Mentaal
Mentaal
Mentaal
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Mentaal</strong><br />
M A G A Z I N E VA N G G Z N O O R D - E N M I D D E N - L I M B U R G<br />
Nieuwe expositie hoofdgebouw GGZ NML.<br />
Studiemiddag vraaggericht werken.<br />
Constant Favier, algemeen manager RCG Venlo,<br />
blikt terug op één jaar RCG Venlo.<br />
Verder in dit nummer:<br />
Jaargang 3 | Nummer 8 | augustus 2007<br />
‘De samenwerking<br />
verloopt soepel<br />
en collegiaal’
Kijk ijk op de wijk
<strong>Mentaal</strong><br />
<strong>Mentaal</strong> | jaargang 3 | Nummer 8 | augustus 2007<br />
Terugblik eerste jaar<br />
samenwerking<br />
RCG Venlo en<br />
VieCuri<br />
6<br />
13<br />
‘De OR is een<br />
goede mix van<br />
nieuwekomers en<br />
ervaren leden’<br />
13<br />
22<br />
Op eem prettige<br />
en ontspannen<br />
manier je levensstijl<br />
aanpassen<br />
28<br />
COLOFON<br />
INHOUD<br />
Vraaggericht werken... 4<br />
Nieuwsberichten 5<br />
Het kader 6<br />
Ongegrond? 10<br />
Op locatie 12<br />
De ontmoeting 13<br />
Protocol perscontacten<br />
Calamiteitenummer 14<br />
Paul Geurts, pvp 15<br />
Expositie hoofdgebouw 16<br />
Team De Klocht 18<br />
Marjos Bardoel OR 19<br />
Kollummerkasie<br />
Vakgroep Verpleging<br />
en Verzorging 20<br />
Diagonaal 21<br />
Samenleven in<br />
Servaashof 22<br />
Voortgang bouw 23<br />
Eetstoornissen 24<br />
Verhuizingen RCG Venray 25<br />
KunstCultuur<br />
Nieuws v/d bibliotheek 26<br />
Berichten OR 27<br />
Health 4 U 28<br />
Personalia 30<br />
Beeldspraak 31<br />
Max <strong>Mentaal</strong> 32<br />
Van de redactie<br />
Met de vakantieperiode is ook het gemis aangebroken.<br />
Het gemis aan drukte en hecktiek. Het gemis van de onvoorspelbaarheid.<br />
Het gemis van collega’s die zich in verre oorden<br />
ophouden. Maar vooral het gemis aan zomerloomte.<br />
Het regent al dagen onophoudelijk en de loomte die anders in<br />
deze tijd van het jaar om je heen hangt, is nergens te bekennen.<br />
Er is wel een klamme deken, maar dat heeft, zoals het zich laat<br />
raden, andere oorzaken.<br />
Dat brengt voor ons als redactie allerlei complicaties met zich mee,<br />
zoals; hoe maken we voor de achterpagina een serie ‘zomerfoto’s’.<br />
Of hoe zetten we de persoon van de voorpagina op een treffende<br />
manier in het zonnetje. Niemand zit uiteindelijk te wachten op een<br />
regeneditie van het dubbele zomernummer.<br />
Dus is op dit moment de regenradar de meest geraadpleegde<br />
website op de redactie. En benutten we elk gaatje in het<br />
wolkendek om naar buiten te rennen en foto’s te maken.<br />
Uiteindelijk kunnen we veel oneffenheden wegwerken met<br />
fotoshop, maar van een verregende zomerweek kunnen we geen<br />
hittegolf maken.<br />
Desondanks staat <strong>Mentaal</strong> weer vol en piepen we er als redactie<br />
even tussen uit. Waar de zon ook mag zijn, we zullen hem vinden<br />
om lekker een paar weken te genieten.<br />
We zien elkaar, gebruind of niet, weer in full-colour in september.<br />
<strong>Mentaal</strong> is het magazine van GGZ Noord- en Midden-Limburg voor (oud)medewerkers, vrijwilligers en externe relaties en verschijnt elke laatste vrijdag van de maand.<br />
Uitgave Bureau Communicatie GGZ NML Hoofdredactie Eleän Mulder Eindredactie Sabine Nicolasen en Eleän Mulder Redactie Fun Sijbers, Ans Swillens, Karin Tummers.<br />
Vormgeving MarksMarks Venlo Reproductie Grafisch centrum Facilitair Bedrijf GGZ NML Fotografie Jos Faessen GGZ NML, Hans van der Beele Sevenum,<br />
Bureau Communicatie GGZ NML Oplage 2000 exemplaren Redactieadres: GGZ Noord- en Midden-Limburg, Bureau Communicatie, E. Mulder-Verleg, Postbus 5, 5800 AA Venray,<br />
(0478) 52 71 86, mentaal@ggznml.nl Deadline kopij julinummer: 13 juli 2007, foto’s gescheiden van tekst - dus als apart jpg-bestand - aanleveren.<br />
Voor meer info zie www.ggznml.nl of het intranet.<br />
<strong>Mentaal</strong> | 3
<strong>Mentaal</strong> | 4<br />
Tik de term Vraaggericht Wer-<br />
ken in op Google en je krijgt 2,5<br />
miljoen hits. En misschien wel<br />
even zo vaak is de term gebe-<br />
zigd binnen de muren van de<br />
GGZ NML. Echter, vanaf het begin<br />
had de term z’n naam toch niet<br />
mee: er school al meteen zoiets in<br />
van ‘dus wij hebben nooit echt goed<br />
geluisterd naar de vraag van onze<br />
cliënten?’<br />
En daarbij, juist in tijden van veran-<br />
dering, is het woord ‘vraag’ nou ook<br />
uitgerekend niet het baken waar<br />
je je op wil richten. Dan liever een<br />
naam met daarin het woord ‘ant-<br />
woord’ of zo. Een zorgconcept met<br />
zo’n naam kon wel eens heel erg<br />
kansloos eindigen....<br />
Maar het moest en het zou Vraaggericht<br />
Werken worden.<br />
Nu, zo’n drie jaar na de introductie van<br />
het zorgconcept binnen de GGZ NML<br />
lijkt de term beleidsperiode-bestendig<br />
gebleken, toch...?<br />
S T U D I E M I D D A G<br />
V O O R A L L E<br />
P R O F E S S I O N A L S<br />
Een feit is dat deze beleidsperiode nog loopt tot<br />
eind 2008 en dat er wel een bepaalde ambitie<br />
is geformuleerd. Het resultaat dat nagestreefd<br />
wordt, staat in het kort als volgt beschreven:<br />
De agenda voor deze middag:<br />
• inleiding<br />
‘Onze zorgverleners zijn in staat de zorgsituatie<br />
(= de vraag) keer op keer goed in te schatten en<br />
in dialoog met de cliënt te bepalen welke zorg<br />
gepast is in de specifi eke situatie.”<br />
Wij, vakgroep verpleging en verzorging, willen<br />
heel graag weten hoe professionals en teams met<br />
• drie teams presenteren kort hun ervaringen op het gebied van<br />
Vraaggericht Werken<br />
• in kleine groepen ervaringen uitwisselen a.d.h.v. de volgende items:<br />
- vraaggerichte technieken/vaardigheden die je als professional hebt<br />
- de rol van het type afdeling/cliënt waar je (mee) werkt<br />
- samenhang en samenwerking binnen de organisatie<br />
VRAAGGERICHT WERKEN...<br />
‘Kan ik u helpen<br />
of kijkt u even rond?’<br />
deze ambitie aan de slag zijn gegaan.<br />
Hebben teams er een eigen draai aan<br />
gegeven? Wat bleek de sterkste ‘werk-<br />
zame factor’ om de zorg vraaggerich-<br />
ter te maken? En: hoe staat het er nu<br />
voor? Zitten we op koers?<br />
We willen ervaringen uitwisselen en<br />
bundelen. Dit doen we door het or-<br />
ganiseren van een studiemiddag voor<br />
alle professionals op donderdag 6 sep-<br />
tember van 13.00 tot 17.00 uur in De<br />
Witte Hoeve in Venray.<br />
Alle ervaringen van deze dag worden<br />
gebundeld en, vergezeld van een ad-<br />
vies, aangeboden aan management en<br />
RvB. Na bespreking met management<br />
en RvB hopen we alle professionals een<br />
extra set van tips en handvatten op het<br />
gebied van Vraaggericht Werken ‘uit<br />
eigen keuken’ aan te kunnen bieden.<br />
Het ligt in de planning om dit aan het<br />
einde van 2007 te realiseren.<br />
We zijn benieuwd naar alle vragen én<br />
al het vraaggerichte aanbod, dus kom naar de<br />
studiemiddag op 6 september! Aanmelden kan<br />
tot 31 augustus bij: gvoss@ggznml.nl.<br />
Wilt u graag meer informatie over deze studie-<br />
middag houd dan de berichten op Intranet goed<br />
in de gaten.<br />
• terugkerend per item gaat het steeds<br />
om de vragen:<br />
- wat is al bereikt?<br />
- wat is nog nodig?<br />
- waar liggen grenzen?<br />
- hoe toets je?<br />
• hapje/drankje
<strong>Mentaal</strong><br />
Team RCG Venlo nam deel aan het<br />
beachvolleybaltoernooi in Venlo<br />
E-health is een belangrijke ontwikkeling in<br />
zowel de lichamelijke als de geestelijke ge-<br />
zondheidszorg. Steeds meer websites gaan<br />
verder dan het verschaffen van informatie,<br />
bijvoorbeeld door persoonlijke adviezen of<br />
therapieën op maat aan te bieden. Veel des-<br />
kundigen verwachten dat e-health patiënten-<br />
powerment en vraagsturing zal bevorderen.<br />
Het is echter (nog) geen uitgemaakte zaak<br />
dat alle Nederlanders toegang hebben of<br />
willen hebben tot de wereld van e-health.<br />
Bovendien is het ook nog geen uitgemaakte<br />
zaak op welke manieren GGZ Noord- en Mid-<br />
den- Limburg wil voorzien in de wensen en<br />
behoeften van gebruikers op het gebied van<br />
e-health.<br />
Over deze vraagstukken boog zich op 14 juni een<br />
panel van medewerkers uit de hele GGZ Noord-<br />
en Midden- Limburg, voor een<br />
gestructureerde brainstorm.<br />
Duidelijk is in elk geval dat<br />
zorgvraag toe neemt, terwijl<br />
de groep mensen die deze zorg<br />
moet bieden steeds kleiner<br />
wordt. Prognoses wijzen uit dat<br />
de zorgkosten zullen stijgen van<br />
8,3% van het Bruto Binnenlands<br />
Product in 2005, naar ongeveer<br />
14% in 2040. In 2040 zal bij on-<br />
gewijzigd beleid 16 tot 18% van<br />
de beroepsbevolking werkzaam<br />
moeten zijn in de zorg; nu is dat nog 12%. Het is<br />
duidelijk dat we als GGZ Noord- en Midden- Lim-<br />
burg voor een groot vraagstuk staan. Een vraagstuk<br />
dat we niet kunnen oplossen met klassieke reacties.<br />
Het gaat niet alleen om meer geld als antwoord op<br />
een groeiende zorgvraag. Puur en alleen meer geld,<br />
is niet het antwoord in een markt waar kansen te<br />
over liggen om effectief te vernieuwen. Het lijkt<br />
inmiddels hoog tijd voor een fundamentele veran-<br />
dering in de organisatie en handelwijze in de zorg.<br />
Alleen zo kunnen we de zorg ook in de toekomst<br />
beschikbaar en betaalbaar houden.<br />
De brainstormbijeenkomst leverde in elk geval de<br />
constatering op dat er veel kansen gelegen zijn in<br />
het gebruik van moderne technologie, waaronder<br />
ICT- toepassingen. E-health en zorg op afstand<br />
bieden in onze ogen belangrijke kansen om de<br />
zorg efficiënter en patiëntvriendelijker te maken.<br />
Vaak gaan e-health en taakherschikking overigens<br />
hand in hand.<br />
Hiervan zijn al vele voorbeelden te noemen in<br />
Nederland. Vijf thuiszorgorganisaties bieden al<br />
geruime tijd zorg op afstand aan klanten met een<br />
indicatie voor verpleging en verzorging. Medisch<br />
specialisten werken met verzekeraars en industrie<br />
samen in telemonitoring van bijvoorbeeld hartfa-<br />
len. Er is al telebegeleiding voor diabetes. Ook zijn<br />
er de voorbeelden waarbij huisartsen dermatolo-<br />
gen op afstand raadplegen door digitale foto’s van<br />
huidaandoeningen te versturen. En therapeuten<br />
krijgen via videobeelden advies<br />
van specialisten zodat cliënten<br />
vele kilometers reizen wordt<br />
bespaard. In al deze voorbeel-<br />
den verschuiven taken, rollen<br />
en verantwoordelijkheden. Deze<br />
voorbeelden geven aan dat er<br />
op dit moment in Nederland al<br />
veel initiatieven zijn om de zorg<br />
te veranderen.<br />
In deze eerste brainstormbij-<br />
eenkomst zijn de wensen, be-<br />
hoeften en ideeën besproken en<br />
geïnventariseerd. De resultaten worden op korte<br />
termijn gepresenteerd aan de Raad van Bestuur en<br />
management, zodat ze gebruikt kunnen worden<br />
als input voor de jaarplannen van 2008.Bovendien<br />
worden in praktische zin al enkele pilots voorbe-<br />
reid om te gaan testen of en op welke manier<br />
effectief kan worden voorzien in behoeften van<br />
cliënten.<br />
Belangstelling of vragen; neem gerust contact op<br />
Marcel van Ewijk, webmaster GGZ NML via 0478-<br />
527731 of mvanewijk@ggznml.nl<br />
> Verwacht in <strong>Mentaal</strong> 9: • Toekomstvisie GGZ-centrum Roermond<br />
Open dag Verslavingszorg • Update HKZ-kwalificering<br />
Kwartaalbijeenkomst<br />
Communicatie<br />
Op donderdag 27 september a.s., van 15.00<br />
tot 17.30 uur vindt in het infocentrum van de<br />
Servaashof wederom een kwartaalbijeenkomst<br />
plaats van bureau communicatie. Deze keer zal<br />
het thema zijn ‘........’. Bureau Communicatie<br />
nodigt u hiervoor van harte uit. Nadere infor-<br />
matie volgt via intranet.<br />
U kunt zich tot 20 september a.s. aanmelden<br />
via aanmelden@ggznml.nl<br />
Nieuws in zomer op<br />
ggznml.nl en intranet<br />
Dit is de laatste <strong>Mentaal</strong> voor de zomerva-<br />
kantie. Het volgende nummer verschijnt op<br />
28 september 2007. Het laatste nieuws zal<br />
echter de gehele zomer te volgen zijn via onze<br />
site ggznml.nl of op intranet. Wij wensen alle<br />
<strong>Mentaal</strong>lezers een fijne zomervakantie toe.<br />
Redactie <strong>Mentaal</strong><br />
Broeder Boudewijn<br />
verlaat Heuvel C<br />
Op 21 september neemt Boudewijn Jacobs<br />
afscheid. Afscheid van cliënten en collega’s<br />
van Heuvel C. Maar ook afscheid van bijna 44<br />
jaar gezondheidszorg. Hij neemt veel mooie<br />
kwaliteiten met zich mee; respect, betrouw-<br />
baarheid, deskundigheid.....<br />
Op vrijdag 21 september is er van 14.00 -<br />
16.00 uur gelegenheid om hem gedag te zeg-<br />
gen. Dit kan in de algemene ruimte in Heuvel,<br />
beneden. U bent van harte welkom!<br />
Nieuws augustus 2007<br />
<strong>Mentaal</strong> | 5
<strong>Mentaal</strong> | 6<br />
Het kader<br />
Samenwerking<br />
Door: Eleän Mulder<br />
GGZ NML integreert de verschillende vormen van laagdrempelige en<br />
kortdurende psychiatrische zorg in Regionale Centra voor GGZ in Venlo,<br />
Venray en Roermond. In Venlo en Venray gebeurt dit in samenwerking<br />
met VieCuri Medisch Centrum. Bij de RCG’s kunnen cliënten terecht voor<br />
onderzoek, advies en diagnostiek.<br />
In 2006 is de samenwerking tussen RCG Venlo en VieCuri van start<br />
gegaan. Om terug te kijken op het eerste jaar samenwerken zijn we met<br />
een aantal afgevaardigden van RCG Venlo en VieCuri in gesprek gegaan.<br />
Namens RCG Venlo met Rob Haanen, Suzanne Denen en Constant Favier.<br />
Namens VieCuri Medisch Centrum met Nico Oldenhof en Pieter van<br />
Dreumel.
<strong>Mentaal</strong><br />
Hoe zijn jullie persoonlijk betrokken bij de<br />
samenwerking?<br />
Rob Haanen, teamleider RCG Venlo, kliniek<br />
volwassenen 1 en 2, vertelt: “Wij hebben regelmatig<br />
met VieCuri te maken omdat wij<br />
diensten van hen afnemen. En ik zie steeds<br />
meer op allerlei vlakken een inhoudelijke samenwerking<br />
ontstaan op het gebied van hygiene,<br />
schoonmaak, e)” rgotherapie, apotheek of<br />
technisch onderhoud (omdat zij eigenaar van<br />
het gebouw zijn.<br />
Suzanne Denen is betrokken bij de samenwerking<br />
tussen VieCuri en het RCG Venlo<br />
middels haar functie als Consultatief Psychiatrisch<br />
Verpleegkundige (CPV). Zij ondersteunt,<br />
begeleidt en adviseert somatisch<br />
geschoolde hulpverleners in het ziekenhuis.<br />
Constant Favier, algemeen manager RCG<br />
Venlo, is samen met Hans Hendriks, medisch<br />
manager RCG Venlo verantwoordelijk voor<br />
het reilen en zeilen binnen RCG Venlo.<br />
Nico Oldenhof is binnen VieCuri apotheker en<br />
voorzitter vereniging medische specialisten.<br />
Bij de samenwerking is hij voornamelijk betrokken<br />
geweest als voorzitter van de vereniging<br />
medische specialisten. Per 1 januari 2007 heeft<br />
de apotheek de farmaceutische verzorging op<br />
zich genomen. Met dit laatste houdt één van<br />
zijn collega’s zich het meeste bezig.<br />
Pieter van Dreumel, voorzitter Raad van<br />
Bestuur VieCuri Medisch Centrum, is als<br />
bestuurder van het VieCuri het afgelopen<br />
jaar bezig geweest de voorziening psychiatrie<br />
binnen het Viecuri goed te regelen. “Er<br />
is behoefte aan consultatieve psychiatrie<br />
binnen Viecuri. We zijn nog bezig met het<br />
beantwoorden van de vraag waar cliënten<br />
terecht kunnen als zij zowel somatische als<br />
psychiatrische problemen hebben. Hier zitten<br />
soms lastige momenten in. De heer H. Hendrikx<br />
met name, medisch manager van het<br />
RCG Venlo, heeft hier ideeën over. Er wordt<br />
nu aan gewerkt dit nog beter te regelen.”<br />
Wat betekent de samenwerking in de<br />
praktijk?<br />
Constant Favier vertelt: “We werken op<br />
verschillende gebieden samen met VieCuri.<br />
Er zijn nog diverse zaken die veel afstemming<br />
vergen, zoals consultaties door psychiaters<br />
ten behoeve van het ziekenhuis. Of<br />
het centrale plein, een afspiegeling van de<br />
maatschappij, waar bezoekers/cliënten van<br />
VieCuri en RCG Venlo samenkomen.”<br />
Nico Oldenhof: “Als ziekenhuis waren we<br />
gewend een PAAZ en psychiaters is huis te<br />
hebben. Nu maken we gebruik van de psychiaters<br />
van het RCG Venlo. Het gevoel van het<br />
makkelijk benaderen van psychiaters moet<br />
bij ons nog verder groeien. We zoeken naar<br />
een goede manier van omgang.”<br />
Rob Haanen: “Ik heb vroeger op de PAAZafdeling<br />
van Viecuri gewerkt. Vanuit mijn<br />
teamleiderschap heb ik nu weer contact<br />
met mijn oud-collega’s van het VieCuri. Ik<br />
vind het een goede zaak, dat we als ‘buren’<br />
steeds meer gaan samenwerken op allerlei<br />
vlakken.”<br />
Wat zijn de positieve en/of negatieve<br />
effecten van de samenwerking?<br />
Pieter van Dreumel: “Een voordeel op patiëntenniveau<br />
is, dat een keten van zorg in<br />
het RCG is ondergebracht. De cliënt heeft<br />
hier baat bij. Een tweede voordeel voor de<br />
cliënt is, dat zij in één centrale hal binnenkomen;<br />
niemand kan/hoeft te zien of je voor<br />
psychiatrische hulp komt of dat je naar het<br />
algemeen ziekenhuis moet. Verder is het voor<br />
de cliënt belangrijk, dat het stigma van een<br />
psychiatrisch ziekenhuis weg is. Psychiatrie<br />
klinkt altijd als iets van schaamte. Dit hebben<br />
we geprobeerd eruit te halen. Een derde<br />
voordeel, maar dan voor GGZ NML is, dat zij<br />
het ziekenhuis vlak bij de hand hebben. Het<br />
VieCuri had de psychiatrie al bij de hand. Een<br />
ander voordeel is dat wij nu gebruik maken<br />
van gemeenschappelijke diensten (bijv. lab,<br />
apotheek). Nadelen? Een nadeel voor ons is,<br />
dat wij voor psychiatrische hulp nu afhankelijk<br />
van anderen zijn geworden. Maar als het<br />
goed is, komt dit dik in orde. Als wij gedacht<br />
hadden dat er veel nadelen aan zouden zitten,<br />
dan hadden wij het niet gedaan.<br />
Suzanne Denen: “De samenwerking is in mijn<br />
optiek veranderd. De korte lijnen tussen somatiek<br />
en psychiatrie binnen het ziekenhuis<br />
lijken nu langer te zijn in plaats van korter.<br />
Oorzaak zou kunnen zijn, dat de samenwerking<br />
op de werkvloer niet duidelijk is.”<br />
Rob Haanen: “Het positieve is dat VieCuri<br />
erg dichtbij is. Zij kunnen hierdoor snel en<br />
flexibel reageren op onze vragen.<br />
Constant Favier vult aan, dat met name de<br />
consultaties aan het ziekenhuis met wederzijdse<br />
tevredenheid verlopen. Ook ziet hij, dat<br />
de samenwerking op facilitair en operationeel<br />
gebied soepel en collegiaal verloopt.<br />
Nico Oldenhof: “Vroeger was de drempel voor<br />
ons heel laag. We hadden Alphons van NispenTP<br />
die we makkelijk konden benaderen.<br />
Nu hebben we te maken met een andere<br />
RCG Venlo en VieCurie<br />
instelling en is het voor ons een proces van<br />
gewenning wie we kunnen bellen. Het gelijk<br />
trekken van de somatische en geestelijke<br />
gezondheidszorg door het creëren van één<br />
centrale ingang, het laagdrempelige, vind ik<br />
een heel positief iets. Dit geluid hoor ik ook<br />
van cliënten en medewerkers.<br />
Wat heeft de samenwerking opgeleverd?<br />
Nico Oldenhof: “Voor VieCuri vind ik het<br />
moeilijk om daar concreet een antwoord op<br />
te geven. Het is een venster op de toekomst,<br />
iets dat we verder kunnen ontwikkelen.”<br />
Voor Constant Favier heeft het voldoening<br />
opgeleverd: “Na een jaar bezig te zijn, kunnen<br />
we zeggen dat we een gigantische megaklus<br />
hebben geleverd. We zijn in een nieuw ge-<br />
<strong>Mentaal</strong> | 7
<strong>Mentaal</strong> | 8<br />
Het kader<br />
bouw gekomen met drie verschillende culturen<br />
en afdelingen (RIAGG, GGZ NML en<br />
PAAZ VieCuri). Het geeft voldoening om na<br />
een jaar te kunnen zeggen dat we draaien en<br />
dat het loopt. Er zitten uiteraard nog haken<br />
en ogen aan, maar alles draait en dat geeft<br />
voldoening.’<br />
Wat is volgens jullie de winst voor de cliënt?<br />
Rob Haanen: “Het uitgangspunt van één<br />
groot aanbod voor zowel psychische als somatische<br />
zorg staat nog steeds. De winst voor<br />
de cliënt is, dat geografisch gezien deze twee<br />
dicht bij elkaar zitten. De samenwerking zal<br />
in de toekomst alleen maar verder verfijnen.<br />
De cliënt is hierbij absoluut gebaat. Dat noem<br />
ik winst. Ik hoop, dat het stigma dat je naar<br />
een psychiatrisch instituut moet door de sa-<br />
menwerking RCG Venlo/VieCuri verder zal<br />
worden weggenomen.”<br />
Suzanne Denen: Wat opvalt, is dat de psychiatrie<br />
soms nog wordt gezien als taboe of<br />
eng. Het zou mooi zijn als we dit gezamenlijk<br />
zouden kunnen aanpakken. Het is dan ook<br />
erg belangrijk om goede informatie te blijven<br />
uitwisselen tussen psychiatrie en somatiek.<br />
Als er in de toekomst gestart gaat worden met<br />
de PMU (psychiatrisch medische unit), moet<br />
er op alle niveaus duidelijk zijn wie wat doet<br />
en wat we van elkaar kunnen verwachten.”<br />
“De winst voor enkele cliënten is nog marginaal”,<br />
is Constant Favier van mening. “Uit<br />
casuïstiek blijkt, dat de samenwerking met medisch<br />
specialist en psychiater moet verbeteren.<br />
Dit moet nog verder uitgroeien. We werken nu<br />
aan een psychiatrisch medische unit. Volgens<br />
planning moet dit eind 2008 gereed zijn. Het<br />
is een soort intensive care voor psychiatrische<br />
patiënten waarbij de mengbeelden psychiatrie<br />
en somatiek beiden worden behandeld. Als we<br />
dit gerealiseerd hebben, is de winst optimaal.’<br />
Pieter van Dreumel verwacht, dat de winst<br />
voor de cliënt is, dat zowel de ambulante als<br />
de verblijfszorg bij elkaar zijn ondergebracht.<br />
“Het hele RCG is nu gericht op curatieve zorg<br />
(genezing) en losgemaakt van de care (langdurige<br />
zorg). Een ander pluspunt is, dat clienten<br />
minder het gevoel hebben, dat ze naar<br />
een psychiatrisch ziekenhuis gaan.<br />
Nico Oldenhof: “We gaan naar een instelling<br />
voor algehele gezondheidszorg. Psychiatrische<br />
hulp opzoeken wordt nu nog vaak ten<br />
onrechte als zeer negatief gekenmerkt. De<br />
drempel is lager geworden door een gezamenlijke<br />
centrale ingang. Dit zou door de cliënt<br />
als winst ervaren kunnen worden.”<br />
Zagen jullie ‘beren op de weg’ bij aanvang?<br />
En hoe heeft dat uiteindelijk uitgepakt?<br />
Nico Oldenhof: “Deze zijn er zeker geweest<br />
op organisatorisch en financieel gebied. In-
<strong>Mentaal</strong><br />
middels zijn er gesprekken gevoerd en zijn de<br />
problemen redelijk goed opgelost.”<br />
Suzanne Denen: “Het afgelopen jaar stond<br />
voor mij in het teken van onzekerheid over<br />
het voortbestaan van de functie (uit financieel<br />
oogpunt). Wat zonde als deze overkoepelende<br />
functie er straks niet meer zou zijn.”<br />
Rob Haanen: “In het begin zag ik ‘beren op<br />
de weg’ wat betreft de geografische ligging<br />
Venlo – Venray, met het oog op de mate van<br />
flexibliteit en service wanneer bijvoorbeeld<br />
medicatie vanuit ZALV naar RCG Venlo gebracht<br />
moet worden. Het grootste probleem<br />
met samenwerken is in hoeverre men bereid<br />
is samen te werken. Op mijn niveau zit dat<br />
volgens mij wel goed.”<br />
“Mijn grootste zorg was hoe het zou gaan met<br />
drie verschillende culturen in één gebouw, aldus<br />
Constant Favier. Ik heb ontzettend veel<br />
waardering en bewondering voor alle medewerkers.<br />
Het loopt goed en iedereen probeert<br />
er het beste van te maken. Een ander zorg-<br />
punt was of het gebouw ons zou bevallen. De<br />
praktijk moest uitwijzen of de keuzes die we<br />
hebben gemaakt, de juiste zijn geweest. Onze<br />
ervaring leert nu, dat we tevreden zijn met<br />
ons nieuwe gebouw, maar dat het op een aantal<br />
belangrijke aspecten toch beter of anders<br />
gebouwd had moeten worden. De separeerruimtes<br />
bijvoorbeeld gaan we nu aanpasssen<br />
en de gehorigheid in het gebouw is dusdanig<br />
groot, dat dit soms de privacy van cliënten<br />
in gevaar brengt.<br />
“Er zijn altijd aanloopproblemen”, vertelt Pieter<br />
van Dreumel. “Maar echt beren op de weg<br />
als ik kijk naar de inhoud van de zorg en naar<br />
het RCG Venlo? Nee, kan ik niet zeggen.”<br />
Wat zijn de verwachtingen richting de<br />
toekomst?<br />
De medewerkers hebben in<br />
een jaar tijd een fantastische<br />
klus geklaard.<br />
Constant Favier verwacht, dat zij nog een hele<br />
ingewikkelde tijd tegemoet gaan. “Dit omdat<br />
er zoveel ontwikkelingen zijn en blijven. Denk<br />
aan de Wet Maatschappelijke Ontwikkeling<br />
(WMO) en de Diagnose Behandel Combinatie<br />
(DBC). Verder moet op financieel vlak de<br />
samenwerking met VieCuri worden aangescherpt.<br />
En we moeten onze interne organisatie<br />
aanpassen aan de snel veranderende<br />
wereld van de zorg. Ook moeten we de vele<br />
interne schotten tussen de kliniek, deeltijd<br />
en ambulant proberen op te heffen, om zodoende<br />
zorglijnen te kunnen creëren, dwars<br />
door onze bestaande eenheden. Dit alles zijn<br />
leuke, maar wel enorm complexe dingen”.<br />
Nico Oldenhof: “De verwachting is dit model<br />
in ieder geval ook in Venray te gaan realiseren.<br />
De bouwplannen zijn al behoorlijk<br />
concreet. Wie weet wat er voor de toekomst<br />
verder nog mogelijk is. Deze vorm van samenwerken<br />
is zeker op meerdere plaatsen toepasbaar.<br />
Tussen de somatische en geestelijke<br />
gezondheidszorg zit vaker een grens die er<br />
niet zou moeten zijn.<br />
Het werkt nu een jaar. Wat we bij de feestelijke<br />
opening gedacht hebben, blijkt op grote lijnen<br />
zo te zijn. We proberen het positieve van de<br />
samenwerking verder uit te werken.”<br />
Suzanne Denen: “Het is belangrijk goed met<br />
elkaar in contact te blijven voor een concrete<br />
en goede samenwerking, wat ten goede zal<br />
komen aan een hoge kwaliteit professionele<br />
zorg richting patiënt. Daar doen we het uiteindelijk<br />
toch allemaal voor!”<br />
Pieter van Dreumel geeft aan, dat de splitsing<br />
tussen cure en care in de GGZ verder zal<br />
doorzetten. “Of dat zal leiden tot meer RCG’s,<br />
weet ik niet. Maar binnen de GGZ verwacht ik<br />
meer concurrentie. GGZ-instellingen zullen<br />
ervoor moeten zorgdragen diensten op een<br />
kwalitatief hoog nivo aan te bieden.”<br />
Constant Favier vult nog aan: ”Ik heb het<br />
al eerder benoemd, maar ik wil het toch<br />
nog graag een keer zeggen. We werken hier<br />
met een kleine 200 mensen binnen de RCG<br />
Venlo. Deze medewerkers hebben in een jaar<br />
tijd een fantastische klus geklaard. Ik heb er<br />
aan meegewerkt door de voorwaarden te creeren.<br />
Maar mijn inbreng valt in het niets bij<br />
de prestaties die alle medewerkers van RCG<br />
Venlo hebben geleverd. Zij zijn degenen die<br />
de tent draaiende houden”.<br />
<strong>Mentaal</strong> | 9
<strong>Mentaal</strong> | 10<br />
Rubriek waarin uitspraken van de Klachtencommissie voor Cliënten worden toegelicht.<br />
Door: Ad Burgmans 1ongegrond?<br />
Klacht<br />
Cliënt K dient een klacht in tegen het RCG<br />
(Regionaal Centrum GGZ) vanwege het onterecht<br />
toepassen van separatie, omdat er geen<br />
sprake zou zijn van een noodsituatie.<br />
Relevante feiten<br />
K, 21 jaar, was met een rechterlijke machtiging<br />
opgenomen in het RCG. Zij had een arm<br />
in het gips. Vanwege irritatie wilde zij het gips<br />
laten verwijderen in het ziekenhuis VieCurie.<br />
De verpleging weigerde. K heeft daarop een<br />
schaar gevraagd onder het voorwendsel dat<br />
zij een tekening wilde uitknippen. Met die<br />
schaar probeerde zij het gips los te knippen,<br />
maar zij schoot daarbij uit en verwondde<br />
zichzelf aan de arm. K verklaarde tegenover<br />
de verpleging dat het niet de bedoeling was<br />
zich te verwonden, maar dat de schaar per<br />
ongeluk uitschoot. De verpleging zag het als<br />
automutilatie. De psychiater besloot over te<br />
gaan tot separatie.<br />
Verweer<br />
Als verweer verklaart de psychiater dat niet de<br />
poging het gips door te knippen de reden was<br />
van separeren, maar het feit dat K onder valse<br />
voorwendselen een schaar vroeg en daarmee,<br />
tegen de afspraken in, eigenhandig probeerde<br />
het gips te verwijderen. Hoewel K verklaarde<br />
dat zij er niet op uit was zichzelf te verwonden,<br />
ging men toch uit van automutilatie,<br />
omdat men ernstig twijfelde aan haar uitleg.<br />
K had zich in het recente verleden eerder niet<br />
betrouwbaar getoond in haar uitspraken.<br />
Bovendien was zij in de voorafgaande week<br />
herhaaldelijk en onvoorspelbaar destructief<br />
in haar gedrag, was er sprake van ernstige<br />
auto-intoxicatie en leidde medicatie niet tot<br />
verbetering. Er waren recent teveel risicovolle<br />
dingen gebeurd, zodat men twijfelde aan de<br />
veiligheid. Daarom is besloten tot separatie.<br />
Tegenverweer<br />
K zegt dat zij heel goed in staat is aan te geven<br />
of er sprake is van een ongelukje of van<br />
automutilatie. Bij monde van de patiëntenvertrouwenspersoon<br />
wordt gesteld dat K op<br />
grond van de WGBO (Wet op de Geneeskundige<br />
Behandel Overeenkomst) het recht heeft<br />
het gips te laten verwijderen en dat daarom de<br />
afwijzing van haar verzoek niet terecht is. Er<br />
zou geen sprake zijn van een noodtoestand.<br />
Beoordeling van de commissie<br />
De WGBO heeft het zelfbeschikkingsrecht als<br />
uitgangspunt. De patiënt mag zelf uitmaken<br />
of hij een (be)handeling wel of niet wil ondergaan.<br />
De BOPZ (wet Bijzondere Opnemingen<br />
in Psychiatrische Ziekenhuizen) stelt dat er<br />
een dwangbehandeling mag plaatsvinden als er<br />
gevaar dreigt voor de patiënt of voor anderen,<br />
d.w.z. in een tijdelijke noodsituatie, getoetst aan<br />
de beginselen van proportionaliteit, subsidiariteit<br />
en doelmatigheid.<br />
De commissie vindt de weigering om K naar de<br />
gipskamer te laten gaan, niet terecht. Ook niet<br />
als blijkt dat met K eerder andere afspraken zijn<br />
gemaakt. Men had op zijn minst met K in overleg<br />
moeten gaan. Volgens de commissie heeft<br />
men zich blijkbaar onvoldoende gerealiseerd dat<br />
het hier om een somatische kwestie ging die onder<br />
de WGBO valt.<br />
K heeft als reactie op de weigering een bepaald<br />
gedrag vertoond dat geleid heeft tot het separa-
<strong>Mentaal</strong><br />
1 Ad Burgmans<br />
schrijft deze rubriek<br />
in opdracht als<br />
jurist van ADJUST<br />
juridisch advies. Tot<br />
1 april 2007 was hij<br />
medewerker bij het<br />
Stafbureau van de<br />
Raad van Bestuur.<br />
GGZ Noord- en Midden-Limburg heeft een Klachtencommissie voor Cliënten op grond<br />
van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector (WKCZ) en de Wet Bijzondere Opnemingen<br />
in Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ). Een cliënt of degenen die optreedt namens de<br />
cliënt kan een klacht indienen bij deze commissie als hij of zij bezwaar heeft tegen een<br />
gedraging van een medewerker of een handelwijze van de instelling jegens de cliënt of<br />
tegen een beslissing met betrekking tot de behandeling of begeleiding die gevolgen<br />
heeft voor de cliënt. De commissie verklaart de klacht gegrond of ongegrond en brengt<br />
haar oordeel ter kennis van de Raad van Bestuur die vervolgens maatregelen kan treffen.<br />
tiebesluit. De commissie is van oordeel dat de<br />
psychiater terecht kon concluderen dat er sprake<br />
was van een tijdelijke noodsituatie en dat separatie<br />
noodzakelijk was om deze noodsituatie<br />
het hoofd te bieden. Zij had diezelfde ochtend<br />
nog met K gesproken over haar uitsluitend destructieve<br />
gedachten. Uit recente gebeurtenissen<br />
was gebleken dat men niet op haar woord kon<br />
vertrouwen. Omdat medicijnen onvoldoende<br />
effect sorteerden, er geen afzonderingskamer<br />
aanwezig was en de eigen kamer van K onvoldoende<br />
veiligheid bood, is naar het oordeel van<br />
de commissie voldaan aan de eisen van proportionaliteit,<br />
subsidiariteit en doelmatigheid.<br />
Uitspraak<br />
De commissie verklaart de klacht ongegrond.<br />
Commentaar<br />
De WGBO is opgenomen in het Burgerlijk<br />
Wetboek (boek 7, artt. 446-468 BW) en geldt<br />
als algemene wet. In art. 450 WGBO staat dat<br />
de hulpverlener alleen tot behandeling mag<br />
overgaan als de patiënt daarvoor toestemming<br />
geeft. De wet BOPZ maakt daarop een<br />
uitzondering. In art. 39 lid 1 BOPZ staat dat<br />
geen middelen of maatregelen worden toegepast<br />
dan ter overbrugging van een tijdelijke<br />
noodsituatie die wordt veroorzaakt door een<br />
stoornis van de geestvermogens.<br />
Het gaat dus in casu over de rechtsvraag of<br />
er sprake is van een tijdelijke noodsituatie die<br />
de toepassing van separatie rechtvaardigt. De<br />
verweerder heeft aangegeven, dat de poging<br />
het gips door te knippen niet de reden was<br />
voor de separatie. Dat is begrijpelijk. Men wist<br />
immers dat K van het gips afwilde en K had<br />
al eerder om bestek gevraagd waarmee zij het<br />
gips zou kunnen losmaken. Het was misschien<br />
niet verstandig om het gips eraf te halen, maar<br />
het is wel begrijpelijk dat K de irritatie aan de<br />
arm wilde opheffen. Dat is geen uiting van een<br />
geestelijke stoornis. Wat veroorzaakt dan wel<br />
de tijdelijke noodsituatie? Dat is in de casus<br />
niet helemaal helder. Is dat het wondje dat<br />
ontstaan zou zijn door het uitschieten van<br />
de schaar? Op zichzelf is de verklaring van K<br />
dat het een ongelukje was, niet onbegrijpelijk.<br />
Maar de verpleging zag dit voorval in het verlengde<br />
van de destructieve handelingen van<br />
K in de afgelopen week. Bovendien hechtte<br />
men niet veel waarde aan de verklaring van<br />
K, omdat zij niet op haar woord te vertrouwen<br />
zou zijn. De tijdelijke noodsituatie zou ontstaan<br />
zijn door een reeks van gebeurtenissen.<br />
Blijkbaar is voor de verpleging de maat vol en<br />
zijn er geen alternatieven om dit voortdurende<br />
destructieve gedrag te stoppen. De commissie<br />
vindt daarom het besluit tot separatie uit het<br />
oogpunt van veiligheid gerechtvaardigd.<br />
Ik heb twijfels of er sprake was van een echte<br />
noodsituatie. K was na het schaarincident<br />
rustig en goed aanspreekbaar. Was er dan<br />
geen mogelijkheid meer tot overleg? Was<br />
separatie de enige mogelijkheid om de veiligheid<br />
te waarborgen? Behoorde een verscherpt<br />
toezicht niet meer tot de mogelijkheden? Het<br />
lijkt erop dat de situatie nu niet verschilt met<br />
de situatie van de voorafgaande dagen. Waarom<br />
dan nu de keuze om te separeren?<br />
De commissie acht de inschatting van de psychiater<br />
niet onbegrijpelijk en verklaart daarom<br />
de klacht formeel ongegrond. Maar de commissie<br />
laat ook blijken dat het incident wellicht<br />
voorkomen had kunnen worden als men<br />
was ingegaan op het verzoek van de cliënt om<br />
het gips te laten verwijderen. Separatie was<br />
dan misschien niet nodig geweest.<br />
<strong>Mentaal</strong> | 11
<strong>Mentaal</strong> | 12<br />
In deze rubriek willen we aan de<br />
hand van een aantal vragen een<br />
beeld krijgen van verschillende<br />
afdelingen binnen de GGZ Noord-<br />
en Midden-Limburg.<br />
Door: Eleän Mulder<br />
Cliënten, medewerkers en<br />
buurtbewoners kunnen op de locatie<br />
Stationsweg van GGZ NML het<br />
restaurant ‘Le Tambourin’ bezoeken<br />
waar zij warme en broodmaaltijden<br />
kunnen nuttigen. De gerechten worden<br />
in buffetvorm aangeboden. Maandelijks<br />
worden er themadagen georganiseerd,<br />
waarop bijzondere gerechten<br />
geserveerd worden uit een bepaald land<br />
of streek. Verder is er een counter<br />
aanwezig waar klanten voor non-food<br />
en food-artikelen terecht kunnen.<br />
Omschrijf het karakter van jullie werk<br />
Wij doen veelzijdig werk. Iedere dag is anders.<br />
Wij doen een dienstverlening naar zowel<br />
personeel als bewoners, maar ook naar<br />
mensen van buitenaf. We maken warme en<br />
koude maaltijden en verzorgen ook lunches<br />
en recepties, feestjes etc.<br />
Hoeveel stoelen staan er in het restaurant?<br />
In ons restaurant staan ongeveer 150 stoelen.<br />
Hier mag niet gerookt worden. Voor<br />
rokers hebben we een aparte rokersruimte<br />
(serre) ingericht met ongeveer 35 stoelen.<br />
Het restaurant wordt druk bezocht. Cliënten<br />
komen ook binnenwandelen voor een<br />
kop koffie of om een krantje te lezen.<br />
Wat is de grootte van jullie team en hoe is de<br />
verdeling man/vrouw?<br />
Er werken in Le Tambourin 17 dames en<br />
één man. We werken ook weleens met cliënten.<br />
Of met mensen van project ‘Werk voor<br />
werk’ of van de NLW-bedrijven.<br />
Hoe oud is de oudste binnen het team?<br />
Op locatie<br />
D e<br />
restaurant ‘Le Tambourin’<br />
oudste medewerkster is geboren op 1949.<br />
Hoe jong is de jongste binnen het team?<br />
De jongste medewerkster is van 1967.<br />
Hebben jullie een ochtendritueel?<br />
Iedere morgen rond de klok van 08.30 uur<br />
drinken we koffie.<br />
Waarover wordt bij jullie gemopperd?<br />
Over het salaris, over de warmte en ook<br />
over de werkdruk in de keuken.<br />
Hoe ziet jullie werkplek eruit?<br />
Voor het werk dat wij doen, hebben we geen<br />
goede ruimte. Het zijn geen geschikte werkplekken,<br />
alhoewel we toch op de hygiëne<br />
letten. We maken heel veel broodjes, maar<br />
daar hebben we geen echte koelruimte voor.<br />
Verder doen we steeds meer aan serviceverlening<br />
zodat Le Tambourin uit de voegen<br />
barst. Misschien dat het zal worden opgelost<br />
in het nieuwe restaurant (boerderij).<br />
Wat vinden jullie kenmerkend voor de<br />
afdeling?<br />
Hygiëne, dienstverlening, kwaliteit, kwantiteit,<br />
oplettendheid, klantvriendelijkheid.<br />
Wat staat op de agenda van het werkoverleg?<br />
Belangrijke punten zoals de hygiëne, dienstverlening,<br />
kwaliteit, kwantiteit, oplettend-<br />
heid, klantvriendelijkheid. Er wordt gesproken<br />
over een goede samenwerking zodat de<br />
gast nog meer tevreden kan zijn.<br />
Is er ook informeel contact onderling buiten het<br />
werk om?<br />
Sommige medewerksters zijn van vroeger<br />
uit al vriendinnen en zien elkaar ook buiten<br />
het werk om. Dat komt ook omdat de<br />
meeste medewerksters een heel lang dienstverband<br />
hebben (gemiddeld zit dat op 20<br />
jaren). Pas was nog één medewerkster 40<br />
jaar in dienst.<br />
Wat is het meest populaire hoekje in het<br />
gebouw?<br />
De rokersruimte is het populairste van<br />
Le Tambourin. Daar zitten de hele dag de<br />
meeste cliënten.<br />
Wat is het meest populaire tijdschrift?<br />
De krant. Daar roepen ze ’s morgens het<br />
eerste om.<br />
Wie is de best geklede medewerker van jullie<br />
afdeling?<br />
De werkkleding kan wel beter. We proberen<br />
er zo goed mogelijk uit te zien, maar we hebben<br />
weleens dat de overhemden niet op tijd<br />
terug zijn,zodat we niet goed gekleed rond<br />
kunnen lopen. Dat is jammer, maar we zorgen<br />
ervoor dat de gast er niets van merkt.
<strong>Mentaal</strong><br />
Een onvergetelijk koppel. Vanaf de eerste dag al vaste bezoekers van de nachtopvang voor dakloze en<br />
thuisloze verslaafden (het NOC). Onafscheidelijke broeders in ondeugd, van totaal verschillende afkomst.<br />
Ik zei wel eens tegen hen: “Als ze jullie twee in een jute zak stoppen en er met een stuk hout op slaan,<br />
raak je altijd de goeie.”<br />
Wil en Mario<br />
Wil was een boom van een vent met een rode<br />
baard, rossig lang golvend haar, met een door<br />
vele veldslagen en valpartijen mishandeld<br />
gezicht, dat gecompleteerd werd door een<br />
joekel van een blauwe neus die niet te wijten<br />
is aan overmatig colagebruik. We kwamen er<br />
achter dat Wil dronk toen we hem een keer<br />
nuchter zagen. Een werkelijk sociaal en goed<br />
mens, die buiten kattenkwaad geen grote<br />
zonden op zijn geweten had, in tegenstelling<br />
tot de omgeving waarin hij verkeerde.<br />
Zijn maatje was Mario, geboren op een eiland<br />
in Indonesië. Hij werd door Wil steevast<br />
als ‘mislukker’ betiteld, iets dat Mario als een<br />
eretitel beschouwde. Mario was kleiner, donker<br />
van uiterlijk en droeg een lange zwarte<br />
paardenstaart. Hij was binnen de NOC ook<br />
redelijk goed te hebben bij matig gebruik.<br />
Hij gebruikte - behalve alcohol – zo’n beetje<br />
alles wat op folie, in pijpjes, spuiten en in<br />
lichaamsopeningen paste; een echte allrounder.<br />
Het enige gemeenschappelijke dat<br />
ze bezaten, was hun chronische watervrees.<br />
Het woord ‘douchen’ stond als tweede erge<br />
gebeurtenis op hun rampenlijst, na verkeersongeluk.<br />
Op een avond nam Mario zijn spullen voor<br />
die avond in ontvangst. Ik wenste hem in<br />
het Maleis smakelijk eten. Mario vond dit<br />
zo leuk, dat hij salueerde. Maar wel zodanig<br />
hard, dat hij zichzelf de slaapzaal in mepte<br />
en ergens tussen de bedden belandde. Daar<br />
lag hij dan: selamat pagi (van de redactie:<br />
‘goedemorgen’).<br />
Een andere avond belde de politie met de<br />
vraag of Wil binnen was. Ik vertelde hen,<br />
In deze rubriek staat het<br />
contact centraal tussen een<br />
behandelaar en een cliënt.<br />
Henk van Vorselen,<br />
woonbegeleider in de divisie Verslaving.<br />
dat ik daarover geen informatie mocht verstrekken<br />
in verband met de privacy van de<br />
bezoekers. De agent vertelde mij vervolgens<br />
dat een grote man met rossig haar en een<br />
rode baard, die op weg naar was naar de<br />
NOC, over enkele auto’s gestruikeld was en<br />
spiegels en antennes gebruikt had om zijn<br />
val te breken. Wil hoefde alleen de volgende<br />
morgen een proces-verbaal te komen ondertekenen<br />
in verband met de verzekering<br />
van de gedupeerden. ‘s Morgens vroeg riep<br />
ik Wil bij me en vertelde hem van de grote<br />
man, de rode baard, het rossige haar en de<br />
spiegels en antennes. En met de vraag of hij<br />
een idee had wie dat kon zijn geweest. Hij<br />
keek me heel nadenkend aan, krabde eens in<br />
zijn baard en vroeg: “Had hij een rode baard?”<br />
Ik zei: “Ja Wil”. “Hm, dat kan alleen Mario<br />
geweest zijn”.<br />
Deontmoeting<br />
<strong>Mentaal</strong> | 13
<strong>Mentaal</strong> | 14<br />
Protocol<br />
perscontacten vastgesteld<br />
In haar vergadering van 12 juni jongstle-<br />
den heeft de Raad van Bestuur het proto-<br />
col “Perscontacten” vastgesteld.<br />
Het imago van een organisatie wordt<br />
mede bepaald door het beeld dat de buitenwereld<br />
ervan heeft. Dat beeld wordt<br />
ondermeer beïnvloed door wat men hoort<br />
en merkt van de organisatie. Behalve persoonlijke<br />
ervaringen spelen ook de media<br />
een grote rol. Een goede relatie met vertegenwoordigers<br />
van deze media is daarom<br />
van groot belang voor GGZ NML en<br />
behoort tot het werkterrein van Bureau<br />
Communicatie.<br />
GGZ Noord- en Midden-Limburg wil, als<br />
grote én gedecentraliseerde organisatie<br />
beleidsmatig en samenhangend communiceren<br />
met interne en externe doelgroepen.<br />
Hoe een en ander gestalte dient te<br />
krijgen, is vastgelegd in het najaar van<br />
2005 gereedgekomen plan ‘Ondernemend<br />
Communiceren’.<br />
Middels het vaststellen van het protocol Pers-<br />
contacten heeft de Raad van Bestuur in haar<br />
vergadering van 12 juni 2007 ook een calami-<br />
teitennummer voor GGZ NML vastgesteld.<br />
Dit betekent voortaan dat in geval van cala-<br />
miteiten die daar, na beoordeling door het<br />
calamiteitenteam, aanleiding toe geven het<br />
algemene calamiteitennummer van GGZ NML<br />
geactiveerd en bemenst wordt door of na-<br />
mens Bureau Communicatie.<br />
In die voorkomende gevallen wordt het cala-<br />
Conform het vastgestelde plan “Ondernemend<br />
Communiceren” wordt een aantal<br />
deelplannen ontwikkeld en aan de Raad van<br />
Bestuur aangeboden. Deze deelplannen zijn<br />
concreet en kunnen als checklist direct toegepast<br />
worden. Er wordt helderheid verschaft<br />
over de rol en taken van direct betrokkenen.<br />
SPECIFIEK CALAMITEITENNUMMER VOOR GGZ NML<br />
miteitennummer opengesteld voor familiele-<br />
den, medewerkers. De informatie die via dit<br />
nummer wordt verstrekt valt onder de verant-<br />
woordelijkheid van het calamiteitenteam.<br />
Het calamiteitennummer van GGZ NML is;<br />
0478-527999<br />
Onder normale omstandigheden is dit nummer<br />
niet bruikbaar. Het wordt alleen in geval van uit-<br />
zonderlijke calamiteiten en in opdracht van het<br />
calamiteitenteam opengesteld.<br />
Het protocol Perscontacten voorziet in<br />
de vastlegging van afspraken die ertoe<br />
leiden, dat er binnen GGZ NML op een<br />
eenduidige en gecoördineerde wijze met<br />
de pers wordt omgegaan. Uitgangspunt<br />
hierbij is, dat alle medewerkers van GGZ<br />
Noord- en Midden-Limburg kennis hebben<br />
van dit protocol én zich aan deze afspraken<br />
houden.<br />
Het protocol Perscontacten is een kwaliteitsprotocol<br />
en kent in deze zin een<br />
relatie met het certificeringtraject van<br />
GGZ NML. Naast heldere afspraken aangaande<br />
perscontacten geeft dit protocol<br />
ook uitleg en achtergrondinformatie over<br />
nieuws, persberichten etc.<br />
Nu het protocol Perscontacten door de<br />
Raad van Bestuur is vastgesteld, zal het<br />
in de komende weken door Bureau Communicatie<br />
worden geïmplementeerd.<br />
Vanaf nu is het protocol te downloaden<br />
via intranet.<br />
Via een aparte campagne wordt het alarmnum-<br />
mer de komende tijd onder ieders aandacht ge-<br />
bracht.<br />
0478-527999
<strong>Mentaal</strong><br />
Door: Paul Geurts, patiëntenvertrouwenspersoon<br />
Sinds april 2006 ben ik actief als<br />
patiëntenvertrouwenspersoon binnen<br />
GGZ NML. Meer in het bijzonder<br />
op de locaties Servaashof, Mutsaersoord<br />
en RCG Venlo. Mijn naam is<br />
Paul Geurts. Ik ben 54 jaar geleden<br />
geboren in Horst (sinds een paar jaar<br />
‘Aan de Maas’).<br />
Bondgenoot<br />
Nederland telt veel psychiatrische patiënten,<br />
opgenomen in grote instituten. Vrijwillig of<br />
gedwongen. Daarvoor zijn heel wat regels en<br />
wetten bedacht. Al die regels en wetten moeten<br />
uitgevoerd worden. Evenals de protocollen<br />
van de organisatie. We zijn duidelijk de<br />
tijd voorbij dat patiënten afhankelijk zijn van<br />
“willekeur”. Daar zorgen al die protocollen,<br />
regels en wetten wel voor. Tenminste: dat<br />
zou je denken als je al die regels, wetten en<br />
protocollen leest. Maar helaas. De werkelijkheid<br />
die uit al die geschreven teksten te voorschijn<br />
komt is anders dan de werkelijkheid in<br />
de praktijk. Niet alleen al qua woordgebruik,<br />
maar ook qua inhoud. De échte werkelijkheid<br />
is veelvoudig anders. Neem alleen maar de<br />
werkelijkheid van verpleegkundigen die te<br />
maken hebben met een tekort aan collega’s.<br />
Of de werkelijkheid van de hulpverleners die<br />
verzuipen in de bureaucratie. Of de werkelijkheid<br />
van een organisatie die op de schop<br />
genomen wordt en die ook enorm veel tijd<br />
zuigt. Of de werkelijkheid van...<br />
En dan is er nog de werkelijkheid van alle<br />
dag. Daar waar het eigenlijk allemaal om<br />
draait. Of om zou moeten draaien. De hulp<br />
aan en de zorg voor de patiënten. Van de<br />
protocollen, regels en wetten worden mensen<br />
niet beter! Uiteindelijk wordt het succes<br />
van de hulpverlening bepaald door wat<br />
er tussen hulpvrager en –verlener gebeurd.<br />
Dat gaat heel vaak goed. Maar soms ook<br />
mis. Ook al willen zowel de hulpverlener<br />
als de hulpvrager dat het niet mis gaat. Alle<br />
protocollen, alle regeltjes en alle wetten zijn<br />
goed toegepast. De methodiek is volgens de<br />
bedoelingen gehanteerd. En zelfs op de gesprekstechniek<br />
is niets aan te merken. En<br />
toch gaat het mis.<br />
Zit het dan misschien in iets anders? Zit het<br />
hem misschien in de “professionele distantie”<br />
die je aangeleerd hebt gekregen op de opleiding?<br />
Bij Haagland Rivierduinen denken<br />
ze van wel. Daar hebben ze ontdekt dat veel<br />
patiënten geen hulpverleners willen, maar<br />
een bondgenoot. Daar wordt geprobeerd niet<br />
meer vanuit “afstand” te werken, maar vanuit<br />
nabijheid. Ze hebben de hele boel open<br />
gegooid. Geen gesloten kantoorruimtes<br />
meer, geen plek waar je je als hulpverlener<br />
kunt terugtrekken, maar gezamenlijke ruimtes,<br />
vrije toegang tot de koffiemachines en<br />
de koelkast. Dat soort zaken. De resultaten,<br />
zo meldt men, zijn verbluffend. Er is minder<br />
agressie. Cliënten die als “hopeloze gevallen”<br />
werden gezien, wonen nu buiten de kliniek<br />
of zijn van de medicatie af. En die enkele keer<br />
dat er nog gesepareerd moet worden, gebeurt<br />
dat altijd met een hulpverlener erbij.<br />
Als ik mij probeer voor te stellen hoe verpleegkundigen<br />
zullen reageren op plannen<br />
om het bij hen ook zo te gaan doen, dan zie ik<br />
een horde hard hollende verpleegkundigen.<br />
Richting uitgang. Ondanks hun ervaringen<br />
met agressie, “hopeloze gevallen”, chronische<br />
medicatietoediening, dagelijkse ergernissen<br />
in de communicatie en wat dies meer zij.<br />
Voor die “shit” slaan hulpverleners kennelijk<br />
niet op de vlucht. Kan het dan kwaad<br />
om jezelf af en toe eens af te vragen: wil ik<br />
misschien toch niet liever bondgenoot zijn<br />
van “mijn” cliënt...?<br />
<strong>Mentaal</strong> | 15
Expositie<br />
<strong>Mentaal</strong> | 16<br />
HOOFDGEBOUW GGZ NML<br />
Van 2 juli 2007 t/m 30<br />
augustus 2007 vindt<br />
in het hoofdgebouw<br />
van GGZ Noord- en<br />
Midden-Limburg te<br />
Venray op werkdagen<br />
van 11.00 – 17.00 uur<br />
een voor iedereen vrij<br />
toegankelijke expositie<br />
plaats waarbij werk<br />
getoond wordt door<br />
leerlingen eindexa-<br />
menklas schilderen<br />
van de Gemeentelijke<br />
Academie voor Schone<br />
Kunsten Arendonk<br />
(B) dat in het laatste<br />
studiejaar is ontstaan<br />
vanuit concrete op-<br />
drachten.<br />
Als vertrekpunt dienen bijvoorbeeld stillevens, opgesteld door de docenten, waarvan een serie<br />
van drie of vier werken gemaakt moet worden. De leerlingen kiezen zelf een werk uit en bepalen<br />
het gezichtspunt van waaruit ze willen werken. Ze kunnen het totale stilleven kiezen of een deel<br />
ervan. Ook de keuze voor figuratief of abstract wordt gemaakt. Veelal worden enkele schetsen<br />
gemaakt of men maakt foto’s die in de loop van het proces als uitgangspunt dienen.<br />
De laatste opdracht voor het eindexamen was: schilder een (menselijk) figuur (of figuren) in de<br />
ruimte. Als handvaten werden aangereikt dat men kon vertrekken vanuit foto’s of krantenknipsels<br />
die eerst zwart/wit gekopieerd moesten worden. Dan kan men desgewenst uitvergroten, of de<br />
foto’s op andere manieren bewerken. Vervolgens was het de bedoeling er eigen kleuren bij te<br />
zoeken en zo een ‘ eigen werk’ te creëren. Dit hele proces is in de tentoonstellingsruimte aan de<br />
hand van een ‘ werkboek’ in te zien.<br />
U ziet eindproducten van elk van de bovengenoemde opdrachten naast werk dat vrij is ontstaan.<br />
Bij de werken die te koop zijn, staan de vraagprijzen vermeld. Een lijstje met adressen van de<br />
kunstenaars is eveneens beschikbaar.<br />
De Gemeentelijke Academie voor Schone Kunsten van Arendonk ressorteert onder het Ministerie<br />
van Onderwijs in België. Een groot deel van de leerlingen komt uit Nederland want Arendonk<br />
ligt midden in de Kempen en is vanuit de richtingen Den Bosch, Tilburg en Eindhoven goed<br />
bereikbaar.<br />
DE EXPOSANTEN:<br />
Dianne Crama:<br />
Geboren in 1958.<br />
Zij haalde op 16-jarige leeftijd haar tekendiploma<br />
aan de Academie en heeft in juni<br />
2007 de opleiding schilderen met goed<br />
gevolg afgesloten. Haar inspiratie vindt zij<br />
veelal in zelf samengestelde stillevens.<br />
Marijke van Eijk:<br />
Geboren in 1949.<br />
Zij is op diverse gebieden creatief bezig geweest.<br />
Zij geeft les in zelfmaakmode o.a. in<br />
het Textielmuseum te Tilburg. Sinds 2002<br />
volgt zij de opleiding aan de Academie in<br />
Arendonk, waarvan zij in 2007 het diploma<br />
heeft ontvangen.<br />
Inspiratiebronnen zijn Fins-Lapland waar<br />
zij een periode woonachtig geweest is evenals<br />
lichtval, rust, ruimte en natuur.<br />
Vera Kleijn:<br />
Geboren in 1951.<br />
Zij volgde lessen bij diverse schilders in het<br />
kader van de Vrije Academie. De Stadsacademie<br />
Arendonk rondde zij kortgeleden<br />
met succes en een eervolle vermelding af.<br />
Inspiratie put zij voornamelijk uit de natuur<br />
waarbij zij hetgeen zij waarneemt vrij<br />
vertaalt naar zowel abstract werk als naar<br />
figuratief werk. Compositie en kleur spelen<br />
de belangrijkste rol spelen.<br />
Marion Laudy:<br />
Geboren in 1946.<br />
Zij is pas laat begonnen met schilderen en<br />
aan de Vrije Academie heeft zij les gehad<br />
van Anita de Baaij, Ellen Welten en Ton<br />
Nijhof. Daarna lag een academische opleiding<br />
voor de hand. De deeltijdopleiding in<br />
Arendonk was een schot in de roos.
<strong>Mentaal</strong><br />
In juni 2007 rondde zij haar opleiding in<br />
Arendonk met succes af.<br />
Zij wordt vooral geïnspireerd door kleuren,<br />
het spel van licht en schaduw, de natuur en<br />
de mens. Schilders als Kandinski, Marck,<br />
Matisse, maar ook de oude meesters zijn een<br />
onuitputtelijke bron van inspiratie en leerstof.<br />
Marion Laudy schildert zowel fi guratief<br />
als abstract of een combinatie hiervan.<br />
Christel van Raemdonk:<br />
Geboren in 1964.<br />
Haar artistieke ervaring is begonnen met<br />
muziek. Na een aantal jaren een klassieke<br />
muziekopleiding te hebben gevolgd voelde<br />
zij dat het muzikale talent ontbrak en greep<br />
zij haar kans tot het volgen van een cursus<br />
aan een vrij schildersatelier te Schilde (B).<br />
Daar werden haar inzichten in het schilderen,<br />
kunstgeschiedenis maar vooral ook<br />
hedendaagse kunst aangereikt. Dit bleek dé<br />
manier om haar creativiteit te uiten en koos<br />
zij uiteindelijk voor de opleiding aan de Academie<br />
Arendonk.<br />
Christel van Raemdonck is dagelijks op zoek<br />
naar informatie om te kunnen weergeven hetgeen<br />
zij wil zeggen via de creatieve toepassingen:<br />
schilderen, tekenen, knippen en plakken<br />
en ruimtelijk werken. Daarbij wil zij haar eigen<br />
gang gaan zonder rekening te moeten houden<br />
met de toeschouwer. Dat resulteert soms in<br />
werk dat moeilijk oogt voor de buitenwereld<br />
maar dat altijd boeit. Inspiratie zoekt zij in<br />
krantenartikelen, foto’s waarbij zij de onderwerpen<br />
die zij kiest zo goed mogelijk probeert<br />
te begrijpen door er meer over te lezen in boeken,<br />
artikelen en interviews.<br />
Hardy Schikhof:<br />
Geboren in 1945.<br />
Hij volgde 3 jaar de Koninklijke Academie<br />
voor Kunst en Vormgeving in Den Bosch<br />
en rondde eveneens zijn opleiding in Arendonk<br />
met succes af in 2007. Schilderen met<br />
olieverf heeft de voorkeur, maar ook Acryl<br />
heeft zijn uitdaging. Hij wordt geïnspireerd<br />
door alles wat hij onder ogen krijgt. Foto’s uit<br />
tijdschriften, kranten enzovoort. Hij bewaart<br />
alles waarvan hij maar denkt dat het ooit interessant<br />
kan zijn. In het dagelijks leven runt<br />
hij een interieuradviesbureau.<br />
Ad Snel:<br />
Geboren in 1951.<br />
Hij was als kind al bezig dat wat hij zag weer<br />
te geven op papier waarbij vooral de natuur<br />
zijn aandacht had. Schoolschriften vol getekend<br />
met vogels, tot in detail weergegeven,<br />
getuigen hiervan. In zijn opvoeding was een<br />
beroep leren belangrijker dan zijn kunstzinnige<br />
aanleg maar schilderen en tekenen<br />
blijven als een rode draad zichtbaar in zijn<br />
leven. Tussen 1978 en 1982 is hij leerling<br />
geweest van de landschapsschilder Arnoldus<br />
van den Hurk. In deze periode heeft hij<br />
ook enkele malen geëxposeerd.<br />
In 2007 voltooide hij met succes zijn opleiding<br />
aan de Academie Arendonk.<br />
Walther Vastré:<br />
Geboren in 1960.<br />
Hij was al jong bezig met zijn artistieke aanleg.<br />
Nieuwsgierig van aard als hij was, wilde<br />
hij met alle technieken en mogelijkheden<br />
kennismaken. Op 14 jarige leeftijd volgde hij<br />
een cursus handvaardigheid en brons gieten<br />
bij Harrie Storms, Tussen 1973 en 1978 had<br />
hij tekenlessen van Rene Moret. Hij volgde<br />
een opleiding reclame tekenen en ontwerpen<br />
aan de Grafi sche School in Eindhoven. Bij<br />
Peter Eikenaar volgde hij lessen modeltekenen<br />
tussen 1989-1991. De Academie Arendonk<br />
was zijn thuisbasis voor enkele jaren<br />
opleiding Monumentale Kunst en evenals de<br />
andere kunstenaars van deze tentoonstelling<br />
heeft hij kortgeleden de schildersopleiding<br />
aan genoemde academie met succes afgesloten.<br />
Eerdere exposities (een tweetal tussen<br />
1985 en 2003) betroffen foto’s, affi ches en<br />
illustraties.<br />
Frida Vick:<br />
Geboren in 1948.<br />
Zij heeft een brede interesse in beeldende<br />
kunst en werkt het liefst met olieverf. Uitgaande<br />
van de waarneming tracht zij een<br />
moment in vorm of beweging op doek te<br />
brengen. Ook zij heeft haar algemene opleiding<br />
aan de Gemeentelijke Academie<br />
in Arendonk dit jaar afgerond en zal aan<br />
dezelfde Academie verdergaan in model en<br />
portretschilderen.<br />
<strong>Mentaal</strong> | 17
<strong>Mentaal</strong> | 18<br />
Donderdag 28 juni was het dan zover. Na maanden hard aan deze dag te hebben gewerkt, konden we dan nu eindelijk<br />
overgaan tot uitvoering. We hadden alle collega’s, de afdelingsarts, de psychiater en de leidinggevende van de afdeling<br />
uitgenodigd. Doordat we het programma van deze dag niet bekend hadden gemaakt, was iedereen nieuwsgierig wat<br />
deze dag zou brengen. Op de dag zelf werden we een beetje zenuwachtig. “Zal iedereen deze dag wel waardevol, leuk<br />
en nuttig vinden?“<br />
’s Morgens om 09.00 uur arriveerde iedereen<br />
in de zaal bij Asteria. Onder het genot van<br />
een kopje koffi e/thee en een plakje cake hebben<br />
we aan de collega’s het programma van<br />
de dag bekendgemaakt. Ook hebben we de<br />
hoeveelheid separaties van de afgelopen drie<br />
jaar bekendgemaakt.<br />
Aan het einde van de ochtend kwamen de ervaringsdeskundigen<br />
(mensen die in aanraking<br />
zijn geweest of nog steeds zijn met de geestelijke<br />
gezondheidszorg) Francis, Wilma, Elly<br />
en Willemien van het CliëntenAdviesBureau<br />
(CAB). Sylvia Hermsen, ook werkzaam bij het<br />
CAB, heeft dit onderdeel van de dag begeleid.<br />
Allereerst heeft iedereen zich voorgesteld.<br />
Nadat we dit hadden gedaan, zijn we in drie<br />
groepen uiteengegaan. Bij elke groep was een<br />
ervaringsdeskundige aanwezig en hebben we<br />
een rollenspel uitgevoerd. Vervolgens hebben<br />
we dit rollenspel gezamenlijk besproken. Een<br />
open dialoog kwam tot stand tussen de ervaringsdeskundigen<br />
en het team. Er werd informatie<br />
en ervaringen uitgewisseld en vragen<br />
gesteld. Beide partijen hebben deze dialoog<br />
als zeer waardevol ervaren. De gesprekken<br />
bleven zelfs voortduren tijdens de heerlijke<br />
lunch die we aansluitend met z’n allen hebben<br />
genuttigd.<br />
In het middagprogramma zijn we verder gegaan<br />
met een aantal stellingen, gerelateerd<br />
aan separatie.<br />
Team De Klocht<br />
op zoek<br />
naar<br />
alternatieven<br />
op de SMAKK-dag<br />
Door: Marloes Smits en Geneviève van Tuijn (De Klocht)<br />
Naar aanleiding van deze stellingen hebben<br />
we een aantal discussies gevoerd. Hierna zijn<br />
we verder gegaan met kritiekloos brainstormen,<br />
op zoek naar alternatieven voor separatie.<br />
Het creatieve brein van alle teamleden<br />
werd geprikkeld en zo ontstonden er een aantal<br />
bruikbare en niet-bruikbare alternatieven.<br />
Van deze alternatieven hebben we gezamenlijk<br />
bekeken welke we het belangrijkste vinden.<br />
Hiervan hebben we een concreet plan<br />
gemaakt. Dit plan willen we gaan uitvoeren<br />
op de werkvloer.
<strong>Mentaal</strong><br />
Van buitenaf onzichtbaar. Dát was jouw<br />
eerste indruk van de ondernemingsraad.<br />
Hoe kijk je hier nu tegen aan?<br />
“Voor mij persoonlijk geldt dat ik meer inzicht<br />
verkregen heb in het functioneren van de OR,<br />
in de mogelijkheden maar ook in de onmogelijkheden.<br />
Dat neemt niet weg dat de OR voor<br />
medewerkers helaas een ‘ver-van-mijn-bed-<br />
show’ is en blijft. Vraag is of dat aan de OR ligt<br />
of aan de medewerkers. Hoewel de OR medewerkers<br />
probeert te bereiken via o.a. Intranet,<br />
<strong>Mentaal</strong>, hoorzittingen, lijkt het alsof de beleving<br />
bij medewerkers niet toeneemt. Echter, bij<br />
de laatste hoorzittingen in het Vincentiushuis<br />
over de veranderingen binnen de LCZ, was de<br />
opkomst en betrokkenheid groot, dus wordt<br />
het belang van een OR wel gezien.”<br />
Heb je door het OR-werk een andere<br />
kijk op de organisatie/het manage-<br />
ment gekregen?<br />
“Ik heb meer begrip gekregen voor de<br />
–(soms) niet te benijden- positie van management<br />
en leidinggevenden.”<br />
Guus Hiddink is voor jou als voetbal-<br />
liefhebber een groot voorbeeld. Wat<br />
zou hij kunnen betekenen voor de me-<br />
dezeggenschap in onze organisatie?<br />
“Guus is een professional, een vakman die<br />
van de inhoud op de hoogte is. Maar ook<br />
weet hij mensen op de juiste wijze/toon aan<br />
te spreken en hen te motiveren. Hij is een<br />
verbindend element. Eigenschappen die we<br />
in onze organisatie terugzien in de persoon<br />
van Annemie Rours (hoofd P&O ).<br />
Ondernemingsraad:<br />
aanrader of afknapper?<br />
Je bent ook vakbondsconsulent voor<br />
NU 91. In hoeverre verschilt dat werk<br />
met het OR-werk?<br />
“Bij het OR-werk gaat het vaak over organisatieontwikkelingen<br />
en wordt veel tijd<br />
besteed aan voorbereidingsprocessen. In<br />
het vakbondswerk ligt de nadruk juist op<br />
het dóen. Het adviseren van collega’s en het<br />
begeleiden van Nu 91-leden als bestaande<br />
afspraken of regelgeving onjuist worden<br />
toegepast. Daarnaast kan een vakbondsconsulent<br />
misstanden in de organisatie<br />
signaleren en hierover ongevraagd advies<br />
uitbrengen aan Raad van Bestuur of het<br />
management. Ook heeft de vakbondsconsulent<br />
contacten met vakbondsconsulenten<br />
binnen andere instellingen.”<br />
Wat is volgens jou de kracht van onze<br />
OR? En wat kan beter?<br />
“De OR is vooral een goede mix van nieuwkomers<br />
en ervaren leden, afkomstig van<br />
diverse divisies en locaties. Daardoor hoort<br />
de OR vaak “uit de eerste hand” wat er op<br />
de werkvloer leeft. Het is alleen jammer dat<br />
de Ondersteunende Diensten ondervertegenwoordigd<br />
zijn in de OR. Tevens is een<br />
maximale bezetting noodzakelijk wil de OR<br />
zijn werk goed kunnen organiseren.<br />
De OR zal in de toekomst mee moeten bewegen<br />
met de nieuwe ontwikkelingen en gedeeltelijk<br />
op decentraal niveau een rol gaan<br />
spelen. Hopelijk werkt dit voor medewerkers<br />
drempelverlagend en komt er bereidheid op<br />
onderdelen mee te doen met OR-werk.”<br />
Hoe beviel het werken in een zo geva-<br />
rieerd gezelschap?<br />
“Met mijn collega OR-leden heb ik constructief<br />
en stimulerend samengewerkt. Er was<br />
ruim voldoende gelegenheid om ideeën met<br />
elkaar uit te wisselen en vervolgens een gezamenlijke<br />
weg te zoeken.<br />
Door: Ine Koenders<br />
Na een half jaar verlaat Marjos Bardoel, in de organisatie ook bekend als dé vakbonds-<br />
consulent, de Ondernemingsraad (OR). Ik blik met hem terug op deze periode.<br />
OR-leden zijn gemotiveerde mensen, die<br />
zich inzetten voor hun collega’s en voor de<br />
organisatie. Helaas kunnen niet alle problemen<br />
tegelijk opgepakt worden, prioriteiten<br />
stellen is een noodzaak, zeker nu de OR<br />
kampt met een onderbezetting van 20%!”<br />
Een collega overweegt om zich kan-<br />
didaat te stellen voor de OR; wat is<br />
jouw advies?<br />
“Meld je aan bij de OR als je nieuwsgierig<br />
bent naar de achtergrond van ontwikkelingen<br />
en als je daarover wilt meepraten. Als je<br />
ontevreden bent over bepaalde zaken, zoals<br />
bijvoorbeeld de reiskostenregeling en je wilt<br />
dat veranderen door inspraak en betrokkenheid,<br />
meld je dan zéker aan als OR-lid en probeer<br />
zelf bij te dragen aan verbeteringen!”<br />
Een halfjaar OR-lid, hoe was het nu een<br />
aanrader of een afknapper?<br />
“Een aanrader! Ik heb de organisatie namelijk<br />
nóg beter leren kennen, ik heb vanuit een<br />
andere optiek leren kijken naar het management<br />
en ik heb zicht gekregen op nieuwe<br />
ontwikkelingen. Een half jaar is voor mij eigenlijk<br />
veel te kort, Ik heb door persoonlijke<br />
omstandigheden deze keuze moeten maken<br />
en sluit dan ook niet uit dat ik in de toekomst<br />
mijn rentree maak in de OR.”<br />
De ondernemingsraad:<br />
• behartigt belangen van medewerkers<br />
én van de organisatie<br />
• kan zich daarbij laten bijstaan door<br />
(extern) deskundigen<br />
• besteedt veel aandacht aan<br />
deskundigheidsbevordering<br />
• heeft 15 zetels, waarvan er nu drie onbezet zijn<br />
• vergadert elke week op woensdag<br />
• overlegt met Raad van Bestuur,<br />
divisiemanagers en hoofd P&O/ EAD<br />
• heeft momenteel 3 vacatures<br />
(kijk ook op pagina 24)<br />
• is bereikbaar via or@ggznml.nl of 0478 - 527245<br />
<strong>Mentaal</strong> | 19
<strong>Mentaal</strong> | 20<br />
Gerechtigheid voor Bokito<br />
We leven in een ingewikkeld maar mooi land. Overal hebben we<br />
wel regeltjes of wetten voor die organiseren hoe we in dit land<br />
met elkaar omgaan en wat wel en wat niet mag. Soms gebeurt<br />
er iets dat dit land ernstig in beroering brengt. Bijna de<br />
terreurdreiging voorbij, zeg maar. Een onverlaat die clown<br />
Bassies pruik af wil nemen of een gorilla die zijn instinkt volgt<br />
en zich niet laat hinderen door een gracht.<br />
Bij zo’n gebeurtenis slaat vervolgens de verwondering toe. Goh,<br />
dat zoiets kan. Vreemd is dat niet, aangezien wij mensen van<br />
de apen afstammen (tenzij dat evolutieverhaal niet klopt) en<br />
wij ons dus ook zo gedragen. We pakken graag iets van een<br />
ander omdat we het zelf willen hebben (en de ander zou er de<br />
blits mee kunnen maken), en we springen in de vakantie ook<br />
wel eens hups over een slootje.<br />
NIEUWS VAN DE VAKGROEP VOOR VERPLEGING EN VERZORGING<br />
De Vakgroep voor Verpleging en Verzor-<br />
ging heeft maandelijks een rubriek in de<br />
<strong>Mentaal</strong>. Wij willen medewerkers (de ach-<br />
terban) graag informeren over de bezighe-<br />
den van de vakgroep.<br />
Een tijdje geleden heeft iedereen een fl yer<br />
ontvangen over de Nationale beroepscode<br />
van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Voor<br />
beroepsgroep heeft NU ’91 en de V&VN een<br />
beroepscode ontwikkeld. Hierin staan uitgangs-<br />
punten omschreven voor je handelen.<br />
Belangrijke waarden zijn, respect, vertrouwe-<br />
lijkheid, eerlijkheid, weldoen, geen schade<br />
toebrengen, autonomie en rechtvaardigheid.<br />
Sommige staan er expliciet in, andere vormen<br />
een basis voor de artikelen.<br />
De beroepscode biedt een leidraad voor het<br />
handelen en de verantwoording daarvan.<br />
In het dagelijkse werk kom je regelmatig voor<br />
ethische problemen te staan. De beroepscode<br />
is een hulpmiddel hierbij. Het biedt geen kant<br />
en klare oplossingen of voorschriften. Wel<br />
geeft het aanknopingspunten om weloverwo-<br />
gen keuzen te maken. Ook kun je achteraf een<br />
beslissing toetsen aan de beroepscode.<br />
Voor meer informatie (en de specifi eke artike-<br />
len) van de beroepscode zie www.venvn.nl of<br />
Kollummerkasie<br />
En omdat wij ons wel eens wat dierlijk gedragen, tijdens de<br />
vakantie in Salou heb ik daar nog andere uitingen van gezien<br />
maar die zal ik u besparen, vinden we dat dieren zich ook<br />
menselijk moeten gedragen. Of in elk geval vinden we dat dieren<br />
moeten begrijpen, dat ze zich eigenlijk niet als dier mogen<br />
gedragen. Omdat ze in onze samenleving geïntegreerd zijn, al<br />
wonen ze in een dierentuin.<br />
Kollummerkasie<br />
Door daar te gaan wonen, moeten ze zich conformeren aan onze<br />
wetten en regels én zich er naar gedragen. En dus werd Bokito voor<br />
zijn gedrag aansprakelijk gesteld, vervolgd en gevangen gezet. In<br />
een dierentuin. Waar hij zich aan onze regels moet houden. Maar<br />
waar hij zich ook de hele dag mag vergapen aan ons mensen als<br />
we in grote getalen voorbij trekken. En mag hij zich verwonderen<br />
over ons menselijk gedrag. Dat soms toch wel vragen oproept.<br />
Geen Gouden Kooi voor Bokito. Die behouden we in onze mooie<br />
samenleving voor aan andere schelmen die zich veel vreemder<br />
menen te mogen gedragen dan een gorilla die doet waar hij goed<br />
in is. Over een sloot springen en zich verdedigen. En als je dan zo<br />
om je heen kijkt, zou je zelf toch ook bijna ....<br />
raadpleeg de bibliotheek.<br />
Meer informatie over de vakgroep Verple-<br />
ging en Verzorging is te vinden op intranet.<br />
Ook is er altijd een mogelijkheid om contact<br />
op te nemen met de vakgroep voor vragen/<br />
reacties e.d. Dit kan door een van de leden<br />
te benaderen of te emailen:<br />
column<br />
VakgroepVerplegingenVerzorging@ggznml.nl
<strong>Mentaal</strong><br />
D<br />
In Diagonaal geven medewerkers een beeld van hun werk en hun leven buiten GGZ Noord- en Midden-Limburg.<br />
I<br />
Van: Karin Tummers<br />
A<br />
G<br />
O<br />
“Ik werk 24 uur per week als sociaal<br />
psychiatrisch verpleegkundige (SPVer)<br />
binnen de divisie verslavingszorg,<br />
afdeling ambulante behandeling en<br />
begeleiding. Ondertussen werk ik hier<br />
alweer meer dan acht jaar. Heel afwisselend<br />
en boeiend werk, waarbij je (zoals<br />
in de hele psychiatrie) alle lagen van de<br />
bevolking tegenkomt. Inhoudelijk is het<br />
werk vooral gesprekken voeren met aan<br />
middelen of gokken verslaafde mensen.<br />
Waarbij er ook huisbezoeken worden afgelegd.<br />
Vanwege mijn achtergrond zie<br />
ik veel mensen met dubbele diagnostiek<br />
(psychiatrie/verslaving). Samen met het<br />
tekenwerk is dit voor mij een ideale combinatie.<br />
Met name de rust van het alleen<br />
werken in combinatie met het intensief<br />
met mensen bezig zijn.”<br />
“Mijn ‘tekencarrière’”, zegt Ton, “begon bij<br />
het blad NU ’91. Dit is een vakorganisatie<br />
voor verpleegkundigen. Zij vroegen me om<br />
wat tekeningen/cartoons te maken voor het<br />
blad.<br />
Ik heb nooit een echte opleiding voor tekenen<br />
gevolgd. Weleens een cursus bij de vrije<br />
academie, bijvoorbeeld aquarellen”.<br />
N<br />
Ton de Bree werkt sinds circa acht jaar<br />
als SPV-er binnen GGZ NML. Naast dit<br />
werk is hij freelance tekenaar, getrouwd en<br />
vader van drie kinderen.<br />
A<br />
A<br />
L<br />
“Wat je op een gegeven moment moet gaat<br />
doen, als je toch verder wilt als tekenaar, is<br />
je werk gaan rondsturen naar een aantal vakbladen.<br />
Ook naar een aantal commerciële uitgevers<br />
heb ik werk gestuurd. Op een gegeven<br />
moment, begin jaren 90, ben ik gaan tekenen<br />
voor Denksport. Veel illustratoren zijn daar<br />
begonnen. Ik heb bij Denksport kinderpuzzels<br />
geïllustreerd. Helaas bleek dit niet commercieel<br />
genoeg en flopte dit project.<br />
Later tekende ik ook nog voor diverse bladen,<br />
o.a. Groter groeien, Telekids en uiteraard de<br />
bladen voor verpleegkundigen en Dagblad de<br />
Limburger. Ook heb ik de afgelopen jaren<br />
voor lees- en leermethoden van het lager<br />
onderwijs tekeningen gemaakt, met name<br />
voor uitgeverij Wolters Noordhoff. Ook heb<br />
ik een aantal boeken uit eenzelfde serie (de<br />
zgn. ‘alles boeken’) voor uitgeverij Kluitman<br />
geïllustreerd. En niet te vergeten de <strong>Mentaal</strong><br />
natuurlijk. Het copyright blijft overigens wel<br />
bij mezelf.”<br />
“Het kost veel moeite en hard werken om je<br />
in dit wereldje in de picture te spelen. Veel<br />
moet je zelf uitzoeken en uitpluizen via internet.<br />
De combinatie freelance tekenen met<br />
mijn werk bij GGZ NML”, vervolgt Ton,“ is<br />
het leuke aan alles. Alleen freelance tekenaar<br />
Door: E. Mulder-Verleg<br />
zijn lijkt me niet echt leuk omdat je toch het<br />
contact met collega’s mist.<br />
Ook voor het VMBO heb ik wat tekenwerk<br />
afgeleverd voor studieboeken. Ik teken eerst<br />
met de hand, scan de tekening in en bewerk<br />
ze dan met photoshop. Soms gaat het inkleuren<br />
nog op de ambachtelijke wijze, namelijk<br />
met penseel en verf.<br />
Momenteel ben ik bezig met ‘1001 weetjes’:<br />
Dit zijn twee boekjes, vertaald vanuit het Engels,<br />
en worden uitgegeven door Kluitman.<br />
De oorspronkelijke tekeningen van een<br />
Engelse illustrator zijn door Kluitman niet<br />
goed bevonden. Vervolgens hebben ze mij<br />
benaderd om hier nieuwe tekeningen bij te<br />
maken.”<br />
Ton heeft een eigen website, die hij zelf in<br />
elkaar gezet heeft maar zeker nog wel voor<br />
verbetering vatbaar is. Als er dus collega’s<br />
zijn die hem kunnen helpen of hem kunnen<br />
ondersteunen bij het verbeteren van zijn<br />
website? “Graag”, aldus Ton. “De website is<br />
overigens: www.tondebree.nl.”<br />
Kijk er gerust eens op, het is zeker de moeite<br />
waard.<br />
<strong>Mentaal</strong> | 21
<strong>Mentaal</strong> | 22<br />
CLIËNTEN VOORBEREIDEN<br />
In de binnenhof vordert de bouw van LSZ2 gestaag. Het gebouw<br />
is duidelijk familie van het nabij gelegen gebouw van de LBV.<br />
Echter de indeling en het gebruik van de toekomstige afdeling<br />
Intensief 2 is anders. Thies Kleeven is nu eerstelijns leidingge-<br />
Nieuwe kijk op zorg<br />
Thies Kleeven: “Vier á vijf jaar geleden zijn we al<br />
begonnen met de ontwikkeling van de ideeën<br />
voor LSZ, om goede woonruimten te maken<br />
voor onze cliënten die langdurige zorg nodig<br />
hebben. Eerst dachten we aan één gebouw voor<br />
80 cliënten. Maar voor onze ideeën kregen we<br />
geen vergunning. Wel voor twee kleinere gebouwen<br />
voor elk 40 mensen.<br />
De kijk op zorg veranderde, vervolgt Thies. De<br />
algemene tendens in de psychiatrie is cliënten<br />
zo veel mogelijk te laten integreren in de maatschappij.<br />
Daar is bij het nieuwe gebouw voor<br />
Intensief 2 rekening mee gehouden. Het streven<br />
is om ook deze groep van cliënten die altijd<br />
intensieve 24-uurs zorg nodig hebben gehad,<br />
op korte of langere termijn te begeleiden naar<br />
op zo zelfstandig mogelijk wonen<br />
een andere meer zelfstandigere woonvorm. De<br />
ervaringen met trainingsunits aan de Stationsweg<br />
zijn heel positief.”<br />
De nieuwbouw voor Intensief 2 bestaat op de<br />
bovenverdieping uit 20 flatjes met eigen voorzieningen<br />
en een eigen toegang. Deze zijn bestemd<br />
voor cliënten die op korte termijn voorbereid<br />
worden voor een meer zelfstandige woonvorm.<br />
Op de begane grond komen de kamers met eigen<br />
voorzieningen voor de cliënten die langdurige<br />
zorg nodig hebben. Thies Kleeven: “Toch kijken<br />
we ook bij hen in hoeverre zij voorbereid<br />
kunnen worden op andere woonvormen met<br />
minder begeleiding.”<br />
Cliënten weten wat ze wensen<br />
“Cliënten die veel zorg nodig hebben weten vaak<br />
Door: Angela van den Elshout<br />
Thies Kleeven<br />
vende bij de divisie LCZ en straks bij Intensief 2. Hij vertelt over<br />
de ontwikkeling van de nieuwbouw voor cliënten die intensieve<br />
24-uurs zorg nodig hebben, maar die ook voorbereid worden op<br />
het zo zelfstandig mogelijk wonen.<br />
heel goed wat ze wensen. Het vraaggericht werken<br />
is nu al een belangrijk item voor ons en is in<br />
de nieuwbouw een belangrijk uitgangspunt. Ook<br />
bij cliënten die meer bemoeizorg nodig hebben.<br />
Dat kan toch heel goed samengaan met vraaggericht<br />
werken, ook al lijkt dit in tegenspraak met<br />
elkaar. De deskundigheid van de hulpverlener<br />
om hier dan een match in te zoeken en te vinden<br />
is dan van groot belang.”<br />
Onlangs bracht een groep cliënten en medewerkers<br />
een bezoek aan de nieuwbouw. “Cliënten<br />
stelden veel praktische vragen. Waar komt<br />
mijn kamer? Waar kan mijn bed staan? Waar<br />
is de rookkamer? Een aantal cliënten is via de<br />
gebruikersgroep ook betrokken bij keuzes voor<br />
de nieuwbouw. Zij hebben goede ideeën en zijn<br />
ook mee geweest om meubels uit te zoeken. De
<strong>Mentaal</strong><br />
Voortgang bouw<br />
De bouwvakvakantie loopt ten einde. In de loop van week 32 gaat iedereen weer aan de slag. Ondanks de bouwvakvakantie kunnen<br />
we u toch voortgang melden.<br />
D’n Herk 69<br />
(Korsakov<br />
Wonen; gebouw<br />
5 Kor-wonen)<br />
Het gebouw is<br />
bouwkundig op-<br />
geleverd op 11<br />
juli 2007. Wij zijn<br />
tevreden over de<br />
werkzaamheden van alle aannemers. Tijdens<br />
de oplevering heeft de heer G. Derks, lid Raad<br />
van Bestuur, de sleutel van het gebouw gekre-<br />
gen van de uitvoerder. Op zijn beurt heeft de<br />
heer G. Derks de sleutel overhandigd aan de<br />
toekomstige bewoners en medewerkers.<br />
Na de oplevering is het gebouw door het Bouw-<br />
bureau overgedragen aan het Facilitaire Bedrijf.<br />
Het gebouw wordt nu verder woongereed ge-<br />
maakt en de verhuisdatum is gepland op 20<br />
september 2007.<br />
Het bouwbureau bedankt alle medewerkers van<br />
Korsakov die intensief hebben meegewerkt aan<br />
andere cliënten praten we bij via de huiskamerbesprekingen.”<br />
Goed voorbereid naar nieuwbouw<br />
Op de afdeling komen ruim 24 formatieplaatsen<br />
aan medewerkers te werken. Vanaf 2004<br />
bereidt de afdeling zich al voor op de nieuwbouw.<br />
Thies Kleeven: “Achtereenvolgens zijn<br />
we bezig geweest met de visie op de zorg, zorgprogramma<br />
s en de indeling van het personeel.<br />
De medewerkers weten al of ze bij Intensief 1<br />
de totstandkoming van dit gebouw. Veel suc-<br />
ces in de nieuwe huisvesting. We treffen elkaar<br />
weer bij de bouw van Korsakov NAH. Voor ons<br />
straks het laatste gebouw in de binnenhof van<br />
Servaashof.<br />
D’n Herk 4 t/m 48 even (LCZ Kliniek<br />
Intensief 2; gebouw 3-LSZ2)<br />
De houten gevelbekledingen zijn voor de helft<br />
gereed. Het metselwerk aan de buitenzijde is<br />
nagenoeg klaar.<br />
Binnen is de loodgieter bezig met het voor-<br />
bereiden van de installatie van alle sanitaire<br />
toestellen en de verwarming. De elektricien<br />
is druk in de weer met het aanbrengen van<br />
kabels, leidingen, stopcontacten, ict-voorzie-<br />
ningen en dergelijke.<br />
De stukadoor is bezig met het spuitwerk voor<br />
de plafonds. Tevens is gestart met het monte-<br />
ren van de verlaagde plafonds. De schilder is<br />
bezig met zijn werkzaamheden. De liftinstal-<br />
lateur is op de bouw verschenen.<br />
De oplevering van het gebouw is voorzien in<br />
week 44.<br />
D’n Herk 2 (LCZ Kliniek Intensief 1;<br />
gebouw 2 – LSZ 1)<br />
Er is een begin gemaakt met het plaatsen<br />
van de staalconstructies. Het metselwerk van<br />
de binnenmuren is voor de helft gereed. De<br />
loodgieter en elektricien hebben de leidingen<br />
onder de vloer gereed en zijn begonnen met<br />
of 2 gaan werken. Nu is de samenstelling van<br />
de twee teams met ieder 20 cliënten bij Intensief<br />
2 aan de orde. Concreet betekent dit dat<br />
we de medewerkers die nu nog verspreid over<br />
een drietal afdelingen werken, gaan integreren.<br />
Ik zie dit voor de komende maanden als<br />
een van de grootste uitdagingen. Als we begin<br />
2008 verhuizen willen we goed voorbereid aan<br />
de start staan. Het bezoek aan de bouw leverde<br />
enthousiaste reacties van medewerkers op. In<br />
september brengen cliënten en medewerkers<br />
Door: P. Platzbeecker, Bouwcoördinator<br />
hun werkzaamheden in de ruwbouw.<br />
De eerste dakplaten zijn al op het gebouw<br />
gelegd. Omdat het een eenlaags gebouw is, is<br />
hiermee ook het hoogste punt al bereikt.<br />
In de bouw was de aanleg van een verpleeg-<br />
oproepsysteem (VOS) niet voorzien. Op ver-<br />
zoek van de gebruikers is vergunning aange-<br />
vraagd om deze voorziening aanvullend aan<br />
te kunnen brengen.<br />
?????????????<br />
opnieuw een bezoek aan de nieuwbouw.<br />
Het is een hectische tijd, maar leuk om te doen.<br />
Met name ook door de prettige en constructieve<br />
samenwerking met het Bouwbureau, het Facilitair<br />
Bedrijf, het architectenbureau Greiner Van<br />
Goor Huijten en collega leidinggevenden van<br />
de divisie LCZ. De focus ligt op iets nieuws en<br />
het resultaat is tot nu toe goed. Dat geeft veel<br />
voldoening. We doen het tenslotte voor onze<br />
cliënten.”<br />
<strong>Mentaal</strong> | 23
<strong>Mentaal</strong> | 24<br />
‘Gevangen in Gewicht’<br />
Op 10 oktober 2007 organiseert het Fonds Psychische Gezondheid voor de 11de keer de Landelijke Dag Psychische Gezondheid. Dit jaar<br />
staat het thema eetstoornissen centraal. Op deze dag, met als titel “Gevangen in Gewicht”, worden mensen in de omgeving van iemand<br />
met een (beginnende) eetstoornis aangesproken. Want ondanks dat eetproblemen vaak verborgen worden gehouden, zijn er in veel<br />
gevallen wel signalen op te merken. Het Fonds Psychische Gezondheid brengt op 10 oktober op grote schaal een signalenkaart uit die<br />
ouders, familieleden, vrienden en anderen in de omgeving kan helpen een eetstoornis te herkennen. Ook komt er een brochure waarin<br />
alles over eetstoornissen staat. Op en rond 10 oktober worden overal in het land publieksactiviteiten gehouden. Het publiek kan reageren<br />
en informatie aanvragen via de campagnewebsite www.gevangeningewicht.nl en de Psychische Gezondheidslijn: 0900-9039039 (20ct/min).<br />
Aan de buitenkant is niet altijd iets te zien<br />
Eetstoornissen zijn géén ‘meiden-ziekten’ of<br />
‘doorgeschoten lijnpogingen’, maar ernstige,<br />
soms levensbedreigende psychische ziekten.<br />
Door de non-stop obsessie met eten en gewicht<br />
kunnen eetstoornissen enorme gevolgen<br />
voor de persoon in kwestie én zijn of haar<br />
omgeving hebben. Vroegtijdige signalering is<br />
daarom belangrijk, maar wordt vaak belemmerd<br />
door ontkenning en schuldgevoel bij<br />
degenen met een eetprobleem. Zij houden<br />
het geheim voor anderen en lopen er alleen<br />
mee rond. Ook onbegrip en gebrek aan kennis<br />
bij de omgeving belemmeren de signalering.<br />
In Nederland lijden naar schatting ongeveer<br />
5500 mensen aan Anorexia Nervosa en<br />
22.000 aan Boulimia Nervosa. De schatting is<br />
dat ongeveer 160.000 mensen lijden aan de<br />
eetbuistoornis (Binge Eating Disorder). Door<br />
bovengenoemde problemen in de signalering<br />
liggen de exacte cijfers waarschijnlijk hoger.<br />
Waarschuwingssignalen<br />
Toch zijn er in veel gevallen signalen op te<br />
merken, die kunnen wijzen op de aanwezigheid<br />
van een (beginnende) eetstoornis. Lichamelijke<br />
veranderingen zoals verandering<br />
in gewicht, het uitblijven van menstruatie,<br />
keelpijn, flauwte, duizeligheid en maag- en<br />
darmstoornissen. Veranderingen in eetgedrag<br />
zoals slecht eten, maaltijden overslaan, na<br />
het eten naar het toilet gaan, het hamsteren<br />
van voedsel en eten wegooien. Ook kunnen<br />
veranderingen in sociaal gedrag opmerkelijk<br />
zijn, zoals stemmingswisselingen, overmatig<br />
sporten, prikkelbaarheid, het vermijden van<br />
situaties als feestjes, faalangst, spanningen,<br />
gebrek aan zelfvertrouwen en overdreven<br />
prestatiegerichtheid.<br />
Eetstoornis... en dan?<br />
Wanneer het vermoeden bestaat dat iemand<br />
in de omgeving een eetstoornis heeft, is het<br />
belangrijk om tijdig aan de bel te trekken.<br />
Want hoe eerder een eetstoornis als zodanig<br />
herkend wordt, hoe beter de vooruitzichten<br />
op herstel zijn. Behandeling is gelukkig vaak<br />
mogelijk. Maar dat kan een zware en langdurige<br />
strijd zijn voor de patiënt én zijn of haar<br />
omgeving. De enorme impact die een eetstoornis<br />
kan hebben op de onderlinge relatie en het<br />
vinden van een juiste houding ten opzichte<br />
van elkaar, kunnen voor moeilijkheden zorgen<br />
in het herstelproces. Advies, begrip<br />
en steun van anderen kan dan helpen.<br />
Behandelaanbod GGZ Noord- en<br />
Midden-Limburg<br />
Binnen GGZ NML voorzien het<br />
jongerencircuit, waaronder de<br />
Adolescentenkliniek en de<br />
Kliniek voor Gedragstherapie<br />
in een behandelaanbod voor<br />
eetstoornissen. Meer informatie<br />
hierover vindt u op<br />
www.ggznml.nl Ook kunt u<br />
informatie verkrijgen via het<br />
informatiecentrum van GGZ NML<br />
via IGG@ggznml.nl.<br />
Het fonds Psychische Gezondheid<br />
zet zich in voor mensen met psychische problemen.<br />
Het Fonds geeft financiële steun aan<br />
wetenschappelijk onderzoek en projecten in<br />
de geestelijke gezondheidszorg en geeft brochures<br />
uit over psychische problemen.<br />
Meer informatie:<br />
www.fondspsychischegezondheid.nl.<br />
Eetstoornissen thema<br />
van Landelijke Dag<br />
Psychische Gezondheid,<br />
10 oktober 2007
<strong>Mentaal</strong><br />
Kliniek en deeltijd RCG Venray<br />
De tijdelijke voorzieningen in<br />
’t Kempke voor de kliniek en de<br />
deeltijd van het RCG Venray<br />
worden uiterlijk 31 oktober<br />
opgeleverd. Dat houdt in dat<br />
beide afdelingen begin november<br />
kunnen verhuizen.<br />
Lex ’t Hart sluit echter niet uit<br />
dat de verhuizing mogelijk nog<br />
iets eerder zal plaatsvinden.<br />
“De datum van 31 oktober is een keiharde<br />
afspraak met de aannemer. Wordt die<br />
datum niet gehaald, dan treedt een boeteclausule<br />
in werking. En geloof me: die<br />
clausule is zo fors, dat de aannemer zich<br />
graag aan die datum zal houden. Zijn de<br />
interim-voorzieningen in ’t Kempke daarentegen<br />
eerder dan 31 oktober beschikbaar,<br />
dan ligt er een bonus klaar. Dus ook<br />
de aannemer heeft er het grootste belang<br />
bij dat hij de deadline haalt of eerder klaar<br />
is. Hoe eerder hij kan opleveren, hoe eerder<br />
wij van de frictiekosten verlost zijn.<br />
De verbouwing had eigenlijk al op 1 april<br />
afgerond moeten zijn. Nu komen er weer<br />
zes maanden bij. Dat betekent ook weer<br />
een half jaar extra kosten. Terwijl we juist<br />
scherp op onze uitgaven moeten letten.<br />
Daarom de boeteclausule. En we volgen<br />
de voortgang van de bouw nauwgezet.<br />
Iedere veertien dagen is er een bouwvergadering.”<br />
Voor de verhuizing van de ambulante<br />
voorzieningen van het RCG Venray wordt<br />
vooralsnog geen strak tijdpad gehanteerd.<br />
“Vanwege de gewijzigde fi nanciering en<br />
beschikbare middelen willen we ons eerst<br />
goed oriënteren op de mogelijkheden”, stelt<br />
Lex. “We gaan eerst in kaart brengen wat de<br />
inschatting van de verwachte kosten is als<br />
we het klooster inrichten voor de ambulante<br />
voorzieningen. Met welke bouwkundige<br />
aanpassingen moeten we rekening houden,<br />
hoe lang gaat dat duren, welke kosten zijn<br />
ermee gemoeid, en zijn er ook goede alternatieven?<br />
We willen eerst antwoord op die<br />
vragen hebben, voordat we keuzes kunnen<br />
maken. Er zit geen tijdsdruk op dat traject.<br />
Het proces loopt wel, maar in tegenstelling<br />
tot de verhuizing van de kliniek en deeltijd<br />
is er geen deadline.”<br />
De poli voor ouderen blijft gehuisvest in ’t<br />
Kempke. Die locatie is goed te bereiken en<br />
prima toegankelijk voor de doelgroep.<br />
verhuizen<br />
uiterlijk begin november<br />
<strong>Mentaal</strong> | 25
<strong>Mentaal</strong> | 26<br />
KunstCultuur Nieuws van de<br />
‘Koele<br />
minnaars’<br />
bibliotheek<br />
De eerste hoofdstukken, waarin verschillende schrijvers aan de orde komen, zoals Balzac,<br />
Flaubert, Proust en Zola, geven inzicht in de boekenkast en de belezenheid van de schrijf-<br />
ster. Uit het hoofdstuk ‘Ziekte in autobiografi sche depressieverhalen’ krijgt men de indruk<br />
dat het meer gaat om het uitserveren van de literaire verbeelding van de depressie, dan<br />
om de lezer via literaire teksten een systematisch zicht te geven op ziektes. Hetzelfde geldt<br />
voor het hoofdstuk “Ziekte in autobiografi sche kankerverhalen”.<br />
Op pagina 178 schetst de vrouw uit het verhaal ‘The Yellow Wallpaper”, het portret van<br />
haar echtgenoot die arts is. ‘Zij lijdt onder zijn dominantie van rationele wetenschapper’;<br />
‘De arts-echtgenoot fi gureert in dit verhaal als de verpersoonlijking van de medische be-<br />
tekenis van ziekte’.<br />
“Ogenschijnlijk duidt dit verhaal aan dat de medische interpretatie van de toestand van<br />
de vrouw tekortschiet. De echtgenoot mag dan wel arts zijn, hij heeft geen inzicht in de<br />
gevoelswereld noch in de ziekte van zijn vrouw. Deze novelle kan net zozeer geïnterpreteerd<br />
worden als een getuigenis van het belang van een medische betekenisgeving om toestanden<br />
van verwarring te begrijpen.. De vrouw zelf beschrijft haar ziekteverhaal.”<br />
Bovenstaande alinea beschrijft als het ware het hele boek: Geen boek dat inzicht geeft aan<br />
patiënten, partners of verwanten, het blijft steken tussen ratio en gevoel. Hier en daar zal<br />
er herkenning zijn, maar veel van het geschrevene komt uit zeer particuliere ervaringswe-<br />
relden. Een fi losofi sch-wetenschappelijke literair-kritische studie over het onderwerp ziekte,<br />
gebaseerd op het promotieonderzoek van de auteur.<br />
abe<br />
door Sofi e Vandamme<br />
‘Medische verwoording en literaire verbeelding<br />
van ziekte in verhalen’<br />
ISBN 10 90-334-6434-9 NUR 770<br />
13 97890 334 6434 8<br />
Uitgeverij Acco,<br />
Leuven, februari 2007.<br />
232 pagina’s; 16 x 24 x 2 cm;<br />
gewicht: ca. 380 gr.<br />
Toegang tot Collectie Geneeskunde Online BSL<br />
De bibliotheek heeft al een aantal jaren een<br />
licentie voor toegang tot de GGZ-vakbibliotheek.<br />
Deze geeft elektronische toegang tot Neder-<br />
landse tijdschriften en losbladige uitgaven/<br />
naslagwerken zoals MGV, Psychopraxis etc<br />
Hier is onlangs de verpleegkundige collectie aan<br />
toegevoegd en sinds 1 juli hebben we ook<br />
toegang tot de collectie geneeskunde. Relevante<br />
tijdschriften zijn:<br />
- Bijblijven<br />
- Huisarts en Wetenschap<br />
- Nederlands tijdschrift voor Geneeskunde<br />
(nu zonder wachtwoorden!)<br />
- Nieuw Geriatrie Informatorium<br />
- Pijn Info<br />
- Tijdschrift voor Verpleeghuisgeneeskunde<br />
- Vademencum permanente nascholing huisartsen<br />
Ze zijn te vinden via de bibliotheekcatalogus in<br />
de rechtse groene balk: Tijdschriften GGZ-NML:<br />
Full text (Ned.bij Bohn Stafl eu) (totale pakket)<br />
Of via: http://www.bsl.nl/corp/common/<br />
framecreator.asp?ak=geneeskunde&ap=vakb<br />
(Collectie geneeskunde)<br />
De afzonderlijke tijdschriften zijn ook te vinden<br />
rechtsbovenaan via U zoekt? ... een e-journal<br />
Scientifi c Commons<br />
Naast Google Wetenschap is nu ook Scientifi c<br />
Commons als zoekmachine in de rechter groene<br />
balk van de bibliotheekcatalogus toegevoegd. Het<br />
is een Zwitserse zoekmachine die vrij toeganke-<br />
lijke wetenschappelijke publicaties ontsluit en een<br />
soort depot van internationale repositories biedt,<br />
dus ook materiaal van Nederlandse universiteiten<br />
zit erin. Het is de moeite waard om er eens in te<br />
zoeken. Veelal kun je doorlinken naar de full text.<br />
De bibliotheek is gesloten van 30 juli tot 13 aug.<br />
Sleutel is op te halen bij de poli van de Oostweert<br />
of bij de receptie van het hoofdgebouw.<br />
De bibliotheek is geopend van<br />
maandag t/m donderdag van<br />
8.30 tot 17.00 uur.<br />
e-mail: bibliotheek@ggznml.nl<br />
telefoon: (0478) 52 76 45
<strong>Mentaal</strong><br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Contract met arbodienst Achmea<br />
Na een voorbereidingstraject waarbij de OR optimaal is<br />
betrokken, is met instemming van de OR ervoor<br />
gekozen om opnieuw een ARBO-dienstverleningscon-<br />
tract af te sluiten met ARBO-dienst Achmea. Belang-<br />
rijke redenen hiervoor zijn:<br />
- Achmea is goed ingewerkt<br />
- er wordt overwegend positief geoordeeld over hun<br />
dienstverlening<br />
- Achmea is beter dan de concurrent in staat om<br />
pro-actief ziekteverzuimprocessen te begeleiden.<br />
Regeling arbeidsverzuim en arbeidsverzuimbegeleiding<br />
De oude regeling “ziekteverzuim en ziekteverzuimbe-<br />
geleiding” is aangepast in verband met veranderde<br />
wetgeving. Daarnaast wordt in de nieuwe versie meer<br />
het accent gelegd op de preventie van arbeidsverzuim<br />
en de consequentie die verzuim door ziekte heeft voor<br />
de werksituatie. De regeling sluit aan bij het vernieuw-<br />
de ARBO-contract. De OR stemt hiermee in.<br />
Regeling herplaatsing<br />
De regeling herplaatsing is geëvalueerd en bijgesteld.<br />
Zo is o.a. het begrip “passende arbeid” beter<br />
gedefinieerd. Gelet op de vele veranderingen in de<br />
organisatie verdient deze regeling én de toepassing<br />
ervan blijvend aandacht. Over een jaar wordt de<br />
regeling opnieuw geëvalueerd. De OR heeft ingestemd.<br />
Reiskostenregeling<br />
Berichten<br />
Ondernemingsraad<br />
Hoewel de Raad van Bestuur eerder heeft toegezegd<br />
dat vóór de zomervakantie een nieuwe reiskostenrege-<br />
ling gereed zou zijn die de huidige CAO-regeling<br />
overstijgt, moeten wij helaas opnieuw constateren dat<br />
er nog geen regeling voorligt.<br />
In de OR-vergadering van 11 juli heeft het hoofd P&O<br />
geschetst wat de mogelijke kaders zijn voor een<br />
nieuwe regeling en uitgelegd waardoor de vertragin-<br />
gen worden veroorzaakt. De OR zal zich de komende<br />
weken beraden over de geschetste kaders.<br />
Vincentiushuis<br />
De deelplancommissie heeft tweemaal een “inloopuurtje”<br />
gehouden waarin vragen geïnventariseerd en beantwoord<br />
zijn. Ook is stilgestaan bij de bejegening van medewerkers<br />
en de noodzaak van veranderingen. Een adviesaanvraag is<br />
er nog niet. Vooruitlopend hierop vraagt de OR medewer-<br />
kers van de totale divisie LCZ concrete veranderingen die<br />
doorgevoerd zijn/worden te melden bij de OR. Wij denken<br />
bijvoorbeeld aan andere taken, functiedifferentiatie, nieuwe<br />
functies, verschuivingen en detacheringen. Deze informatie<br />
kan bijdragen aan een weloverwogen adviestraject.<br />
Gedragscode voor gebruik van elektronische<br />
informatie- en communicatiemiddelen<br />
Het gaat dan om: (mobiele)telefoon, internet, e-mail,<br />
pda’s, laptops en andere huidige en toekomstige<br />
elektronische informatie- en communicatiemiddelen.<br />
De OR heeft zich bij de beoordeling van de regeling m.n.<br />
gericht op vragen rondom vertrouwelijkheid. Bijvoor-<br />
beeld: Hoe lang mogen back-ups worden bewaard en<br />
wie heeft er toegang toe? E.e.a. is voldoende afgedekt in<br />
de regeling of in wetgeving rondom privacy. De OR heeft<br />
in mei instemming verleend.<br />
Vertrek OR-lid/vacatures OR<br />
Marjos Bardoel heeft vanwege persoonlijke redenen zijn<br />
OR-lidmaatschap neergelegd. Zijn kennis en inbreng op<br />
het gebied van CAO en arbeidsomstandigheden zullen we<br />
missen. Daarmee komt het aantal vacatures in de OR op<br />
drie. Dus wil jij graag je kijk op de organisatie verbreden en<br />
met collega’s van diverse disciplines teamwork leveren,<br />
meld je dan nu aan voor OR werk! Ben je wel benieuwd<br />
naar het OR-werk maar is de stap tot kandidaatstelling<br />
(nog) te groot? Maak dan gebruik van de mogelijkheid om<br />
een woensdag te komen ‘snuffelen’. Je bent aanwezig bij<br />
een interne ondernemingsraadvergadering of een<br />
zogenaamde overlegvergadering (van de OR met de Raad<br />
van Bestuur), sluit aan bij overleg van één van de<br />
(deelplan)commissies met een manager of hoofd en krijgt<br />
zo een indruk over het OR-werk. Interesse: bel 0478<br />
527245 of mail (or@ggznml.nl) ons.<br />
3<br />
4<br />
5<br />
<strong>Mentaal</strong> | 27
<strong>Mentaal</strong> | 28<br />
Health 4 U<br />
Vanuit het Intern Medisch<br />
Centrum (IMC) van GGZ NML<br />
wordt er in het najaar van 2007<br />
een nieuwe cursus, in het kader<br />
van het project gewichtige zaken,<br />
opgestart: “Health 4 U”.<br />
Deze cursus zal zich voornamelijk<br />
richten op een verhoging van de<br />
kwaliteit van leven van de<br />
deelnemers. Dit kan worden<br />
bereikt door het ontwikkelen van<br />
een andere levensstijl bij de<br />
cursisten. Verder kan de cursus<br />
helpen bij het vergroten van het<br />
zich prettig voelen van de cliënt<br />
door bijvoorbeeld een afname van<br />
de het sociaal isolement en het<br />
gewicht. Onder de deelnemers<br />
kunnen namelijk groepjes<br />
ontstaan die samen een activiteit<br />
gaan/ blijven ondernemen.<br />
Health4U is daarom zo opgezet<br />
dat cliënten op een prettige en<br />
ontspannen manier hun<br />
levensstijl aanpassen.<br />
De cursus sluit aan op de huidige tendens<br />
binnen GGZ Nederland, namelijk dat<br />
er sprake is van een populatie cliënten<br />
die naast de psychiatrische problematiek<br />
ook moeite heeft met hun gewicht.<br />
Psychiatrische cliënten gebruiken vaker<br />
anti-psychotica, wat een verhoogd risico<br />
kan geven op overgewicht. Tevens komt<br />
het voor dat cliënten negatieve gevoelens<br />
hebben en op een negatieve manier naar<br />
zichzelf kijken. Dit kan veel en langdurig<br />
overmatig eten tot gevolg hebben. Personeel,<br />
werkend in alle lagen van de GGZ,<br />
is niet altijd voldoende op de hoogte van<br />
het probleem en de risico’s die dit probleem<br />
met zich mee kan brengen om verandering<br />
in levensstijl teweeg te kunnen<br />
brengen.<br />
Op een leuke
<strong>Mentaal</strong><br />
Het cursusprogramma zal ongeveer 16 weken duren en de structuur van ervan kan<br />
gewijzigd worden wanneer deelnemers met eigen ideeën komen. Strenge regels of<br />
eisen omtrent eten, bewegen en afvallen komen niet aan de orde. Er wordt gewerkt<br />
op basis van lotgenootschap, ervaringsdeskundigheid, persoonlijke voorkeuren<br />
en samenwerking.<br />
In de cursus zal er geprobeerd worden om de psychische en sociale oorzaken van<br />
overgewicht aan te pakken. Via registratie van eet- en beweeggewoonten worden<br />
cliënten geconfronteerd met hun gedrag, wat leidt tot bewustwording. Daarnaast<br />
zal er aandacht zijn voor het veranderen van omstandigheden zodat deze niet<br />
langer tot ongewenste gedragingen stimuleren en voor het veranderen van gedachten<br />
en gevoelens die tot ongezonde gewoonten leiden. Ten slotte wordt een<br />
methode ontwikkeld om de in de cursus toegepaste technieken vol te houden<br />
(terugvalpreventie).<br />
In principe is Health 4U bedoeld voor iedere cliënt die psychofarmaca gebruikt en<br />
problemen ervaart met zijn gewicht en/ of met het controleren ervan. Binnen GGZ<br />
NML kunnen echter in eerste instantie alleen cliënten van de Langdurig Complexe<br />
Zorg (LCZ) deelnemen aan de cursus. Voor hen wordt dinsdag 25 september 2007<br />
in de Taboerijn een presentatie over het concept “Health 4U” verzorgd. Houdt u<br />
voor meer informatie over (aanmelden voor) de informatiemiddag en over Health<br />
4U het Intranet en de informatieposters in de gaten. Voor vragen kunt u<br />
contact opnemen met Marij Rouschop, diëtiste, tel. (0478) 52 72 32 of per e-mail<br />
mrouschop@ggznml.nl.<br />
Programma presentatiemiddag<br />
14.00 -14.05 uur:<br />
Welkomswoord en middag bespreking<br />
dhr. H. Kok<br />
14.05- 14.15 uur:<br />
Openingstoespraak RvB<br />
dhr. G. Derks<br />
14.15- 14.35 uur:<br />
Gewichtige zaken een gewichtige zaak:<br />
Marijke Rouschop, dietiste<br />
14.35 -14.40 uur:<br />
Bewegen onder leiding van de<br />
bewegingsagoge Edith Rutten<br />
14.40- 15.00 uur:<br />
Pauze<br />
15.00-15.20 uur:<br />
Inhoudelijke bespreking cursus Health 4U<br />
Henk van Bremen<br />
15.20-15.30/40 uur:<br />
Vragen stellen en afsluiting dhr. H kok<br />
en ontspannen manier werken aan een gezonde levensstijl<br />
<strong>Mentaal</strong> | 29
<strong>Mentaal</strong> | 30<br />
Personalia<br />
Dienstjubileum 40 jaar<br />
Tiny Gieles-Graafland, verpl.psych. int. Thuiszorg<br />
behandeling RCG Venray<br />
1 september 2007<br />
Jo Versleijen<br />
medewerker afdeling Logistiek en Magazijn<br />
1 september 2007<br />
Dienstjubileum 25 jaar<br />
Thijs Blomsma<br />
verpleegkundige Korsakov Kliniek Behandeling<br />
1 september 2007<br />
Annemarie Janssen<br />
gedragstherapeutisch verpleegkundige KGT<br />
1 september 2007<br />
Ellie Toonen-Peeters<br />
assistent verpleegafdeling ’t Kluwe<br />
1 september 2007<br />
Pieter Verstegen<br />
soc.psych. verpleegkundige polikliniek voor Autisme<br />
en ADHD, 1 september 2007<br />
Alphons van Nispen T Pannerden<br />
psychiater Consultatie en Liaisonpsychiatrie<br />
1 oktober 2007<br />
Dienstjubileum 12,5 jaar<br />
Paul Oehlen<br />
verpleegkundige Volwassenen 1 RCG Venlo<br />
1 september 2007<br />
Jos Egger<br />
neuropsycholoog Medisch Specialisten Opleiding<br />
1 oktober 2007<br />
In dienst miv juni 2007<br />
Sanne Vriens<br />
Assistent verpleegafdeling, Helden<br />
William Buil<br />
Hoofd Huisvesting en Techniek,<br />
Huisvesting en Technische Zaken<br />
Désirée Berkx<br />
Medewerker reclassering, Justitiële Verslavingszorg<br />
Wietse Reijnders<br />
Assistent verpleegafdeling, Arcen<br />
Nora Vaal<br />
Behandelmedewerker,<br />
Behandeling & Begeleiding Locatie Venlo<br />
Sanne Liebscher<br />
Verpleegkundige, Kliniek Ouderen RCG Venray<br />
Loes Loverbos<br />
Verpleegkundige, Kliniek Jongerencircuit<br />
Chantal Biermans - Giesen<br />
Medewerker huishoudelijke zaken, Eugène/Annalaan 3-4<br />
Susanne Verdonschot<br />
Verpleegkundige, Ambulant Medische Zorg Roermond<br />
Marjolein Cox - Oymans<br />
Medewerker service, Keuken<br />
Geert Weijers<br />
Verpleegkundige, ‘t Kluwe<br />
Alda Haegens<br />
Secretaresse, Personeel en Organisatie<br />
Uit dienst miv juni 2007<br />
Rachel ter Horst<br />
Agnios, Behandeling RCG Venray<br />
Cindy Gijzen<br />
Geestelijk verzorger, Geestelijke Verzorging<br />
Dennis Massa<br />
Medewerker bedrijfsadministratie,<br />
Afdeling Bedrijfsadministratie<br />
Johanna Neijnens<br />
Secretaresse, Mutsaersoord<br />
Wendy Hoogveld<br />
Bewegingsagoog, IAC<br />
Esther Hermsen<br />
Arbeidsconsulent, Godsweerdersingel Roermond<br />
Jenny Beenders - Huber<br />
Verpleegkundige, Ambulante Medische Zorg Roermond<br />
Ron van den Hurk<br />
Verpleegkundige, de Egge<br />
Ton van Oijen<br />
Manager Zorg, LCZ<br />
Will van Bracht - Scherpenzeel<br />
Medewerker huishoudelijke zaken,<br />
Ondersteuning Vincentiushuis<br />
Albertine Vernooij<br />
Medewerker huishoudelijke zaken,<br />
Restauratieve Voorzieningen<br />
Angelique Bruning – Hoesen<br />
Medew. huishoudelijke zaken,<br />
Ondersteuning Heuvel<br />
Leo Basten<br />
Allround technicus, Afdeling<br />
Leo derde van rechts<br />
Onderhoud en Onroerend Goed<br />
Welverdiende eigen tijd voor Leo Basten<br />
Op vrijdag 29 juni heeft Leo Basten, alround-medewerker<br />
Technische dienst, na 39 dienstjaren, afscheid genomen van<br />
het instituut om in de VUT te gaan. Na een gezellig etentje in<br />
het Pelgrimshuis op de Smakt is Leo door zijn directe collega’s<br />
en onder toeziend oog van St. Jozef naar huis gestuurd om<br />
voor altijd zijn welverdiende vrije tijd in te gaan vullen.<br />
“Leo, dat je samen met je vrouw en (klein-)kinderen er nog<br />
heel lang van mag genieten in goede gezondheid.<br />
Namens de collega’s, Jos Janssen<br />
Bedankt!<br />
Per 1 juli heb ik na een dienstverband van precies 39 jaar de GGZ<br />
NML verlaten omdat ik gebruik ga maken van het flexpensioen.<br />
Bij deze wil ik allen bedanken voor de persoonlijke wensen,<br />
kaarten en andere attenties die ik heb mogen ontvangen. Een<br />
speciaal bedankt aan de Raad van Bestuur en de afdeling P&O.<br />
Leo Basten, Facilitair Bedrijf
Deze maand:<br />
Wat een lekkere zomer is het toch...<br />
B E<br />
L D<br />
E<br />
S P R<br />
A A K
De volgende <strong>Mentaal</strong> verschijnt in oktober 2007.