Cel- en Weefseltherapie - VIB
Cel- en Weefseltherapie - VIB
Cel- en Weefseltherapie - VIB
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
e e n kijk o p<br />
<strong>Cel</strong>- <strong>en</strong> weefseltherapie<br />
Obstakels <strong>en</strong> uitdaging<strong>en</strong> bij celtherapie<br />
<strong>Cel</strong>therapie biedt e<strong>en</strong> groot pot<strong>en</strong>tieel voor tal van<br />
ziekt<strong>en</strong>. Maar er moet nog e<strong>en</strong> hinderniss<strong>en</strong>parcours<br />
word<strong>en</strong> afgelegd. Deze hinderniss<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> zowel<br />
praktisch als fundam<strong>en</strong>teel zijn. Enkele voorbeeld<strong>en</strong>…<br />
Afstoting<br />
Afstoting blijft e<strong>en</strong> belangrijk probleem, ook bij<br />
celtherapie. Het weefseltype (de HLA-typering) van<br />
donor <strong>en</strong> ontvanger moet immers nag<strong>en</strong>oeg<br />
gelijk zijn. Met therapeutisch klon<strong>en</strong>, iPS-cell<strong>en</strong> of<br />
(gepersonaliseerde) celbanking met navelstr<strong>en</strong>gbloed<br />
kunn<strong>en</strong> de afstotingsproblem<strong>en</strong> misschi<strong>en</strong><br />
beperkt of zelfs vermed<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
Ongew<strong>en</strong>ste effect<strong>en</strong><br />
Experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> waarbij ongediffer<strong>en</strong>tieerde ES-cell<strong>en</strong><br />
werd<strong>en</strong> ingespot<strong>en</strong> bij proefdier<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> aangetoond<br />
dat ze niet altijd uitgroei<strong>en</strong> tot de gew<strong>en</strong>ste<br />
cell<strong>en</strong>. Ze groei<strong>en</strong> soms uit tot teratom<strong>en</strong>,<br />
goedaardige tumor<strong>en</strong> die gediffer<strong>en</strong>tieerde weefsels<br />
bevatt<strong>en</strong> zoals haar, huid, tand<strong>en</strong>, spier<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>. En soms kan zo’n tumor kwaadaardig<br />
word<strong>en</strong>.<br />
Ook bestaat het gevaar dat cell<strong>en</strong> die langdurig<br />
in het lab gekweekt werd<strong>en</strong>, g<strong>en</strong>etische schade<br />
hebb<strong>en</strong> oplop<strong>en</strong> die aanleiding kan gev<strong>en</strong> tot het<br />
ontwikkel<strong>en</strong> van tumor<strong>en</strong>.<br />
Complexe aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
Zal celtherapie ooit ingezet kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voor<br />
meer complexe aando<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, die diverse celtypes<br />
tegelijk aantast<strong>en</strong>? De ziekte van Alzheimer bijvoorbeeld<br />
gaat niet <strong>en</strong>kel gepaard met afsterv<strong>en</strong>de<br />
hers<strong>en</strong>cell<strong>en</strong>, maar ook met afzetting van eiwitt<strong>en</strong><br />
(plakk<strong>en</strong>) in de hers<strong>en</strong><strong>en</strong>.<br />
Bioreactor<strong>en</strong><br />
Om weefsels <strong>en</strong> organ<strong>en</strong> op grote schaal onder<br />
gecontroleerde omstandighed<strong>en</strong> op te kwek<strong>en</strong>, zijn<br />
bioreactor<strong>en</strong> nodig. Het zijn volledig afgeslot<strong>en</strong> vat<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> optimaal klimaat waarin m<strong>en</strong> cell<strong>en</strong>,<br />
groeifactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> drager sam<strong>en</strong>br<strong>en</strong>gt. De cell<strong>en</strong><br />
kunn<strong>en</strong> zonder risico op besmetting uitgroei<strong>en</strong> tot<br />
nieuw weefsel. Mom<strong>en</strong>teel gebruikt m<strong>en</strong> al bioreactor<strong>en</strong><br />
voor de productie van botconstruct<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kunsthartklepp<strong>en</strong>.<br />
Mom<strong>en</strong>teel zijn draagstructur<strong>en</strong> vervaardigd uit synthetische<br />
biomaterial<strong>en</strong> populair omwille van hun mechanische robuustheid <strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong>voudige synthese. Maar m<strong>en</strong> wil biomaterial<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong> met<br />
specifieke bioactieve werking. Door groeifactor<strong>en</strong> <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eesmiddel<strong>en</strong> in<br />
de material<strong>en</strong> in te bouw<strong>en</strong>, hoopt m<strong>en</strong> de groei van weefsel te stimuler<strong>en</strong>.<br />
In 2009 ontdekte m<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hers<strong>en</strong>tumor bij e<strong>en</strong><br />
patiënt die vier jaar voordi<strong>en</strong> behandeld werd met<br />
neuronale stamcell<strong>en</strong>. De tumorcell<strong>en</strong> hadd<strong>en</strong> zich<br />
ontwikkeld uit de donorcell<strong>en</strong>. Of dit lag aan de<br />
behandeling van de getransplanteerde cell<strong>en</strong> of<br />
aan e<strong>en</strong> gebrek aan karakterisatie van deze cell<strong>en</strong>, is<br />
niet duidelijk. Ook de verlaagde immuniteit van<br />
de patiënt kan e<strong>en</strong> rol gespeeld hebb<strong>en</strong>. Eén ding<br />
is wel duidelijk: verder onderzoek naar de veiligheid<br />
van stamceltherapie is absoluut noodzakelijk<br />
alvor<strong>en</strong>s toepassing op de m<strong>en</strong>s.<br />
18
Change language