Nummer 175 - augustus 2001 - Nederlandse Vereniging van ...

VERENIGINGSEVENEMENTEN
Rien Snoek
TOERZEILERS DE TOREN OP
Verslag van een NVvT-evenement, vermengd
met een paar zeemansherinneringen
van Rien Snoek
Een septemberavond in 1949. Het stoomschip
"Maaskerk" van de Holland - West
Afrika Lijn verlaat de pieren van IJmuiden
en zet koers naar het Zuiden. Om middernacht
neemt de tweede stuurman de wacht
over, samen met de nieuwe stuurmansleerling,
vers van de zeevaartschool. Ja
inderdaad, die leerling dat was ik.
"Nou leerling, laat maar eens zien wat je
geleerd hebt! Zoek eerst maar eens uit
welke vuurtorens je ziet flitsen. Ga dan
naar het schavotje (bovenop het stuurhuis,
waar het standaardkompas staat). Het peiltoestel
staat er op. Neem een kruispeiling
en zet die in de kaart.. ".
In 1949 voeren koopvaardijschepen natuurlijk
nog niet met radar, Decca of GPS. Langs
een kust varend namen we elk half uur peilingen
over het magnetisch kompas om
daarmee de positie in de kaart te kunnen
zetten.
De Maaskerk was een vracht-passagiersschip
en volgens de nieuwste eisen uitgerust.
Twee magnetische kompassen voor de
kustnavigatie en twee chronometers en
sextanten voor de oceaan. De grote sleeplog
hing achter het schip onder de kust en
op de oceaan. Verder als laatste snufje een
elektronisch echolood dat we echter niet
zo erg vertrouwden. Daarom bepaalden
we de diepte met het handlood als het er
echt op aan kwam. Radar, girokompassen
en decca bestonden op oorlogsschepen en
zouden pas in de komende jaren op de
koopvaardij gemeengoed worden.
Ik begon ijverig aan mijn taak. De identificatie
van de vuurtorens aan de horizon
ging makkelijke genoeg. Noordwijk had
toen - en heeft nu nog - een vast wit licht
dat elke twintig seconden drie keer onderbroken
wordt (Occ. (3) 20sec). Scheveningen
twee schitteringen elke tien seconden.
Maar het nemen van een peiling in de
wind bovenop het stuurhuis bleek een
zware klus omdat het bij de oefeningen op
de zeevaartschool niet waaide en omdat
het schip slingerde en de zeevaartschool
niet. Maar enfin, lang nadat de tweede
stuurman zelf de peilingen van de volgende
halve uren had geplot stond ook de
eerste kruispeiling van de leerling in de
kaart. Een groot moment in mijn nautische
loopbaan.
Zaterdag 21 April 2001. Een twintigtal
Toerzeilers op het hoge duin van Scheveningen,
bij diezelfde vuurtoren. Doel: een
excursie georganiseerd door Cor Bron van
de regiocommissie Randstad. (Regioraad,
schreef onze voorzitter Hans Andriessen
kort geleden. Klinkt ook niet gek, vind ik.)
Cor Voois, onze rondleider, was hier veertig
jaar lang vuurtorenwachter. Hij leidt nu
een vrijwilligersgroep die het vuurtorenmuseum
in de toren onderhoudt en
belangstellenden rondleidt. Hij hoort mijn
verhaal aan over de stuurmansleerling in
1949 en zegt dan: "Dan mag jij straks het
vuurtorenlicht ontsteken". En zo geschiedde
het dat die zaterdagochtend de vuurtoren
van Scheveningen op een onverwacht
moment begon te branden.
Cor Bron, zelf geboren en getogen
Scheveninger, organiseert nu al een aantal
jaren lang jaarlijks deze excursie voor leden
en introducés van de Toerzeilers. Het werd
6