29.09.2013 Views

080114 ontwerp brochure VNO-NCW v20 def - VNO-NCW West

080114 ontwerp brochure VNO-NCW v20 def - VNO-NCW West

080114 ontwerp brochure VNO-NCW v20 def - VNO-NCW West

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

2008<br />

‘t Gooi,<br />

dynamische kansen<br />

binnen groene kaders


<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ’t Gooi<br />

p/a <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>West</strong><br />

Postbus 93073<br />

2509 AB Den Haag<br />

Telefoon: 070 - 349 08 10<br />

Telefax: 070 - 349 08 08<br />

E-mail: hetgooi@vno-ncwwest.nl<br />

Website: www.vno-ncwwest.nl<br />

Voorzitter: de heer J.S.J. Hillen<br />

Secretaris: mevrouw M.C.A. Stassen<br />

Colofon<br />

Coördinatie<br />

Van Doornik & Partners, Leersum<br />

www.vandoornik.com<br />

Teksten<br />

Bouwens Tekst, Utrecht<br />

www.bouwenstekst.nl<br />

Andra Journalistieke Producties, Den Haag<br />

Vormgeving<br />

100 kilo Grafi sche Vormgeving, De Meern<br />

www.100kilo.nl<br />

Druk<br />

PlantijnCasparie, Nieuwegein<br />

www.plantijncasparie.nl<br />

PROLOOG<br />

Tijd om wakker te worden. Onder deze titel verscheen twee jaar<br />

geleden een <strong>brochure</strong> van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ’t Gooi en de Kamer van<br />

Koophandel Gooi- en Eemland. In die <strong>brochure</strong> wordt aandacht<br />

besteed aan het feit dat ’t Gooi een prachtige regio is, maar dat<br />

het economisch gezien niet goed gaat. Hebben we ons verslapen?<br />

Want nog steeds vertrekken bedrijven naar omliggende<br />

gemeenten met als gevolg dat de economische dynamiek<br />

verder teloorgaat. Hoog tijd om de alarmklokken te luiden!<br />

Als ondernemer weet ik dat knelpunten als slechte bereikbaarheid,<br />

tekort aan betaalbare woningen en gebrek aan personeel<br />

en opleidingsmogelijkheden in de mediasector sterk gevoeld<br />

worden. Grote steden als Amsterdam en Utrecht lonken. En<br />

zoals uit dit boekje blijkt, voelen ook andere sectoren die knelpunten.<br />

<strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ‘t Gooi brengt, samen met de Kamer van<br />

Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland en lokale bedrijvenverenigingen,<br />

al deze knelpunten al jaren onder de aandacht<br />

van het Gewest Gooi en Vechtstreek. Goed nieuws is dan<br />

ook dat het gewest met een visie is gekomen waarin voor de<br />

komende jaren drie economische pijlers zijn benoemd: media,<br />

zorg en recreatie.<br />

Alleen bereiken we niets. Maar door krachten van bedrijven te<br />

bundelen en gezamenlijk op te trekken, partijen met elkaar te<br />

verbinden, gesprekspartner te zijn en creatief naar oplossingen<br />

te zoeken, boekt <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ‘t Gooi wel vooruitgang.<br />

Mogen wij u met dit boekje dan ook wakker schudden zodat<br />

’t Gooi een economisch aantrekkelijk gebied blijft waar mensen<br />

graag wonen en werken, en trots kan zijn op haar zorgsector,<br />

haar recreatieaanbod en haar status als hét Mediapark van<br />

Nederland.<br />

Fons van <strong>West</strong>erloo<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

1<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


INLEIDING<br />

Levendigheid in ’t Gooi!<br />

We leven en werken in een prachtig gebied en we zijn<br />

er zuinig op, althans we worden er steeds zuiniger op.<br />

Dat is mooi, maar gelijktijdig een probleem.<br />

De regio Gooi en Vechtstreek (die we voor het gemak<br />

’t Gooi noemen) bestaat uit negen gemeenten. Voor<br />

wie het nog niet weet: Blaricum, Bussum, Hilversum,<br />

Huizen, Laren, Muiden, Naarden, Weesp en Wijdemeren.<br />

Om het mooie ‘t Gooi te bewaren en leefbaar<br />

te houden voor dit moment en later is elke genoemde<br />

gemeente druk in de weer. Iedereen wil graag het<br />

groen bewaren, het centrum ontlasten van doorgaand<br />

verkeer, voldoende huizen bouwen voor de toekomst<br />

en de economie stimuleren. Dat is voor elke gemeente<br />

afzonderlijk heel moeilijk ten uitvoer te brengen.<br />

Kiezen voor een stad te zijn of juist het dorp te blijven,<br />

sociale woningbouw, wel of geen bedrijventerrein<br />

behouden en alles in een groene setting. Begin er<br />

maar aan.<br />

Het mondt uit in compromissen. Een beetje sociale<br />

woningbouw, een beetje bedrijventerrein, een beetje<br />

skyline van een stad (maar toch een dorp blijven),<br />

een beetje verkeersplan en toch alles groen houden.<br />

Moet ’t Gooi dan een drukke industriële zone worden?<br />

Geheel niet, maar ’t Gooi moet wel zichzelf te<br />

kunnen verzorgen. En met deze ‘compromissencultuur’<br />

krijgen we van alles een beetje en uiteindelijk<br />

staat de levendigheid van ’t Gooi, waar wij allen zo blij<br />

mee zijn, stil.<br />

Gaat het dan niet goed met ’t Gooi?<br />

Er is een proces aan de gang dat er al lange tijd voor<br />

zorgt dat ’t Gooi stil komt te staan, langzaam al het<br />

leven eruit gaat en het een soort sanatorium wordt<br />

voor een ieder die er woont. Krasse uitspraken! Maar<br />

kijk maar eens wat er in het recente verleden is<br />

gebeurd en trek die lijn door naar de toekomst.<br />

Van 1970 tot 2008<br />

Er was oorspronkelijk in ieder dorp of stad in ‘t Gooi<br />

een lokale economie. En die lokale economie is aan<br />

het verdwijnen. Enerzijds omdat de gemeenten kiezen<br />

voor bedrijven op een andere locatie en de vrijgekomen<br />

locaties liever invullen met woningbouw, en zij<br />

daarnaast een ontmoedigingsbeleid voor uitbreiding<br />

van bestaande activiteiten voeren. Anderzijds omdat<br />

er minder arbeidskrachten te vinden zijn in combinatie<br />

met een steeds moeilijker bereikbaarheid van de<br />

bedrijventerreinen.<br />

Groen wordt steeds belangrijker. Er wordt zeer beschermend<br />

omgegaan met elke m 2 natuur.<br />

Lokale bestuurders zijn verdeeld over de regionale<br />

invulling en van de uitvoer van een regionaal plan<br />

komt weinig terecht. De bewoners van ’t Gooi zijn<br />

terecht trots op hun groen en stemmen op lokale<br />

politici om dit zo te behouden. Een ieder is druk<br />

bezig binnen zijn of haar eigen activiteit te denken en<br />

te handelen. Er is nagenoeg geen samenwerking tussen<br />

de lokale economie in de regio en het ene na het<br />

andere bedrijf vertrekt.<br />

Van 2008 tot 2025<br />

Het proces zal nu nog sneller gaan. Grote gebieden<br />

zijn al verklaard tot een ‘ no go area’ voor nieuwe inrichting<br />

als woningbouw, wegenaanleg en bedrijventerreinen.<br />

Er zijn rode contouren bepaald waarbinnen<br />

slechts beperkte kansen liggen. Nieuwe wegen zijn<br />

praktisch onmogelijk, woningbouw alleen op beperkte<br />

schaal en dan vaak voor het duurdere segment. Omdat<br />

iedereen in ’t Gooi wil wonen omdat het zo mooi<br />

groen is, is het gevolg dat de huizenprijzen, en -huren,<br />

stijgen en onbereikbaar worden voor een grote groep<br />

’werkers.’<br />

Bedrijven verplaatsen hun activiteiten nog meer naar<br />

buiten ‘t Gooi. Ook de lokale verzorgende economie.<br />

Hele volksstammen reizen ’s morgen het gebied uit om<br />

elders te gaan werken en dezelfde aantallen komen<br />

van buitenaf het gebied in voor het verzorgen van de<br />

lokale economie. ’s Avonds is deze verplaatsing exact<br />

andersom. Overvolle wegen op de piekmomenten zijn<br />

het gevolg. Vrijgekomen bedrijventerreinen worden<br />

bestemd voor woningbouw. Zorg, media en toerisme<br />

worden als economische speerpunten aangewezen<br />

maar er zijn geen werknemers meer om het in te<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

3<br />

vullen. De zelfverzorgendheid van de regio komt onder<br />

druk te staan. De hovenier, de loodgieter, de thuiszorgverlener;<br />

zij komen van buiten de regio. Het winkelaanbod<br />

wordt eenzijdig. Centra van de diverse<br />

gemeenten zijn moeilijk te bereiken waardoor<br />

bezoekersaantallen teruglopen.<br />

Wat moet er gebeuren?<br />

De onderlinge samenhang van het geheel is belangrijk!<br />

De samenhang tussen Wonen, Werken en Welzijn.<br />

Wonen<br />

Het is belangrijk dat het aanbod van het soort<br />

woningen een weerspiegeling is van de behoefte<br />

in een regio. Het blijkt dat jongeren uit de regio<br />

wegtrekken als zij het huis uit gaan omdat zij in de<br />

regio geen passende woonruimte kunnen krijgen. Na<br />

hun studie kunnen zij niet terugkeren; er zijn onvoldoende<br />

woningen, van sociale huur- tot goedkope<br />

koopwoningen, voor diegenen die de arbeidsbehoefte<br />

van de lokale economie invullen.<br />

Onderwijs; de verandering in het aanbod van de<br />

verschillende opleidingen<br />

Sport; leegloop van de verenigingen na de jeugdklasse<br />

Werken<br />

Bijna alle grote, al dan niet industriële, bedrijven zijn<br />

vertrokken uit ’t Gooi. Wat rest is invulling van de<br />

lokale, kleinere economie. Naast de mediasector zijn<br />

de laatste jaren ook de zorg en het toerisme herkend<br />

als nieuwe economie. Zonder voldoende woonruimte<br />

voor de mensen die nu al werkzaam zijn in deze<br />

takken of daarin zullen gaan werken, is het echter<br />

bijna onmogelijk deze takken tot bloeiende economieën<br />

te laten uitgroeien.<br />

Toerisme, zorg en media zijn de nieuwe sterke pijlers<br />

voor de Gooise economie


Welzijn<br />

Wonen en werken zijn in ’t Gooi niet herkenbaar aan<br />

elkaar gekoppeld. Door het vertrek van veel bedrijven<br />

met het achterblijven van de werknemers en het hier<br />

wonen en elders werken, is er dagelijks een exodus op<br />

de doorgaande wegen en staat alles vast. De bedrijven<br />

binnen de lokale economie kunnen geen geschikte<br />

invulling krijgen van de arbeidsplaatsen en trekken<br />

weg uit ’t Gooi.<br />

Lokale economie; komt straks van buiten de regio<br />

Verkeer; wonen en werken zijn onnodig losgekoppeld<br />

en zorgt voor een verkeersinfarct<br />

Groen; er moeten keuzes gemaakt worden waar groen<br />

“opgeofferd” moet worden voor een beter welzijn voor<br />

ons allen<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

Bestuurlijke vernieuwing<br />

Het probleem van de bestuurlijke vorm van ’t Gooi is<br />

dat integraal beslissingen nemen om deze samenhang<br />

te herkennen en verbeteringen door te voeren,<br />

nagenoeg onmogelijk is. Elke gemeente heeft haar<br />

eigen belang en dient deze ook te verdedigen.<br />

Op dit moment leeft de gemeentelijke herindeling.<br />

Dit is om economische redenen misschien zinvol,<br />

maar de problemen rond de gemeentelijke individuele<br />

belangen worden hierdoor alleen maar groter.<br />

Ook bestaat het gevaar dat gedurende de periode<br />

van gemeentelijke herindeling de aandacht gericht<br />

wordt op interne aangelegenheden. Het slagvaardig<br />

omgaan met de problemen in de regio kan daar<br />

de dupe van worden.<br />

media groen verkeer lokale<br />

Moet de gemeentelijke herindeling niet doorgaan?<br />

Natuurlijk moet dit proces doorgaan, maar dan om<br />

moverende economische redenen en met extra bestuurlijke<br />

aandacht voor regionale noden en ambities.<br />

De gezamenlijke kracht van het besturen en uitvoeren<br />

moet groter worden. Dus als de kosten lager<br />

worden en het gemeentelijke apparaat effi ciënter<br />

gaat functioneren, moet de gemeentelijke herindeling<br />

zeker doorgang vinden. Kijk wat er nu gebeurt<br />

met de BEL gemeenten. Een perfect voorbeeld van<br />

een op economische motieven gedreven samengaan<br />

van de gemeentelijke apparaten.<br />

Te veel bestuurders voor een te klein gebied<br />

’t Gooi telt op dit moment circa 240 bestuurders voor<br />

een gebied met ongeveer 240.000 inwoners. Een<br />

stad met een vergelijkbaar inwonersaantal telt circa<br />

40 bestuurders, met slechts een aantal portefeuillehouders<br />

binnen het College. Gooistad is misschien<br />

niet de lokale, maar wel de bestuurlijke oplossing.<br />

Er moet een gulden middenweg gevonden worden<br />

waarin de lokale (dorpse) belangen gewaarborgd zijn<br />

en afgestemd worden op de regionale belangen (de<br />

samenhang). Op regionaal niveau kunnen dan<br />

besluiten worden genomen als ‘waar komen de<br />

hoofdwegen, waar het voortgezet onderwijs, waar<br />

komt de stad en waar blijft het dorp?’ Dat alles<br />

in het kader van de leefbaarheid en levendigheid<br />

van ’t Gooi met behoud van de lokale identiteit.<br />

Het gaat iedereen aan!<br />

<strong>VNO</strong> <strong>NCW</strong> ’t Gooi is sinds enkele jaren actief om de<br />

boodschap van de samenhang van Wonen, Werken en<br />

Economie met de gevolgen voor de jeugd, het onderwijs<br />

en het verkeer, uit te dragen. Het gaat niet alleen<br />

om de bedrijven in ’t Gooi. Dat blijkt ook wel uit die<br />

boodschap. Buiten de grote bedrijven en de bedrijvenverenigingen<br />

zijn ook de scholen, woningbouwverenigingen<br />

en sportverenigingen betrokken en<br />

uitdrager van deze boodschap. En de natuur is de<br />

randvoorwaarde.<br />

Gezamenlijk willen wij dan ook de bestuurders in<br />

’t Gooi duidelijk maken dat wij verder willen. Verder<br />

met dit gebied, nu en in de toekomst, maar dan ook<br />

met elkaar. Er moeten keuzes gemaakt worden. Alle<br />

betrokken organisaties zijn zich ervan bewust dat een<br />

en ander alleen kan gebeuren als er wordt samengewerkt;<br />

ook tussen deze organisaties en de bestuurders<br />

van de desbetreffende gemeenten met haar<br />

ambtelijke apparaten.<br />

Wij zijn al begonnen. Doet u ook mee?<br />

Binnen de verschillende sectoren Wonen, Werken en<br />

Welzijn wordt de uitdaging aangegaan en gaat men<br />

communiceren, samenwerken en plannen maken. Of<br />

het nu gaat om bestuurders van woningcorporaties,<br />

sportverenigingen, onderwijsinstellingen, lokale bedrijven,<br />

grote bedrijven, de zorginstellingen, mediasector<br />

of het toerisme… allen herkennen de samenhang<br />

tussen Wonen, Werken en Welzijn.<br />

Graag laten wij hen aan het woord. Alleen zij kunnen u<br />

direct en zelf vertellen wat er speelt, wat hun invulling<br />

van de samenhang is en hoe wij samen verder gaan.<br />

Want er is een toekomst voor ’t Gooi.<br />

Onze toekomst ………


INHOUDSOPGAVE<br />

1 Proloog door Fons van <strong>West</strong>erloo<br />

2 Inleiding door Hans van der Eijk, bestuurslid <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>West</strong><br />

7 Inhoudsopgave<br />

8 Verkeer door Jan Rensen<br />

10 Verkeer door Peter Kortenhorst<br />

12 Wonen door Anne Wilbers en Ben Hammer<br />

16 Werken door Hans van der Eijk<br />

18 Werken door Claudia Zuiderwijk<br />

20 Werken door Ton Marechal<br />

22 Toerisme door Ties Hilgers en Hedwig Saam<br />

26 Onderwijs en Sport door Willem te Riele en Serge Spoelstra<br />

30 De Groene Kaders door Alfred van den Bosch<br />

32 Epiloog door Hans Hillen, voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> <strong>West</strong><br />

34 Factsheet<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

7


Oplossen fi leprobleem:<br />

eerst het zuur, dan het zoet<br />

Jan Rensen<br />

De bereikbaarheid van Hilversum is geen interne<br />

kwestie. Als er weer eens een gast te laat verschijnt in<br />

een radioprogramma wordt dat luid en duidelijk via de<br />

ether verkondigd. ‘Onze bereikbaarheid is echter niet<br />

slechter of beter dan die in de rest van het land. We<br />

moeten de situatie beslist niet dramatiseren’, aldus<br />

de Hilversumse wethouder van onder andere Economische<br />

zaken Jan Rensen. ‘Zeker niet nu de negen<br />

gemeenten in de regio op één lijn zitten.’<br />

Dat de bereikbaarheidsproblemen van Hilversum luidkeels<br />

via de radio het land in worden gestuurd is ‘pech,<br />

maar ook ons geluk. Iedereen weet ervan en dat is<br />

een van de redenen dat het rijk een paar jaar geleden<br />

25 miljoen euro ter beschikking stelde’, aldus Jan<br />

Rensen. Als enige van de negen gemeenten in Gooi<br />

en Vechtstreek heeft Hilversum dan ook een Integraal<br />

Bereikbaarheidsplan. Een reeks aan maatregelen, zoals<br />

ondertunnelde kruispunten, verkeerspleinen, toeritdoseringen<br />

en betere aansluitingen op het openbaar<br />

vervoer, moet er voor zorgen dat forensen en bewoners<br />

snel en zonder fi les op de plek van bestemming<br />

komen. ‘Al moet iedereen er rekening mee houden dat<br />

het dit jaar niet beter, maar slechter wordt. Ook hier<br />

geldt: eerst het zuur, dan het zoet’, aldus Rensen. Hij<br />

kijkt uit naar het einde van alle werkzaamheden, want<br />

‘het beeld dat we slecht bereikbaar zijn, staat de economische<br />

ontwikkeling soms in de weg. Het lijkt erop<br />

dat ondernemers minder snel kiezen voor Hilversum<br />

vanwege de bereikbaarheid. Zo ben ik nu in onderhandeling<br />

met een grote winkelketen die zich het liefst<br />

in het centrum vestigt. Dat moet ook, want zet zo’n<br />

grote winkel aan de rand van je stad en veel bezoekers<br />

trekken de binnenstad uit en dat willen we niet. Die<br />

winkelketen vraagt - heel begrijpelijk - bijna als eerste<br />

hoe het zit met de bereikbaarheid en de parkeer-<br />

mogelijkheden. Ik kan dan natuurlijk zeggen dat we<br />

er alles aan doen en dat het over een paar jaar veel<br />

beter is, maar een bedrijf heeft meer nodig dan<br />

beloften. Daarbij komt natuurlijk dat de binnenring<br />

in Hilversum een gegeven is. Daar kan niets meer aan<br />

veranderd worden.’<br />

Geen drama<br />

Het bereikbaarheidsplan van Hilversum behelst dan<br />

ook vooral verbeteringen aan de in- en uitgaande<br />

routes en de buitenring; via tunnels, pleinen en<br />

wegverbreding moet hier het verkeer over een aantal<br />

jaren probleemloos doorstromen. Of het dan tijd is<br />

om diezelfde dj’s te laten zeggen hoe geweldig<br />

bereikbaar Hilversum is? Rensen moet er om lachen:<br />

’Ik geloof niet dat wij die dj’s zo kunnen sturen.’<br />

Volgens Rensen is het dus een kwestie van twee, drie<br />

jaar voordat de grootste knelpunten in Hilversum zijn<br />

opgelost. ‘Een aantal resultaten is al merkbaar. Sinds<br />

december 2007 is Hilversum veel beter bereikbaar met<br />

de trein omdat alle intercity’s stoppen op het station.<br />

Daarnaast wordt het mediapark veel beter bediend<br />

dankzij extra stops in Hilversum Noord.’<br />

Ook de regionale bereikbaarheid beziet Rensen met<br />

een positief oog: ‘ik blijf erbij dat we de situatie niet<br />

moeten dramatiseren. We moeten ophouden met<br />

klagen, want dat versterkt het beeld van onbereikbaarheid<br />

en zo bijten we in onze eigen staart. De twee<br />

grootste regionale knelpunten liggen nu bij minister<br />

Eurlings op het bureau en worden waarschijnlijk snel<br />

aangepakt.’<br />

Heldere keuzes<br />

Rensen is ondanks de problemen rondom de bereikbaarheid<br />

best tevreden met de economische situatie<br />

in zijn gemeente. ‘De economie ontwikkelt zich goed,<br />

zelfs beter dan die in de omgeving. Dat hebben we<br />

vooral te danken aan de creatieve en innovatieve<br />

bedrijvigheid rondom de media.’ Rensen is ook tevreden<br />

over het feit dat de negen regiogemeenten op één<br />

lijn zitten wat de economische speerpunten betreft.<br />

‘Dat was vroeger wel anders. Daar hebben we zelf aan<br />

bijgedragen, laat daar geen misverstand over bestaan.<br />

De contacten waren slecht en de bestuurders hadden<br />

weinig op met het gewest, terwijl ze er natuurlijk deel<br />

van uitmaakten. Dat is nu echt veranderd; we hebben<br />

duidelijke keuzes gemaakt. Allereerst voor het verbeteren<br />

van de bedrijventerreinen, of liever gezegd,<br />

werklandschappen. Deze moeten klimaatneutraal,<br />

vriendelijker en beter toegankelijk met het openbaar<br />

vervoer worden. Ten tweede hebben we een duidelijke<br />

keuze gemaakt voor zorg, toerisme en media.’ Rensen<br />

wijst trots naar het weekblad Elsevier dat de stad op<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

9<br />

nummer vier zette op het lijstje van kennissteden en<br />

op nummer acht van de distributiecentra. ‘Vooral dat<br />

laatste kwam voor velen als een verrassing, want de<br />

productie en de overslag van content die de mediabedrijven<br />

leveren aan ondernemingen in binnen- en<br />

buitenland, wordt nooit op die manier bekeken. Maar<br />

het is natuurlijk de schoonste vorm van transport die<br />

je maar kunt bedenken.’<br />

Pindakaasfabriek<br />

Een coöperatieve houding levert op den duur veel<br />

meer op volgens Rensen: ‘Het gaat erom dat je elkaar<br />

niet ziet als concurrenten, maar als deel van een<br />

groter geheel zoals de Noordvleugel. Vroeger zeiden<br />

we gewoon ‘nee’ als een pindakaasfabriek vroeg of ze<br />

zich in onze gemeente kon vestigen. Nu zeggen we:<br />

‘Liever niet bij ons, maar ga eens kijken in de Zaanstreek.<br />

Die biedt veel meer mogelijkheden, want daar<br />

ligt het zwaartepunt van de voedselindustrie.’ Die<br />

coöperatieve houding van de negen gemeenten bracht<br />

ze ook meer waardering van de provincie. ‘Die heeft<br />

nu meer aandacht voor ons. Wij gaan straks samen op<br />

handelsmissie naar Californië om te bevorderen dat<br />

de distributie van Amerikaanse content via Hilversum<br />

gaat lopen; radio- en televisieproducties maar ook<br />

databestanden, internetverkeer zoals streaming<br />

video, online gaming, wereldwijde zoekmachines.<br />

Crossmedia, multimedia, ze hebben een enorme<br />

economische potentie. En dan denken we in Hilversum<br />

niet alleen aan traditionele omroepen maar ook<br />

aan de kleine creatieve bedrijven. Daar zit de groei.<br />

Uiteindelijk willen we de media gateway to Europe<br />

worden.<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Peter Kortenhorst<br />

Regio moet vrije busbanen krijgen<br />

Wie als regio wil groeien, moet investeren in mobiliteit.<br />

‘Eigenlijk is het al erg laat, want de automobilist staat<br />

niet alleen tijdens de spits stil, maar de hele dag’, aldus<br />

Connexxion-bestuurder Peter Kortenhorst. ‘Vrije banen<br />

voor de bus en het snel oplossen van de grootste<br />

knelpunten op de weg zijn geboden.’<br />

Economische groei zorgt voor mobiliteit en gebrek<br />

aan mobiliteit werkt remmend op die groei. Volgens<br />

Kortenhorst is het dus zaak fors te investeren in<br />

mobiliteit in de regio Gooi en Vechtstreek, zeker<br />

gezien de knelpunten. ‘Er is behoefte aan een mobiliteitsplan,<br />

zoals vroeger het deltaplan.’ Kortenhorst<br />

investeert het liefst in het openbaar vervoer en in vrije<br />

banen voor de bus. ‘Want alleen als de bus sneller is<br />

dan de auto, zullen de mensen overstappen. Ik vergelijk<br />

het openbaar vervoer wel eens met het vliegtuig. De<br />

luchtvaartmaatschappijen zorgen voor meer reizigers,<br />

door vaker te vliegen. Dat moet dus ook met andere<br />

vormen van openbaar vervoer gebeuren, zoals de<br />

trein en de bus. Frequentie is erg belangrijk. Bus, tram,<br />

metro…, ze moeten in de economische centra om de<br />

vijf minuten rijden. En dan niet alleen van station naar<br />

station in het hart van een stad, maar het openbaar<br />

vervoer moet ook de bedrijventerreinen en ziekenhuizen<br />

aandoen. Dat kan echter alleen door gebruik te<br />

maken van vrije infrastructuur.’<br />

Er zijn grenzen<br />

Kortenhorst vindt de bereikbaarheid van stad, dorp<br />

en bedrijventerrein voor iedereen van groot belang,<br />

maar wat Connexxion betreft is er een grens aan de<br />

verantwoordelijkheid. ‘Natuurlijk heb je als vervoersbedrijf<br />

een maatschappelijke taak. Maar wij zijn geen<br />

charitatieve instelling. We zijn best bereid om twee<br />

jaar aanloopverliezen in te calculeren, maar dan<br />

moeten we wel redelijk zeker weten dat we daarna<br />

geld gaan verdienen. Nee, het is niet aan ons om naar<br />

een projectontwikkelaar af te stappen en te praten<br />

over de bereikbaarheid van een bedrijventerrein in<br />

aanbouw. Normaal gesproken gebeurt het precies<br />

andersom: de projectontwikkelaar neemt met ons<br />

contact op. Of niet.’<br />

Investeren in openbaar vervoer<br />

Het is dus de hoogste tijd dat er fl ink wordt geïnvesteerd<br />

in het openbaar vervoer, aldus de voorzitter<br />

van de Raad van Bestuur van Connexxion. ‘Want dat<br />

openbaar vervoer is de afgelopen jaren slachtoffer<br />

geworden van bezuiniging na bezuiniging. Je kunt de<br />

snelwegen verbreden wat je wilt, maar je loopt dood<br />

op de steden. Al dat verkeer moet een keer de stad in<br />

en dat gaat over het algemeen via tweebaanswegen.<br />

Als je de snelwegen verbreedt, dan verkort je wellicht<br />

de fi les, maar die fi le wordt dus breder en uiteindelijk<br />

gaat de reistijd niet omlaag.’ Als bestuurder van een<br />

bedrijf dat een groot deel van de omzet haalt uit het<br />

busvervoer, is het niet verwonderlijk dat Kortenhorst<br />

pleit voor vrije busbanen. ‘Als er geen vrije banen zijn<br />

heeft een bus geen zin, want die staat in dezelfde fi le<br />

als de auto’s. Het zou natuurlijk mooi zijn als er een<br />

geheel eigen structuur komt, maar een vrije strook<br />

kan al uitkomst bieden. Kijk bijvoorbeeld naar Almere,<br />

daar werkt het prima. Natuurlijk kan een extra baan<br />

niet overal even gemakkelijk worden ingepast. In<br />

Hilversum bijvoorbeeld heb je bijna uitsluitend tweebaanswegen.<br />

Dat wordt dus lastig, tenzij je nog meer<br />

eenrichtingverkeer instelt.’<br />

Volgens Kortenhorst gaat het om meer dan alleen de<br />

vrije busbaan. ‘Ook goede aansluitingen op andere<br />

vormen van openbaar vervoer, transferia en voorzieningen<br />

bij die transferia zoals winkels horen erbij.<br />

Want op die manier trek je passagiers en heb je meer<br />

passagiers, dan wordt het transport betaalbaar. Kijk<br />

naar de wereldsteden; het openbaar vervoer is daar<br />

meer rendabel dankzij de grote hoeveelheid passagiers.<br />

Er is in New York niemand die het in zijn hoofd<br />

haalt om met de auto naar Wall Street te gaan. Als je<br />

er al een parkeerplaats vindt kost die een fortuin.’<br />

Meer oplossingen<br />

Naast oplossingen via het openbaar vervoer, voelt<br />

Kortenhorst wel voor een scheiding van het bestemmingsverkeer<br />

en het doorgaande verkeer in ‘t Gooi.<br />

‘Houd het doorgaande, lange afstandsverkeer op de<br />

snelwegen en leidt het bestemmingsverkeer naar de<br />

provinciale en lokale wegen. Nu zijn de afritten<br />

erg kort, waardoor het verkeer al snel opstroopt.<br />

Overigens is het wel zaak te kijken wat er gebeurt op<br />

de punten waar de auto’s het regionale net op rijden.<br />

De kans is groot dat daar lange fi les ontstaan en dan<br />

heb je alleen het probleem verplaatst. Volgens mij<br />

zijn die aftakkingen prima locaties voor transferia. Ik<br />

realiseer me nu dat er in Gooi en Vechtstreek helemaal<br />

geen transferia zijn. Punt van aandacht dus.’<br />

Knelpunten<br />

In 2006 heeft adviesbureau Goudappel Coffeng<br />

voor het gewest als geheel een verkeersanalyse uitgevoerd<br />

om te zien wat de knelpunten waren in het<br />

hele gebied. Uit het onderzoek bleek dat de meeste<br />

problemen zich voordoen op het snelwegennet<br />

- berucht zijn de A1, A2 en de A27, al hebben de<br />

problemen op de A27 vooral te maken met capaciteitsproblemen<br />

bij Utrecht - en dat er, ondanks alle<br />

plannen, een toename van knelpunten te verwachten<br />

is. Alleen de voorgestelde spitsstroken, zoals op de<br />

A1 van Bussum naar Eemnes, zouden enig soulaas<br />

kunnen bieden.<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

11<br />

De regionale knelpunten zijn minder groot dan die op<br />

het rijkswegennet. De meeste problemen doen zich<br />

voor tijdens de ochtendspits; het is lastig Hilversum<br />

binnen te komen, ook slibben de afritten naar Naarden-<strong>West</strong><br />

en Huizen dicht. De gemeentelijke plannen<br />

bieden weinig verlichting: de bekende problemen<br />

nemen in omvang toe en er komen nieuwe knelpunten<br />

bij zoals de N236 bij Weesp en de Rondweg Oost<br />

bij Huizen. De afsluiting van de aansluiting Naarden-<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

‘t Gooi<br />

<strong>West</strong> heeft weinig effect voor de regio, terwijl het lokale<br />

wegennet zelfs meer wordt belast. Het onderzoeksbureau<br />

keek ook naar de effecten van een hoogwaardige<br />

busverbinding tussen Hilversum en Huizen. Die<br />

zorgt weliswaar voor een vermindering van 5500<br />

autoritten per dag, maar de gevolgen zijn nauwelijks<br />

merkbaar op het regionale wegennet. Op lokaal<br />

niveau zijn het vooral de kruispunten die problemen<br />

opleveren.<br />

economie<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

media groen verkeer lokale


Veel eigen bezit in ‘t Gooi<br />

De Gooi en Vechtstreek is een van de duurste regio’s van Nederland. Vergeleken met het landelijk gemiddelde<br />

telt de regio veel minder huurhuizen in het goedkopere segment. Er zijn ongeveer 37.500 huurwoningen in de<br />

regio, waarvan de Alliantie Gooi & Vechtstreek ongeveer veertig procent (14.000 woningen) in bezit heeft. ‘t Gooi<br />

kent een hoog eigen bezit (57 procent) en van dat percentage zit zeventig procent ook nog eens in het topsegment.<br />

De vraag is groter dan het aantal beschikbare woningen in het goedkope en middensegment. De Alliantie Gooi &<br />

Vechtstreek is de grootste corporatie in het gebied en heeft dan ook de grootste bouwopgave voor de komende<br />

tien jaar, zowel wat nieuwbouw als woningverbetering betreft.<br />

De Alliantie Gooi & Vechtstreek maakt deel uit van de Alliantie, een van de grootste corporaties van Nederland met<br />

60.000 woningen in het gebied tussen Amersfoort, Almere en Amsterdam.<br />

Rode loper voor jongeren in ‘t Gooi<br />

Vraag en aanbod woningen beter<br />

op elkaar afstemmen<br />

Op een advertentie in de woonkrant reageren<br />

gemiddeld zo’n 450 jongeren. Koophuizen in de<br />

goedkopere sector zijn net zo populair als ze schaars<br />

zijn. Ruimte voor nieuwbouw is er nauwelijks. Vooral<br />

voor jongeren en starters is het daarom bijna ondoenlijk<br />

om in ‘t Gooi aan een huis te komen, erkennen<br />

zowel portefeuillehouder Volkshuisvesting van het<br />

Gewest Gooi en Vechtstreek Ben Hammer als Anne<br />

Wilbers, directeur van de Alliantie Gooi & Vechtstreek.<br />

Daarom riepen de regionale corporaties 2008 uit tot<br />

het jaar van de jongeren en ligt er sinds januari 2008<br />

de eerste gezamenlijke woonvisie van gemeenten<br />

en corporaties. ‘Zij hebben de wil om deze allereerste<br />

visie daadwerkelijk om te zetten in concrete acties.’<br />

Het is prachtig wonen in ‘t Gooi. Dat vindt heel<br />

Nederland en heel Nederland zou er dan ook best<br />

een huis willen hebben. Het gevolg van deze immense<br />

populariteit is natuurlijk wel dat de prijzen van de<br />

huizen gelijke tred houden met die populariteit.<br />

En dat betekent weer dat voor starters, die over het<br />

algemeen een meer bescheiden budget tot hun<br />

beschikking hebben, te weinig huizen beschikbaar<br />

zijn. Voeg daarbij het feit dat er nauwelijks ruimte is<br />

voor nieuwbouw en dat er voor jongeren maar mondjesmaat<br />

huurhuizen vrij komen en het probleem is<br />

helder: jongeren zijn nodig voor de toekomst van<br />

de regio, maar de regio geeft hen die toekomst<br />

nauwelijks. Volgens Hammer legt dit een grote druk<br />

op de regionale dynamiek. Gezien de zwaarte van het<br />

Anne Wilbers Ben Hammer<br />

probleem ligt het voor de hand meer ruimte te reserveren<br />

voor nieuwbouw, ook buiten de rode contouren.<br />

Maar Hammer wil niet tornen aan deze contouren.<br />

‘Al kun je wel verschil maken tussen gewoon groen<br />

gebied en beschermd natuurgebied. Volgens mij kun<br />

je, binnen de rode contouren, op de grens van gewoon<br />

groen best nieuwbouw plegen, overigens met respect<br />

voor datzelfde groen. Neem bijvoorbeeld de wijk Anna’s<br />

Hoeve en de aanpak van het voormalige Philipsterrein.’<br />

Passie voor volkshuisvesting<br />

Omdat de problemen gemeenteoverschrijdend zijn,<br />

werd in 2007 voor het eerst een gewestelijke woonvisie<br />

geformuleerd. Gemeenten en corporaties werkten<br />

de afgelopen maanden eendrachtig aan deze<br />

visie. Anne Wilbers: ‘Wij zijn hier echt heel blij<br />

mee. De kracht ligt in het richtinggevende element<br />

voor zowel de gemeenten als de corporaties.<br />

We hebben allemaal de intentie die richting ook<br />

te volgen. Dat betekent ook dat we iedereen<br />

kritisch kunnen aanspreken als van de weg wordt<br />

afgeweken, want natuurlijk zullen bestuurders,<br />

eenmaal onderweg, het eigenbelang niet uit<br />

het oog verliezen. En soms zijn zaken lokaal al<br />

bepaald. Maar het commitment is er zeker. Ik weet<br />

niet hoe het er over een paar jaar uit zal zien als er<br />

weer verkiezingen zijn geweest. Ik kan niet zeggen of<br />

de intentie anders zal zijn omdat de politieke constellatie<br />

is veranderd. Wat ik wel weet is dat we nu met<br />

heel verschillende mensen om de tafel zitten, die allemaal<br />

gepassioneerd spreken over volkshuisvesting in<br />

de breedste zin. De kunst is natuurlijk om een stap te<br />

zetten van de abstractie van een visie naar de concrete<br />

uitwerking in de praktijk. We hebben daarom een<br />

stuurgroep aangesteld die de vertaalslag gaat maken<br />

en daar heb ik alle vertrouwen in.’<br />

Niet het onderste uit de kan<br />

Zowel Wilbers als Hammer praten niet graag over<br />

aantallen. Bij herhaling verzekeren ze dat het gaat om<br />

een mismatch van vraag en aanbod, niet zozeer van<br />

een echt tekort. Hammer: ‘Iedereen heeft een dak<br />

boven het hoofd, maar niet iedereen heeft het dak<br />

dat bij hem past.’ Wilbers: ‘De discussie over aantallen<br />

is niet interessant. Als je kijkt naar onze positie binnen<br />

Europa, zijn we een van de landen met de meeste<br />

woningen in de goedkope huursector. Hier in ‘t Gooi<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

13<br />

moeten we ons neerleggen bij de realiteit dat er geen<br />

ruimte is voor ongebreidelde nieuwbouw. Het is veel<br />

effectiever om te kijken naar de aansluiting van vraag<br />

en aanbod. Maar om het probleem echt op te lossen<br />

zal er iets moeten gebeuren aan de doorstroming. Het<br />

gaat om de juiste mensen in de juiste woning, kijkend<br />

naar type, kwaliteit en prijs. Waar ik wel in geloof is<br />

bijvoorbeeld af te spreken dat zestig procent van de<br />

woningen bestemd wordt voor de lage inkomens en<br />

vijfendertig procent voor de jongeren. Het gaat om<br />

een steeds verdere aanscherping van het aanbod.’<br />

Hammer komt met een oplossing die in ieder geval<br />

een deel van het probleem aanpakt: ‘Wij vragen de<br />

corporaties om te bekijken of het mogelijk is bij bouwprojecten<br />

een contingent woningen op te kopen en<br />

deze te bestemmen voor de huur. De corporaties<br />

kunnen deze panden dan weer na een jaar of twintig<br />

verkopen. Volgens mij kan dat redelijk budgetneutraal.’<br />

Hammer doelt met name op projecten waar ontwikkelaars<br />

de grond in handen hebben, zoals de Bloemendalerpolder<br />

en waar de gemeente dus niet kan<br />

sturen. Wilbers wil graag het gesprek aan, maar plaatst<br />

wel een kanttekening: ‘Normaal gesproken passen<br />

wij per woning 80.000 tot 100.000 euro bij. Dat zou<br />

bij een woning in een hoger marktsegment zomaar<br />

kunnen oplopen naar 160.000 euro. Wij willen graag<br />

woningen realiseren. Maar wel woningen waar onze<br />

doelgroep behoefte aan heeft.’<br />

Over tien jaar is het op<br />

De snelste manier om in de regio een passend aanbod<br />

te creëren is volgens Ben Hammer de aanpak van de<br />

bestaande voorraad: ‘Ik vind overigens dat er soms wel<br />

teveel nadruk wordt gelegd op de nieuwbouw. Voor<br />

ons is het zeker niet de belangrijkste optie. Enerzijds<br />

omdat de ruimte eindig is. Ik schat dat we over tien jaar<br />

wat dat betreft zijn uitgepraat. Dan is er geen ruimte<br />

meer voor nieuwe projecten buiten de bestaande<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


ebouwing. Anderzijds verloopt nieuwbouw over<br />

het algemeen traag hier in Nederland vanwege het<br />

lange inspraaktraject. Volgens mij is verdichting de<br />

snelste manier en wat mij betreft wordt daarbij ook<br />

uitdrukkelijk de verstening in de lucht betrokken.<br />

Ik spreek nu even als gewestelijk bestuurder én als<br />

wethouder in Hilversum: we moeten in onze eigen<br />

gemeente echt de hoogte in. Natuurlijk zijn we<br />

niet van plan om hoogbouw te plegen in het echte<br />

landelijke gebied. Maar het kan bijvoorbeeld best in<br />

de Spoorzone. Ik weet nu al dat dit idee stof zal<br />

doen opwaaien – het zoveelste gekke idee - maar ik<br />

durf die discussie wel aan.. Trouwens, we zullen wel<br />

moeten, want anders hebben de ouderen in onze<br />

regio straks echt een probleem. Want dan wonen<br />

alle jongeren in Almere of nog verder.’<br />

Extremen in de regio<br />

Wilbers beaamt de stelling van Hammer. ‘We hebben<br />

in de regio te maken met zowel een extreme ontgroening<br />

als een extreme vergrijzing, vergeleken met de<br />

landelijke ontwikkelingen. Natuurlijk moet je reëel<br />

zijn, jongeren die willen studeren kun je nu eenmaal<br />

niet vasthouden. Maar je hebt wel mensen nodig<br />

om de regio vitaal, levend en draaiende te houden.<br />

Het gaat beslist niet alleen om de verzorging van de<br />

ouderen, maar ook om de vitaliteit van ‘t Gooi. Zonder<br />

jongeren kalft het voorzieningenniveau af, wordt het<br />

straatbeeld leeg. Wij hebben het idee dat die notie nog<br />

onvoldoende leeft bij de mensen in ‘t Gooi. Daarom<br />

hebben we samen met de andere corporaties uit de<br />

regio, 2008 uitgeroepen tot jongerenjaar. We hopen<br />

iedereen bewust te maken van het probleem en<br />

bestuurders te enthousiasmeren voor onorthodoxe en<br />

creatieve oplossingen, zoals het neerzetten van jaarlijks<br />

50 tot 150 tijdelijke woningen voor jongeren. Ook<br />

willen we 35 procent van de huurwoningen reserveren<br />

voor jongeren.’<br />

Respect voor elkaars taken<br />

Een andere manier om ervoor te zorgen dat er meer<br />

huurwoningen komen in het goedkope en middensegment<br />

is het kunstmatig laag houden van de<br />

huren in een aantal wijken. Daarnaast willen gemeenten,<br />

vooral de kleine, nog wel eens een gedetailleerd<br />

wensenlijstje inleveren bij de corporaties. Wilbers:<br />

‘Natuurlijk willen we afspraken maken, dat ligt ook<br />

in het verlengde van de regiovisie die we net met zijn<br />

allen hebben neergelegd. Maar laten we wel elkaars<br />

taken en mogelijkheden respecteren. Als wij koopgarantwoningen<br />

bouwen voor de startersmarkt en<br />

zo’n huis moet volgens de het program van eisen van<br />

een gemeente zo’n 350.000 euro kosten, dan kun je<br />

natuurlijk op voorhand bedenken dat hier geen starter<br />

op afkomt. Ook niet met een koopgarantconstructie:<br />

de kopers kopen met korting hun huis waarbij ze van<br />

ons de garantie krijgen dat wij het huis weer terugkopen<br />

als ze dat willen. Dan delen we samen de winst.<br />

Zoals gezegd, gemeenten, gewest en corporaties hebben<br />

ieder eigen taken en verantwoordelijkheden. Die<br />

moeten we van elkaar respecteren, want dan is de<br />

kans op een succesvolle samenwerking het grootst.’<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

15<br />

Vraag is, of ‘t Gooi jongeren<br />

dak boven ‘t hoofd kan bieden<br />

economie<br />

jeugd woningen<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

‘t Gooi<br />

door hans hoogenboom<br />

Hilversum - In het nieuwe jaar krijgt jongerenhuisvesting in de regio een extra steun in<br />

de rug. Drie woningcorporaties slaan de handen ineen om een antwoord te geven op<br />

de huisvestingsproblemen waarmee jongeren te kampen hebben. Ze hebben 2008 tot<br />

‘jongerenjaar’ uitgeroepen.<br />

De gedachte achter dit initiatief van de corporaties De Alliantie Gooi en Vechtstreek,<br />

Dudok Wonen en Woningstichting Naarden is even simpel als voor de hand liggend: de<br />

regio heeft voor de toekomst jongeren hard nodig. ,,Genoeg woonruimte voor jongeren<br />

is een van de aspecten die de regio aantrekkelijker maakt voor jongeren’’, stellen de drie<br />

in een persbericht. Naast huisvesting zijn ook zaken als werkgelegenheid en onderwijs<br />

belangrijk om jongeren te trekken en/of vast te houden. Daarom roepen de drie ook<br />

anderen op om actie te ondernemen tegen dreigende ‘ontgroening’, zoals het wegtrekken<br />

van jongeren ook wel wordt genoemd.<br />

In het Gooi zijn al jaren twee brede ontwikkelingen gaande die de vitaliteit van de streek<br />

nu al geen goed doen, en die opgeteld ‘t Gooi op termijn nog meer pijn kunnen doen:<br />

de genoemde ontgroening en daarbij de vergrijzing van de bevolking. Dat laatste is een<br />

landelijke trend, maar in het Gooi doet die zich nog meer gevoelen dan elders. Er is zelfs<br />

sprake van een ernstige bedreiging van de sociale en economische levenskracht, schatten<br />

de beide corporaties en de woningstichting in. En ze komen met cijfers. Zo zal in<br />

2019 in Hilversum de leeftijdsgroep van 25-30 jaar naar verwachting met 7,5 procent<br />

zijn gedaald. Daarnaast zal het aantal Hilversummers in de grote groep 55-74 jaar met<br />

ruim 46 procent zijn toegenomen, zo melden ze in hun persbericht.<br />

Die demografi sche ontwikkeling zal pijnlijke gevolgen hebben, wanneer er niet tijdig op<br />

wordt ingespeeld. Zo wordt het voor bedrijven, die toch de motor van de regio vormen,<br />

een heel probleem om aan jong personeel te komen. Ook de zorg voor zieke en oudere<br />

mensen zal in de knel komen wanneer de bakens niet worden verzet.<br />

Over een maand, op maandag 30 januari om precies te zijn, wordt de offi ciële aftrap<br />

voor het Jongerenjaar gegeven. De corporaties brengen samen met lokale politici, ondernemers<br />

en maatschappelijke instellingen de ‘ontgroening’ in kaart en bekijken hoe het<br />

tij te keren is. In 2008 moet daarmee in elk geval een begin gemaakt worden.<br />

de Gooi & Eemlander, 24 december 2007<br />

media groen verkeer lokale


Hans van der Eijk<br />

Het vinden van geschikte nieuwe<br />

medewerkers grootste probleem<br />

’Mijn probleem is niet hoe ik voor mijn bedrijf meer<br />

omzet kan behalen, maar het vinden van de mensen<br />

die het werk kunnen doen. Ik had nooit gedacht dat<br />

dat mijn grootste zorg zou zijn. Je bent jaren aan het<br />

bouwen (letterlijk en fi guurlijk) aan het bedrijf en ziet<br />

dan dat je de mogelijkheden voor expansie niet ten<br />

volle kunt benutten.’<br />

Aan het woord is Hans van der Eijk, directeur-eigenaar<br />

van Hocras; een horecagroothandel gevestigd in<br />

Bussum met een zelfbedienings- en een bezorgtak.<br />

Hocras voert een volledig assortiment van ongeveer<br />

40.000, veelal houdbare, artikelen. Het is een echt<br />

lokaal bedrijf dat is opgericht in 1925 en altijd vanuit<br />

Bussum heeft geopereerd. Ook de meeste klanten van<br />

Hocras komen uit de regio. Klanten kunnen de zelfbedieningsgroothandel<br />

bezoeken of de goederen bij<br />

het bedrijf laten afl everen. Uit eten gaan in ’t Gooi<br />

betekent een grote kans op indirect iets eten dat bij<br />

Hocras vandaan komt.<br />

Behoefte aan de meest uiteenlopende functies<br />

Hocras is een prachtig voorbeeld van een bedrijf waar<br />

mensen werken met allerlei verschillende opleidingen<br />

en achtergronden. Er werken nu circa 250 medewerkers;<br />

van logistiek personeel als vakkenvullers,<br />

heftruckchauffeurs, orderverzamelaars en vrachtwagenchauffeurs<br />

tot receptionisten, caissières en<br />

restaurantmedewerkers. Van vlees-, vis- en gevogeltesnijders<br />

en –verpakkers tot administratief en commercieel<br />

personeel zoals boekhouders, controllers,<br />

medewerkers verkoop binnen- en buitendienst en<br />

verkoopmedewerkers op de ’vloer’. Verzin het maar,<br />

Hocras heeft de functies en biedt de werkgelegenheid.<br />

’Het probleem is alleen dat de mensen niet meer in<br />

de regio wonen of dit soort werk willen doen,’ stelt<br />

Van der Eijk. ‘Toen ik in 1996 met een verbouwing<br />

bezig was heb ik een inventarisatie gemaakt van de<br />

noodzakelijke capaciteit van de fi etsenstalling; toen<br />

150 fi etsen. Die fi etsenstalling staat tegenwoordig<br />

vrijwel leeg. Ik ben nu bezig met de voorbereiding voor<br />

de volgende bouw; een parkeergarage voor de auto’s<br />

van mijn medewerkers: 250 stuks! Dit zegt niets over<br />

de welvaart dat iedereen in een auto zit maar dat bijna<br />

iedereen van buiten ’t Gooi komt.‘<br />

Van der Eijk maakt zich grote zorgen om het vinden<br />

van de juiste medewerkers nu ze niet meer beschikbaar<br />

zijn binnen de regio. ‘Ten eerste omdat het moeilijk<br />

is krachten te werven van buiten de regio omdat<br />

de reistijden en kosten te hoog zijn, en ten tweede<br />

omdat het beleid van de centrale overheid erop is<br />

gericht in de toekomst het reizen nog meer te ontmoedigen;<br />

denk aan rekeningrijden. Als je daarbij<br />

bedenkt dat wij tegenwoordig onze medewerkers,<br />

behalve uit Almere, uit de regio’s Amersfoort en<br />

Utrecht halen, houd ik mijn hart vast voor de toekomst.’<br />

‘Hocras is een leuk bedrijf om voor te werken,’ vervolgt<br />

Van der Eijk. ‘We hebben alles piekfi jn voor elkaar. We<br />

staan er bekend om dat je bij ons kunt doorgroeien<br />

binnen het bedrijf. Als we eenmaal de juiste medewerker<br />

op de juiste plek hebben laten we hem of haar<br />

niet snel meer gaan. Het probleem zit meer in het niet<br />

voldoende voorhanden hebben van mogelijke kandidaten;<br />

ze wonen gewoonweg niet meer in ‘t Gooi.<br />

Mogelijke samenwerking met de woningbouwcorporaties<br />

Bij de Alliantie heb ik een balletje opgeworpen of we<br />

niet gezamenlijk aan een oplossing kunnen werken<br />

door bijvoorbeeld woningen aan te bieden aan jongeren<br />

die werkzaam zijn in de regio of het door Hocras<br />

huren van woningen die dan weer doorverhuurd<br />

kunnen worden aan haar medewerkers. Helaas zijn<br />

deze constructies niet mogelijk. Doordat onze regio<br />

zo mooi en aantrekkelijk is, is de doorstroming slecht<br />

en blijven de mensen wonen waar ze wonen; ze reizen<br />

liever ’t Gooi uit voor hun werk dan te gaan verhuizen<br />

en zo plaats te maken voor de lokale werknemers.<br />

Chauffeurs gezocht<br />

Nu is er sowieso al een tekort aan chauffeurs in<br />

Nederland en ook bij Hocras kunnen er morgen tien<br />

beginnen. ‘We hebben net een grote advertentiecampagne<br />

in de kranten en op het internet gevoerd;<br />

natuurlijk in ’t Gooi maar ook in alle omliggende<br />

regio’s. De oogst was twee aanmeldingen. Maar<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

17<br />

ook orderverzamelaars en vakkenvullers kunnen zó<br />

beginnen bij Hocras. Dit zijn dan nog algemene<br />

logistieke functies, maar voor groentenverkopers<br />

of vleessnijders wordt het al een echte zoektocht.<br />

Maar ook een boekhouder is niet te vinden in de<br />

regio.’<br />

Een voorbeeld van lokale bedrijvigheid<br />

Veel bedrijven, ook die met een lokale functie, verhuizen<br />

nu vaak naar bedrijventerreinen buiten ’t Gooi. Er zijn<br />

te weinig betaalbare woningen voor de groep werknemers<br />

die bij deze bedrijven werkzaam zijn. En<br />

verhuizen is geen optie wat Hans van der Eijk betreft.<br />

‘Hocras kan en wil niet verhuizen. Ze heeft met de<br />

ligging aan de provinciale weg een goede locatie in<br />

Bussum met nog voldoende grond voor eventuele<br />

uitbreiding in de toekomst. Haar klanten komen uit<br />

de regio en haar vrachtwagens rijden in de regio<br />

dagelijks naar de klanten toe.’<br />

Verband tussen wonen, werken en verkeer<br />

Alles houdt verband met elkaar. Lokale werknemers<br />

met de juiste opleiding zijn gewenst waarvoor dan<br />

ook betaalbare huisvesting beschikbaar moet zijn. Dit<br />

creëert minder verkeersdruk en voorkomt onnodige<br />

reiskosten. Dit alles is uiteindelijk goed voor de lokale<br />

dan wel regionale economie.<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Bij Tergooiziekenhuizen werken 3.500 mensen. Het is een ambitieus ziekenhuis dat begin 2006 is ontstaan uit een<br />

fusie tussen Ziekenhuis Gooi-Noord in Blaricum en Ziekenhuis Hilversum. Door de fusie kan Tergooiziekenhuizen<br />

brede zorg blijven bieden in de regio Gooi en Vechtstreek en het zorgaanbod vergroten, met name voor ouderen,<br />

patiënten met kanker en chronisch zieken. Binnen vijf jaar wil het ziekenhuis de zorg over de locaties in Blaricum<br />

en Hilversum verdeeld hebben. Concreet houdt dat in dat de dagbehandeling in Hilversum komt en de spoedeisende<br />

en intensieve zorg in Blaricum. Bij deze keus is ook gekeken naar de bereikbaarheid van de beide locaties.<br />

Fuseren is niet genoeg om te overleven<br />

Twee sectoren blijken de grootste werkgevers in de<br />

Gooi en Vechtstreek: de media en de zorg. Ongeveer<br />

18.000 mensen werken bij de mediabedrijven en<br />

16.000 mensen in de zorg. Voor de regio zijn dit dus<br />

belangrijke economische spelers. Beide sectoren<br />

worden echter in het ondernemen en hun groei<br />

beperkt door dezelfde knelpunten, te weten: slechte<br />

bereikbaarheid, gebrek aan betaalbare woningen en<br />

een tekort aan geschikt personeel. ´We zoeken actief<br />

naar oplossingen om toch voldoende klanten te<br />

krijgen en ons personeel te houden, zodat we kunnen<br />

blijven bestaan en kunnen groeien,’ vertelt Claudia<br />

Zuiderwijk, voorzitter van de Raad van Bestuur van<br />

Tergooiziekenhuizen. ‘In Almere heeft ons laboratorium<br />

daarom een servicepunt voor huisartsen opgezet<br />

en om werkgelegenheid én klanten te behouden<br />

blijven zowel in Blaricum als in Hilversum alle poliklinieken<br />

open.´ Maar er is meer nodig om goede<br />

zorgvoorzieningen in de Gooi en Vechtstreek in stand<br />

te houden.<br />

Claudia Zuiderwijk<br />

‘We zijn gefuseerd om te overleven. Dat klinkt<br />

misschien dramatisch, maar het is wel zo,’ stelt<br />

Zuiderwijk. ‘Het overheidsbeleid is erop gericht om<br />

van 100 naar 40 ziekenhuizen te gaan. We zien daarbij<br />

drie bewegingen. De eerste is een aanscherping<br />

van de kwaliteitseisen. De tweede het neerleggen van<br />

effi ciency-eisen; de overheid doet dat door op 100<br />

ziekenhuizen 400 miljoen euro te bezuinigen en dat in<br />

4 jaar. En daarnaast de aangekondigde marktwerking<br />

in de zorg vanuit de opvatting dat zo een betere prijskwaliteitverhouding<br />

wordt verkregen. Voor ons heeft<br />

dat als gevolg dat in ’t Gooi veel kleine spelers opstaan<br />

die de krenten uit de pap halen. Ze voeren alleen de<br />

eenvoudige ingrepen met een laag risico uit, want<br />

daar valt wat op te verdienen. Maar wij hebben die<br />

inkomsten nodig om bijvoorbeeld ook kankerpatiënten<br />

te kunnen behandelen. Van een chemokuur wordt<br />

20% vergoed door de ziektekostenverzekeraar en 80%<br />

komt voor rekening van het ziekenhuis. Dat kan dus<br />

alleen als we ook de ingrepen met een laag risico kunnen<br />

doen. De derde beweging is het in 2009 nog eens<br />

drukken van kosten door maatstafconcurrentie. Dat<br />

wil zeggen dat de kosten vergeleken worden met een<br />

landelijk gemiddelde. De conclusie is dat de overheid<br />

op drie manieren gigantisch op geld stuurt in plaats<br />

van een gezonde druk uit te oefenen op kwaliteit. Je<br />

kunt dus niet onveranderd blijven als je als ziekenhuis<br />

wilt blijven bestaan. Daarom zijn we ook gefuseerd en<br />

is het belangrijk dat we onze werknemers en bestaande<br />

klanten weten te houden en nieuwe aantrekken.’<br />

Hartenkreten<br />

Bij het besluit over welke zorg op welke locatie komt,<br />

is onder andere rekening gehouden met de bereikbaarheid.<br />

Vooral voor de spoedeisende hulp is dat<br />

van belang; door de overheid worden namelijk eisen<br />

gesteld aan de bereikbaarheid van, en de reistijd naar<br />

de spoedeisende hulp. ‘Als je vraagt wat onze hartenkreten<br />

zijn, dan is bereikbaarheid er daar wel een van.<br />

Met de huidige infrastructuur in ’t Gooi is de bereikbaarheid<br />

van de twee locaties echt een probleem.<br />

Voor onze spoedeisende hulp hebben we daarom voor<br />

Blaricum gekozen omdat dat pal aan de A1 ligt.<br />

Maar er moet ook wat aan de congestie op de wegen<br />

gebeuren. Bovendien is dat niet ons enige probleem.<br />

Veel van onze klanten wonen niet naast het ziekenhuis,<br />

bijvoorbeeld die uit plaatsen in de gemeente<br />

Wijdemeren. De bevolking is aardig aan het vergrijzen<br />

en veel mensen rijden geen auto meer; vooral voor<br />

klanten uit de wijk Kerkelanden in Hilversum is dat<br />

onoverkomelijk aangezien daarvandaan geen bus<br />

meer rijdt. We horen van onze klanten dat ze moeite<br />

hebben om bij ons te komen. De slechte bereikbaarheid<br />

van het ziekenhuis per openbaar vervoer vormt<br />

dan ook een bedreiging voor ons bestaan en de<br />

mogelijkheid om te groeien. Als mensen hier niet of<br />

moeilijk kunnen komen, wijken ze uit naar andere<br />

ziekenhuizen.’<br />

Amsterdam trekt<br />

Het aanbod op de arbeidsmarkt is schaars, ook het<br />

ziekenhuis merkt dit. Bij de gemeenten Laren, Blaricum<br />

en Hilversum vindt het ziekenhuis een luisterend oor<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

19<br />

als het gaat om meer en betaalbare woningen. ‘Maar<br />

er moet ook nog wel wat gebeuren,’ stelt Zuiderwijk.<br />

‘Punt is dat hier niet alleen artsen werken, maar ook<br />

gemiddeld verdienend verplegend personeel en mensen<br />

in ondersteunende diensten. Zij willen dicht bij<br />

het werk wonen, ook gezien hun werktijden. In deze<br />

schaarse arbeidsmarkt zijn dus betaalbare woningen<br />

nodig, anders gaan ze in Amsterdam wonen en<br />

werken.´ Na even nadenken, zegt Zuiderwijk met een<br />

lach: ‘De zorg is geen winstgevende business. We<br />

kunnen niet alles van ons ’dure’ en weinige geld zelf<br />

doen. Als wij hier woningen zouden gaan bouwen<br />

of een rotonde aan zouden leggen voor een betere<br />

bereikbaarheid in plaats van patiënten te behandelen,<br />

dan krijg ik dat natuurlijk niet uitgelegd. Bovendien<br />

is voldoende en betaalbaar woningaanbod voor alle<br />

ondernemers in ´t Gooi van belang.’<br />

Nieuw bloed<br />

De uitstroom van jongeren uit de regio maakt het voor<br />

ondernemers lastig om genoeg nieuwe instroom te<br />

vinden. Met het ROC Midden Nederland in Utrecht is<br />

Zuiderwijk daarom in gesprek om op het ziekenhuisterrein<br />

in Hilversum een dependance neer te zetten.<br />

‘Voordeel is dat je ROC-studenten aan het ziekenhuis<br />

bindt. Dat is gezien de schaarste op de arbeidsmarkt,<br />

en wij hebben nieuwe instroom nodig, een interessante<br />

optie.’<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Samen sterk<br />

Ton Marechal<br />

SSiG staat voor Stichting Samenwerkende Instellingen<br />

en organisaties voor Gezondheidszorg en zorgverlening<br />

Gooi en Vechtstreek. Deze regionale brancheorganisatie<br />

vertegenwoordigt alle zorgsectoren.<br />

Zowel algemene als categorale ziekenhuizen, verpleeghuizen,<br />

verzorgingshuizen en thuiszorgorganisaties<br />

zoals een trombosedienst en instellingen<br />

voor gehandicaptenzorg, zijn bij het SSiG aangesloten.<br />

De samenwerking binnen het SSiG richt zich op<br />

het behartigen van gemeenschappelijke belangen,<br />

het bevorderen van de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening<br />

en de samenhang van het zorgaanbod.<br />

Ton Marechal is naast de Raad van Bestuur van Hilver-<br />

Zorg - een concern voor ouderenzorg en geestelijke<br />

gezondheidszorg voor ouderen in Hilversum<br />

- voorzitter van SSiG. ‘Het SSiG is constant bezig bij<br />

gemeenten het belang van de sector op tafel te<br />

krijgen. Met jaarlijks een half miljard omzet en met<br />

12% van de lokale beroepsbevolking werkend in de<br />

zorg, zijn we de tweede economische grootmacht en<br />

dus een belangrijke speler in deze regio.’<br />

“Zorg kun je tot last maken, maar ook tot kans”<br />

’t Gooi is de sterkst vergrijzende regio in Nederland.<br />

Landelijk gezien is ongeveer 14% van de bevolking 65<br />

jaar of ouder. In de Gooi en Vechtstreek ligt dit percentage<br />

nu al op ruim 16% en de komende jaren wordt<br />

dat verschil niet kleiner. Onderzoek laat zien dat bij<br />

mensen boven de 65 jaar de vraag naar zorg snel groeit.<br />

Omdat ‘zorg’ voor 80% uit arbeidsinzet bestaat, zal<br />

de vraag naar personeel de komende jaren dan ook<br />

exponentieel toenemen. Marechal: ‘We hebben<br />

berekend dat we over drie jaar alleen al op verzorgendenniveau<br />

300 formatieplaatsen tekort komen. In de<br />

zorgsector wordt veel parttime gewerkt; dat betekent<br />

dat we dan ongeveer 500 mensen nodig hebben. Een<br />

groot deel daarvan moet van de ROC’s afkomen. Om<br />

over drie jaar in de vraag naar medewerkers te voorzien,<br />

hadden dit schooljaar 290 leerlingen moeten<br />

instromen op vmbo verzorgendenniveau. Als we dan<br />

zien dat er maar 100 tot 120 instromen, dan weten we<br />

hoe groot het probleem wordt voor niet alleen ons als<br />

werkgever maar vooral natuurlijk voor degenen die de<br />

zorg nodig hebben .’<br />

Deze en andere cijfers heeft het SSiG neergelegd in het<br />

rapport ‘Arbeidsmarktontwikkelingen zorgsector Gooi<br />

en Vechtstreek’. ‘Zo’n rapport helpt om de urgentie iets<br />

te gaan doen te onderstrepen’, stelt Marechal. ‘Binnen<br />

het SSiG werd dit al onderschreven, maar ook het<br />

gewest heeft de handschoen nu opgepakt.’<br />

Innovatief denken<br />

Door gemeenten te overtuigen van het economisch<br />

belang van de zorgsector, is naast het toerisme en<br />

de media ook de zorg een economisch speerpunt<br />

geworden. ‘Als SSiG hebben we naar voren gebracht<br />

dat gemeenten verantwoordelijk zijn voor goede zorg.<br />

Ze hoeven het niet te leveren, dat doen wij wel. Maar<br />

ze zijn er wel verantwoordelijk voor dát het geleverd<br />

kan worden. Het gewest heeft dat opgepakt en dat<br />

heeft onder andere geresulteerd in een innovatieplatform.<br />

In dat platform, dat Izzovator heet, komen<br />

mensen uit het gewest, de zorg en zorggerelateerde<br />

bedrijven bijeen om creatief na te denken over<br />

substantiële arbeidsvervangende maatregelen. Neem<br />

bijvoorbeeld het inzetten van breedband. Mensen die<br />

in de thuiszorg werken doen huishoudelijk werk, maar<br />

hebben ook een signaleringsfunctie. Als de thuiszorgmedewerker<br />

via breedband de huisarts even naar een<br />

patiënt kan laten kijken, wordt de kwaliteit van de<br />

zorg verhoogd én arbeidstijd in de keten bespaard.<br />

Een ander voorbeeld is Telecare. Nu gaan verpleegkundigen<br />

nog op de fi ets de wijk in om te kijken of<br />

mensen hun medicijnen wel hebben ingenomen. Dat<br />

kan ook elektronisch. Uit de verbinding met andere<br />

sectoren komen dus de wezenlijke innovaties die ertoe<br />

leiden dat we in de zorg een minder groot aantal extra<br />

medewerkers nodig hebben. Ofwel, zorg kun je tot last<br />

maken, je kunt het ook tot kans maken.’<br />

Gezamenlijke aanpak<br />

Ook binnen het SSiG wordt nagedacht over hoe om<br />

te gaan met het nijpende tekort aan medewerkers nu<br />

en in de nabije toekomst. In het beleidsplan Werken<br />

én profi leren (2007-2010) heeft het SSiG zowel<br />

op instellingsniveau als op regionaal en landelijk<br />

niveau een aanpak neergelegd om op de korte en<br />

langere termijn personeelstekorten tegen te gaan.<br />

‘De zorg is een keten, dus je moet voor een sluitende<br />

arbeidsmarktaanpak niet alleen op verschillende<br />

niveaus kijken, maar ook binnen de totale sector. Op<br />

instellingsniveau hebben we daarom bijvoorbeeld<br />

afspraken gemaakt over het niet actief benaderen<br />

van elkaars medewerkers. Dat werkt alleen maar prijsopdrijvend,<br />

dus dat wil je niet. Daarom is afgesproken<br />

de CAO’s correct toe te passen en niet te werven op<br />

arbeidsvoorwaarden.’ Verder brengt het SSiG de<br />

verschillende instellingen met een grote imagocampagne<br />

onder de aandacht van de doelgroep – vooral<br />

jongeren, herintreders en zij-instromers – en is er<br />

een gezamenlijke vacaturebank op www.zorghart.nl.<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

21<br />

‘Binnen het project Let’s Care dat in september 2007<br />

gestart is en een vervolg is op zorghart.nl, profi leren<br />

we ons nog meer gezamenlijk naar de arbeidsmarkt<br />

toe. Zo is er een regionaal informatiepunt voor scholen,<br />

staan we met stands op banenmarkten, geven we<br />

gastlessen op vmbo’s, bieden we snuffelstages aan en<br />

hebben we een eigen promotieteam van vijf mediagenieke<br />

medewerkers uit de sector.’<br />

Op regionaal niveau houdt het SSiG zich bezig met<br />

het gegeven dat in de toekomst de medewerkers niet<br />

meer uit de regio zullen komen. ‘Die komen dan vooral<br />

uit Almere en Amersfoort. Die mensen willen wel hiernaartoe<br />

komen, mits de verbindingen goed zijn. We<br />

denken daarom binnen de sector na over een alternatief<br />

vervoersplan. En met woningcorporaties denken<br />

we na over jongerenhuisvesting. Voor de middellange<br />

termijn zijn we met opleidingsinstituten bezig. Het<br />

ROC Almere leidt veel vmbo niveau 2 leerlingen op,<br />

maar die gaan overwegend in Amsterdam werken; de<br />

grote stad trekt. Om toch voldoende, goed opgeleide<br />

medewerkers te krijgen, is het idee ontstaan voor een<br />

Gooise zorgacademie. De plannen daarvoor worden nu<br />

uitgewerkt en de eerste gesprekken worden gevoerd.’<br />

Gedeelde trots<br />

economie<br />

jeugd woningen<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

‘t Gooi<br />

Dat het niet alleen gaat om het vinden van medewerkers<br />

maar ook om het binden ervan, onderschrijft<br />

Marechal. ‘Maar dat is wel een beetje een probleem<br />

in de zorgsector. Er zijn namelijk weinig doorstroommogelijkheden.<br />

Door het maken van zorgketens en<br />

bijvoorbeeld door deelname aan het landelijk project<br />

Vrouwen Hogerop proberen we dat wel te ondervangen.<br />

Bovendien werken we structureel aan arbeidssatisfactie<br />

door het aanbieden van interne scholing en<br />

door bijvoorbeeld thuiszorgmedewerkers die veel tijd<br />

kwijt zijn aan het bijhouden en inplannen van hun<br />

afspraken, een PDA te geven. Maar het blijft lastig.<br />

De betrokkenheid bij het werk, de zorg, is vaak groter<br />

dan de betrokkenheid bij het bedrijf. Mensen in de<br />

zorg zijn intrinsiek gemotiveerd, ze zijn trots op hun<br />

vak, trots op hun bedrijfstak.’ Op de vraag of deze trots<br />

door het gewest gedeeld wordt, antwoordt Marechal:<br />

‘Die wordt denk ik steeds meer gedeeld. De urgentie<br />

om voor de zorgsector iets te doen aan huisvesting,<br />

bereikbaarheid en scholing is opgepakt. We hebben<br />

bij het SSiG dan ook de positieve verwachting dat het<br />

gewest er samen met ons hard aan zal trekken.’<br />

media groen verkeer lokale


De fl uisterboot, een idee van Muiderslot-directeur Ties Hilgers, verbeeldt letterlijk de wens van de toeristische<br />

branche tot meer verbinding en samenwerking. De boot werd een schakel tussen prachtige plekken en gebouwen<br />

in de Gooi en Vechtstreek. ‘Samenwerken en verbinden’ is ook het motto van Hedwig Saam, directeur van het<br />

Museum Hilversum. ‘Als we meer samenwerken en meer verbindende campagnes bedenken, kunnen we heel wat<br />

bereiken.’<br />

Meer samenwerking houdt toeristen<br />

langer in ‘t Gooi<br />

Ties Hilgers is rotsvast overtuigd van de enorme<br />

toeristische potentie van ‘t Gooi. ‘Uiteraard is er de<br />

prachtige natuur, het bos, de heide, het water en daar<br />

tussen rustieke oude dorpjes en mooie landhuizen.<br />

Dit trekt veel fi etsers, wandelaars en waterrecreanten<br />

naar de regio. Bovendien hebben we prachtige musea<br />

en ons cultureel erfgoed. Naarden Vesting, Weesp, de<br />

Hollandse Waterlinie en natuurlijk het Muiderslot zijn<br />

plekken die elk jaar weer tienduizenden bezoekers<br />

trekken. Maar met deze parels in ‘t Gooise landschap<br />

kunnen we veel meer bereiken dan we doen op dit<br />

moment. Het is de kunst de mensen langer in ‘t Gooi<br />

te houden. Daarvoor zie ik overigens volop mogelijkheden.<br />

Zo kunnen we het cultureel erfgoed veel meer<br />

toeristisch speerpunt van de regio maken en de afzonderlijke<br />

plekken structureel met elkaar verbinden<br />

zodat we duidelijk weergeven wat er in de omgeving<br />

allemaal te doen en te beleven is waardoor we meer<br />

toeristen trekken’.<br />

De bijna geluidloze veerdienst was een proef en een<br />

initiatief van het Muiderslot, ondernemers uit Muiden<br />

en Weesp, de veerdienst Fort Uitermeer, verschil-<br />

lende musea en het Hoogheemraadschap. Kortom een<br />

duidelijk voorbeeld van een brede samenwerking.<br />

Hilgers: ‘We konden de boot als proef vijf keer laten<br />

varen en iedereen was enthousiast.’ Hilgers verwacht<br />

dat de realisatie van een meer uitgebreide verbinding<br />

over water een sterke impuls aan het regionale toerisme<br />

geeft. ‘Zodra de Naardertrekvaart bevaarbaar<br />

is, kunnen we op een milieuvriendelijke manier met<br />

fl uisterboten de stad Muiden verder verbinden met<br />

Bussum en Naarden. Onderweg kun je van alles laten<br />

zien en de boot stopt bij verschillende monumenten<br />

zodat de bezoekers deze kunnen bezichtigen. Om ook<br />

fi etsers en wandelaars aan boord te krijgen, kun je de<br />

boot laten aansluiten op wandelroutes en fi etsknooppunten.<br />

Ondernemers langs de route kunnen daarop<br />

Ties Hilgers Hedwig Saam<br />

inspringen en een aanbieding doen aan de passagiers,<br />

zoals korting op de entreeprijs bij een museum of een<br />

gratis kopje koffi e in een restaurant. Als we alle toeristische<br />

aanbiedingen van ondernemers in de Gooi en<br />

Vechtstreek verzamelen in bijvoorbeeld een chequeboekje<br />

kunnen we dat ook aanbieden aan mensen die<br />

om heel andere redenen in ‘t Gooi zijn en de rest van<br />

de dag nog iets leuks willen doen.’<br />

Om echter deze gezamenlijke aanpak te realiseren,<br />

is volgens Hilgers een breed samenwerkingsverband<br />

nodig. ‘Daarin moeten we de hele Gooi en Vechtstreek<br />

betrekken. Een stevige projectleider en natuurlijk<br />

een substantiële injectie van de overheid zijn daarbij<br />

noodzakelijke voorwaarden.’<br />

Culturele identiteit<br />

Met vereende krachten ‘t Gooi beter profi leren. Dat<br />

is ook de wens van Hedwig Saam, directeur van het<br />

nieuwe Museum Hilversum. Saam kijkt vooral naar de<br />

culturele identiteit van ‘t Gooi. ‘De geschiedenis én<br />

de karakteristieke omgeving geven onze regio veel<br />

cultuurtoeristische potentie. Zo spelen bijvoorbeeld<br />

het Singer Museum in Laren en het Nederlands Instituut<br />

voor Beeld en Geluid in Hilversum heel goed in<br />

op hun specifi eke locatie.’ Natuurlijk kijkt ze ook naar<br />

haar eigen stad Hilversum. ‘We hebben heel wat in<br />

huis, maar dat is nog niet echt bekend bij het grote<br />

publiek. Om dat te bereiken is meer samenwerking<br />

binnen de gemeenten en een betere communicatie<br />

nodig.’ Saam wil vooral de moderne architectuur<br />

beter voor het voetlicht brengen bij bezoekers van<br />

Hilversum en de Gooi en Vechtstreek: ‘Hier ligt echt<br />

een terrein braak. Met name de gebouwen van de<br />

voormalige stadsarchitect Dudok en zijn tijdgenoten<br />

van de jaren dertig zijn het bekijken meer dan waard.<br />

Naast ons bekende gemeentehuis is er veel meer<br />

te zien op dit gebied. Neem bijvoorbeeld de witte<br />

Schouwburg Gooiland en het voormalige sanatorium<br />

Zonnestraal van de architecten Duiker en Bijvoet. Stuk<br />

voor stuk architectonische juweeltjes met een hoge<br />

toeristische potentie.<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

23<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Dat geldt ook voor het interieur. Lampen, tafels,<br />

meubels; alle <strong>ontwerp</strong>en hebben een bijzondere<br />

waarde. Wat mij betreft wordt Hilversum dé stad van<br />

de moderne architectuur en trekt ze op deze manier<br />

meer toeristen naar de hele regio.’<br />

Het is niet voor niets dat Saam enthousiast is over de<br />

moderne bouwkunst. ‘Haar’ Museum Hilversum belicht<br />

vooral deze monumenten. Het bestaat nog geen<br />

drie jaar en telde in 2007 toch al 20.000 bezoekers.<br />

Naast wisselende tentoonstellingen binnenshuis,<br />

wordt de bezoeker meegenomen voorbij de museummuren.<br />

‘Onze collectie staat buiten. Architectuur<br />

moet je op de locatie zelf beleven.’<br />

Saam werkt graag samen met andere Gooise musea<br />

aan de eigen regionale identiteit. ‘We zien allemaal<br />

de potentie en we hebben de ambitie. Maar het ontbreekt<br />

ons simpelweg aan de mensen en de middelen<br />

om daar handen en voeten aan te geven. Ik vind het<br />

belangrijk om gezamenlijke campagnes te voeren,<br />

gekoppeld aan een gezamenlijke ticket offi ce waar ook<br />

de regionale theaters zijn aangesloten. Juist voor de<br />

kleine musea, zoals het onze, is het nuttig om daaraan<br />

deel te nemen.’<br />

Regionale aanpak<br />

Ook Ties Hilgers van het Muiderslot zoekt nadrukkelijk<br />

naar een regionale aanpak en partnerschap.<br />

‘Met de grotere musea in de regio werken we wel vaker<br />

samen, maar dan gaat het altijd over hele doelgerichte<br />

thema’s zoals een educatieproject in samenwerking<br />

met het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid<br />

in Hilversum. Wel hebben we al een prima samenwerkingsverband<br />

met de prachtige landhuizen en<br />

musea aan de Vecht en met de ondernemers van<br />

Muiden en Naarden Vesting. En natuurlijk hebben<br />

we veel ervaring opgedaan met de fl uisterboot.’<br />

Vanuit haar kantoor kijkt Hilgers uit over ‘haar’ Muiderslot<br />

waar ze voor het tweede achtereenvolgende jaar<br />

maar liefst 150.000 bezoekers mocht verwelkomen.<br />

‘We hebben sinds 2006 een vernieuwd aanbod. Een<br />

veel groter deel is voor het publiek opengesteld en op<br />

verschillende plekken van het oude kasteel kunnen<br />

bezoekers nu ook zonder gids rondkijken. Mede daardoor<br />

heeft het Muiderslot in de afgelopen twee jaar<br />

30.000 bezoekers per jaar meer gehad dan in de<br />

jaren daarvoor. Gevolg was ook dat er meer werk kwam<br />

voor met name jongeren. Denk bijvoorbeeld aan extra<br />

gastvrouwen, beveiligers, begeleiders en mensen in<br />

de horeca.’ De bezoekers van het Muiderslot blijven er<br />

gemiddeld drie uur. Het zijn fi etsers, wandelaars,<br />

gezinnen met kinderen. Hilgers: ‘Met een beetje<br />

samenwerking bieden we deze mensen een totaalpakket,<br />

zodat ze een hele dag of zelfs langer, in de<br />

regio blijven.’<br />

Dagje architectuur<br />

Volgens Hedwig Saam kan een attractief Hilversums<br />

stadshart in combinatie met andere regionale kwaliteiten<br />

een extra stimulans geven aan het regionale<br />

toerisme. Ze wijst bijvoorbeeld naar Laren waar een<br />

soort verlengstuk van de Amsterdamse PC Hooftstraat<br />

werd gemaakt. ‘Wij hebben glamour in de stad, maar<br />

benutten dat veel te weinig.’<br />

Daarnaast wil Saam monumentale panden die leeg<br />

staan een nieuwe functie geven: ‘als we betaalbare<br />

woningen in die prachtige panden kunnen aanbieden<br />

zal dat zeker mensen aantrekken die hier met plezier<br />

willen wonen en daarmee verbeteren we weer het<br />

aanzien van stad en regio.’<br />

Ties Hilgers ziet een belangrijke rol voor de overheid<br />

weggelegd als het gaat om regionale samenwerking.<br />

‘We hebben een grote, overkoepelende partij nodig<br />

die het voortouw neemt, want zoiets kan niet met<br />

alleen ondernemers kostendekkend gedaan worden.<br />

Ondernemers willen graag samenwerken en inhaken<br />

op initiatieven, maar zijn in de eerste plaats druk bezig<br />

met het runnen van hun bedrijf; dat geldt zeker voor<br />

de vele kleinere ondernemers. Bovendien liggen al die<br />

toeristische ondernemingen kriskras over de regio verspreid.<br />

Er moet nog veel werk verzet worden voordat<br />

samenwerkingsinitiatieven echt kunnen gaan lopen.<br />

Daar heb je in de eerste plaats overheidssteun voor<br />

nodig, zeker ook omdat het allemaal zo milieuvriendelijk<br />

mogelijk moet worden aangepakt. Dat vraagt om<br />

een extra inzet van iedereen.’<br />

Hilgers vindt dat de Gooise bestuurders bereid moeten<br />

zijn te helpen als het gaat om een groter toeristisch<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

25<br />

aanbod. ‘Dat betekent niet alleen geld fourneren,<br />

maar ook meedenken en gunstige omstandigheden<br />

creëren. Bijvoorbeeld voor nieuwe slaapplaatsen in<br />

de regio, want daar is nu al grote behoefte aan; het<br />

dichtstbijzijnde hotel voor het Muiderslot staat in<br />

Weesp. Er is daarnaast behoefte aan meer goedkope<br />

bedden om mensen die langer willen blijven, hier<br />

ook te houden. Denk dan aan Bed & Breakfasts en<br />

eenvoudige hotelletjes. Er moeten dan wel gunstige<br />

vestigingsvoorwaarden gelden en bestemmingsplannen<br />

worden aangepast Als de Gooise overheden<br />

het initiatief nemen, de boel organiseren en bereid<br />

zijn ook te investeren, springen de innoverende ondernemers<br />

vanzelf wel op de rijdende kar.’ Saam vindt<br />

dat het gewestelijk bestuur de eigen kracht nog<br />

verder moet benutten: ‘ik zie voor hen beslist een<br />

rol als bemiddelaar weggelegd. Zij kunnen goed de<br />

juiste partijen bij elkaar brengen. Daarnaast is het<br />

gewest bij uitstek geschikt als katalysator: ze kan<br />

zaken in gang zetten en ideeën naar een volgend<br />

niveau tillen, bijvoorbeeld naar de provincie.’<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Jeugd behouden voor ‘t Gooi<br />

Ze brengen weer wat beroering op de velden en in<br />

de kantine van de Larense hockeyvereniging: de vier<br />

studententeams uit Amsterdam die op zondagmiddag<br />

in de competitie uitkomen voor het Gooise dorp.<br />

De contributie voor de eerste twee jaren is door een<br />

particulier uit Laren gesponsord en een aantal spelers<br />

wordt zelfs opgehaald van het station in Bussum. Dat<br />

ze hier spelen is het directe gevolg van het massale<br />

vertrek van jongeren uit het dorp. Zodanig zelfs dat<br />

binnen de hockeyvereniging, en hockey is de nummer<br />

1 sport van Laren, het aantal leden ouder dan zestien<br />

jaar enorm duikelde waardoor een relatieve vergrijzing<br />

optrad.<br />

‘Ik heb het wel eens omschreven als een zwart gat’,<br />

zegt Serge Spoelstra, trainer en bestuurslid senioren<br />

bij de Larense sportvereniging. ‘Van de 1400 leden zijn<br />

er meer dan duizend jonger dan zeventien jaar. Voor de<br />

jongste jeugd geldt zelfs een ledenstop. Maar van de<br />

circa zeventig oudere meisjes en jongens die jaarlijks<br />

kunnen doorstromen naar de senioren, blijven er maar<br />

zes over. De rest vertrekt omdat ze gaan studeren of<br />

elders gaan werken. Pas als ze achter in de dertig zijn,<br />

druppelen ze weer terug naar de regio, waardoor we<br />

wel weer aardig wat veteranenelftallen hebben.’<br />

Uit een door de hockeyvereniging gehouden inventarisatie<br />

onder de vertrekkende jongeren is gebleken<br />

dat maar liefst tachtig procent van hen voor lange of<br />

kortere tijd naar het buitenland vertrekt, meestal om<br />

er te gaan studeren. Van de overige twintig procent<br />

gaat vrijwel iedereen naar een Nederlandse univer-<br />

Willem te Riele Serge Spoelstra<br />

siteit. ‘Alleen de spelers die in de buurt blijven kunnen<br />

we nog proberen aan ons te binden, maar dat is niet<br />

eenvoudig; ze pakken het studentenleven in de grote<br />

stad op.’<br />

Hetzelfde fenomeen van wegtrekkende jongeren, zij<br />

het in mindere mate, kent ook Willem te Riele, directeur<br />

van het Regionaal Opleidingen Centrum (ROC)<br />

van Amsterdam Gooi en Vechtstreek. De school leidt<br />

jongeren en volwassenen op met een breed scala aan<br />

middelbare beroepsopleidingen. Van kappers tot verpleegkundigen,<br />

mediavormgevers en monteurs. Maar<br />

een deel van de oud-leerlingen trekt weg naar steden<br />

in de buurt zoals Almere, Amsterdam en Utrecht, mede<br />

omdat ze op korte termijn geen betaalbare woning in<br />

‘t Gooi kunnen vinden. ‘Wij zien het ook bij onze eigen<br />

jonge docenten. Een groot deel woont door de<br />

woningkrapte noodgedwongen buiten de regio en<br />

rijdt dagelijks heen en weer tussen huis en school.’<br />

Vakdocenten<br />

De missie van het ROC is investeren in mensen en<br />

een brug slaan naar werk, vervolgopleiding en samenleving.<br />

Te Riele: ‘We maken het onderwijs in<br />

nauwe samenwerking met bedrijven en branches<br />

zo levend mogelijk. Dat doen we door onder andere<br />

vakmensen uit allerlei disciplines met een onderwijsbevoegdheid,<br />

naar het ROC te halen. Ook<br />

worden er gastcolleges gegeven, door bijvoorbeeld<br />

een producent uit de mediasector of een kok uit een<br />

restaurant. Mensen uit de praktijk dus. Daarnaast<br />

is er een bedrijvenraad met ondernemers die<br />

invloed kunnen uitoefenen op het leerplan. Onze<br />

school is ook gebouwd voor de praktijk: zo zijn er op de<br />

school een lesrestaurant, een kapsalon, een kantoortuin<br />

als oefenruimte voor leerlingen die de studierichting<br />

administratie volgen, een computerreparatielijn,<br />

een compleet ingerichte winkel voor handelsopleidingen<br />

en een studio van de afdeling Media. Van de<br />

jongeren die de ROC-mediaopleiding volgen, heeft<br />

zeventig procent vóór de eindstreep al een arbeidscontract.<br />

Het ROC kijkt beslist naar de behoeftes in de<br />

regio. ‘We proberen met onze beroepsopleidingen in<br />

te spelen op nieuwe ontwikkelingen in de regio. Neem<br />

bijvoorbeeld de opleiding Leisure Management; die is<br />

specifi ek voor de toeristische branche in de regio ontwikkeld.<br />

Door ons leeraanbod helemaal toe te spitsen<br />

op het bedrijfsleven staan we midden in de samenleving;<br />

op die manier is onderwijs een onmisbare<br />

factor in een succesvolle economie. Daarom werken<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

27<br />

we ook nauw samen met alle negen Gooise gemeenten<br />

en met onder meer de mediabedrijven en de<br />

zorginstellingen, want daar zit veel werkgelegenheid.<br />

Wij hebben ze op onze beurt nodig voor goede<br />

stageplekken want leren in de praktijk is essentieel.<br />

In de zorg zijn nu leerafdelingen in opkomst waarbij<br />

leerlingen, onder begeleiding van de instelling, zelfstandig<br />

een afdeling runnen. Binnen de gemeente<br />

Hilversum participeren we daarnaast in het Werkgeversservicepunt<br />

waarin we met instanties als UWV<br />

en CWI samenwerken om mensen met een afstand<br />

tot de arbeidsmarkt toch aan een baan te helpen.<br />

Bovendien hebben we samen met Rabobank Hilversum<br />

– Vecht en Plassen het initiatief genomen tot<br />

een speciaal Ondernemerscollege waarin we mensen<br />

opleiden om voor zichzelf te kunnen beginnen. Dit<br />

initiatief, waarachter onder andere de Kamer van<br />

Koophandel zich heeft geschaard, wordt door de<br />

Rabobank Hilversum – Vecht en Plassen gesteund in<br />

daad en met fondsen. Al die initiatieven zijn belangrijk<br />

om geschoolde vakmensen af te kunnen leveren en<br />

om ze voor de regio te behouden zijn werk en een<br />

woning natuurlijk onmisbaar.’<br />

Twee keer overstappen<br />

Hockeybestuurder Serge Spoelstra vindt dat de overheid<br />

meer initiatieven moet ontplooien om de jongeren<br />

aan de regio te binden. ‘Als we dit groeiende probleem<br />

willen oplossen zal de lokale en regionale overheid het<br />

voortouw moeten nemen, er geld in moeten steken en<br />

jongerenbeleid als speerpunt op de agenda moeten<br />

zetten. Dat begint mijns inziens bij een goed onderzoek<br />

onder de jongeren om te horen waar volgens hen<br />

de knelpunten liggen. Daar kun je dan vervolgens met<br />

het beleid op inspelen en goede voorwaarden scheppen.<br />

Voor Laren zou alleen al een betere busverbinding<br />

een hele uitkomst zijn. Het dichtstbijzijnde treinstation<br />

is in Bussum. Daarna moeten jongeren nog twee<br />

keer overstappen om bij ons op het hockeyveld te<br />

komen. Het openbaar vervoer is echt de bottleneck<br />

voor onze sportvereniging.’<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


Gooise gemeenten kunnen volgens Spoelstra ook voor<br />

meer betaalbare woningen zorgen. ‘De huizenprijzen<br />

in dorpen als Blaricum en Laren zijn doorgaans<br />

erg hoog voor starters; voor hen zouden in een meer<br />

betaalbare wijk in bijvoorbeeld het naburige Huizen<br />

meer woningen kunnen worden gebouwd zodat de<br />

jongeren niet genoodzaakt zijn naar de grote steden<br />

te trekken.’ In de start van specifi eke opleidingsinstituten<br />

op universitair niveau in ‘t Gooi ziet Spoelstra een<br />

derde mogelijkheid om hoogopgeleide jongeren te behouden<br />

. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat een aanzienlijk<br />

deel van de jongeren studies als bedrijfseconomie en<br />

marketing gaat doen. We kunnen ons spiegelen aan<br />

Breukelen en hier een soort Nyenrode openen. Ik kan<br />

me voorstellen dat ‘t Gooi de perfecte allure heeft om<br />

er bepaalde mastersopleidingen te starten, eventueel<br />

met studentenwoningen op de campus. Hoe krijg je<br />

eventuele particuliere opleidingsinstituten zover dat<br />

ze zich hier met een dergelijke hoogwaardige opleiding<br />

vestigen? In ieder geval door voorzieningen aan te<br />

leggen en gunstige vestigingsvoorwaarden te scheppen.<br />

Dat brengt de boel op gang.’<br />

Wisselwerking<br />

De aandachtspunten van Spoelstra zijn ook de speerpunten<br />

van de Gooise Kring van Scholen voor Voortgezet<br />

Onderwijs. Te Riele: ‘Als we het onderwijsaanbod<br />

hoog willen houden zodat jongeren hier opgeleid<br />

worden en kunnen wonen en werken, is het in de eerste<br />

plaats belangrijk dat er een goede verkeersinfrastructuur<br />

is. Niet alleen om de bereikbaarheid van scholen<br />

in ‘t Gooi te vergroten, zowel met openbaar vervoer<br />

als met de auto en/of fi ets, maar zeker ook voor verbetering<br />

van het vestigingsklimaat voor bedrijven. Met<br />

name het vasthouden van de technische bedrijvigheid<br />

die er is en het gedeeltelijk terug laten keren van<br />

die bedrijvigheid die was weggevloeid, is voor ons als<br />

ROC met technische opleidingen, van enorm belang.<br />

Het mediapark is één van de sterke punten van ‘t Gooi<br />

en daarmee van belang voor het middelbaar beroepsonderwijs.<br />

Door het mediacentrum zijn ook het<br />

Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en allerlei<br />

toeleveringsbedrijven in Hilversum gevestigd. Wij<br />

leiden het – toekomstige - personeel voor al die<br />

bedrijven op.’<br />

Maar bovenal vindt Te Riele het belangrijk dat er<br />

voldoende betaalbare woningen komen voor het<br />

onderwijzend personeel. ‘Er is weinig doorstroming<br />

en daardoor zijn er lange wachttijden. Omdat vooral<br />

jonge docenten moeilijk een betaalbare woning<br />

kunnen vinden, zijn ze gedwongen om zich, net als<br />

vele andere starters, buiten ‘t Gooi te vestigen wat<br />

weer een extra druk legt op het wegennet en het<br />

openbaar vervoer in de regio. Ik pleit dan ook voor<br />

een voorkeursbeleid voor jongeren die hier werken.<br />

Het Hilversumse ROC heeft nu 480 mensen in dienst.<br />

Binnen dat lerarenbestand is op dit moment sprake<br />

van een toenemende vergrijzing. Als de oudere leraren<br />

straks met pensioen gaan, is een grote en makkelijke<br />

instroom van jonge docenten nodig. Voor hen willen<br />

we graag een aantrekkelijke werkgever zijn zodat er<br />

niet een tekort aan leraren ontstaat. Daarbij hoort ten<br />

minste dat ze zich hier gemakkelijk kunnen vestigen.<br />

Al met al is het belangrijk dat alle Gooise instanties<br />

jongerenbeleid als speerpunt op de agenda zetten,<br />

daarin investeren en nauw blijven samenwerken.’<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

29<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


De groene kaders<br />

Alfred van den Bosch<br />

Traditioneel lijken de groene lobby en de economische<br />

krachten tegenover elkaar te staan. Het oprukkende<br />

rood en grijs gaan het confl ict aan met blauw en<br />

groen. Met name de groene lobby, in deze regio vooral<br />

vertegenwoordigd door het Goois Natuurreservaat,<br />

maakt wanneer het uitkomt graag gebruik van deze<br />

karikatuur.<br />

We kunnen ons uitgangspunt, dynamische kansen<br />

binnen groene kaders, alleen recht doen wanneer we<br />

aandacht geven aan die groene kaders. In dit boek<br />

leggen we een relatie met de uitgangspunten van het<br />

Goois Natuurreservaat. Dat is op dit gebied immers<br />

de grootste regionale partij, waarin bovendien de verschillende<br />

lokale en regionale overheden door middel<br />

van bestuursinvloed feitelijk aan het stuur zitten.<br />

Het Goois Natuurreservaat, GNR, is sinds haar<br />

oprichting in 1932, gevormd door jarenlange aankoop<br />

van natuurgebieden. Een aanzienlijk deel van het<br />

oppervlak, zo’n 60% van de huidige circa 2.700 hectare,<br />

kwam al in 1933 in haar handen. Uit de visie van het<br />

GNR blijkt dat zij denkt vanuit de bedreiging van de<br />

bossen, engen en heiden.<br />

In de statuten van de Stichting Gooisch Natuurreservaat<br />

is als belangrijke doelstelling opgenomen (art. 2):<br />

• de instandhouding van het natuurschoon in ‘t Gooi<br />

door de verkrijging van de aldaar gelegen terreinen,<br />

ten einde deze ten eeuwigen dage ongeschonden<br />

als natuurreservaat te behouden, en<br />

• aan het publiek, door vrije toegang tot die terreinen<br />

onder eventueel te stellen bepalingen, het genot<br />

van dat natuurschoon te verzekeren.<br />

We zien, als vertegenwoordigers van de huidige<br />

economisch-maatschappelijke actoren, op basis van<br />

deze statutaire doelstellingen weinig belemmeringen<br />

om onze dynamische kansen vorm te geven. De<br />

belangrijkste sleutels worden immers gevormd door<br />

de duurzame instandhouding en het beschikbaar<br />

stellen aan het publiek. De eerste is belangrijk omdat<br />

die gericht is op langdurige beheersing van het<br />

huidige aandeel natuurschoon. Daarmee is er dus<br />

voldoende vrijheid om dynamisch aan de slag te<br />

blijven met de andere ruimtelijke onderdelen in het<br />

gebied. Daarbij vormt het laatste punt een mooie<br />

aanleiding om een verbinding te leggen tussen onderdelen<br />

van die dynamiek en de doelstelling het genot<br />

van het natuurschoon aan de regio beschikbaar te<br />

stellen.<br />

GNR: ‘In de visie van het GNR leveren de waardevolle<br />

kenmerken van landschap, natuur en cultureel erfgoed<br />

(tezamen het ’natuurschoon’) een bijdrage aan het<br />

welzijn van de mens. Het behoud van deze waarden in<br />

‘t Gooi vindt het GNR daarom van groot belang voor<br />

bezoekers en bewoners van de streek, voor nu en voor<br />

later. De verkregen ervaringen en inzichten zullen leiden<br />

tot sympathie voor de natuurbescherming, een voorwaarde<br />

voor duurzaam beheer van de terreinen.’<br />

Wij zien in deze visie van het GNR een uitnodiging<br />

om gezamenlijk te onderzoeken welke nieuwe uitdagingen<br />

er liggen om de juiste verbindingen te zoeken<br />

tussen groen en de manier waarop de inwoners van<br />

de regio er gebruik van kunnen maken. We zijn ervan<br />

overtuigd dat, wanneer die verschillende economische<br />

en maatschappelijke segmenten uit de maatschappij<br />

elkaar opzoeken, de optelling van mogelijkheden<br />

groter is dan wanneer traditioneel gedacht wordt. Nu<br />

al zoeken bestuurders in de regio naar een sterkere<br />

verbinding tussen de groene kwaliteit en bijvoorbeeld<br />

recreatie en cultuur. De keuze voor versterking van de<br />

recreatieve, toeristische functie is een mooie kans om<br />

de groene kwaliteiten van de regio, in combinatie met<br />

andere culturele waarden, optimaal in te zetten voor<br />

het welzijn van de mensen.<br />

GNR: ‘De stichting is bovendien van mening dat de voor<br />

‘t Gooi kenmerkende fl ora en fauna, los van de betekenis<br />

voor het welzijn van de mens, recht hebben op voldoende<br />

leefruimte van een goede kwaliteit. Om het ecologisch<br />

functioneren van natuurterreinen of - op een grotere<br />

schaal de Gooise stuwwallen - te kunnen waarborgen,<br />

moet over eigendoms- en bestuursgrenzen heen worden<br />

gekeken.‘<br />

In eerste aanleg lijkt deze ambitie sterk aangezet.<br />

Bijna alsof het belang van fl ora en fauna voor gaat<br />

op dat van de mensen die in de regio wonen. Gezien<br />

het feit dat GNR wordt bestuurd door dezelfde<br />

bestuurders van die regio, verwachten wij dat het<br />

aspiratieniveau zich vooral richt op het laatste deel van<br />

de ambitie namelijk het proberen om verbindingen<br />

van verschillende natuurgebieden op bovenregionale<br />

schaal te realiseren. En daarin herkennen we het GNR<br />

weer. Het GNR van bijvoorbeeld de wildbrug tussen<br />

Bussum en Hilversum. En juist die ambitie levert kansen<br />

om meer dan alleen goede groene verbindingen<br />

te maken. Want niet alleen aan de groene zijde leven<br />

dergelijke visies, ook op andere plaatsen. Echte kansen<br />

maken we alleen maar door ze integraal te benaderen:<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

31<br />

het verbeteren van de groene, blauwe, rode en grijze<br />

verbindingen in de regio en tussen de regio en de<br />

omliggende gebieden.<br />

GNR: ‘De stichting heeft van de Gooise gemeenschap<br />

de opdracht gekregen voor haar de natuurwaarden,<br />

de landschappelijke waarden en de cultuurhistorische<br />

waarden van het buitengebied voor toekomstige generaties<br />

veilig te stellen. Het is haar taak hiervoor gronden<br />

te verwerven en deze als natuurgebied te beheren.’<br />

Het is de gemeenschappelijke zoektocht naar de<br />

manier waarop er enerzijds voldoende waarborg blijft<br />

voor een mooi groen ‘t Gooi en anderzijds een vitale<br />

maatschappelijke gemeenschap die naar onze mening<br />

het minste overlast levert wanneer zij voor veel van<br />

de basale voorzieningen op haar eigen inwoners kan<br />

rekenen. Dat betekent een evenwichtige bevolkingsopbouw,<br />

ruimte voor ondernemerschap dat past in de<br />

regio, en nieuwe passende en juist gerichte ontwikkelingen<br />

rondom cultuur, zorg en media. Daarnaast<br />

vooral aandacht voor de jongeren en lagere en middeninkomens;<br />

wanneer het ons lukt om ook voor hen<br />

een plaats binnen de regio te vinden dan weten we de<br />

mobiliteitsdruk op de regio te verminderen.<br />

GNR: ‘Als belangenbehartiger van de Gooise natuur<br />

wil de stichting de knelpunten die buiten haar bereik<br />

liggen, oplossen door het beleid van de verantwoordelijke<br />

instellingen te beïnvloeden en door mogelijkheden<br />

voor samenwerking te benutten. Op deze wijze wil zij de<br />

barrières voor fl ora en fauna overbruggen.’<br />

Dit laatste citaat van het GNR wordt door het<br />

bestuur van <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ’t Gooi beschouwd als een<br />

open invitatie om de komende periode met elkaar aan<br />

tafel te blijven zitten. Daartoe nemen wij graag het<br />

initiatief. Op die manier bereiken we gezamenlijk het<br />

optimale voor onze regio, in alle denkbare kleuren.<br />

economie<br />

onderwijs sport jongeren toerisme zorg<br />

wonen werken welzijn<br />

jeugd woningen<br />

‘t Gooi<br />

media groen verkeer lokale


EPILOOG<br />

Hans Hillen<br />

Eenheid en gemeenschappelijkheid<br />

In de 13e eeuw kregen de bewoners van ’t Gooi<br />

van Floris V de erfelijke gebruiksrechten (vandaar<br />

de naam Erfgooiers) van de woeste gronden in<br />

hun regio. Zo ontstond een voor de Lage Landen<br />

uniek samenwerkingsverband van Gooise boeren.<br />

Zij beheerden en gebruikten gemeenschappelijk de<br />

bossen en weiden. Samen slaagden zij er uiteindelijk<br />

in een unieke streek te scheppen, waar natuur en<br />

economie bij elkaar in dienst stonden. Vandaag de<br />

dag zijn wij hun erfgenamen. Wat doen wij met hun<br />

erfenis?<br />

Te weinig. Ja, het natuurgebied is nog steeds indrukwekkend.<br />

Hier is de erfgenaam het Goois Natuurreservaat,<br />

een uiterst actieve organisatie. Ook het GNR<br />

laat eigentijds zien dat integraal denken noodzakelijk<br />

is om tot indrukwekkende resultaten te komen. Maar<br />

bestuurlijk is de Gooi en Vechtstreek een lappendeken,<br />

met eindeloze procedures, veel, heel veel,<br />

vergadernoodzaak en uiteindelijk verbrokkeling en<br />

een veel minder goed resultaat dan bereikt had kunnen<br />

worden. Het bedrijfsleven wil komen tot nieuwe<br />

gemeenschappelijkheid. In de particuliere sector<br />

wordt trouwens al steeds inniger samen gedacht en<br />

gewerkt. Deze uitgave geeft daar voorbeelden van.<br />

Zoals in de zorg. Er komt nu één compleet ziekenhuis<br />

met de dagelijkse zorg zo dicht mogelijk bij de mensen.<br />

Op die manier kan ook in de toekomst adequaat zorg<br />

worden geleverd aan iedereen die dat nodig heeft. Zo<br />

groeit er bovendien belangrijke werkgelegenheid, ook<br />

voor jonge mensen. De zorg stelt zich nu al in op de<br />

arbeidsmarkt in de komende tien, twintig jaar. Dat<br />

is integraal vooruit denken! De zorg heeft met zijn<br />

regionale bundeling van krachten niet gewacht tot<br />

het openbaar bestuur ook zo ver was. Hun plannen en<br />

resultaten zijn inspirerend.<br />

De samenleving in de Gooi en Vechtstreek laat zich<br />

niet meer indelen langs de traditionele dorpsgrenzen.<br />

Met onze media-industrie spreken wij heel Nederland<br />

tot de verbeelding. Het is niet alleen de verbeelding<br />

van de glamour, maar ook de fantasie van de toekomst<br />

want als er iets bij de toekomst hoort is het<br />

wel communicatietechnologie. Deze bedrijfstak biedt<br />

omvangrijke én schone kwaliteitswerkgelegenheid.<br />

Vele duizenden banen, direct en indirect.<br />

Media en zorg gelden voor Nederland als twee heel<br />

belangrijke toekomstige trekpaarden voor de economie.<br />

Juist in onze regio kunnen we daar steeds de<br />

eerste en de beste vruchten van plukken. Dan moeten<br />

er wel steeds voldoende mensen beschikbaar zijn om<br />

al dat werk te doen. Het probleem van de Gooi en<br />

Vechtstreek is niet armoede en werkloosheid… er zijn<br />

veeleer te weinig mensen beschikbaar. Jonge mensen<br />

trekken weg. Ze kunnen geen betaalbare woning vinden<br />

of zitten liever op kamers in Amsterdam, of in een<br />

jonge buurt in Almere. Willen wij onze geweldige economische<br />

kansen kunnen verzilveren, dan moet ook<br />

hier de hele regio intensief samen denken en samen<br />

werken.<br />

De woningcorporaties doen dat. Zij hebben de middelen,<br />

de kennis en bovendien uitstekende plannen<br />

om de Gooi en Vechtstreek te bedienen; of het nu om<br />

nieuwbouw gaat of om het verbeteren van oudere<br />

wijken. Ook zij staan te trappelen om nog veel harder<br />

aan de slag te gaan dan nu mogelijk is. Van de zijde<br />

van de politiek komen positieve geluiden, maar de<br />

uitvoering laat toch wel steeds lang op zich wachten.<br />

Zo halen we de achterstand niet in.<br />

Ook goed en veelsoortig beroepsonderwijs, naast de<br />

opleidingen voor een vervolgstudie, zijn nodig om de<br />

jeugd kansen te bieden en de arbeidsmarkt goed te<br />

laten functioneren.<br />

Bij verstandig bouwen hoort respect voor de prachtige<br />

natuur. Het bedrijfsleven beschouwt dit ook als zijn<br />

verantwoordelijkheid. Wel past hier de kanttekening<br />

dat de politiek het accent wel erg sterk bij de natuur<br />

heeft gelegd. Alsof de rest dan wel vanzelf komt. Zo<br />

staan in de regiokaart voor 2015 wel tal van ecoducten<br />

ingetekend, maar aan de groei van het verkeer is geen<br />

bijzondere aandacht gegeven. Een uitbreiding van<br />

Hilversum met honderd meter rondom zou geweldige<br />

mogelijkheden geven om de stad een meer vloeiende<br />

overgang te geven naar de natuur, maar ook om<br />

tegelijk met woningbouw en een ringweg ruimte te<br />

scheppen om de stad te ontlasten en de leefbaarheid<br />

binnen de rode contouren te vergroten. Een integrale<br />

regionale benadering van bouwen en wonen geeft<br />

ook een veel vruchtbaarder perspectief om het eigen<br />

karakter van de leefgemeenschappen te handhaven.<br />

Hilversum als hoofdstad en mediastad iets grootschaliger,<br />

hoger en stedelijker. De andere kernen<br />

landelijker en dorpser. Trouwens, zonder integrale<br />

aanpak van het verkeer blijven de knelpunten overal<br />

bestaan. Er is regionale en bovenregionale doorstroming<br />

nodig. Juist een werkelijk integrale aanpak<br />

biedt openingen voor prachtige en natuurvriendelijke<br />

oplossingen, zoals ondertunneling. Als regio gaan<br />

praten met provincie of rijk biedt een vuist. Ieder voor<br />

zich slechts vragende vingertjes.<br />

‘t Gooi, dynamische kansen binnen groene kaders. Een uitgave van 2008.<br />

33<br />

Ook bij het toerisme is samenwerking zo voor de hand<br />

liggend. We hebben hier indrukwekkende trekkers.<br />

Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, Naarden<br />

Vesting, de natuur met zijn bossen en heide, het<br />

plassengebied en de randmeren, het Muiderslot… om<br />

er een paar te noemen. Organisatie van het toerisme<br />

op regionaal niveau, tevens op het gebied van overnachting<br />

en catering, biedt voordelen die nog nauwelijks<br />

zijn onderzocht.<br />

Regionale aandacht eveneens voor de sport. Lichamelijke<br />

beweging is van groot belang voor toekomstige<br />

gezondheid. Een ruim en uitgekiend sportaanbod,<br />

zowel in de breedte als naar de top, biedt sportiviteit,<br />

sfeer en saamhorigheid; drie elementen die de samenleving<br />

van morgen zo aangenaam kunnen maken.<br />

Intensieve regionale samenwerking. Het bedrijfsleven<br />

is er klaar voor. Wij vragen de politiek dringend om te<br />

volgen. Vandaag nog. In het belang van de mensen die<br />

hier wonen en werken, in het belang van de natuur,<br />

in het belang van onze kinderen en in het belang van<br />

de economie. Eenheid en gemeenschappelijkheid zijn<br />

de wezenlijke vitaminen voor een oergezonde toekomst<br />

van de Gooi en Vechtstreek. Uitgerekend hier,<br />

in ons gebied, hebben mensen eeuwenlang laten zien<br />

hoe waardevol samenwerking kan zijn. De Erfgooiers<br />

bouwden op. Wij zijn hun erfgenamen. Laten wij<br />

samen verder bouwen.<br />

Hans Hillen<br />

Voorzitter <strong>VNO</strong>-<strong>NCW</strong> ’t Gooi


17.101<br />

6.652<br />

11.007<br />

Inwonersaantal per 1-1-2006<br />

17.505<br />

42.048<br />

Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek<br />

23.455<br />

9.112<br />

31.255<br />

83.618<br />

Oppervlakte gemeenten per 1-1-2003<br />

7.655<br />

2.188<br />

3.289<br />

1.558<br />

Bron: Gewest Gooi en Vechtstreek<br />

3.651<br />

811<br />

1.239<br />

4.624<br />

2.328<br />

Blaricum<br />

Bussum<br />

Hilversum<br />

Huizen<br />

Laren<br />

Muiden<br />

Naarden<br />

Weesp<br />

Wijdemeren<br />

Totaal 241.753<br />

Blaricum<br />

Bussum<br />

Hilversum<br />

Huizen<br />

Laren<br />

Muiden<br />

Naarden<br />

Weesp<br />

Wijdemeren<br />

Totaal 27.343<br />

45000<br />

40000<br />

35000<br />

30000<br />

25000<br />

20000<br />

15000<br />

10000<br />

5000<br />

8000<br />

7000<br />

6000<br />

5000<br />

4000<br />

3000<br />

2000<br />

1000<br />

0<br />

0<br />

1094<br />

1.612<br />

Bedrijven

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!