Reglement Cursussen - Schematherapie

Lidmaatschap Register Schematherapie). Het advies van het Register Schematherapie blijft echter om
twee docenten in te zetten in grotere groepen cursisten. Immers, als er maar één docent aanwezig is
tijdens een cursus met 24 cursisten, krijgen de cursisten veel minder feedback op hun vaardigheden
tijdens de oefeningen dan wenselijk wordt geacht. Indien een Schematherapie cursus met meer dan
20 cursisten een praktijktoets bevat, dienen er bij deze toets 3 docenten aanwezig te zijn (zie ‘Toets
vervolgcursus’).
Schematherapie cursussen
Een Basiscursus ST is minimaal 25 klokuren, een Vervolgcursus ST is eveneens minimaal 25 klokuren.
De Basis- en Vervolgcursus mogen ook worden samengevoegd (bijvoorbeeld tot een 50 uurs cursus).
Overgangsregeling tot 2014
Voor schematherapeuten i.o. die vóór 2013 cursussen volgden, geldt nog een overgangsregeling tot 1
januari 2014: de basiscursus dient minimaal 25 uur te zijn, maar de vervolgcursus mag ‘gesprokkeld
zijn’, dat wil zeggen samengesteld zijn uit twee of drie kortere vervolgcursussen/workshops (van
minimaal 2 dagen) van in totaal minimaal 25 uur).
Basiscursus
Inhoud
Een basiscursus ST dient te bestaan uit de volgende onderdelen met genoemde verdeling:
1. Algemene schematheorie (ca. 10%)
Uitleg over de schematheorie tijdens de cursus wordt voorafgegaan door zelfstudie door de cursisten
ter voorbereiding op de 1 e bijeenkomst. De schematheorie wordt nader uitgelegd en toegelicht door
de docenten met praktijkvoorbeelden. De uitleg omvat de theorie over basisbehoeften, wat schema’s,
copingstrategieën en modi zijn, hoe deze ontstaan en zich verder ontwikkelen en bestendigen. Bij
voorkeur alle, maar toch minimaal drie persoonlijkheidsstoornissen worden nader toegelicht. In ieder
geval komen aan de orde: de borderline persoonlijkheidsstoornis en daarnaast minimaal één andere
cluster B persoonlijkheidsstoornis en één cluster C persoonlijkheidsstoornis.
2. Indicatiestelling, diagnostiek, psycho-educatie, casusconceptualisatie/modimodel
en behandelplan (ca. 30%)
Indicaties voor schematherapie komen aan de orde. Bij de diagnostiek staat het vaststellen van
schema’s, copingstrategieën en modi centraal. De verschillende schemavragenlijsten, copinglijsten en
modivragenlijsten komen aan bod. Daarnaast komen overige werkwijzen bij het vaststellen van
schema’s en modi aan bod. In ieder geval komt de diagnostische imaginatie aan bod. Daarnaast
komen eventueel aanvullend aan bod: observatie-instrumenten (bijvoorbeeld Mode Observer Scale)
en de schema(modus)dialoog. Er wordt aandacht besteed aan psycho-educatie over schema’s en modi
mede aan de hand van de diagnostische gegevens.
Cursisten leren hypothesen te vormen over hoe schema’s, copingstijlen, modi en probleemgedrag zijn
ontstaan vanuit de ontwikkelingsgeschiedenis en de opvoedingsachtergrond van de patiënt en ze leren
deze hypothesen vast te leggen in een schemagerichte casusconceptualisatie en een modimodel
(inclusief grafische weergave). Op basis daarvan leren ze doelen en een behandelplan opstellen.
3. Behandeling (ca. 60%)
De verschillende fasen in de schematherapie en de behandeltechnieken komen aan de orde. In de
literatuur over behandeling dient een volledig overzicht te staan van alle ST behandeltechnieken. Een
deel van deze behandeltechnieken wordt gedemonstreerd en geoefend tijdens de cursus. Het accent
dient daarbij te liggen op het aanleren van de experiëntiële technieken en het hanteren van de
therapeutische relatie. Daarnaast wordt expliciet aandacht besteed aan de schema’s van de therapeut
(bij voorkeur vult iedere cursist een schemavragenlijst, YSQ, in) en de interactie met de schema’s of
modi van de patiënt.
Verplichte onderdelen die in een basiscursus geoefend dienen te worden:
1. Interpersoonlijke technieken: hanteren van de therapeutische relatie waaronder in ieder geval
limited reparenting, empathische confrontatie en limit setting.
2. Experiëntiële technieken: meerstoelentechniek, imaginatie met rescripting en evt. historisch
rollenspel.
3. Cognitieve technieken: uitdagen van disfunctionele- en formuleren van gezonde gedachten op
schemaniveau en het maken van flashcards.
4. Gedragstechnieken: opstellen van een gedragsexperiment en oefenen met gezond volwassen
gedrag.
Vorm
Kennisoverdracht vindt voornamelijk plaats door het lezen van relevante literatuur voorafgaand aan
de bijeenkomsten en een toelichting daarop door de docenten via theoretische inleidingen tijdens de
bijeenkomsten. Daarnaast wordt de tijd in de cursus grotendeels gevuld met demonstraties van
behandeltechnieken door de docenten (via life rollenspel of DVD) en door oefening van vaardigheden.
Oefenen vindt deels plaats in kleine subgroepen en deels plenair.
Toets Basiscursus
De eindopdracht voor de Basiscursus is: Een uitgeschreven schemagerichte casusconceptualisatie
waarin zijn opgenomen: de achtergrondgegevens van de patiënt, DSM-IV classificatie, beschrijving
2