Zuivelindustrie Domo-Bedum 1963-1982 - Zuivelhistorie Nederland

De melkprijs van De Ommelanden wordt min of meer bepaald door de prijsleiders in de Groninger
zuivelindustrie. Dat is doorgaans de fabriek in Grijpskerk. De Bedumer boeren hebben
bij de overdracht, bedongen, dat ze tenminste de melkprijs van de Ommelanden van de Domo
ontvangen. In feite doet de Domo zichzelf de das om door de samenwerking met de CCF in
De Ommelanden.
ONWILLEKEURIG DRINGT zich de vraag op of in Friesland ook toestanden mogelijk zijn,
zoals die in Drente en Groningen voorkomen. Het zit er niet in maar er zijn wel situaties, waar
men niet geheel gerust op behoeft te zijn. Met de CCF zit het goed. Alle cotöperaties zijn
deelgenoot en ze hebben, als men het wat ruim neemt, dezelfde gelijkgerichte belangen in de
ledenvergadering van deze condensfabriek. Bij de Frico die de kaas, boter en poeder van de
deelgenoten verkoopt, ligt de situatie minder overzichtelijk. De belangen van de deelgenoten
zijn niet geheel gelijk gericht omdat er grote en kleine fabrieken zijn, die elk hun specialisaties
kennen in verschillende kaassoorten. De uitbetaling van de Frico aan de fabrieken heeft
min of meer een arbitrair karakter. Dit geeft aanleiding tot spanningen.
In Friesland zijn ook niet alle coöperatieve zuivelfabrieken bij de Frico aangesloten. In de
Zuidwesthoek zorgen de directeuren voor hun eigen afzet. De argumenten die ze daarvoor
hebben, zijn niet sterk. De argumenten voor toetreding zijn ook niet klemmend genoeg. Het is
wel mooi dat de Frico er is, want de vrije coöperaties kunnen er voor hun afzet altijd op terugvallen.
De toekomst van de Frico is ook niet afhankelijk van de toetreding van nieuwe deelgenoten
als bijvoorbeeld
Haulerwijk, Akkerwoude, Balk of Gerkesklooster. Die toekomst is in de eerste plaats afhankelijk
van het feit of de Frico er in slaagt van kaas een merkprodukt te maken. Hoe meer steun
de Frico daarbij ondervindt van de Friese boeren hoe gemakkelijker dit proces zal verlopen.
Voorlopig moeten we het er maar op houden, dat in ieder geval de fabrieken van de Goede
Verwachting in Workum en Heeg er in Friesland zullen uitlopen wat de melkprijs betreft. Met
de boter van deze coöperatie redt de firma Buisman zich wonderwel en voor de kaas zijn er
Koster (Frico), Grondsma (Frico), Schaap, A. K. de Groot, Tamminga. allemaal handelshuizen,
die de gunst van Workum bijzonder waarderen. Aan de uitbetaling van Workuin zullen
de Frico-boeren straks zien, wat het hun kost om een plaats veroveren op de markt voor merkproducten,
maar als dat een succes wordt, dan mogen we wel herinneren aan de gebeurtenissen,
die zich een aantal jaren geleden hebben afgespeeld tussen de CCF en de Gelders--
Overijsselse Coöp. Condensfabriek in Deventer.
De CCF wilde een bedrag van veertien miljoen gulden aan goodwil hebben voor de merkenpositie
van de CCF indien het tot een fusie van beide ondernemingen zou komen. Verontwaardigd
heeft Deventer het afgewezen. Hadden we ‘t maar gedaan, hoort men nu uit die streken.
Op het ogenblik zou men voor de goodwill wel 40 miljoen gulden moeten betalen. In St.
Nicolaasga beweerde het duo Valk-Beetstra, dat de Frico veel te laat met het lanceren van
merkproducten is begonnen. Ze hadden het tien jaar geleden moeten zeggen: „Uit naam van
de Boornster en Workumer boeren, begin toch met merkproducten”.
Nieuwsblad van het Noorden, 1968-02-15
▲ Heruitgave zuivelhistorienederland.nl 29 Versie 2013-07-01