen behoeften
en vraagstukken in het plan verwerkt. Zo vonden
de medewerkers het belangrijk dat ouders in
bijeenkomsten goed werden geïnformeerd. Ook bij
de opzet, invulling en frequentie van trainingen
hebben de medewerkers inbreng gehad zodat er zo
veel mogelijk maatwerk kon worden gerealiseerd.
Dit maatwerk heeft weer een positief effect op het
eigenaarschap van de leerkrachten. De werkgroep
vindt het eigenaarschap belangrijk en past zijn aanpak
daar ook op aan. Onderdeel van die aanpak is dat de
techniek bijvoorbeeld geen zorg voor leerkrachten
moet zijn. De ict-afdeling van Tabijn verricht hier
goed werk, ook door de ict-coördinatoren van de
scholen erbij te betrekken.
Toen de plannen rond waren, hebben de medewerkers
van Tabijn trainingen gevolgd. Er is gekozen om een
groep leerkrachten op te leiden tot expert-gebruiker,
zodat zij collega’s kunnen ondersteunen bij het
gebruik. Op die manier is er gedegen expertise op alle
scholen van Tabijn voorhanden. Omdat het programma
werkt met digitale teksten, is het van belang dat die
ook digitaal beschikbaar zijn. Voor individuele scholen
zit hier vaak een probleem omdat dan teksten moeten
worden gescand door de leerkrachten. Dat vraagt een
extra investering in tijd van leerkrachten, die al een
volle dagtaak hebben. De stichting Tabijn heeft dat
opgelost door het scannen van teksten te centraliseren
en daarmee leerkrachten te ontlasten. Op dat gebied
is ook samenwerking met de leverancier gezocht en er
zijn afspraken gemaakt over de kosten. Het wachten
is nu op een initiatief om landelijk een databank van
gescand materiaal te ontwikkelen zodat elke school
daar gebruik van kan maken.
Gebruik
Tabijn heeft ervoor gekozen om te werken met
kinderen uit groep 5 tot en met groep 8 met een
dyslexieverklaring. Het programma voorziet echt
in een behoefte. De werkgroep zorgt voor de
communicatie met ouders en de andere leerkrachten
op de scholen. Ouders zijn een belangrijke partner
omdat dyslexie in de thuissituatie ook speelt en
school en gezin dan een vergelijkbare aanpak
kunnen afspreken. Voor het programma is ook een
thuislicentie beschikbaar.
IB’er: “In de klas is een aantal goede
computers nodig, koptelefoons en een scanner.
Kinderen kunnen na een basisuitleg zelf
aan de slag. Bij ons op school begeleidt een
onderwijsassistent de leerlingen twee keer per
week om beter met Kurzweil om te leren gaan.
Ook alle leerkrachten (van groep 5­8) hebben
de training gevolgd en zijn in staat om de
leerlingen goed te begeleiden.”
De communicatie met de collega’s is van belang om
het gebruik op de langere termijn zeker te stellen.
Ervaringen worden uitgewisseld en materialen
gedeeld. Dat wordt nog ondersteund door praktische
nieuwsbrieven die regelmatig verschijnen. De IB’ers
richten zich nu met de kinderen met dyslexie op de
volgende onderwerpen:
• Ralfi1 leren;
• eigen teksten lezen;
• stelopdrachten;
• spellingwoorden oefenen;
• dictees verbeteren.
Verder is het vooruitzicht dat ook Cito materiaal voor
het programma gaat leveren.
1 Ralfi is een methodiek om de leesvaardigheid te verbeteren bij kinderen,
bij wie het lezen niet versnelt of automatiseert. De letters staan voor de
beginletters van de interventieprincipes Repeated, Assisted, Level, Feedback
en Instructions.
Tot slot
Er zijn voldoende middelen beschikbaar gesteld:
De werkgroep heeft faciliteiten, de licenties voor
gebruik zijn geregeld, er is voorzien in workshops
en trainingen. In de fase waarin Tabijn nu zit is het
scannen cruciaal. Dat moet een niet te grote belasting
zijn voor de leerkrachten of de werkgroep. Daarom is
er ook voor gekozen om het scannen uit te besteden.
Ook het zelf bewerken van materiaal wordt uitbesteed.
Op termijn moet er zo een balans zijn tussen kosten en
opbrengsten. Een centrale scanbibliotheek zou dan een
uitkomst zijn.
De mensen van Tabijn beseffen dat nu een goede basis
is gelegd. Het programma heeft zo veel mogelijkheden
dat de werkgroep nu in een fase is gekomen om rustig
uit te bouwen. Iedere leerkracht kan nu met het
programma werken en ook kinderen kunnen goed zelf
verder ontdekken. Dyslexie wordt minder beladen nu
er een goede aanpak voorhanden is. Door positieve en
op ontwikkeling gerichte aandacht, wordt de stoornis
van een andere kant belicht. Zonder al te veel extra
inspanning van de leerkracht levert het veel op voor het
kind. Leerlingen en leerkrachten ervaren succes. Daar
zijn ze bij Tabijn trots op!
Meer informatie
Deze publicatie met de links en verwijzingen naar de genoemde ict-toepassingen is te vinden op de
website over passend onderwijs van Kennisnet.
Kennisnet.nl/passendonderwijs
37