Projectuitvoeringsplan recreatie - Vlaamse Landmaatschappij

N a t u u r i n r i c h t i n g 

Zwarte Beek 

Recreatie 

Projectuitvoeringsplan 

oktober 2010

N a t u u r i n r i c h t i n g 

Zwarte Beek 

Colofon 

Uitvoerder: 

Opdrachtgever: 

Vlaamse Landmaatschappij Limburg 

Koningin Astridlaan 10 

3500 Hasselt 

Tel. 011 29 87 00 

Fax 011 29 87 99 

www.vlm.be 

Agentschap voor natuur en bos 

Koningin Astridlaan 50 bus 5 

3500 Hasselt 

Tel. 011 74 24 50 

Fax 011 74 24 99 

www.natuurenbos.be 

Eindredactie: 

Sara Briers 

Coverfoto: 

VLM fotoarchief 

Datum rapport 

oktober 2010 

status / revisie 

definitieve versie

Zwarte Beek 

Inhoud 

Inhoud ............................................................................................................................... 1 

Projectfiche ....................................................................................................................... 2 

Inleiding ............................................................................................................................. 4 

1. Projectbeschrijving ........................................................................................................ 5 

1.1. Situering ..................................................................................................... 5 

1.2. Inventarisatie .............................................................................................. 5 

1.3. Overzicht en fasering van de maatregelen ................................................. 9 

2. Natuurinrichtingsmaatregelen ..................................................................................... 10 

2.1. Kavelruil uit kracht van wet, met inbegrip van herverkaveling ................... 11 

2.2. Infrastructuur- en kavelwerken.................................................................. 12 

2.3. Aanpassing van wegen en het wegenpatroon .......................................... 16 

2.4. Het tijdelijke beperkingen opleggen aan het genot van onroerende 

goederen tijdens de uitvoering van een natuurinrichtingsproject .......................... 19 

2.5. Waterhuishoudingswerken ....................................................................... 19 

2.6. Grondwerken ............................................................................................ 20 

2.7. Uitbouw van natuureducatieve voorzieningen ........................................... 20 

2.8. Bedrijfsverplaatsing .................................................................................. 21 

2.9. Erfdienstbaarheden vestigen of afschaffen ............................................... 21 

3. Eigendom en gebruik .................................................................................................. 22 

3.1. Kavelruil ................................................................................................... 22 

3.2. Andere maatregelen met een invloed op waarde / gebruik ....................... 22 

3.3. Grondverwerving ...................................................................................... 22 

4. Monitoring ................................................................................................................... 24 

5. Beheer ........................................................................................................................ 26 

6. Financieringsplan en uitvoeringsprogramma ............................................................... 27 

6.1. Financieringsplan ..................................................................................... 27 

6.2. Uitvoeringsprogramma ............................................................................. 28 

Literatuur ......................................................................................................................... 29 

Plannen ........................................................................................................................... 30 

Bijlagen ........................................................................................................................... 31 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Inhoud 1

Zwarte Beek 

Projectfiche 

Instelling: 17 oktober 2001 

Vaststelling maatregelen: 5 mei 2004 

Oppervlakte: ·674 ha 

Ligging: 

Provincie Limburg, gemeente Beringen (deelgemeente Koersel) 

Beschrijving: Het projectgebied bevat een gedeelte van de vallei van de Zwarte Beek. 

Dit valleigedeelte wordt gekenmerkt door een verwevenheid van 

kleinschalige landbouwpercelen, vochtige tot natte hooilanden, 

graasweiden, ruigten, broekbossen, beekbegeleidend bos en 

heidefragmentjes. Vermeldenswaard is de aanwezigheid van de 

watersnip in het gebied; ongeveer de helft van de Vlaamse populatie van 

de watersnip komt hier tot broeden. In het zuiden van het projectgebied 

komen ook droge Kempense zandgronden voor welke voornamelijk zijn 

beplant met naaldhout. Het naaldhoutbestand bevat een aantal 

landduincomplexen en herbergt potenties voor heideontwikkeling en 

venherstel. 

Eigendom: 

Gebruik: 

grootste eigenaars zijn Natuurpunt (257ha – 38%) en de stad Beringen 

(114ha – 17%). Ongeveer 162ha (24%) is privé-eigendom. 

Een groot gedeelte van het valleigebied is in eigendom en in beheer van 

Natuurpunt vzw. Natuurpunt vzw voert een begrazingsbeheer, 

maaibeheer en/of bosbeheer uit op haar percelen. In het projectgebied 

zijn een aantal percelen, gelegen in natuurgebied, in land- en 

tuinbouwgebruik. Op de droge Kempense gronden bevinden zich 

naaldhoutaanplanten (gemeentebos Koerselse Heide). Dit gemeentebos 

heeft een recreatief medegebruik (onder andere wandelen, fit-o-meter, 

jeugdkamperen). 

Juridisch en Beleidskader: 

Gewestplan: De bestemming van het projectgebied is: 

natuurgebied: 505,9ha (75,0%) 

natuurreservaat: 85,5ha (12,7%) 

parkgebied: 35,9ha (5,3%) 

groengebied: 0,7ha (0,1%) 

natuureducatieve infrastructuur: 6,9ha (1,0%) 

bosgebied: 2,9ha (0,4%) 

landschappelijk waardevol agrarisch gebied: 

20,6ha (3,1%) 

agrarisch gebied: 0,4ha (0,05%) 

agrarisch gebied met ecologisch belang: 4,7ha 

(0.7%) 

gebied voor jeugdcamping: 7,9ha (1,2%) 

andere bestemming: 2,2ha (0,3%) 

RSV: de vallei van de Zwarte Beek behoort tot het buitengebied 

Structuurplan provincie: 

het ruimtelijk structuurplan van de provincie 

Limburg is goedgekeurd op 12 februari 2003. 

Structuurplan gemeente: Het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan van 

de stad Beringen werd definitief aangenomen 

door de gemeenteraad van 16 april 2007 en bij 

2 Projectuitvoeringsplan recreatie – Projectfiche

Zwarte Beek 

Vogelrichtlijngebied: 

Habitatrichtlijngebied: 

Ramsargebied: 

Natuurreservaat: 

Bosreservaat: 

Beschermde monumen 

ten en landschappen: 

VEN/IVON: 

Waterwinning: 

Landinrichting: 

Natuurrichtplan: 

besluit van de bestendige deputatie van 23 

augustus 2007 goedgekeurd. 

Het projectgebied is volledig gelegen in het 

vogelrichtlijngebied “Militair domein en vallei 

van de Zwarte Beek” (nr. 18, 8864 ha) 

Het projectgebied is volledig gelegen in het 

habitatrichtlijngebied “Vallei- en brongebied van 

de Zwarte Beek, Bolisserbeek en Dommel met 

heide en vengebieden” (BE2200029, 8306 ha) 

neen 

het erkende natuurreservaat “de vallei van de 

Zwarte Beek” (beheerder Natuurpunt vzw) 

overlapt met het projectgebied 

neen 

Koerselse Heide en de vallei van de Zwarte 

Beek’ (landschap), ‘Stalse Molen en omgeving’ 

(monument en dorpsgezicht) 

in uitvoering van het natuurbehoudsdecreet 

werd op 27 juni 2003 de eerste selectie van 

gebieden voor het Vlaams Ecologisch Netwerk 

(VEN) definitief vastgesteld. 

Ongeveer driekwart van het projectgebied werd 

in VEN eerste fase opgenomen. 

geen 

neen 

nog niet beschikbaar 

Projecttype: Normale procedure 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Projectfiche 3

Zwarte Beek 

Inleiding 

Op grond van het Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het 

natuurlijk milieu, gewijzigd bij het decreet van 19 juli 2002 en het uitvoeringsbesluit van 

23 juli 1998, gewijzigd bij het besluit van de Vlaamse Regering van 2 februari 2007 kan 

de Vlaamse Regering natuurinrichtingsprojecten instellen. 

Zo is het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek ingesteld op 17 oktober 2001 nadat voor 

het projectgebied een onderzoek naar de haalbaarheid is uitgevoerd. 

Het projectrapport dat werd opgemaakt heeft een openbaar onderzoek ondergaan van 

17 april 2002 tot en met 16 mei 2002. 

Het projectcomité, opgericht bij Ministerieel Besluit van 2 april 2002, heeft over dit 

rapport en de resultaten van het openbaar onderzoek advies uitgebracht aan de 

minister. 

De Vlaamse regering heeft de maatregelen en uitvoeringsmodaliteiten vastgelegd op 5 

mei 2004. 

Aan de hand van één of meerdere projectuitvoeringsplannen bereidt het comité de 

uitvoering van het natuurinrichtingsproject voor. 

Elk projectuitvoeringsplan bevat een aantal gedetailleerde gegevens en plannen: 

− Inventarisatieplannen van perceelsstructuur, grondgebruik, wegen en 

waterlopen 

− Technische uitwerking van de natuurinrichtingsmaatregelen 

− 

− 

− 

− 

− 

Toestand en regeling van eigendom en gebruik 

Plan met de erfdienstbaarheden die worden afgeschaft of gevestigd 

Monitoringsplan 

Beheer 

Een financieringsplan en uitvoeringsprogramma 

Het comité zal deze gegevens en plannen voorleggen aan de projectcommissie voor 

advies. 

Het uitvoeringsplan zal een openbaar onderzoek ondergaan gedurende 30 dagen. 

Uiteindelijk legt het comité het ontwerp-projectuitvoeringsplan voor aan de minister, 

rekening houdend met het advies van de commissie en de bezwaren geopperd tijdens 

het openbaar onderzoek. De minister stelt het projectuitvoeringsplan vast. 

Na deze vaststelling zal het projectcomité overgaan tot de uitvoering van de maatregelen 

op het terrein. 

4 Projectuitvoeringsplan recreatie – Projectbeschrijving

Zwarte Beek 

1. Projectbeschrijving 

1.1. Situering 

Het projectgebied van het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek is gelegen in het westen 

van de provincie Limburg, op het grondgebied van de stad Beringen, meer bepaald in de 

deelgemeente Koersel. 

Het projectgebied omvat de vallei van de Zwarte Beek vanaf het militair domein in het 

oosten tot en met de Stalse molen in het westen. Daarnaast behoort ook het 

gemeentebos Koerselse Heide en de omgeving rond (het recreatieoord) ‘t Fonteintje tot 

het projectgebied (zie kaart 1 – situering). 

1.2. Inventarisatie 

1.2.1. de bestaande perceelstructuur met het grondgebruik 

De eigendomsstructuur binnen het projectgebied is versnipperd. De belangrijkste 

eigenaar is Natuurpunt vzw. Ook de stad Beringen is een belangrijke eigenaar in het 

projectgebied. 

Eigendomstoestand op 01/08/2010: 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

- 

Natuurpunt vzw: moerassen, hooilanden, weilanden, bossen, vijvers, extensieve 

akkers – 257ha; 

Stad Beringen: grotendeels naaldhoutbestanden (gemeentebos Koerselse 

Heide), en daarnaast enkele hooilanden en 1 intensieve maïsakker – 114ha; 

Belgische Staat / Ministerie van Landsverdediging: naaldhoutbestanden 

(gemeentebos Koerselse Heide) – 77,6ha; 

Vlaams Gewest / Agentschap voor Natuur en Bos: moerassen, hooilanden, 

voormalige blauwbesplantages – 28,62ha; 

Vlaamse Landmaatschappij: weiland, hooiland – 2,28ha 

Kerkfabriek (Koersel, Stal, Beverlo en Spalbeek): weiland, hooiland, bossen, 

akkers – 16,9ha; 

OCMW (Beringen, Hechtel-Eksel): weiland, hooiland, bossen, akkers – 14,7ha; 

Bovenvermelde eigenaars hebben een totale oppervlakte van 511ha in eigendom. Dit is 

ongeveer 76% van de oppervlakte van het projectgebied van het natuurinrichtingsproject 

de Zwarte Beek. De overige 162ha of 24% is privé-eigendom. 

Op kaart 2 is een overzicht gegeven van de bestaande perceelsstructuur. In de vallei is 

er sprake van talrijke smalle percelen, aan de rand van de vallei zijn deze percelen 

groter. Het gemeentebos Koerselse Heide bestaat voornamelijk uit zeer grote percelen, 

doorkruist met smalle paden (brandgangen, exploitatiewegen). 

1.2.2. de bestaande wegen infrastructuur 

De belangrijkste wegen in het projectgebied zijn de Nieuwendijk (weg Koersel–Stal) en 

aan de westrand de Molendijk (weg Koersel - Beringen-Mijn). Beide wegen doorsnijden 

de vallei. De langgerekte woonkernen van Stal en Koersel liggen parallel met de vallei. 

Het landelijke woongebied van Koersel strekt zich uit tot aan het Fonteintje, waardoor 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Projectbeschrijving 5

Zwarte Beek 

het gemeentebos Koerselse Heide en ’t Fonteintje wordt afgesplitst van het valleigebied 

door de Heihoevenweg, Bosstraat, Leemstraat en Fonteintjesstraat. Deze straten lopen 

evenwijdig met de vallei. 

Dwars doorheen het valleigebied lopen twee wandelpaden waarvan telkens een 

gedeelte is aangelegd als plankenpad. Dwars door de vallei loopt ook één verhard 

fietspad, het Melkpad. Dit fietspad is opgenomen in het fietsroutenetwerk. Er is geen 

doorgaand verkeer mogelijk. 

Het gemeentebos Koerselse Heide is doorsneden met bosexploitatiewegen. Een aantal 

van deze bosexploitatiewegen kunnen gebruikt worden als wandelpaden. In de 

omgeving van het Fonteintje zijn ook een aantal fietspaden gelegen, welke deel uit 

maken van het fietsroutenetwerk. 

1.2.3. de bestaande waterlopen infrastructuur 

Volgende oppervlaktewatertypen komen voor in het studiegebied: beken, greppels en 

sloten, (voormalige) visvijvers, vennen en kwelplassen. Binnen de vallei van de Zwarte 

Beek stromen er meerdere waterlopen: Zwarte Beek, Oude Beek, Hogebosvliet, 

Winterbeek en Schansbeek. 

In het projectgebied is de Zwarte Beek een waterloop van 2 de categorie (L14). De 

Hogebosvliet (L865), Oude Beek (L581), Winterbeek (L582) en Schansbeek (L583) zijn 

waterlopen van derde categorie. 

Enkel de Zwarte Beek heeft een natuurlijke oorsprong en wordt voornamelijk gevoed 

door regenwater (oppervlakkig afstromend) en door kwel. Ze heeft een uitgesproken 

meanderend karakter en stroomt langs de voet van de noordelijke dalwand en ligt hoger 

dan het diepste punt van de vallei. De Zwarte Beek is een typische laaglandbeek, welke 

grote schommelingen vertoont in debiet, met grote verschillen in minimale en maximale 

afvoer. Volgens van der Hoek (1984) kan worden gesteld dat de Zwarte Beek een 

oligotroof karakter heeft. 

Uit onderzoek van de veenprofielen kan met zekerheid gesteld worden dat de Oude 

Beek en de Winterbeek gegraven zijn. Op de Ferrariskaart (1771-1778) waren de Oude 

Beek en de Winterbeek al aanwezig. Dit wijst op een langdurige ontwatering en wetering 

van gronden die al minstens 2,5 eeuw geleden heeft plaatsgevonden. 

De Oude Beek heeft een rechtlijnig verloop en is in het verleden (midden jaren ’80) 

uitgediept en doorgetrokken tot voorbij 't Fonteintje. De Hogenbosvliet, het 

stroomopwaarts gedeelte van de Oude Beek, wordt vooral gevoed door het ondiepe 

grondwater afkomstig van de zuidelijke valleiflank. De hoge grondwaterstanden en de 

relatief slechte doorlatendheid van de bodem hebben tot gevolg dat de Oude Beek ook 

tijdens de zomer nog relatief veel water afvoert (van der Hoek, 1984). Volgens 

Aggenbach (1991) is gebleken dat de Oude Beek de hydrologie in de vallei sterk 

beïnvloedt. Verdroging is opgetreden: natte trilveenvegetaties zijn veranderd in vochtige 

hooilanden; huidige Holpijp- en Snavelzeggevegetaties kunnen zich niet ontwikkelen 

naar andere bijzondere gemeenschappen, zoals Draadzeggevegetaties. De Oude Beek 

is door haar dominerende invloed op de hydrologie een sleutelfaktor in de vallei van de 

Zwarte Beek. 

Even ten zuiden van de Oude Beek ontspringt de Winterbeek. Deze ontwatert vooral het 

gebied stroomafwaarts de Nieuwendijk. 

Op meerdere plaatsen zijn er vroeger visvijvers aangelegd. Deze worden niet meer als 

zodanig gebruikt. 


Zwarte Beek 

Vooral aan de voet van de noordelijke helling komt op veel plaatsen ondiepe kwel voor. 

Hierdoor zijn er permanente kwelplassen aanwezig langs de Zwarte Beek. 

Waar plaatselijk het dekzand tot op een kleilaag of een ijzerpodzol werd weggeblazen 

ontstonden de vennen. Deze liggen voornamelijk op het militair domein (Achter de Witte 

Bergen, Hechtelse heide, 't Fonteintje). 

1.2.4. de bestaande kavel infrastructuur 

In het projectgebied komen allerlei afsluitingen voor met verschillende functies: 

afbakening voor het vee, begrenzing van het militair domein, afsluiting van (voormalige) 

weekendvijvers,…. 

Er komen ook allerhande constructies voor in het projectgebied: (voormalige) 

weekendverblijven, stallen voor vee, opslagplaats voor materiaal, uitkijkpunten voor 

jagers. 

Als beekovergangen komen er in het gebied allerlei typen bruggen voor: planken, 

buizen, betonnen constructies en houten constructies. Slechts enkele bruggen in het 

projectgebied zijn toegankelijk voor gemotoriseerd verkeer en/of beheermateriaal. 

1.2.5. de bestaande nuts infrastructuur 

Enkele geïsoleerde woningen zijn niet aangesloten op de riolering. Dit geldt ook voor de 

recreatieve bebouwing in de vallei zoals weekendhuisjes. 

1.2.6. de bestaande recreatieve infrastructuur 

Gezien de uitgestrektheid van het gebied, de vele toegangen en de voorzieningen 

komen er in het projectgebied een veelheid aan recreatievormen voor, die al dan niet 

georganiseerd, individueel of in groepsverband worden beoefend. 

Hieronder wordt een overzicht gegeven van de voorkomende vormen van recreatie in 

het gebied. Het is louter een opsomming van de beoefende recreatievormen, zonder 

onderscheid te maken tussen legale en illegale (wildcrossen, weekendhuizen, …) 

vormen. Er wordt een opsplitsing gemaakt tussen stationaire en mobiele recreatie. 

Bij mobiele recreatie verplaatst de recreant zich over grotere afstanden. Stationaire 

recreatie echter is overwegend geconcentreerd op een kleine oppervlakte en vaak 

gebonden aan bepaalde recreatievoorzieningen. Heel specifiek voor Koersel zijn de vele 

bedevaarders die de kapel komen bezoeken. 

In kader van het bosbeheersplan (Bruynseels, 1999) is er voor het gemeentebos 

Koerselse Heide een toegankelijkheidsreglement opgesteld. Dit reglement geeft aan 

waar welke vorm van recreatie kan doorgaan. 

Tabel 1 is gebaseerd op gegevens afkomstig van Econnection (1996) en Bruynseels, G 

et al., (1999), en door VLM Limburg aangepast aan de toestand 2010. 


Zwarte Beek 

Tabel 1: Recreatievormen in het projectgebied (toestand 2010) 

Stationaire recreatie 

Voorkomen in het gebied 

Pick-nicken 

- aan de rand van de Vallei van de Zwarte 

Beek 

- in het gemeentebos Koerselse Heide 

- in de speeltuin 

Jeugdkamperen 

- enkele weilanden rond ‘t Fonteintje 

- in het gemeentebos Koerselse Heide (zie 

bosbeheersplan) 

Terraszitten - in de horecazaken van het recreatieoord ‘t 

Fonteintje 

Speeltuin, lig- en speelweide, zwemmen, - in het recreatieoord ‘t Fonteintje 

mini-golf, trick-pin 

Weekendverblijven 

- in het valleigebied van de Zwarte Beek 

- in het gemeentebos Koerselse Heide 

- in de buurt van ‘t Fonteintje 

Voetbal 

- in de buurt van ‘t Fonteintje 

Festiviteiten 

- in de omgeving van ‘t Fonteintje 

Hondenschool 

- een weiland in de omgeving van ‘t Fonteintje 

Mobiele recreatie 

Voorkomen in het gebied 

Wandelen, joggen (individueel) - gemeentebos Koerselse Heide (zie 

bosbeheersplan): 3 wandelpaden + fit-o-meter 

parcours 

- de Watersnip: 3 bosleerpaden 

- Militair domein 

Fietsen en wielertoerisme 

- fietspad van Koersel Fonteintje naar Hechtel- 

Eksel, door het Militair domein 

- openbare wegen rond ‘t Fonteintje 

- fietspad door vallei (Melkpad) 

Mountainbiken of ATB-fietsen - gemeentebos Koerselse Heide (zie 


- in de omgeving van ‘t Fonteintje 


Natuurexploratie 


- het valleigebied van de Zwarte Beek 

Wandeltochten - gemeentebos Koerselse Heide (zie 


Oriëntatielopen 

Paardrijden 

Bosspel, wandelzoektochten 

Quad, wildcrossen 

- overal (vnl. Militair domein) 

- Militair domein (vaste paden) 

- gemeentebos Koerselse Heide (zie 


- doorheen het gebied op openbare wegen 

- in de omgeving van de kampplaatsen 


- vallei van de Zwarte Beek 

- gemeentebos Koerselse Heide 


Zwarte Beek 

1.3. Overzicht en fasering van de maatregelen 

Omwille van de grootte en de diversiteit van het projectgebied, werd beslist verschillende 

projectonderdelen uit te werken. Het werken met verschillende projectonderdelen laat 

toe om gefaseerd te werken (zie tabel 2) en om de maatregelen te groeperen volgens 

type ingreep, ligging, partner,…. 

Tabel 2: Overzicht en fasering van de verschillende projectonderdelen (planning 

augustus 2010) 

Projectonderdelen 2010 2011 2012 2013 2014 Na 2014 

Aanleg ecologische zuivering X 

zwemvijver (protocoldossier met de 

stad Beringen) 

Verbetering wandelpaden Coorselse 

Bergen (protocoldossier met de stad 

Beringen) 

X 

X 

Inrichting gemeentebos Koerselse 

Heide (protocoldossier met de stad 

Beringen) 

X 

(X) 

Uitvoering Recreatie – 

(projectuitvoeringsplan) 

Uitvoering 

natuurinrichtingsmaatregelen deel 1 – 

(protocoldossier met Natuurpunt) 

X 

X 

X 

X 

Uitvoering 



(X) 

X 

Uitvoering 



Uitvoering 



X 

X 

Voor de ligging van deze verschillende projectonderdelen wordt verwezen naar kaart 3. 


Zwarte Beek 

2. Natuurinrichtingsmaatregelen 

Het projectgebied van het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek is een gebied van 674ha 

en omvat de vallei van de Zwarte Beek van het militair domein in het oosten tot de Stalse 

molen in het westen, alsook de omgeving rond ’t Fonteintje en het aansluitende 

bosgebied Koerselse Heide. Het is in veel opzichten een uniek gebied met een grote 

variatie aan biotische en abiotische kenmerken, waardoor het gebied van groot belang is 

op Vlaams en zelfs Europees niveau. 

Door de uitgestrektheid van het gebied en de grote variatie aan landschappen oefent het 

gebied ook een grote aantrekkingskracht uit op recreanten. In de kern van het 

projectgebied bevindt zich het recreatieoord ’t Fonteintje, ook wel Koersels Kapelleke 

genoemd. De toeloop van recranten en de verscheidenheid aan recreatievormen brengt 

verstoring met zich mee. Naast rechstreekse schade aan de bodem en vegetatie is er 

ook onrechtstreekse schade door verstoring, verontreiniging en versnippering. 

Verschillende recreatievormen, die niet altijd goed op elkaar afgestemd zijn, hebben 

tenslotte ook nadelige effecten op de recreatie zelf (bvb conflictsituaties tussen 

(geparkeerde) auto’s, fietsers en wandelaars, waardoor er onveilige verkeerssituaties 

ontstaan). Daarbij is de huidige inrichting in de omgeving van het Koersels Kapelleke op 

een aantal plaatsen aan herziening toe. 

De algemene visie vanuit het natuurinrichtingsproject met betrekking tot de recreatie is 

een behoud en ontwikkeling van een kwalitatief hoogwaardig natuurgebied met behoud 

van ‘zacht’ recreatief medegebruik. De recreatieve maatregelen moeten kaderen in een 

groter geheel (zoals het fietsroutenetwerk) en de mobiliteit in en rond het gebied vormt 

een belangrijk aspect. 

Daarom werd in het kader van het natuurinrichtingsproject ook een recreatief luik 

opgestart. Een eerste fase in dit recreatieve luik was het uitwerken van een visie voor de 

sturing en de zonering van de recreatie en de inrichting van de omgeving van ’t 

Fonteintje. Dit gebeurde in de periode 2003 en 2004. Tijdens de opmaak van deze visie 

hield het studiebureau Langzaam Verkeer enkele hoorzittingen voor de buurtbewoners 

en de belanghebbenden. De opmerkingen die toen gegeven werden, werden door het 

studiebureau – in de mate van het mogelijke – verwerkt in een visie voor het gebied. 

Deze visie werd in 2004 en 2005 een eerste maal omgevormd in technische plannen. 

Deze eerste technische plannen omvatten de invoering van een eenrichtingsverkeer 

vanaf de Grauwe steenstraat tot aan de uitkijktoren. De stad Beringen wenste echter het 

behoud van het tweerichtingsverkeer, waardoor de technische plannen moesten 

aangepast worden. De opmaak van de aangepaste technische plannen gebeurde in de 

periode 2008-2010. Tegelijkertijd werd er een dossier opgemaakt voor het Fietsfonds, 

waardoor de stad Beringen kan rekenen op 80% subsidie (40% vanuit het Vlaams 

Gewest en 40% vanuit de provincie Limburg) en dit voor alle maatregelen die gekoppeld 

zijn aan de aanleg van het (vrijliggend) fietspad. Deze aangepaste technische plannen 

maken onderdeel uit van dit projectuitvoeringsplan. 

De omgeving van ‘t Fonteintje wordt heringericht om de toestroom van de recreanten en 

passanten te verbeteren en te structureren en de belevingswaarde te vergroten. Het 

gaat onder andere om volgende maatregelen: 

10 Projectuitvoeringsplan recreatie –Natuurinrichtingsmaatregelen

Zwarte Beek 

- Verbeteren van de verkeersafwikkeling in de Leemstraat, Fonteintjesstraat en 

Uitkijktorenlaan; 

- Aanleg van een vrijliggend fietspad langs de Leemstraat; 

- Inrichting van het kruispunt Spechtenstraat – Leemstraat; 

- Inrichting van het kruispunt Wielewaalstraat – Leemstraat; 

- Inrichting van een oversteekplaats in de Leemstraat ter hoogte van de wijkschool 

Fonteintje en het kruispunt met de Spechtenstraat; 

- Aanleg van een fietsen wandelpad langs de Fonteintjesstraat; 

- Aanleg van een fietspad langs de Uitkijktorenlaan; 

- Omvormen van de lusparking naar een bijkomende zone voor jeugdkamperen, 

waarbij de nieuwe kampplaatsen worden voorzien van nutsvoorzieningen (water 

en elektriciteit); 

- Aanleg van een nieuwe randparking ter hoogte van het kruispunt 

Fonteintjesstraat en Grauwe Steenstraat; 

- Aanleg van een parking ter hoogte van het pleintje aan het Koersels Kapelleke; 

- Herinrichting van de parking aan het Parochiaal Centrum; 

- Aanleg van groenvoorzieningen; 

- Aanleg van pleintjes ter hoogte van: 

• de nieuwe randparking; 

• het Koersels Kapelleke; 

• de ingang van de speeltuin; 

• de Uitkijktoren. 

Dit hoofdstuk beschrijft de maatregelen die zullen genomen worden voor de uitvoering 

van deze fase van het natuurinrichtingsproject en die onderwerp uitmaken van het 

projectuitvoeringsplan recreatie. 

In de volgende punten worden de voorgestelde maatregelen beschreven en gesitueerd, 

en wordt ook verwezen naar de technische plannen die deze maatregel verder 

uittekenen. De opdeling van onderstaande punten is gebaseerd op het Ministerieel 

Besluit van Maatregelen en Modaliteiten (Ministerieel Besluit van 5 mei 2004). 

2.1. Kavelruil uit kracht van wet, met inbegrip van herverkaveling 

De uitvoering van deze maatregel is niet gepland in dit projectuitvoeringsplan. 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Natuurinrichtingsmaatregelen 11

Zwarte Beek 

2.2. Infrastructuur- en kavelwerken 

2.2.1. het herlocaliseren en inrichten van een parking en 

fietsenstallingen 

Zie technische plannen nummers 3A en 3B. 

De omgeving rond het recreatieoord ‘t Fonteintje wordt druk bezocht door allerhande 

recreanten. De bestaande lusvormige parking (=lusparking) langsheen de Leemstraat 

wordt omwille van de ongunstige locatie onvoldoende gebruikt. Hierdoor is er een 

verspreide parkeerdruk in de omgeving van de attractiepolen zelf: de recreanten 

parkeren hun wagen langsheen de Fonteintjesstraat en de Uitkijktorenlaan. Dit is het 

geval in de omgeving van de horecazaken, het Koersels Kapelleke, de uitkijktoren en de 

speeltuin. 

In het kader van het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek, wordt het parkeergebeuren 

gereorganiseerd. Er wordt een nieuwe randparking aangelegd en ter hoogte van een 

aantal attractiepunten worden parkeermogelijkheden voorzien. 

Randparking 

De nieuwe randparking wordt ingeplant op een plaats die dichter bij de belangrijkste 

attractiepunten is gelegen, namelijk ter hoogte van het kruispunt van de Fonteintjesstraat 

en de Grauwe Steenstraat. Er is plaats voor 128 auto’s, 2 parkeerplaatsen voor 

personen met een handicap en 4 parkeerplaatsen voor moto’s. De randparking is 

opgebouwd uit een rijweg van 5,8 meter breed in de vorm van een lus, met aan 

weerszijden een parkeerstrook van 5 meter diep. Achter de parkeerplaatsen wordt 

telkens een groenzone van 2 meter voorzien voor de inplanting van een bodembedekker 

(bottelroos) en een haag (haagbeuk). In de groenzone worden ook bomen aangeplant. 

In de rand gaat het om haagbeuk (24 stuks), in de middenblok om zwarte els (11 stuks). 

Omwille van het karakter van het gebied en de huidige gewestplanbestemming, wordt de 

nieuwe randparking aangelegd met natuurvriendelijke verhardingsmaterialen. De 

parkeerstroken worden aangelegd in grastegels, zodat de parking beter ingekleed is in 

zijn groene omgeving. De rijweg van de parking zal aangelegd worden in cementbetonverharding. 

De parking beschikt over 1 inrit die tevens ook de uitrit is. Voor 

voetgangers is er een aparte toegang, waar ook een aantal zitbanken worden voorzien. 

In het midden van de parking is er voor voetgangers ook een doorsteek naar de Grauwe 

Steenstraat. 

Samengevat bestaan de werken uit volgende onderdelen: 

- rooien van 280 m² struiken en 9 bomen; 

- opbreken van de constructies van de hondenschool; 

- aanbrengen van fundering en aanleg van de rijweg in cement-betonverharding; 

- aanleg van de parkeerplaatsen in HDPE-grasplaten; 

- aanplanten van bodembedekkers (Rosa rugosa of bottelroos), haagbeplanting 

(Carpinus betulus of haagbeuk) en bomen (24 stuks Carpinus betulus of 

haagbeuk en 11 stuks Alnus glutinosa of zwarte els). 


Zwarte Beek 

Voor de bovenstaande maatregel is geen archeologische begeleiding nodig. 

Na uitvoering wordt het beheer overgedragen aan de stad Beringen. 

2.2.2. het verwijderen en plaatsen van draadafsluiting 


2.2.3. het herlocaliseren en opknappen van de fit-o-meter 

De bestaande fit-o-meter blijft behouden. Door het behoud van een aantal 

parkeerplaatsen ter hoogte van de huidige lusparking, kan het startpunt van de fit-ometer 

namelijk behouden blijven. Aan de verschillende stopplaatsen van de fit-o-meter 

wordt ook niets veranderd. Tijdens de werken aan de lusparking, zal de route van de fito-meter 

(mogelijk) wel (tijdelijk) verplaatst worden. Dit gebeurt in samenspraak met de 

sportdienst van de stad Beringen. 

De maatregel ‘herlocaliseren en opknappen van de fit-o-meter’ maakt dus geen 

onderdeel uit van dit projectuitvoeringsplan. 

2.2.4. de inrichting van een gebied voor jeugdkampen 

Zie technische plannen nr 1A en 1B 

Jeugdkampeerplaatsen 

In het projectgebied zijn er verscheidene locaties die aan jeugdgroepen worden verhuurd 

om er te kamperen. Enkele plaatsen worden sinds een aantal jaar echter niet meer 

verhuurd omwille van de afwezigheid van sanitaire voorzieningen en/of de ligging in of in 

de buurt van een kwetsbaar gebied. In het kader van het natuurinrichtingsproject Zwarte 

Beek wordt een herlokalisatie van deze verdwenen kampplaatsen voorgesteld. De 

huidige lusvormige parking wordt in functie van deze herlocalisatie opgeheven en wordt 

omgevormd naar een zone voor jeugdkamperen. Om deze omvorming te realiseren, 

wordt de bestaande asfaltverharding verwijderd. In het bovenste gedeelte blijft de 

onderfundering en fundering behouden in functie van de bosexploitatie en de toelevering 

voor de jeugdkampen. In het onderste gedeelte wordt de onderfundering en de fundering 

afgevoerd. De strook wordt vervolgens opgevuld met grond zodat het niveau van het 

maaiveld terug bereikt wordt. Op deze manier ontstaan er op twee voormalige 

parkeerhavens twee kleinere kampplaatsen. De 2 kampplaatsen hebben beiden een 

oppervlakte van 0,1 ha en worden van elkaar gescheiden door een strook met 

bosplantsoen. Naast deze 2 kleinere kampplaatsen, worden er in de aansluitende 

boszone twee bestaande open plekken ingericht als jeugdkampeerplaats. De bestaande 

open ruimtes worden iets vergroot door het verwijderen van 29 bomen en 300m² 

struiken, waardoor er een kampplaats ontstaat van 0,25 ha en één van 0,22 ha groot. 

Voor de nieuwe kampplaatsen worden 2 nieuwe aftappunten voor water en elektriciteit 

voorzien. 

Parking ter hoogte van de zone voor jeugdkamperen 

Ter hoogte van de aansluiting van de nieuwe zone voor jeugdkamperen met de 

Leemstraat wordt een kleine parking voorzien: tussen de bestaande naaldbomen is er 

plaats voor een 13-tal voertuigen (o.a. in functie van de fit-o-meter en de 


Zwarte Beek 

jeugdkampeerplaatsen). De aansluiting van de parking met de Leemstraat wordt 

versmald van 15 naar 5 meter en wordt aangelegd in een steenslagfundering. Ook de 

parkeermogelijkheden tussen de bomen worden aangelegd in een steenslagfundering. 

Een houten slagboom voorkomt dat voertuigen de bosexploitatieweg kunnen oprijden. 

Samengevat bestaan de bovenstaande werken uit volgende onderdelen: 

- rooien van 300 m² struiken en 29 bomen; 

- opbreken van de asfaltverharding van de bestaande lusparking langsheen de 

Leemstraat; 

- verwijderen van de fundering en de onderfundering in het onderste gedeelte; 

- aanvullen van het onderste gedeelte met grond van de werf; 

- plaatsen van aansluitpunten voor water en elektriciteit; 

- aanplanten van 900 m² bosgoed; 

- versmallen van de aansluiting met de Leemstraat; 

- aanleg van een toegangsweg (naar de parkeerplaatsen) in steenslag; 

- aanbrengen van een steenslagfundering tussen de bomen; 

- plaatsen van een houten slagboom. 

Voor deze maatregel is geen archeologische begeleiding nodig. 


2.2.5. het verwijderen van weekendhuisjes en bijbehorende 

infrastructuur 


2.2.6. de aanleg van kleinschalige 

waterzuiveringsinstallaties 


2.2.7. het inrichten van een gebouw voor het natuurbeheer 

van het gebied 


2.2.8. het aanplanten en/of de spontane ontwikkeling van 

lijnvormige landschapselementen 

In het kader van dit projectuitvoeringsplan worden allerlei groenelementen zoals bomen 

en struiken, aangeplant ter verfraaiing van onder andere de parking en de pleintjes en 

ter afscheiding van het vrijliggend fietspad. Meer gedetailleerde informatie over deze 


Zwarte Beek 

groenvoorzieningen is terug te vinden bij de bespreking van de maatregelen 

‘herlocaliseren en inrichten van een parking en fietsenstallingen’ en ‘het nemen van 

verkeersremmende maatregelen’. 

De aanplant of spontane ontwikkeling van lijnvormige landschapselementen zoals 

bedoeld in dit puntje van het Ministerieel Besluit van Maatregelen en Modaliteiten, wordt 

in dit projectuitvoeringsplan echter niet voorzien. Met deze bovenstaande maatregel 

wordt namelijk de aanplant of spontane ontwikkeling van lijnvormige elementen in het 

valleigebied (natuurgebied) bedoeld en dit als natuurlijke verbinding tussen verschillende 

natuurelementen of natuurlijke migratieassen. De maatregel ‘het aanplanten en/of de 

spontane ontwikkeling van lijnvormige landschapselementen’ zal dus in een volgend 

projectuitvoeringsplan (vallei) worden uitgevoerd. 

2.2.9. het plaatsen van voorzieningen voor extensieve 

begrazing zoals poorten, slagbomen, brugjes, veerasters en 

–roosters 


2.2.10. het verwijderen van bomen en stronken 

Voor de uitvoering van de maatregelen die deel uitmaken van dit projectuitvoeringsplan, 

moeten een aantal bomen en stronken verwijderd worden. Dit wordt telkens vermeld bij 

de bewuste maatregel, namelijk aanleg van de randparking, inrichten van een gebied 

voor jeugdkampen en het nemen van verkeersremmende maatregelen. 

‘Het verwijderen van bomen en struiken’ zoals bedoeld in dit puntje van het Ministerieel 

Besluit van Maatregelen en Modaliteiten, wordt in dit projectuitvoeringsplan echter niet 

voorzien. Met deze bovenstaande maatregel wordt namelijk het verwijderen van bomen 

en stronken in functie van heideherstel of herstel van hooilanden of heischraal grasland 

bedoeld. De maatregel ‘het verwijderen van bomen en stronken’ zal dus in een volgend 

projectuitvoeringsplan (vallei) worden uitgevoerd. 

2.2.11. het aanpassen van 'duikers' 


2.2.12. het herstel van hooilanden 


2.2.13. het herstel van de maal- en draaifunctie van de molen 

met inbegrip van de aanpassing van het sluiswerk 



Zwarte Beek 

2.3. Aanpassing van wegen en het wegenpatroon 

2.3.1. het aanleggen en verbeteren van paden met inbegrip 

van bruggetjes om waterlopen over te steken 


2.3.2. het nemen van verkeersremmende maatregelen 

Zie technische plannen nummers 2A, 2B, 3A, 3B, 4A, 4B, 5A, 5B, 6 en 7 

Zie technische plannen nummers 8, 9, 10 en 11 (dwarsprofielen) 

Zie technische plannen nummers 12 en 13 (typeprofielen en type aanzichten) 

Het Koersels Kapelleke en het recreatieoord ’t Fonteintje hebben een sterke recreatieve 

functie. Er komen veel bezoekers, wandelaars en fietsers naar dit gebied. De 

uitgestippelde wandelen fietsroutes kruisen en lopen vaak over de openbare weg. In 

het kader van het natuurinrichtingsproject Zwarte Beek worden een aantal maatregelen 

voorgesteld die het gemotoriseerd verkeer afremmen, de verkeersveiligheid verbeteren 

en de belevingswaarde verhogen. De verschillende maatregelen worden hieronder 

opgesomd. 

Herinrichten van het kruispunt Leemstraat - Spechtenstraat 

Het kruispunt van de Leemstraat met de Spechtenstraat wordt geaccentueerd als 

toegangspoort voor het recreatiegebied. Hiertoe worden 28 zuilvormige bomen (Ilex 

aquifolium of hulst) aangeplant. Daarnaast worden de bochtstralen aangepast, wordt het 

kruispunt aangelegd in printbeton en komt er een oversteekplaats (zebrapad) voor het 

chiroheem. 

Oversteekplaats ter hoogte van de wijkschool het Fonteintje 

Ter hoogte van de wijkschool het Fonteintje wordt een oversteekplaats (zebrapad) 

aangelegd, welke wordt ondersteund door een verkeerssluis. Om een bijkomend 

verkeersremmend effect te realiseren, wordt de zone aangelegd in gekleurd printbeton 

(bruinrode kleur). 

Herinrichten van het kruispunt Leemstraat - Wielewaalstraat 

De bochtstralen van het kruispunt Leemstraat - Wielewaalstraat worden aangepast. 

Daarnaast wordt het kruispunt aangelegd in printbeton en komt er een oversteekplaats 

(zebrapad). De toegang naar de parkeerplaatsen van de zone voor jeugdkampen en de 

fit-o-meter worden versmald. 

Aanleg van een vrijliggend fietspad langs de Leemstraat 

Het huidige vrijliggende dubbelrichtingsfietspad langsheen de Leemstraat buigt af naar 

de lusparking: de fietsers worden over de parkeerplaats naar het kruispunt met de 

Wielewaalstraat geleid. Omwille van de omvorming van de parking naar een zone voor 

jeugdkamperen, werd een alternatief gezocht voor de afbuiging van het fietspad. De 


Zwarte Beek 

afbuiging naar de parking wordt opgebroken. Vanaf de afbuiging tot aan het kruispunt 

van de Wielewaalstraat wordt een nieuw dubbelrichtingsfietspad aangelegd. Dit fietspad 

met een breedte van 3 meter, slingert tussen de bomen, en dit om zoveel mogelijk 

bomen te kunnen behouden. Vanaf de Wielewaalstraat wordt het fietspad aansluitend 

met de rijweg aangelegd. Beide verkeersstromen worden van elkaar gescheiden door 

een haag (Carpinus betulus of haagbeuk) met een breedte van 1 meter. 

Aanleg van een pleintje ter hoogte van de nieuwe randparking 

Ter hoogte van de nieuw aan te leggen randparking wordt een plein aangelegd. De 

uitvoering bestaat uit printbeton met een bruine kleur. Op het plein wordt het fietspad 5 

cm hoger aangelegd dan de rijweg, als accentuering van het fietspad bij het in- en 

uitrijden van de parking. Daarnaast worden er op het pleintje een 5-tal bomen (Acer 

campestre of veldesdoorn) aangeplant aangevuld met bodembedekkers en hagen. 

Vanaf dit pleintje wordt het fietspad omgevormd tot een fietsen wandelweg met een 

breedte van 4,5 meter. Het fietsen wandelpad worden visueel opgesplitst in een strook 

met cementbetonverharding voor de fietsers en een strook met grijze betonstraatstenen 

voor de wandelaars. Het fietsen wandelpad wordt van de rijbaan afgescheiden door 

een haag (Carpinus betulus of haagbeuk) van 1 meter breed. 

Aanleg van een pleintje ter hoogte van het Koersels Kapelleke met bijbehorende 

parking 

Het ruimtelijk beeld van de omgeving van het Koersels Kapelleke wordt op dit ogenblik in 

sterke mate bepaald door het (te) brede wegprofiel. Deze verkeersruimte biedt 

onvoldoende comfort en veiligheid aan de vele bezoekers, wandelaars en fietsers in 

deze omgeving. In de zoektocht naar een concept om deze belangrijke plek in het 

projectgebied terug op te waarderen, werd beslist om de rijbaan en het fietsen 

wandelpad af te buigen, waardoor er ter hoogte van de kapel een plein ontstaat. Het 

plein wordt aangelegd in printbeton en er worden 16 leibomen (Tilia cordata of 

winterlinde) aangeplant. De groenvoorziening bestaat verder uit hagen (Carpinus betulus 

of haagbeuk) en 6 bomen (Acer campestre of veldesdoorn). Voor de aanleg van het 

plein en de bijbehorende parking moeten 6 bomen worden verwijderd. Daarnaast 

worden er ook zitbanken, vuilnisbakken en fietsenstallingen geplaatst. De locatie van de 

bron wordt aangeduid in de pleinverharding. Ten behoeve van de bezoekers van de 

kapel, wordt aan de overzijde van het plein een parking aangelegd met een beperkt 

aantal plaatsen. Er worden 12 parkeerplaatsen en 3 parkeerplaatsen voor personen met 

een handicap voorzien. De parkeerplaatsen worden aangelegd in printbeton (bruine 

kleur). 

Herinrichting van de parking aan het Parochiaal Centrum 

Ook de parking aan het Parochiaal Centrum wordt heringericht. Het plein voor het 

Parochiaal Centrum is op dit ogenblik voorzien van een halfverharding. Er wordt 

voorgesteld om deze parking om te vormen naar een groene parking door het gebruik 

van HDPE-grasplaten. In het midden wordt een doorsteek voor voetgangers voorzien in 

cement-betonverharding. Ook wordt er een ruimte ingericht als busparking. De 

bestaande bomen worden behouden en worden aangevuld met bodembedekkers en 

haagelementen en heesters. 

De zone gelegen tussen het Parochiaal Centrum en het pleintje ter hoogte van het 

Koersels Kapelleke wordt ingericht met haagblokken en bodembedekkers. 


Zwarte Beek 

Aanleg van een pleintje ter hoogte van de speeltuin 

Ook ter hoogte van de ingang van de speeltuin wordt een pleintje aangelegd in 

printbeton (bruine kleur). Er worden 2 parkeerplaatsen voor personen met een handicap 

voorzien en ook de halte van de belbus wordt geïntegreerd op dit plein. De 

groenvoorziening bestaat uit haag (Carpinus betulus of haagbeuk) en 10 bomen (Acer 

campestre of veldesdoorn). 

Aanleg van een pleintje ter hoogte van de uitkijktoren 

Ter hoogte van de uitkijktoren wordt een pleinstructuur aangelegd in printbeton (bruine 

kleur). In de randzone worden 6 parkeerplaatsen en 3 parkeerplaatsen voor personen 

met een handicap aangelegd. Er worden 27 zuilvormige bomen (Ilex aquifolium of hulst) 

aangeplant als toegangspoort. Daarnaast worden nog 13 bomen (Acer campestre of 

veldesdoorn) aangeplant. 

Samengevat bestaan de bovenstaande werken uit volgende onderdelen: 

- verwijderen van 22 bomen; 

- afbraak van de afbuiging tussen de Leemstraat en de (voormalige) parking door 

het opbreken van het asfalt, het verwijderen van de fundering en de 

onderfundering en het aanvullen met grond; 

- affrezen en opbreken van asfaltverharding 

- aanpassing van de riolering en afvoer van het hemelwater naar grachten en 

grindputten 

- aanbrengen van fundering en aanleg van nieuwe verhardingen (asfalt voor 

rijweg, printbeton voor pleintjes, beton voor fietspad, betonstraatstenen voor 

voetweg); 

- plaatsen van straatmeubilair 

- aanplanten van bomen (Carpinus betulus of haagbeuk), hagen (Carpinus betulus 

of haagbeuk) en bodembedekkers (Rosa rugosa of bottelroos en Rubus tricolor 

of sierbraam) op de verschillende pleintjes 

- aanplant van 55 zuilvormige bomen (Ilex aquifolium of hulst) ter hoogte van de 

Spechtenstraat en uitkijktoren; 

- aanpassen van de bochtstralen ter hoogte van het kruispunt Leemstraat- 

Spechtenstraat en Leemstraat-Wielewaalstraat; 

- aanleg van een oversteekplaats (zebrapad) ter hoogte van de Spechtenstraat, de 

wijkschool het Fonteintje en de Wielewaalstraat; 

- aanleg van een verkeerssluis ter hoogte van de wijkschool het Fonteintje; 

- aanleg van een vrijliggend fietspad langs de Leemstraat dat slingert tussen de 

bomen; 

- aanleg van een aanliggend fietspad langs de Fonteintjesstraat en de 

Uitkijktorenlaan, gescheiden van de rijweg door een haag (Carpinus betulus of 

haagbeuk); 

- aanleg van een aanliggend voetpad-fietspad langs de Fonteintjesstraat, 

gescheiden van de rijweg door een haag (Carpinus betulus of haagbeuk); 


Zwarte Beek 

- aanbrengen van fundering en aanleg van nieuwe parking ter hoogte van het 

Koersels Kapelleke in printbeton (12+3 parkeerplaatsen); 

- aanbrengen van fundering en aanleg van de parkeerplaatsen ter hoogte van het 

Parochiaal Centrul in HDPE-grasplaten; 

- aanleg van een busparking ter hoogte van het Parochiaal Centrum; 

- aanleg van parkeerplaatsen ter hoogte van het pleintje met de speeltuin en de 

Uitkijktoren. 

Voor al deze bovenstaande maatregelen is geen archeologische begeleiding nodig. 


2.4. Het tijdelijke beperkingen opleggen aan het genot van onroerende 

goederen tijdens de uitvoering van een natuurinrichtingsproject 

De uitvoering van deze maatregel is momenteel niet gepland in dit 

projectuitvoeringsplan. 

Tijdens de uitvoering van de werken kan het echter nog noodzakelijk blijken om op een 

bepaalde plaats binnen het projectgebied over een recht van doorgang te beschikken of 

om tijdelijk materiaal te kunnen stockeren. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn indien men een 

strook wil gebruiken als werfweg. 

Gaat het om een perceel in landbouwgebruik dan kan een vergoeding voor 

cultuurschade worden verkregen voor het getroffen perceel. 

2.5. Waterhuishoudingswerken 

2.5.1. het afsluiten van afwateringsgrachten en het ophogen 

van bedding van waterlopen 


2.5.2. het herstellen en aanleggen van een oppervlakkig 

afwateringssysteem voor het behoud van zeer natte 

hooilanden 


2.5.3. het plaatsen van stuwen 


2.5.4. de hermeandering van waterlopen 



Zwarte Beek 

2.5.5. de aanleg van vistrappen en/of by-pass 


2.6. Grondwerken 

2.6.1. het afgraven van de voedselrijke bouwvoor 


2.6.2. het aanleggen en herstellen van beheersdijken 


2.6.3. het plaatselijk herstellen van het reliëf 


2.6.4. het uitgraven van oude meanders 


2.6.5. de natuurvriendelijke inrichting van oevers van 

vijvers en waterlopen 


2.6.6. het verleggen van een waterloop 


2.6.7. de sanering van een stort 


2.7. Uitbouw van natuureducatieve voorzieningen 

2.7.1. het plaatsen en verwijderen van informatieborden en 

wegwijzers 



Zwarte Beek 

2.8. Bedrijfsverplaatsing 


2.9. Erfdienstbaarheden vestigen of afschaffen 



Zwarte Beek 

3. Eigendom en gebruik 

3.1. Kavelruil 

Er is geen kavelruil voorzien in dit projectuitvoeringsplan. 

3.2. Andere maatregelen met een invloed op waarde / gebruik 

In dit projectuitvoeringsplan zijn er geen andere maatregelen met een invloed op waarde 

en/of gebruik. 

Tijdens de uitvoering van de werken kan het echter nog noodzakelijk blijken om op een 

bepaalde plaats binnen het projectgebied over een recht van doorgang te beschikken of 

om tijdelijk materiaal te kunnen stockeren. Dit kan bijvoorbeeld nodig zijn indien men een 

strook wil gebruiken als werfweg. 

Gaat het om een perceel in landbouwgebruik dan kan een vergoeding voor 

cultuurschade worden verkregen voor het getroffen perceel. 

3.3. Grondverwerving 

Voor de realisatie van de maatregelen voorzien in dit projectuitvoeringsplan is een 

beperkte grondverwerving noodzakelijk, onder andere voor de aanleg van de nieuwe 

randparking en voor de realisatie van een aantal pleintjes. Ook moeten er op bepaalde 

plaatsen langs de Leemstraat, Fonteintjestraat en Uitkijktorenlaan nutsleidingen worden 

verplaatst. 

Al de betrokken eigenaars worden persoonlijk gecontacteerd. Samen met de eigenaars, 

de stad Beringen en de Vlaamse Landmaatschappij wordt gekeken hoe deze 

grondverwerving kan worden gerealiseerd. De Vlaamse Overheid en/of de stad Beringen 

wordt eigenaar van de verworven gronden/stroken. Het beheer zal (indien nodig) aan de 

stad Beringen overgedragen worden. De werken kunnen pas starten als alle 

grondverwerving gerealiseerd is. 

In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de grondverwerving. Alle vermelde kadastrale 

percelen behoren tot gemeente Beringen, 5 e afdeling, sectie A. 

22 Projectuitvoeringsplan recreatie –Eigendom en gebruik

Zwarte Beek 

Tabel 3 Overzicht van de grondverwervingen 

Volgnr 

Nr 

perceel 

Oppervlakte 

kadaster 

volgens 

In te nemen 

oppervlakte 

ha are ca ha are ca 

Aard 

1 345m7 35 39 25 44 bouwland 

2 346b 33 60 10 41 bouwland 

3 345c2 12 20 6 24 bouwland 

4 345L7 81 81 sportgebied 

5 352b 27 50 2 09 tuin 

6 357c 17 21 05 bouwland 

7 357d 01 08 71 02 bouwland 

8 357d 01 08 71 02 bouwland 

9 357d 01 08 71 07 bouwland 

10 282L 11 45 17 bos 

11 327m 25 20 1 41 bos 

12 327L 23 12 22 bos 

13 332e 28 36 2 11 bos 

14 333f 29 95 8 69 restaurant 

15 335c 32 59 6 64 bos 

16 337p 25 99 4 59 huis 

17 342c 74 63 2 35 weiland 

18 342c 74 63 2 19 weiland 

19 408n7 8 16 04 huis 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Eigendom en gebruik 23

Zwarte Beek 

4. Monitoring 

Monitoring van een natuurinrichtingsproject omvat het in de tijd (op)volgen van de 

ontwikkelingen van natuurwaarden die plaatsvinden naar aanleiding van een eenmaal 

gedane ingreep (inrichtingsmaatregelen) of een ingezette vorm van beheer. Resultaten van 

monitoring dienen enerzijds gebruikt te worden om natuurdoelen op projectniveau te kunnen 

toetsen, en anderzijds ook voor de evaluatie van de doelstellingen op beleidsniveau. Het 

moet toelaten om te signaleren dat zich andere ontwikkelingen voordoen dan de gewenste, 

en om mogelijk ook de oorzaak van het probleem te achterhalen zodat er lessen kunnen 

getrokken worden voor nog uit te voeren projecten. 

De maatregelen die in dit projectuitvoeringsplan recreatie worden uitgevoerd, zijn er niet op 

gericht om bepaalde ecologische doelstellingen te realiseren, maar om de recreatie in het 

gebied te sturen en te zoneren en zo de verstoringsdruk te verminderen. Onder deze 

verstoringsdruk worden onder andere volgende punten verstaan: kampplaatsen in/op 

ecologisch kwetsbare gebieden, motorcross, parkeren van voertuigen in de berm, zwerfvuil, 

geluidshinder,… maar ook ergernissen van recreanten onderling bijvoorbeeld tussen fietsers 

en wandelaars, tussen fietsers en geparkeerde voertuigen,… . De laatste jaren vond er al 

een afname van de verstoringsdruk plaats, onder andere door het verdwijnen van de 

motorcross en doordat enkele kampplaatsen die in kwetsbare gebieden waren gelegen 

werden opgeheven. Met de stad Beringen werd gezocht naar nieuwe locaties voor de 

kampplaatsen die werden opgeheven. De huidige lusparking leek hiervoor het meest 

aangewezen aangezien de nieuwe kampplaatsen hier aansluiten met de bestaande 

kampplaatsen en de plaatsen kunnen uitgerust worden met aftappunten voor nutsleidingen. 

De kampplaatsen die gelegen waren in kwetsbare gebieden (bvb ter hoogte van de 

boogloods in het gebied de Coorselse Bergen) worden al enkele jaren niet meer gebruikt. 

Hierdoor is het niet meer mogelijk om nu, naar aanleiding van het projectuitvoeringsplan 

recreatie, de impact op de kwetsbare gebieden voor en na de verplaatsing van de 

kampplaatsen te monitoren. 

De maatregelen van het projectuitvoeringsplan recreatie zijn in de meeste gevallen ook een 

herinrichting van een gebied (bvb parking omvormen naar een gebied voor jeugdkamperen 

of een perceel in gebruik bij een hondenclub omvormen naar een parking) of heraanleg van 

een bestaande infrastructuur (heraanleg van de Fonteintjestraat en de Leemstraat). 

Daarnaast voorziet het projectuitvoeringsplan recreatie ook enkel in een herstructurering van 

de recreatie in het gebied. Er is geen toename van het aanbod aan recreatievormen. Een 

monitoring uitwerken om bijvoorbeeld het aantal bezoekers en kampeerders voor en na de 

inrichting te vergelijken, de geluidshinder voor en na de inrichting te meten of om de typische 

schade van de recreatie op de meest kwetsbare delen te onderzoeken is te omvangrijk om 

te monitoren in het kader van het natuurinrichtingsproject. Wel kan er vanuit een andere 

instantie een opvolging gebeuren van bijvoorbeeld het aantal en de grootte van de 

jeugdkampen, de speelactiviteiten in de omgeving van de kampplaatsen, het aantal 

bezoekers van de speeltuin en de Watersnip,…. Op deze manier kan er mogelijk wel een 

inschatting gemaakt worden van het feit of de maatregelen die uitgevoerd worden in het 

kader van het PUP recreatie, ook effectief geleid hebben tot een vermindering van de 

verstoring. 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Monitoring 24

Monitoring is wel gekoppeld aan de inrichting van het gemeentebos Koerselse Heide en de 

uitvoering van de natuurinrichtingsmaatregelen in de vallei deel 1 tot en met 4. 

In het kader van de aanvraag van de bouwvergunning voor dit PUP recreatie wordt er wel 

een passende beoordeling opgemaakt. De passende beoordeling beschrijft de effecten van 

de uit te voeren maatregelen van dit PUP op het Natura2000-gebied en stelt eventueel 

milderende maatregelen voor.

Zwarte Beek 

5. Beheer 

De maatregelen die in het kader van dit projectuitvoeringsplan worden voorgesteld zijn 

allemaal recreatieve maatregelen. Al deze maatregelen werden in nauwe samenwerking 

met de stad Beringen uitgewerkt en worden ook in nauwe samenwerking met de stad 

Beringen uitgevoerd. Het beheer en onderhoud van de uitgevoerde maatregelen is een 

verantwoordelijkheid van de stad Beringen. De stad Beringen kan voor het beheer van 

deze maatregelen uiteraard samenwerken met derden, maar de uiteindelijke 

verantwoordelijkheid voor het gepaste beheer en het juiste onderhoud ligt bij de stad 

Beringen. 

26 Projectuitvoeringsplan - Beheer

Zwarte Beek 

6. Financieringsplan en uitvoeringsprogramma 

6.1. Financieringsplan 

Het financieringsplan in tabel 4 geeft een overzicht per verantwoordelijke actor van de 

geraamde kosten voor de voorgestelde maatregelen. De totale kostprijs van de 

voorziene werken wordt geraamd op 1.750.743,16 euro (inclusief BTW). 

Tabel 4 Financieringsplan 

het herlocaliseren en inrichten van een parking en fietsenstallingen 

totale kostprijs: 276.097,86 euro (incl BTW) 

Actor: 

Vlaamse Landmaatschappij 

Maatregel: 

Aanleg van een nieuwe randparking 

Betalende overheden: Vlaamse Overheid, Agentschap voor Natuur en Bos – 

natuurinrichting 193.268,50 euro 

Stad Beringen 82.829,36 euro 

de inrichting van een gebied voor jeugdkampen 

totale kostprijs: 177.841,66 euro (incl BTW) 

Actor: 

Maatregel: 


- De zone van de vroegere randparking in te richten als 

jeugdkampeerplaats 

- De jeugdkampeerplaats te voorzien van nutsvoorzieningen 

(water, elektriciteit en sanitair) 


natuurinrichting 160.057,50 euro 


het nemen van verkeersremmende maatregelen 

totale kostprijs: 1.296.803,63 euro (incl BTW) 

Actor: 


Maatregel: - Verbetering van de verkeersafwikkeling in de Fonteintjesstraat – 

Leemstraat - Uitkijktorenlaan 

- De aanleg van veilige fietsen voetgangersinfrastructuur 

- De aanleg van een plein ter hoogte van Koersel Kapelletje 

- De aanleg van een nieuwe hoofdtoegang naar de speeltuin 

- De aanleg van een pleintje als toegang naar de horecazaak 

“Onder de toren” 

- De aanleg van groenvoorzieningen 


natuurinrichting 0,00 euro 


Vlaamse Overheid– Fietsfonds 518.721,45 euro 

Provincie Limburg 518.721,45 euro 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Financieringsplan en uitvoeringsprogramma 27

Zwarte Beek 

6.2. Uitvoeringsprogramma 

6.2.1. Planning van de werken 

Met dit projectuitvoeringsplan “Recreatie” worden maatregelen uitgevoerd die betrekking 

hebben op de verbetering van de toestroom van de recreanten in de omgeving van het 

recreatiegebied ‘t Fonteintje. Het gaat voornamelijk om infrastructuurwerken, 

aanpassingen van de wegen en het wegpatroon en het uitwerken van recreatieve 

voorzieningen, in en rond de omgeving van het Koersels kapelletje en het 

recreatiegebied ’t Fonteintje en de herlocalisatie van de jeugdkampeerplaatsen. 

Alle maatregelen zoals beschreven in tabel 4 worden uitgevoerd in opdracht van de 

Vlaamse Landmaatschappij, en dit in nauwe samenwerking met de stad Beringen. De 

verwachte begin- en einddatum van de uitvoering is respectievelijk september 2012 en 

juni 2013. 

28 projectuitvoeringsplan recreatie – Financieringsplan en uitvoeringsprogramma

Zwarte Beek 

Literatuur 

• Aggenbach, C. et al. (1990), Hydro-ecologie van de Zwarte Beek vallei – Een 

mesotroof veen in de Belgische Kempen, Instituut voor Natuurbehoud – 

Landbouwuniversiteit Wageningen – Rijksuniversiteit Groningen, Hasselt, 81 p. 

• Bruynseels, G., Van de Genachte, G. & De Coster, K. (1999), Beheersplan 

Gemeentebos Beringen, 151 p. 

• Carchon, J. (2000), Natuurinrichtingsproject Zwarte Beek – Landbouwstudie, VLM, 

PA Diest 

• Econnection (1996), Sturing en zonering van de recreatie rond het Fonteintje te 

Koersel-Beringen, in opdracht van AMINAL, afdeling Natuur, Gent, 195 p. 

• Langzaam Verkeer vzw (2004), recreatiestudie in het kader van het 

natuurinrichtingsproject Zwarte Beek, studie uitgevoerd in opdracht van het Ministerie 

van de Vlaamse Gemeenschap afdeling Natuur en de Vlaamse Landmaatschappij 

75p. 

• Libost-groep nv (2005), Technisch uitvoeringsplan Natuurinrichtingsproject Zwarte 

Beek – Ontwerpnota, in opdracht van de Vlaamse Landmaatschappij Limburg, 92p. 

• Vanlook, W. & Gora, L. (1995), Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan Beringen – 

Deel 1: Inventaris, evaluatie afbakening van gebieden, Stad Beringen, 123 p. 

• Vanlook, W. & Gora, L. (1995), Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan Beringen – 

Deel 2: Doelstellingen - Aktieprogramma, Stad Beringen, 87 p. 

• Vlaamse Gemeenschap (2001), Speciale Beschermingszones in Vlaanderen in 

uitvoering van de Europese Richtlijn 92/43/EEG (Habitatrichtlijn) - SBZ-H, Beslissing 

van de Vlaamse regering van 4 mei 2001, Overzicht van de habitats en soorten per 

habitatrichtlijngebied, 49 p. 

• Vlaamse Landmaatschappij (2002), projectrapport, 84 p. 

Projectuitvoeringsplan - Literatuur 29

Zwarte Beek 

Plannen 

Kaarten 

• kaart 1 – situering 

• kaart 2 – bestaande perceelstructuur 

• kaart 3 – ligging van de projectonderdelen 

Technische plannen 

• plan 0 Overzichtsplan 

• plan 1A Opbraakplan jeugdkampeerplaatsen 

• plan 1B Inrichtingsplan jeugdkampeerplaatsen 

• plan 2A Opbraakplan randparking en begin tracé 

• plan 2B Inrichtingsplan randparking en begin tracé 

• plan 3A Opbraakplan tussen Koersel kapelleke en randparking 

• plan 3B Inrichtingsplan tussen Koersel kapelleke en randparking 

• plan 4A Opbraakplan tussen Koersel kapelleke en speeltuin ‘t Fonteintje 

• plan 4B Inrichtingsplan tussen Koersel kapelleke en speeltuin ‘t Fonteintje 

• plan 5A Opbraakplan toegang tot speeltuin ‘t Fonteintje 

• plan 5B Inrichtingsplan toegang tot speeltuin ‘t Fonteintje 

• plan 6 Signalisatieplan 

• plan 7 Waterhuishouding 

• plan 8 Dwarsprofielen 1, 2 en 3 

• plan 9 Dwarsprofielen 4, 5, 6 en 7 en 8 

• plan 10 Dwarsprofielen A, B C en D 

• plan 11 Dwarsprofielen E, F en G 

• plan 12 Typeprofielen en type-aanzichten 

• plan 13 Typeprofielen en type-aanzichten 

Plan van de innemingen 

• innameplan 

30 projectuitvoeringsplan recreatie – Plannen

Zwarte Beek 

Bijlagen 

• Projectrapport natuurinrichtingsproject Zwarte Beek – april 2002; 86 pagina’s, 24 

kaarten 

• Ministerieel Besluit Maatregelen en Modaliteiten – 5 mei 2004 

• Fonteintjesstraat en Uitkijktorenlaan – bijzonder bestek nr. 127575-01 – 12 juli 2010 

• Fonteintjesstraat en Uitkijktorenlaan – grondbalans – 11 juni 2010 

• Fonteintjesstraat en Uitkijktorenlaan – kostenraming – 12 juli 2010 

• Fonteintjesstraat en Uitkijktorenlaan – meetstaat – 12 juli 2010 

• Jeugdkampeerplaatsen – bijzonder bestek nr. 127575-03 – juni 2010 

• Jeugdkampeerplaatsen – grondbalans – 10 juni 2010 

• Jeugdkampeerplaatsen – kostenraming – 12 juli 2010 

• Jeugdkampeerplaatsen – meetstaat – 12 juli 2010 

Projectuitvoeringsplan recreatie – Bijlagen 31

Zwarte Beek 

 

Projectuitvoeringsplan recreatie 

militair domein 

Kaart 1: situering 

Korspel 

't Fonteintje 

Legende 

waterlopen 

projectgebied 

Zwarte Beek 

gemeentebos 

Koerselse Heide 

Oude Beek 

Stal 

Stalse Molen 

Koersel 

Bron: 

- Topografische kaart 1/100.000, raster, NGI, 

Opname 2001 - 2006; © Nationaal Geografisch Instituut 

- Vlaamse Hydrografische Atlas - Waterlopen, 

toestand 18/01/2010 (VMM & AGIV, 18/01/2010) 

aangemaakt op : 4 oktober 2010 

0 500 1.000 

meters ±

Zwarte Beek 

 


Kaart 2: perceelstructuur 

Legende 

kadaster 

waterlopen 

projectgrens 

Bron: 

- Digitale versie van de Orthofoto's, middenschalig, 

kleur, provincie Limburg, opname 2007 (AGIV), 

AGIV & Provincie Limburg 

- Vlaamse Hydrografische Atlas - Waterlopen, 

toestand 18/01/2010 (VMM & AGIV, 18/01/2010) 

- Digitale kadastrale percelenplannen (CadMap) 

(AAPD), toestand 2008, (AGIV, 2008), 

geactualiseerd door VLM-Limburg midden 2010 


0 500 1.000 

meters ±

Zwarte Beek 

 


Kaart 3: projectonderdelen 

Legende 

zwemvijver 

Coorselse Bergen 

gemeentebos Koerselse Heide 

projectuitvoeringsplan recreatie 

valleigebied - met de verschillende 

toekomstige projectuitvoeringsplannen 

projectgrens 

Bron: 

- Digitale versie van de Orthofoto's, middenschalig, 

kleur, provincie Limburg, opname 2007 (AGIV), 

AGIV & Provincie Limburg 


0 500 1.000 

meters ±

Projectuitvoeringsplan recreatie - Vlaamse Landmaatschappij

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?