Water Internationaal Krant - NWP

WaterInternationaal
Informatie over internationaal waterbeleid en internationale kansen
Samengesteld door het Netherlands Water Partnership in opdracht van de Rijksoverheid, mogelijk gemaakt door het programma Partners voor Water
2
Water Mondiaal:
sprinkplank naar
grotere opdrachten
2
Water OS: sector
betrekken bij
ontwikkelingssamenwerking
Topsector Water:
versnellen, verbinden,
verzilveren
Netwerkorganisaties
leveren ervaring aan
Topsector Water
3 5 7
Internationaal kansen verzilveren:
hoe gaan we dat realiseren?
De watersector is een van de negen topsectoren,
met een stevige doelstelling:
een verdubbeling van de toegevoegde
waarde tussen 2010 en 2020. Gezien de
kennis, kunde en reputatie van Nederland
waterland is er inderdaad nog veel
potentieel voor groei. Hoe gaat de sector
dat potentieel verzilveren en welke
knelpunten moeten we wegnemen? In
deze krant informeren we u over de stappen
die overheid, de topsector-teams
en andere sectorpartijen zetten om Nederland
internationaal steviger op de
kaart te zetten.
De watersector werkt al meer dan een decennium
aan gezamenlijke positionering
in het buitenland. Met de gezamenlijke
inzet na orkaan Katrina in New Orleans
werd dat goed zichtbaar. Sindsdien volgden
bijvoorbeeld de gezamenlijke inzet
in Jakarta en Vietnam.
Water Internationaal; programma’s
De verschillende ministeries werken de
afgelopen jaren ook steeds intensiever
samen als het om internationaal waterbeleid
gaat. Grote waterprogramma’s zijn:
Partners voor Water: programma dat door
drie ministeries gezamenlijk ingezet wordt
om de sector te ondersteunen bij internationale
positionering, krachtenbundeling
en internationale samenwerking.
Water Mondiaal: waarin de overheid samen
met de sector langdurige samenwerking
opbouwt met vijf laaggelegen deltalanden
in de wereld.
Water OS: Het Ministerie van Buitenlandse
Zaken maakt (waar mogelijk) gebruik van
Nederlandse kennis en kunde om ontwikkelingsdoelen
te realiseren.
Ook zaken als publieke en economische
diplomatie worden meer en meer onderdeel
van een gezamenlijke wateragenda, onder
de verzamelnaam ‘Water Internationaal.’
De Topsector en de derde stap
Als we terugkijken naar het eerste Wereld
Water Forum in 1997, waar Nederlandse
partijen op af gingen zonder afstemming
en daardoor kansen misten, hebben we
veel bereikt. Maar er is nog een belangrijke
stap te zetten. Internationaal kennis delen
en samenwerken leidt nog onvoldoende
tot het ook daadwerkelijk uitvoeren van
projecten met internationaal geld. Die
stap willen we nu zetten. Het topsectorenbeleid
helpt daarbij. Knelpunten en
randvoorwaarden worden hier benoemd
en aangepakt of verbeterd. Zo is input
vanuit de topsector de aanleiding voor
de overheid om in te zetten op de ‘derde
stap’: hoe komen we van kennis delen naar
samenwerken naar kansen verzilveren?
De bovengenoemde programma’s zijn
erop gericht om Nederland als waterland
internationaal steviger te positioneren.
Soms ligt de nadruk daarbij op
commerciële doelstellingen, soms meer
op internationale samenwerking en armoedebestrijding.
In deze krant leest u
meer over de verschillende internationale
waterprogramma’s, het topsector-beleid
en internationale branding.
Waterbeleid Ministeries ondersteunt sector bij binnenhalen internationale projecten
‘Bij grote internationale tenders en projecten
valt Nederland nog te vaak buiten de prijzen’
Kitty van der Heijden (Ministerie van Buitenlandse Zaken), René van Hell (Ministerie van Economische Zaken, Innovatie en Landbouw) en Renske Peters
(Ministerie van Infrastructuur en Milieu) stemmen samen waterbeleid af in de stuurgroep ‘Water Internationaal’
‘Het verdubbelen van de toegevoegde
waarde in 2020’. Dat is de ambitieuze
doelstelling van de Topsector Water. Het
betekent dat Nederland op veel vlakken
de versnelling een tandje hoger moet
zetten. Voor de drie ministeries die zich
met internationaal waterbeleid bezighouden
(Ministerie van Infrastructuur en
Milieu, Economische Zaken, Landbouw
en Innovatie en Buitenlandse Zaken) is
dit reden om hun samenwerking op het
gebied van water verder te intensiveren
en te bundelen onder de naam ‘Water
Internationaal.’
Wat houdt de samenwerking in?
“De samenwerking is niet nieuw, aldus
René van Hell (EL&I), maar wordt wel
intensiever”. Van Hell is samen met Kitty
van der Heijden (BUZA) en Renske Peters
(I&M) de trekker van de Water Internationaal
Samenwerking. Renske Peters
vult aan: “De knelpunten waar de sector
tegenaan loopt staan in de internationaliseringsstrategie,
die door de Topsector
water is opgeleverd. Als overheid kijken
wij wat wij gezamenlijk kunnen doen om
die knelpunten weg te nemen en te zorgen
voor goede randvoorwaarden. Naast de
inzet op de topsector trekken de ministeries
met een gezamenlijke strategie op
in programma’s zoals Water Mondiaal en
Water OS . Volgens de drie ministeries
betekent het niet dat nu alle internationale
programma’s en instrumenten van
de ministeries op het gebied van water
worden samengevoegd.
Waarom wordt de samenwerking
intensiever?
Als we het verschil willen maken om als
Nederland onze positie in de wereld te
versterken en de toegevoegde waarde van
de watersector willen verdubbelen dan is
een versterkte inzet nodig.“We zijn toe
aan een ‘derde stap’ in onze internationale
waterinzet”, stelt Renske Peters. “Uit de
internationaliseringsstrategie blijkt dat
Nederland nog te vaak naast de prijzen
grijpt bij grote internationale tenders. Nederland
is goed in het binnenhalen van
voorbereidende studies, maar vervolgens
gaat het bouwen van een project inclusief
de benodigde technologie vaak naar een
ander. Als overheid willen we nu ertoe
bijdragen dat Nederlandse partijen de
‘derde stap’ kunnen zetten: van een eerste
“kennismakingsproject” of kennis delen
gefinancierd met Nederlands geld (stap 1)
naar adviezen, haalbaarheidstudies en pilot
projecten soms met (deels) Nederlands
geld (stap 2) naar het uitvoeren van grote
projecten of orders volledig gefinancierd
met middelen van internationale financiële
organisaties of van het land zelf (stap 3).”
Maar hoe ziet de samenwerking
er dan concreet uit?
Kitty van der Heijden: “Onze inzet rond
internationale tenders is een goed voorbeeld.
Nederland valt vaak buiten de prijzen
omdat de voorwaarden voor de tenders
alleen op de prijs gebaseerd zijn. Maar
ons land is vooral sterk in kwalitatieve,
duurzame integrale oplossingen. Op
de lange termijn zijn die juist efficiënter
en beter. Als overheid kun je invloed
uitoefenen op internationale instellingen
en overheden om ervoor te zorgen dat
duurzaamheid een belangrijk criterium
in tenders wordt. Dan maakt Nederland
een veel betere kans. We willen van tevoren
kijken welke tenders eraan komen en
daar dan een gezamenlijke strategie voor
maken. Onze ambassades zijn onze ogen
en oren, zij weten het wanneer een project
eraan zit te komen. Daarna kunnen we
er als ministeries voor zorgen dat Nederlandse
sectorpartijen zo goed mogelijk
voorgesorteerd aan de tender mee kunnen
doen. Ook worden we vaak benaderd door
buitenlandse overheden die een beroep
doen op Nederlandse kennis. Wanneer
we nu voor het eerst bij een internationaal
waterprobleem betrokken worden,
is onze inzet meteen ervoor te zorgen dat
Nederland niet alleen bij de voorbereiding
maar ook bij de uitvoering van het
vervolg op pagina 2

2 Water Internationaal
Meer samenhang
in internationaal waterbeleid
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en het Ministerie van Buitenlandse Zaken werken nauw samen op het gebied van internationaal waterbeleid.
Programma’s die op de watersector gericht zijn, zoals Water Mondiaal, Water OS, Partners voor Water en publieke en economische diplomatie worden zo steeds beter op elkaar afgestemd.
Duurzame samenwerking met vijf delta’s
Water Mondiaal: springplank
naar grotere opdrachten
Het programma Water Mondiaal draait
om het opbouwen van een duurzame relatie
met een aantal (delta)landen. Centraal
staat het leveren van een bijdrage
aan oplossingen voor de lokale waterproblematiek.
Water Mondiaal is vanaf
de start ook gericht geweest op het
vergroten van kansen voor de Nederlandse
sector, zowel voor bedrijven als
kennisinstellingen en NGO’s. Het is een
springplank naar grotere opdrachten,
die niet door Nederland worden gefinancierd.
Dat begint te komen.
Peter van den Horn, (NWP) organiseert de
samenwerking met de sector bij water Mondiaal:
‘De samenwerking krijgt in steeds
meer landen vorm en wordt dan bijvoorbeeld
bekrachtigd in een memorandum of
understanding met het partnerland. Het
proces om te komen tot zulke overeenkomsten
voor strategische samenwerking
maakt het makkelijker, zorgt voor meer
ingangen, ook bij andere donoren. En zo
ontstaan er kansen. Het gaat om delta’s,
maar niet uitsluitend om deltatechnologie:
er is in die gebieden een sterke link met
bijvoorbeeld voedselveiligheid, economische
ontwikkeling en drinkwater- en
afvalwatertechnologie.
In een aantal deltalanden ontstaat in enige
vorm een deltaplanning in de vorm van
een ‘deltaplan’ of ‘masterplan’. Bij het
opstellen daarvan maken de landen gebruik
van Nederlandse kennis en ervaring.
Dat is mooi, maar het wordt commercieel
pas echt interessant bij de volgende
fase: de feitelijke uitvoering, het beheer
en de exploitatie. Daarmee zijn enorme
investeringsvolumes gemoeid.
Voor de havenstad Beira wordt nu in het kader van Partners voor Water een masterplan geschreven met financiele ondersteuning van het programma Partners
voor Water. De projecten die eruit voortkomen, worden aan andere financiers aangeboden. De Nederlandse watersector is dan al betrokken en heeft een goede
positie om de tenders voor deze projecten te verwerven. Zo komt ‘de derde stap’ in zicht.
Ook op het gebied van financieringsvraagstukken
heeft Nederland veel ervaring en
kan het partnerland worden ondersteund
bij het vinden van oplossingen. Voor financiering
kloppen landen veelal aan bij
de Wereldbank, de Asian Development
Bank, de African Development Bank of
bijvoorbeeld de investeringsbank van de
Europese Unie. De landen zelf beslissen
waaraan ze geld willen besteden, maar de
financiële instellingen stellen natuurlijk
wel eisen.
‘Het gaat om delta’s,
maar niet uitsluitend om
deltatechnologie’
Aan de ene kant doen we ons best om
de eisen en de formulering van de tenders
meer te laten aansluiten bij onze
Nederlandse expertise. Het zou bijvoorbeeld
meer in de richting moeten
gaan van geïntegreerde contracten: niet
alleen het ontwerp, maar ook delen
van bouw, het beheer en de exploitatie.
We stellen vast dat steeds meer landen
het belang van die combinatie inzien.
En aan de andere kant gaan we met de
internationale financiers in gesprek over
het versterken van de kwaliteitseisen en
het belang van duurzame oplossingen.’
Over Water Mondiaal
Water Mondiaal (2009-2015) is het interdepartementale
programma voor internationale
samenwerking van Nederland met
andere landen. In het programma werken
de ministeries van Buitenlandse Zaken/
Ontwikkelingssamenwerking , Infrastructuur
en Milieu en Economische Zaken,
Landbouw en Innovatie samen. Men is
gestart met het opbouwen en versterken
van een duurzame relatie met vijf
landen: Bangladesh, Egypte, Indonesië,
Vietnam en Mozambique. Bovenaan de
agenda staan klimaatadaptatie en het
bijdragen aan het bereiken van de Millenniumdoelstellingen,
het beschermen
tegen overstromingen en het zorgen voor
voldoende en schoon water. Uitgangspunt
is bovendien het creëren en benutten van
economische kansen.
Hoe kunt u meedoen?
Het NWP verzorgt de verbinding tussen
de overheid en de brede watersector.
Er zijn onder meer landenplatforms waar
partijen die samen aan de slag willen
in een van de landen, aan deelnemen.
Voor meer info: p.vandenhorn@nwp.nl
Het programma Partners voor Water
biedt ondersteuning, onder meer via
de aanbesteding van projecten van de
Nederlandse watersector die goed in
het programma passen.
Meer info: www.partnersvoorwater.nl
In de nieuwsbrieven van NWP en Partners
voor Water staat informatie over projecten
en tenders.
vervolg van pagina 1
traject betrokken is. En we kunnen onze
ambassades en posten beter inzetten om
via economische en publieke diplomatie
Nederland te positioneren als een partner
voor duurzame oplossingen, én om de
juiste contacten te leggen.”
Zijn er ook ‘Water Internationaal’
subsidies?
“Water Internationaal is geen subsidiekraan”,
stelt René van Hell. “Een gezonde
sector moet daar niet afhankelijk van zijn.
Er zijn wel wat instrumenten om projecten
op gang te helpen, maar daar draait
het niet in eerste instantie om. Het gaat
ons om het creëren van de juiste randvoorwaarden
voor de ambitie die we
ons gezamenlijk hebben gesteld. Als de
exportkredietfinanciering in Nederland
achterblijft bij andere landen, moeten we
kijken of we daaraan iets moeten doen. Als
het belangrijk is om kennis van publieke
organisaties internationaal in te zetten,
proberen we daar een oplossing voor te
vinden. We openen deuren voor bedrijven,
nemen drempels weg. Nu de ministeries
hun instrumentarium samen inzetten
voor één doel, kunnen bijvoorbeeld ook
de reizen van de bewindslieden daarop
worden afgestemd. Je bouwt dan steeds
verder aan dezelfde ambitie.” Renske Peters
vult aan: “Er zijn programma’s waar
de sector nu ook aan mee doet. Water
Mondiaal bijvoorbeeld, waarin we een
langdurige samenwerking opbouwen
met 5 eveneens laaggelegen delta’s. Daar
leggen we als overheid de contacten, de
ambassades spelen lokaal een belangrijke
rol. We trekken gezamenlijk op met de
kennisinstellingen en de private sector,
de gouden driehoek. Afhankelijk van
de vraagkant van het betreffende land
spelen we hier vanuit de driehoek op
in. Het betrekken van de internationale
financiële instellingen zoals de ADB en
de Wereldbank in een vroeg stadium is
een belangrijke voorwaarde.”
Gaat het alleen om commerciële
doelstellingen?
“Nee, zegt Kitty van der Heijden, armoedebestrijding
is een belangrijke doelstelling
van BUZA, bijvoorbeeld in het Water OS
programma. Maar de tijd dat ontwikkelingssamenwerking
het domein was van
geitenwollen sokken en het commerciële
dat van de krijtstreeppakken, is definitief
voorbij. In het programma ‘Water OS’
zoeken we de samenwerking met bedrijven
op. Omdat zij ons op ideeën brengen
waar we normaal niet op zouden komen
en omdat ze expertise hebben waar we het
verschil mee kunnen maken. Andersom
hebben bedrijven veel aan de contacten
met NGO’s, die weten hoe ze de lokale
bevolking kunnen bereiken. Ja, de bedrijven
die hun technologie en expertise leveren
kunnen daaraan verdienen en mooie referentieprojecten
neerzetten, maar dat
gebeurt alleen als men er in het land in
kwestie behoefte aan heeft en we door het
oplossen van de waterproblematiek, aan
armoedebestrijding doen. Als Nederland
wereldwaterleider wil zijn heeft het ook de
plicht om bij te dragen aan oplossingen
voor wereldwaterproblematiek. Sterker
nog: we moeten daarin een belangrijke
rol willen spelen.”
Wat is de relatie met de Topsector
Water?
Renske Peters: “ In de verschillende teams
en werkgroepen van de Topsector Water
zijn mensen uit allerlei geledingen van
de watersector actief. Om onze positie te
versterken is de thuismarkt onvoldoende
en zullen we ons met name op de export
moeten richten. Het beleid zoals we dat nu
inzetten, is deels gebaseerd op de internationaliseringsstrategie
die de Topsector
Water heeft opgeleverd. Hierin is aandacht
voor een focus op landen en de wens van
de sector voor inzet van economische diplomatie.
Daarnaast versterking van het
werken in de keten: van planvorming via
uitvoering naar beheer en onderhoud waarbij
ook naar de mogelijkheden voor inzet
van drinkwaterbedrijven en waterschappen
wordt gekeken.”
“We werken allemaal aan dezelfde doelstelling.”
Maar het Topsectorenbeleid mag niet
van een exclusief clubje ‘usual suspects’
zijn, vult René van Hell aan. We zijn juist
op zoek naar bijvoorbeeld het kleinere
MKB, dat we nog te weinig internationaal
actief zien. De deltatechnologie en de
maritieme sector doen het internationaal
goed, maar in de watertechnologie zijn
nog veel onbenutte kansen. Dat ligt in veel
gevallen aan schaalgrootte. Wij hebben
geen giganten zoals Veolia en GDF Suez,
we zullen dus naar slimme combinaties
moeten kijken, consortia vormen.”
“Wij zetten beleid in voor de sector ”, stelt
Renske Peters. “Ik zou graag horen wat
de sector vindt van de lijn die is ingezet.
Zitten we op de goede weg en pakt de
sector ook haar rol? En ik zou graag zien
dat veel partijen zich geïnspireerd voelen
om nu echt hun internationale ambitie
te realiseren.”
Nederlandse sensortechnologie (hier in Egypte) brak internationaal door met steun van het programma
Partners voor Water

Water Internationaal
3
De successen in de vijf landen
in het kort
Bénin
Bénin heeft een goedgekeurd
meerjarig
strategisch plan. Met
behulp van Water OS is het programma
sterk verbreed en geïntensiveerd, met
hogere budgetten. De betrokkenheid van
de Nederlandse sector heeft geleid tot de
oprichting van het Platform Nederland
Bénin, een PPP met het nationale drinkwater-
en sanitatiebedrijf en Brabant Water,
en de oprichting van het Nationaal Water
Instituut. De Nederlandse sector is geïnformeerd
over een inmiddels lopende tender.
Publiek private samenwerking: Football for WASH consortium (met Ruud Gullit) overhandigt Life Skills manual aan de Prins van Oranje
Water OS: Sector nauw betrekken
bij ontwikkelingssamenwerking
Begin 2011 werden de nieuwe contouren
bekendgemaakt voor het Nederlandse
ontwikkelingssamenwerkingbeleid.
De ambitie is armoedebestrijding door
duurzame groei met meer kansen voor
de Nederlandse watersector: bedrijven,
kennisinstellingen, NGO’s en overheid.
Thema’s waar Nederland veel ervaring
mee heeft, waaronder water, kregen
prioriteit. Uitgangspunt was het vinden
van een goede koppeling tussen
de lokale behoeften met de kennis en
kunde van de Nederlandse watersector.
Nu, anderhalf jaar later, is een goede
basis gelegd om daadwerkelijk kansen
te gaan verzilveren. Tijd om de balans
op te maken. Het beeld: het is niet altijd
makkelijk, maar het gaat de goede
kant op.
Omdat het ministerie van Buitenlandse
Zaken de sector nauw bij het programma
Water OS wilde betrekken, gaf het een deel
van de uitvoering in handen van het NWP
en Agentschap NL. Deze twee partijen zijn
namelijk al op dezelfde manier betrokken
bij de programma’s Partners voor
Water en Water Mondiaal. Het gaat om
vijf landen: Bénin, Ghana, Kenia, Mali en
Zuid-Soedan. Fase 1 van Water OS betrof
de ondersteuning van ambassades bij het
opstellen en uitwerken van meerjarige
strategische plannen voor deze vijf landen.
‘Laat zien waartoe
Nederlandse bedrijven en
kennisinstituten in staat zijn’
Karin Roelofs is hoofd van de afdeling
Milieu en Water van de directie Klimaat
Energie, Milieu en Water van het ministerie
van Buitenlandse Zaken. Ze is tevreden
met de tot nu toe behaalde resultaten.
Wat begin 2011 werd gepresenteerd, is
goed uit de verf gekomen. ‘Het Water OSprogramma
heeft de betrokkenheid van de
sector gestructureerd. Die betrokkenheid
was er in het verleden ook wel, maar we
werken nu met vaste gesprekspartners voor
de ambassades. In overleg met ambassades
is vanuit de sector voor elk van de
vijf landen een kernadviseur aangesteld.
Die hebben zich bewezen als belangrijke
sparringpartners voor de themadeskundigen
van onze ambassades. Ze hebben een
wezenlijke instrumentele rol gespeeld bij
het uitwerken van de meerjarige strategische
plannen. Ze hoefden dat bovendien
niet alleen te doen, maar konden voor
specialistische onderwerpen terugvallen
op een pool van specialisten uit de sector.
Bovendien zijn landenplatforms opgericht
waar Nederlandse actoren tijdig worden
geïnformeerd over ontwikkelingen in de
partnerlanden en betrokken worden bij
de vormgeving en uitvoering van beleid.
Deze werkwijze is goed bevallen, er is
grote waardering voor de aanpak. Dat
bleek ook uit een interviewronde die we
hebben gehouden onder de collega’s op
de posten, om na te gaan of we verder
moesten gaan op de ingeslagen weg. Dat
doen we, en bovendien breiden we de
aanpak uit van vijf naar elf landen.’
‘Ga in elk geval ook naar
bijeenkomsten van de
landenplatforms!’
Rol sector versterkt
De nieuwe aanpak spoort goed met de
focus van Water Internationaal en de
Topsector Water. Roelofs: “Het idee is
dat landen, wanneer ze het stadium van
ontwikkelingshulp ontstijgen en een
zogenoemd transitieland worden, de
Nederlandse sector weten te vinden. Dat
lukt alleen wanneer diezelfde sector ook
nauw bij de ontwikkelingssamenwerking
wordt betrokken, en laat zien waartoe
Nederlandse bedrijven en kennisinstituten
in staat zijn.”
Van aid naar trade
In verschillende partnerlanden is de uitvoering
van nieuwe programma’s gestart.
Joris van Oppenraaij, programmamanager
bij NWP: ‘We hebben samen een belangrijke
basis gelegd. Van daaruit moeten
we nu verder. De grote uitdaging is om
de opgebouwde relatie goed te benutten
en er als sector meer uit te halen. Van
‘aid’ naar ‘trade’. Dat doe je door je toegevoegde
waarde nog beter naar voren te
laten komen. Een voorwaarde daarvoor is
samenwerking. Want de kracht van Nederland
zit in integrale oplossingen, en daar
heb je meerdere partijen voor nodig. Als
NWP kunnen we daarbij een belangrijke
faciliterende rol spelen: we richten ons
op het tot stand brengen van die noodzakelijke
samenwerkingsverbanden. We
prikkelen de sector door te laten zien hoe
ze kansen kunnen benutten door elkaar
op te zoeken. Zo bouwen we ook voor
de sector aan duurzame relaties met de
Water OS-landen.’
Karin Roelofs: ‘We proberen van onze kant
voortdurend openingen te vinden, bijvoorbeeld
door bij ontwikkelingsbanken aan
te dringen op scherpere kwaliteitscriteria
in tenders. Dan stijgen de Nederlandse
kansen. Als Nederlands bedrijf is het van
belang om bij NWP aandacht te vragen
voor mogelijkheden die je ziet en specifieke
kennis en ervaring die je hebt: dit
kan ik, dit wil ik. Dus meld je aan en ga in
elk geval ook naar bijeenkomsten van de
landenplatforms!’ De komende twee jaar
(2013-2014) zal worden voortgebouwd
op de fundamenten die zijn gelegd. Het
programma wordt daarnaast uitgebreid
van vijf naar elf landen: Bangladesh, Mozambique,
Indonesië, Jemen, de Palestijnse
Gebieden en Rwanda komen erbij. Ook
hier is het doel: meer kansen creëren voor
de brede Nederlandse watersector.
Commerciele partijen, NGO’s en overheid werken samen in “the Bangladesh project”
Ghana
In Ghana is een omvangrijk
urbaan drinkwateren
sanitatieprogramma,
het zogenaamde Ghana Netherlands
WASH program, opgenomen in het meerjarig
strategisch plan. De tenderdocumenten
bieden aanknopingspunten voor
specifieke expertise van de Nederlandse
water sector. Een PPP-window vormt
onderdeel van het waterprogramma met
een ‘call for proposals’ voor innovatieve
business cases.
Kenia
Ook Kenia heeft een
meerjarig strategisch
plan. In het verlengde
daarvan is een ‘NL Business Hub’ uitgewerkt,
en binnen de ambassade met
brede steun ontvangen. Voedselzekerheid
is integraal meegenomen. De structuur
legt een goede basis om de sector bij
de uitvoering van het strategisch plan te
betrekken. Steeds meer partijen haken
aan, waaronder waterschappen.
Mali
In Mali is het proces eind
2011 vanwege de politieke
onrust stilgelegd. Wel is
er na een missie een Water Scan voor voedselzekerheid
gemaakt, als basis voor een
meerjarig strategisch plan. Inmiddels zijn
delen van het land weer redelijk toegankelijk.
Het positioneren van de Nederlandse
watersector is nog niet echt aan de orde,
de animo is op het ogenblik ook laag.
Zuid-Soedan
In Zuid-Soedan heeft
Water OS bijgedragen
aan het vormgeven van
de water component in de samenwerking
tussen beide landen. Inmiddels ligt er een
uitgewerkt programma dat in november
(deels) als tender wordt uitgezet. De
belangstelling van de sector kwam vooral
van NGO’s, kennisinstituten en bedrijven
met een nichemarkt voor veelal decentrale
oplossingen.
Hoe kunt u meedoen?
Het NWP organiseert landenplatforms,
netwerken van organisaties die aan de
slag willen in een van de Water OS landen.
Daarnaast zijn er regelmatig tenders,
missies en/of projecten waar u aan kunt
deelnemen. Abonneer u op de nieuwsbrieven
van NWP en Partners voor Water
en u ontvangt tijdig de juiste informatie.
Contactpersoon voor de sector:
j.vanoppenraaij@nwp.nl
Alle informatie over Water OS staat
op www.partnersvoorwater.nl.

4 Topsector Water
De Topsector Water:
verbinden, versnellen, verzilveren
Het Topsector beleid zet onder meer in op het verbeteren van mogelijkheden voor innoveren in Nederland: Innovaties zoals de ‘Nereda’, waar kennisinstellingen,
bedrijfsleven en overheid samenwerken zijn daarbij een voorbeeld. (Foto Royal HaskoningDHV © )
De Topsector Water; dat zijn alle professionals
in de watertechnologie, deltatechnologie
en maritieme sector, dat
is de hele watersector. Het topteam onder
leiding van boegbeeld Hans Huis
in ’t Veld ondersteunt de sector bij het
halen van de ambitieuze doelstelling:
het verdubbelen van de toegevoegde
waarde in 2020. Hoe ziet deze inzet eruit?
Op deze pagina’s interviews met
Hans Huis in ’t Veld, boegbeeld van de
Topsector Water, Frank Heemskerk, leider
van het kernteam Export en Promotie
en kernteamleden Bert Groothuizen
en Paul Buijs.
Hans Huis in ’t Veld
Hoe ziet de topsector-inzet eruit?
Hans Huis in ’t Veld: ‘Er is een topteam
onder mijn leiding dat continu het vliegwiel
aandraait, op hoofdlijnen de strategie
bepaalt, klankbord is voor de overheid en
de sector, belemmeringen en knelpunten
signaleert en aanpakt, verbindingen legt
tussen de juiste partijen en met de andere
sectoren. Er zijn daarnaast ook kernteams
die rond specifieke onderwerpen dezelfde
rol vervullen: de kernteams maritiem, watertechnologie
en deltatechnologie, export
en promotie en human capital water. In
deze teams zijn vertegenwoordigers uit
het bedrijfsleven, de kennisinstellingen
en de overheid opgenomen.’
Hoe werkt dat?
Hans Huis in ’t Veld: “De Topsector Water
inzet is een katalysator. Op basis van de
kennis en kunde van de watersector kunnen
we veel meer kansen verzilveren dan we nu
doen. Dat betekent niet dat organisaties
in de watersector niet goed bezig zijn,
maar allemaal apart hebben deze niet de
doorzettingsmacht om nu echt eens die
knelpunten aan te pakken, om nu echt
te zorgen voor landelijke samenwerking,
een gezamenlijke strategie op te zetten
om kansen in kaart te brengen. Met de
verschillende teams van de Topsector
Water lukt dat wel. Daar zitten overheid,
bedrijfsleven en kennisinstellingen (de
zgn ‘Gouden Driehoek’) op hoog niveau
om tafel om samen de knelpunten die
de sector signaleert, aan te pakken. Dat
sector en overheid nu samen een strategie
bedenken om vaker in de prijzen te vallen
bij internationale tenders (zie ook het
interview op pagina 2), is daar een direct
resultaat van.
Wat heeft de watersector daaraan?
De Topsector Water inzet zorgt ervoor dat
de randvoorwaarden voor de watersector
zo gunstig mogelijk zijn. Dat kan bijvoorbeeld
betekenen dat de regels worden
aangepast waardoor een bedrijf makkelijker
kan ondernemen. Dat geldt ook
voor innovatie. In de nieuwe topconsortia
voor kennis en innovatie (TKI’s) werken
wetenschappers en ondernemers samen
aan innovatieve ideeën. Dankzij de TKItoeslag
kunnen ondernemers een tegemoetkoming
in de kosten krijgen van 25
bedrijfsleven
kennis
NGO’s
overheid
tot 40%. Er is een TKI voor watertechnologie,
deltatechnologie en maritiem. De
kernteams geven input voor de agenda
van deze TKI’s, zodat deze aansluit op
de wensen van de sector. Daarnaast is
er ruimte voor andere ideeën van ondernemers,
NGO’s en kennisinstellingen.
Organisaties kunnen ook zelf bij de topsector
aandacht vragen voor knelpunten
waar zij tegenaan lopen. Zo heeft een aantal
partijen samen aangekaart dat de exportfinanciering
in Nederland ongunstig is
ten opzichte van andere landen. Dankzij
de Topsector Water inzet komt dit nu op
de agenda bij overheid en politiek.”
Hoe kunt u meedoen?
Wie als MKB’er in contact wil komen
met de topsector, kan terecht bij Syntens.
Deze organisatie heeft een rol gekregen als
vraagbaak voor de sector. Voor inspiratie
en informatie kunt u de nieuwsbrief van
de Topsector Water volgen. Daar vindt
u concrete voorbeelden en de laatste
ontwikkelingen en resultaten.
Aanmelden kan via info@tswater.nl
Deltares actief in Jakarta
‘Win het vertrouwen,
en je wint de tender’
Een goede relatie tussen landen, een
goede relatie tussen mensen, een duidelijke
strategie en gewoon hard werken.
Zo haal je opdrachten binnen. Ook
als je bij tenders met alternatieve oplossingen
komt. Het sleutelbegrip is
vertrouwen, merkt Deltares in Jakarta.
Kees Bons is representative voor Deltares
in Indonesië. Hij is trots op de verworven
opdrachten, maar tegelijk nuchter: ‘Eigenlijk
is het gewoon goed zakendoen:
daar moet je tijd, geld en energie in steken.
We hebben net als veel anderen de afgelopen
jaren allerlei projecten gedraaid.
Niet ontzettend groot, maar ze geven je
wel de kans om te laten zien wat je kunt
én om contacten te leggen.’ Dat is vooral
de verdienste van zijn collega Jan Jaap
Brinkman: ‘Hij heeft voortdurend zijn
gezicht laten zien, ook tussen projecten
door. Een halve dag besteden om iets goed
uit te leggen, een powerpointpresentatie
maken die een relatie kan gebruiken,
hij deed het allemaal. En hij heeft enorm
veel tijd gestoken in het zelf snappen van
het systeem. Hij zorgde bijvoorbeeld dat
hij zelf elke dag de peilgegevens van het
waterniveau kreeg. Zo wist hij precies
wanneer er gevaarlijke situaties konden
ontstaan. Het was zelfs zo dat mensen,
als ze echt wilden weten hoe het zat, naar
Jan Jaap gingen. Dat allemaal samen heeft
enorm veel goodwill gekweekt. Zo word
je een betrouwbare partner en dat vertaalt
zich terug in werk. Bij tenders geven ze
Paul Buijs, lid kernteam export en promotie
Op Aruba; Een resort
met Nederlands water!
Berson UV is gespecialiseerd in UVsystemen
voor desinfectie en oxidatie
van drinkwater en afvalwater. Het bedrijf
is traditioneel sterk in Europa en
de VS, maar die markt is aan het verzadigen
en het economische klimaat zit
niet mee. Dus richt Berson UV zich ook
op andere markten. Maar wat is er nodig
om daar als mkb-bedrijf succesvol
te zijn? Door op locatie samen te laten
zien wat je kunt. Bijvoorbeeld op Aruba!
Managing director Paul Buijs: ‘We zouden
als mkb’ers meer in staat moeten zijn om
op de bagagedrager van grote spelers te
springen, en dan heb ik het vooral over de
ingenieursbureaus . En met elkaar moet je
vervolgens zorgen dat je ‘launching customers’
vindt. Dan kun je op locatie laten
zien wat je kunt, dichtbij de klant. Concreet
voorbeeld? Een vakantieresort op Aruba.
Vierduizend kamers, bij volle bezetting
achtduizend gasten. Op een eiland waar
schoon water schaars en dus kostbaar
is. Voor zo’n resort kun je een installatie
bouwen met drinkwaterproductie inclusief
ontzilting, zuivering van afvalwater en
hergebruik van gezuiverd water. Perfect
voorbeeld van een integrale en duurzame
ook weer vertrouwen aan jou. Je krijgt de
opdracht, ook als je andere oplossingen
dan de standaard aanpak voorstelt. Onze
uurtarieven zijn misschien iets hoger, maar
door een betere aanpak bied je toch meer,
voor hetzelfde geld. Omdat ze je vertrouwen,
durven ze dat aan. Daarom hebben
we nu bijvoorbeeld samen met Royal
HaskoningDHV de opdracht gekregen
om met geld van de Asian Development
Bank een planstudie te maken voor het
stroomgebiedbeheer voor de rivieren
rond Jakarta; een opdracht van enkele
miljoenen.’
Vereenvoudigde, vrije vertaling van plannen voor
Jakarta, eilanden en dijken voor de kust.
Hoe kunt u meedoen?
Indonesie is een van de Water Mondiaal
delta’s. Wilt u in Indonesie aan de slag?
NWP’s Ivo van der Linden weet meer.
i.vanderlinden@nwp.nl
Wilt u meer informatie over de tenders
en subsidiemogelijkheden:
d.vanpeppen@partnersvoorwater.nl
oplossing.Je kunt zo’n project volstoppen
met Nederlandse technologie. Wij
leveren dan bijvoorbeeld de desinfectie.
Dat vergt een investering, maar het is wel
goedkoper dan een hele serie missies en
andere activiteiten. Voorwaarde is dat je
met elkaar samenwerkt. Daarvoor heb je
wellicht een trekker nodig zonder specifiek
eigen belang, die dat stimuleert. Wellicht
de overheid.
Als we nu beginnen, staat het er volgend
jaar. De techniek is er. Ideaal om je als
sector én als individuele bedrijven in de
regio te presenteren met een integrale
oplossing waar we zo goed in zijn. Zo’n
project kan een geweldige springplank
zijn naar bijvoorbeeld Zuid-Amerika, de
mogelijkheden zijn enorm. De partijen
die daar nu actief zijn, komen uit de VS
en Frankrijk. Dat kan toch niet? En als
wij verder niets doen, worden er straks
Chinese spullen geïmporteerd. Dat zou
een ongelofelijke gemiste kans zijn.’
Paul Buijs is lid van het Topsector kernteam
Export en Promotie onder leiding van Frank
Heemskerk.

Topsector Water
5
Wat zijn focuslanden?
VS
ESTLAND
LETLAND
polen
SLOWAKIJE
OEKRAïNE
KAZACHSTAN
roemenië
GEORGIË
turkije
rusland
china
Op deze kaart alle landen waar op dit moment
op een of andere manier inzet vanuit Nederland
op plaatsvindt: de Topsector Water landen, de
Water Mondiaal delta’s, de Water OS landen,
Partners voor Water landen, transitiefaciliteit
(o.a. Colombia) en landen waar intensieve contacten
zijn naar aanleiding van recente rampen
(Australië, VS).
mEXICO
COLOMBIA
brazilië
mali
benin
ghana
egypte golfstaten
Zuid-Soedan
kenia
MOZAMBIQUE
zuid-afrika
INDIA
MALEISIË
BAngladesh
THAILAND
vietnam
singapore
INDONESIË
AUSTRALIË
Zowel de overheid als de Topsector
Water hebben prioritaire landen in kaart
gebracht. Dat zijn landen die zij kansrijk
achten voor het verwezenlijken van
exportdoelstellingen of doelstellingen
op het gebied van bilaterale samenwerking.
Daar liggen ook voor u kansen,
alleen al omdat er vanuit Nederland inzet
op wordt gepleegd. We hebben ze
hier voor u op een rij gezet.
Topsector Water landen
VNO-NCW heeft het initiatief genomen
om de prioritaire landen en bijbehorende
Frank Heemskerk is voorzitter van het
kernteam Export en Promotie. Op het
moment dat we hem spreken, is hij net
terug uit Australië, waar hij een sessie
leidde op een river symposium in
Queensland. In samenwerking met een
Engelse delegatie bouwt men op deze
manier verder aan de relatie met Australië.
Heemskerk: “Nederland kan vaker
kijken naar slimme allianties met
andere landen. Zo sta je sterker op het
internationale toneel en kun je elkaar
aanvullen.”
marktbewerkingsstrategieen van de negen
topsectoren bij elkaar te brengen . Dat
komt precies op het juiste moment, want
de nieuwe ministers en staatssecretarissen
kunnen hun reisagenda daarop inrichten,
ambassades kunnen daarmee de inzet van
hun economische diplomatie bepalen.
Het gaat om de volgende landen:
Brazilië, Rusland, China, Singapore,
Vietnam, China, Zuid-Afrika, de Golfstaten
en Turkije.
Deze landen zijn gekozen vanwege hun
Het kernteam onder leiding van Frank
Heemskerk bracht de sterke en zwakke
punten van de sector in kaart en inventariseerde
de wensen en verwachtingen.
“Ons sterke punt is een ongelooflijk goede
reputatie op het gebied van water. Daarnaast
heeft Nederland sterke internationale
partijen op het gebied van deltatechnologie,
een aantal waterbouwbedrijven en ingenieursbureaus
behoort tot de wereldtop.”
Op het gebied van watertechnologie ziet
Heemskerk nog veel kansen. “We hebben
daar MKB partijen met veel expertise en
kennis die oplossingen kunnen bieden voor
waterproblemen in de wereld. Maar het
ontbreekt vaak aan de juiste schaalgrootte
en goede partners. Het is bovendien een
handicap dat we de expertise van publieke
organisaties niet kunnen benutten in het
buitenland. Juist daar zit veel expertise.
Samenwerking, bijvoorbeeld nu in het
‘Rembrandt Cluster’, met publieke en
private partijen uit de afval- en drinkwatersector,
is belangrijk om in het buitenland
een partner van betekenis te kunnen zijn.”
Frank Heemskerk ziet zijn kernteam met
name als een klankbordgroep, een schakel
tussen overheid en sector. “We hebben
marktpotentie in combinatie met de behoefte
aan inzet aan economische diplomatie.
Maar de lijst is niet in steen gehouwen;
zo kan het plotseling wenselijk zijn om
in te zetten op bijvoorbeeld New York
of Australië, vanwege recente overstromingen.
Daarnaast zijn er veel landen die
kansen bieden, maar waar de behoefte aan
hulp van de overheid er niet is.
Per land is een marktbewerkingsstrategie
opgesteld. Daarin staat wie er al actief
is, waar kansen liggen en wat belemmeringen
zijn.
Frank Heemskerk: Slimme allianties zoeken
Kernteam export en promotie;
sterke en zwakke punten in kaart
Frank Heemskerk, voorzitter kernteam Export en
Promotie
elkaar nodig. Dat we vaker succesvol kunnen
zijn bij internationale tenders is een
signaal dat uit de sector komt. Wij kunnen
samen met de overheid kijken wat voor
invloed we uit kunnen oefenen om de
voorwaarden te veranderen. Daarnaast
hebben we bijvoorbeeld ook een lijst met
landen gemaakt waar wij kansen zien.
Maar om die te kunnen verzilveren, is de
inzet van economische diplomatie nodig.
Ambassades en ministers zouden daar
voor een deel hun activiteiten op kunnen
afstemmen.”
Het kernteam van Frank Heemskerk
leverde een internationaliseringsstrategie
op. U kunt deze raadplegen op www.nwp.nl
Kort na dit interview werd bekend dat
Frank Heemskerk de nieuwe Nederlandse
bewindvoerder bij de Wereldbank wordt.
Bertrand van Ee, voorzitter van de
Executive Board van Royal HaskoningDHV
en lid van de Dutch Trade Board, volgt
hem op.
Om de kansen voor de buitenlandse markt
te vergoten is het van groot belang om
ook bínnen Nederland samen te werken.
Bijvoorbeeld door integrale oplossingen
te bieden in de zogenoemde ‘waterketen’.
Maar ook door verschillende Nederlandse
topsectoren met elkaar te verbinden, zoals
landbouw en water.
Water Mondiaal landen
Nederland is geen prijsvechter, maar een
partner in duurzame oplossingen. Daarvoor
zijn langdurige relaties nodig. Met
het programma ‘Water Mondiaal’ werkt
de overheid aan het opbouwen van een
langdurige relatie met laaggelegen delta’s.
Juist hier heeft Nederlandse expertise veel
toegevoegde waarde. Samenwerking met
de watersector heeft daarom prioriteit.
Zo werkt de overheid aan het versterken
van de sector, bilaterale samenwerking en
oplossingen voor de waterproblematiek
voor miljoenen mensen.
Het gaat om de volgende landen:
Mozambique, Vietnam, Indonesië,
Egypte en Bangladesh.
Water OS landen
Het ministerie van Buitenlandse Zaken
wil de expertise van de Nederlandse watersector
inzetten om bij te dragen aan
oplossingen voor de waterproblematiek
in een aantal landen.
Dat zijn: Benin, Ghana, Mali, Kenia en
Zuid-Soedan.
Europa
De meeste kansen voor de Nederlandse
watersector liggen nog steeds in Europa.
Bijvoorbeeld in Oost-Europa, waar nieuwe
lidstaten moeten voldoen aan Europese
richtlijnen. Veelal is daar Europese geld
voor beschikbaar. Het NWP heeft daarom
onder meer landenplatforms voor Roemenië
en Polen. De Europese agenda en
programma’s op het gebied van water bieden
veel kansen voor de sector. Nederland
is daar dan ook goed vertegenwoordigd:
Cees Veerman (namens VEWIN en Unie
van Waterschappen), Wim van Vierssen
(KWR Watercycle Research Institute) en
Harry van Doremalen (IBM Europe) hebben
zitting in de Steering Group van het
European Innovation Partnership (EIP)
on Water. De EIP stelt zich tot doel om de
‘time to market’ van waterinnovaties te
verkorten. Het EIP financiert weer andere
projecten zoals het EU Innowater Partnership,
dat steun biedt aan innovatieve
ondernemers. Het NWP ondersteunt Nederlandse
ondernemers die aan het EU
Innowater Partnership willen deelnemen.
Ondertekening MOU tijdens Brazilian Dutch Dialogues, links de Braziliaanse delegatieleider, rechts
Renske Peters namens Nederland

6 Topsector Water
Bert Groothuizen ziet mogelijkheden om expertise te gelde te maken
‘We zien nog te weinig terug’
Port Rashid, Royal Boskalis Wetsminster
Bert Groothuizen is lid van het kernteam
Export en Promotie van de Topsector
Water onder voorzitterschap van
Frank Heemskerk, In het dagelijks leven
is hij werkzaam bij Van Oord, een van
de grootste internationaal opererende
waterbouwers ter wereld. Hij heeft, gestoeld
op zijn jarenlange ervaring binnen
een bedrijf dat al vele decennia
wereldwijd zaken doet, een duidelijke
mening over de manier waarop de watersector
internationale kansen kan en
moet benutten.
‘Nederland is vooral sterk in het integraal
aanpakken van projecten. Dit is naar mijn
mening een van de ‘unique selling points’
van de Nederlandse watersector. We kunnen
dit wereldwijd nog veel beter uitnutten
en ‘te gelde maken’. Hiervoor moeten
we wel de handen ineen slaan, private en
publieke partijen, door de hele keten heen.
Vooral de samenwerking tussen exporterende
marktpartijen en de overheid is
essentieel om succesvol te zijn. Dit is een
van de sleutels in de Topsectorenaanpak.
Bekend is dat grote infrastructurele werken
- zoals havens of stormvloedkeringen
- waar ook ter wereld vaak moeilijk
te financieren zijn. Commerciële banken
achten de risico’s onduidelijk en dus te
groot. Daarom wordt bij veel aanbestedingen
gevraagd om ‘financiering mee
te brengen’. Marktpartijen doen daarbij
een beroep op nationale overheden om
te helpen met exportkredieten of exportkredietverzekeringen.
Deze exportkrediet
faciliteiten moeten natuurlijk wel ‘matchen’
met faciliteiten die andere landen
bieden. Andere landen blijken daar vaak
net wat handiger in, waardoor we – hoe
goed onze reputatie ook is - in de concurrentieslag
op achterstand komen te
staan. We moeten iets meer de grenzen
van de afspraken opzoeken. Ik vertrouw
erop dat het nieuwe kabinet hier snel werk
van zal maken.’
‘Ik ben van ook mening dat Nederland
best meer terug mag zien van wat we aan
hulp in een aantal ontwikkelingslanden
besteden. Ook mag Nederland als een
van de grootste donorlanden, binnen de
regels, best wel eisen stellen aan de wijze
waarop ons donorgeld wordt besteed. Dat
betekent ook dat we naar mijn mening
meer invloed zouden moeten uitoefenen
op de inkoopregels die door instituties
zoals de Wereldbank worden gehanteerd.
Niet alleen aanbesteden op basis van de
laagste prijs, maar op integrale thema’s
als duurzaamheid, kwaliteit, milieu,
sociale en economische criteria. Deze
aspecten zouden veel zwaarder moeten
meewegen. Daarin kunnen Nederlandse
partijen uit de Topsector water zich bij
uitstek onderscheiden.
Een belangrijk onderdeel van de Topsector
water is de Watertechnologiesector. Het
feit dat Nederlandse publieke spelers in de
watertechnologie niet in het buitenland
actief mogen zijn, is een enorme handicap.
Dit belemmert dat alle partijen – privaat en
publiek - uit die sector in het buitenland
Bert Groothuizen tijdens de topsector water oploop in Den Haag
gezamenlijk kunnen opereren. Als we dat
kunnen veranderen, als de overheid inziet
dat de daar beschikbare kennis onmisbaar
is voor dat integrale aanbod, zou dat een
flinke stap vooruit zijn.’
‘Het feit dat Nederlandse
publieke spelers in de
watertechnologie niet in het
buitenland actief mogen zijn,
is een enorme handicap’
‘Er zou een soort Watertech Nederland BV
moeten komen: goed georganiseerd om
met z’n allen internationaal een vuist maken.
NWP kan daarin, naar mijn mening,
een belangrijke rol spelen. Je gaat dan een
meerjarig traject in, maar de drink- en
afvalwatermarkt is een potentiële markt
van vele miljarden. Zo’n aanpak is beter
dan ieder voor zich van het ene naar
het andere incidentele project te blijven
hoppen.’
Kansen in ‘transitielanden’
Colombia: volop mogelijkheden,
maar niet uitglijden op de rode loper
Colombia is een transitieland: een land
dat de stap zet van een ontwikkelingsrelatie
naar een wederzijds profijtelijke
economische relatie met Nederland.
Overstroming in La Mojana
Daarvoor is ondersteuning beschikbaar
via de zogenoemde Transitie Faciliteit.
Maar de sector moet ook zelf de handen
uit de mouwen steken, en vooral
ook meer samenwerken. Dat betoogt
Edilberto Baquero, project officer bij
NWP én geboren Colombiaan.
Colombia ziet zich geconfronteerd met vele
uitdagingen op het gebied van waterveiligheid,
drinkwater en sanitatie. De ernstige
overstromingen van 2010 en 2011, met vele
slachtoffers en een enorme schade, hebben
feitelijk voor een omslag in het beleid
gezorgd. Er kwam veel meer aandacht
voor duurzame en integrale oplossingen
én Nederland kwam nadrukkelijk in beeld.
Edilberto Baquero: ‘Nederland werd gevraagd,
letterlijk door de president zelf. Er
was behoefte aan Nederlandse expertise
en de sector heeft inmiddels ook zichtbaar
resultaten geboekt. Dat heeft de deuren
opengezet voor landurige, meerjarige samenwerking.
De uitgangspositie is dus
goed, er is als het ware een rode loper
uitgerold.’ Maar van achterover leunen
kan geen sprake zijn, op zo’n rode loper
kun je behoorlijke uitglijders maken.
Edilberto Baquero: ‘De Nederlandse sector
kan zich meer als een eenheid presenteren.
De grote adviseursbureau’s en bedrijven
zijn er al met hun projecten, maar
de Nederlandse sector heeft meer te bieden,
en door de krachten te bundelen kun je
dat laten zien. Bovendien biedt dat extra
mogelijkheden om juist die integrale,
duurzame oplossingen aan te bieden waar
Colombia behoefte aan heeft. In het verleden
heeft het land te veel naar de korte
termijn gekeken. Nederland moet die focus
op integrale en duurzame oplossingen
scherp houden, ook bij de Colombiaanse
overheid. Je moet met elkaar aantonen,
zeker ook bij tenders, dat de Nederlandse
aanpak weliswaar een flinke investering
vraagt, maar dat je dan wel voor een groot
aantal jaren uit de zorgen bent. Per saldo
ben je zo feitelijk goedkoper uit.’
En tot slot, een hartenkreet van Ediberto
Baquero: ‘Soms zijn bedrijven nog bang
om naar Colombia te komen. Maar de
veiligheidssituatie is sterk verbeterd, de
condities voor buitenlandse investeringen
zijn een stuk gunstiger. Het land groeit
snel, er zijn zeeën van mogelijkheden.
Watertechnologie, kustverdediging, havenontwikkeling,
maritiem. Wie lang wacht,
kan te laat zijn!’
Hoe kunt u meedoen?
U kunt deelnemen aan het Colombian
Netherlands Water Partnership, daarnaast
zijn er regelmatig aanbestedingen voor
projecten.
Voor meer informatie: e.baquero@nwp.nl
of claudia.schutte@agentschapnl.nl

Netwerkorganisaties
7
Nederland Maritiem Land en het Netherlands Water Partnership
Netwerkorganisaties leveren
ervaring aan Topsector Water
duurzame oplossingen. En wat we ook
goed kunnen is govenance: hoe organiseer
je het, ook qua beheer en onderhoud.
Ik roep ze op, ook de mkb’ers: meld je
bij NWP, draai mee in landenplatforms,
participeer in consortia. Het is niet erg
als je een keer de opdracht niet krijgt, er
komen wel nieuwe kansen. NWP is in
dat proces de accelerator, we zorgen voor
een sterk netwerk, we brengen mensen
en organisaties bij elkaar.’
Orders, werk en belastinggeld
Het grote probleem van de maritieme
sector zit in de financiering, en dan met
name in de exportkredietverzekering. Arie
Kraaijeveld: ‘Daarin is een grotere competitiviteit
nodig. Een grote werkgroep
van VNO-NCW is daarmee aan de slag
gegaan. Wat we nodig hebben is een soort
staatsgarantie op de achtergrond, zodat
je zeker weet dat er betaald wordt. Als de
staat der Nederlanden daar niet aan mee
wil doen, dan kost dat orders, werkgelegenheid
en belastinginkomsten. Maar we
gaan er van uit dat het nieuwe kabinet dit
belangrijke advies oppakt en ermee aan
de slag gaat.’
Hoe Nederland gezamenlijk optrok na de orkaan Katrina in New Orleans, is een succesvol voorbeeld van publiek private samenwerking (Foto: Arcadis)
Twee netwerkorganisaties, allebei in de
watersector, maar ook een wereld van
verschil: het Netherlands Water Partnership
(NWP) en Nederland Maritiem
Land (NML). Sybe Schaap en Arie Kraaijeveld
zijn de respectievelijke voorzitters.
Detail: Kraaijeveld was voorheen NWPvoorzitter
en ze kennen elkaars werkterrein
goed. Hoe kijken zij aan tegen
de Topsector Water en de ‘derde stap’
naar meer internationale financiering?
Sybe Schaap: ‘Wij werken al langer internationaal,
alle pijlen van NWP zijn erop
gericht om de sector in het buitenland
goed te positioneren. Ik vind het positief
dat deze aanpak nu meer draagvlak krijgt,
want die kant moet het wel op. Binnen het
Topsector Water beleid is de afgelopen
periode veel aandacht geweest voor het
organiseren van de sector. Het is wel zaak
dat we nu aan het echte werk beginnen.
Dat is toch al een uitdaging omdat de
watersector overal ter wereld zeer zwaar
overheidsgedomineerd is. Daardoor loop
je het risico dat je in die overheidssfeer en
in de planvorming blijft hangen. Terwijl je
juist ook concrete projecten moet draaien
om te laten zien wat je kunt. Die fysieke
zichtbaarheid is zó belangrijk. Daarom
is bijvoorbeeld onze samenwerking met
Egypte helemaal gericht op concrete projecten,
op wérk. Ook bij Water OS zie je dat
het zo werkt. Landen ontwikkelen zich,
er valt op een gegeven moment echt wat
te verdienen. Dan moet je als Nederland
goed op de kaart staan. Neem een land
als Ghana, dat is straks echt booming.’
jachtbouw, maar ook in de offshore, de
havenbedrijven en de binnenvaart.’
Iedereen is het erover eens dat Nederland
zich vooral moet richten op duurzame,
integrale oplossingen. Ook Arie Kraaijeveld:
‘Je moet goed kijken wat je wel en
niet doet. Rechttoe rechtaan casco’s voor
schepen bouwen we al decennia niet meer,
maar de technologie in die schepen kan
wél heel goed uit Nederland komen. Onze
kracht zit in bijzonder bouwen en bijzonder
vervoeren. Die focus is vergelijkbaar in
de watertechnologie en de deltatechnologie.
Daar moet je aan vasthouden, anders
gooi je goed geld naar slecht geld. Grote
beperking voor de publieke watersector
is bovendien altijd geweest dat het ‘not
done’ was om internationaal actief te zijn.
Daardoor heeft dat deel van de sector,
ondanks de grote kennis en ervaring, op
commercieel gebied een grote achterstand
opgelopen. Ik zou zeggen: schud dat politieke
juk af.’
Elkaar versterken
De gedachte moet volgens Sybe Schaap
zijn: niet ik, maar Nederland moet de opdracht
krijgen. ‘Je moet elkaar versterken,
er is gewoon geen enkel bedrijf dat álles
kan. We hebben heel veel nichespelers
en die doen fantastische dingen. Maar
het wordt nog beter als ze elkaar opzoeken.
En het is belangrijk om in tenders
de kracht van Nederland te tonen als het
gaat om samenhangende, integrale en
NML, NWP en de Topsector Water
Nederland Maritiem Land en het
Netherlands Water Partnership zijn
organisaties met een brede achterban
van leden/ deelnemers. Beide clubs
zijn zeer concreet bezig met de internationale
positie van respectievelijk
de Maritieme sector en Water- en
Deltatechnologie. U kunt deelnemen
aan verschillende netwerken/projecten.
NWP en NML leveren input aan de
Topsector Water.
www.nwp.nl / www.maritiemland.nl
Sybe Schaap
Arie Kraaijeveld
Mét water en óp water
Arie Kraaijeveld deelt de mening van
Sybe Schaap, maar vindt tegelijk dat de
maritieme sector die aansporing niet
nodig heeft: ‘De Topsector Water is een
goed initiatief, samenwerking is nuttig,
maar er is wel een groot verschil tussen
het geld verdienen met water en het geld
verdienen op water. Dat laatste doen wij.
En ik benadruk nog maar eens dat de maritieme
sector acht keer zo groot is als
bijvoorbeeld de drinkwatersector. Aan
onze sector hoef je niet meer uit te leggen
dat er meer projecten moeten komen
waarbij het geld komt van andere landen
of van internationale instituties. We doen
al niet anders, wat dat betreft lopen we
tientallen jaren vooruit. Onze sector telt
vele wereldspelers. In de scheepsbouw,
met gespecialiseerde schepen en super-
De gezamenlijke vertegenwoordiging tijdens missies en beurzen wordt door veel partijen in de watersector gewaardeerd. (Foto: NWP)

8 Internationale branding
Een landenplatform, hoe werkt dat?
‘Niet alleen beleidsplannen maken,
maar mensen bij elkaar brengen’
Dennis van Peppen coördineert bij NWP
het Roemenië-platform en probeert
voortdurend om de combinatie te maken:
oplossingen bieden waaraan het
land echt behoefte heeft én de Nederlandse
watersector in een goede positie
brengen. ‘Met bescheiden middelen
proberen zo effectief mogelijk te
faciliteren.’
‘Dat doen we bijvoorbeeld met ‘Ruimte
voor de rivier’. Onlangs hebben we een
hoge Roemeense delegatie ontvangen om
na te gaan hoe onze aanpak en expertise
ingezet kan worden langs de Donau. Doel
is een diepgaande, structurele samenwerking
aan de hand van de Ruimte voor de
Rivier aanpak waardoor hopelijk projecten
gegenereerd worden die passen bij wat
Nederland te bieden heeft. Dus niet het
bouwen van standaard dijken, maar wel
advisering in integraal waterbeheer, het
uitbaggeren van de Donau, geavanceerde
technieken voor dijkbewaking, het goed
doorrekenen van oplossingen, stakeholderparticipatie.
Daar zijn we goed in.’
Een vergelijkbare aanpak geldt voor het
streven naar ‘more crop per drop’ in de
landbouw in Roemenië. ‘Met dat doel
organiseren we op 29 november een
seminar om de spelers in de sector bij
elkaar te brengen en ze voor te lichten
over de Roemeense akkerbouw. Na het
seminar gaan we een missie naar Roemenië
organiseren om met name business-tobusiness
contacten aan te boren met grote
akkerbouwers.’
Een derde initiatief gaat over technische
oplossingen in drink -en afvalwater, waterdistributie
en waterbeheer. Op dat gebied
is er in Roemenië veel belangstelling voor
en behoefte aan kwalitatieve hoogwaardige
oplossingen. Dennis van Peppen: ‘Daarvoor
hebben we laatst een roadshow van zeven
Nederlandse MKB-ers uit de watersector
ondersteund. Vertegenwoordigers van deze
bedrijven kwamen tijdens deze roadshow
door drie provincies in contact met potentiële
Roemeense partners en afnemers
van producten. Waterbedrijven maar ook
distributeurs en projectontwikkelaars.
Volgens mij is het belangrijk dat je niet
alleen grote beleidsplannen maakt, maar
vooral ook mensen bij elkaar brengt. Dan
kun je snel concrete resultaten boeken.’
Hoe kunt u meedoen?
Naast het Roemenie platform zijn er
platforms voor nog een aantal landen.
Hoe zij werken, kan sterk verschillen.
Sommige platforms worden gevormd
door een vaste groep waar geen nieuwe
deelnemers bij kunnen, andere zijn
weer netwerken die per situatie van
samenstelling verschillen.
Wilt u meer informatie over deelname
aan een landenplatform, neem dan
contact op met d.vanpeppen@nwp.nl
Dennis van Peppen (midden) tijdens de Roemenie
Roadshow in 2009
Focus in deelname aan internationale evenementen
‘Wie internationaal
zichtbaar wil zijn,
moet kiezen’
Internationale website
dutchwatersector.com
steeds vaker bezocht
Zowel in het Water Internationaal beleid
als in het Topsector-beleid staat het
begrip ‘focus’ centraal. Wie internationaal
het verschil wil maken kan beter
goed inzetten op een aantal landen dan
half op een heleboel landen. Dat geldt
ook voor deelname aan internationale
evenementen. Zeker nu de bomen even
niet tot in de hemel groeien, is het belangrijk
om collectieve middelen slim
in te zetten. Daarom verzocht de stuurgroep
Water Internationaal aan NWP
om uit te zoeken welke internationale
evenementen voor de sector belangrijk
zijn en waar collectieve ondersteuning
noodzakelijk is.
NWP voerde een enquête uit onder het
bedrijfsleven. Daaruit bleek onder meer
dat de sector bij driekwart van de internationale
beurzen en evenementen zelf de
deelname bekostigt. Maar er zijn evenementen
die qua schaal en aard zodanig
zijn, dat het als waardevol wordt ervaren
om een Netherlands Water Pavillion in te
richten. Nederland was een van de eerste
landen met een gezamenlijk paviljoen dat
op grote evenementen dient als zichtbaarheid
voor het merk Nederland, maar ook
als gezamenlijke huiskamer waar zakelijke
gesprekken gepland kunnen worden en met
een gezamenlijk aanspreekpunt. Dat wordt
door de deelnemers als waardevol ervaren,
maar het hoeft zeker niet overal. Daarnaast
is het zo dat sommige evenementen voor het
bedrijfsleven niet interessant zijn, maar voor
kennisinstellingen, overheden en NGO’s
juist wel. De Stockholm Water Week is
daar een voorbeeld van. Positief waren de
deelnemers aan de enquête onder meer over
de Singapore International Water Week,
de International Water Week Amsterdam
en de evenementen van de International
Water Association. In algemene zin scoren
combinaties van beurs en conferentie ook
hoog. De uitkomst van de enquete wordt
op dit moment nog verder verwerkt. Voor
meer informatie: r.agterbos@nwp.nl
Nederland wil wereldwaterleider zijn.
Dat betekent ook dat je moet inspelen
op de actualiteit, dat je zichtbaar moet
zijn en dat je voor een internationaal
publiek makkelijk vindbaar moet zijn.
www.dutchwatersector.com is de site
voor en over de Nederlandse watersector.
Een vakjournalist koppelt de berichtgeving
over actualiteiten, zoals de storm Sandy, aan
Nederlandse expertise. Die aanpak werkt:
dutchwatersector.com trekt inmiddels zo’n
15.000, merendeels internationale bezoekers
per maand. Partijen uit de Nederlandse
watersector kunnen hun projecten laten
opnemen in de projectendatabase van de
site. Ook Engelstalige persberichten zijn
van harte welkom.
U kunt uw informatie sturen naar
info@dutchwatersector.com
Partners voor Water: springplank voor internationale ambitie
Colofon
Deze krant werd mogelijk gemaakt door
het programma Partners voor water.
Dit programma is al meer dan een decennium
dé springplank voor internationale
ambitie in de watersector. Het programma
Partners voor Water stimuleert
innovatieve waterprojecten in het buitenland.
Ook draagt Partners voor Water bij
aan nieuwe programma’s zoals Water
Mondiaal. Heeft u een projectidee dat
past binnen de doelstellingen van het
programma dan kunt u in aanmerking
komen voor een bijdrage. Daarnaast ondersteunt
Partners voor Water projecten
die gericht zijn op communicatie, kennisuitwisseling
en samenwerking in de Nederlandse
Watersector. Ook daar kunt u ideeën
voor indienen.
Het programma Partners voor Water wordt
uitgevoerd door Agentschap NL en het Netherlands
Water Partnership; Agentschap NL
voert het programmamanagement en begeleidt
de tenders en subsidie-aanvragen,
het Netherlands Water Partnership richt
zich op de communicatie- kennisuitwisseling
en samenwerkingsprojecten voor de
watersector.
en Milieu, Economische Zaken, Landbouw
en Innovatie en het ministerie van Buitenlandse
Zaken.
Nieuwsbrief
Partners voor Water brengt maandelijks
een e-mail update uit en ieder kwartaal
een krant met achtergronden en ontwikkelingen.
Voor abonnementen en aanmeldingen
kunt u terecht bij www.mijnagentschap.nl
Resultaten Partners voor Water
In 2011 werd de tweede programmaperiode
van Partners voor Water afgesloten.
In deze periode is veel kennis opgedaan,
en zijn veel projecten en publicaties opgeleverd.
U kunt ze allemaal vinden op
www.partnersvoorwater2.nl
Contact
Voor meer informatie kunt u contact
opnemen met info@partnersvoorwater.
nl of telefoonnummer: 088-6028058
Bezoekadres
Partners voor Water is gevestigd in het
International Water House, Bezuidenhoutseweg
2 in Den Haag.
Teksten en coordinatie
Bauke ter Braak
Inhoud en eindredactie
Christina Boomsma, NWP
Opmaak
Smidswater
Voor meer informatie
c.boomsma@nwp.nl
Uitgave
December 2012
Partners voor Water wordt uitgevoerd in opdracht
van het ministerie van Infrastructuur
www.partnersvoorwater.nl