TRANSITIEPAD BIO-ENERGIE - Energiek2020

duurzame energiebronnen
TRANSITIEPAD
BIO-ENERGIE
Met lokaal beschikbare biomassa kan de sector voor circa 10 procent van het
glastuinbouwareaal de energievraag invullen. Dit blijkt uit de studie ‘Met groene kracht
vooruit’ van Energy Matters (voorheen Cogen Projects) en Wageningen UR. Resthout
uit bossen, mest en gewasresten uit de land- en tuinbouw zijn kansrijke
biobrandstoffen.
Het transitiepad Bio-energie richt zich op de toepassing van biobrandstoffen als een
duurzaam alternatief voor aardgas.
Ambitie tot 2020
Areaal in ha
CO 2
-emissie reductie (Mton)
2011 2015 2020 2015 2020
Biobrandstoffen in
verwarmingsketels
80 160 500 0,058 0,18
Bio-WKK 60 90 300 0,13 0,43
Bereikt in 2011
In de praktijk
• Er is SDE+ toegekend voor de productie van groen gas in het project ‘Groene Poort’.
Dit project van glastuinbouwbedrijf Lans en vijf akkerbouwers beoogt het regionale
groene restmateriaal te vergisten en het biogas op te waarderen tot groen gas met
benutting van de daarbij vrijkomende CO 2
.
• Kwekerij Arendshoeve in Aalsmeerderbrug krijgt vanaf 2011 - mede mogelijk
gemaakt door financiële ondersteuning vanuit Kas als Energiebron - duurzame
warmte geleverd uit de nacompostering van de GFT-vergisting en CO 2
uit
opwaardering van biogas tot groen gas door De Meerlanden.
• Stabiele houtprijzen over een periode van circa vier jaar zijn essentieel. Er is met
Bosschap en Staatsbosbeheer gewerkt aan het vormgeven van meerjarige
contracten op basis van kostprijsplus. In dit kader is één pilotproject gerealiseerd bij
amarylliskweker Martijn Evers in Angerden.
• Met het Bosschap is samengewerkt in drie matchmakerevents, om
glastuinbouwondernemers in contact te brengen met bosbeheerders en andere
houtleveranciers. Kas als Energiebron heeft een checklist ontwikkeld voor het
opstellen van houtcontracten.
• Samen met de ondernemers van het Ondernemersplatform Bio-energie is het
Stappenplan houtstook opgesteld, een praktische leidraad voor onder meer een
investeringsbeslissing voor de juiste ketel-houtcombinatie en de vergunningverlening.
J a a r p l a n 2 0 1 2
P r o g r a m m a K a s a l s E n e r g i e b r o n

In onderzoek en beleid
duurzame energiebronnen
• Voor een glastuinbouwondernemer is een haalbaarheidsstudie gedaan naar
vergassing van laagcalorische biomassa als riet en bermgras. Hieruit is naar voren
gekomen dat dit zowel technisch als economisch een kansrijke optie is.
• Bij Agentschap NL is een helpdesk ingericht waar vergunningverlenende instanties
van gemeenten en provincies ondersteuning kunnen krijgen voor effectieve en
efficiënte behandeling van vergunningsaanvragen voor bio-energie-installaties.
Kansen
• In de in 2011 opgestelde visie van LTO Nederland over de toepassing van mest komt
naar voren dat 100 procent mestvergisting en biogaslevering een kansrijke optie is.
Glastuinbouwbedrijven vlakbij veehouderijbedrijven kunnen individueel of collectief
een samenwerking aangaan om biogas, groene restwarmte, groene CO 2
of groene
stroom uit te wisselen.
• Dat de SDE+-regeling ook beschikbaar komt voor duurzame warmte, biogas en
groen gas stimuleert de toepassing van bio-energie-installaties in de glastuinbouw
(mits er genoeg SDE+-budget beschikbaar is).
• De toenemende productie van biogas en opwaardering tot groen gas heeft als gevolg
dat er ook meer zuivere CO 2
beschikbaar komt.
• Vergassing van laagcalorische biomassa kan een kansrijke optie zijn, met name
omdat de prijs voor deze biomassa nog relatief gunstig is.
• Er kan meer tak- top- en snoeihout uit bossen worden gehaald dan nu gebeurt.
Daardoor neemt de beschikbaarheid van dit hout voor houtstookinstallaties in de
glastuinbouw toe. Dit is tevens goed voor de houtproductie van de betreffende
bossen.
• Alternatieven voor hout in de vorm van riet, bermgraspellets en getorrificeerde
biomassa.
Houtstookketel bij kwekerij Wouters te Ens.
Belemmeringen
• Een toenemende concurrerende vraag naar biomassa in het kader van de biobased
economy, inclusief de vraag voor energievoorziening en de transportsector, heeft als
gevolg stijgende biomassaprijzen.
• Emissienormen voor NOx en fijn stof zijn in Nederland strenger dan in bijvoorbeeld
Duitsland. Dit leidt tot aanzienlijke meerkosten van de installatie.
• Omdat in Duitsland en België een ander subsidieklimaat en andere wet- en
regelgeving geldt, wordt in deze landen ook relatief meer voor het hout betaald.
Hierdoor verdwijnt minimaal 40% van het Nederlandse hout de grens over. Door de
schaarste die hierdoor in Nederland ontstaat, stijgt de houtprijs voor Nederlandse
tuinders waardoor zij minder rendabel kunnen stoken.
J a a r p l a n 2 0 1 2
P r o g r a m m a K a s a l s E n e r g i e b r o n

duurzame energiebronnen
• De rookgassen van bio-energie-installaties zijn veelal niet zuiver genoeg voor
CO 2
-dosering.
• Monovergisting van de dikke fractie van mest bevindt zich nog in de pilotfase.
• Het toelatingsbeleid voor de toepassing van co-producten in vergisting is zeer
restrictief.
Wat kunt u van Kas als Energiebron verwachten in 2012?
• Het stappenplan houtstook afronden en publiceren (inclusief checklist
houtcontracten).
• Met het Ministerie van Infrastructuur & Milieu (I&M) overleggen om de BEMS
(Besluit Emissies Stookinstallaties) aan te passen tot een niveau dat ook in
Duitsland wordt gehanteerd.
• Kennisontwikkeling voor het realiseren van een praktijkpilot met
biomassavergassing op een glastuinbouwbedrijf.
• Kennisontwikkeling voor het realiseren van een commercieel haalbare
rookgasreiniging, zodat CO 2
-dosering bij bio-energie-installaties mogelijk wordt.
• Kansen en bedreigingen verkennen van de techniek van torrificeren (verkolen) van
biomassa voor de glastuinbouw. Daarmee kan laagwaardige biomassa zoals
bijvoorbeeld bermgras geschikt gemaakt worden voor energietoepassing.
• Samenwerkingsmodellen ontwikkelen voor de veehouderij en de glastuinbouw, in
samenwerking met LTO Nederland. Te denken valt aan samenwerkingsvormen voor
de uitwisseling van biogas, groene (rest)warmte, groene CO 2
of groene stroom.
• Het Ondernemersplatform Bio-energie continueren voor kennisuitwisseling en
programmaondersteuning. Ondernemers in het ondernemersplatform willen dit
platform continueren en daarbij onder meer de onderstaande onderwerpen aan de
orde stellen:
- Presentaties van leveranciers en excursies met uitwisseling van kennis en
ervaring tussen ondernemers.
- Financieringsmogelijkheden en financiële casus van vergisting en houtstook.
- Nieuwe aanwas van bio-energie-initiatieven die ook voor de lange termijn
rendabel zijn: biogasopwekking, biogasverwerking, digestaatbehandeling,
aanbod van reststromen (biomassa voor vergisting en hout) en raffineren van
kroos dat is gekweekt op digestaat.
- Vergunningen, vergunningtrajecten, houtcontracten onder de loep nemen.
- Stand van zaken voor CO 2
-wintechniek en emissierechten en mogelijk gebruik
van CO 2
uit mestraffinage.
J a a r p l a n 2 0 1 2
P r o g r a m m a K a s a l s E n e r g i e b r o n