Een nieuw elan voor genderstudies in Vlaanderen ... - Sophia

wijs tekort: er is nood aan interdisciplinair onderwijs dat ook inzichten uit deze laatste kennisdomeinen
aan bod laat komen. 10
2.2 ...als een maatschappelijk en politiek relevant kennisdomein
1. Op diverse politieke niveaus (van de gemeente tot het federale niveau) wordt in België geijverd
voor het wegwerken van de ongelijkheden tussen mannen en vrouwen. 11 Ook de Europese
Unie en de Verenigde Naties leggen terzake verplichtingen op. 12 Het denkwerk binnen
vrouwen- en genderstudies over machtsongelijkheid is altijd een onmisbare voedingsbodem
geweest voor het gelijkekansen- en diversiteitsbeleid. Zonder de input van kennis en expertise
vanuit vrouwen- en genderstudies kunnen deze door het beleid vooropgestelde doelstellingen
niet gehaald worden.
2. Binnen vrouwen- en genderstudies is er intussen een heleboel kennis bij elkaar gebracht
met betrekking tot (gender)kwesties en problemen die zich voordoen in tal van maatschappelijke
geledingen. 13 Ondermeer het onderwijs, de socio-culturele sector, de vakbonden,
ngo's, de professionele vrouwenorganisaties, het bedrijfsleven doet beroep op de kennis
die binnen vrouwen- en genderstudies ontwikkeld wordt. Zonder onderwijs en fundamenteel
onderzoek in genderstudies moeten deze sectoren bij gebrek aan geschoolde experten
op termijn genderexpertise van nul af aan opbouwen (of buitenlandse experten aantrekken
die minder vertrouwd zijn met de Belgische context).
3. Vrouwen- en genderstudies gaven een impuls aan onderzoek naar de positie van vrouwen
binnen de academische wereld, bijvoorbeeld door analyses van de oorzaken voor de ondervertegenwoordiging
van vrouwen in de exacte wetenschappen, of in het hooglerarencorps.
14 Ook werd er op de noodzaak gewezen van diensten en centra voor gelijke kansen
op de universiteiten zelf, die vaak nauw samenwerken met de centra voor vrouwen- en
genderstudies. 15
3 Stand van zaken in Vlaanderen
3.1 Vrouwen- en genderstudies
1. Iedere Vlaamse universiteit heeft expertise in vrouwen- en genderstudies. Er gebeurt fundamenteel
onderzoek naar gender in literatuurwetenschappen, geschiedenis, communicatiewetenschappen,
politieke en sociale wetenschappen, rechten, psychologie, biomedische
wetenschappen economie enz. 16 Er is ook een toename van het aantal doctoraten met een
10
Zie wat dit betreft de commentaar van Bart Eeckhout (professor UA) en Paul Borghs bij hun ondertekening van de
open brief aan de rectoren van Sophia (september 2006): www.sophia.be/index.php/petition_signers/index.
11
Zo lezen we in het Vlaams regeerakkoord (2004: 7): “Eén van de bijzondere uitdagingen van het gelijke kansen beleid
is de gelijke deelname van mannen en vrouwen aan de politieke en maatschappelijke besluitvorming, gelijke keuzes
voor mannen en vrouwen via het bevorderen van gelijke kansen en een versterking van vrouwen in kwetsbare posities.”
Bron: www2.vlaanderen.be/ned/sites/regeerakkoord/vlaamsregeerakkoord2004.pdf
12
Zo is er de Verklaring van Peking en het Actieplatform van Peking (opgesteld n.a.v. de Vierde Wereldvrouwenconferentie
van de VN in 1995) dat ook door de Belgische regering werd ondertekend en alle ministeriële departmenten
engageert om strategisch te werken aan de gelijkheid van vrouwen en mannen. Meer informatie: dossier van RoSa,
www.rosadoc.be/site/nieuw/beijing.htm
13
Het gaat om tal van kwesties die zowel de politieke wereld als het ruime maatschappelijke leven beroeren: het eindeloopbaandebat,
de 'vervrouwelijking' van armoede, de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de politiek, in hogere
echelons van de universiteit en het bedrijfsleven en in tal van andere maatschappelijke domeinen, seksueel geweld
thuis en op het werk, de positie van minderheidsvrouwen of de nog steeds gapende loonkloof tussen vrouwen en mannen.
14
Zie het themanummer van de nieuwsbrief van Sophia: 'Weten & Meten. Gelijkekansenbeleid aan de universiteit &
genderstudies' (2004 – speciale editie), www.sophia.be. Zie ook de rapporten van de VLIR-werkgroep Gelijke Kansen,
www.vlir.be
15
Hier zijn in België wel enkele initiatieven ondernomen: Centrum voor Gelijke Kansenbeleid (K.U.Leuven -
www.kuleuven.be/gkg), het project UGender dat momenteel aan de UGent loopt (www.cgs.ugent.be/UGender). Aan de
VUB is gender een duidelijke component in het diversiteitsbeleid, dat vorm gegeven wordt via het Diversiteitsforum van
de VUB, dat wetenschappelijk ondersteund wordt door het Centrum voor Vrouwenstudies en Diversiteitsonderzoek en
dat beleidsmatig wordt opgevolgd door het Diversiteitsbureau.
16
Het genderstudiesonderzoek dat de voorbije 10 jaar in België ondernomen is, zal vanaf februari 2007 terug te vinden
zijn in een database op de website van Sophia vzw, www.sophia.be.
4