Diakonia april 2012 - Kerk in Actie

Op de bres voor
mantelzorgers
Uniek spel van Barneveldse gemeente
zorgt voor diaconale bewustwording
25e jaargang, nummer 2 • april 2012
50 jaar diaconale vakanties
diakonia | april 2012
1

van de redactie
Op de bres voor
mantelzorgers
Onlangs las ik een artikel over
mantelzorgers in de krant.
Een zeventigjarige vrouw die
al 22 jaar (!) voor haar zieke
man zorgt, raakt een financieel
extraatje kwijt omdat haar man
nu op een wachtlijst staat. De
vrouw op de foto geeft het
klassieke beeld van ‘de mantelzorger’ weer:
een oudere vrouw die al jaren belast is met
de zorg voor haar partner.
Toch zijn er ook veel jonge mantelzorgers.
Willy Meijnhardt (pagina 8 en 9) geeft aan
dat ongeveer 10 procent van alle thuiswonende
jongeren boven de 12 jaar
mantelzorger is. Voor een groot deel gaat
het hier om jongeren met een ouder met
psychiatrische problemen. In een klas van
30 leerlingen zitten dus gemiddeld
3 mantelzorgers. Dat is niet gering. Op de
voorkant van deze Diakonia staat een jonge
vrouw met twee kinderen. Het kind op de
achtergrond heeft een handicap. Ook deze
vrouw is mantelzorger; de zorg voor haar
kind zal waarschijnlijk heel wat energie van
haar vragen.
Wat kunt u als diaken voor deze jonge en
oudere mantelzorgers betekenen?
Op pagina 8-9 staan diverse tips. Diaken
Wilma Nijland uit ons panel (pagina 16)
heeft een mantelzorger gevraagd waar
zij behoefte aan heeft. De vrouw noemt
‘kleine dingen’ zoals een pan soep of een
gestreken was. Een bevestiging dat je niet
altijd groot hoeft te denken en dat je een
mantelzorger gewoon kunt vragen waar zij
of hij echt wat aan heeft.
In deze Diakonia vindt u verder een scala
aan onderwerpen. Van een minicursus
duurzaam beleggen tot een spel in Barneveld
dat gemeenteleden een diaconale
bril geeft. Van het ‘Diaconaal netwerk’ via
LinkedIn tot het jubileum van de diaconale
vakanties van het vakantiebureau. Hopelijk
helpt het u om ideeën en inspiratie op te
doen. Veel leesplezier!
Jeanet Aartsen
waarnemend eindredacteur
Inhoud
4 De Verbinding
Achterhoekse jongeren als ambassadeurs tegen
Braziliaans onrecht
7 Kleurrijk
Diaconale vakanties van onschatbare waarde
8 Op het spoor
Diakenen op de bres voor mantelzorgers
10 Actueel
Hetvakantiebureau.nl bestaat 50 jaar!
11 de verbinding
Wat gebeurt op LinkedIn bij het Diaconaal netwerk?
12 Op de stoep bij
Marja van Gogh
14 Uit de praktijk
Uniek spel ‘Ik zie je’ van Barneveldse gemeente
zorgt voor bewustwording
16 1 vraag 3 diakenen
Is jullie diaconie betrokken bij mantelzorgers in jullie
gemeente?
17 Minicursus
Duurzaam financieel beheer
20 Collecte
Een sterk front tegen hiv/aids in Nepal
21 Achtergrond
Garantstellingen voor Kerk in Actie
22 Berichten
24 Samenleven
Bij de voorplaat
Wat ziet u op het eerste oog? Een jonge, lachende vrouw met een kind op de arm. Als u nog eens
beter kijkt, ziet u op de achtergrond wellicht een kind met een handicap; een randje van het
rolstoelwiel is linksonder nog net te zien. Zo gaat het vaker. Als je met meer aandacht kijkt, vallen
er dingen op die je in eerste instantie niet zag. Jonge mensen zie je niet zo snel in de rol van
mantelzorgers. Maar jonge ouders met een ziek of gehandicapt kind en jongeren ‘mantelzorgen’
ook heel wat af. In deze Diakonia is er aandacht voor mantelzorgers, jong en oud. Voor u als
diaken de kunst om ze op het spoor te komen en hen waar mogelijk te ondersteunen. Op pagina
8-9 leest u er meer over.
Foto: Mezzo
2 diakonia | april 2012

inhoud
Diaconale vakanties
van onschatbare
waarde
4 7
Wat gebeurt op
LinkedIn bij het
Diaconaal netwerk?
11
16 14-15
Duurzaam
financieel beheer
17-19 21
colofon
Diakonia, vakblad voor diakenen, 25e jaargang, nr. 2, april 2012
Tijdschrift voor hen die plaatselijk actief zijn op diaconaal gebied.
Uitgever
Diakonia verschijnt zesmaal per jaar en is een uitgave van de
dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland voor
het diaconale programma van Kerk in Actie.
Kerk in Actie is het missionaire en diaconale werk in binnen- en
buitenland van de Protestantse Kerk in Nederland.
Delen van dit werk worden uitgevoerd mede namens tien
oecumenisch georiënteerde kerken en organisaties in Nederland.
Redactieraad
Sjon Donkers, Cor van Groningen, Teus Hubert, Henk van IJken,
Martin Joosse (voorzitter), Ellen van der Kemp (bureauredactie),
Henny Nagelhout (eindredacteur), Jan Ritman, Irene Stok,
Carla van der Vlist (hoofdredacteur), Beppie van der Waal,
Jeanet Aartsen (waarnemend eindredacteur)
Opmaak en druk
Ontwerp: Reprovinci, Schoonhoven
Opmaak: Ladenius Communicatie B.V., Houten
Druk: Drukkerij de Groot, Goudriaan
Administratieadres
Adressen- en periodiekenadministratie,
Postbus 8504, 3503 RM Utrecht,
telefoon: (030) 880 17 25,
fax: (030) 880 15 84,
e-mail: abonnementen@pkn.nl
Redactieadres
Postbus 456, 3500 AL Utrecht,
tel. (030) 880 17 90,
fax (030) 880 14 57,
e-mail: diakonia@kerkinactie.nl
Abonnementen
De abonnementsprijs bedraagt m.i.v. 1 januari 2012 bij
- de eerste vier abonnementen à e 13,00;
- vijf t/m negen abonnementen à e 9,85 (25% korting);
- tien abonnementen en meer à e 7,75 (40% korting).
Losse nummers kosten e 2,55 per stuk.
Gesproken Diakonia
Diakonia is ten behoeven van visueel gehandicapten ook
verkrijgbaar in gesproken vorm op daisy-cd’s.
Voor een abonnement of een proef-cd kunt u terecht bij de CBB,
Postbus 131, 3850 AC Ermelo, tel. (0341) 56 54 99.
Daar kunt u ook informatie krijgen over de uitgave in brailleschrift.
Website
www.kerkinactie.nl
Volg Kerk in Actie
Volg onze uitgezonden medewerkers: www.kerkinactie.nl/weblogs.
Volg Kerk in Actie op LinkedIn, Twitter en Facebook.
ISSN 0167 - 1472
diakonia | april 2012
3

4 diakonia | APRIL 2012

de verbinding
Ambassadeurs tegen
Braziliaans onrecht
Achterhoekse jongeren starten project voor inheemse bevolking
De oorspronkelijke bewoners van Brazilië hebben het zwaar te verduren onder
overheersende bevolkingsgroepen. Zeven jongeren uit de gemeenten Neede,
Eibergen/Rekken, Groenlo en Lichtenvoorde laten het er niet bij zitten. Ze rechten de
rug en willen de komende jaren € 16.000,- bijeen sprokkelen om hun steentje bij te
dragen aan het bestrijden van de misstanden. Deze zomer gaan ze zelf een kijkje
nemen in Zuid-Brazilië. Kerk in Actie en de diaconieën uit de gemeenten steunen het
initiatief van harte.
Tekst en foto’s: Gerrit Groeneveld
Natuurlijk is het belangrijk om
te zorgen dat er geld komt
om de inheemse bevolking
van Zuid-Brazilië een menswaardig
en rechtvaardig bestaan te kunnen
bieden. Maar minstens zo belangrijk
is het om de boodschap over de
Zuid-Amerikaanse misstanden
helder en concreet onder de
aandacht van de eigen gemeenten
in Nederland te brengen. De
Achterhoekse jongeren – Lidwien
Bragt, Tekalign Davids, Hermela
Davids, Annemarie Schokkin,
Sanne Smeenk, Rosemerijn Struijk
en Pieter ten Broeke – staat dat
helder voor ogen. Ze hebben zich
vast voorgenomen om van hun reis
naar Brazilië een document te
maken waarmee ze in de thuiskerken,
maar ook daarbuiten, uit de
doeken kunnen doen hoe het is
gesteld met de onderdrukte
bevolkingsgroepen in Zuid-Brazilië.
Respect verdwenen
In Brazilië wonen nog veel stammen
van soms maar enkele honderden
leden. In veel gevallen is er amper
contact met de rest van de wereld.
De ‘meer ontwikkelde’ leden van de
bevolking – vaak Europese
immigranten, Aziaten en hun
nazaten – nemen het niet zo nauw
met eigendomsrechten. Ze eigenen
zich bijvoorbeeld grond van de
inheemsen toe. Dat kan heel
gemakkelijk omdat nergens is
vastgelegd wat van wie is. In het
verleden respecteerden de
stammen elkaar, maar met de komst
van andere bevolkingsgroepen is
dat respect vaak verdwenen.
Project ‘Comin’
Om een solide basis onder het
Achterhoekse initiatief te leggen,
zijn er heel wat mensen die een
handje helpen en een oogje in het
zeil houden. Dinie Bouwmeester is
kerkenraadslid en lid van de
steungroep Eibergen/Rekken. Bea
Ligtenbarg is lid van de steungroep
Neede en Egbert Nauta is vertegenwoordiger
namens de gezamenlijke
diaconieën.
Dinie Bouwmeester: “Nog maar iets
meer dan een jaar geleden keken de
jongeren elkaar aan. Ze zeiden: we
zijn dan wel lid van de kerk, maar
we willen ook echt iets doen. De
handen uit de mouwen steken.”
De predikanten Jan Peter Prenger
en Eveline Struijk vingen dat geluid
op en lieten er geen gras over
groeien. “Jan Peter Prenger werkte
in Brazilië en kende het project
Comin. Dat is een Braziliaanse
organisatie vanuit de Lutherse kerk
die opkomt voor de indianen.” De
jongeren vonden het wat en contact
was via Kerk in Actie vrij snel
gelegd. Vorig jaar is Hans Trein, de
voorzitter van Comin, al op bezoek
geweest en een concreet plan –
met onder andere het bezoek van
de zeven jongeren aan Brazilië
zomer 2012 – was nog slechts een
formaliteit.
De zeven willen over een periode
van drie jaar een bedrag van
€ 16.000,- bij elkaar sparen,
waarmee Comin daadwerkelijk iets
kan doen aan het lot van de
inheemsen. De diaconieën uit de
vier gemeenten hebben hun
onvoorwaardelijke steun toegezegd
en kijken waar ze de jongeren
kunnen steunen en begeleiden.
Met ideeën, organisatie van
evenementen en natuurlijk met
mentale ondersteuning. En het lijkt
er vooralsnog op dat het streefbedrag
er gaat komen.
Alle mogelijke collectevormen
De jongeren zijn net een jaar bezig
en hebben al iets meer dan
€ 5000,- in hun Brazilië-potje zitten.
Dat ging niet vanzelf. Ze hebben een
grote mate van creativiteit aan de
dag gelegd en met de dag gaat het
meer borrelen. Zo hebben ze
afgelopen decembermaand een
alternatieve bezorgdienst van
Kerst- en nieuwjaarspost gedraaid.
Voor een concurrerend bedrag
werden de brieven en kaarten in de
juiste bus gestopt. Een strakke
organisatie zorgde voor een doorslaggevend
succes. Verder hebben
de zeven zo’n beetje alle mogelijke
collectevormen aangewend binnen
en buiten de kerken, ze bezorgden
bloemstukjes, verkochten cake en
wafels, organiseerden een
sponsorloop op de lokale scholengemeenschap
en organiseerden
(Braziliaanse) maaltijden.
diakonia | april 2012
5

de verbinding
Dinie Bouwmeester
Reikhalzend
De groep kan amper wachten tot
het zomer is. Reikhalzend zien ze uit
naar de reis. Natuurlijk, het is
bepaald geen snoepreisje, maar het
idee achter de reis is nu al een
verrijkende ervaring voor ze. Een
dergelijke reis doe je niet zomaar.
Er komt een hoop bij kijken. Zo
verzorgt Togetthere (samenwerkingsverband
van ICCO en Kerk in
Actie) een aantal trainingsweekeinden
waarin de meest uiteenlopende
zaken aan bod komen zoals: wat zijn
de plaatselijke gebruiken, hoe
gedraag je je in die ‘vreemde’
cultuur, wat is de beste manier om
een zo goed mogelijk document van
je reis te maken? En natuurlijk je
gezondheid; welke voorzorgsmaatregelen
moet je nemen om te
voorkomen dat je infecties of andere
aandoeningen oploopt?
moeten deel uit gaan maken van de
geschiedenis van Brazilië.”
Verder gaat Comin bemiddelen over
het bezit van land. Daar is erg veel
over te doen. Stukken grond zijn
zomaar van de inheemse bevolking
afgenomen. Comin wil bewijzen dat
veel eigendomsrechten bij de
indianen liggen. Bij dit alles is
scholing natuurlijk belangrijk. Die is
er nu amper voor de indianen. Maar
als ze niet naar school kunnen,
zullen ze hun positie nooit echt
kunnen verbeteren.
Rijke tradities
Het project Comin houdt zich ook
bezig met medicijnen en gezondheidszorg.
Daar valt nu nog weinig
lijn in te ontdekken. Het is de
bedoeling om ook dat zoveel
mogelijk in kaart te gaan brengen.
Comin zorgt ervoor dat de kennis
van geneeskrachtige planten, zoals
de indianen die kennen, niet
verloren gaat. En Comin werkt
samen met inheemse volken om
ervoor te zorgen dat hun culturele
erfgoed bewaard blijft. Zo is er een
boek gemaakt over de mythen van
de Kanamari, zodat de kinderen en
kleinkinderen van dit volk hun rijke
taal en tradities niet vergeten.
De groep jongeren voelt zich in alle
opzichten ambassadeurs van de
Braziliaanse zaak. De situatie ter
plekke is nu al heel tastbaar voor
hen geworden. En ze zijn zich maar
al te goed bewust van het serieuze
karakter van de onderneming: ze
hebben schriftelijk toegezegd om
voor een periode van drie jaar de
schouders onder het project te
zetten. Daar hebben ze geen enkel
probleem mee. Ze vinden hun
motivatie in het idee dat ze werkelijk
wat kunnen bijdragen aan de
belabberde levensomstandigheden
van de medemens in Brazilië.
Positie indianen
De groep heeft door alle gesprekken
en andere voorbereidingen al
behoorlijk in beeld waar ze met hun
inspanningen aan willen bijdragen.
De 17-jarige Tekalign – oorspronkelijk
uit Ethiopië – vertelt enthousiast
over het project: “Toen de voorzitter
van Comin hier was hebben we
gesproken over de manier waarop
het geld benut gaat worden. Dat is
vooral ook zorgen voor een soort
bewustwording van de inheemse
bevolkingsgroepen. De indianen
Volg de Achterhoekse jongeren op de site
www.achterhoekiscomin.nl
Veel informatie over het project Comin is te vinden op
www.kerkinactie.nl (project Z 009426: ‘Dialoog tussen
verschillende religies en culturen’)
6 diakonia | april 2012

kleurrijk
Diaconale vakanties
van onschatbare waarde
De diaconale vakanties van
hetvakantiebureau.nl zijn voor velen
een begrip. Jaarlijks organiseert het
bureau zo’n 60 vakantieweken voor
mensen die niet meer zo makkelijk
alleen op vakantie gaan. In de
praktijk zijn dit veelal ouderen en
mensen die enige zorg of begeleiding
nodig hebben.
Het diaconale karakter van de
vakantieweken is merkbaar door de
open protestants-christelijke sfeer
en de inzet van zo’n 1400 vrijwilligers.
Deze vrijwilligers maken
het mogelijk dat er jaarlijks
2600 mensen van deze vakanties
kunnen genieten.
De vakantieweken worden georganiseerd
met uw steun. De weken
zijn van onschatbare waarde voor
de mensen die jaarlijks meegaan.
Zij vinden er warmte, aandacht en
gezelligheid.
Spannende momenten tijdens de roofvogelshow in een vakantieweek in De Werelt in Lunteren.
Meer informatie over de vakantieweken
vindt u op
www.kerkinactie.nl, onder project
‘Diaconaal vakantiewerk’ (projectnummer
D 060101).
Op pagina 10 leest u over het jubileum van
hetvakantiebureau.nl en de jubileumdag op 9 juni a.s.
Tijdens een bezoek aan een bijzondere tuin in Nunspeet konden de
gasten met een visuele beperking volop ruiken en voelen.
Ochtendgymnastiek tijdens de vakantieweken zorgt voor veel plezier.
Foto’s: Hetvakantiebureau.nl
diakonia | april 2012 7

op het spoor
Diakenen op de bres voor
mantelzorgers
Met bovengenoemde pakkende titel werd de workshop Diaconaat en Mantelzorg
gepresenteerd op de inspiratiebeurs die in januari en februari werd gehouden op
14 verschillende plaatsen in het land. De deelnemers werden dan ook gegrepen door
deze thematiek. Het feit dat van de totale zorg in Nederland 80% wordt verleend door
mantelzorgers en vrijwilligers maakte heel veel indruk.
Nederland telt 3,5 miljoen
mantelzorgers. Mensen
die langdurig en intensief
zorgen voor een hulpbehoevende
chronisch zieke of gehandicapte
partner, ouder, kind, vriend of buur.
Van deze mantelzorgers ‘mantelzorgt’
1,1 miljoen meer dan 8 uur
per week gedurende langere tijd.
Mantelzorger of vrijwilliger?
Mantelzorg en vrijwilligerswerk
wordt nogal eens door elkaar
gehaald. Toch is er een duidelijk
verschil. In tegenstelling tot
vrijwilligerswerk is mantelzorg geen
bewuste keuze, het overkomt je.
Je partner, ouder of kind
heeft jouw hulp
nodig. De hele zorg
Let ook op komt op je af en
mantelzorgers van wie het is moeilijk
hun zorgtaak opeens daarin keuzes te
wegvalt, door overlijden maken omdat je
of opname in een emotioneel
instelling. betrokken bent.
Dit in tegenstelling
tot vrijwilligerswerk
dat je zelf kiest en
waarin je zelf bepaalt hoeveel tijd
je daarin wilt steken. Mantelzorg
beperkt je in je contacten, want je
hebt daar veel minder tijd voor.
Vrijwilligerswerk breidt je contacten
juist uit. Mantelzorg wordt als
vanzelfsprekend beschouwd, dat
‘doe je gewoon’. Vrijwilligerswerk
oogst veel meer waardering: mooi
werk.
Ook jongeren
Van de 3,5 miljoen mantelzorgers
zorgt 40 procent voor een ouder/
schoonouder, bijna 20 procent voor
een partner, 10 procent voor een
volwassen kind, 15 procent voor
een ander familielid en 15 procent
voor vrienden, kennissen, collega’s
of buren. We denken bij mantelzorg
vaak aan volwassenen en realiseren
ons niet dat er ook jongeren zijn die
zich bevinden in een mantelzorgsituatie.
Circa 10 procent van alle
thuiswonende jongeren boven de
12 jaar is mantelzorger. Voor een
groot deel gaat het hier om een
ouder met psychiatrische problemen.
Om het nog wat dichter bij
te brengen: in een klas van
30 leerlingen zitten gemiddeld
3 mantelzorgers.
(Over)belasting
Mantelzorgers die zorgen voor
iemand met psychiatrische problematiek
zijn een bijzondere groep. Zij
zorgen vaak een leven lang voor hun
naaste en hebben het extra zwaar,
want de stoornis is soms onzichtbaar
en vaak onvoorspelbaar. Bovendien
wonen deze ‘zieken’ niet altijd thuis,
maar zelfstandig of in een instelling.
Er zijn momenteel 450.000 mantelzorgers
die overbelast zijn. Mensen
voor wie de zorg eigenlijk te zwaar
wordt, maar die geen alternatieven
zien. Bijvoorbeeld omdat degene die
zorg nodig heeft geen andere hulp
wil toelaten. Overbelasting kan ook
te maken hebben met onzekerheid
over het ziekteverloop. Soms is het
ook niet mogelijk te communiceren
met de ander, bijvoorbeeld bij
dementie. Dat maakt het extra zwaar.
En wanneer de mantelzorger een
baan buitenshuis heeft kan het
mantelzorgen wel heel zwaar
worden.
Mensen worden door de overheid
steeds meer aangemoedigd om de
arbeidsmarkt op te gaan en meer te
werken, zodat ze economisch
onafhankelijk zijn. Dit terwijl de
mantelzorg alleen maar toeneemt.
Noodgedwongen gaan mantelzorgers
soms minder werken omdat de
zorg anders helemaal niet vol te
houden is. De bezuinigingen op het
persoonsgebonden budget (pgb)
zullen de zorgvraag ook niet remmen.
Kostenplaatje
Mantelzorgers zetten zich onbetaald
in, maar Mezzo – de Landelijke
Vereniging voor Mantelzorgers en
Vrijwilligerszorg – geeft aan dat er
wel grenzen zijn aan deze inzet.
Mezzo heeft zichtbaar gemaakt
welke rekeningen de mantelzorger
gepresenteerd krijgt. Deze rekening
draait uit op verlies. Bij meer
financieel overbelaste mantelzorgers
wordt een groter beroep op
uitkeringen verwacht. Door de
maatregelen die de overheid neemt,
zullen meer mensen zorg nodig
hebben en hun mantelzorgers in
financiële problemen komen.
Mezzo doet dan ook een beroep op
de overheid om een samenhangend
geheel in landelijke wet- en regelgeving
te ontwikkelen die recht doet
aan de inzet van mantelzorgers en
rekening houdt met de effecten
voor de kwetsbare burgers en hun
mantelzorgers. Wanneer je bedenkt
dat de economische waarde van
mantelzorg jaarlijks tussen de 4 en
7 miljard euro ligt, is dat zeker geen
loze oproep.
Op de bres
Kortom: mantelzorgers zijn mensen
die ondersteuning kunnen gebruiken
bij de zware taak die zij hebben. Het
zijn mensen die vaak al lang in een
beknellende situatie zitten, vaak ten
koste van de eigen gezondheid. Er
wordt hen – blijkt uit onderzoek – bij
8 diakonia | april 2012

op het spoor
de aanvraag van Wmo-zorg ook niet
gevraagd of zíj ondersteuning nodig
hebben, terwijl de meerderheid
daar wel behoefte aan heeft.
Mantelzorgers zijn ook onvoldoende
op de hoogte van het ondersteuningsaanbod.
Aandacht geven aan
mantelzorg is daarom een belangrijk
aandachtspunt voor een diaken.
Dat hoeft u niet alleen te doen.
Vrijwilligers in de kerk en een
Steunpunt Mantelzorg kunnen veel
doen. Op www.mantelzorg.nl kunt
u een steunpunt in uw regio vinden.
Als we zien dat 3,5 miljoen Nederlanders
mantelzorger zijn en we
weten dat een overgroot deel van
hen een vrouw tussen de 45 en 65
jaar is, kunnen we er van uitgaan
dat in onze kerken de mantelzorgers
wellicht oververtegenwoordigd zijn.
Bedenk ook dat achter ieder
chronisch ziek en / of gehandicapt
gemeentelid een mantelzorger
staat. Wie mantelzorger is, beseft
dat niet altijd zelf. Daarom is het
goed om elkaar voortdurend te
informeren.
Willy Meijnhardt is projectmanager
diaconaat en zorg bij Kerk in Actie.
Info en voorbeelden
Tijdens de workshop op de
inspiratiebeurs is veel informatiemateriaal
uitgedeeld.
Een deel daarvan kunt u vinden
op de website van Kerk
in Actie. Wilt u in uw eigen
gemeente extra aandacht
geven aan mantelzorg, dan
kunt u uw gemeenteadviseur
vragen om begeleiding.
Het thema van de
Dag van de Mantelzorg op
10 november 2012 is ‘Nu
even niet’. Hierbij gaat het
om aandacht voor zwaarbelaste
mantelzorgers, de
meest kwetsbare groep.
Heeft u voorbeelden van
mantelzorgondersteuning
– organiseert u bijvoorbeeld
iets rond de Dag van Mantelzorg
– laat dat ons dan
weten (w.meijnhardt@
kerkinactie.nl). Zo kunnen wij
die informatie weer doorgeven
aan andere diaconieën.
Mantelzorg neemt alleen maar toe in onze samenleving.
Deze vrouw verzorgt haar demente man • Foto: Bram Budel/HH
Tien tips voor diakenen
1. Hang een poster van uw Steunpunt Mantelzorg in het kerk- of wijkgebouw.
En leg het tijdschrift de Mantelzorger en Steunpuntfolders neer
op handige plekken in de kerk.
2. Schrijf in het kerkblad over mantelzorg en vraag om reacties.
3. Vermeld contactgegevens van de Mantelzorglijn in de diaconierubriek van
het kerkblad. (0900 - 202 04 96, 10 cent p.m., 9-13 uur)
4. Stuur regelmatig de zondagse bloemen naar een mantelzorger, maar in
ieder geval rond de Dag van de Mantelzorg op 10 november.
5. Zet mantelzorg op de agenda van diaconie (en kerkenraad).
6. Zoek extra hulp. Verlicht de wettelijk verplichte ‘gebruikelijke hulp’ door
mantelzorgers door een vaste kring van extra hulp (huishoudelijke,
vrijwillige, administratieve hulp, klussendienst, extra kinderopvang.)
7. Maak een rooster voor vervanging, zodat een mantelzorger kan sporten of
boodschappen doen.
8. Zorg voor respijt. Bezorg een mantelzorger af en toe een ‘vrij moment’.
Help zoeken naar dagopvang, logeerhuizen, zorgboerderijen en
professionele respijtzorg thuis.
9. Maak gebruik van diaconale vakantieweken. Informeer naar de mogelijkheden
van hetvakantiebureau.nl. Dat organiseert namens Kerk in Actie
vakantieweken ‘met aandacht’ voor iedereen die niet meer zelf op
vakantie kan.
10. Let op de meest kwetsbare mantelzorgers.
Hoe zijn zij te vinden?
• Ze zijn jong
• Ze zijn al langere tijd mantelzorger
• Ze verzorgen terminale patiënten
• Ze verlenen zorg aan mensen met een psychiatrische achtergrond
• Ze krijgen zelf (gezondheids-)problemen
• Ze hebben een betaalde baan
• Ze zijn partner van de zorgbehoevende
• Ze besteden veel uren aan de mantelzorg
diakonia | april 2012
9

actueel
Hetvakantiebureau.nl
bestaat 50 jaar!
Een vakantieweek in de jaren zestig
van de vorige eeuw
In 2012 is het vijftig jaar geleden
dat de eerste diaconale vakantieweken
werden georganiseerd in
De Werelt, toen nog De Blije Werelt,
in Lunteren. In de jaren die volgden
hebben de vakantieweken grote
ontwikkelingen doorgemaakt.
De belangrijkste ontwikkeling is dat
het vakantiewerk van de Nederlandse
Hervormde Kerk en van de
Gereformeerde kerken in Nederland
is samengegaan onder de naam
Hetvakantiebureau.nl. Daarnaast
is het aantal gasten, maar ook het
aantal weken en het aantal vrijwilligers
sterk toegenomen. Als
voorbeeld: wij ontvingen in 1962
300 vakantiegasten per jaar, inmiddels
zijn dat er 2600 per jaar.
Nieuwe wensen en behoeften
Maar niet alleen de diaconale
vakantieweken hebben zich ontwikkeld.
Ook de wensen en behoeften
van onze gasten zijn door de jaren
heen veranderd. En daar geven wij
graag gehoor aan. De vakanties voor
mensen met zorg en voor ouderen
zijn altijd gebleven; de laatste jaren is
daar een verscheidenheid aan vakan-
ties bijgekomen. Zo organiseren wij,
in samenwerking met Alzheimer
Nederland, vakanties voor mantelzorgers
met een thuiswonende
dementerende partner. Ook voor
mensen met een visuele beperking
organiseren wij vakanties en vorig
jaar zijn wij gestart met vakanties
voor mensen met een licht verstandelijke
beperking. Daarnaast zijn er
themavakanties, zoals de creatieve
week en de muziekweek.
We organiseren in 2012 niet alleen
vakanties in De Werelt in Lunteren,
maar ook in onze eigen accommodaties
het F.D. Roosevelthuis in
Doorn (sinds 1968), Dennenheul
in Ermelo en De Heerenhof in
Mechelen. Daarnaast huren wij ook
accommodaties in, zoals drie weken
per jaar het aangepaste schip de
Prins Willem Alexander.
Jubileumactiviteiten
Vijftig jaar diaconale vakantieweken,
dat willen wij graag vieren. En dat
doen we op zaterdag 9 juni a.s. met
een bijzondere jubileumdag in De
Werelt in Lunteren.
U, als diaken, nodigen wij graag
uit op deze dag. De dag begint om
11.00 met een feestelijke bijeenkomst
waarin wij terugblikken op
’50 jaar vakanties vieren’ en vooruitkijken
naar de toekomst. Na een
gezellige lunch zijn er ’s middags
diverse workshops die u kunt bezoeken,
u ontmoet onze vrijwilligers die
zich met hart en ziel inzetten voor
onze vakantiegasten, en er is een
informatiemarkt. Op deze dag kunt
u als diaken op een heel feestelijke
manier kennismaken met de
diaconale vakantieweken. Noteer
deze datum alvast in uw agenda, u
ontvangt nog een uitnodiging van
ons. U bent van harte welkom!
Anne de Vries-Robijn is marketingmedewerker
van hetvakantiebureau.nl.
Vakantiegids
U kunt onze Vakantiegids
2012 met het complete aanbod
van vakanties bij ons opvragen
via info@hetvakantiebureau.nl
of bel ons op (0318) 48 66 10.
Hetvakantiebureau.nl,
Postbus 6, 6740 AA, Lunteren.
…en een vakantieweek in 2011 • Foto’s: Hetvakantiebureau.nl
9 juni jubileumdag in Lunteren
Op zaterdag 9 juni a.s. vieren
wij 50 jaar diaconale vakanties in
De Werelt in Lunteren. U bent van
harte welkom. Voor meer informatie
jubileumdag@hetvakantiebureau.nl
10 diakonia | april 2012

De verbinding
Wat gebeurt er op LinkedIn
bij het Diaconaal netwerk?
Van adviezen rond nieuwe diaconale initiatieven tot tips
voor avondmaalsbekers
Sinds enige tijd is er op
LinkedIn een Diaconaal
netwerk waarin diakenen en
kerkelijk werkers diaconale thema’s
kunnen bespreken die in hun
gemeente spelen. Er komen zowel
praktische vragen als inhoudelijke
discussies aan de orde. Maarten de
Vries wierp een vraag op waar veel
mensen op reageerden. Lees mee
en zie wat één vraag aan reactie
kan oproepen.
Nieuwe diaconale initiatieven
Maarten de Vries stelde: “Als diaconieën
moeten wij ook eens gaan
denken hoe wij vrijwilligers gaan
inzetten om knelpunten van jongere
generaties weg te nemen. Bij STEK
zag ik een mooi voorbeeld van huiswerkbegeleiding.
Pubers zijn van de
straat, veroorzaken minder overlast
en hebben betere kansen op school.
De kinderopvang wordt onbetaalbaar.
Kunnen we vanuit de diaconieën geen
alternatieven organiseren? Welke
initiatieven kunnen we met zorginstellingen
bedenken om iets te doen voor
de wajongers? We doen veel leuke
dingen voor de mensen maar zijn ze
ook allemaal even nuttig?”
Enthousiaste reacties volgen
Joke Jongejan: “In Amsterdam
organiseert de diaconie dialogen
over diversiteit en identiteit op een
aantal scholen. De lessen worden
gegeven door getrainde vrijwilligers.
Je kunt de verslagen bij mij
opvragen.”
Tine: “In Papendrecht zijn we als
diaconie begonnen aan huiswerkbegeleiding
voor jongeren die thuis
onvoldoende mogelijkheid hebben
om rustig huiswerk te maken.
Deskundige vrijwilligers doen dit in
een ‘Bij Bosshardt-huiskamer’ van
het Leger des Heils. De samenwerking
loopt prima: zij hebben
een gezellige ruimte, wij de
gemotiveerde vrijwilligers.”
John meldt: “We starten over
enkele maanden in Woerden met
een Kerk In De Buurt winkel. Een
laagdrempelige combinatie van de
klassieke buurtwinkel, verkoop van
tweedehands kleding en schoenen,
goede doelenwinkel en ‘take
away koffie’ tegen lage prijzen.
We hebben inmiddels een steeds
grotere groep helpers, die voor een
belangrijk deel voortkomt uit de
Michacursussen. Door met mensen
in gesprek te komen hopen we ook
achter hulpvragen te komen, die
we koppelen aan ons netwerk van
helpers. Gemeenteleden zamelen
kleding in. In hetzelfde gebouw
zijn al een christelijke peuterspeelzaal,
een inloophuis en
daklozenopvang.”
Maarten: “In Portugal had de
Anglicaanse kerk een prachtig
project: dagopvang voor ouderen
en een kindercrèche in één gebouw.
De ouderen gaven een deel
van hun tijd om kleuters en peuters
bezig te houden. Buurtwinkels maar
ook dorpswinkels zijn prachtige
gelegenheden om ouderen, maar
ook wajongers een nuttige functie
te geven. In Oost-Europa zijn tal van
voorbeelden waar tweedehands
‘witgoed’ vakkundig wordt opgeknapt
en hersteld. Kringloopwinkels
met een goede werkplaats zullen
ook in ons land weer hard nodig
worden.”
Geweldige ideeën, maar…
Harm: “Geweldige ideeën maar dit
vraagt om diakenen die fulltime
inzetbaar zijn en er dus geen werk
of gezin naast hebben.” Jeannette:
“Mee eens, maar ideeën vanuit de
diaconie kunnen ook zorgen dat
anderen iets gaat oppakken of dat
je samen iets kunt opzetten.” Tine:
“Diakenen hoeven niet alles zelf uit
te voeren. We gebruiken vooral ons
Het Diaconale Netwerk op de computer
netwerk. Misschien zit een gemeentelid
in de gemeenteraad, die kan
helpen ideeën te ontwikkelen en
contacten te leggen.”
De discussie gaat nog verder.
Concrete voorbeelden, tegenvragen
en inhoudelijke standpunten
wisselen elkaar af. Nieuwsgierig
geworden? Doe ook mee en
inspireer elkaar via LinkedIn!
Florette Koning is medewerkster
communicatie bij Kerk in Actie.
Praktische vragen stellen via LinkedIn
Inge vraagt wie haar kerk kan helpen
aan een koffertje met reisavondmaalset met
kleine bekertjes, kannetjes en bordje.
Derk Jan geeft haar de gouden tip van een
aanbod op Marktplaats.nl.
Hoe kan ik meedoen?
Maak een persoonlijk profiel aan op www.
linkedin.com. Vul in het zoekscherm ‘Kerk in
Actie Diaconaal netwerk’ in. Meldt u aan als
lid van dit netwerk. U kunt dan de discussies
volgen die hier plaatsvinden en een eigen
discussie starten. Bepaal zelf of u regelmatig
e-mails wilt ontvangen over discussies of dat u
liever zelf naar LinkedIn gaat als het u uitkomt.
diakonia | april 2012
11

op de stoep bij
Marja van Gogh
uit Almere
Marja van Gogh is diaken in de Drieklank in Almere. Ze heeft heel wat kwetsbaarheid
gezien en meegemaakt. Door een wending in haar leven kwam er tijd om gastvrij te zijn
naar mensen toe en om ‘engelen’ te ontvangen.’
Tekst: Irene Stok Foto: Gerrit Groeneveld
Eén van de vroegste herinneringen
van Marja van Gogh
dateert van de tijd dat zij drie
jaar oud is. “Het is een flits. Tegenover
het station van Amsterdam is
een koffiehuis met een zwart-witte
tegelvloer en daar sta ik met een
kinderverzorgster uit het kindertehuis
in Haarlem waar ik tot die tijd
woonde. De kinderverzorgster zegt
dat ik precies op die tegel moet
gaan staan en niet weg mag gaan.
Ik heb geprobeerd of mijn schoen
precies op die tegel paste. Voor
mijn gevoel was ik daar helemaal alleen
met mijn schoen toen er twee
vreemde mensen kwamen die mij
meenamen. Dat waren mijn adoptieouders.
Zij vertelden mij later dat
de kinderverzorgster wel bij mij is
gebleven tot de overdracht naar de
adoptieouders plaatsvond. Maar de
flits is: ik alleen, met mijn schoen
op de tegelvloer.”
Uitgekozen
Marja kwam in Monnickendam
terecht. Ze vindt het bijzonder dat
haar adoptieouders haar uitgekozen
hebben. “Dat is een rijk gevoel.
Ouders kiezen voor een kind maar
niet speciaal voor jou. Je adoptieouders
kiezen voor jou. Ik ben
uitgekozen. Dat vind ik bijzonder.”
Haar ouders namen Marja mee naar
de kerk. “Ik heb genoten van de
zondagschool. Ik heb nog beelden
van de juf en de prachtige verhalen
die ze vertelde. Toen ik achttien was
wilde ik belijdenis doen. Er werd
naar mijn doopbewijs gevraagd.
Mijn adoptieouders wisten niet of ik
gedoopt was. Het was kort dag om
dat uit te zoeken. Dus er kwam een
jaar uitstel van de belijdenis. Een
week voor de belijdenisdienst
kwam er een brief van een dominee
uit Haarlem. In die brief stond:‘Ik
heb je gedoopt.’ Die brief heb ik
nog steeds. Ik heb dat jaar wel
belijdenis gedaan.”
Niet opgehaald
Inmiddels was Marja begonnen aan
de opleiding voor kleuterleidster.
“Het was een protestants-christelijke
opleiding en dat voelde goed:
ik kon de verhalen van de zondagschool
nu doorvertellen!” Dat deed
Marja graag en ze kreeg er goede
cijfers voor. Haar stageplek was bij
de Geldersekade in Amsterdam,
een buurt waar veel prostituees
werkten. Hun kinderen zaten bij
Marja in de klas. “Ik was piepjong,
zestien jaar, en wist wat hun
moeders deden. Ik zag dat er
problemen waren, kinderen die niet
opgehaald werden. Ik ging met hen
langs de huizen lopen om te kijken
of de gordijnen al open waren en of
ze weer naar binnen konden.” De
leidsters van de kleuterschool zagen
dat Marja het opnam voor deze
kinderen in de verdrukking.
Druk leven
Marja trouwde met een marineman
en ze kregen twee kinderen. “Ik heb
altijd wel vrijwilligerswerk gedaan
naast mijn dagelijkse leven. Dat
was soms druk: een fulltime baan,
een gezin en een man op zee.”
Ook ging Marja studeren. Op de
lagere school was ze getest en
daar kwam ‘slecht’ uit rollen. “Ik
wilde bewijzen dat ik wel hersens
had, dat ik wel kon leren.” Ze deed
een studie Beleid, Cultuur en
Seksevraagstukken. Ze verdiepte
zich in vrouwen en de problemen
en misstanden die ze in hun leven
ondervinden. Ze werkte inmiddels
bij een bank waar ze een goede
functie had en een luxe auto.
Dat drukke, volle leven werd haar te
veel. In 2004 viel ze letterlijk om.
Haar man was terug van zee en
gepensioneerd, maar ziek.
“Ik werd lichamelijk ziek; het was
te veel. Het ging allemaal niet meer
door de gezondheidsklachten. Ik
liep slecht en had geen energie
meer.” De bedrijfsarts noemde het
een heilloze weg waar ze mee bezig
was. Met krukken ging ze toch naar
haar werk. Dat jaar kreeg ze twee
nieuwe knieën. Na een paar
maanden kon ze weer lopen maar
de bedrijfsarts bleef over een
heilloze weg spreken. Uiteindelijk
werd Marja afgekeurd. Opeens had
ze heel veel tijd.
Met lege handen
In 2007 ging Marja met een aantal
mensen van de kerkelijke gemeente
van Almere naar Iona, een klein
eilandje voor de Schotse kust waar
de Iona Community weken organiseert.
“Ik vond dat ik mee moest
omdat ik zoekende was. Ik dacht:
Misschien vind ik het daar. Mijn
man was ziek thuis en vond het
goed dat ik ging. Ik vond het
prachtig op Iona maar ik vond het
niet direct. Op één van de laatste
dagen was ik gevraagd om in de
kerkdienst iets te vertellen. In mijn
beleving had ik veel verloren: mijn
baan, mijn studie, mijn gezondheid,
een gezellige thuisbasis. Ik stond
met lege handen. Hoe moest ik
verder? Dat heb ik in die dienst
gezegd: ‘Hier ben ik, dank u God.
Hier sta ik met lege handen. Dit is
mijn kans om een nieuw begin te
maken.’ Toen viel het kwartje. Ik
was niet meer bezig met werk en
dergelijke. Met lege handen kun je
iets nieuws oppakken. Op Iona heb
12 diakonia | april 2012

ik het inzicht gekregen dat ik leeg
gemaakt ben om opnieuw te
beginnen.”
Eind 2007 overleed Marja’s man.
Dat gaf Marja nog meer leegte.
Daarna is ze gaan bouwen aan een
leven zonder werkgever, zonder
man en met de kinderen inmiddels
niet meer thuis. Toen kwam er tijd
voor de diaconie, tijd om er voor
mensen te zijn die een steuntje in
de rug nodig hebben.
Mensen binnenlaten
Marja werd diaken en zette zich
voor 100% in. Een paar maanden
geleden is ze op straat gevallen en
met haar zwakke botten was dat
ernstig. Ze kwam in een woonzorgcentrum
in Amersfoort terecht.
“Daar was ik ook een beetje diaken.
Je ziet dat kwetsbare ouderen het
echt heel moeilijk hebben. Ik heb
met mensen gesproken over hun
situatie, over verlies, eenzaamheid
en verdriet.” Nu is Marja weer thuis.
Ze gaat nog revalideren en zit
tijdelijk in een rolstoel. Ze heeft hulp
nodig maar vindt het moeilijk om
daarom te vragen; ze wil het graag
zelf doen. En ze wil weer zo snel
mogelijk haar taken in de kerk
oppakken maar beseft dat dat nu
nog niet kan. Marja geeft aan dat ze
zich beter kan verplaatsen in andere
mensen: “Ik heb het zelf financieel
goed gehad en nu minder.” Ook nu
ze afhankelijk is van hulp, begrijpt ze
beter hoe dat voor andere mensen
voelt.
De gemeenteleden van de kerk staat
om Marja heen, met zorg en
aandacht. Ze kreeg veel post en
bezoek in Amersfoort. “Ik heb
zoveel liefde vanuit de gemeente
ontvangen. Het voelde als een
warme deken.” Marja haalt een
tekst aan uit Hebreeën 13: Houd de
onderlinge liefde in stand en houd
de gastvrijheid in ere, want zo
hebben sommigen zonder het te
weten engelen ontvangen.
“Toen ik zo hard werkte had ik geen
tijd om mensen binnen te laten. Nu
ik met lege handen heb gestaan,
kan ik mensen binnenlaten. Thuis
om koffie te drinken of te eten maar
ook in mijn hart. Dat is zo’n groot
cadeau.”
Irene Stok is ouderenwerker in dienst
van het Diaconaal Missionair Orgaan
van de stad Utrecht en lid van de
redactie van Diakonia.
diakonia | april 2012
13

Uit de praktijk
Een diaconale bril
voor iedereen
Uniek spel ‘Ik zie je’ van Barneveldse gemeente zorgt voor
bewustwording
Aan het einde van de diaconale avond in wijk 4 van de Hervormde Gemeente Barneveld staat
een mevrouw van rond de veertig op. “Ik heb een denkfout gemaakt”, zegt ze. “Want ik
ken een eenzame, oude mevrouw en vraag me nou af waarom ik die niet bij de arm heb
genomen om hier een gezellige avond te beleven…”
Tekst en foto's: Gerrit Groeneveld
De zaal blijft even stil, maar
je voelt dat deze mevrouw
de spijker nauwkeurig en
hard op de kop slaat. Zij en ruim
honderd andere gemeenteleden
hebben net een bijeenkomst over
diaconaal werk achter de rug. De
diakenen van de gemeente hebben
een spel bedacht om het diaconale
gevoel bij de gemeenteleden
wat op te kloppen. De vorm heeft
veel weg van monopoly, maar de
inhoud allerminst. Gaat het eerste
spel uit van de gedachte om zoveel
mogelijk voor jezelf te houden, de
Barneveldse variant ‘Ik zie je’ wil het
vooral hebben van het idee en de
vraag: ‘wat heb ik voor een ander
over?’
Mario van Dijk ziet relatie tussen inloopmiddagen en
de Wmo.
Uitwisselen van gedachten
De diakenen in Barneveld willen met
het spel vooral bewustwording van
de diaconale gedachte bevorderen.
Iedereen een diaconale bril opzetten,
zeg maar. Bij de mevrouw die
haar oudere en eenzame medemens
bij de arm wilde nemen, is dat in
ieder geval gelukt. Maar ook bij de
rest zal de essentie zijn overgekomen.
Want de boodschap is helder.
Een serieuze boodschap in een
luchtige verpakking. En het werkt.
In de Goede Herderkerk van wijk 4
te Barneveld zijn gemeenteleden –
jong en oud in een evenwichtige
samenstelling – bijeengekomen om
het spel te spelen. Ze zoeken een
plekje achter een van de elf tafels.
Afhankelijk van het getal dat de
gegooide dobbelsteen aangeeft,
belandt de speler in de meeste
gevallen op een van de zeven
categorieën Denken, Gaan, Handelen,
Kijken, Luisteren, Spreken of
Voelen. Deze thema’s hebben ze
geleend van de Hervormd Gereformeerde
Jeugdbond (HGJB), maar
verder is het spel een ‘eigen
productie’. De speler krijgt uit de
betreffende categorie een vraag,
leest die voor en alle spelers
wisselen erover van gedachten. Ze
krijgen een minuut per vraag. Dat
zijn vragen als: Vertelt u eens hoe
onze gemeente in deze individualistische
tijd een zorgzame gemeente
kan zijn? Of: Een goede bekende
van u stopt bij de muziek- of
sportvereniging waar hij/zij al jaren
lid van is. Wel eens aan gedacht dat
hij of zij onvoldoende financiële
middelen zou kunnen hebben?
Oren en ogen
Deze spelvorm leidt tot verrassende
resultaten, een open discussie
tussen man, vrouw, jong en oud,
waarbij vaak schrijnende situaties
opvallend gemakkelijk bespreekbaar
zijn. Jammer lijkt het zelfs, dat na
een minuutje de zandloper aangeeft
dat de volgende spreker aan bod is.
De bedenkers en makers van het
spel, de diakenen Meo Wolswinkel
en Bert Ceelen, leggen uit waarom
het juist de bedoeling is dat de
gesprekken wat tijd betreft binnen
de perken blijven. “Het moet niet zo
zijn dat we lang stilstaan bij een
onderwerp. Kant-en-klare oplossingen
bedenken we hier vanavond
niet. Het gaat veel meer om
bewustwording, de diaconale
gedachte verbreden. Wij willen dat
zoveel mogelijk gemeenteleden
betrokken zijn bij het werk van de
diaconie. Je kunt in je gemeente
niet genoeg ogen en oren hebben.
Als iedereen goed om zich heen
kijkt – het spel heet niet voor niets
‘Ik zie je’ – zijn we beter in staat om
hulp te geven op plekken waar het
echt nodig is.”
Nood dichtbij
Want elkaar helpen krijgt - zeker in
deze moeilijke tijd - volgens Meo
Wolswinkel een extra dimensie.
“We leven in een tijd van individualisme.
Redeneringen als:
‘wanneer je arm bent is dat gewoon
je eigen schuld en val mij daar niet
mee lastig’, zijn geen uitzondering.
We zien via de media een hoop
ellende voorbijkomen, maar zien we
de nood nog wel die heel dichtbij
is? We leven in een lastige tijd, een
14 diakonia | april 2012

1
In de Goede Herderkerk van Barneveld spelen gemeenteleden het spel ‘Ik zie je’.
tijd waarin het aantal hulpvragen
alleen maar toeneemt. Ik denk
bijvoorbeeld aan asielzoekers,
mede-christenen in andere landen,
mensen die zijn aangewezen op de
voedselbank, bijstandsmoeders die
zich afvragen wat er van hun
kinderen moet worden, vaders en
moeders die in de nacht de slaap
niet kunnen vatten omdat ze geen
idee hebben hoe de telefoon- of
energierekening betaald kan
worden.”
Groot hart
Het lijdt geen twijfel dat de
gemeenteleden in Barneveld een
groot hart hebben. Ze oordelen niet,
maar koppelen hun behulpzaamheid
wel aan realisme. De oudere
dame die naar de wijkavond is
gekomen, wil best eens in de buidel
tasten voor de wat zonderlinge en
armlastige man bij haar een paar
deuren verder. “Kijk dat hij wat
vreemd doet, vind ik helemaal niet
erg. En ik wil best wat geven, maar
als ik zou zien dat hij diezelfde
avond met een krat bier naar binnen
gaat, dan ga ik er toch wat anders
over denken.” Na een korte stilte
reageert een ander met de opmerking
dat dat misschien het enige
verzetje is voor de man en dat hij
misschien geen andere kans ziet
om verdriet en pijn te verdringen…
Waarop de zandloper de voortgang
van het gesprek verhindert.
Aan het denken gezet
De gemeente is erg enthousiast
over het spel ‘Ik zie je’. De makers
krijgen complimenten. Een kleine
bloemlezing: ‘Het zet ons enorm
aan het denken; het maakt je
bewust van de verantwoordelijkheid
die je hebt; we wisten niet dat de
diaconie dit ook deed; wat gebeurt
er veel; het brengt ons wel op
ideeën; je gaat met je hoofd vol
gedachten naar huis.’
Een reactie van een oudere heer
aan het adres van Meo Wolswinkel
vat nog het beste samen wat het
effect van het spel is: “Graag wil ik
je nog bedanken voor de fijne
wijkavond die jij, samen met nog
een paar broeders, voor ons
verzorgd hebt. Eerlijk gezegd stond
ik als oudere een beetje sceptisch
tegenover de gedachte dat we een
diaconaal spel moesten gaan
spelen. Maar het spel bleek
buitengewoon knap bedacht,
instructief en leuk, en het heeft ons
allemaal aan het denken gezet. De
hele entourage, compleet met
koffie en gebak, limonade en
hapjes, viel ook erg in de smaak.”
De diakenen van Barneveld zijn
tevreden. Met zoveel mensen die
betrokken zijn en meedenken is het
doel ‘bewustwording’ ruim gehaald.
En het spel stellen ze graag ter
beschikking aan derden.
Gerrit Groeneveld is freelance journalist
en fotograaf.
Voor meer info over het spel en
eventuele uitleen:
diaconie@hervormdbarneveld.nl.
diakonia | april 2012
15

1 vraag, 3 diakenen
Is jullie diaconie betrokken
bij mantelzorgers in jullie gemeente?
Ruud Sweers
uit Lelystad
In onze gemeente is mantelzorg geen
prioriteit. Onze diaconie is er blijkbaar
nog niet tegenaan gelopen. Zeker niet
in mijn ambtsperiode.
Ik weet wel dat er ondersteunende
initiatieven zijn door gemeenteleden
die bijvoorbeeld een autodienst
hebben opgezet om te zorgen dat een
echtgenoot zijn partner kan bezoeken
in een verpleegtehuis in een andere
gemeente. Of een gemeentelid die
financiën en administratie beheert van
een echtpaar dat daar niet meer toe in
staat is en er geen verdere familieleden
zijn. Ook zijn er gemeenteleden die
meewerken aan de vakantieweken in
Lunteren of Doorn.
Er is geen foldermateriaal beschikbaar
in onze informatiehoek. Zulk materiaal
zou wel een mooie start zijn om dat op
te pakken.
Zelf heb ik kort geleden een alleenstaande
moeder bezocht die in de
bijstand zit en de zorg heeft voor een
dochter en een gehandicapte zoon.
De zoon wordt dagelijks opgehaald
en gaat naar een school voor speciaal
onderwijs. Er wordt momenteel
nagegaan of dit gezin aanvullende
zorg nodig heeft. Op wat voor manier
dan ook. Daarvoor is het IDO (Interkerkelijk
Diaconaal Overleg in Lelystad
- red.) ingeschakeld. Wat het IDO zelf
kan doen, doen ze ook zelf. Zo nodig
verwijzen ze door als het om mantelzorg
gaat.
Wilma Nijland-Lambers
uit Deventer
Vorig jaar hebben wij over deze vraag
eens uitgebreid doorgepraat. De
diaken die hiermee beroepsmatig ervaring
heeft, heeft op een A4-tje helder
uiteengezet wat mantelzorg is en hoe
daar binnen de gemeente Deventer
aandacht voor is. Er is een steunpunt
mantelzorg actief en dit werkt goed.
Als diaconie hebben we besloten dat
wij geen extra activiteiten gaan organiseren
voor mantelzorgers. Wat we wel
doen, en wat volgens mij belangrijk
is, is alert zijn op mantelzorgers en
hen de weg wijzen. De diaconie kan
dat niet alleen. Vanuit de kerk kijken
de predikanten en ouderlingen ook
vaak bij mensen achter de voordeur.
Zij kunnen mantelzorgers ‘ontdekken’.
Daarom hebben wij het onderwerp op
de agenda’s van wijkkerkenraden gezet
en hen geïnformeerd. Als wij weten
dat er binnen Deventer iets georganiseerd
wordt voor mantelzorgers, zullen
we dat onder de aandacht brengen.
Zelf heb ik een mantelzorger gevraagd
waar zij behoefte aan zou hebben. Wat
zij me vertelde, heeft me geraakt. Zij
had het over heel kleine dingen: kook
eens een extra grote pan soep en deel
dat met het mantelzorg-gezin. Of haal
een mand schoon wasgoed op en
strijk dat. Voor mij weer een bevestiging
dat ik graag te groot wil denken
en ook voor een ander wil denken, hoe
goed bedoeld ook!
Hendrik-Jan Melissen
uit Rosmalen
Tot nu toe hebben we in de diaconie
Berlicum – Rosmalen geen beleid
gemaakt voor de mantelzorg. Dat gaat
dit jaar wel gebeuren en dat zullen
we in overleg met het pastoraat gaan
doen. We verwachten daarbij onderscheid
te maken tussen het verlenen
van mantelzorg en het ondersteunen
van mantelzorgers.
Er gebeurt intussen wel al veel rondom
en in de mantelzorg. Veel ouderen in
de gemeente hebben, via het pastoraat
of langs een andere weg, een contactpersoon
die met hen meegaat naar
de dokter of die boodschappen gaat
doen.
Op dit moment zijn tevens twee
diakenen bezig met het regelen van
ondersteuning voor een mantelzorger.
Het doel is hierbij om de mantelzorger
een paar keer week de gelegenheid
te geven even wat tijd voor zichzelf te
hebben.
Het is voor het eerst dat dit door
de diaconie geregeld wordt en we
verwachten dat we in de loop van dit
jaar met deze ervaringen het nieuwe
beleid kunnen gaan bepalen. Dan
kunnen we de aandacht voor de
mantelzorgers ook in de gemeente
gaan uitdragen, onder andere via het
kerkblad.
16 diakonia | APRIL 2012

minicursus
Duurzaam financieel beheer
Diaconie neemt vaak het voortouw
Duurzaamheid maakt steeds vaker deel uit van het plaatselijk kerk-zijn. We drinken Max
Havelaar koffie en thee. We gaan verstandig met het energieverbruik in de kerk om. De ZWOgroep
runt een wereldwinkel in het dorp. Kortom, bij ons kerk-zijn letten we op het behoud
van de schepping en gaan we uitbuiting van mensen en kinderarbeid tegen. Bij steeds meer
kerken komt nu ook het duurzaam beheer van de financiële middelen in beeld. Naast fair-trade
en fair-climate nu dus fair-finance. Naast zorg voor mens en milieu, ook zorg voor de
middelen.
Het ambt van diaken heeft oude
papieren. In Handelingen 6 lezen
we over de instelling van het
diaconaat. De diakonos of dienaars
hadden tot taak middelen voor
de armen in te zamelen en deze
uit te delen aan hen die dat nodig
hadden. Inzamelen of collecteren
én uitdelen of bestemmen
zijn nog steeds de kerntaken van
de diakenen. En het gaat daarbij
om zowel barmhartigheid als om
gerechtigheid.
In de praktijk van het diaconaat
van de kerk is door de eeuwen
naast collecteren en uitdelen nog
een derde kerntaak ontstaan: het
beheren van middelen. Het zorgvuldig
omgaan met aan de diaconie
toevertrouwde middelen is daarom
iets wat al lange tijd tot de taak van
de diakenen is gaan behoren. En
het begrip goed rentmeesterschap
is daarbij tot sleutelbegrip geworden.
Het omgaan met iets dat niet
aan je zelf toebehoort en waarover
je aan de eigenaar verantwoording
dient af te leggen.
Duurzaam financieel beheer
Fair-finance is een begrip dat steeds
meer gebruikt wordt om zorgvuldig
of duurzaam omgaan met financiële
middelen aan te duiden. Hoewel
daarbij vooral het beheren en beleggen
op duurzame wijze centraal
staan, blijven ook het inzamelen
van middelen en het uitdelen ervan
niet buiten beeld. We laten wat
voorbeelden de revue passeren,
eerst over inzamelen daarna over
uitdelen.
commerciële loterijen, omdat het
niet wil bijdragen aan gokverslaving.
Maar als een diaconie een
verloting organiseert of een rad
van avontuur laat draaien voor een
project van het werelddiaconaat,
dan zal daar niets mis mee zijn.
Al eeuwenlang weten diaconieën
dat het soms beter is om armoede
te bestrijden met een lening dan
met een gift. In plaats van te geven
werd geïnvesteerd in een duurzame
oplossing van een bepaald
probleem. Zo bleek het beter om
armoede onder alleenstaande
ouderen aan te pakken door hofjes
voor hen te bouwen en die te
exploiteren. Ook daar verving het
investeren in een voorziening het
alsmaar geven van geld zonder dat
een oplossing dichterbij kwam.
Investeren in je missie, wordt dat
nu genoemd, maar de diaconieën
waren hier hun tijd dus al ruim
vooruit.
Duurzaam bankieren
Bij duurzaam financieel beheer
kunnen diaconieën ook kijken naar
waar gebankierd wordt. Immers net
zoals je bij fair-trade of duurzaam
inkopen kunt kijken naar hoe de
leverancier van een product zelf
omgaat met duurzaamheid en hoe
duurzaam het product is dat hij
aanbiedt, zo geldt dat ook voor fairfinance.
Immers, bankieren is het
inkopen van de dienstverlening van
een bank.
We kunnen hier onderscheid
maken tussen duurzaamheid van
Zo weigert bijvoorbeeld het landelijke
diaconale werk een bijdrage
uit een van de grote landelijke
Bij duurzaam financieel beheer is een diaconie kritisch bij de keuze van een bank. Foto: Huub Lems
diakonia | april 2012
17

minicursus
18
een bedrijf en de duurzaamheid
van producten. Vergelijk het maar
weer met fair-trade: we kunnen al
onze producten van wereldwinkel
en biologische boeren of winkels
betrekken. Maar we kunnen
ook duurzame producten uit de
schappen van de Albert Hein, de
Plusmarkt, de Jumbo of de Aldi
halen.
Als de duurzaamheid van het
bankbedrijf centraal staat dan ligt
de keuze voor een duurzame bank
voor de hand. In Nederland worden
de ASN-bank en de Triodosbank
als de meest duurzame banken
aangemerkt. Voor diaconieën van
de protestantse kerk is er nog een
derde duurzame optie om te bankieren:
de SKG, Stichting Kerkelijk
Geldbeheer.
Wie het vooral om duurzame
producten gaat kan ook bij de
andere Nederlandse banken terecht
die naast hun gewone bankproducten
ook duurzame spaarvormen
aanbieden. Dat het verstandig is
daarbij niet alleen naar de hoogte
van de rente maar ook naar het
risico van de bank als debiteur te
kijken is na het Icesave-debacle wel
bekend.
Duurzaam beleggen
Als een diaconie voor langere tijd
over middelen beschikt die niet of
nog niet voor besteding aan barmhartigheid
en gerechtigheid nodig
zijn, dan komt het beleggen ervan
in beeld. Beleggen vanuit financieel
oogpunt heeft tot doel het kapitaal
in stand te houden en het zo goed
mogelijk te laten renderen bij een
aanvaardbaar risico. Er wordt wel
eens gesteld of gesuggereerd dat
duurzaam beleggen aan dit aspect
geen of in ieder geval te weinig
aandacht zou besteden, maar
dat is niet juist. Het is wel vaak
gebruikt om te beweren dat duurzaam
beleggen minder rendeert
en/of dat het grotere risico’s met
zich brengt. Beide beweringen
zijn intussen gelogenstraft door
onderzoek en praktijk.
Duurzaam beleggen is het toevoegen
van aandacht voor mens en
diakonia | april 2012
milieu aan het beleggen met het
oog op rendement en risico. Dus
niet alleen het financieel resultaat
telt, maar ook de manier waarop
dat resultaat tot stand komt. Zo zal
een diaconie er een probleem mee
kunnen hebben wanneer dat resultaat
ten koste gaat van schepselen
en schepping, mens en milieu.
Dat kan het geval zijn als het
rendement wordt verdiend met een
verkeerd product: bijvoorbeeld met
gokken, met tabak of met alcohol.
Of als rendement gehaald wordt ten
kosten van mensen: bijvoorbeeld
met slechte werkomstandigheden,
slavenarbeid of kinderarbeid. Of als
rendement bereikt wordt ten koste
van natuur en milieu: bijvoorbeeld
milieuvervuilend, gebruik makend
van eindige grondstoffen of door
genetische manipulatie.
Mogelijkheden
Dat toevoegen van duurzaamheid
aan traditioneel beleggen, met het
oog op rendement tegen aanvaardbaar
risico, kan op verschillende
manieren: (1) uitsluiten, (2) positieve
benadering, (3) belonen van goed
gedrag en (4) actief bevorderen van
verbetering.
Uitsluiten is een duurzaamheidsbenadering
die de langste
geschiedenis heeft. Zo was er al in
1754 een oproep van de vooraanstaande
Quaker John Woolman aan
zijn geloofsgenoten om niet langer
te investeren in de handel in slaven.
Veel duurzame beleggingsproducten
sluiten hierop aan en beleggen
niet in bedrijven die productie
en handel in bijvoorbeeld tabak,
gokken, porno of alcohol tot hun
kern rekenen.
Veel diaconieën beleggen in Oikocredit.
Foto: Oikocredit
Positief benaderen, ofwel het
bevorderen van goede ontwikkelingen
van mens en milieu door
bewust te investeren, heeft al
decennia de aandacht. Veel diaconieën
hebben daarom besloten te
beleggen in Oikocredit die microkrediet
en investeringen in onder
andere de landbouw en veeteelt
in ontwikkelingslanden bevordert.
Ook zijn veel diaconieën betrokken
bij leningen aan diaconaal
vakantiewerk of via het Protestants
Diaconaal Krediet Nederland. Meer
buiten de kerkelijke sfeer liggen de
beleggingen in groenfondsen of in
vernieuwbare energievormen.
Het belonen van goed gedrag is
de benadering om te investeren in
die bedrijven die het – ten opzichte
van de collega-bedrijven/concurrenten
– beter doen op het terrein van
de zorg voor mensen en natuur en
milieu. Het investeren in deze ‘beste
jongetjes van de klas’ wordt vaak
gecombineerd met uitsluitingen.
Actief bevorderen van
verbetering ofwel actief aandeelhouderschap
is een benadering
waarin aandelen in bedrijven die
tekort schieten op het terrein van
mens en milieu worden gebruikt
om de bedrijfsleiding daarop aan
te spreken. Dat kan een diaconie
op eigen houtje doen maar het
kan vaak beter gebeuren door aan
te sluiten bij bestaande actieve
aandeelhouders. In Nederland kun
je daarbij denken aan de Vereniging
van Beleggers voor Duurzame
Ontwikkeling (VBDO).
Praktijkvoorbeelden
Diaconieën die al aan de slag zijn
met duurzaam beleggen kiezen
doorgaans voor uitsluitingen,
soms in combinatie met zowel
de positieve benadering en/of het
belonen van goed gedrag. Zo heeft
de diaconie van Den Haag bedrijven
die handelen in wapens, alcohol/
tabak, seksindustrie/pornografie,
gokken, schending van dierenwelzijn,
schending van het milieu én
ondernemingen die geassocieerd
kunnen worden met kinderarbeid
en/of anderszins schending van
mensenrechten uitgesloten.

minicursus
Verder is deze diaconie terughoudend
voor wat betreft bedrijven
die kernenergie toepassen.
Veel diaconieën hebben een
belegging in Oikocredit of PDKN
en volgen daarmee een positieve
benadering. In het afgelopen jaar
bijvoorbeeld belegden o.a. de
diaconieën van Berlicum-Rosmalen,
Doezum, Doorn, Hellendoorn,
Wijhe en Zuidland grotere bedragen
in Oikocredit.
Voor zover bekend zijn nog
nauwelijks diaconieën met actief
aandeelhouderschap bezig. Voor
voorbeelden hiervan moeten we
naar de dagen van de antiapartheidsbeweging
terug.
Handreiking
Aan de noodzaak van duurzaam
financieel beheer hoeven we gezien
het ambt van de diakenen niet te
twijfelen. Het vorm geven aan
duurzaam beleggen in de praktijk is
nog wel een uitdaging. In het
boekje Investeren in je/de missie!
Duurzaam beleggen door kerken
kunt u als diakenen een handreiking
daarbij vinden.
De praktische handleiding vermeldt:
(1) nadenken over duurzaam
beleggen, (2) het definiëren van wat
uw diaconie onder duurzaam
beleggen wil verstaan, (3) het
beslissen hoe u het gaat uitvoeren,
(4) het vastleggen van een beleggingsstatuut,
(5) het in praktijk
brengen en (6) regelmatig
evalueren.
Zoals gezegd: fair-finance is meer
dan alleen duurzaam beleggen.
Maar dat laatste is wel een belangrijke
stap in de richting daarvan.
Maak van uw diaconie een triple-M
belegger: een belegger in Mensen,
Milieu en Middelen.
Huub Lems is medewerker treasuryzaken
en legaten bij de Protestantse
Kerk in Nederland.
Literatuur
• Investeren in je/de missie!
Duurzaam beleggen door
kerken. Protestantse Kerk
in Nederland, 2011.
• Geloof in duurzaam leven.
Brochure Kerk in Actie/
Katern bij Diakonia en
Kerkinformatie,
december 2011.
• Wordt de pijn van de
crisis duurzaam verdeeld?,
Ondersteboven 2012 (1),
DISK Arbeidspastoraat,
’s-Hertogenbosch,
januari 2012.
Websites
www.kerkinactie.nl/kerk-en-gemeenten/diaconaat/duurzaam-leven
www.oikocredit.org
www.pdkn.nl
www.vbdo.nl
www.eerlijkebankwijzer.nl
www.duurzaam-beleggen.nl
www.duurzaamaandeel.nl
Diakoos
Idee: Sjon Donkers Illustratie: Lex Dirkse
diakonia | april 2012
19

collecte
Kerk in Actie organiseert
een sterk front tegen
hiv/aids in Nepal
Collecte Werelddiaconaat 3 juni 2012
In 1988 werd in Nepal het eerste geval van hiv/aids ontdekt.
De schatting is dat nu zo’n 70.000 Nepalezen lijden aan de ziekte
hiv/aids. Op initiatief van Kerk in Actie (i.s.m ICCO) werken negen
organisaties in Nepal samen in de strijd tegen hiv/aids.
De opbrengst van de collecte op 3 juni 2012 voor het
werelddiaconale werk van Kerk in Actie gaat onder andere naar
dit initiatief.
Een nieuw
leven
WWW.KERKINACTIE.NL/WERELDDIACONAAT
ING 456
COLLECTE
WERELD-
DIACONAAT
3 JUNI 2012
JAARGANG 24 | NR 6 | FOTO: ISTOCKPHOTO
Naamloos-2 1 13-03-12 13:09
De problemen in Nepal zijn
groot. Er is veel werkloosheid
en de mensen zijn laag
opgeleid. Door onwetendheid over
de infectie zijn mensen met hiv/aids
slachtoffer van stigmatisering en
discriminatie. Jaarlijks overlijden er
5.000 Nepalezen aan de ziekte en
komt er eenzelfde aantal patiënten
bij. De epidemie komt vooral voor
onder bevolkingsgroepen met risicogedrag,
maar de infectie verspreidt
zich ook onder andere groepen. De
overheid slaagt er nauwelijks in om
effectieve voorlichtingsprogramma’s
van de grond te krijgen.
Samenwerken tegen hiv/aids
De organisaties die nu onder leiding
van Kerk in Actie de handen
ineengeslagen hebben, zijn allen
non-gouvernementele organisaties
die actief zijn op het terrein van zorg
voor drugsverslaafden en hiv/
aidspatiënten. Hun doel is om het
aantal hiv/aidsbesmettingen terug
te dringen en drugsverslaafden te
ondersteunen om af te kicken. Een
flink deel van de patiënten heeft de
besmetting namelijk opgelopen
door drugsgebruik.
De zorg bestaat uit voorlichting,
medische zorg, psychische hulp en
re-integratie van ex-verslaafden.
Dankzij de tussenkomst van Kerk in
Actie komt in het samenwerkingsverband
een schat aan kennis en
ervaring samen. De partnerorganisaties
willen samen een front
vormen in de strijd tegen hiv/aids.
Een aantal van hen werkt vanuit een
christelijke levensovertuiging.
Verwend jongetje
Naulo Ghumti, een van de negen
samenwerkende organisaties, heeft
verschillende afkickcentra en een
uitgebreid voorlichtingsprogramma
over drugs en hiv/aids. Shyam Bista
(43), kwam na jarenlange verslaving
in aanraking met Naulo Ghumti. Nu
is hij aan het afkicken. “Ik was de
jongste thuis en schromelijk
verwend. Nooit kreeg ik straf.
Ik hoefde niets en mocht alles. Op
mijn tiende begon ik met roken.
Ik begon te experimenteren met
marihuana, ging drinken en
probeerde andere middelen. Het
geld stal ik van mijn familie. Dat ik
hen daarmee schade berokkende,
interesseerde mij niet. Ik trouwde en
mijn familie zorgde ervoor dat het
mijn vrouw aan niets ontbrak. Want
zelf zorgde ik niet voor haar.”
Dankbaar
“Iemand van Naulo Ghumti vertelde
mij over de risico’s van drugs en de
kans op besmetting. Ik mocht
schone spuiten halen bij het
inloopcentrum van Naulo Ghumti,
op voorwaarde dat ik zou afkicken.
Dingen gingen langzaam beter in
mijn leven. Ik begon verantwoordelijkheid
te voelen voor mijn gezin.
Ik wilde mijn zoontjes een goede
opleiding geven. Daarom vertrok
ik naar Saoedi-Arabië om te werken.
Maar eenmaal terug in Nepal, pakte
ik mijn oude leven weer op. Binnen
vijf jaar had ik mijn gezin aan de rand
van de afgrond gebracht. Ik kwam in
de gevangenis terecht en mijn
familie had geen geld om mij uit de
problemen te halen. Uiteindelijk
werd ik, dankzij tussenkomst van
Naulo Ghumti, toegelaten tot het
afkickcentrum. Ik ben nog steeds
aan het afkicken.
Ik heb geen geld om te betalen voor
deze hulp. Het liefste zou ik, na mijn
herstel, vrijwilligerswerk doen voor
Naulo Ghumti. Dat zou me echt
gelukkig maken.”
Nieuw bestaan
Naulo Ghumti is Nepalees voor
‘nieuwe richting’. Shyam is, met
hulp van Naulo Ghumti, een nieuwe
weg ingeslagen. De weg die Shyam
gaat, is moeilijk, maar hij is vastbesloten
vol te houden en een nieuw
bestaan op te bouwen voor hem en
zijn gezin. Kerk in Actie wil hem en
de anderen bijstaan. Met de
opbrengst van de collecte op 3 juni,
wordt dat mede mogelijk gemaakt.
Jacomine Oosterhoff werkt voor
Dirigo Communicatie.
20 diakonia | april 2012

achtergrond
Garantstellingen voor Kerk in Actie
Kerkelijke gemeenten kunnen hun opbrengsten voor Kerk in Actie ‘in de grote pot doen’, maar ze
kunnen ook garant staan voor een bepaald bedrag en één of meer projecten steunen. De gemeente
heeft op deze manier een duidelijk doel en is nauwer verbonden bij de betreffende projecten.
Kerk in Actie weet door deze garantstellingen waar ze financieel op kan rekenen. Zo snijdt het mes aan
twee kanten. Iets voor uw gemeente? In Roosendaal hebben ze er al jaren goede ervaringen mee.
Tekst: Mieke Labots Foto: Kerk in Actie
niet toevallig al voltekend zijn door
andere gemeenten. Dan zou
Roosendaal een ander project
moeten kiezen. Suzanne Breedveld
geeft aan dat dat nog nooit nodig is
geweest.
Het landbouwproject NOAD in Pakistan is één van de vijf projecten waar Roosendaal
garant voor staat.
De diaconie van
Roosendaal geeft ieder
jaar aan Kerk in Actie een
garantie af dat er voor vijf projecten
ieder € 2500,- betaald wordt.
Suzanne Breedveld, voorzitster van
de diaconie en voorheen jarenlang
lid van de ZWO-commissie licht het
toe: “De diaconie van Roosendaal
doet dit om haar steun voor Kerk
in Actie vorm te geven. Door het
jaar heen worden er ongeveer twee
collectes per project gehouden in
de gemeente van de Kruiskerk. Dit
gebeurt naast de gewone Kerk in
Actie-collectes van het collecterooster.
Op zondag wordt in de ‘Zondagsbrief’
de collectebestemming
toegelicht. Zodoende is de gemeente
op de hoogte van de vijf gekozen
projecten en draagt ze hieraan bij.
De collecteopbrengsten zijn niet
voldoende maar zijn wel een basis
voor de garantstellingen. De diaconie
vult de collecteopbrengsten aan
tot € 2500,- per project.”
ZWO-commissie
“De diaconie laat het uitzoeken van
de vijf projecten over aan de
ZWO-commissie. Die bestaat uit
zo’n acht leden. De criteria zijn al
jaren hetzelfde: er wordt één
zendingsproject gekozen en vier
(wereld)diaconale projecten van Kerk
in Actie. De projecten moeten
gespreid zijn over de verschillende
werelddelen en thema’s. De leden
van de ZWO-commissie zoeken
ieder voor zich vijf projecten uit het
projectenboek ‘Geloof in Uitvoering’
en op een vergadering wordt
democratisch gekozen welke vijf
projecten het worden. Dat laat men
vervolgens aan Kerk in Actie weten.”
De gemeenteadviseur Kerk in Actie
Interactief van Roosendaal kijkt
vervolgens of de gekozen projecten
Jaarproject
Naast deze vijf garantstellingen
gebeurt er nog meer. Suzanne:
“Roosendaal heeft ook ieder jaar een
eigen jaarproject; soms is dat een
project van Kerk in Actie, soms van
een andere organisatie. Vorig jaar
was het jaarproject een Kerk in
Actie-project: de Basa Magogo
methode om milieubewuster te
koken van de organisatie NOVA in
Zuid Afrika (Fairclimate-project). De
ZWO-commissie heeft samen met
de diaconie onder de gemeenteleden
een enquête gehouden en daaruit
kwam dat men de voorkeur gaf aan
een jaarproject boven een meerjarig
project. Aan het jaarproject wordt
veel aandacht besteed in de
gemeente. Ook voor dit jaarproject
werd in 2011 via Kerk in Actie
Interactief een toezegging van
€ 3000,- gedaan, maar kon er aan
het einde van het jaarproject een
kleine € 8000,- worden overgemaakt.
Dit staat los van de garantstellingen
voor de vijf projecten.”
Mieke Labots is coördinator
Kerk in Actie Interactief
Garantstelling of Interactief?
U kunt als gemeente garant staan voor een bepaald bedrag en daar één of
meer projecten van Kerk in Actie mee financieren. Het geld gaat op die manier
gericht naar een project. Wilt u als gemeente echt ‘Interactief’ aan de slag, dan
houdt dat meer in. Naast extra informatie over een project, zoekt u naar meer
manieren om het project voor de gemeente te laten leven. U kunt (per e-mail)
contact zoeken met de mensen van het project, een spreker uitnodigen of een
actie organiseren om geld op te halen. Ook een ontmoeting met de mensen
van het project, daar of hier, is mogelijk.
Voor info en begeleiding: zie www.kerkinactie.nl/interactief.
diakonia | april 2012
21

Van der Ros
Communicatie
Ootmarsum
BERICHTEN
Uitnodiging jaarvergadering Rudolphstichting
De Rudolphstichting is een vereniging
van diaconieën van de Protestantse
Kerk in Nederland. Namens
de leden zet de Rudolphstichting
Kinderen vinden een plek bij de Rudolphstichting.
Foto: Rudolphstichting.
zich al meer dan honderd jaar in
voor kinderen en jongeren die
niet bij hun eigen ouders kunnen
wonen.
Op woensdag 30 mei
2012 is de jaarlijkse
ledenvergadering van de
Rudolphstichting. Een
formeel moment waarop
de leden bestuursleden
benoemen en meedenken
over de koers van de
stichting. De ledenvergadering
is van
19.30-21.30 uur. Voor
meer informatie over
het programma en voor
aanmelding gaat u naar
www.rudolphstichting.nl
of neemt u contact op via
(0342) 45 90 10 of
info@rudolphstichting.nl.
Ontmoetingsdag
Op zaterdag 13 oktober 2012 is de
jaarlijkse Ontmoetingsdag. De Ontmoetingsdag
is voor diaconieën hét
moment om nader kennis te maken
met het werk van de Rudolphstichting.
Zo kunt u projecten bezoeken
en in gesprek gaan met medewerkers
en bestuursleden. Een inmiddels vast
en gewaardeerd onderdeel van de
Ontmoetingsdag is een spreker die
een sociaal/diaconaal thema belicht
dat raakvlakken heeft met het werk
van de Rudolphstichting. Noteer deze
datum alvast in uw agenda!
Vakantie in bos en hei
Op Buitenplaats ‘Putterheijde’, even
buiten het dorp Putten, staan 2 aangepaste
vakantieaccommodaties,
die door enthousiaste vrijwilligers
en diakenen onderhouden worden.
Deze chalets zijn volledig rolstoeltoegankelijk
en ook geschikt voor
mensen met cara-aandoeningen.
Om die reden zijn huisdieren niet
toegestaan en mag er niet gerookt
worden.
Vanaf het park bent u zo in de
aangrenzende bossen of op de
nabijgelegen hei. Er zijn goede fietsen
wandelpaden in de omgeving en
er zijn speciale scootmobielroutes
beschikbaar. Meer informatie op
www.chaletproject.nl.
Hoe doe ik goed en recht?
Volg eens een Micha Cursus
Wat is goed en recht doen? Hoe
doe ik dat thuis of in de kerk? Wat
betekent gerechtigheid? Wat heb
ik allemaal gekregen en wat kan
ik daarvan weer uitdelen? Vragen
die aan bod kunnen komen bij een
Micha Cursus. Met een vaste groep
of nieuwe (soms interkerkelijke) club
van mensen, is het mogelijk in zes
avonden en een actiezaterdag een
praktische cursus te volgen over
gerechtigheid: de Micha Cursus.
Voordat een groep start met de
Micha Cursus, volgt een van de
leden een instructieavond, georganiseerd
door de Michacursusmakers.
De avond is bedoeld voor mensen
die overwegen zelf een cursus te
gaan geven in hun eigen gemeente,
maar ook voor hen die zich gewoon
willen oriënteren. Wie zich aanmeldt
via www.michacursus.nl krijgt een
uitnodiging met daarin de locatie.
Komend half jaar kan dat op:
24 april: Assen
9 mei: Amsterdam
6 juni: Breda
Meer weten of aanmelden?
Dat kan via: www.michacursus.nl of
(030) 696 96 21. Micha is ook te
volgen via:
twitter.com/MichaNederland.
Boek over de praktijk van buurtwerk en inloophuizen
Veel diakenen die als bestuurder
verbonden raken met kerk- en buurtwerk
en inloophuizen hebben weinig
of geen ervaring met dit werk.
Tegelijkertijd wordt hen regelmatig
gevraagd uit te leggen wat nu het
eigene is van deze diaconale projecten.
Maar hoe breng je dat kort
en kernachtig onder woorden? Wat
betekenen begrippen als laagdrempelig,
langdurig trouw aanwezig zijn
en wederkerigheid (presentie) nu
eigenlijk?
I n het boek Zo wordt het spel
gespeeld; over empowerment en
gemeenschap geven beroepskrachten
uit het werkveld van
kerk- en buurtwerk (Urban Mission)
en inloophuizen een reflectie op de
praktijk. Aan de hand van aansprekende
praktijkvoorbeelden wordt
de methodiek van werken verkend.
Het boek is verhelderend en steekt
diakenen tegelijk een hart onder de
riem: álle inzet van mensen voor
mensen loont, ook als de projecten
kleinschalig zijn en de ontwikkeling
“Zo wordt het spel gespeeld”
over empowerment en gemeenschap
- een praktijkonderzoek -
Hoe geven wij gestalte aan de samenlevingsopbouw anno nu? Hoe kunnen er betekenisvo le plekken
groeien in de stadswijk, die ook gestigmatiseerde mensen insluiten? Kunnen beroepskrachten, vrijwilligers
en bezoekers van een wijkcentrum werkelijk ruimte bieden aan elkaar? Komt ieder dan steviger
in het leven te staan? Hoe wordt ‘dit spel gespeeld’?
Dit boek is een weerslag van een praktijkonderzoek, dat gedaan is door zes pastorale beroepskrachten,
werkzaam in stadswijken, met mensen die achterstand en uitsluiting kennen. Zij brengen concrete
praktijkverhalen bijeen en doordenken deze methodisch. De ervaringen zijn te lezen al succesverhalen,
maar vaak ook als breekmomenten. Lang niet a les lukt. Processen van empowerment en gemeenschapsvorming
verlopen niet in een rechte lijn.
Beroepskrachten en vrijwi ligers proberen zich kwetsbaar op te ste len en zijn zelf ook in het geding. De
confrontatie met de ander is vaak schokkend, maar draagt ook verrassingen aan. Door dat toe te laten
ontstaat er wederkerigheid met de deelnemers. Dan komt het proces van de groep en het individu verder.
Er groeit gemeenschap en er ontstaat empowerment. Tot vreugde van de beroepskrachten beleven
zij dit dikwijls als een inspirerende ervaring. ‘Zo wordt het spel gespeeld!’ zegt één van de bezoekers.
De onderzoeksgroep verzamelde de opbrengst van haar praktijkonderzoek voor zichzelf, maar ook voor
vakgenoten, bestuurders, beleidsmakers, vrijwilligers, deelnemers en andere geïnteresseerden. Deze
reflectie biedt nieuwe aanknopingspunten voor de breedte van het welzijnswerk, gelovig èn seculier.
9 7 8 9 0 8 1 2 8 4 9 6 7
ISBN/EAN: 978-90-812849-6-7
Van der Ros Communicatie
Ootmarsum
van mensen in hele kleine stapjes
gaat.
Het boek is voor € 15,- verkrijgbaar
via de boekhandel of rechtstreeks
via de uitgever
peter@vanderros.eu.
“Zo wordt het spel gespeeld” Titus Schlatmann en Rob van Waarde
“Zo wordt het
spel gespeeld”
over empowerment en gemeenschap
- een praktijkonderzoek -
Titus Schlatmann en Rob van Waarde
22 diakonia | april 2012

BERICHTEN
Website voor jongeren over armoede in Nederland
Armoede in Nederland groeit helaas.
De belangstelling voor armoede in
Nederland groeit ook, onder andere
bij scholen en jongerenorganisaties.
De werkgroep De Arme Kant van
Nederland/EVA heeft, mede dankzij
de steun van Kerk in Actie, een website
gelanceerd waarop armoede
in Nederland op een voor jongeren
aansprekende manier wordt belicht.
De site heeft rubrieken als: Wat is
armoede? Wie zijn arm? Gevolgen
van armoede. Initiatieven tegen
armoede. Wat kun je zelf doen?
Door de hele site heen zijn er veel
links naar filmpjes, ervaringsverhalen,
spellen, quizzen en muziekclips
te vinden. Die zijn ook nog eens
gebundeld in de rubriek ‘€xtra’. Zo
ontstaat een levendige site met veel
(bewegend) beeldmateriaal, bondige
informatie en doorklikmogelijkheden
voor wie meer wil weten. Surf naar:
www.armekant-eva.nl/jongeren.
De werkgroep heeft ook een folder
ontwikkeld.
Doorgeefluik
Als diaken kunt u als ‘doorgeefluik’
fungeren en de website en/of folder
onder de aandacht te brengen van
jongeren. Denk daarbij aan jeugdclubs,
catechesegroepen, scholen,
jongerencentra, etc. Wellicht komt
u op deze manier ook op het spoor
van armoede.
Voor de folder en overig vragen
kunt u terecht bij De Arme Kant van
Nederland/EVA:
info@armekant-eva.nl
of (073) 612 19 39.
Gastenverblijf Zendings-
Diaconessenhuis
Het Zendings-Diaconessenhuis in
Amerongen heeft een gastenverblijf
waar mensen die een time-out
nodig hebben of tot rust moeten
komen, een aantal dagen of langer
kunnen verblijven.
Het Zendings-Diaconessenhuis is te
vergelijken met een klooster, maar
dan protestants. De diaconessen
die er wonen bieden gastvrijheid
aan mensen die daar behoefte aan
hebben. Het huis ligt op de zuidflanken
van Nationaal Park
De Utrechtse Heuvelrug. Gasten
kunnen zich ontspannen in de natuur
en de rust en stilte van
het huis.
Voor meer info zie:
Zendings-Diaconessenhuis,
Jan van Zutphenweg 4,
3958 GE Amerongen,
tel. (0343) 723 780 of
www.zdh.nl.
Gids Betaalbare Vakanties 2012 verschenen
De werkgroep Arme Kant van
Nederland/EVA stelt deze veel
gevraagde gids al een aantal jaren
samen. Er staan in de gids:
vakanties met en zonder kinderen,
vakanties voor eenoudergezinnen,
kinderkampen, jongerenvakanties
en vakanties voor gehandicapten.
Inclusieve gemeente op zakformaat
Sien is de nieuwe naam van
PhiladelphiaSupport, de protestants
christelijke vereniging voor mensen
met een verstandelijke beperking.
Sien staat voor ‘zien’. We zijn
allemaal anders, maar voor Sien
tellen we allemaal mee. Sien ziet
een samenleving waar verstandelijk
beperkten volop meedoen. De
kerkelijke gemeente kan bij uitstek
fungeren als warme thuishaven,
Young Adult Conference 2012
Iedere zomer organiseert Sabeel,
het Palestijns oecumenische centrum
voor bevrijdingstheologie in
Oost-Jeruzalem, een ‘Young Adult
Conference’. Zo’n veertig jongeren
van over de hele wereld reizen dan
tien dagen door Israël en Palestina.
Zij bezoeken niet alleen de heilige
plaatsen (zoals de heilige grafkerk
in Jeruzalem, de geboortekerk in
Bethlehem en het meer van Galilea),
Naamloos-1 1 13-03-12 12:59
De gids is te bestellen via
(073) 612 19 39 of
info@armekant-eva.nl.
Prijs € 1,50 per stuk (+ porto).
Bij een afname van 50 exemplaren
of meer € 1,20 per stuk (+ porto).
Een uitgave van de
Werkgroep Arme Kant
van Nederland/EVA
Luijbenstraat 17
5211 BR Den Bosch
073-6121939
info@armekant-eva.nl
www.armekant-eva.nl
Arme Kant van Nederland/EVA
Gids Betaalbare Vakanties
Foto omslag: RCN, Gijs Moonen
2012
een plek waar iedereen deel van uit
maakt. Er is op veel plaatsen een
grote bereidheid hieraan te werken
en er zijn veel goede voorbeelden.
Deze zijn verzameld in het
Vademecum voor een inclusieve
kerk. Dit is een handzaam boekje op
zakformaat vol praktische tips.
Het vademecum is te bestellen via
(030) 236 37 38 of info@sien.nl.
maar ontmoeten vooral ook veel
‘gewone’ inwoners van het land en
Palestijnse en Israëlische vredes- en
mensenrechtenorganisaties. Ben jij
tussen de 18 en 35 jaar oud en wil
je meer inzicht krijgen in de dagelijkse
werkelijkheid in Israël / Palestina?
Ga dan mee van 4-15 juli 2012 en
kijk voor meer info op
www.sabeel.org of mail met
Meta Floor, floormeta@hotmail.com.
Gids Betaalbare Vakanties 2012
Adressen, beschrijvingen en webtips
diakonia | april 2012
23

Wij zijn Gods kandelaar
Wij staan in het licht,
het genadige licht van de morgen.
Wij vangen het licht.
Het straalt uit onze ogen,
het wekt hoopvolle gedachten.
Wij worden kandelaars
van dit licht,
herhalen Gods eerste woord.
Waar wij dit licht
hooghouden en verspreiden,
verdampen de grauwe nevels,
worden contouren weer zichtbaar,
herkrijgen mensen hun kleur.
Waar wij dit licht
ontsteken, aanwakkeren,
groeit de hoop zienderogen.
Zo ziet de hemel de aarde graag:
in zijn genadig licht.
Sytze de Vries,
Voor Diakonia
Foto: Jaap de Jager