Besturingselementen en formulieren - Pearson Education

11
BESTURINGS-
ELEMENTEN EN
FORMULIEREN
De belangrijkste punten van hoofdstuk 11
Besturingselementen zoals knoppen, lijsten invulvakken, keuzerondjes en dergelijke.
Er zijn vele dialoogvensters in Excel beschikbaar die u als VBA-programmeur kunt benutten.
Mogelijkheden om eigen dialoogvensters samen te stellen.
Besturingselementen direct in een werkblad te gebruiken.
Interactie met de gebruiker.
Gegevens uit een dialoogvenster overbrengen naar een werkblad.

Wat leert u in dit hoofdstuk?
Ingebouwd dialoogvenster benutten.
De werkbalk Besturingselementen.
Een ‘Userform’.

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
11.1 Ingebouwde dialoogvensters
De ingebouwde dialoogvensters van Excel kent u zeer waarschijnlijk al. Als u bijvoorbeeld
in het menu Opmaak de optie Celeigenschappen kiest en een van de tabbladen
selecteert, ziet u zo’n dialoogvenster; zie afbeelding 11.1
Afbeelding 11.1
Het dialoogvenster Celeigenschappen, tabblad Uitlijning.
In VBA kunt u zo’n dialoogvenster ook makkelijk oproepen, maar het ziet er dan wel
iets anders uit. Laten we dit eens proberen met een eerste oefening.
Oefening 11.1
Ingebouwd dialoogvenster oproepen
1 Open een lege map.
2 Ga naar de VBA-editor en voeg een module toe.
3 Neem de volgende procedure over in de module:
C Sub Dialoogvensters_1()
Application.Dialogs(xlDialogAlignment).Show
End Sub
4 Klik in de regel Application…en start de uitvoering van de macro met F5. Afbeelding 11.2 geeft
het dialoogvenster weer met slechts dat ene tabblad.
262

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.2
Het dialoogvenster Uitlijning.
5 U mag ook met een objectvariabele werken, dan ziet het er zo uit:
C Dim dlgD As Dialog
Set dlgD = Application.Dialogs(xlDialogAlignment)
With dlgD
.Show
End With
De vraag is nu hoe we de door de gebruiker te kiezen informatie aan het dialoogvenster
kunnen ontfutselen. Welnu, dat hóeft helemaal niet! Als u vanuit een macro een
dialoog laat verschijnen, worden eenvoudig direct de gemaakte keuzes toegepast op de
geselecteerde cellen.
Elk ingebouwd dialoogvenster bezit tal van parameters. Deze kunt u in de Help vinden
als u zoekt naar Dialog Object en dan op de helppagina klikt op Lijst van argumenten
voor ingebouwde dialoogvensters. In de lijst zijn tevens alle constanten te vinden voor
de ingebouwde dialoogvensters.
Veel argumenten zijn niet instelbaar, maar soms is dat wel het geval, bijvoorbeeld bij
het dialoogvenster Openen dat de volgende argumenten kent: file_text, update_links,
read_only, format, prot_pwd, write_res_pwd, ignore_rorec, file_origin, custom_delimit,
add_logical, editable, file_access, notify_logical, converter. Deze argumenten zijn
genummerd: file_text is argument nummer 1, read_only is argument 3. Als u de macro
samenstelt zoals hierna is aangegeven, dan zult u ook zien dat als u de Show-methode
invoert, VBA reageert met de lijst die u in afbeelding 11.3 ziet
263

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Afbeelding 11.3
De argumentenlijst van de methode Show.
Het is een beetje omslachtig in VBA dat we deze argumenten gewoon moeten aftellen.
U mag dus schrijven:
blnR = .Show(arg3:=True) of
blnR = .Show(, , True)
In het laatste geval moet u genoeg komma’s zetten om daarmee aan te geven dat u
het derde argument de waarde True wilt geven. De elders in VBA wel geaccepteerde
schrijfwijze met benoemde argumenten, levert hier een foutmelding op. Het is grappig
om te zien dat wat dit betreft, een - overigens ook weinig gebruikt - deel van de programmeertaal
niet af is:
blnR = .Show(read_only:=True)
Wilt u een gebruiker dit dialoogvenster tonen met als vaste waarde om een bestand
alleen als read-only oftewel alleen-lezen te openen, dan moet dat zo:
Oefening 11.2
Parameter ingebouwd dialoogvenster instellen
1 Neem de volgende procedure over:
C Sub Dialoogvensters_2()
Dim blnR As Boolean
Dim dlgD As Dialog
Set dlgD = Application.Dialogs.Item(xlDialogOpen)
264

11 Besturingselementen en formulieren
With dlgD
blnR = .Show(arg3:=True)
End With
If Not (blnR) Then
MsgBox "De gebruiker heeft op annuleren gedrukt"
End If
End Sub
2 Start de procedure.
3 Selecteer een bestand in het dialoogvenster Openen en klik op de knop Openen.
4 Vergelijk uw resultaat met dat van afbeelding 11.4 en controleer of het geopende bestand in de
Excel-titelbalk de aanduiding [Alleen lezen] gekregen heeft.
Afbeelding 11.4
Een bestand is als ‘alleen lezen’ geopend.
Waarom zouden we ons toch met deze dialoogvensters bezighouden? Het is bijvoorbeeld
mogelijk om de totale Excel-interface weg te halen (zie hoofdstuk 12) en alleen
díe dialogen aan de gebruiker voor te schotelen waarvan u wilt dat ze gebruikt kunnen
worden. Het mooie aan het vorige voorbeeld is dat de gebruiker bij het kiezen en
openen van het bestand helemaal geen indicatie krijgt dat het bestand als alleen lezen
geopend wordt.
11.2 Besturingselementen
Besturingselementen zijn onderdelen die normaal in dialoogvensters aangetroffen
worden. Voorbeelden van deze elementen zijn: knoppen, lijsten, keuzevakjes en keuzerondjes
In tabel 11.1 ziet u een compleet overzicht van de besturingselementen die
u in Excel en VBA kunt toepassen.
265

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Tabel 11.1
Overzicht van besturingselementen
Afbeelding Besturingselement VBA benaming Toepassing
Selectievakje CheckBox Voor het presenteren van niet-unieke keuzes.
Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor Vet
en Cursief, een van beiden of geen van beiden.
Tekstvak TextBox Een kader waar tekst ingevoerd kan worden
door de gebruiker of via programmacode.
Keuzerondje OptionButton Keuzerondjes staan altijd in groepen bij elkaar
en worden gebruikt voor het presenteren van
keuzes die elkaar uitsluiten. U kunt bijvoorbeeld
kiezen voor liggend of staand afdrukken, maar
niet voor beide.
Knop CommandButton Een drukknop zoals we die in talloze dialogen
aantreffen, met als meest bekende voorbeeld
de Annuleren-knop.
Keuzelijst ListBox Een kader waarin een lijstje met mogelijkheden
gepresenteerd kan worden. Afhankelijk van de
instellingen kan de gebruiker uit de lijst een of
meer mogelijkheden kiezen. De keuzelijst heeft
vaste afmetingen.
Keuzelijst met
invoervak
ComboBox
Dit is een combinatie van een eenregelig
tekstvak en een lijst. Naast het tekstvak dat hier
aangeduid wordt met invoervak vinden we een
menusymbool Als de gebruiker hierop klikt valt
de lijst open en toont de beschikbare keuzes.
Het is mogelijk dat de gebruiker items aan de
lijst toevoegt omdat in het invoervak iets getypt
kan worden. Via wat programmacode kan het
getypte aan de lijst toegevoegd worden.
WisselKnop ToggleButton Wisselt tussen twee toestanden.
Kringveld Spinbutton Klein knopje met twee pijltjes die omhoog en
omlaag wijzen. Erop klikken doet meestal een
waarde op- of weer aflopen.
Schuifbalk ScrollBar De bekende schuiven die u ook in Excel rechts
en onderaan in een documentvenster ziet.
Label Label Een label wordt gebruikt om verklarende
teksten bij andere besturingselementen te
zetten of om eenvoudige mededelingen aan de
gebruiker te doen.
Afbeelding Image Een kader dat u kunt gebruiken om afbeeldingen
in te plaatsen.
266

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.5
Alle gangbare besturingselementen in een werkblad getekend.
In afbeelding 11.5 ziet u enkele belangrijke onderdelen:
Rechtsonder de werkbalk Besturingselementen.
Alle gangbare besturingselementen die op deze werkbalk te vinden zijn, zijn in
dezelfde volgorde als ze op de werkbalk hebben, in het werkblad getekend.
Bij besturingselementen waarvan de VBA-benaming niet in het element genoemd
wordt, is een kader geplaatst waarin u de naam kunt aflezen. Deze naam is via tabel
11.1 te herleiden naar de benaming op de tooltips van werkbalk.
Rechtsboven het dialoogvenster Eigenschappen waarmee u elk individueel besturingselement
kunt instellen. De eigenschappen van de CommandButton worden
weergegeven omdat deze geselecteerd is.
Er is wel een bepaalde volgorde die u dient aan te houden om succesvol met besturingselementen
te kunnen werken:
1 Zet de werkbalk Besturingselementen op het scherm via het menu
Beeld,Werkbalken;
2 Klik op de knop Ontwerpmodus;
267

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
3 Selecteer een besturingselement en teken het op het werkblad op dezelfde manier
zoals u met een tekenprogramma werkt.
4 Klik op de knop Eigenschappen om de kenmerken van het getekende element in
te kunnen stellen;
5 Klik op de knop Programmacode weergeven om bij de standaardgebeurtenis te
komen dat bij het besturingselement hoort. Indien nodig voegt u daar de gewenste
programmacode toe of verwijst u naar een procedure (macro) die uitgevoerd moet
worden.
11.2.1 Besturingselementen in een werkblad
Het plaatsen van besturingselementen in het werkblad is een vrij eenvoudige procedure.
Volg deze stappen om een besturingselement in het werkblad te plaatsen, de
eigenschappen ervan in te stellen en er een macro aan te koppelen.
De macro die bij een besturingselement hoort, wordt in een specifieke procedure geplaatst
die een gebeurtenisprocedure of event genoemd wordt; daarover in paragraaf
11.2.3 meer.
Oefening 11.3
Besturingselement in een werkblad plaatsen
1 Selecteer een leeg werkblad.
2 Kies in het menu Beeld,Werkbalken en selecteer in het uitvouwmenu Werkset Besturingselementen;
zie afbeelding 11.6.
3 Klik op de knop Opdrachtknop en trek ergens op het werkblad een kader. Als u de muisknop los
laat, tovert Excel een knopje op de plaats van het kader; zie afbeelding 11.7.
Het is belangrijk dat u even goed naar de werkbalk Werkset Besturingselementen kijkt. De
knop Ontwerpmodus heet nu Ontwerpmodus afsluiten. Dit verschil lijkt klein, maar de effecten
zijn groot. Zie hiervoor ook tabel 11.2.
268

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.6
De werkbalk Werkset Besturingselementen op het scherm zetten
Afbeelding 11.7
Een knop in het werkblad
269

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Tabel 11.2
Instellingen van de Ontwerpmodus
Pictogram Knop naam Effect
Ontwerpmodus
Besturingselementen in een werkblad kunnen gebruikt
worden voor het doel waarvoor ze ontworpen zijn. De knop
kan nu bijvoorbeeld met de muis ingedrukt worden.
ONTBREEKT>
***knop-ontwerpmodusafsluiten.jpg
Ontwerpmodus afsluiten
Nu kunt u elk besturingselement in het werkblad selecteren,
de afmetingen aanpassen, het element verslepen,
eigenschappen instellen en er een macro aan koppelen.
4 Het besturingselement kan verplaatst worden door de muiscursor er midden op zetten en het te
verslepen.
5 Het aanpassen van de afmetingen gebeurt door een handvat te verslepen.
6 Klik in de werkbalk Werkset Besturingselementen op de knop Ontwerpmodus afsluiten.
7 Klik nu met de muis op de knop die in het werkblad getekend is. U ziet dat de knop nu ‘ingedrukt’
wordt. Er gebeurt echter nog niets omdat we er nog een macro aan moeten koppelen. Bovendien
moet de standaardtekst op de knop vervangen worden. We kunnen dit doen door de eigenschappen
van dit besturingselement aan te passen.
11.2.2 Eigenschappen van een besturingselement instellen
Eerst worden de eigenschappen van het besturingselement ingesteld. Afhankelijk van
het type besturingselement, zijn er per element soms wel tientallen eigenschappen. In
tabel 11.3 zijn een aantal veelgebruikte eigenschappen van de knop op een rijtje gezet
om een idee te geven.
Er is één eigenschap die uitermate belangrijk is bij het werken met besturingselementen
en dat is de eigenschap Name. De Name property bepaalt de naam waaronder het
element binnen de macro bekend is. Het is namelijk vaak nodig om ook in een macro
een besturingselement aan te kunnen spreken. U kunt daar verder in dit hoofdstuk
een voorbeeld van zien. Belangrijk is dat u de Name property altijd opgeeft. Laat u
dit na, dan krijgt het besturingselement een generieke naam op het moment dat het
getekend wordt. In dit geval is dat CommandButton1. U ziet deze naam ook op de
270

11 Besturingselementen en formulieren
knop staan. Wellicht verwarrend, maar het opschrift van de knop wordt weer door een
andere eigenschap bepaald, namelijk de eigenschap Caption. VBA (of zo u wilt: Excel)
maakt de caption van een knop echter standaard identiek aan de generieke naam.
Oefening 11.4
Eigenschappen van een besturingselement vinden
1 Klik in de werkbalk Werkset Besturingselementen op de knop Ontwerpmodus.
2 Selecteer de eerder aangemaakte CommandButton1-knop of maak deze alsnog aan. U ziet nu
de handvaten verschijnen.
3 Klik op de werkbalk op de knop Eigenschappen. Het gelijknamige venster verschijnt.
4 Bekijk de inhoud; er moeten vijfentwintig eigenschappen zijn die alle bij de commandbutton
horen.
5 Bekijk tabel 11.3 voor een uitleg van de eigenschappen.
Tabel 11.4
Eigenschap
(Name)
Accelerator
AutoSize
BackColor
BackStyle
Caption
Enabled
Eigenschappen van de knop (CommandButton)
Functie
Bepaalt de naam van een besturingselement zoals het in de programmacode bekend
zal staan.
Een van de letters van het opschrift van de knop. De knop kan dan ook ’ingedrukt’
worden met de toetsencombinatie Alt + deze letter. Kies een letter die niet als Accelerator
in een van de menu’s gebruikt wordt!
De afmeting van het besturingselement wordt automatisch aangepast aan de
hoeveelheid gegevens als de waarde True aangegeven wordt. Voor de knop betekent
dat aanpassing van de afmeting aan de hoeveel tekst van de eigenschap Caption.
De achtergrondkleur. Deze eigenschap geeft twee paletten: Palet en Systeem. Via
Palet kunt u willekeurige kleuren kiezen, via de keuze Systeem alleen Windows systeem
kleuren die in te stellen zijn via het configuratiescherm.
Knoppen kunnen opaque (ondoorzichtig) of transparant zijn.
Dit is het opschrift op de knop.
Een eigenschap die bepaald of een knop ingedrukt kan worden of niet. Soms is het
nodig een knop (tijdelijk) uit te schakelen tot de gebruiker een bepaalde handeling
verricht of een bepaald gegeven verstrekt heeft. Dat kan met Knop.Enabled =
False. Aanzetten gebeurt met Knop.Enabled = True.
271

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Eigenschap
ForeColor
Height
Left
Locked
MouseIcon
MousePointer
Picture
PicturePosition
Placement
PrintObject
Shadow
TakeFocusOnClick
Top
Functie
De kleur van het opschrift op de knop.
De hoogte van de knop opgegeven in pixels.
De positie in het werkblad of het formulier ten opzichte van de linkerrand. Zie paragraaf
?? voor het werken met formulieren.
Bepaalt met de booleaanse waarden True en False of een besturingselement bewerkt
kan worden of niet.
Kies een bepaalde afbeelding die verschijnt als u met de muis boven de knop komt én
als de volgende eigenschap hierna ingesteld wordt op 99-frmMousePointerCustom.
Kies een van de ingebouwde muiscursors of de waarde 99-frmMousePointerCustom
als u bij de vorige eigenschap een afbeelding hebt opgegeven.
Zet een afbeelding op de knop. Vaak worden hiervoor pictogrammen gebruikt.
Plek van de afbeelding.
Bepaalt hoe het object zich gedraagt ten opzichte van de onderliggende cellen.
Bij het afdrukken van een werkblad bepaalt de waarde in deze eigenschap of de knop
mee afgedrukt wordt (True) of niet (False).
Geeft met de waarde True een schaduw onder de knop.
Indien er meer elementen in het werkblad liggen, kan dit element de focus krijgen als
er op geklikt wordt. Een knop die de ’focus‘ heeft is te herkennen aan het stippellijntje
rond het opschrift op de knop.Een knop met focus kan ook geactiveerd worden met de
spatiebalk of de Enter-toets. Hebt u een textbox en een knop in het werkblad en wilt u
dat de textbox altijd geselecteerd blijft, ook al wordt er op de knop geklikt, dan geeft u
deze property voor de knop de waarde False en voor de Textbox de waarde True.
De afstand van de knop tot de bovenzijde van het werkblad.
Visible Met Visible = True is de knop zichtbaar in het werkblad, met Visible =
False is de knop er wel, maar niet zichtbaar. Een knop die onzichtbaar is, kunt u
vanuit een macro wél benaderen om bijvoorbeeld het opschrift te wijzigen.
Width
WordWrap
De breedte van de knop uitgedrukt in pixels.
Met de waarde True kunt u meer regels kwijt in een element. Voor het opschrift op
een knop wellicht niet zo heel interessant, maar bijvoorbeeld wel voor een textbox als
u de gebruiker de mogelijkheid wilt geven meer regels tekst in te voeren.
Oefening 11.5
Eigenschappen van een besturingselement instellen
Het instellen van de eigenschappen is erg eenvoudig omdat u van de meeste eigenschappen direct
het effect ziet. Microsoft stopt soms enorm veel cosmetische zaken in de software en daarvan zien
we vooral ook hier het directe resultaat. Enkele eigenschappen zijn natuurlijk erg belangrijk.
1 Selecteer de knop indien dit nodig is.
272

11 Besturingselementen en formulieren
2 Geef als Name-property cmdKnop.
3 De Accelerator wordt f.
4 De Caption wordt Afsluiten. U ziet een streepje verschijnen onder de letter f; dat is de accelerator
Hierdoor kan de knop ook ingedrukt worden met Alt + f. Dit is ook bekend als de sneltoets.
5 Experimenteer zelf met verschillende andere eigenschappen om er een gevoel voor te krijgen.
Van sommige eigenschappen zoals Enabled ziet u pas het effect als u in de werkbalk Werkset
Besturingselementen eerst op de knop Ontwerpmodus afsluiten klikt!
6 Bekijk ook de werking van het tabblad Alfabetisch en Gecategoriseerd in het venster Eigenschappen.
HONGAARSE NOTATIE
Het is een goede gewoonte besturingselementen een naam te geven die begint met drie letters
waaruit u kunt afleiden om welk type besturingselement het gaat, zoals:
cmd voor CommandButton;
txt voorTextBox;
cmb voor ComboBox;
scr voor ScrollBar.
Elders in het boek hebt u gezien dat ik die gewoonte ook toepas bij namen van variabelen:
int: Integer;
lng: Long;
str: String;
var: Variant.
De programmacode wordt daardoor beter leesbaar en u weet later als er onderhoud gepleegd
moet worden onmiddellijk om welk type object of variabele het gaat. We noemen deze notatiewijze
zo omdat naar verluidt een Microsoft-programmeur van Hongaarse afkomst er mee op
de proppen kwam.
11.2.3 Gebeurtenisprocedures
Als u een besturingselement aan een werkblad hebt toegevoegd, zal er nog geen actie
aan gekoppeld zijn. Om wel iets te laten gebeuren, moeten we een macro programmeren
of verwijzen naar een bestaande macro. De vraag is: wanneer willen we dat er iets
gebeurt? Daartoe moeten we eerst weten wat de mogelijkheden van het besturingselement
zijn.
273

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Elk besturingselement is standaard voorzien van een aantal uit te voeren gebeurtenissen.
Voor een knop is dat bijvoorbeeld de klik op de knop wat tot het Click event leidt.
Dat is een gebeurtenis waar de knop voor is uitgevonden en het is dan ook het standaard
event van dit besturingselement. Voor een tekstvak is dat weer het Change event,
er verandert iets in het tekstvak. Elk besturingselement heeft zijn standaard event,
maar daarnaast ook nog enkele andere mogelijkheden. Hoe komen we bij de events
van een besturingselement?
Oefening 11.6
Gebeurtenissen van een besturingselement vinden
1 Zet Excel in de ontwerpmodus door te klikken op de knop Ontwerpmodus in de werkbalk Werkset
Besturingselementen.
2 Selecteer de knop.
3 Klik op de werkbalk op de knop Programmacode weergeven. Dubbel klikken op de knop mag
ook.
De VBA-editor verschijnt automatisch. Het blad waar de knop aangemaakt is wordt geselecteerd
en het standaard event wordt klaar gezet. U ziet dan ook de procedure die aangemaakt is:
Private Sub cmdKnop_Click()
End Sub
U herkent de Name property (cmdKnop), de naam van het event (Click) en de aanduiding voor
een procedure die van het type Private is wat wil zeggen dat de procedure alleen bekend is binnen
deze werkmap.
Als u afbeelding 11.8 bekijkt, ziet u dat het vak Procedure geopend is waar alle andere
beschikbare events voor dit besturingselement te zien zijn. Er zijn er dertien. Voor een
ander type besturingselement kunnen er andere events zijn, hoewel er bijvoorbeeld
wel bepaalde gebeurtenissen door verschillende besturingselementen gedeeld worden.
Zo zijn er verschillende besturingselementen waarbij er een Click-event optreedt als
er met de muis op geklikt wordt. In tabel 11.5 zijn de events van de command button
gerubriceerd.
274

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.8
Events van de command button.
Tabel 11.5
Event
BeforeDragOver
Toepassing van events van de commandbutton
Toepassing
Treedt op net op het moment dat de muis over het object bewogen wordt. Dit event
heeft een gecompliceerde structuur met verschillende parameters:
Private Sub object_BeforeDragOver( ByVal Cancel As MSForms.ReturnBoolean,
ByVal gegevens As DataObject, ByVal X As Single, ByVal Y As Single, ByVal
DragState As fmDragState, ByVal Effect As MSForms.ReturnEffect, ByVal Shift As
fmShiftState). U herkent onder meer de positiegegevens van de muiscursor in X en Y,
en Shift waarmee bepaald wordt welke toets (Ctrl, Shift of Alt) er tijdens het slepen
ingedrukt is. Daarmee krijgen we in Windows immers een ander effect. De waarde
in Dragstate bepaalt de positie boven het object en gegevens bepaalt het object dat
gesleept wordt.
BeforDropOrPaste
Click
DblClick
Als de gebruiker op het punt staat gegevens met de muis neer te zetten of te plakken
in een object. Ook hier vinden we vele parameters.
Het standaard event van de knop; er zijn geen parameters.
Het doubleclick event treedt op als de gebruiker binnen een halve seconde
tweemaal op de muisknop drukt terwijl de muiscursor zich boven de knop bevindt.
275

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Event
Error
GotFocus
KeyDown
KeyPress
KeyUp
LostFocus
MouseDown
MouseMove
MouseUp
Toepassing
Er treedt een fout op bij het besturingselement en er is geen programmacode
beschikbaar om naar terug te keren. We zien dit in elke willekeurige applicatie wel
eens waarbij meestal een foutmelding verschijnt in de trant van ‘Er treedt een fout
op die niet door de applicatie verwerkt kan worden, neem contact op met de leverancier’.
Als dit bij een van uw macro’s gebeurt, bent u de leverancier.
Het besturingselement heeft de focus gekregen. Deze gebeurtenis kunt u heel goed
gebruiken bij bijvoorbeeld een tekstvak waar een gebruiker iets moet invullen. Een
veel voorkomende waarde of een waarde die een relatie heeft met wat eerder
ingevuld was, kunt u in dit event dan alvast invullen. Denk bijvoorbeeld aan het invullen
van de plaatsnaam op basis van de eerder ingevulde postcode. Voor een knop
kunt u in dit event bijvoorbeeld controleren of alle andere elementen wel de juiste
informatie bevatten en of er niets vergeten is.
Dit event treedt op als een toets op het toetsenbord wordt ingedrukt terwijl het
besturingselement de focus heeft.
In het KeyPress event krijgen we alle toetsen binnen die worden ingedrukt. U kunt
het event bijvoorbeeld gebruiken om de invoer in een tekstvak te controleren op het
niveau van een enkel teken.
Dit event treedt op als een ingedrukte toets op het toetsenbord wordt losgelaten
terwijl het besturingselement de focus heeft.
Het besturingselement verliest de focus. Dit event is handig om de totale invoer in
een tekstvak te controleren.
De muisknop wordt ingedrukt boven het besturingselement. Ook hier een gecompliceerde
constructie: Private Sub Chart_MouseDown(ByVal Button As
Long, _
ByVal Shift As Long, ByVal X As Long, ByVal Y As Long).
X en Y bevatten de coördinaten van de muiscursor boven
het besturingselement. Shift de tegelijkertijd ingedrukte
toets op het toetsenbord en Button bevat de ingedrukte
muisknop.
De muis wordt boven het besturingselement verplaatst. Dit event treedt ongeveer
vijftien maal per seconde op en de programmacode hierin is dan ook waanzinnig
lastig foutloos te maken…
De muisknop wordt weer losgelaten.
U hebt bij de bespreking van de events in de tabel gezien dat er ook gerefereerd werd
aan andere besturingselementen. Besturingselementen delen dan ook vaak verschillende
events.
11.2.4 Gebeurtenis programmeren
Om succesvol een gebeurtenisprocedure te kunnen programmeren is het noodzakelijk
dat u zich eerst afvraagt wat de gebruiker met de besturingselementen zal doen die u
in een formulier of in het werkblad getekend hebt. Houd er rekening mee dat gebrui-
276

11 Besturingselementen en formulieren
kers zeer onvoorspelbaar zijn en dat u dus met zoveel mogelijk ‘gebruikersdwalingen’
rekening moet houden.
In de tweede plaats is het programmeren met behulp van events lastig omdat de volgorde
waarin ze optreden door het besturingssysteem (Windows) bepaald wordt. Het is
niet aan ú als programmeur om te bepalen in welke volgorde ze optreden. Het is zelfs
zo dat als u in het ene event iets programmeert dat van invloed is op een ander besturingselement
of object, er een keten van nieuwe events getriggerd kunnen worden die
op hun beurt nieuwe events triggeren. Dit maakt het debuggen, het zoeken van fouten
een ware uitdaging.
Indien u voor een bepaald besturingselement wilt weten welke events in welke volgorde
optreden, kunt u dat het beste met de volgende truc achterhalen. We nemen hierbij
weer de knop als voorbeeld.
Oefening 11.6
Volgorde van gebeurtenissen
1 Dubbelklik op de knop. Het Click event wordt klaargezet.
2 Typ in dit event MsgBox "klik".
3 Laat via het vak Procedure een aantal andere events klaarzetten die u wilt onderzoeken.
4 Typ hierin dezelfde coderegel waarbij u de tekst natuurlijk aanpast; zie afbeelding 11.9.
5 Ga naar Excel en voeg een extra knop toe zodat de focus verschoven kan worden.
6 Voer allerlei handelingen uit; u ziet nu de events langskomen.
7 Schakel events ook eens uit door er een quote-teken voor te zetten.
Oefening 11.7
Een event programmeren
Voor de knop in het formulier programmeren we een mogelijkheid om de werkmap af te sluiten en
de inhoud al dan niet op te slaan.
1 Ga naar de VBA-editor.
2 Selecteer in het Projectvenster het blad waar de knop in getekend is.
3 Neem de volgende macro over in het Click event van de knop:
C Private Sub cmdKnop_Click()
Dim intR As Integer
277

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Afbeelding 11.9
Events op een rij.
Dim strN As String
strN = ThisWorkbook.Name
intR = MsgBox("Wilt u deze werkmap opslaan?", vbYesNo _
Or vbQuestion)
If intR = vbOK Then
Workbooks(strN).Close savechanges:=True
Else
Workbooks(strN).Close savechanges:=False
End If
End Sub
4 Sla eerst zelf de macro op.
5 Test de macro.
278

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.10
Meldingen van optredende events.
U ziet hier hoe een reactie van de gebruiker aan de hand van de knop die in een messagebox
wordt ingedrukt, opgevraagd en verwerkt kan worden. Tabel 11.6 geeft een
overzicht van alle knoppen en pictogrammen die in een messagebox toegepast kunnen
worden. U kunt met behulp van de Or-functie elke knop, pictogram, focusaanduidingen
of systeeminstelling toevoegen. Met de volgende regel heeft de box naast de bood-
Afbeelding 11.11
Een compleet uitgevoerde messagebox.
279

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
schap (de prompt) ook een Ja, Nee en een Annuleren-knop, de laatste heeft de focus
en kan dus met de spatiebalk ’ingedrukt‘ worden. De knop die de focus heeft, is voorzien
van een stippellijntje; zie afbeelding 11.11 Tevens is er een vraagtekenpictogram.
Als u de knop test, zult u merken dat u in geen enkele andere applicatie kunt werken,
totdat een knop van de box is ingedrukt. Pas dan zal deze verdwijnen. Dit is een effect
van de toevoeging van de constante vbSystemModal.
MsgBox "Mededeling aan de gebruiker", _
vbYesNoCancel Or vbDefaultButton3 _
Or vbQuestion Or vbSystemModal
Tabel 11.6
Constante
Alle knoppen, pictogrammen en instellingen voor de messagebox
Betekenis
Knoppen
vbOKOnly
vbOKCancel
vbAbortRetryIgnore
vbYesNoCancel
vbYesNo
vbRetryCancel
OK-knop.
De knoppen OK en Annuleren.
Afbreken, Opnieuw en Negeren.
De knoppen Ja, Nee en Annuleren.
Ja en Nee.
De knoppen Opnieuw en Annuleren.
Pictogrammen
vbCritical
vbQuestion
vbExclamation
vbInformation
- Ernstige boodschappen.
- Aanduiding voor een vraag.
– Waarschuwing.
– Informatie.
Knopfocus
vbDefaultButton1
vbDefaultButton2
vbDefaultButton3
vbDefaultButton4
De eerste knop heeft de focus.
De tweede knop heeft de focus.
De derde knop heeft de focus.
De vierde knop heeft de focus.
280

11 Besturingselementen en formulieren
Constante
Betekenis
Systeeminstellingen
vbApplicationModal
vbSystemModal
vbMsgBoxHelpButton
VbMsgBoxSetForeground
vbMsgBoxRight
vbMsgBoxRtlReading
De gebruiker moet op het berichtvenster reageren voordat er in Excel
verder gewerkt kan worden.
Alle toepassingen worden onderbroken totdat de gebruiker op het
berichtvenster heeft gereageerd. Dit geldt dus ook voor andere programma’s
dan Excel!
Voegt de knop Help aan het berichtvenster toe.
Het berichtvenster wordt op de voorgrond getoond.
Tekst wordt rechts uitgelijnd.
Geeft op dat tekst op Hebreeuwse en Arabische systemen van rechts
naar links moet worden weergegeven.
Retourwaarden
Constante Waarde Beschrijving
vbOK 1 OK is ingedrukt.
vbCancel 2 Annuleren is ingedrukt.
vbAbort 3 Afbreken is ingedrukt.
vbRetry 4 Opnieuw is ingedrukt.
vbIgnore 5 Negeren is ingedrukt.
vbYes 6 Ja is ingedrukt.
vbNo 7 Nee is ingedrukt
11.2.5 Gebeurtenissen van andere objecten
Niet alleen besturingselementen kennen events, ook andere objecten kunnen events
hebben. In dit voorbeeld gebruiken we een event van het werkblad. Het werkblad
kent negen events. We gebruiker er een: het Change event. Dit treedt op telkens wanneer
er iets aangepast wordt in het werkblad. U kunt deze gebeurtenis benutten om
een controle uit te voeren op datgene wat ingevoerd wordt. Om nu te voorkomen dat
de programmacode telkens maar uitgevoerd wordt, wordt in een parameter het bereik
meegegeven dat gewijzigd werd. Op dat bereik kunt u nu een test uitvoeren om te zien
of er een wijziging is geweest waarvoor de programmacode geldig is.
Oefening 11.8
Events van andere objecten
1 Voeg een leeg werkblad toe.
281

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
2 Noem het werkblad op de werkbladtab Gebeurtenissen.
3 Zet in cel B3 de tekst Postcode.
4 Geef cel B4 de naam Postcode.
5 Ga naar de VBA-editor.
6 Zoek in de Projectverkenner het blad Gebeurtenissen op en dubbelklik erop.
7 Selecteer in het vak Object in plaats van (Algemeen) het blad, Worksheet; zie afbeelding 11.12.
8 Selecteer in het vak Procedures het event Change; zie afbeelding 11.13.
Afbeelding 11.12
Selecteer het werkblad.
Afbeelding 11.13
En de juiste eventprocedure.
9 De procedure wordt klaargezet en u ziet de parameter Target in het argument van de procedure
gedefinieerd. Neem de volgende programmacode over:
C 'Declaraties
Dim intT As Integer
Dim blnFout As Boolean
blnFout = False
'Alleen als het een cel betreft
If Target.Rows.Count = 1 And Target.Columns.Count = 1 Then
'Ga na of het de cel is met de postcode
If Target = Range("Postcode") Then
'Zo ja, test de postcode
If Len(Target.Value) 7 Then
blnFout = True
Else
'Ga na of de eerste vier cijfers zijn
282

11 Besturingselementen en formulieren
For intT = 1 To 4
If Mid(Target.Value, intT, 1) < 0 _
Or Mid(Target.Value, intT, 1) > 9 Then
blnFout = True
End If
Next
'Dan een spatie
If Mid(Target.Value, 5, 1) " " Then
blnFout = True
End If
'Rechter twee moeten letters zijn
For intT = 6 To 7
If Mid(Target.Value, intT, 1) < A _
And Mid(Target.Value, intT, 1) > Z Then
blnFout = True
End If
Next
End If
End If
If blnFout Then
MsgBox "Een postcode bestaat uit 4 cijfers, " _
& "een spatie en twee letters!", _
vbCritical Or vbOKOnly
Target.Font.Color = vbRed
Else
'Alleen postcodecel mag groen worden
If Target = Range("Postcode") Then
Target.Font.Color = vbGreen
End If
End If
End If
End Sub
De verklarende tekst in de code moet wel genoeg zijn om de werking te begrijpen. U ziet dat de
parameter Target eigenlijk een Range object mee krijgt vanuit het werkblad en dat dit object
dezelfde methoden en eigenschappen heeft als het normale object Range.
Met een eerste If clausule wordt gecontroleerd of het om slechts een cel gaat en met de tweede
If-clause wordt er gekeken of het range object in Target gelijk is aan de cel met de naam
Postcode. Alleen dan wordt de rest van de procedure uitgevoerd.
10 Ga terug naar het werkblad en voer een correcte postcode in. De tekst in de cel wordt onmiddellijk
in groen weergegeven als de invoer bevestigd wordt met Enter.
11 Voer in een andere cel iets in. Er gebeurt niets.
283

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
12 Voer in B4 een foutieve postcode in. De
procedure reageert met een messagebox;
zie afbeelding 11.14.
13 Klik de messagebox weg en merk op dat
de tekst in de cel in rood wordt weergegeven.
OPMERKING
Wees erop verdacht dat als de knop Ontwerpmodus
op de werkbalk is ingedrukt, de events
van het werkblad onderdrukt worden en er
niets zal gebeuren!
Afbeelding 11.14
Het event is getriggerd en de procedure is in werking.
11.2.6 Combobox
Een laatste voorbeeld van events van andere objecten gebruiken we om een keuzelijst
met invoervak (combobox) van inhoud te voorzien. U zou ook een gewone keuzelijst
(listbox) op dezelfde manier kunnen gebruiken, maar het aardige van een combobox
is dat de gebruiker de lijst kan uitbreiden. De uitgebreide lijst blijft echter alleen maar
bestaan zolang de werkmap geopend is. Bij het afsluiten van de werkmap of eventueel
zelfs bij het activeren van een ander werkblad in de map, moet de inhoud van de combobox
ergens worden vastgelegd.
Dat kunt u overal doen: in een bestand op de vaste schijf, in een andere werkmap, een
ander werkblad of om het simpel te houden - zoals we hier zullen doen - in hetzelfde
werkblad.
284

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.15
Uitbreiding in het werkblad.
Oefening 11.9
Events van andere objecten
1 Breidt het werkblad uit met hetgeen u in afbeelding 11.15 ziet.
2 I3 heeft de naam Plaatsnamen.
3 De (Name) property van de combobox is cmdPlaatsnamen. Stel deze eigenschap in door de
combobox te selecteren en in het snelmenu voor Eigenschappen te kiezen.
4 Ga naar de VBA-editor en selecteer in het Projectvenster het werkblad waar de combobox in
getekend is.
5 Kies in het venster Object het werkblad, Worksheet.
6 Kies in het vak Procedure het Activate event en neem de volgende macro over:
C Private Sub Worksheet_Activate()
'Declaraties
Dim intAR As Integer 'Aantal rijen
285

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
'Zoek het aantal rijen onder plaatsnamen
Range("Plaatsnamen").Select
intAR = ActiveCell.CurrentRegion.Rows.Count
'Maak de combobox leeg
cmbPlaatsnamen.Clear
For intT = 1 To intAR - 1
cmbPlaatsnamen.AddItem Range("Plaatsnamen").Offset(intT, 0).Value
Next
cmbPlaatsnamen.Text = "Kies de plaats"
End Sub
De cel met de naam Plaatsnamen wordt in de macro geselecteerd. Vervolgens wordt het aantal
rijen in het huidige gebied opgevraagd. In een For… Next-lus wordt elke plaatsnaam toegevoegd
aan de combobox met de methode AddItem. Tot slot wordt een tekst met een aanwijzing
voor de gebruiker toegevoegd aan het tekstvak in de box. Het toevoegen van items aan een
listbox werkt net zo.
7 Selecteer een ander werkblad en selecteer vervolgens dit werkblad weer. Hierdoor wordt de
lijst gevuld met de plaatsnamen die in het werkblad staan.
8 Selecteer in het vak Object in de VBA-editor cmbPlaatsnamen.
9 Selecteer in vak Procedures het event Keydown. Neem daarin de volgende procedure over:
C Private Sub cmbPlaatsnamen_KeyDown(ByVal KeyCode _
As MSForms.ReturnInteger, ByVal Shift As Integer)
If KeyCode = vbKeyReturn Then
cmbPlaatsnamen.AddItem cmbPlaatsnamen.Text
Range("Plaatsnamen").Select
Selection.End(xlDown).Select
ActiveCell.Offset(1, 0).Select
ActiveCell.Value = cmbPlaatsnamen.Text
cmbPlaatsnamen.Text = ""
End If
End Sub
VBA heeft een groot aantal Keycode constants. Deze constanten waarvan u er hier één ziet, kunt u
in dit event gebruiken om toetsen te detecteren zoals Backspace, Enter, functietoetsen of bijvoorbeeld
Shift, Alt, etcetera. Als u iets met de normale letter en cijfertoetsen van het toetsenbord wilt
doen, kunt u beter het Keypress-event daarvoor gebruiken.
Wat willen we hier? We willen dat als de gebruiker in het tekstvak van de combobox een naam typt
en op de Enter-toets drukt, deze wordt toegevoegd aan de lijst in de combobox en óók aan de lijst
in het werkblad. De combobox heeft als eigenschap dat de lijst uitgebreid kan worden, maar dan
moet die lijst wel ergens vastgelegd kunnen worden.
286

11 Besturingselementen en formulieren
NUMMER ÉÉN IS SOMS NUMMER NUL
Het is in VBA soms verwarrend welk nummer het eerste item eigenlijk heeft. Vanuit onze
menselijke optiek is het eerste item altijd nummer één. Bij lijsten is dat niet zo. Het eerste
item heeft in dat geval volgnummer nul. ComboBox.Item(0) is dus het eerste nummer uit de
lijst. Wanneer we echter vragen hoeveel items er in een lijst staan met de Count methode,
dan krijgen we bijvoorbeeld als antwoord tien. Dat betekent echter dat het laatste nummer
volgnummer negen heeft en niet tien omdat er immers bij nul wordt begonnen met tellen. Met
de Offset-methode in VBA is net zoiets aan de hand. OffSet(0, 0) is de huidige cel. Om die
reden begint de lus in de voorgaande procedure bij 1 (omdat de tekst Plaatsnamen op de nulpositie
staat en dat willen we niet in de combobox hebben. De lus loopt derhalve ook tot AR
– 1 in de CurrentRegion.
Als u programmeert in VBA is het mogelijk bovenaan in een module nog voor de eerste procedure
Option Base 1 op te nemen. Dat betekent dat VBA standaard zal gaan tellen vanaf
een en niet vanaf nul. Dit is vooral van belang bij het werken met arrays. Dit zijn tabellen met
gegevens in het geheugen van de pc, waarbij standaard ook het eerste element in zo’n tabel
volgnummer nul krijgt, maar met Option Base 1 een ’menselijke‘ één. Helaas heeft dat geen
enkele invloed op lijsten en andere elementen. Option Base of niet; daarbinnen wordt gewoon
geteld vanaf nul. Daarom laten we het meestal maar achterwege omdat het de verwarring
vaak alleen maar groter maakt en daardoor lastig te debuggen is. De beste tip die we u kunnen
geven, is gewoon een macro stap voor stap uitvoeren met slechts enkele gegevens in
lijsten, in het werkblad en in comboboxes en dergelijke en goed controleren welke waarde
telvariabelen moeten hebben.
10 Vervolgens moet een door de gebruiker geselecteerde plaatsnaam ergens in het werkblad geplaatst
worden. Hiervoor gebruiken we het Click-event van de combobox. Zoek dit op en neem
de volgende code op:
Private Sub cmbPlaatsnamen_Click()
Range("D5").Value = cmbPlaatsnamen.Text
End Sub
Dit ziet er erg eenvoudig uit en dat ís het ook.
11 Tot slot moeten we er steeds rekening mee houden dat de gebruiker namen heeft toegevoegd
en dat deze namen vastgelegd moeten worden. We léggen ze al vast in het werkblad, maar als
de gebruiker de werkmap niet opslaat, gaan de toegevoegde gegevens alsnog verloren. Wij
slaan de map dus steeds op en we zullen daarvoor het Deactivate event van het Worksheet
gebruiken:
Private Sub Worksheet_Deactivate()
Workbooks(ThisWorkbook.Name).Save
End Sub
287

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Dus telkens wanneer een ander werkblad in de map geselecteerd wordt, wordt de hele werkmap
automatisch opgeslagen. Als u dit onwenselijk vindt, kunt u de gebruiker natuurlijk om
toestemming vragen. Wijs dan wel netjes op de consequenties als hij of zij ervoor kiezen om de
map niet op te slaan.
Opdracht 11.1
Probleem oplossen
Er zit nog een klein probleempje in deze macro’s. Selecteert u het werkblad waar de combobox
in staat maar eens en sla vervolgens de werkmap op via het menu Bestand. Sluit de werkmap en
open deze opnieuw. De combobox blijft nu leeg en wordt pas gevuld als u eerst een ander werkblad
opent en vervolgens weer het werkblad met de combobox selecteert. Los dit op! Er zijn enkele
oplossingen waarvan u er een aan het eind van dit hoofdstuk aantreft.
Opdracht 11.2
Lijst sorteren
Het zou wel fijn zijn als de lijst met plaatsnamen gesorteerd werd, want dan wordt deze ook gesorteerd
in de combobox weergegeven. Misschien hebt u een idee hoe dat te doen?
11.3 User forms
User forms zijn formulieren die door de gebruiker ontworpen worden. U zou hiervoor
ook de term dialoogvensters kunnen gebruiken, want een formulier is niets anders dan
een dialoogvenster waar u net zoveel besturingselementen op kwijt kunt als u maar
wilt. Er is natuurlijk wel een praktische grens aan het aantal, vanwege de beschikbare
ruimte op het beeldscherm. Een userform heeft enkele belangrijke methoden en eigenschappen.
We zetten ze op een rijtje in tabel 11.7.
Tabel 11.7
Eigenschap
(Name)
Caption
Enabled
Height
Left
Eigenschappen en methoden van een userform
Omschrijving
De naam waaronder het userform in de programmacode kan worden herkend en aangesproken.
De tekst in de titelbalk van het formulier.
De waarde True houdt in dat het formulier actief is en gebruikt kan worden, bij False is
dat niet het geval. Een handige manier om een formulier even buiten werking te stellen.
De hoogte van het formulier.
De afstand tot de bovenzijde van het scherm.
288

11 Besturingselementen en formulieren
Eigenschap
ShowModal
StartUpPosition
Top
Width
Methode
Load
Hide
PrintForm
Show
Unload
Omschrijving
Deze eigenschap kan alleen ingesteld worden zolang het formulier niet geladen is,
daarna is het een alleen-lezen eigenschap. Een modaal formulier (True) moet eerst
ingevuld en gesloten worden voordat de gebruiker verder kan. Voor een non-modaal
formulier (False) geldt dat niet.
Deze eigenschap bepaalt waar het formulier op het scherm verschijnt. Met Manual
bepaalt u zelf met behulp van de eigenschappen Top en Left de positie. CenterOwner
betekent gecentreerd ten opzichte van de eigenaar (in dit geval de werkmap waartoe het
formulier behoort), CenterScreen is midden op het beeldscherm en WindowsDefault is
meestal in de linker bovenhoek van het scherm.
Zie Left.
De breedte van het formulier.
Omschrijving
Het formulier wordt alleen in het geheugen geladen, maar wordt niet zichtbaar.
Het formulier wordt verborgen, maar blijft wel in het geheugen.
Een handige methode om de totale inhoud van een formulier af te drukken.
Met deze methode wordt het formulier in het geheugen geladen als het nog niet is
geladen. Daarna wordt het op het scherm getoond.
Het formulier wordt uit het geheugen verwijderd.
Oefening 11.10 User form
1 Zorg voor een nieuw werkblad met daarin een eenvoudige database bestaande uit een kolom
voor namen en een kolom voor telefoonnummers.
2 Voeg een knop Naam toevoegen toe.
3 Ga naar de VBA-editor en kies in het menu Invoegen, User form.
4 Er wordt een leeg formulier toegevoegd en een werkbalk Werkset; zie afbeelding 11.17. Deze
werkset is vergelijkbaar met die u bij het tekenen van besturingselementen in een Excel-werkblad
hebt gezien.
5 Teken twee labels, twee tekstvakken en twee knoppen; zie afbeelding 11.17.
6 Pas de captions van de beide labels aan, in afbeelding 11.18 ziet u hoe dat voor het tweede
label wordt uitgevoerd.
7 De overige gegevens ziet u in de volgende tabel, terwijl afbeelding 11.19 het aangepaste formulier
toont op het moment dat net in de eigenschappenlijst de Caption van het formulier wordt
ingevuld. Ook een formulier heeft een opschrift; dat is namelijk de tekst in de titelbalk.
289

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
Afbeelding 11.16
Een userform is toegevoegd.
Tabel 11.8
De eigenschappen van het formulier
Besturingselement Eigenschap Instelling
Label1 (Name) Label1
Caption
Naam:
Label2 (Name) Label2
Caption
Telefoonnummer:
Textbox1 (Name) txtNaam
Txtbox2 (Name) txtTelNum
Commandbutton1 (Name) cmdOK
Caption
OK
Commandbutton2 (Name) cmdAnnuleren
Caption
Annuleren
UserForm1 (Name) frmNT
Caption
Invoer naam en telefoonnummer
290

11 Besturingselementen en formulieren
Afbeelding 11.17
De besturingselementen worden getekend.
Afbeelding 11.18
Een userform is toegevoegd.
291

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
De niet-genoemde properties houden hun standaard waarde (default).
Afbeelding 11.19
De Caption (=titelbalk) van het formulier wordt ingevuld.
11.3.1 Het formulier tonen
Er zijn verschillende manier om met het formulier te werken:
U kunt het eerst in het geheugen laden met Load frmFormName. Dit heeft als voordeel
dat ingewikkelde formulieren of formulieren met netwerkkoppelingen op de
achtergrond geladen kunnen worden zonder dat gebruikers hier hinder van ondervinden.
Op het moment dat we het formulier nodig hebben, gebruiken we de
Show-methode.
Het is ook mogelijk het formulier direct op het scherm te zetten met de Show-methode.
Als het formulier op dat moment nog niet is geladen, zal het alsnog automatisch
in het geheugen worden geladen. Met een eenvoudig formulier zoals we hier
hebben behandeld is dat de aanbevolen methode.
Als het formulier even niet nodig is, kunt u het verbergen met de Hide-methode.
Het blijft dan wél in het geheugen geladen.
Met Unload frmFormName kunt u het hele formulier uit het geheugen verwijderen.
Als het vaak nodig is en een ingewikkeld formulier betreft, is dit niet aan te raden.
Een verborgen formulier is wel toegankelijk vanuit de programmacode, evenals alle
besturingselementen daarop. U kunt dus eerst al van alles invullen en klaarzetten,
voordat u het formulier toont.
Het is mogelijk in een van de ’opstartevents‘ van werkmap of blad het formulier te
292

11 Besturingselementen en formulieren
laden, maar u kunt het ook gewoon aan een macro koppelen die met een toets of
een knop of menuopdracht wordt gestart.
11.3.2 Programmacode voor het formulier
Als u in de Projectverkenner kijkt, dan ziet u dat het formulier onder een apart kopje
Formulieren is toegevoegd aan de werkmap. Dubbelklikken op de vermelding in de
Projectverkenner opent slechts het formulier zelf en niet het bijbehorende codevenster.
Daarvoor zijn twee manieren:
Kies in het snelmenu Programmacode weergeven, zoals in afbeelding 11.20 te zien
is;
Of dubbelklik ergens in het formulier. Dubbelklikt u op een besturingselement in
het formulier, dan ziet u ook de code en wordt onmiddellijk het standaard event
van dat besturingselement afgehandeld.
Afbeelding 11.20
Programmacode vinden bij het formulier.
11.3.3 Programmacode aan het formulier toevoegen
U weet inmiddels hoe u de diverse objecten en de bijbehorende events kunt vinden.
We behandelen nog even alle programmacode bij de beide knoppen in dit formulier.
293

MACRO’S EN VBA IN EXCEL de basis
C Private Sub cmdAnnuleren_Click()
If Len(txtNaam.Text) > 0 Or Len(txtTelNum.Text) > 0 Then
If MsgBox("Er staan nog gegevens in het formulier" _
& vbCrLf & "Wilt u deze bewaren?", _
vbYesNo Or vbQuestion) = vbYes Then
Exit Sub
End If
End If
Unload frmNT
End Sub
Als er op de Annuleren-knop wordt geklikt, dan zal eerst worden gecontroleerd of er
nog iets in een van beide tekstvakken staat. Is dat het geval, dan wordt de gebruiker de
vraag voorgeschoteld of de inhoud van het formulier moet worden bewaard. Klikt de
gebruiker op de Ja-knop, dan wordt de procedure verlaten. Bij een Nee moet met Unload
frmNT het formulier uit het geheugen worden verwijderd.
C Private Sub cmdOK_Click()
'Declaraties
Dim blnFout As Boolean
If Len(txtNaam.Text) = 0 Or Len(txtTelNum.Text) = 0 Then
blnFout = True
End If
'Breng gegevens over naar werkblad
If Not (blnFout) Then
Workbooks("v-11.xls").Worksheets("NaamTelNum").Select
Range("A65536").End(xlUp).Select
'Ga een rij omlaag
ActiveCell.Offset(1, 0).Select
'Vul de naam in
ActiveCell.Value = txtNaam.Text
'Ga een kolom naar rechts
ActiveCell.Offset(0, 1).Select
'Vul het telefoonnummer in
ActiveCell.Value = txtTelNum.Text
Range("NaamTelNum").Select
txtNaam.Text = ""
txtTelNum.Text = ""
txtNaam.SetFocus
End If
End Sub
Wordt op de OK-knop geklikt, dan wordt ook weer gecontroleerd of er wel iets in de
tekstvakken staat. Als deze leeg zouden zijn, dan zou de integriteit van onze ’database‘
in het gevaar komen, omdat er dan een leeg veld zou worden toegevoegd. U kunt
natuurlijk veel uitgebreidere controles inbouwen! Staat er iets in een van beide tekst-
294

11 Besturingselementen en formulieren
vakken, dan wordt de informatie aan de lijst toegevoegd op dezelfde manier zoals in
hoofdstuk 9 al uitgebreid is doorgenomen. U ziet dat aan het eind van de procedure de
beide tekstvakken leeg gemaakt worden en de cursor weer in het naamvak geplaatst
wordt met txtNaam.SetFocus.
C Private Sub UserForm_QueryClose(Cancel As Integer, CloseMode As Integer)
If CloseMode = vbFormControlMenu Then
MsgBox "U kunt dit formulier alleen sluiten met de Annuleren-knop",
_
vbOKOnly Or vbInformation
Cancel = True
End If
End Sub
Elk formulier heeft net zoals alle andere Windows-vensters een pictogram Sluiten in
de rechter bovenhoek. Als u niet wilt dat de gebruiker hiermee het venster kan sluiten,
kunt u dat verhinderen door de Cancel-parameter op True te zetten. Hiermee geeft u
het besturingssysteem een seintje dat het formulier niet opgeruimd mag worden.
Opdracht 11.3
1 Waar zou u een controle inbouwen op een correcte invoer van een tekstvak? U kunt bij het telefoonnummer
denken aan een beperking van de invoer tot cijfers en een liggend streepje.
2 Bouw zo’n controle in.
11.4 Oplossing opdracht 11.1
Hoewel u in het event Workbook_Open natuurlijk de combobox net zo kunt vullen
als dat in het event Worksheet_Activate gebeurde waarbij wel de naam van het werkblad
toegevoegd moet worden, kan het ook op een elegante manier zonder twee keer
hetzelfde te moeten programmeren. We weten dat als een procedure benoemd wordt
met het woord Private, dat die procedure alleen herkenbaar is binnen het werkblad of
de module waar ze in is opgeslagen. Als u in het blad Gebeurtenissen Private Sub
Worksheet_Activate() wijzigt in Public Sub Worksheet_Activate(), is de procedure
ineens in alle werkbladen en -mappen herkenbaar.
Het Workbook_Open event wordt dan:
C Private Sub Workbook_Open()
With Worksheets("Gebeurtenissen")
.Select
.Worksheet_Activate
End With
End Sub
295