De waarde van cultuur - rapport

Recommendations

Info

122 VOETNOTEN VOETNOTEN 1. Ook de impactstudie van Trienekens en Van Miltenburg (2009) naar de effecten van het cultuureducatieproject De Zingende Stad in Utrecht geeft een indicatie dat kinderen beter leren waarnemen: na deelname aan een muziekproject bleken kinderen hun eigen leefomgeving beter te kunnen observeren (ze konden meer geluiden en objecten noemen die ze op de route van school naar huis tegenkomen). Zij deden juist geen neurologisch onderzoek maar enquêteerden deelnemers. De studie wordt in de paragraaf sociale effecten nader besproken. 2. Deze sociale dimensie van cultuurparticipatie speelt ook een rol in het verband tussen deelname aan culturele activiteiten en welzijn. 3. Deze onderzoeken verwijzen ook naar Radbourne et al. (2010). Hierin wordt gerapporteerd over Australisch publieksonderzoek (ook bij theater) waaruit bleek dat het publiek kunstwerken op eenzelfde manier waardeert als experts en daarnaast dat het publiek zeer wel in staat is op de eigen ervaring te reflecteren, niet alleen in focusgroepen maar ook in enquêtes. De enquêtemethode die wordt gevolgd was basis voor Wilders’ onderzoek naar de theaterervaring en verder ontwikkeld in Van Maanen et al. (2013). Eveneens typerend voor dit onderzoek is dat het zich niet tot gesubsidieerd theater beperkt. 4. Het onderzoek is uitgevoerd door Johan Idema in de Kunsthal. Het was gericht op het ontwikkelen van nieuwe tentoontstellingsconcepten. Tot nu toe is het nog niet onafhankelijk gepubliceerd. 5. Door Annie van den Oever (Rijksuniversiteit Groningen) in samenwerking met Ed Tang (Universiteit van Amsterdam). 6. Zij is hier overigens heel voorzichtig omdat haar onderzoek niet specifiek gericht was op het blootleggen van de artistieke aspecten van de theaterervaring maar op het vaststellen van de invloed van de architectuur van theatergebouwen op deze ervaring. 7. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat op basis van dit betere inzicht in het soort waarden dat wordt gerealiseerd het ook mogelijk is betere marketing te voeren door het publiek sterker te kunnen segmenteren (Walmsley, 2012) en dus wellicht tot vergroting van het publieksbereik kan worden overgegaan. 8. Pratt (2010) wijst hier ook op. Ook hij onderzocht regeneratieprojecten in het Verenigd Koninkrijk en meldt dat projecten vaak conflicterende doelen hebben, w.o. productie versus consumptie of het aantrekken van kapitaal van buiten versus het (re)genereren van investeringen van lokale actoren. Wanneer elk project op zijn eigen doelstellingen wordt geëvalueerd hoeft dit voor de evaluatie van uitkomsten geen probleem te zijn. 9. In het Verenigd Koninkrijk troffen we de studie van O’Brien (2010) die via contingent valuation de waarde van de gehele culturele en sportsector wilde vangen in economische termen. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van The Arts Council en het Department for Culture Media and Sports (DCMS) en was onderdeel van een overheidsbrede campagne om de baten van alle beleidsterreinen (zo ook verkeersveiligheid en gezondheidszorg) in monetaire termen te proberen uit te drukken. Het onderzoek heeft in de academische literatuur zoveel kritiek gekregen (zie bijvoorbeeld Walmsley, 2011) dat we het hier liever niet bespreken. Bovendien was de uitkomst van het onderzoek ook niet echt bemoedigend: de onderzoeker concludeerde dat nog veel stappen gezet moeten worden om tot een goede methode te komen om de waarde van het cultuurbeleid in monetaire termen te kunnen uitdrukken. Evenwel loopt
DE WAARDE VAN CULTUUR 123 het programma nog steeds. Soortgelijke methoden vinden we in Nederland bijvoorbeeld ook als gevolg van de notie van Social Return on Investment. Er zijn gespecialiseerde onderzoeksbureaus op dit gebied, maar tot publicatie van resultaten heeft het niet geleid, zeker niet in peerreviewed wetenschappelijke studies. 10. Musea hebben hier geen verklarende waarde. Dat wil overigens niet zeggen dat ze economisch niet interessant zijn: musea trekken bezoekers naar steden of dorpen die additionele bestedingen kunnen genereren. Dergelijke economische impact wordt echter gemeten in klassieke impactstudies. Maar kopers van huizen zijn dus niet bereid meer te betalen voor een huis in de buurt van een museum. 11. Opvallend is dat in dergelijke presentaties de erfgoedsector vaak wordt vergeten. Dat terwijl erfgoed in de theorie van Florida een prominente rol speelt, omdat het de authentieke omgevingen biedt waar de creatieve klasse naar op zoek is (evenals de aanwezige natuur in of bij een stad). Kennelijk is de legitimiteit van de erfgoedsector veel minder in het geding dan van de hedendaagse kunsten en bibliotheken. 12. In dit verband is ook interessant dat urbaan econoom Glaeser (2005) in een recensie van Florida’s boek The Rise of the Creatieve Class aantoont dat zijn data niet kloppen. Florida’s zogenaamde ‘bohemian index’ heeft geen toegevoegde verklarende waarde voor de groei van stedelijke economieën. Het verband loopt simpelweg op basis van de grootte van de aanwezige workforce. 13. Sociaal kapitaal vloeit voort uit die samenhang, is daar een effect van, maar kan op haar beurt de relaties accumulatief beïnvloeden 14. Gebaseerd op het onderscheid tussen bindend, overbruggend en linking sociaal kapitaal (Gittell en Vidal 1998; Halpern 2005; Putnam 2000; Woolcock 1998, 2001) 15. Een punt dat ook al werd opgemerkt in het ‘klassieke’ onderzoek van Matarasso (1997) dat we hierna direct bespreken. Zo beschrijft hij het lot van vroegtijdige schoolverlaters die door deelname aan een cultuurproject zich zijn gaan realiseren dat ze toch op de een of andere manier een opleiding nodig hebben om verder te komen in hun leven. Wanneer zij echter geen op hun mogelijkheden toegesneden onderwijsaanbod kunnen vinden, zullen zij zich nog sterker maatschappelijk geïsoleerd voelen dan voor de deelname aan het project. ‘Positive effects can easily turn sour’, schrijft Matarasso (1997). 16. Overigens pleiten de onderzoekers er ook voor de term omnivoor alleen te gebruiken voor mensen die zowel ‘hoge’, ‘midden’, en ‘lage’ kunst consumeren en dus in feite twee ‘grenzen’ passeren in hun consumptieve gedrag. Dit komt inderdaad alleen voor bij mensen uit de hogere sociale lagen van de samenleving. 17. In navolging van wat in Vlaanderen gebruikelijk is, wordt de amateurkunst als domein van het scw besproken. 18. Vanwing signaleert hier overigens ook een duidelijke verantwoordelijkheid voor de organisaties. Zij moeten niet alleen meten, tellen en opsommen. Juist het vertellen wat je doet als organisatie is van groot belang. 19. Het betreft een promotieonderzoek van Hanka Otte aan de Rijksuniversiteit Groningen, dat naar verwachting in het najaar van 2014 wordt afgerond. 20. Manager Sector Kennis Onroerend Erfgoed bij de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). Artikel verschenen in Vitruvius in 2012. 21. Dergelijk onderzoek levert een sterk argument tegen een al te eenzijdige aandacht voor participatiecijfers als het gaat om de waarde van cultuur. 22. De ‘krachtwijken’ is de aanduiding voor de 40 stadswijken die het kabinet Balkenende IV in 2007 aanwees voor sociale wijkvernieuwing. De term verwijst naar de – politiek correcte –
Page 1 and 2:
DE WAARDE VAN CULTUUR Pascal Gielen
Page 3 and 4:
DE WAARDE VAN CULTUUR De onderzoeks
Page 5 and 6:
DE WAARDE VAN CULTUUR 5 2.5. Social
Page 7 and 8:
DE WAARDE VAN CULTUUR 7 Keuzes make
Page 9 and 10:
DE WAARDE VAN CULTUUR 9 nog meer dr
Page 11 and 12:
DE WAARDE VAN CULTUUR 11 in en de b
Page 13 and 14:
DE WAARDE VAN CULTUUR 13 nier verwe
Page 15 and 16:
DE WAARDE VAN CULTUUR 15 Naast soci
Page 17 and 18:
DE WAARDE VAN CULTUUR 17 eigenschap
Page 19 and 20:
DE WAARDE VAN CULTUUR 19 1.2.1. Ava
Page 21 and 22:
DE WAARDE VAN CULTUUR 21 Toch houde
Page 23 and 24:
DE WAARDE VAN CULTUUR 23 kunstwerk.
Page 25 and 26:
DE WAARDE VAN CULTUUR 25 werken. Ma
Page 27 and 28:
DE WAARDE VAN CULTUUR 27 komt, voor
Page 29 and 30:
29 HOOFDSTUK II TE METEN EN GEMETEN
Page 31 and 32:
DE WAARDE VAN CULTUUR 31 mee men ho
Page 33 and 34:
DE WAARDE VAN CULTUUR 33 Laten we t
Page 35 and 36:
DE WAARDE VAN CULTUUR 35 Onderzoek
Page 37 and 38:
DE WAARDE VAN CULTUUR 37 2.2. Gezon
Page 39 and 40:
DE WAARDE VAN CULTUUR 39 tijdsbeste
Page 41 and 42:
DE WAARDE VAN CULTUUR 41 in deelnam
Page 43 and 44:
DE WAARDE VAN CULTUUR 43 waarden (m
Page 45 and 46:
DE WAARDE VAN CULTUUR 45 Het onderz
Page 47 and 48:
DE WAARDE VAN CULTUUR 47 meer dan d
Page 49 and 50:
DE WAARDE VAN CULTUUR 49 2.4. Econo
Page 51 and 52:
DE WAARDE VAN CULTUUR 51 om een stu
Page 53 and 54:
DE WAARDE VAN CULTUUR 53 waarbij ze
Page 55 and 56:
DE WAARDE VAN CULTUUR 55 failliete
Page 57 and 58:
DE WAARDE VAN CULTUUR 57 In Vlaande
Page 59 and 60:
DE WAARDE VAN CULTUUR 59 Vanuit wet
Page 61 and 62:
DE WAARDE VAN CULTUUR 61 (Marlet he
Page 63 and 64:
DE WAARDE VAN CULTUUR 63 relaties z
Page 65 and 66:
DE WAARDE VAN CULTUUR 65 2.5.3. Ver
Page 67 and 68:
DE WAARDE VAN CULTUUR 67 den dat hi
Page 69 and 70:
DE WAARDE VAN CULTUUR 69 “Sociaal
Page 71 and 72: DE WAARDE VAN CULTUUR 71 wel zien d
Page 73 and 74: DE WAARDE VAN CULTUUR 73 varingen,
Page 75 and 76: DE WAARDE VAN CULTUUR 75 de culture
Page 77 and 78: DE WAARDE VAN CULTUUR 77 realiseerd
Page 79 and 80: DE WAARDE VAN CULTUUR 79 to the pur
Page 81 and 82: DE WAARDE VAN CULTUUR 81 ming van d
Page 83 and 84: DE WAARDE VAN CULTUUR 83 Een tweede
Page 85 and 86: DE WAARDE VAN CULTUUR 85 2.6. Ter a
Page 87 and 88: DE WAARDE VAN CULTUUR 87 het een gr
Page 89 and 90: DE WAARDE VAN CULTUUR 89 biedt zich
Page 91 and 92: DE WAARDE VAN CULTUUR 91 tuurpartic
Page 93 and 94: DE WAARDE VAN CULTUUR 93 De notie m
Page 95 and 96: DE WAARDE VAN CULTUUR 95 het net de
Page 97 and 98: DE WAARDE VAN CULTUUR 97 verschuivi
Page 99 and 100: DE WAARDE VAN CULTUUR 99 markt. Ook
Page 101 and 102: DE WAARDE VAN CULTUUR 101 Dit zijn
Page 103 and 104: DE WAARDE VAN CULTUUR 103 Twee ding
Page 105 and 106: DE WAARDE VAN CULTUUR 105 zoals cri
Page 107 and 108: DE WAARDE VAN CULTUUR 107 Ook de co
Page 109 and 110: DE WAARDE VAN CULTUUR 109 nomie van
Page 111 and 112: DE WAARDE VAN CULTUUR 111 kunst omv
Page 113 and 114: DE WAARDE VAN CULTUUR 113 zame econ
Page 115 and 116: DE WAARDE VAN CULTUUR 115 ment van
Page 117 and 118: DE WAARDE VAN CULTUUR 117 verwoeste
Page 119 and 120: DE WAARDE VAN CULTUUR 119 wanneer m
Page 121: DE WAARDE VAN CULTUUR 121 6. De geo
Page 125 and 126: DE WAARDE VAN CULTUUR 125 BIBLIOGRA
Page 127 and 128: DE WAARDE VAN CULTUUR 127 Duijvesti
Page 129 and 130: DE WAARDE VAN CULTUUR 129 Kloosterm
Page 131 and 132: DE WAARDE VAN CULTUUR 131 Rosa, H.
Page 133 and 134: Bijlage bij paragraaf 2.1 van Hoofd
Page 135 and 136: DE WAARDE VAN CULTUUR 135 BRONVERWI
Page 137 and 138: DE WAARDE VAN CULTUUR 137 Er is gee
Page 141 and 142: DE WAARDE VAN CULTUUR 141 28% van d
Page 143 and 144: DE WAARDE VAN CULTUUR 143 ONDERZOEK
Page 147 and 148: DE WAARDE VAN CULTUUR 147 ONDERZOEK
Page 149 and 150: DE WAARDE VAN CULTUUR 149 Het publi
Page 151 and 152: DE WAARDE VAN CULTUUR 151 ECONOMISC
Page 153 and 154: DE WAARDE VAN CULTUUR 153 BIJZONDER
Page 157 and 158: DE WAARDE VAN CULTUUR 157 Cultuur w
Page 159 and 160: DE WAARDE VAN CULTUUR 159 Op social
Page 173 and 174:
DE WAARDE VAN CULTUUR 173 ONDERZOEK
Page 175 and 176:
DE WAARDE VAN CULTUUR 175 Het rappo
Page 177 and 178:
DE WAARDE VAN CULTUUR 177 BRONVERWI
Page 179 and 180:
Page 181 and 182:
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
DE WAARDE VAN CULTUUR 185 ONDERZOEK
Page 187:
DE WAARDE VAN CULTUUR 187
show all

De waarde van cultuur - rapport

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?