Naakt in jongerenvoorstellingen - Steunpunt Jeugd

More documents

Recommendations

Info

De nieuwe preutsheid Naakt op het toneel is niet nieuw. Bij de oude Grieken was er al naakt op het toneel te zien. In de Renaissance in de zestiende eeuw was het ook courant. En in meer postmoderne stukken is naakt op het toneel vaak een manier om een vervreemdingseffect te bereiken. De manier waarop het publiek op die naaktscènes reageert, verschilt evenwel van tijd tot tijd. Zeker als het om theatervoorstellingen met jongeren gaat. De laatste jaren is er een duidelijke shift te merken naar meer terughoudendheid. In het bewuste stuk in De Morgen heeft Jo Roets, artistiek leider van theatergezelschap Laika, het over ‘de nieuwe preutsheid’: “Wij hebben het zelf ook al een paar keer meegemaakt dat er bij allochtone jongeren controverse ontstaat over bepaalde scènes. Meestal is dat heel wisselend: een man in een onderbroek zal geen problemen opleveren, maar als een blonde actrice iets te veel met haar kont schudt, voel je meteen dat het een item wordt. En dat gaat om jongeren van ouder dan vijftien.” Marij De Nys heeft de dagelijkse leiding bij het Brusselse kunstenhuis BRONKS, en is er verantwoordelijk voor de educatieve voorstellingen in het secundair onderwijs. Voor haar geldt een duidelijk onderscheid tussen kindervoorstellingen en stukken voor jongeren. Zij spreekt zich genuanceerd uit: “Het is moeilijk om over ‘jongeren’ in het algemeen te spreken. Er zijn evenveel manieren om naar naakt in voorstellingen te kijken als er soorten jongeren, opvoedingen, achtergronden en contexten zijn. Maar dat is bij volwassenen niet “Misschien schamen ze zich gewoon voor hun eigen lichaam.” Boris Cruyssaert (Sensoa) anders. De achtergrond, religie of cultuur bepalen mee hoe je naar een voorstelling kijkt. Leerlingen voor wie naakt in het dagelijkse leven of door hun religieuze overtuiging taboe is, zullen het erg moeilijk hebben om naakt in een voorstelling in de juiste dramatische context te plaatsen. Hetzelfde zie je trouwens bij leerlingen die worstelen met hun eigen lichaam of seksualiteit.” Preutsheid uit schaamtegevoel “Het is ons ook al opgevallen dat de huidige generatie jongeren relatief conservatief is in haar opvattingen”, vertelt Boris Cruyssaert, persverantwoordelijke bij Sensoa. “Jongeren en naaktheid blijft een moeilijk huwelijk. Het lichaam van jongeren is in volle ontwikkeling. Ze groeien en veranderen. Sowieso gaat dat gepaard met een zekere preutsheid, en hebben ze niet veel zin om hun eigen lichaam te tonen. Dat was vroeger ook zo. Toen onze generatie samen douchte in clubverband, deden we dat ook niet omdat we dat zo leuk vonden. Daarom kan je je de vraag stellen of die preutsheid van jongeren zo nieuw is. Misschien schamen ze zich gewoon voor hun eigen lichaam, waaraan ze nog niet gewend zijn. Dat is op zich niet zo uitzonderlijk.” In een theatervoorstelling biedt eerlijk naakt een tegenwicht voor de hyperkapitalistische, op reclame gerichte maatschappij waarin de westerse jongeren opgroeien.” Bij BRONKS vinden ze ‘eerlijk naakt’ net een argument voor dat schaamtegevoel: “In een theatervoorstelling biedt eerlijk naakt een tegenwicht voor de hyperkapitalistische, op reclame gerichte maatschappij waarin de westerse jongeren opgroeien”, legt Marij De Nys uit. “Het meeste naakt waarmee zij worden geconfronteerd in de media houdt hen een toekomstbeeld voor dat nauwelijks bereikbaar is. Hen leren kijken naar hoe een man of vrouw er werkelijk uitziet, helpt hen ook om zichzelf te aanvaarden zoals ze zijn.” Naakt aankondigen? “Het soort naakt bepaalt de reacties die je krijgt. En bovendien is de context van de voorstelling zelf erg belangrijk”, gaat De Nys verder. “Wanneer de leerlingen naar een schoolvoorstelling gaan kijken, zitten ze daar in principe ‘omdat het moet’ en niet uit vrije wil. Als ze tijdens zo’n voorstelling worden geconfronteerd met inhoud die ze moeilijk kunnen plaatsen, of waar ze net een heel duidelijke visie op hebben, is dat niet hun keuze geweest. Dat bepaalt zeker mee hun reactie. Bovendien willen sommige jongeren zich bij schoolvoorstellingen al eens profileren tegenover hun klasgenoten.” Daarom kiezen ze er bij BRONKS voor om elke schoolvoorstelling die bij hen wordt getoond in de klassen te gaan inleiden. Doordat ze de juiste sleutels krijgen aangereikt, kunnen jongeren zo > 1 De Morgen van 13/01/2012 + cultuur + 5 I KRAX +
KRAX + I 6 + cultuur + Danny Theuwis van 30CC ondervindt geen verschillen tussen allochtone en autochtone jongeren. “Er zijn evenveel manieren om naar naakt in voorstellingen te kijken als er soorten jongeren, opvoedingen, achtergronden en contexten zijn.” veel meer uit een theaterervaring halen dan gewoon ‘een namiddag geen les’. Daarnaast leren ze op die manier ook het medium ‘theater’ kennen. “Als er naakt wordt getoond zal ik dat soms op voorhand zeggen, maar soms ook niet”, vertelt De Nys. “Het hangt af van de school, de leeftijd van de leerlingen en van de voorstelling. In bepaalde gevallen is het zo dat je, door erbij stil te staan in de inleiding, de klemtoon te veel op het naakt legt, en daardoor de focus van het geheel weghaalt. Soms is het echter nodig dat de jongeren op voorhand worden ingelicht, omdat je weet dat de reacties in de zaal te veel zullen storen of eveneens de focus van het geheel zullen weghalen. Ervoor zorgen dat de scholen in voor hen gepaste voorstellingen terechtkomen is zowel voor de leerlingen als voor de artiesten en de vertelling opportuun. De juiste educatieve omkadering zorgt er bovendien voor dat de leerlingen niet met vragen of frustraties hoeven te blijven zitten. We nemen wat dat betreft graag onze verantwoordelijkheid op. Dat het een keer misgaat kan je niet altijd voorzien, maar daaruit leren we dan wel weer bij voor de toekomst.” Labels als oplossing? Bij films en computergames bestaat er een systeem van labels, waarmee aan de jongeren en hun ouders wordt aangegeven dat er naakt te zien zal zijn. Boris van Sensoa vindt zo’n systeem weinig zinvol voor theater. “Ik kan me moeilijk voorstellen dat leerkrachten of jongerenwerkers die naar het theater gaan, zomaar de eerste de beste voorstelling uitkiezen. Ze maken meestal een heel bewuste keuze, afhankelijk van wat de jongeren iets kan bijbrengen. Is het nodig om daar meteen labels op te kleven? Zoiets kan je ook een vorm van censuur noemen. Het hangt ervan af over welke soort jongeren we spreken, of er vooraf een gesprek is geweest… Er zijn zoveel zaken die in overweging moeten worden genomen. Een label zou dan te kort door de bocht zijn.” Anders voor autochtonen en allochtonen? “In Brussel zeg ik het de laatste jaren echter vaker wel dan niet”, klinkt het bij BRONKS. “Dat komt omdat de ervaring leert dat er steeds meer leerlingen vanuit hun cultuur of religie de ogen sluiten of geschokt reageren op naakte acteurs of actrices. Terwijl dat naakt gewoon een deel van een verhaal is, een verhaal dat hen iets kan bijbrengen.” “Maar ik vind dat we als Brussels jeugdtheater daar zeker een opvoedende rol in spelen, zonder dat we belerend willen zijn. Het is een deel van onze missie om de jongeren hun blik op de wereld te verruimen, hun kritische zin aan te wakkeren, zonder zich te verliezen in haat of onverdraagzaamheid, los van religie of culturele achtergrond”, aldus Marij De Nys. “Wij hebben nog niet ervaren dat jongeren van vreemde afkomst meer problemen zouden hebben met naakt in jongerenvoorstellingen,” vertelt Danny Theuwis, programmator muziek en literatuur van 30CC, het cultuurcentrum van Leuven, “maar we proberen die dingen wel op te vangen.” Naakt in jongerenvoorstellingen vindt hij geen probleem, op voorwaarde dat het bij het artistiek en creatief proces van een voorstelling hoort. “Jongeren zijn bij voorstellingen met naakt erin vaak conservatiever dan volwassenen.” Ook hij wijst erop dat mensen met een verschillende afkomst of religie op een verschillende manier zullen reageren. “Dat is bij naakt zo, maar evengoed voor andere thema’s.” In KVS loopt momenteel een voorstelling over het leven van Muhammad Ali. Het wordt gebracht door allochtone jongeren en boksers. Een van de thema’s die aan bod komen, is de rol van de vrouw. “Als je die voorstelling ziet, begrijp je de cultuurverschillen heel snel. Maar die voorstelling is wel een zeer mooi voorbeeld van hoe je vandaag een voorstelling maakt met jongeren in Brussel. En hoe scherp de tegenstellingen soms zijn.”
Page 1: KRAX + I 4 + cultuur + + c ult u ur

Naakt in jongerenvoorstellingen - Steunpunt Jeugd

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?