Een lijn door het landschap. Archeologie en het VTN-project 1997 ...

Pathoekeweg 4 .
In de herfst van 1996 waren al werken tussen
het strand van Zeebrugge en het toekomstige eindstation
IZT/IZTD in de transportzone van Zeebrugge
opgevolgd; deze omvatten onder andere een
belangrijke gestuurde boring onder het natuurreservaat
De Fonteintjes te Zeebrugge (fig. 11).
Toen werd enkel even ten zuiden van de Graafjansdijk
een fragment van een laatmiddeleeuwse
tuinvaas in zgn. baksteengoed aangetroffen. Half
juni 1997 werd – in overleg met de Britse bouwheer
Interconnector Limited – voorafgaand aan de
bouw van de terminal op het 6 ha groot terrein een
verkennend onderzoek verricht (fig. 12). In 1991
waren bij de aanleg van een parking op een aangrenzend
perceel bewoningssporen uit de volle
Middeleeuwen aangetroffen en vlakbij bevond zich
tot voor enkele jaren ook de hoeve Spermalie, waarvan
de oudste kern terug ging tot de late Middeleeuwen.
Door middel van 1,5 km zoeksleuven
werd het 6 ha grote terrein afgetast (breedte 2 m -
tussenafstand circa 25 m). Hierbij werden geen
noemenswaardige sporen aangesneden.
Het VTN-tracé tot aan de grens met Oost-
Vlaanderen was zowat 25 km lang, wat een totale
ingreep betekende van 50 ha. Van dit oppervlak is
iets meer dan 1 ha effectief opgegraven. Door de
goede contacten met de Nederlandse werfleiding
kon heel wat meer onderzocht worden dan aanvankelijk
gehoopt. Gelet op de beperkingen van
een onderzoek in moeilijke omstandigheden
konden op de belangrijkste plaatsen de opgravingen
min of meer verlopen volgens de regels van de
kunst door continu overleg met de verschillende
uitvoerders en met de werfleider. Ook heeft de
aannemer zich steeds bereid gevonden de nodige
middelen ter beschikking te stellen om een vlot
onderzoek te verzekeren. Toch mag niet uit het oog
verloren worden dat wat gebeurd is slechts het strikt
noodzakelijke was en dat ongetwijfeld heel wat
informatie onopgemerkt is verloren gegaan.
Van de nieuwe aardgasleiding liep slechts het
gedeelte gelegen tussen de Zeebrugse terminal en
de STEG-centrale aan de Pathoekeweg te Brugge
over totaal onbekend terrein. Het stuk tussen de
STEG-centrale en het verdeelstation aan de Oostkerkestraat
te Dudzele (Brugge) liep parallel met de
in 1995 aangelegde leiding, terwijl het traject van
de Oostkerkestraat naar de grens met Oost-Vlaanderen
min of meer overeen stemde met dat van de
Statoil-leiding, aangelegd eind 1991 en in het
voorjaar van 1992 naar Noord-Frankrijk. Tien jaar
daarvóór was een eerste gasvoerleiding aangelegd
tussen Zeebrugge en Brakel, dit maal met slechts
plaatselijk (tussen Leie en Schelde) enige vorm van
archeologische opvolging 5 . Toch moet opgemerkt
worden dat bij de opvolging van de nieuwe leiding
vindplaatsen zijn ontdekt waarvan de sporen
moeten doorgelopen hebben ter hoogte van de
tracés van 1992 en 1995, maar die toen niet zijn
11 De gestuurde boring onder het natuurreservaat ‘De Fonteintjes’ te Zeebrugge (foto
J. Vernieuwe, Brugge).
The drilling operation under nature reserve ‘De Fonteintjes’ at Zeebrugge (photo
J. Vernieuwe, Brugge).
12 Het verkennend onderzoek op de IZT/IZTD-terminal.
Prospection by trial trenching at the IZT/IZTD-terminal.
waargenomen en gedetecteerd; het betrof onder
meer sites in de polders die waren afgedekt met
natuurlijke sedimenten.
De meeste vindplaatsen werden aangetroffen bij
het afgraven van de teelaarde (A-sleuf). Slechts de
door natuurlijke sedimenten afgedekte vindplaatsen
kwamen aan het licht bij het graven van de
B-sleuf. Aanvullende waarnemingen gebeurden
na het uitgraven van de C-sleuf. Ter hoogte van
het Boudwijnkanaal en de Damse vaart vonden
gestuurde boringen plaats: dit ging gepaard met
aanvullende afgravingen in het verlengde van het
5
Vermeulen 1982.
28