Diakonia april 2012 - Kerk in Actie

op het spoor
Diakenen op de bres voor
mantelzorgers
Met bovengenoemde pakkende titel werd de workshop Diaconaat en Mantelzorg
gepresenteerd op de inspiratiebeurs die in januari en februari werd gehouden op
14 verschillende plaatsen in het land. De deelnemers werden dan ook gegrepen door
deze thematiek. Het feit dat van de totale zorg in Nederland 80% wordt verleend door
mantelzorgers en vrijwilligers maakte heel veel indruk.
Nederland telt 3,5 miljoen
mantelzorgers. Mensen
die langdurig en intensief
zorgen voor een hulpbehoevende
chronisch zieke of gehandicapte
partner, ouder, kind, vriend of buur.
Van deze mantelzorgers ‘mantelzorgt’
1,1 miljoen meer dan 8 uur
per week gedurende langere tijd.
Mantelzorger of vrijwilliger?
Mantelzorg en vrijwilligerswerk
wordt nogal eens door elkaar
gehaald. Toch is er een duidelijk
verschil. In tegenstelling tot
vrijwilligerswerk is mantelzorg geen
bewuste keuze, het overkomt je.
Je partner, ouder of kind
heeft jouw hulp
nodig. De hele zorg
Let ook op komt op je af en
mantelzorgers van wie het is moeilijk
hun zorgtaak opeens daarin keuzes te
wegvalt, door overlijden maken omdat je
of opname in een emotioneel
instelling. betrokken bent.
Dit in tegenstelling
tot vrijwilligerswerk
dat je zelf kiest en
waarin je zelf bepaalt hoeveel tijd
je daarin wilt steken. Mantelzorg
beperkt je in je contacten, want je
hebt daar veel minder tijd voor.
Vrijwilligerswerk breidt je contacten
juist uit. Mantelzorg wordt als
vanzelfsprekend beschouwd, dat
‘doe je gewoon’. Vrijwilligerswerk
oogst veel meer waardering: mooi
werk.
Ook jongeren
Van de 3,5 miljoen mantelzorgers
zorgt 40 procent voor een ouder/
schoonouder, bijna 20 procent voor
een partner, 10 procent voor een
volwassen kind, 15 procent voor
een ander familielid en 15 procent
voor vrienden, kennissen, collega’s
of buren. We denken bij mantelzorg
vaak aan volwassenen en realiseren
ons niet dat er ook jongeren zijn die
zich bevinden in een mantelzorgsituatie.
Circa 10 procent van alle
thuiswonende jongeren boven de
12 jaar is mantelzorger. Voor een
groot deel gaat het hier om een
ouder met psychiatrische problemen.
Om het nog wat dichter bij
te brengen: in een klas van
30 leerlingen zitten gemiddeld
3 mantelzorgers.
(Over)belasting
Mantelzorgers die zorgen voor
iemand met psychiatrische problematiek
zijn een bijzondere groep. Zij
zorgen vaak een leven lang voor hun
naaste en hebben het extra zwaar,
want de stoornis is soms onzichtbaar
en vaak onvoorspelbaar. Bovendien
wonen deze ‘zieken’ niet altijd thuis,
maar zelfstandig of in een instelling.
Er zijn momenteel 450.000 mantelzorgers
die overbelast zijn. Mensen
voor wie de zorg eigenlijk te zwaar
wordt, maar die geen alternatieven
zien. Bijvoorbeeld omdat degene die
zorg nodig heeft geen andere hulp
wil toelaten. Overbelasting kan ook
te maken hebben met onzekerheid
over het ziekteverloop. Soms is het
ook niet mogelijk te communiceren
met de ander, bijvoorbeeld bij
dementie. Dat maakt het extra zwaar.
En wanneer de mantelzorger een
baan buitenshuis heeft kan het
mantelzorgen wel heel zwaar
worden.
Mensen worden door de overheid
steeds meer aangemoedigd om de
arbeidsmarkt op te gaan en meer te
werken, zodat ze economisch
onafhankelijk zijn. Dit terwijl de
mantelzorg alleen maar toeneemt.
Noodgedwongen gaan mantelzorgers
soms minder werken omdat de
zorg anders helemaal niet vol te
houden is. De bezuinigingen op het
persoonsgebonden budget (pgb)
zullen de zorgvraag ook niet remmen.
Kostenplaatje
Mantelzorgers zetten zich onbetaald
in, maar Mezzo – de Landelijke
Vereniging voor Mantelzorgers en
Vrijwilligerszorg – geeft aan dat er
wel grenzen zijn aan deze inzet.
Mezzo heeft zichtbaar gemaakt
welke rekeningen de mantelzorger
gepresenteerd krijgt. Deze rekening
draait uit op verlies. Bij meer
financieel overbelaste mantelzorgers
wordt een groter beroep op
uitkeringen verwacht. Door de
maatregelen die de overheid neemt,
zullen meer mensen zorg nodig
hebben en hun mantelzorgers in
financiële problemen komen.
Mezzo doet dan ook een beroep op
de overheid om een samenhangend
geheel in landelijke wet- en regelgeving
te ontwikkelen die recht doet
aan de inzet van mantelzorgers en
rekening houdt met de effecten
voor de kwetsbare burgers en hun
mantelzorgers. Wanneer je bedenkt
dat de economische waarde van
mantelzorg jaarlijks tussen de 4 en
7 miljard euro ligt, is dat zeker geen
loze oproep.
Op de bres
Kortom: mantelzorgers zijn mensen
die ondersteuning kunnen gebruiken
bij de zware taak die zij hebben. Het
zijn mensen die vaak al lang in een
beknellende situatie zitten, vaak ten
koste van de eigen gezondheid. Er
wordt hen – blijkt uit onderzoek – bij
8 diakonia | april 2012