Maculadegeneratie - Jeroen Bosch Ziekenhuis

Oogheelkunde
Maculadegeneratie
Wat is maculadegeneratie?
Maculadegeneratie is een oogaandoening
waardoor u snel minder scherp gaat zien.
Doordat het scherp zien vermindert, kunt u de
details niet goed herkenen. Details ziet u met
het centrale deel van het netvlies. We noemen
dit de macula lutea, of gele vlek. Alleen via de
macula is scherp zien mogelijk. Wanneer dit
kleine deel van het netvlies is aangetast, kunt
u minder goed lezen. Ook het herkennen van
gezichten wordt steeds moeilijker. Verandering
van brillenglazen biedt helaas geen oplossing.
De oorzaak van maculadegeneratie is niet bekend.
Wel is er een relatie met de leeftijd, voeding
en roken. Vaak wordt maculadegeneratie ‘slijtage’ van het netvlies genoemd.
Wat kunnen uw klachten zijn?
Soms ervaart u de verminderde scherpte als een doffe of een donkere vlek.
Anderen hebben het over een grauwe, een lege of ook wel een rommelige vlek.
Het blijkt onmogelijk om naast deze vlek te kijken. De vlek beweegt overal met
de blikrichting waar u naar kijkt mee. Het kan ook zijn dat u merkt dat beelden
vervormen. Bij het aankijken van iemand ontbreken delen van het gezicht, bij lezen
vallen er letters of woorden weg.
Welke vormen van maculadegeneratie zijn er?
Maculadegeneratie is een verzamelnaam voor vele aandoeningen die elk op een
verschillende wijze ontstaan.
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft
algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
© Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl (OOG-047, uitgave februari 2013)

De belangrijkste vormen zijn:
Juveniele maculadegeneratie
Deze vorm is erfelijk en kan op jonge leeftijd voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn
de ziekte van Stargardt, de ziekte van Best, kegeldystrofie en kegel-staaf dystrofie.
Juveniele maculadegeneratie komt weinig voor.
Leeftijdgebonden maculadegeneratie (LMD)
Deze vorm komt het meeste voor. De leeftijdgebonden maculadegeneratie begint
meestal na het vijftigste levensjaar. LMD is de belangrijkste oorzaak waardoor mensen
boven de 65 jaar steeds slechter zien. Bij leeftijdgebonden maculadegeneratie zijn
er twee belangrijke vormen te onderscheiden:
De ‘droge’ LMD
De achteruitgang verloopt ongezien en zéér langzaam.
Het kan jaren duren voordat het zien achteruit gaat.
Meestal zijn uw beide ogen min of meer gelijk aangetast.
Het is bij de droge LMD belangrijk dat u in de gaten houdt of u de beelden van de omgeving
anders gaat zien. U merkt als eerste vervorming van beeld. U ziet bijvoorbeeld
een deuk of een hobbeltje in een rechte lijn of een raamkozijn. Dit kan wijzen op het
ontstaan van de ernstiger ‘natte’ vorm.
De ‘natte’ LMD
Bij natte LMD gaat u sneller minder goed zien. Natte LMD ontstaat als bloedvaatjes
achter de macula gaan groeien. Deze veroorzaken vocht en bloed. Dit komt in of
onder het netvlies terecht. Daarom wordt dit ‘natte’ LMD genoemd.
Bloed en vocht beschadigen dan de lichtgevoelige cellen in het netvlies. Hierdoor gaat
u snel minder goed zien. Uiteindelijk ontstaat een litteken in de macula. Hierdoor kunt
u daar niet meer zien. Opvallend is dat het andere oog nog lange tijd goed kan blijven.
Hoe stellen we de diagnose?
De oogarts test eerst uw gezichtsscherpte. De arts onderzoekt met een lamp en
een vergrootglas het volledige netvlies. En in het bijzonder de macula. Dit onderzoek
noemen we ‘spiegelen’.
Verder test de arts met een bladzijde met ruitjespatroon of er vervormingen of andere
afwijkingen in het gezichtsvermogen zijn. Dit wordt de Amslertest genoemd. Deze test
is zeer geschikt voor zelfcontrole thuis. Pak een vel met ruitjespapier en kijk ernaar.
Ziet u vervormingen, dan neemt u contact op met uw huisarts. U moet namelijk binnen
een week door een oogarts worden gezien.
Wanneer onvoldoende duidelijk is wat er aan de hand is, voeren we aanvullend
onderzoek uit. Dit kan door middel van Fluorescentie Angiografie (FAG) of door Optical
Coherent Tomographyscan (OCT). U kunt hierover meer lezen in de folder Onderzoek
naar de bloedvaten, (OOG-015) en OCT (OOG-073). U kunt deze folders vinden op
www.jbz.nl of vraag ernaar bij de polikliniek Oogheelkunde.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 4

De behandeling
Voor de droge vorm bestaat geen behandeling. Er zijn inmiddels wel voedingssupplementen
op de markt. Deze middelen zijn (nog) niet onderzocht op hun werkzaamheid.
Er is alleen bekend wat sommige stoffen in de voedingssupplementen doen.
Voor de natte vorm van LMD bestaan er behandelingen waarmee de achteruitgang
van het gezichtsvermogen in een aantal gevallen stopt. Soms kan het zelfs iets
verbeteren. Schade die aan het netvlies is ontstaan, kan meestal niet meer worden
hersteld. Het is belangrijk om op tijd de diagnose te stellen en te behandelen. Op deze
manier is de kans groot dat het zien niet verder verslechtert.
Behandelmethodes
Er bestaan op dit moment een aantal erkende behandelingen voor de natte vorm van
LMD. Dit zijn een behandeling met laser of de zogenaamde PDT-behandeling (Photo
Dynamische Therapie). Daarnaast is er een behandeling met medicijnen.
Argon laser
Met laserbehandeling maken we lekkende bloedvaatjes dicht. Zo voorkomen we bloedinkjes
en achteruitgang van uw gezichtsvermogen. Dit is alleen mogelijk wanneer
er nieuwe bloedvaatjes naast de macula aanwezig zijn. De laser geeft namelijk een
litteken.
Photo Dynamische Therapie (PDT)
Bij PDT geven we u een lichtgevoelige stof via uw bloed. Deze stof hecht zich aan de
nieuw gevormde bloedvaatjes in de macula. De lichtgevoelige stof activeren we door
een zachte laserstraal. Zo stolt het bloed in de lekkende vaatjes. Het overige weefsel
blijft gespaard. De PDT-behandeling kan succesvol zijn bij sommige patiënten met de
natte vorm van LMD.
Vaatgroeiremmers
Bovenstaande therapieën pakken alleen het symptoom aan. Ze behandelen niet de
oorzaak van LMD. Zo wordt alleen de beschadiging beperkt. Er is geen mogelijkheid
tot herstel van het zicht.
Vaatgroeiremmende medicijnen kunnen ervoor zorgen dat de groei van de vaten
gestopt wordt. De stof die ervoor zorgt dat uw vaten groeien is VEGF. Bij natte macula
degeneratie, komt deze stof meer voor in het oog dan normaal. Dit veroorzaakt de
lekkage van vocht en bloed. Hierdoor kan zelfs de macula worden verbeterd. Dit betekent
dat u weer kunt lezen.
Voedingssupplementen
Uit onderzoek blijkt dat voedingssupplementen goed kunnen helpen bij mensen die
een voorstadium van LMD hebben. Hierdoor kunt u de LMD vertragen. Deze supplementen
kunt u het best in overleg met uw oogarts innemen.
Hulp voor mensen met LMD?
Heeft u hulp nodig bij het lezen en televisie kijken? U kunt dan gebruik maken van
zogenaamde ‘Low Vision’ hulpmiddelen. Deze hulpmiddelen zijn bijvoorbeeld; vergrotingsapparaten,
telescoopbrillen, grootletter- en gesproken boeken en aangepaste
computers.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 4

Met deze hulpmiddelen kunt u met LMD toch grote letters lezen en iets meer van de
omgeving zien. Speciaal opgeleide ‘Low-Vision’ specialisten kunnen u hierbij helpen.
Hiervoor kunt u terecht op de polikliniek Oogheelkunde.
Ook regionale centra voor hulpverlening aan blinden en slechtzienden kunnen u mogelijk
helpen. Meer informatie hierover vindt u op de website: www.visio.org.
Heeft u nog vragen?
Dan kunt u deze stellen aan uw oogarts. Polikliniek Oogheelkunde,
telefoon: (073) 553 60 60.
Voor meer informatie kunt u ook kijken op onze website: www.jbz.nl
Maculadegeneratie patiëntenvereniging
Telefoon: (030) 298 07 07
www.mdvereniging.nl
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 4