presentatie dr. W.J. van Son Lees voor - Umcg
presentatie dr. W.J. van Son Lees voor - Umcg
presentatie dr. W.J. van Son Lees voor - Umcg
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Thema: Nierziekten<br />
Als nieren falen faalt er veel,<br />
maar het leven gelukkig niet,<br />
deel 2: Transplantatie<br />
Dr. Willem <strong>van</strong> <strong>Son</strong><br />
Internist – nierarts<br />
UMC Groningen
Nierfunctiever<strong>van</strong>gende behandeling<br />
Kunstnier of buikvliesspoeling<br />
Transplantatie<br />
Voor overgrote deel <strong>van</strong> de patiënten: de beste oplossing:<br />
Patiënten leven langer<br />
Betere kwaliteit <strong>van</strong> leven
Middenrif<br />
Bijnier<br />
Nier<br />
Nierslagader<br />
Nierader<br />
Grote holle<br />
ader<br />
Aorta<br />
Urineleider<br />
Bekkenkam<br />
Urine<br />
zieke nieren<br />
Lange rugspier<br />
(“het haasje”)<br />
Baarmoeder<br />
Blaas<br />
Plasbuis<br />
Urineleider<br />
getransplanteerde nier<br />
Dus: maar een nier wordt getransplanteerd en op een andere plaats!
Wie komen in aanmerking <strong>voor</strong> een transplantatie?<br />
Is er een leeftijdsgrens?<br />
Grens schuift steeds meer naar boven!:<br />
“Old for old (oud <strong>voor</strong> oud) programma”<br />
Voorwaarden:<br />
Algemene conditie (hart en longen, bloedvaten e.d.<br />
moet “voldoende” zijn)<br />
Uitvoerig <strong>voor</strong>bereidend onderzoek waaronder hart,<br />
longen, infectiebronnen (o.a. gebit) etc.<br />
Bloedgroep, ook de speciale “transplantatie-bloedgroepen”<br />
(erfelijke eigenschappen, “streepjescode”)
Niertransplantatie programma UMCG<br />
120 - 130 niertransplantaties per jaar<br />
(ook nier/alvleesklier, nier/lever combinaties)<br />
Minder afstoting: 10 % i.p.v. of 30%<br />
“Over afstoting gesproken”!<br />
6
Aantal nieren dat na 1 jaar nog functioneert<br />
UMCG<br />
1-year graft survival %<br />
100<br />
97<br />
90<br />
88<br />
89<br />
87<br />
84<br />
75<br />
94-96 96-98 98-00 00-02 02-04 04-05<br />
year of transplantation<br />
Jaar dat transplantatie uitgevoerd is
Geschiedenis <strong>van</strong> transplantatie<br />
De heilige Cosmas en Damiaan
Parijs, kerstavond 1952
Joseph E. Murray<br />
(Boston)<br />
1954 : eerste succesvolle niertransplantatie<br />
(erfelijk gelijke tweeling)<br />
Nobelprijs in 1990<br />
Nog veel problemen op te lossen, o.a.:<br />
Bijwerkingen <strong>van</strong> de medicijnen die noodzakelijk zijn<br />
bij een transplantatie<br />
Het donortekort<br />
Op den duur achteruitgang <strong>van</strong> nierfunctie
Afstoting: de nier wordt niet als “eigen”<br />
herkent door het afweersysteem <strong>van</strong> de patiënt<br />
Je moet het afweersysteem “foppen”<br />
Afweeronder<strong>dr</strong>ukkende medicijnen<br />
Keerzijde: veel bijwerkingen!<br />
O.a. infecties, suiker, botproblemen,<br />
verhoogde kans sommige vormen <strong>van</strong> kanker
afweer<br />
.<br />
kans op infecties
Medicijnen om afstoting te <strong>voor</strong>komen: meer infecties<br />
Vaak met bacteriën, virussen en schimmels waar je met<br />
een normaal werkend afweersysteem weinig last hebt<br />
waterpokken<br />
gordelroos<br />
koortslip<br />
Herpesvirussen<br />
Maar ook: vroeger doorgemaakte TBC (zelfs onopgemerkt)<br />
kan door deze medicijnen weer actief worden!!
Tekort donororganen<br />
Wachttijd 4 – 5 jaar!
Wachtlijst Eurotransplant (ET)<br />
18000<br />
16000<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
wachtlijst<br />
overleden donor<br />
levende donor<br />
69<br />
81<br />
89<br />
93<br />
96<br />
99<br />
2002<br />
2005<br />
Toename o.a. door accepteren <strong>van</strong> de oudere patiënt
Transplantatie <strong>van</strong> de oudere patiënt<br />
Wachtlijst nier in Nederland per 31-12-2008<br />
Totaal: 935 patiënten<br />
56 – 65 jaar: 267 patiënten (28,5 %)<br />
Ouder dan 65 jaar: 144 (15,4 %)<br />
43,9 % !<br />
Bron: jaarverslag Nederlandse Transplantatiestichting 2008<br />
16
Transplantatie <strong>van</strong> de oudere patiënt<br />
aderverkalking<br />
Grote bij<strong>dr</strong>age wachtlijst<br />
door oudere patiënt aderverkalkingnierziekte<br />
en nierziekte door<br />
“ouderdoms- suiker” (diabetes type 2)<br />
17
Tekort donororganen<br />
“De grote donorshow”
Oplossing donorprobleem: niertransplantatie<br />
met nieren <strong>van</strong> levende donoren<br />
Nieroverleving nieren <strong>van</strong> levende donoren beter dan<br />
met nieren <strong>van</strong> overleden donoren<br />
Resultaten het beste indien iemand nog niet in dialyse is<br />
Onderzoek wijst uit: donatie veilig <strong>voor</strong> de donor!
Oplossing donorprobleem: niertransplantatie<br />
met nieren <strong>van</strong> levende donoren<br />
ZATERDAG 24 FEB. 2007
Tekort donororganen
Oplossing donorprobleem: niertransplantatie<br />
met nieren <strong>van</strong> levende donoren<br />
Ouders die doneren naar kinderen, broer/zus<br />
Maar ook: echtgenoten/partners<br />
Collega’s, vrienden<br />
Samaritaanse donoren
Maar hoe zit het dan met de erfelijke eigenschappen die<br />
zoveel mogelijk gelijk moeten zijn tussen donor en de<br />
ont<strong>van</strong>ger <strong>van</strong> de nier?
Nier <strong>van</strong> levende donor vergeleken nier overleden<br />
donor<br />
% nieren die functioneren<br />
nieren <strong>van</strong> overleden donoren<br />
aantal verschillen in erfelijke f.<br />
0<br />
6<br />
Tijd na transplantatie<br />
verschil<br />
verschil<br />
verschil<br />
verschil<br />
verschil<br />
verschil<br />
verschil
Nier <strong>van</strong> levende donor vergeleken nier overleden<br />
donor<br />
% nieren die functioneren<br />
Levende donor<br />
?<br />
Levende donoren<br />
Overleden donoren<br />
aantal jaren na transplantatie
Nier <strong>van</strong> levende donor vergeleken nier overleden<br />
donor<br />
Overlijden: naast geboorte meest <strong>dr</strong>amatische<br />
gebeurtenis in het leven.<br />
Het lichaam verzet zich<br />
Hersendood geeft beschadiging aan niercellen (“ontsteking”)<br />
Hierdoor is de nier kwetsbaarder <strong>voor</strong> schade die komen gaat<br />
(buiten het lichaam geweest, operatie, afstoting, infectie etc.
Nieren <strong>van</strong> levende donoren als oplossing<br />
Hoe gaat dat dan?, is het geen grote operatie?
Oplossing donorprobleem: niertransplantatie<br />
met nieren <strong>van</strong> levende donoren<br />
Zoals het vroeger ging…….
Litteken operatie nu!
Nier verwijderen met kijkoperatie (laparoscopie)
“Nier in het bakje”
urineleider
“Klemmen los”: nier goed <strong>van</strong> bloed <strong>voor</strong>zien
Kan dat wel: een nier verwijderen<br />
<strong>voor</strong> transplantatie?<br />
Kandidaat <strong>voor</strong> geven nier bij leven:<br />
Zeer grondig onderzoek <strong>van</strong> tevoren of hij/zij nier<br />
wel kan afstaan.<br />
Grondig lichamelijk onderzoek<br />
Uitgebreid bloedonderzoek o.a. nierfunctie, suiker en<br />
transplantatie-bloedgroepen, urineonderzoek<br />
Uitgebreid foto's o.a. <strong>van</strong> de nieren
Kan dat wel: een nier verwijderen<br />
<strong>voor</strong> transplantatie?<br />
Nier heeft enorme reserve!<br />
Wel afhankelijk <strong>van</strong> “kwaliteit <strong>van</strong> de nier”<br />
of<br />
Goede reserve aanwezig: veilige procedure.
Donornaonderzoek: geven <strong>van</strong> nier indien zorgvuldig<br />
onderzocht is veilig<br />
Altijd klein risico: goede <strong>voor</strong>lichting noodzakelijk<br />
“Nierdonoren leven langer”<br />
Dr. Fehrman-Ekholm
Ik dank U <strong>voor</strong> Uw aandacht.
Change language