Molecular Science & Technology - Faculteit der Wiskunde en ...

De alumni van
Molecular Science & Technology
vertellen
Leids Instituut voor Chemisch Onderzoek

Bekijk je
mogelijkheden
op onze website
www.studereninleiden.nl
en vind je
studie
De afgestudeerde MST-er heeft een goede doorstroming
naar meerdere masteropleidingen, zoals Chemistry, Chemical
Engineering, Industrial Ecology en Life Science & Technology.
Binnen de masters bestaan specialisaties gericht op onderzoek,
het bedrijfsleven, communicatie en educatie. Wie niet kiest
voor een promotietraject, kan aan de slag bij de overheid, in het
bedrijfsleven, in musea of in het onderwijs. Denk daarbij aan:
* Onderzoeksinstituten en onderzoeksafdelingen van bedrijven
* Patentbureaus
* Beleids- en adviesfuncties
* Musea en publieke instellingen
* Wetenschapsjournalistiek
INHOUD
Studenten Molecular Science & Technology
worden breed opgeleid in twee academische
omgevingen met hun eigen accenten.
De combinatie van vakkennis, academische en
communicatieve vaardigheden, ontwikkeld in
een multidisciplinaire onderzoeksomgeving,
vormen een gewilde eigenschap voor werkgevers.
Veel van onze studenten ontwikkelen
zich volledig in het doen van wetenschappelijk
onderzoek; het leren onderzoeken vormt de
rode draad in de moderne opleiding. Niet alle
afgestudeerden kiezen voor een onderzoekstraject.
Ze benutten hun specialisatie bijvoorbeeld
in het bedrijfsleven en gebruiken wetenschappelijke
kennis om commerciële initiatieven te
ontwikkelen. Anderen leren hun vakkennis
professioneel over te dragen in de communicatie
of middels educatie.
Allemaal hebben ze gemeen dat ze geïnteresseerd
zijn in nieuwe ontwikkelingen, open
staan voor andere inzichten en een grote
mate van betrokkenheid
hebben bij mens en
maatschappij.
wat gebeurt er
op het instituut:
lic.leiden
univ.nl
Check alumni
bijeenkomst op
www.luf.nl
Deze brochure bevat bijdragen van een aantal Leidse
MST-studenten die tussen 1984 en 2011 zijn afgestudeerd.
Deze oud-studenten hebben kort voor of na hun afstuderen
een baan gevonden en nadien carrière gemaakt. Hun verhalen
geven een beeld van de mogelijkheden na het volgen van de
studie Molecular Science & Technology.

Werken na je studie
Welke kanten kan je allemaal op met je studie en wat voor banen horen daarbij?
Esther Verhoeven
Adviseur Life Sciences & Health
bij Agentschap NL
Marc Robillard
Senior Scientist bij Philips
Research
Anna Hotze
Manager Analytical Method
Development bij OctoPlus
Roland Kanaar
Hoogleraar moleculaire
stralengenetica aan het
Erasmus Medisch Centrum
Angela den Dunnen
Promovendus aan de
Universiteit Leiden
Wilfred van der Donk
Professor scheikunde bij
de Universiteit van llinois
1
Marnix ten Kortenaar
Eigenaar Dr Ten
Siet van den Wildenberg
Postdoc bij de
Universiteit Leiden
Martijn de Koning
Research Scientist bij TNO
Stella van Boom
Docent en stagecoördinator
farmakunde bij de Hogeschool
Utrecht

Profiel
Een faculteit om te ontdekken
De opleiding Molecular Science & Technology is een brede opleiding waarin zowel de
studenten die geïnteresseerd zijn in de moleculaire als de technologische aspecten van
de scheikunde hun draai kunnen vinden. Het bijzondere aan deze Leids-Delftse opleiding
is dat twee wetenschappelijke culturen bij elkaar komen; je krijgt les van docenten die
ook onderzoeker zijn.
2
Het Leidse Bioscience Park is een bruisend centrum
met activiteiten, variërend van de fabricage van satellieten
tot kunstheupen. De scheikundigen in het Leids
Instituut voor de Chemie hebben intensief contact met
deze bedrijven en onderzoeksinstituten en kennen
ook een uitgebreid internationaal netwerk. Studenten
verrichten hun onderzoek niet alleen binnen het instituut
maar ook in het buitenland. Ook verwelkomen
we jaarlijks vele gastdocenten.
Het Leids Instituut voor Chemie speelt een trekkersrol
in het samenbrengen van onderzoeksgroepen in het
Cell Observatory. Hier wordt het leven onder meer op
cellulair niveau onderzocht. In het Cell Observatory
delen onderzoekers hun experimentele faciliteiten
en expertise om samen onderzoek op topniveau te
kunnen realiseren. In zo’n omgeving kun je al in het
2 e jaar van je studie terechtkomen.
Na een studie MST ligt de wereld voor je open.
De combinatie van vakkennis en academische vaardigheden
maakt afgestudeerden aantrekkelijk voor veel
werkgevers. Je vindt scheikundigen dan ook overal.
Soms worden eigen vindingen direct gecommercialiseerd
in het Bioscience Park of daarbuiten.
In dit boekje lees je de verhalen van een aantal MSTen
Scheikundealumni en hun carrièrepaden tot nu toe.

Molecular Science & Technology, wat kun je er mee?
Afgestudeerde MST-ers vertellen
Deze brochure bevat een aantal bijdragen van MST- en scheikundestudenten die tussen
1984 en 2011 zijn afgestudeerd. Deze oud-studenten hebben kort voor of na hun
afstuderen een baan gevonden en nadien carrière gemaakt.
“Wat kun je eigenlijk worden als scheikundige?” is
een vraag die veel wordt gesteld en die niet zomaar te
beantwoorden is. Scheikunde is de centrale wetenschap
die aan de basis staat aan het leven om ons heen.
De opleiding Molecular Science & Technology van
de Universiteit Leiden en de Technische Universiteit
Delft is een unieke, brede studie die een basis vormt
voor talloze carrièrepaden. We leiden de toekomstige
onderzoekers, onderwijzers en vormgevers van de
maatschappij op. Moleculair technologisch inzicht en
vernuft proberen we over te brengen op telkens nieuwe
groepen studenten, die op hun beurt moleculen en
technologieën zullen ontwikkelen die ons leven sterk
beïnvloeden. Denk eens aan plastic, asfalt, medicijnen
en waterzuivering.
In deze brochure laten we een aantal studenten terugblikken
en vertellen over hun opleiding en de periode
erna. Zij geven hun antwoord op de vraag waar
scheikundigen terecht kunnen komen en voor
welke carrière zij hebben gekozen.
Opleidingscoördinator MSc Chemistry
Leiden, 2011
3

Esther Verhoeven
Adviseur Life Sciences & Health bij Agentschap NL
4
Na mijn studie Scheikunde (1993-1997) deed ik
promotieonderzoek op het gebied van het mechanisme van
DNA repair. In 2003 werd ik postdoc bij het LUMC en
sinds 2006 werk ik bij Agentschap NL.

Agentschap NL is een overheidsorganisatie. Als onderdeel van het Ministerie van
Economische Zaken, Landbouw en Innovatie houden we ons onder meer bezig met
het uitvoeren van overheidsbeleid. Binnen mijn afdeling informeren en adviseren we
wetenschappers, onderzoeksinstituten en bedrijven die voor hun onderzoek op het
gebied van Life Sciences & Health Europese financiering nodig hebben.
Tijdens mijn postdoc bij het LUMC
onderzocht ik de interactie tussen DNA
repair en transcriptie. Tot mijn eigen
verbazing kwam ik er in die periode achter
dat ik behoefte had aan meer afwisseling
en verbreding in mijn werk en daarop
besloot ik een baan buiten de wetenschap
te zoeken. Dat was nog best lastig, want
wat wilde ik dan? Bij het Agentschap NL
(toen nog SenterNovem) ben ik aan de
slag gegaan op de afdeling EG-Liaison
als adviseur Life Sciences & Health. Als
National Contact Point (NCP) adviseer ik
wetenschappers bij hun aanvragen voor
Europese subsidies. Deze baan is een schot
in de roos. Het biedt de afwisseling die ik
als wetenschapper zo miste.
Ik ben meestal vanaf het eerste moment
betrokken bij de projectideeën van wetenschappers.
De inhoud probeer ik zo goed
mogelijk aan te laten sluiten bij de wensen
van het Europese subsidieprogramma.
Om goed advies te kunnen geven, lees
ik de projectvoorstellen voordat ze
worden ingediend. Met de onderzoekers
bespreek ik hoe ze het beste hun onderzoeksvoorstel
kunnen formuleren of hun
idee kunnen aanpassen, zodat ze zoveel
mogelijk kans maken op financiering.
Ook adviseer ik ze bij het vinden van
projectpartners in binnen- en buitenland.
Ik vind het geweldig als ik mensen verder
kan helpen en helemaal als ze door mijn
bijdrage de gewenste financiering kunnen
binnenhalen.
Om te kunnen adviseren, lees ik veel over
lopende en afgeronde wetenschappelijke
projecten. Ook geef ik trainingen aan
onderzoekers die een aanvraag willen
indienen en ben ik trainingscoördinator.
Regelmatig deel ik ervaringen in Brussel
met mijn buitenlandse collega-NCP’s,
zodat we van elkaar kunnen leren en
elkaar kunnen helpen bij het ondersteunen
van onze klanten. In mijn werk is geen
dag is hetzelfde. Mijn wetenschappelijke
achtergrond is een enorme meerwaarde
in deze functie. Daardoor kan ik mij goed
verplaatsen in de problemen van onderzoekers
en kan ik meedenken over de
inhoud van hun project.
Op de middelbare school vond ik scheikunde
het leukste vak, vooral de moleculaire
biologie. Ik had ook kunnen kiezen
voor een studie Biologie, maar de hardcore
science van Scheikunde trok me meer. Ik
denk dat je vooral moet gaan studeren wat
je leuk vindt, want je kunt niet weten hoe
de wereld, je interesses en de arbeidsmarkt
er over tien jaar uitzien. Ik heb vooral
mijn hart gevolgd.
De opleiding Scheikunde aan de universiteit
was precies zoals ik verwachtte, al
was het in het begin vrij algemeen. Ik heb
met veel plezier in Leiden gestudeerd en
vond het heerlijk om op kamers te gaan.
Mijn stage vond ik het leukst. Vooral het
doen van fundamenteel onderzoek in
het lab fascineerde me. Die academische
vrijheid zonder targets. In die tijd besloot
ik te gaan promoveren en te beginnen aan
een carrière in de wetenschap. Nu ik geen
onderzoek meer doe, mis ik het soms, al
blijf ik goed op de hoogte en betrokken
bij wetenschappelijk onderzoek door de
mensen die ik spreek en de vele onderzoeksvoorstellen
die ik mag lezen.
5

Marc Robillard
Senior Scientist bij Philips Research
Philips staat bekend om de ontwikkeling van verlichting, lifestyle- en wellness
producten en apparatuur voor health care. We willen producten maken waarmee
het leven van de consument of patiënt beter wordt. Bij Philips Research werken veel
mensen van de Universiteit Leiden. Met een frisse blik geven ze nieuwe impulsen aan
onderzoeken, die moeten leiden tot uitvindingen en uiteindelijk tot nieuwe producten
om op de markt te brengen.
6
Als promovendus werkte ik aan het verbeteren
van platinacomplexen die zouden
kunnen dienen als antikankertherapie,
maar dan met minder bijwerkingen.
Ook heb ik een serie nieuwe moleculen
gemaakt en getest op kankercellen, om
te kijken of die een beter effect hadden.
Daarnaast heb ik een nieuwe manier
gevonden om in korte tijd zo veel mogelijk
nieuwe platinacomplexen te produceren.
Want hoe meer je er kunt maken, des te
meer kans heb je op een snel en positief
resultaat.
Op de afdeling Biomolecular Engeneering
Bij Philips Reseach onderzoek ik hoe we
met nieuwe chemische stoffen tumoren
of andere ziektes in het lichaam kunnen
opsporen en zichtbaar maken met de
scanners en met de software die Philips al
verkoopt. Ik onderzoek specifiek de radiotherapie
voor kanker. Met een bijzondere
chemische reactie in het lichaam van de
patiënt kunnen we koppelingen maken,
waardoor we heel selectief alleen de tumor
kunnen bestralen en het gezonde weefsel
ongemoeid laten. Onlangs hadden we
enkele successen in ons onderzoek, waardoor
we nu in een spannende fase zitten.
In lijn met het beleid van Philips Research
voor Open Innovatie zijn we op zoek naar
mede-investeerders en een farmaceutische
of biotechpartner voor een mogelijk
klinisch traject.
In ons projectteam doet ieder zijn eigen
proeven en presenteert zijn resultaten aan
de collega’s. Daarnaast lezen we veel over
ontwikkelingen binnen het vakgebied en
gaan we naar congressen om te leren van
de researchuitkomsten van anderen. Af
en toe heb ik een goed en baanbrekend
idee. Het is fantastisch als de daarvoor
benodigde tests slagen, er een patent wordt
aangevraagd en het verder in ontwikkeling
wordt genomen.
Als jonge jongen mocht ik al met mijn
vader mee naar het laboratorium, hij was
hoogleraar scheikunde. Ik hielp hem,
mocht bacteriën kweken, glas blazen. Toen
ik een studie moest kiezen, wist ik dus dat
scheikunde in het echt veel leuker was dan
op school. De opleiding was nog interessanter
dan ik had gedacht en het proeven
doen vond ik het mooist. Omdat ik het
studeren zelf niet zo ingewikkeld vond, gaf
dat me veel ruimte voor het studentenleven
in de kroeg en bij de studentenvereniging.
Ook met de scheikundegroep was
het altijd erg gezellig, sociaal gezien had ik
het best druk.
Ik had altijd voor ogen dat ik later
gemakkelijk een mooie baan zou krijgen
bij bijvoorbeeld Shell of Akzo. Toen bij
sollicitaties bleek dat het toch niet zo
eenvoudig was, omdat bedrijven hun
researchfuncties reserveerden voor PhD’s,
besloot ik te gaan promoveren. Dat is
uiteindelijk een goede stap geweest, die me
heeft gebracht waar ik nu ben.

Van 1990 tot 1996 heb ik in Groningen Scheikunde
gestudeerd, in de richting organische chemie.
Als promovendus koos ik voor Leiden. Na mijn tijd
bij Kreatech Diagnostics begon ik bij Philips als
bio-anorganisch chemicus.
7

Anna Hotze
Manager Analytical Method Development
bij OctoPlus
8
Ik studeerde Scheikunde in Leiden van 1994 tot 1999,
waar ik vervolgens bleef voor promotieonderzoek.
Daarna deed ik als postdoc (2003-2007) onderzoek
in Utrecht en Birmingham en sinds 2007 werk ik in het
bedrijfsleven bij OctoPlus.

OctoPlus werkt aan medicijnontwikkeling in opdracht van de farmaceutische industrie.
We ontwikkelen minuscule bolletjes van polymeer, waarin we het actieve medicijn
stoppen. Deze bolletjes worden geïnjecteerd bij de patiënt, waarna de werkzame stof
heel langzaam wordt afgeven aan het lichaam. Op deze manier werkt het medicijn beter
en geeft het minder bijwerkingen.
Ik vond scheikunde erg leuk op de middelbare
school. Mijn docent kon erg goed
concrete voorbeelden geven, waardoor
ik me goed het nut kon voorstellen van
hetgeen ik aan het leren was. Ik heb me op
open dagen door verschillende universiteiten
laten informeren over studies als
Chemische Technologie en Milieukunde,
zodat ik goed wist wat het inhield. Dat
raad ik iedereen zeker aan ook te doen,
want je studiekeuze is erg bepalend voor
je verdere leven. Het is belangrijk dat je de
opleiding echt leuk vindt, anders ga je een
zware tijd tegemoet en is het de vraag of
je het zal volhouden. Uiteindelijk heb ik
gekozen voor Scheikunde, omdat je met
deze opleiding alle kanten op kunt.
De eerste jaren van de opleiding kregen we
veel practica en scheikundevakken, maar
ook wiskunde en natuurkunde, wat me
wat tegenviel. Gelukkig wist ik dat ook die
vakken me een goede basis zouden geven
en dat het later boeiender zou worden,
met meer interessante keuzevakken. Het
tempo lag hoog en de dagen in het laboratorium
waren lang. In het derde jaar werd
ik bestuurslid van de studievereniging. Ik
was sponsorwerver voor de activiteiten
die we organiseerden, zoals borrels en
feestjes, studiegerelateerde bedrijfsuitjes
en symposia. Een hele leuke en gezellige
tijd. Een aantal mensen van toen zie ik
nog steeds.
Tijdens mijn stage in het vierde jaar deed
ik onderzoek naar de ontwikkeling van
nieuwe medicijnen voor kankerbestrijding
met het metaal ruthenium, wat minder
bijwerkingen zou moeten geven dan
de huidige medicijnen met het metaal
platina. Dit vond ik zo interessant dat ik
verder wilde in het onderzoek en ervoor
koos te promoveren. Toen ik jaren later
onderzoek deed in Birmingham, werd ik
benaderd door een recruiter voor een baan
als projectleider bij OctoPlus.
Het werken in een commercieel bedrijf
is heel anders dan op de universiteit. Je
bent bezig met de ontwikkeling van een
medicijn dat echt op de markt komt. Deze
toepasbaarheid vind ik erg prettig, net
als het werken in een team. In een bedrijf
heb je te maken met budgetten en werk
je voor klanten. En soms, als een project
niet succesvol genoeg blijkt, dan moet het
worden beëindigd.
Ik geef leiding aan de Analytical Development
Group. We werken nauw samen
met mensen in de Process Group die
het medicijn produceren. Wij meten of
hetgeen zij maken zuiver en stabiel is en
niet is aangetast tijdens de productie.
Voor elk medicijn ontwikkelen we een
nieuwe meetmethode, waarvan we moeten
kunnen aantonen dat deze echt meet
wat gemeten moet worden. We moeten
kunnen garanderen dat de patiënt straks
zuivere medicijnen krijgt toegediend. Als
manager vind ik het leuk mijn mensen aan
te sturen en ze goed te laten functioneren,
op een plek die bij ze past. Het geeft me
een goed gevoel als we samen een project
succesvol afronden. Ik ben nu meer bezig
met bedrijfkundige aspecten, maar sta nog
dicht bij de inhoud van het werk. Daarbij
heb ik nog dagelijks profijt van mijn
opleiding.
9

Marnix ten Kortenaar
Eigenaar Dr Ten
Dr Ten ontwikkelt toegepaste proces- en productinnovaties binnen de wereld van
water, sport, voeding en energie. Onze creatieve uitvinders en wetenschappers
bedenken nieuwe producten die nuttig en bruikbaar zijn. We werken onder andere
voor het MKB, voor sportgerelateerde organisaties en met grotere bedrijven
voor het Ministerie van Economische Zaken. Dat doen we zelfstandig, maar ook in
samenwerking met de universiteit.
10
De wetenschappers van Dr Ten bedenken
en ontwikkelen nieuwe producten als
batterijen, waterzuiveringssystemen en
koel- en afvalwarmtesystemen. We vinden
het belangrijk dat onze uitvindingen iets
toevoegen aan de maatschappij en het leven
gemakkelijker maken. Zo betekenen onze
nieuwe oplaadbare en schone zinkbatterijen
vooruitgang voor Afrika. Daar hebben
ze geen elektriciteitsnet voor opslag zoals in
Nederland, maar kan de batterij uitkomst
bieden. De zonne-energie die in Afrika in
eenvoudige huisjes wordt verkregen met
zonnepanelen, kan binnenkort worden
opgeslagen met onze batterij en bewaard
voor gebruik op een later moment. Ook
werken we aan een variant van de batterij,
bestemd voor elektrische auto’s. Wel moet
deze veel goedkoper zijn dan de huidige
lithiumbatterij en de auto moet er tenminste
500 kilometer mee op weg kunnen.
De interesse voor batterijen had ik al
tijdens mijn studie in 1993. Toen deed ik
er veel onderzoek naar en ik ben er ook
op afgestudeerd. Zodra mijn eigen bedrijf
stond, ging ik er graag mee verder. We
hebben ondertussen de eerste prototype
batterijen, die gaan we nu testen. We zijn
erg tevreden over de ontwikkelingen en
zien uit naar de echte productie, hopelijk
komend jaar. Toch duurt het best lang van
idee tot werkelijk product. Je moet veel
stappen door als onderzoek, het vinden
van financieringen en leveranciers en
je moet passende materialen zoeken en
uitproberen. Soms zou je willen dat het
sneller gaat, omdat je zo enthousiast bent
over je ideeën.
Voordat ik naar Leiden kwam, studeerde
ik een jaar farmacie in Utrecht. Omdat
dierproeven en het snijden in weefsel me
niet lagen, besloot ik te switchen. Leiden
was lekker dichtbij en niet zo massaal
als Utrecht. Ik wist toen al dat ik graag
concreet onderzoek wilde doen, waarbij
het resultaat gemakkelijk kan worden
toegepast. Het was een goede keuze, want
mijn hart ligt echt bij scheikunde. Ik
adviseer mensen die bezig zijn met hun
studiekeuze ook vooral hun hart te volgen.
De kennis van chemie en natuurkunde die
ik heb verkregen op de universiteit helpt
me nog steeds elke dag in mijn werk.
Ik heb mijn studie gecombineerd met een
schaatscarrière. Ik moest hard trainen
voor de Olympische Spelen van Nagano en
had daardoor weinig tijd voor een studentenvereniging.
Mijn sociale leven vond
vooral plaats op de schaatsbaan. Mijn
inspanningen daar hadden wel resultaat,
want ik werd tiende op de vijf kilometer.
Toen ik na jaren werken bij commerciële
bedrijven eenmaal de stoute schoenen
had aangetrokken en mijn eigen bedrijf
startte, verliep alles heel voorspoedig. De
klanten kwamen direct, vooral door mijn
netwerk in de sport. Mijn eerste opdrachten
hadden te maken met toegepaste
productinnovatie voor schaatsen. Zo vond
ik eens uit dat een dunne schaats beter
glijdt dan een dikke schaats en dat had
zelfs Olympisch goud voor Nederland als
resultaat. Omdat ik wat wilde betekenen
op het gebied van duurzaamheid en voor
de wereld, heb ik de ontwikkeling van de
zink-zuurstofbatterij en de watersystemen
weer opgepakt. En met plezier!

Na mijn studie Scheikunde (1989-1994) heb ik onderzoek
gedaan en ben ik gepromoveerd in Delft in fysische chemie
(1994-1999). Voordat ik in 2008 mijn eigen bedrijf begon,
werkte ik in R&D bij Essent, Friesland Campina en DSM.
11

Martijn de Koning
Research Scientist bij TNO
12
Ik studeerde Scheikunde van 1993 tot 1998 in
de richting organische chemie. Daarna deed
ik promotieonderzoek en werd ik postdoc in
Leiden. Sinds 2006 werk ik bij TNO.

TNO is een onafhankelijke onderzoeksorganisatie die op een innovatieve manier kennis
ontwikkelt voor praktische toepassingen. Hiermee kunnen bedrijven innoveren en
nieuwe producten creëren die het leven aangenamer en waardevoller maken. Ook helpt
de kennis bij het vinden van antwoorden op de vragen die de samenleving stelt. De
thema’s waarbinnen TNO opereert zijn: Gezond Leven, Industriële Innovatie, Integrale
Veiligheid, Energie, Mobiliteit, Gebouwde Omgeving en Informatiemaatschappij. TNO
werkt voor onderzoek nauw samen met bedrijven en universiteiten.
Ik had op het vwo een enthousiaste
scheikundelerares en vond scheikunde het
boeiendst van alle bètavakken. Met veel
belangstelling luisterde ik naar de verhalen
over moleculen, de bouwstenen van
het leven. Dat je de structuur ervan kunt
veranderen en naar je hand kunt zetten,
fascineerde me toen al.
Op open dagen kreeg ik een indruk van de
opleidingen en kon ik zien hoe het er aan
toe ging op de universiteit. Ook mocht je
vragen stellen aan professoren en studenten
en kreeg je voorbeelden te horen, waardoor
je je een beetje een voorstelling kon maken
van de studie en je baan later. De scheikundeopleiding
vond ik best pittig. De vakken
die mijn interesse hadden, gingen natuurlijk
het makkelijkst en met discipline en
flink studeren gingen ook de moeilijke
uiteindelijk wel. Het was belangrijk de stof
goed bij te houden, want de hoeveelheid
was een stuk groter dan op de middelbare
school. Het lukt je op de universiteit niet
meer om pas een dag voor een tentamen te
beginnen met studeren. De practica in het
lab trokken me het meest en ik wist al snel
dat ik het onderzoek in wilde.
Na mijn promotie en postdoc heb ik de
academische wereld vaarwel gezegd. Ik
begon bij TNO waar ik onderzoek deed
op het gebied van defensie en veiligheid.
We zochten nieuwe concepten voor
persoonlijke beschermingsmiddelen tegen
zwaar toxische stoffen, zoals kleding en
gasmaskers. Nu werk ik op een afdeling
voor medisch toxicologisch onderzoek.
We kijken hoe we mensen kunnen behandelen
die vergiftigd zijn, bijvoorbeeld via
de huid of door inademing van pesticiden.
We onderzoeken nieuwe methodes van
diagnostiek om vast te kunnen stellen of
iemand is blootgesteld aan chemicaliën en
aan welke precies en we proberen stoffen
te vinden die werken als antistof, waarmee
vervolgens misschien nieuwe medicijnen
kunnen worden ontwikkeld.
Ik stuur de mensen aan in het laboratorium.
Daar zijn we bezig met de synthese
van nieuwe verbindingen. Die testen we
door de enzymen, die door een giftige
stof zijn uitgeschakeld, met zo’n nieuwe
verbinding te behandelen. Dan kijken
we of de enzymen zich erdoor kunnen
herstellen en weer actief worden. We
proberen zoveel mogelijk te leren uit de
resultaten, zodat we nieuwe variaties op de
moleculen kunnen bedenken die mogelijk
nog beter werken. Het leuke is dat je niet
alleen te maken hebt met synthetische
scheikunde, maar ook met de biologische
aspecten.
Door te praten met andere mensen uit
dit vakgebied, in binnen- en buitenland,
probeer ik nieuwe ideeën te vinden
voor ons onderzoek en met het oog op
een eventuele samenwerking probeer ik
andere onderzoekers enthousiast te maken
met onze onderzoeksideeën. Zo werken
we met een Frans onderzoeksinstituut
dat met behulp van computers de door
ons bedachte chemische structuren kan
doorrekenen. Zo komen we te weten of
deze bijvoorbeeld wel zullen passen in het
beoogde enzym en hoe dat dan gebeurt.
De testuitslagen helpen ons weer verder in
ons onderzoek. Het is mooi om te ervaren
dat een idee met veel inspanning uiteindelijk
werkelijkheid kan worden.
13

Roland Kanaar
Hoogleraar moleculaire stralengenetica
aan het Erasmus Medisch Centrum
14
Van 1979 tot 1984 heb ik Scheikunde gestudeerd. Ik heb
veel gedaan in de biochemie, moleculaire genetica en
celbiologie. Tijdens mijn promotie ging ik naar Amerika waar
ik 7 jaar bleef, daarna ben ik begonnen bij het Erasmus MC.

Het Erasmus MC is het grootste medisch centrum in Nederland. Hier zijn we bezig met
onderzoek, opleiding en patiëntenzorg. In het eerste deel van de opleidingen die hier
plaats vinden, krijgen de studenten basale vakken. Ik geef hun colleges over onder
meer DNA beschadigingen. Later tijdens de studie lopen studenten mee met medische
specialisten om meer ervaring te krijgen met patiënten. De kwaliteit van onderzoek
van dit medisch centrum staat internationaal hoog aangeschreven. Het Sophia
Kinderziekenhuis en de Daniël den Hoed Kankerkliniek horen ook bij het Erasmus MC.
Tijdens mijn opleiding wilde ik me
breed ontwikkelen. Daarom werkte ik
in de organische chemie aan chemische
synthese van DNA, dat stond toen nog
in de kinderschoenen. Daarna liep ik
stage bij Ronald Plasterk in de vakgroep
Moleculaire Genetica in het Leiden Institute
of Chemistry, waar ik het aanbod
kreeg het onderzoek over te nemen als
promovendus. In datzelfde jaar werkte ik
ook in het Erasmus MC aan celbiologie.
Kwaliteit en innovatie zijn voor mij de
rode draad geweest in mijn carrière, ik
heb altijd gezocht naar de beste plekken
voor opleiding en werk.
Ik wist niet goed wat ik van de opleiding
Scheikunde moest verwachten. Ik haalde in
het begin lang niet alle vakken, omdat ik me
liet intimideren door mensen die zeiden dat
bepaalde vakken als natuurkunde moeilijk
waren. Dan zag ik er tegenop en ging ik niet
naar de colleges. Pas toen ik besloot niet
meer te luisteren naar anderen, trouw de
colleges te volgen en alle lesstof goed bij te
houden, haalde ik die moeilijke vakken wel.
Studeren heb ik echt moeten leren.
Het vak ging pas voor mij leven toen ik in
het laboratorium kwam op de universiteit
en tijdens de stage. Ik ging proeven doen
en artikelen lezen over de onderzoeken
waarmee ik bezig was. Daardoor begreep
ik eindelijk wat ik had aan al die basiskennis.
Ik kon in de praktijk ook mijn
sociale eigenschappen ontwikkelen. Ik
leerde mijn verhaal duidelijk te vertellen
aan collega’s, samenwerken, overtuigen
en presenteren. In het laboratorium werk
je in multidisciplinaire teams en is het
handig als je elkaar advies kunt geven.
Bij LST en MST krijg je tegenwoordig een
breed pakket aan vakken, zodat je goed
met andere specialisten kunt samenwerken
en ze gemakkelijker begrijpt.
Ik wil graag weten hoe levende organismen
werken en basale biologische processen
plaatsvinden. In mijn werk stel ik het
me voor en bedenk ik tests waarmee ik
mijn ideeën kan toetsen. Zo zijn wij heel
erg benieuwd naar de wijze waarop DNA
kan muteren. Dit fragiele molecuul wordt
gemakkelijk beschadigd, bijvoorbeeld
door zuurstof, vuil of zonlicht. Cellen
kunnen de schade over het algemeen
repareren, maar door de beschadigingen
kunnen ook mutaties optreden in DNA
en zo kan kanker ontstaan. Veel therapieën
die worden gebruikt om kanker te
bestrijden, beschadigen DNA expres om
de kanker kapot te maken. Het natuurlijke
DNA-reparatieproces kan de vernietiging
van deze tumorcellen tegenwerken. Als
we weten hoe dit reparatieproces werkt,
zouden we kunnen ingrijpen en de antikankertherapieën
kunnen verbeteren.
90 procent van het onderzoek mislukt.
Als onderzoeker moet je daardoor niet
ontmoedigd raken en het kunnen accepteren.
Mijn motivatie haal ik uit mijn
eigen wilskracht. Die vasthoudendheid is
belangrijk. In 15 jaar hebben we 3 maal een
wetenschappelijke doorbraak bereikt. Niet
alleen de vakbladen schreven erover, maar
ook de kranten en je hoorde het zelfs op
TV en de radio. Dat is prachtig.
15

Angela den Dunnen
Promovendus aan de Universiteit Leiden
In het Gorlaeus Laboratorium van de Universiteit Leiden zitten verschillende
onderzoeksgroepen. Deze doen onderzoek op allerlei gebieden, van biochemie en
fysische chemie tot anorganische en organische chemie. Ik houd me bezig met fysisch
theoretische chemie. Onze vakgroep bestaat uit ongeveer 12 mensen, waaronder een
professor, enkele promovendi, doctoren en postdocs. Daarbij loopt nog een aantal
studenten bij ons stage.
16
Onze groep doet experimenten op het
gebied van elektrochemie en ik houd me
bezig met ultrahoog vacuümapparaten.
We proberen katalyse uit te voeren met
metalen en brandstofcellen voor de elektrochemie
om te ontdekken hoe atomen
zich hechten aan een oppervlak en welke
reacties er plaatsvinden. Daarvoor kijken
we naar de interactie van water met
platina kristallen; hoe sterk deze met
elkaar binden en wat er bijvoorbeeld
gebeurt met de moleculen bij verhitting.
Het is heel fundamenteel onderzoek dat
later bijvoorbeeld nuttig zou kunnen zijn
voor de ontwikkeling van een nieuwe
soort katalysator voor een auto met een
lagere uitstoot van giftige gassen. Ook
zouden we materialen kunnen uitvinden
die veel goedkoper zijn dan platina, maar
net zo goed of zelfs beter werken. Dat
vindt de industrie interessant.
Ik vind deze ingewikkelde onderzoeken
boeiend, omdat het anders is dan
de gebruikelijke scheikunde waarbij je
stofjes mengt en wacht op een reactie.
Er komt veel natuurkunde bij kijken. We
zijn bezig met techniek en met experimenten
en zetten zelf onze apparaten in
elkaar. Ik loop vaak met een steeksleutel
op zak. Als experimenten lukken dan
geeft dat een enorme voldoening. Ook
is het fascinerend als we als eerste in de
wereld iets uitvinden en soms kom je
zelfs erachter dat iets uit de wetenschappelijke
literatuur niet helemaal waar
blijkt. Ik probeer vaak werkwijzen uit die
ik tijdens de opleiding heb geleerd, dan
kijk ik hoe ik die nu kan toepassen bij
mijn experimenten.
Een promotie duurt 4 jaar. In die tijd
schrijf ik artikelen over het onderzoek
voor publicatie in wetenschappelijke tijdschriften
en uiteindelijk schrijf ik er een
boek over met daarin alle onderzoeksresultaten.
Dit moet ik verdedigen bij de
commissie. Voordat ik aan de promotie
begon, leek dat me best spannend, maar
er zijn hier genoeg collega’s die me eventueel
kunnen helpen. Bovendien gaat het
over een onderwerp waar ik alles over
weet en waar ik straks 4 jaar lang mee
bezig ben geweest.
Om de juiste studiekeuze te maken,
heb ik open dagen bezocht van universiteiten
in Utrecht en Leiden. Ik heb er
veel gepraat met mensen om een goede
indruk te krijgen van de mogelijkheden
en de sfeer. Het is ook mogelijk om een
dag mee te lopen met studenten, zodat
je kunt zien hoe het er echt aan toe gaat.
Ik heb voor Leiden gekozen omdat de
kleinschaligheid me aansprak en ik ook
mensen kende die hier al studeerden.
De opleiding vond ik erg interessant, al
was er in het begin wat herhaling van de
stof van de middelbare school. In het lab
staan en proefjes doen, dat was meteen
heel ‘echt’. Ik kon thuis zeggen dat ik
aspirine had gemaakt. Voor de tentamens
moest ik goed mijn best doen, terwijl het
op het vwo echt makkelijk voor me was.
Na 3 weken besloot ik toch op kamers te
gaan, want het reizen met de trein brak
me al snel op. Na een feestje was ik dan
ook een stuk sneller thuis.

Van 2005 tot 2011 studeerde ik Scheikunde in Leiden, nu
MST. Ik heb gekozen voor de fysisch theoretische richting
en heb mijn stage ook gedaan binnen dit onderwerp. Toen
de vakgroep me vroeg te blijven voor promotieonderzoek,
ben ik daar op in gegaan. Dit is mijn eerste jaar.
17

Wilfred van der Donk
Professor scheikunde bij de Universiteit van Illinois
18
In 1989 ben ik afgestudeerd in Scheikunde en naar de
VS gegaan. Na mijn promotie in organische chemie
(1994) ging ik als postdoc naar MIT in Boston en in
1997 kreeg ik mijn huidige functie.

De universiteit van Illionois is een staatsuniversiteit met bijna 45.000 studenten.
In Amerika volgen alle scheikunde- medicijnen-, engineering- en natuurkundestudenten
scheikundecolleges. Dat zijn er zo’n 4.000 in het eerste collegejaar. Naast het geven van
colleges doen professoren onderzoek, samen met deze studenten en promovendi. Ten
derde werken we mee om de universiteit draaiende te houden. Onder meer in comités
voor de werving van studenten en faculteitsleden en voor het afnemen van examens.
Met mijn onderzoeksteam probeer ik
nieuwe antibiotica te ontdekken en te
begrijpen hoe deze werken. Bijna dagelijks
bespreken we de resultaten van de
experimenten en bedenken we nieuwe
om te zien of die ons verder brengen. Ik
werk altijd met jonge mensen met veel
ideeën en humor. Ik vind het belangrijk
deze gepassioneerde studenten goed op
te leiden, zodat ze worden voorbereid om
straks zelfstandig onderzoek te doen. Het
is geweldig om ze te zien afstuderen en
promoveren, straks zitten ze bij de beste
bedrijven en universiteiten in de wereld.
In 2008 ben ik benoemd tot Investigator
van de Howard Hughes Medical Institute.
Dat is een enorme eer. Dit fonds financiert
de volledige onderzoeken van rond de
400 professoren in de USA, waaronder de
mijne. Voor mijn onderzoeken geeft het
instituut me alle vrijheid en het budget is
royaal, waardoor ik een grote onderzoeksgroep
van 25 mensen kan leiden. Elke 5
jaar word ik opnieuw beoordeeld en wordt
er besloten of mijn aanstelling wordt
verlengd.
Wiskunde en natuurkunde vond ik te
abstract op de middelbare school en
geschiedenis gaf me niet veel kansen op de
arbeidsmarkt. Het werd scheikunde. Ik vond
het fascinerend materialen te bestuderen en
bezig te zijn met biologie, om te kijken naar
de werking van ons lichaam en te werken
met stofjes waar je bijvoorbeeld aspirine
mee kunt maken. Bedrijven als Shell, DSM,
AKZO en Unilever hadden mijn interesse.
De opleiding vond ik vrij abstract in het
eerste jaar. Toen later de practica en de
organische en anorganische chemie aan de
orde kwamen, werd het echt leuk.
Ik was erg actief bij de studentenvereniging
en ging niet altijd naar colleges.
Studeren deed ik uit de boeken. In de
barcommissie maakte ik lange dagen en
nachten, we waren een soort manager van
een heel druk café. Ik volg de mensen met
wie ik toen in de barcommissie zat nog wel
en als ik in Nederland ben, dan ontmoeten
we elkaar weer eens. Al begrijpen we
elkaars leefwereld eigenlijk niet meer
zo goed, het leven is in Nederland toch
anders dan in Amerika.
Ik had nooit gedacht dat ik universitair
onderzoek zou gaan doen. Ik wilde altijd
een leuke baan in het bedrijfsleven en
een flink salaris. Pas als promovendus
raakte ik echt geboeid door de wetenschap.
Omdat het moeilijk is eerst te
werken in het bedrijfsleven en pas later bij
een universiteit, koos ik direct voor het
onderzoek. Het geeft ook veel vrijheid; als
mijn kinderen ziek zijn, kan ik gemakkelijk
thuis werken. Omdat het me goed
beviel, ben ik uiteindelijk in deze wereld
gebleven.
Een tip? Ga vooral studeren wat je interessant
vindt. Richt je dus niet op geld of
die baan, want hoe de wereld er over tien
jaar uitziet, kun je toch niet voorspellen.
Dan is de arbeidsmarkt allang veranderd.
Mocht je serieuze belangstelling hebben
voor scheikunde en de opleiding MST, dan
vind ik Leiden een goede keuze. Mij heeft
deze studie absoluut gebracht wat ik nodig
had voor een interessante carrière in de
chemie.
19

Siet van den Wildenberg
Postdoc bij de Universiteit Leiden
Bij de Universiteit Leiden werk ik als postdoc bij de onderzoeksgroep Granulaire
Materie. Onder leiding van een professor hebben we een hechte samenwerking tussen
theoretische en praktische wetenschappers. Promovendi, bachelor- en masterstudenten
en postdocs doen allemaal onderzoek binnen hun eigen expertise, terwijl ze ook van
elkaar kunnen leren en elkaar nieuwe inzichten kunnen geven.
20
Tijdens mijn opleiding biochemie kwam
ik erachter dat ik dat die richting in ieder
geval niet mijn toekomst was. Ik ging
verder met Scheikunde aan de Universiteit
Leiden. De natuurkundige kant
vind ik uiteindelijk het meest interessant.
Het leuke van natuurkunde is dat je een
probleem probeert te ontleden en soms
met relatief eenvoudige experimenten al
tot belangrijke conclusies kunt komen.
Voor mijn masteronderzoek heb ik
gekeken naar de dynamica van vliegende
druppels. Een fundamenteel onderzoek,
maar ook een veelzijdig probleem, denk
bijvoorbeeld aan het verspreiden van
inkt in een printer. Niemand wil flinke
druppels inkt op het papier op plekken
waar ze niet behoren te zitten, daarom
is het belangrijk om een betrouwbaar
doseersysteem te kunnen maken. Bij het
onderzoek distribueerden we een vloeistof
met een soort spuit en keken we hoe kleine
druppels zich vormden en hoe ze zich
gedroegen als ze vanaf de spuit naar een
oppervlak vielen. We wilden weten hoe we
dit proces konden beheersen.
Ik woonde op kamers in een studentencomplex.
Het was leuk om met zoveel
mensen te wonen, maar de kamer was
minder mooi. Al snel kreeg ik de kans om
anti-kraak te gaan wonen in een mooi
grachtenpand in het centrum van de stad.
We hadden zelfs een dakterras. Ik ben niet
lid geweest van een studentenvereniging,
dat leefde op het hbo niet zo en op de
universiteit kwam het er niet van. Ik ging
lekker met mijn vrienden op stap, in Leiden
kun je ook prima zelf een feestje maken.
Aan de VU deed ik mijn promotieonderzoek
in de biofysica en nu werk ik als
postdoc in de granulaire materie. We richten
ons op de voortplanting van geluid in
(zand)korrels. Dat is bijvoorbeeld toepasbaar
bij het zoeken naar aardolie en wordt
daarom gedeeltelijk betaald door Shell.
Het onderzoek is een beetje vergelijkbaar
met mijn onderzoek naar vliegende druppels;
met een relatief eenvoudige opstelling
wordt complexe fysica bestudeerd.
Nieuwsgierigheid is mijn grootste drive.
Ik wil weten hoe het zit, hoe dingen
werken. Door processen te vereenvoudigen
en er in stapjes doorheen te gaan, kun je
analyseren wat er gebeurt, daaruit conclusies
trekken en nieuwe vragen stellen. De
ene proef leidt tot de volgende, net zo lang
tot je weet wat je wilde weten. De meeste
proeven lukken niet, dus je moet veel
geduld hebben en genoegen nemen met
kleine successen. Als beginnend onderzoeker
moet je echt leren omgaan met die
frustratie.
Een dag bestaat voor mij vooral uit experimenteren.
Na een experiment kijk ik naar
de uitkomsten en analyseer die, waarna
ik vervolgexperimenten bedenk. Als een
proef echt lukt, dan is dat fantastisch.
Daar schrijf ik dan een artikel over. Wat
ik hierna ga doen, dat probeer ik nu te
bepalen. Ik vind de wetenschap erg leuk
en de vrijheid is prettig. In het bedrijfsleven
heb je een baan voor langere tijd en je
verdient een stuk meer, dat is daarbij een
voordeel. Ook werk je dan nauwer samen
met anderen, dat mis ik soms een beetje in
het onderzoek.

Na het hbo Biochemie aan de Hoge School van Leiden
studeerde ik Scheikunde aan de universiteit (2002-
2004), richting fysische chemie. Ik besloot vervolgens te
promoveren in de biofysica aan de VU en als postdoc werk
ik weer in Leiden.
21

Stella van Boom
Docent en stagecoördinator farmakunde
bij de Hogeschool Utrecht
22
Ik studeerde Scheikunde tot 1990 en deed promotieonderzoek.
Ik werd projectmanager bij Unilever (’96-‘01) en volgde er
een MBA programma. Bij ZonMW was ik communicatie- en
implementatiemedewerker (tot ‘09) en na een jaar consultancy
bij Innotact kwam ik bij de Hogeschool Utrecht.

Bij de faculteit Gezondheidszorg van de Hogeschool Utrecht kun je verschillende
opleidingen volgen. Naast Farmakunde zijn er opleidingen in fysiotherapie, mondzorg,
huidzorg, logopedie en verpleegkunde. Farmakunde is een brede managementopleiding
op hbo-niveau met bedrijfskunde, communicatie en farmacie, gericht op de
farmaceutische branche. Met het diploma word je geen apotheker, maar manager bij
bijvoorbeeld een centrale hoofdafdeling van een apotheek als Medic of bij een grote
ziekenhuisapotheek.
De mensen aan wie ik les geef, zijn
bijvoorbeeld voormalig apothekersassistenten
en havo- en vwo-scholieren. Ze
willen iets gaan doen in de farmaceutische
wereld of gezondheidszorg, vinden medicijnen
interessant en zijn op zoek naar
een veelzijdige functie. Meestal krijgen
ze een functie waar je te maken hebt met
management, bedrijfsvoering, kwaliteitsbewaking
en het opzetten en evalueren
van medicatieprogramma’s.
Ik heb zowel voor het bedrijfsleven als
voor de overheid gewerkt en bij een heel
groot en een heel klein bedrijf. Ik vond de
dynamische omgeving en de vele collega’s
in een grote organisatie prettiger. Ook de
commerciële werkwijze en het resultaatgericht
en projectmatig werken bij Unilever
vond ik leuk. Zeker na mijn promotie,
omdat ik tot dat moment vooral bezig
was geweest met fundamenteel onderzoek.
Bij de overheid was het juist niet
commercieel. Daar stond het maatschappelijke
belang voorop en die verandering
in perspectief vond ik interessant. Ik had
er te maken met verschillende doelgroepen
en politieke belangen, wat het werk
complexer maakte en soms ook trager.
Om het gewenste resultaat te bereiken,
moest ik draagvlak creëren en voorlichting
geven.
Toen ik naar Utrecht verhuisde, wilde
ik een baan in de buurt zodat ik het kon
combineren met mijn gezin. De vacature
voor docent farmakunde bij de
Hogeschool Utrecht kwam als geroepen.
We voeren projectgestuurd onderwijs,
daarbij heb je verschillende rollen. Ik geef
vaklessen, begeleid het onderwijsproces
en daarnaast ben ik stagebegeleider en
stagecoördinator. Ik geef les aan alle jaren
in zowel farmacie, communicatie als
bedrijfskunde. Wat ik boeiend vind, is dat
ik nu mijn medische, farmaceutische en
scheikundekennis kan gebruiken en dat
mijn werk maatschappelijk relevant is.
Elke dag weer geef ik met plezier onderwijs
aan jonge mensen en ik geniet van het
sociale element en de interactie. Ik ben
trots als ik zie dat studenten zichzelf overtreffen.
Als ze zich in een korte tijd weten
te ontwikkelen tot professionals.
Op het vwo vond ik eigenlijk alles
interessant, ook de alfavakken. Ik koos
exact omdat je daarmee meer kunt in
de toekomst. In mijn tijd als au pair in
Amerika besloot ik voor mijn opleiding
toch terug te gaan naar Nederland. In het
eerste jaar van de scheikundeopleiding
kreeg ik veel wiskunde en natuurkunde,
wat ik eigenlijk alleen maar fijn vond,
en later kon ik vakken kiezen die pasten
bij mijn specifieke belangstelling. Ik
studeerde gemakkelijk en had geen problemen
met zelfdiscipline. Ook had ik genoeg
tijd over voor de studentenvereniging. Ik
hield van de gezelligheid bij het dispuut.
Wat ik precies wilde worden, had ik tijdens
de opleiding nog niet besloten. Met plezier
heb ik gewerkt aan mijn promotieonderzoek
en daarna zou ik eigenlijk postdoc
worden in Amerika. Op het laatste
moment veranderde ik van idee en koos
ik voor het bedrijfsleven. Ook als docent
heb ik het naar mijn zin; het lesgeven, voor
een groep mensen staan. Het klikt goed
met de studenten en dat is in deze functie
natuurlijk het belangrijkst.
23

24
Colofon
Uitgever: Universiteit Leiden, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Coördinatie: Universiteit Leiden, Michel Crama.
Interviews, redactie, eindredactie: De Teksttafel, Mirjam Endendijk. Foto’s: Peter van Evert, Martijn de Koning, Roland Kanaar,
Wilfred van der Donk en Siet van den Wildenberg. Vormgeving: ratiodesign.nl Druk: van Zessen Klaar, Leiden.
Met dank aan alle alumni die in deze brochure hun verhaal wilden vertellen.
© november 2011, eerste druk
Dit is een uitgave van de Universiteit Leiden, Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen. Niets uit deze uitgave mag worden
gekopieerd of vermenigvuldigd zonder de toestemming van de auteur en de uitgever. Deze brochure is met de meeste zorg samengesteld.
Aan de inhoud ervan kunnen geen rechten worden ontleend.

www.studereninleiden.nl
www.mastersinleiden.nl