Vrijheid maakt het verschil - Onderwijsraad

Vrije (basis)scholen De IJssel en De Zwaan in Zutphen
“Liefdevol, met oog voor de brede
ontwikkeling van kinderen”
De Nederlandse vrije scholen behoren tot het bijzonder onderwijs. Ze hebben een antroposofische
grondslag. In krimpregio Zutphen zoeken de vrije scholen naar de gulden middenweg tussen
enerzijds vasthouden aan de eigen pedagogische aanpak, en anderzijds aanpassen aan de steeds
strengere eisen van overheid en ouders. Dat lukt goed. “Er blijft gelukkig voldoende overeind,” zegt
schooldirecteur Ceciel Wolfkamp.
Wolfkamp is directeur van De IJssel en De Zwaan, twee
van de drie vrije basisscholen in Zutphen. Een collega
is directeur van de derde school, De Berkel. Zutphen
geldt als de bakermat van de antroposofie in Nederland.
Gezamenlijk hebben de drie scholen zo’n 600 leerlingen.
De kinderen volgen onderwijs dat is gebaseerd op het
gedachtegoed van Rudolf Steiner, de grondlegger van
de antroposofie. Uitgangspunten zijn onder meer dat
kinderen niet alleen leren met hun hoofd, maar evenzeer
met hun hart en hun handen, dat er (mede daarom)
veel aandacht is voor kunstzinnige en ambachtelijke
vakken en dat het onderwijs rekening houdt met de
periode waarin kinderen maximaal kunnen leren. Het
vrijeschoolonderwijs kent dan ook een doorlopende
leerlijn voor vier- tot achttienjarigen. Zo worden fabels
en legenden aangeboden rond het zevende levensjaar,
breuken rond het tiende. De kleuters vormen een aparte
groep. De kern van hun onderwijs is het vrije spel, waarin
ze van elkaar leren en waarmee ze ook beginnende
geletterdheid ontwikkelen. De kleuterleerkracht beslist
samen met collega’s wanneer de kinderen ‘schoolrijp’
zijn. Na de kleutergroep gaan kinderen naar groep 1 (in
het reguliere onderwijs groep 3). De hoogste groep op
de basisschool – de ‘onderbouw’ – is groep 6 (regulier
groep 8).
Het woord ‘vrij’ in de naam staat niet voor de vrijheid die
kinderen hebben om te doen en laten wat ze willen, maar
voor de vrijheid die de leerkracht (of de school) heeft om
het onderwijs naar eigen inzicht in te vullen. De kerndoelen
die gelden voor het hele onderwijs zijn leidend, maar
de leerkracht stemt de leerstof af op de leerbehoefte van
de groep. Wolfkamp: “Hij kiest ook in welke mate hoofd,
hart en handen evenveel aandacht krijgen.”
Vrijheid maakt het verschil23