Modulair 9 - Open Universiteit Nederland

www.ou.nl/emodulair 12 juli 2006
13
Ze komen er aan, in september 2007
De leerrechten
Op 20 juni ging de Tweede Kamer akkoord met het wetsvoorstel over de
leerrechten. De leerrechten zijn persoonsgebonden rechten waarmee de
student binnen vier tot zes jaar hoger onderwijs kan volgen tegen een laag
collegegeld én waarbij hij/zij tussentijds flexibel van universiteit moet
kunnen wisselen. In de vorige Modulairs kwamen de leerrechten terloops al
ter sprake. Ook de studenten van de Open Universiteit krijgen in het studiejaar
2007-2008 met die leerrechten te maken. Bestuurssecretaris Harry
Ummels kondigt alvast aan dat de algemene leerrechtensystematiek op een
aantal punten op maat toegesneden zal worden op de Open Universiteit.
‘Het is in ieder geval goed om te weten dat het tijdsaspect voor studenten
aan de Open Universiteit niet van toepassing zal zijn.’
Na een lange voorgeschiedenis is de Tweede
Kamer op 20 juni akkoord gegaan met het
wetsvoorstel m.b.t. de Financiering in het
hoger onderwijs, in de wandelgangen beter
bekend als ‘de leerrechten’. In dit wetsvoorstel
namelijk wordt de invoering van leerrechten in
het hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk
onderwijs geregeld. Die invoering gaat, als
alles volgens plan verloopt, plaatsvinden in het
studiejaar 2007-2008. Voor alle universiteiten,
dus ook voor de Open Universiteit Nederland,
op 1 september 2007 om precies te zijn.
Over het wetsvoorstel is in de Tweede Kamer
veel te doen geweest, getuige de forse
hoeveelheid wijzigingen, moties en amendementen
die er aan te pas kwam om het wetsvoorstel
over de streep te trekken. Een ruime
meerderheid in de Kamer gaf op 20 juni uiteindelijk
groen licht (o.a. CDA, VVD, PvdA, D’66).
Staatssecretaris Mark Rutte zal ongetwijfeld
tevreden zijn met het behaalde resultaat; hij
kan een van de centrale punten van zijn hogeronderwijsagenda
‘afvinken’. En ook voor een
ander belangrijk onderwerp is Rutte erin
geslaagd om, nog vóór zijn vertrek uit het kabinet,
aan de Tweede Kamer zijn huiswerk voor te
leggen: het wetsvoorstel WHOO, waarin de wetgeving
voor het hoger onderwijs opnieuw
wordt vastgelegd. De WHOO is daarmee de
beoogde opvolger van de huidige wet, de
WHW, die in 1993 van kracht werd.
Persoonsgebonden
Leerrechten zijn, aldus de memorie van toelichting
bij het wetsvoorstel, persoonsgebonden
rechten op door de overheid gefinancierd
onderwijs aan een door het Rijk bekostigde
universiteit of hogeschool, vertaald in de periode
dat een student het (lage) wettelijk collegegeld
betaalt én in de overeenkomstige bekostiging
van instellingen vanwege het verzorgen
van hoger onderwijs. De invoering van leerrechten
brengt een fikse verandering met zich
mee als het gaat om de relatie tussen studenten
en onderwijsinstellingen. Straks is voor
studenten het kunnen beschikken over leerrechten
van belang om tegen een laag tarief
(collegegeld) te kunnen studeren. De hoogte
van dit lage tarief wordt bij wet geregeld.
Wie alle leerrechten heeft verbruikt, zal, zo
wordt algemeen verwacht, in de toekomst
behoorlijk in de eigen beurs moeten tasten om
hoger onderwijs te (blijven) volgen. Onderwijsinstellingen
krijgen zelf de bevoegdheid om de
hoogte van het tarief voor studenten zonder
leerrechten vast te stellen. Voor studenten
wordt het daarmee meer dan ooit zaak om een
behoorlijk tempo bij het doorlopenvan de
studie aan de dag te leggen, want in de algemene
leerrechtensystematiek krijgen studenten
een in de tijd afgebakende portie leerrechten
mee. Deze systematiek heeft voor
studenten het voordeel dat zij flexibeler kunnen
overstappen van een onderwijsinstelling
naar een andere en dat zij heel gericht hun
leerrechten voor het volgen van onderwijs
kunnen inzetten. Overigens wordt het bijhouden
van het verbruik van leerrechten van
studenten een gigantische administratieve
klus. Studenten en instellingen hoeven dat
overigens niet zelf te doen. De Informatie
Beheer Groep gaat de landelijke registratie
voor zijn rekening nemen.
Tijdsaspect niet voor OUNL-studenten
Zoals al opgemerkt, zullen ook de Open Universiteit
en haar studenten te maken gaan krijgen
met leerrechten. Over hoe dat precies in zijn
werk gaat, zal tijdig voor het studiejaar 2007-
2008 via onder meer Modulair worden bericht.
Voor nu is het in ieder geval al goed om te
weten dat het tijdsaspect dat in de algemene
leerrechtensystematiek centraal staat, voor
studenten aan de Open Universiteit niet van
toepassing zal zijn.
Drs. Harry Ummels, bestuurssecretaris