thermiek 2006 ⢠1 - Thermiekfotowedstrijd.nl
thermiek 2006 ⢠1 - Thermiekfotowedstrijd.nl
thermiek 2006 ⢠1 - Thermiekfotowedstrijd.nl
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tweemaandelijks tijdschrift van de afdeling zweefvliegen<br />
van de koninklijke nederlandse vereniging voor luchtvaart<br />
jaargang 42 • maart <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong><br />
1-06<br />
Blauwbekken boven Groningen pagina 4<br />
pagina 8 Back to the future met 50-jarige FAC<br />
pagina 24<br />
Jacques Noel: veilig bergvliegen pagina 16<br />
Schempp-Hirth's Discus 2c en Duo Discus X
wegwijzer<br />
A<br />
Adreswijzigingen<br />
Adreswijzigingen moeten<br />
worden doorgegeven aan<br />
de KNVvL in Den Haag,<br />
wanneer u lid bent met<br />
vermelding van het lidmaatschapsnummer.<br />
Zie: Leden en abonnementenadministratie.<br />
Adres Secretariaat<br />
Afdeling Zweefvliegen,<br />
Postbus 484<br />
6800 AL Arnhem<br />
bezoekadres:<br />
Papendallaan 3 (hoofdgebouw),<br />
6816 VD Arnhem.<br />
Telefonisch bereikbaar op<br />
werkdagen van 10 - 12 uur<br />
T: (026) 351 45 15<br />
F: (026) 351 04 46<br />
E: knvvlsz@xs4all.<strong>nl</strong><br />
www.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
Vacature<br />
Hoofd Bureau Afdeling<br />
Zweefvliegen<br />
B<br />
Bestuur KNVvL,<br />
Afdeling Zweefvliegen<br />
C. de Leeuw, voorzitter,<br />
Cie. Medische Zaken,<br />
Internationale vertegenwoordiging,<br />
Cie Luchtruimstructuur<br />
en Radiogebruik<br />
Stockholmstraat 48<br />
7559 JR Hengelo<br />
T: (074) 277 09 05<br />
E: chdeleeuw@planet.<strong>nl</strong><br />
D.R. Corporaal<br />
Financiën, Cie.<br />
Instructie & Veiligheid,<br />
Cie. Verzekeringszaken<br />
Korenbloem 12<br />
9104 HX Damwoude<br />
T: (0511) 42 36 97<br />
E: dirk.corporaal@home.<strong>nl</strong><br />
B. Hiemstra<br />
Cie. Wedstrijd & Selectie<br />
Cie. Kunstzweefvliegen,<br />
Cie. Sportzaken, Subcie.<br />
Zweefvliegen, Landelijke<br />
website<br />
Boereweide 28<br />
8431 PM Oosterwolde<br />
T: (0516) 51 37 24<br />
of (06) 524 83 190<br />
E: benhiem@planet.<strong>nl</strong><br />
H.J.W. van Leeuwen<br />
Cie. Technische Zaken<br />
en Inspectie Instituut<br />
Livingstonestraat 35<br />
7532 CJ Enschede<br />
T: (053) 461 42 15<br />
E: hjw.van.leeuwen@wxs.<strong>nl</strong><br />
Brevet- en recordadministratie<br />
Mw P. Dijkstra-Adriaansen<br />
p/a (zie adres Secretariaat<br />
Zweefvliegen)<br />
T: (0164) 61 35 29<br />
F: (0164) 61 58 87<br />
Brevetkosten<br />
Voor betalingen van<br />
brevetten, insignes en<br />
oorkondes uitsluitend<br />
girorekening 28.24.34<br />
t.n.v. KNVvL, Brevetadm.<br />
zweefvliegen te Arnhem.<br />
B-brevet € 10, C-brevet<br />
€ 10, Zilveren brevet € 17,<br />
Gouden brevet € 17, Gouden<br />
+ € diamantenbrevet<br />
€ 17, FAI 1000 km diploma:<br />
gratis, B-insigne € 6, C-insigne<br />
€ 6, Zilveren insigne<br />
€ 8, Gouden insigne € 8,<br />
Echt gouden insigne:<br />
kosten op aanvraag.<br />
Tegelijk met de aanmelding<br />
van het brevet dienen de<br />
brevetkosten te worden<br />
voldaan, uitsluitend op<br />
bovenstaand gironummer.<br />
Duidelijk vermelden welk<br />
brevet en/of insigne.<br />
C<br />
Clubsecretariaten en<br />
buite<strong>nl</strong>andse aeroclubs<br />
zie pagina 31<br />
Commissies secretariaten<br />
Cie. ‘t Breukstukje<br />
Ir. T. Salverda<br />
A. v. Scheltemaplein 41<br />
2624 PG Delft<br />
T: (015) 261 67 32<br />
E: t.salverda@hetnet.<strong>nl</strong><br />
Cie. Instructie en<br />
Veiligheid<br />
B.T. de Jong<br />
Rondenburglaan 153<br />
2135 KR Hoofddorp<br />
T: (023) 561 63 51<br />
E: bdj@iae.<strong>nl</strong><br />
Cie. Kunstzweefvliegen<br />
S.C. Miedema<br />
Boterbloem 32<br />
6721 RC Bennekom<br />
T: (0318) 41 88 23<br />
E: s.cmiedema@freeler.<strong>nl</strong><br />
Cie. Luchtruimstructuur<br />
en Radiogebruik<br />
H.J. Wijnbergen<br />
Soetendaalseweg 89b<br />
3036 EM Rotterdam<br />
T: 06 10890425<br />
E: h.j.wijnbergen@lv<strong>nl</strong>.<strong>nl</strong><br />
I: www.luchtruim.info<br />
Cie. Medische Zaken<br />
Mw M.C.J. Osinga-Meek, arts<br />
Prof. Eijkmanstraat 17<br />
7415 EK Deventer<br />
T: (0570) 623139<br />
F: (0570) 625888<br />
E: osinga98@daxis.<strong>nl</strong><br />
Cie. voor Sportzaken<br />
Subcie. zweefvliegen<br />
Ir. K.P. Termaat<br />
Eernewoudeweg 26<br />
6835 JG Arnhem<br />
T: (026) 327 24 61<br />
E: kpt9@wxs.<strong>nl</strong><br />
Cie. Technische Zaken<br />
R.J.M. Kleijn<br />
Futenhorst 51<br />
5361 SE Grave<br />
T: (0486) 46 10 85<br />
E: rob.kleijn@wxs.<strong>nl</strong><br />
Cie. Terreinen<br />
J.A. Koppen<br />
Riepel 19<br />
8602 DD Sneek<br />
T: (0515) 43 13 13<br />
E: hansk.sneek@planet.<strong>nl</strong><br />
Cie. Verzekeringszaken<br />
S.C. Gooszen<br />
De Meente 6<br />
3823 GR Amersfoort<br />
T: (020) 711 40 00 (dag)<br />
’s avonds tot 22 uur:<br />
T/F: (033) 456 09 81<br />
E: sibout.gooszen@tiscali.<strong>nl</strong><br />
Cie. Wedstrijd en Selectie<br />
M. Smit<br />
Hunzepad 4<br />
4105 GX Culemborg<br />
T: (0345) 515887<br />
F: (0345) 476487<br />
E: sierramike@wxs.<strong>nl</strong><br />
E<br />
European Gliding Union<br />
C. de Leeuw<br />
Stockholmstraat 48<br />
7559 JR Hengelo<br />
T: (074) 277 09 05<br />
E: chdeleeuw@planet.<strong>nl</strong><br />
Examen secretariaat<br />
voor zweefvliegen<br />
Mw P. Dijkstra-Adriaansen<br />
Melis Blecklaan 61<br />
4634 VX Woensdrecht<br />
T: (0164) 61 35 29<br />
F: (0164) 61 58 87<br />
Kosten instructeursexamen:<br />
Theoretisch gedeelte € 16<br />
per ingeschreven vak.<br />
Praktisch gedeelte € 57.<br />
Examenvragen te verkrijgen<br />
via internet. Vanaf 2e pagina<br />
op de site van ZVC Volkel:<br />
www.zvcvolkel.<strong>nl</strong>/examens<br />
F<br />
FAI<br />
Féderation Aéronautique<br />
Internationale (FAI)<br />
Avenue Mon Repos,<br />
CH-1005 Lausanne (CH)<br />
T: 0041 (0)4121 345 1070<br />
F: 0041 (0)4121 345 1077<br />
I: www.fai.org<br />
Formulieren<br />
Formulieren voor clubs voor<br />
aanvragen van brevetten,<br />
landingsverklaringen,<br />
kwartaalstaten e.d. zijn<br />
in blocks van 50 of 100<br />
verkrijgbaar bij de KNVvL<br />
afd. verkoop in Den Haag.<br />
Zie voor formulieren voor<br />
examens, verlengen/aanvragen<br />
van bevoegdheden<br />
e.d. onder: Inspectie V&W.<br />
I<br />
Inspectie Instituut<br />
Landelijk coördinator<br />
W. Benschop<br />
Henninkstraat 5<br />
1435 HA Rijsenhout<br />
T: (0297) 34 13 94<br />
E: w.benschop@zonnet.<strong>nl</strong><br />
Kwaliteitsinspecteur<br />
P. de Rijk<br />
T: (0527) 61 36 10<br />
R. Diepeveen<br />
T: (0402) 53 31 05<br />
J.H.L. Tromp<br />
T: (0297) 56 20 95<br />
A.H. Voortman<br />
T: (0548) 61 81 94<br />
W.B. Oude Vrielink<br />
T: (0161) 22 27 48<br />
K<br />
KNVvL<br />
Jozef Israëlsplein 8<br />
2596 AS Den Haag<br />
T: (070) 314 36 00<br />
F: (070) 324 39 00<br />
I: www.knvvl.<strong>nl</strong><br />
KEI (KNVvL<br />
Examineringsinstituut)<br />
Postbus 95327<br />
2509 CH Den Haag<br />
T: 0900-luchtsport<br />
(0900-5824877)<br />
www.brevet.aero<br />
L<br />
Luchtvaartpolitie<br />
Korps Landelijke Politie<br />
Diensten<br />
Postbus 75147<br />
1117 ZR Schiphol-Oost<br />
T: (020) 5 02 56 93<br />
F: (020) 5 02 56 99<br />
Landelijk coördinator<br />
opleiding instructeur<br />
Mw P. Dijkstra-Adriaansen<br />
p/a (zie adres Secretariaat<br />
Zweefvliegen)<br />
Leden- en abonnementen<br />
administratie<br />
KNVvL-ledenadministratie<br />
Werkdagen: 10.00-12.00 en<br />
14.00-16.00 uur<br />
Jozef Israëlsplein 8<br />
2596 AS Den Haag<br />
T: (070) 314 36 11<br />
F: (070) 324 39 00<br />
E: knvvlla@xs4all.<strong>nl</strong><br />
Altijd lidmaatschapsnummer<br />
vermelden bij adreswijzigingen<br />
en ook bij betalingen.<br />
Contributies en sportlicenties<br />
op gironr 68810<br />
t.n.v. KNVvL Den Haag.<br />
Luchtvaart<br />
Meteorologische Dienst<br />
T: (06) 97 71<br />
Teletekst pagina 707 voor<br />
aanvullende informatie<br />
N<br />
Nationaal Zweefvliegcentrum<br />
Terlet<br />
Apeldoornseweg 203<br />
6816 SM Arnhem<br />
Havenmeester:<br />
Ton van Doormaal (bereikbaar<br />
via administratie)<br />
Administratie:<br />
G.H. Noordik<br />
T: (024) 641 44 96<br />
E: adm.terlet@zonnet.<strong>nl</strong><br />
Service Center Terlet<br />
onderhoud en reparaties<br />
zweefvliegtuigen<br />
Hoofd: P. Jansen<br />
T: (026) 443 12 51<br />
F: (026) 443 16 05<br />
E: sct@terlet.<strong>nl</strong><br />
I: www.terlet.<strong>nl</strong><br />
Voor spoedgevallen<br />
T: (06) 222 37 555<br />
Openingstijden: ma t/m do<br />
van 8.00 tot 16.30 uur,<br />
vr van 8.00 tot 14.30 uur<br />
NOTAM’s op Internet<br />
o.a. via www.vnv-dalpa.<strong>nl</strong><br />
of direct www.notams.jcs.mil<br />
P<br />
Publicaties<br />
VFR Gids Nederland,<br />
Wijzigingslijsten<br />
Abonn. 1e jaar € 104,80<br />
AIC-B, Mededelingen aan<br />
Nederlandse Luchtvarenden<br />
en Eigenaren van<br />
Luchtvaartuigen<br />
Abonn. na 1e jaar € 50,26<br />
Luchtvaartkaart<br />
The Netherlands<br />
ICAO, 1:500.000, 10 e editie,<br />
versie april 2005,<br />
gevouwen € 13,50<br />
(+ € 3,50 verzendkosten),<br />
niet gevouwen € 13,50<br />
(+ € 9 verzendkosten),<br />
geplastificeerd € 21,45<br />
(+ € 9 verzendkosten).<br />
Verkrijgbaar bij:<br />
Plantijn Casparie<br />
Postbus 43520<br />
2504 AM Den Haag<br />
T: (070) 3 66 88 35<br />
F: (070) 3 66 78 41<br />
O<br />
Onderzoeksraad voor<br />
Vliegveiligheid Zie onder<br />
Ongevallenmelding<br />
Ongevallenmelding<br />
De gezagvoerder, eigenaar<br />
of exploitant van het luchtvaartuig<br />
dat betrokken is<br />
bij een voorval, de havenmeester<br />
of exploitant van<br />
het luchtvaartterrein of de<br />
betrokken luchtverkeersdienst<br />
is verplicht het<br />
voorval te melden aan het<br />
centrale meldnummer van<br />
de Onderzoeksraad voor<br />
Veiligheid (OvV).<br />
T: (0800) 635 36 88<br />
of (0800) MELDOVV<br />
(24 uur per dag)<br />
Dit kan ook door tussenkomst<br />
van de Luchtvaartpolitie<br />
van het Korps<br />
Landelijke Politie Diensten<br />
via T: (020) 5 02 56 93<br />
(continu bereikbaar).<br />
Zie AIC-B 14/99, ‘Nadere<br />
richtlijnen voor het melden<br />
van voorvallen met luchtvaartuigen’.<br />
Gebruik het algemene<br />
alarmnummer 112 voor<br />
eventueel noodzakelijke,<br />
directe assistentie van<br />
ambulance, brandweer en<br />
politie.<br />
Na de melding van een<br />
ongeval of ernstig incident<br />
en soms bij incidenten<br />
krijgt (krijgen) betrokkene(n)<br />
een vrage<strong>nl</strong>ijst toegestuurd.<br />
Deze vrage<strong>nl</strong>ijst dient zo<br />
spoedig mogelijk en uiterlijk<br />
binnen 30 dagen te<br />
worden geretourneerd<br />
naar: Onderzoeksraad<br />
voor veiligheid (OvV),<br />
Postbus 95404<br />
2509 CK Den Haag<br />
T: (070) 333 70 00<br />
(tijdens kantooruren)<br />
F: (070) 333 70 78<br />
Een ongeval of incident<br />
meld je in het buite<strong>nl</strong>and<br />
aan de onderzoeksautoriteiten<br />
van het betreffende<br />
land, eventueel via de<br />
plaatselijke politie. Daarnaast<br />
dien je het voorval<br />
aan de OvV te melden.<br />
Behalve aan de OvV dienen<br />
ongevallen en incidenten<br />
ook aan de Inspectie<br />
Verkeer en Waterstaat,<br />
Divisie Luchtvaart, gemeld<br />
te worden. Zie hiervoor de<br />
AIC-B 05/02, ‘Melden van<br />
luchtvaartvoorvallen aan<br />
de Minister van Verkeer en<br />
Waterstaat’. Deze AIC-B,<br />
uitgegeven door de Luchtverkeersleiding<br />
Nederland,<br />
afdeling AIS, is algemeen<br />
van aard en daarom voor<br />
de zweefvlieger slechts<br />
gedeeltelijk relevant.<br />
Air traffic incident-report<br />
Bij near-misses en andere<br />
voorvallen die het melden<br />
waard zijn kunt u een air<br />
traffic incident report form<br />
aanvragen bij en zenden<br />
naar de Divisie Luchtvaart.<br />
Voorvallenrapport<br />
Voorvallen en bijna-ongelukken<br />
die niet bij de OvV<br />
gemeld hoeven te worden,<br />
maar waarvan andere<br />
zweefvliegers kunnen<br />
leren, kunt u aanvragen bij<br />
en zenden naar de KNVvL<br />
Afd. Zweefvliegen.<br />
R<br />
Regiosecretariaten<br />
Noord-Oost<br />
R. van der Veen<br />
Asterstraat 415<br />
6708 DX Wageningen<br />
T: (0317) 42 87 25<br />
E: r.vanderveen@wrij.<strong>nl</strong><br />
Zuid<br />
M. Verhagen<br />
Paganinistraat 107<br />
2901 KG Capelle a/d IJssel<br />
T: (010) 447 22 16<br />
E: secr.regio-zuid@<br />
wanadoo.<strong>nl</strong><br />
S<br />
Sportlicentie<br />
Verkrijgbaar bij de ledenen<br />
abonnementenadministratie<br />
(voor adres zie<br />
leden- en abonnementenadministratie)<br />
Stichting Historisch<br />
Zweefvliegarchief<br />
W. Janssen Groesbeek<br />
Koninginneweg 21<br />
1217 KR Hilversum<br />
T: (035) 621 76 76<br />
T<br />
Tarieven Inspectie V&W<br />
Aanvraag en verlenging<br />
Tarieven op website www.<br />
divisieluchtvaart.<strong>nl</strong> onder:<br />
uitvoering-regelgeving.<br />
Luchtvaartkaart<br />
‘Low Countries’<br />
ICAO april 2004, 9e editie<br />
schaal 1:500.000: Gevouwen<br />
€ 14,- p.st. incl. portokosten.<br />
Ook abonnement<br />
mogelijk. Plantijn Casparie,<br />
Postbus 43520,<br />
2504 AM Den Haag<br />
T: (070) 366 88 35<br />
F: (070) 366 78 41<br />
Terlet<br />
(zie Nationaal Zweefvlieg-<br />
Centrum Terlet)<br />
De Thermiekbel<br />
Café Restaurant<br />
T: (026) 445 54 50<br />
Openingstijden: vanaf<br />
1 maart tot 1 november<br />
elke dag geopend<br />
vanaf 8.30 uur.<br />
V<br />
Verkeer & Waterstaat<br />
V & W Luchtvaart<br />
Directie Luchtvaartbeleid<br />
Postbus 90771<br />
2509 LT Den Haag<br />
Bezoekadres:<br />
Plesmanweg 1-6<br />
2597 JG Den Haag<br />
T: (070) 351 72 47<br />
F: (070) 351 60 69<br />
Inspectie V & W<br />
Divisie Luchtvaart<br />
Uitvoeringsdienst<br />
Postbus 575<br />
2130 AN Hoofddorp<br />
T: (023) 566 30 00<br />
E: divisieluchtvaart@ivw.<strong>nl</strong><br />
I: www.divisieluchtvaart.<strong>nl</strong><br />
html formulieren dow<strong>nl</strong>oadable<br />
via website, onder:<br />
uitvoering-formulieren.<br />
Luchtvaartuigen,<br />
luchtvaartregister:<br />
9 - 17 uur, werkdagen<br />
T: (023) 566 31 17<br />
Handhavingsdienst<br />
Postbus 75788<br />
1118 ZX Schiphol-Centrum<br />
T: (020) 405 47 00<br />
F: (020) 405 47 01<br />
Verzekering casco De<br />
Luchtvaartonderlinge w.a.<br />
Algemeen telefoonnummer<br />
voor informatie, aanmelding<br />
en schademelding:<br />
T: (071) 519 10 02<br />
F: (071) 517 58 35<br />
Alle correspondentie aan:<br />
Antwoordnummer 642<br />
7600 WB Almelo<br />
Verzekeringen Collectieve<br />
Wettelijke Aansprakelijkheid<br />
& Brand/storm<br />
verzekering<br />
Schademelding/afhandeling<br />
A.J. Driessen B.V.<br />
H. Zandstra<br />
T: (020) 531 23 73<br />
of (023) 537 85 08 (privé),<br />
mobiel 06 - 53 20 53 31<br />
F: (020) 531 23 46.<br />
1-06<br />
Foto voorpagina:<br />
Discus 2c nabij Burg<br />
Teck, Kirchenheim.<br />
Foto: Jochen Ewald.<br />
Sluitingsdatum<br />
kopij:<br />
15 maart<br />
<strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong><br />
In dit nummer<br />
Friese Aero Club 50 jaar Pagina 8<br />
Feest en Fly In bij de Friezen op 15 juli. Maak kans op de<br />
‘Bobbe Fryslân’ trofee. En lees de soms merkwaardige<br />
geschiedenis van deze club. Import van Pilatus zweefvliegtuigen<br />
als overlevingsstrategie? En nog maar zelden<br />
beschreven in de ‘Thermiek’, het vervaarlijke dalen en<br />
dan toch weer stijgen van een burger- en een KLu-club<br />
combinatie.<br />
Beauty’s Schempp Hirth Pagina 24<br />
Stof voor borrelpraat, de landingskarakteristiek<br />
van de Duo Discus. Helpen die vergrote kleppen<br />
en nieuwe flaps op de X-versie nou wel of niet?<br />
De ervaring van Sape Miedema. Maar het laatste<br />
is hier vast nog niet over gezegd. En dan die<br />
andere opsteker van Schempp, de Discus 2c.<br />
Met vernieuwde tips voor 15m en nu ook 18m.<br />
Winglets zijn inmiddels vaste prik, ook op de<br />
Duo.<br />
Contributies <strong>2006</strong> KNVvL Afdeling Zweefvliegen<br />
Jaartarieven KNVvL contributie Afdelingstoeslag Totaal<br />
Senior € 50 € 95 € 145<br />
Junior € 35 € 75 € 110<br />
Inschrijfgeld nieuw lid KNVvL € 12. Optie sportlicentie € 8.<br />
De Afdeling Zweefvliegen rekent geen apart inschrijfgeld.<br />
Cursistenverzekering<br />
€ 25,- per cursist, door club over te maken op Postbank nr. 68810 t.n.v. KNVvL<br />
Den Haag o.v.v. ‘cursistenverz.zweefvl.’ Voorwaarden: cursistenverzekering:<br />
alleen voor beginnende cursisten, éénmalig en voor max. 4 weken. Voor aanvang<br />
verzekerde periode dienst club naam en adres cursist door te geven aan KNVvL<br />
Afdelingsbureau Zweefvliegen, T: (026) 3514515 of E: knvvlsz@xs4all.<strong>nl</strong><br />
Colofon<br />
‘Thermiek’ is een tweemaandelijkse uitgave van de<br />
Afdeling Zweefvliegen van de Koninklijke Nederlandse<br />
Vereniging voor Luchtvaart (KNVvL). KvK<br />
40409050 ‘s-Gravenhage. NE ISSN 0040/6023<br />
Adres: KNVvL Afdeling Zweefvliegen,<br />
Postbus 484, 6800 AL Arnhem, T: (026) 351 45 15,<br />
F: (026) 351 04 46, E: knvvlth@xs4all.<strong>nl</strong><br />
Eindredactie en acquisitie: Frits Snijder<br />
Vaste medewerkers: Ary Ceelen, Nell Dijkstra,<br />
Ben Hiemstra, Charles de Leeuw, Sape Miedema,<br />
Teko Salverda, Bruno Zijp.<br />
Aan dit nummer werkten verder mee:<br />
Thei Bongers, FAC Jubileumcommissie, Paul Michel<br />
de Grood, Gerard Hanstede, Bas de Jong, Jacques<br />
Noel, Paul Rolf.<br />
Vormgeving: Ineke Oerlemans<br />
Fotoredactie: Hans Boxem, Frans de Guise,<br />
Jeroen Kroon, Henk Tito.<br />
Druk en verzending: Hoonte Bosch en Keuning,<br />
Utrecht<br />
Kopij: Artikelen en beeldmateriaal zijn welkom.<br />
Standaardomvang grote artikelen: ca. 1.000 woorden.<br />
Neem vooraf contact op met de redactie. Aa<strong>nl</strong>everen<br />
in Word (*.doc) als ‘platte tekst’ (= zonder eigen<br />
opmaak) per e-mail of CD-R. Beeldmateriaal: stuur<br />
digitale foto’s op CD-R. Altijd het bronbestand uit de<br />
camera. Van negatieffoto afdruk sturen en negatief op<br />
verzoek beschikbaar houden. Zet je naam op CD-R en<br />
elke afdruk.<br />
De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden<br />
bijdragen te corrigeren, in te korten of niet te plaatsen.<br />
Geplaatste artikelen geven niet noodzakelijk de mening<br />
weer van redactie en uitgever, tenzij zij expliciet in<br />
functie zijn onderschreven. Anonieme bijdragen worden<br />
niet geplaatst, evenals bijdragen met lasterlijke uitlatingen<br />
jegens personen of instanties.<br />
Publikatierechten: tenzij de inzender anders aangeeft,<br />
nemen redactie en uitgever aan dat ingezonden teksten<br />
beeldmateriaal vrij van rechten in ‘Thermiek’ gepubliceerd<br />
kunnen worden en ook ter beschikking staan<br />
voor gehele of gedeeltelijke publicatie op officiële<br />
websites van de KNVvL en de Afdeling Zweefvliegen.<br />
2<br />
Wegwijzer<br />
4<br />
Sneeuwvliegen<br />
6<br />
Voorzitter<br />
7<br />
Statistieken<br />
8<br />
Friese AC 50 jaar<br />
12<br />
Gedenkwaardig<br />
13<br />
Agenda<br />
14<br />
Verzekeringscertificaten<br />
16<br />
Bergvliegen<br />
20<br />
Glasflügel Treffen<br />
24<br />
Discus 2c, Duo Discus X<br />
27<br />
Sleepvliegsymposium<br />
28<br />
Incontinentieluiers<br />
30<br />
ASK-21 voor invaliden<br />
31<br />
Secretariaten<br />
Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden gereproduceerd<br />
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van<br />
de uitgever. © All rights reserved. No part of this magazine<br />
may be reproduced in any form or by any means without<br />
prior permission from the publisher.<br />
Jaarabonnement: Nederland € 20, Europa € 30,<br />
buiten Europa € 35, incl. verzendkosten. Abonneren<br />
door verschuldigde bedrag over te schrijven op<br />
ABN/AMRO bank, Arnhem, rekening nr. 519146581,<br />
t.n.v. KNVvL Zweefvliegen, Arnhem, o.v.v. naam<br />
abonnee en volledige bezorgadres. Losse nummers<br />
voor € 4,50 p.st. verkrijgbaar door bestelling op<br />
het redactieadres, zie boven. Overboekingen uit<br />
buite<strong>nl</strong>and: gebruik swiftcode ABNANL2A voor<br />
ABN/AMRO Bank, Arnhem, the Netherlands, geen<br />
routing-number of -address nodig.<br />
Advertenties: tarieven voor zakelijke advertenties<br />
zijn opvraagbaar op het redactieadres, zie boven.<br />
Leden en aangesloten clubs kunnen annonces voor<br />
in de rubriek ‘Bijprikkertjes’ schriftelijk opgeven bij<br />
de redactie. De redactie behoudt zich het recht<br />
voor advertenties en annonces zonder opgaaf van<br />
reden te weigeren.<br />
2 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
3
club<br />
paul rolf<br />
Blauwbekken boven Groningen<br />
Op hun jaarvergadering in november besloten<br />
de leden van de Noord-Nederlandse Zweefvlieg<br />
Club om een kist en een lier bedrijfsklaar te<br />
houden deze winterperiode. Het moest er<br />
eindelijk maar eens van komen: sneeuwvliegen!<br />
Vlak voor oudjaar was het zover.<br />
Sneeuwvliegen bij de Noord-Nederlandse ZC<br />
5<br />
Winters Veendam.<br />
6<br />
Sneeuw boven<br />
en op het veld<br />
7<br />
Nog één start<br />
en dan snert!<br />
5<br />
Via mail gaat het bericht rond:<br />
donderdag 29 december wordt<br />
een geschikte dag. Na een nacht met<br />
behoorlijk wat sneeuw klaart het even<br />
voor zonsopkomst buiten duidelijk op.<br />
De afspraak was om tien uur verzamelen<br />
op het vliegveld, ijs en weder<br />
dienende natuurlijk. De opkomst is<br />
1<br />
Foto’s: Paul Rolf<br />
2<br />
3 4<br />
1<br />
Zoem, zoem, zoem,<br />
een Ka-13 in de<br />
vrieskou.<br />
2 3<br />
C-c-cool!!<br />
4<br />
Discus Rob Sanders<br />
landt in sneeuwbui.<br />
behoorlijk, zo blijkt. Flarden van<br />
sneeuwbuien trekken nog over.<br />
De verwachting is dat het helemaal<br />
zal opklaren. Er wordt besloten alvast<br />
alles op te stellen. De K-13 is vliegklaar,<br />
maar door de winterwerkzaamheden<br />
staat hij helemaal achterin de<br />
hangar. Het valt niet mee hem buiten<br />
te krijgen. De Discus b van voorzitter<br />
Rob Sanders vliegt ook. Om bevriezingverschijnselen<br />
bij de lieristen te voorkomen<br />
wordt de achterkant van de<br />
lier met een deken dichtgemaakt. Voor<br />
mietjes (toch vooral jeugdleden!) komt<br />
er een kacheltje in de startcaravan.<br />
Het feest kan beginnen. Even wachten<br />
tot de laatste bui is verdwenen.<br />
Om 11:30 uur besluit de DDI dat het<br />
7<br />
6<br />
verantwoord is om een startje te<br />
proberen. Met windkracht 4 recht op<br />
de baan geeft de kunststofkabel een<br />
dikke 600 m. De wolkenflarden die<br />
nog talrijk zijn, zitten op 500 m.<br />
Met kunst en vliegwerk lukt het om<br />
het veld is zicht te houden, maar het<br />
houdt niet over. Na twee setjes komt<br />
er nog een stevige sneeuwbui opzetten<br />
en wordt het vliegbedrijf stilgelegd.<br />
Een half uur later kunnen we, na het<br />
verwijderen van een stevige laag<br />
sneeuw, weer vliegen. In de loop van<br />
de middag wordt het zelfs prima<br />
vliegweer. De voorspelde dooi blijft<br />
voorlopig nog uit. De cockpitcheck<br />
moet je met ingehouden adem doen<br />
om condensvorming op de binnenkant<br />
van de kap te voorkomen. IJskrabben<br />
aan de binnenkant schijnt krassen te<br />
veroorzaken. De hartverwarmende<br />
witte winterse wereld maakt dat je je<br />
koude handen en voeten volledig<br />
vergeet. Gezien de beperkte duur toch<br />
mooi dat we nog 18 starts maakten,<br />
waarmee iedereen in ieder geval een<br />
keer omhoog kon. Om kwart over vijf<br />
gaan de hangaardeuren weer dicht.<br />
Onder het genot van snert en warme<br />
worst kijken we nog even terug op<br />
deze zeer geslaagde dag. Voor het<br />
eerst in de zeventigjarige geschiedenis<br />
van de club is het wintervliegen een<br />
feit. Allemaal zijn we ervan overtuigd<br />
dat hiermee een nieuwe, jaarlijkse<br />
traditie geboren is! ■<br />
Advertentie<br />
4 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
5
afdelingsbestuur<br />
statistieken<br />
charles de leeuw,<br />
voorzitter<br />
Niets is echter<br />
dan het echte werk<br />
Het vriest, het is koud en guur<br />
als ik het clubhuis binnenkom.<br />
Binnen hoor ik een aantal clubleden<br />
praten over de laatste ontwikkeling op<br />
wedstrijdgebied. Opdrachten worden<br />
uitgewisseld en tactieken worden<br />
besproken. Klasseringen van vrienden<br />
en bekenden passeren de revue. Vol<br />
ongeloof kijk ik nog eens naar buiten.<br />
We leven toch hartje winter? Ja, er ligt<br />
toch echt een pak sneeuw. Een aantal<br />
vlokjes dwarrelen naar beneden, het<br />
zicht is twee keer niks. De kisten<br />
staan in de hangaar en verkeren in<br />
allerlei staten van onderhoud. Waar<br />
Nieuw artikel 3.5 Afdelingsreglement<br />
hebben de mannen het in hemelsnaam<br />
over? En dan pas besef ik dat een<br />
goede klassering in de ‘Lowlands Cup’<br />
hier in het geding is. Oftewel zweven<br />
op je pc. Lekker bij de verwarming,<br />
vanuit ruime stoelen. Het enige sleutelen<br />
is het installeren van de software,<br />
aanzetten van de pc in plaats van<br />
aanhaken, en dan lekker vliegen,<br />
zonder dat je een kist uit het veld<br />
hoeft te duwen. Drankje en hapje<br />
erbij. Het gaat zelfs over LAN-parties<br />
voor wedstrijden in clubverband.<br />
Even denk ik dat mijn voordracht voor<br />
de Nederlandse Zweefvliegdag 2005<br />
over de toekomst van het zweefvliegen<br />
nu al volledig achterhaald is en dat<br />
onze sport een andere wending heeft<br />
genomen. Maar gelukkig merk ik al<br />
snel dat het simuleren van het vliegen<br />
best leuk is, maar dat niemand het<br />
zou willen inruilen voor het echte<br />
werk. Je mag dan een force-feedback<br />
joystick hebben, het haalt het niet bij<br />
het gevoel van de natuurkrachten<br />
tijdens een echte vlucht in de frisse<br />
buite<strong>nl</strong>ucht in plaats van binnen achter<br />
de pc. Gelukkig duurt het nog maar<br />
even en het seizoen gaat weer echt<br />
Wettelijk is vanaf 2004 in Nederland een GPL en een medische verklaring<br />
niet meer verplicht voor zweefvliegers. De KNVvL Afdeling Zweefvliegen<br />
stelt wél verplicht dat haar leden in het bezit zijn van deze documenten, zoals<br />
sindsdien in eigen beheer uitgegeven. Dit is om veiligheids- en verzekeringstechnische<br />
redenen. Via een convenant met de overheid voldoen deze documenten<br />
ook aan ICAO normen. De Afdelingsledenvergadering legde op 8 februari<br />
deze verplichting vast door toevoeging van een artikel 3.5 aan het Afdelingsreglement.<br />
Kijk voor uitgebreide informatie op http://zweefvliegopleiding.<strong>nl</strong><br />
Advertentie<br />
breukstukje<br />
beginnen. Velen hebben hun plannen<br />
voor de komende maanden al weer<br />
gemaakt, de aanmeldingen voor de<br />
wedstrijden al in voorbereiding, de<br />
kampen gepland, de lessen gevolgd<br />
voor het GPL examen, de kaarten<br />
weer ontdaan van de routes van<br />
2005, de papieren weer op orde, en<br />
de <strong>thermiek</strong>petjes weer ontdaan van<br />
de inspanningen van afgelopen zomer.<br />
Ik wens u allen een aangename start<br />
van het seizoen toe! ■<br />
Voorvallen in 2005<br />
Rapportage Commissie Breukstukje<br />
In 2005 zijn in totaal 14 voorvallen met zweefvliegtuigen<br />
gemeld bij de Raad voor de Transportveiligheid<br />
en haar opvolger de Onderzoeksraad<br />
voor Veiligheid. Niet één met een motorzwever.<br />
Een voortzetting van de reductie van<br />
2004, namelijk ca. een derde van het aantal in<br />
2003 en 2002, en ongeveer tweederde van het<br />
gemiddelde over de jaren 1997-2001.<br />
De 14 voorvallen met zweefvliegtuigen in 2005<br />
onderverdeeld naar de aard van de vlucht:<br />
lokaal 7x solist/GPL en 5x instructeur, overland<br />
2x. Onderverdeeld naar vluchtfase: 5x start,<br />
2x vlucht, 5x landing lokaal, 2x landing na overland.<br />
Onderverdeeld naar persoo<strong>nl</strong>ijk letsel: 1x<br />
fataal, 3x ernstig, 10x geen of licht. Onderverdeeld<br />
naar schade: 5x gering, 9x aanzie<strong>nl</strong>ijk.<br />
Teko Salverda, CIV/Cie Breukstukje<br />
Starts en uren<br />
per club in 2005<br />
Club Starts Uren<br />
AC Salland 7.305 1.491<br />
AC Nistelrode 2.647 558<br />
Amsterdamsche CvZ 5.882 2.251<br />
Delftsche Studenten AC 2.201 737<br />
Drienerlose ZC 1.048 335<br />
Eindhovense ACzc 5.034 1.348<br />
Eerste Limburgse ZC 2.764 756<br />
Eerste Zeeuws-Vlaamse AC 2.998 988<br />
Eerste Zaanse ZC 3.277 289<br />
Friese AC 3.215 936<br />
Gelderse ZC 4.535 2.378<br />
Gilzer LC ‘Illustrious’ 3.372 823<br />
Gooise ZC 3.413 890<br />
Groningse Studenten AC 324 1.767<br />
Kennemer ZC 4.370 1.332<br />
Leidsche Studenten AC 212 64<br />
Nijmeegse AC 3707 1426<br />
Noord Nederlandse ZC 3.004 851<br />
SZT Terlet 11.784 6.371<br />
Twentsche ZC 2.938 1.432<br />
Utrechtse Studenten AC ** **<br />
VC Haamstede 5.740 809<br />
VC Hoogeveen 3.077 1.820<br />
VC Teuge 3.449 1.025<br />
VC Midden-Zeeland 1.272 451<br />
Ve<strong>nl</strong>ose ZC 4.653 1.838<br />
West-Brabantse AC 4.138 1.329<br />
ZC Den Helder 3.932 722<br />
ZC Deelen 3.926 1.515<br />
ZC Flevo 3.763 876<br />
ZC Noordoostpolder 2.899 639<br />
ZC Rotterdam 1.216 558<br />
ZC Volkel 4.028 *<br />
ZC Eindhovense Studenten 3.052 850<br />
ZC Oost-Nederland 48 49<br />
Gliding Adventures Europe 1.958 587<br />
Totaal 121.181 40.091<br />
Alleen TMG’s<br />
Aeroclub Valkenburg 1.821 1.681<br />
Zuidhollandse Vliegclub * *<br />
Zweefvliegclub Texel ** 304<br />
* Geen opgave ontvangen<br />
** Club is niet actief<br />
O<strong>nl</strong>ine Contest 2005<br />
Naast het traditionele overzicht van Starts &<br />
Uren geeft tegenwoordig ook de OLC een<br />
indicatie van de zweefvliegactiviteit in een jaar.<br />
Voor 2005 noteerde de OLC 319 Nederlandse<br />
zweefvliegers, die met 1.424 overlandvluchten<br />
in totaal 325.869 km aflegden. Een interessant<br />
extra gegeven is hier de afstand: acht keer de<br />
wereld rond! Zie voor meer over de OLC 2005<br />
in ‘Thermiek’ 2005•6. (FS)<br />
Behaalde brevetten per club in 2005<br />
Club BBR CBR DBR DAFDDR DHT EBR EAF EHT FBR FAF FDL FHT KKM Tot.<br />
AC Salland 6 2 2 2 3 3 - - - - - - - - 18<br />
AC Nistelrode - - - - 1 - - - - - - - - - 1<br />
ACvZ 5 5 - - - 1 - 1 - - - 1 - - 13<br />
DSA - - 1 3 1 2 ` 1 - - - - - - 8<br />
EACzc - - 2 2 1 1 - - - - - - - - 6<br />
ELZC 2 1 - 1 - - - - - - - - - - 4<br />
EZAC - - - - 1 - - - - - - - - - 1<br />
EZVZC 2 3 - 1 - - - 1 2 - - - 2 - 11<br />
FAC 5 3 1 1 - - - - - - - - - - 10<br />
GLC 'Illustrious' - - 1 1 1 1 - 4 - - - 4 - - 12<br />
GSA - - - 2 2 3 - - - - 1 - - - 8<br />
GeZC 1 1 - 1 1 2 - 1 - - - - - - 7<br />
GoZC 3 3 1 1 - - - - - - - - - - 8<br />
KNVvL 6 5 1 2 1 1 - - - - - - - - 16<br />
KeZC 6 1 1 1 - 1 - - - - - - - - 10<br />
NNZC 3 1 1 3 1 1 - - - - - - - - 10<br />
NijAC - - 1 2 3 3 - - - - - - - - 9<br />
TZC 1 1 - - 2 1 - - - - - - - - 5<br />
VC Haamstede 6 5 - - - - - - - - 1 - - - 12<br />
VC Hoogeveen 3 3 1 1 - - - - - - - - - - 8<br />
VC Teuge 2 - 1 4 2 3 - - - - 1 - - - 13<br />
VHZ - - - - - - 1 1 1 - 1 1 - - 5<br />
Ve<strong>nl</strong>ose ZC - - 1 1 1 1 - - - - - - - - 4<br />
WBAC 4 3 - 3 1 1 - - - - 1 1 - - 14<br />
ZC Deelen - 1 1 1 - - - - - 1 1 - - - 5<br />
ZC Den Helder 2 2 1 1 - - - - - - - - - - 6<br />
ZC Flevo 1 1 1 1 1 - - - - - - - - - 5<br />
ZC NOP 1 - - - - 1 - - - 1 - - 1 - 4<br />
ZCR - - - - 1 - - - - - - - - - 1<br />
ZES - - - - - - - 1 - - - - - - 1<br />
ZHVC - - - - 1 - - - - - - - - - 1<br />
ZC Volkel - - - - - - - - 1 - - - - - 1<br />
Totaal 59 41 18 34 26 26 1 10 4 2 6 7 3 - 237<br />
BBR<br />
CBR<br />
DBR<br />
DAF<br />
DDR<br />
Overzicht van 04.12.2005 t/m 08.02.<strong>2006</strong>.<br />
Voor brevetaanvragen, insignes en oorkondes<br />
zie de ‘Wegwijzer’ op pagina 2 onder het subkopje<br />
‘Brevetkosten’.<br />
Sportlicentie<br />
Zilveren, gouden en diamanten brevetten of onderdelen<br />
daarvan zijn FAI-brevetten. De registratie hiervan<br />
is gedelegeerd aan de nationale aeroclub. Wanneer u<br />
dus een aanvraag indient voor deze brevetten behoort<br />
u in het bezit te zijn van een sportlicentie. De kosten<br />
van een sportlicentie bedragen € 7 en is verkrijgbaar<br />
bij de ledenadministratie van de KNVvL. Zie voor het<br />
adres de ‘Wegwijzer’ op pagina 2 onder het subkopje<br />
‘Leden- en abonnementenadministratie’.<br />
De Commissie Sportzaken bevordert vliegen van zilveren,<br />
gouden en diamanten brevetten met logger en<br />
aanmelding via de website www.knvvl.<strong>nl</strong>/zweefvliegen/csz/.<br />
Daar vind je de benodigde informatie<br />
voor vlieger en sportcommissaris en de sinds 1 oktober<br />
2004 geldende Code Sportief.<br />
B brevet<br />
C brevet<br />
D brevet<br />
D afstand<br />
D duur<br />
DHT<br />
EBR<br />
EAF<br />
EHT<br />
FBR<br />
D hoogte<br />
E brevet<br />
E afstand<br />
E hoogte<br />
FAI brevet<br />
FAF<br />
FDL<br />
FHT<br />
KKM<br />
B-brevet<br />
Nr. Naam Club<br />
13302 E. Craenen-Winkels ACvZ<br />
13303 K.O. Gerritsen ACvZ<br />
13301 H.R. Rijnberk VC H'stede<br />
C-brevet<br />
Nr. Naam Club<br />
8411 E. Craenen-Winkels ACvZ<br />
8412 K.O. Gerritsen ACvZ<br />
Zilveren brevet<br />
Nr. Naam Club<br />
3193 E. van Roon WBAC<br />
Gouden afstand<br />
Km Naam Club<br />
303.9 P.J. Gerretse VC H'stede<br />
Gouden brevet<br />
Nr. Naam Club<br />
448 Rob E. Dreissen EZZC<br />
Diamanten doelvlucht<br />
Km Naam Club<br />
303.9 P.J. Gerretse VC H'stede<br />
1000 km vlucht<br />
Km Naam Club<br />
1007.7 P. van den Berg GeZC<br />
FAI brevet in aanvraag<br />
F afstand<br />
F doel<br />
F hoogte<br />
1.000 km<br />
6 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
7
club<br />
frank hiemstra, henk jukkema, anne osinga,<br />
ben schenk, pieter van vliet<br />
Feest! Jubileumactiviteiten<br />
Friese Aero Club 50 jaar<br />
Back to the future<br />
Als club wordt je niet zomaar 50 jaar. Onderweg zijn er meestal<br />
een paar dingen gebeurd die het voortbestaan bedreigden<br />
of juist veiligstelden voor de toekomst. De Friezen beschrijven<br />
hier drie van zulke beslissende gebeurtenissen. Wil je nóg meer<br />
over de Friese Aero Club weten, bestel dan het jubileumboek.<br />
Sinds de toenmalige burgemeester<br />
van Leeuwarden, jhr. Van Beyma op<br />
14 juli 1931 plannen bekend maakte<br />
voor het oprichten van een luchthaven<br />
in het noorden van Friesland, liggen er<br />
ruim zeventig jaren luchtvaarthistorie<br />
achter ons. Hiervan heeft de Friese<br />
Aero Club (FAC) in diverse samenstellingen<br />
ruim vijftig jaar deel uitgemaakt.<br />
Beslissende gebeurtenissen<br />
Waarin onderscheidt de Friese Aero<br />
Club zich van andere zweefclubs,<br />
afgezien van de sfeer die per vereniging<br />
verschilt en het feit dat we niet<br />
opereren in een <strong>thermiek</strong>rijk gebied?<br />
De bekende historicus prof.dr. Jan<br />
Romein heeft eens gezegd dat het<br />
pas de bijzonderheden zijn die<br />
geschiedenis interessant maken. Drie<br />
unieke gebeurtenissen zijn van grote<br />
invloed geweest op het wel en wee<br />
van de Friese Aero Club. Als eerste is<br />
dat het besluit van het bestuur in 1964<br />
om over te gaan tot de aankoop van<br />
eigen vliegtuigen. Om te beginnen een<br />
Ka-6, de PH-341. Hiervoor was het<br />
noodzakelijk een stabiele en van het<br />
weer onafhankelijke inkomstenstroom<br />
te genereren. In plaats van de bekende<br />
startbonnen kwam er een vaste contributie.<br />
De tweede belangrijke gebeurtenis<br />
was ongetwijfeld de beslissing om<br />
als club (!) importeur te worden van<br />
het metalen zweefvliegtuig Pilatus B4<br />
in 1971. Drie van deze toestellen werden<br />
ingezet als overgangstrainers in<br />
onze vereniging. De derde gebeurtenis<br />
was in 1983 de fusie van FAC en KLu<br />
Zweefvliegclub op Leeuwarden tot één<br />
2<br />
club. Hierdoor ontstond een sterkere<br />
vliegclub, die kon uitgroeien van 55<br />
naar 100 leden.<br />
Stabiele inkomsten<br />
Het is 30 oktober 1964. Om 20.15 uur<br />
opent voorzitter Hille Ris Lambers de<br />
jaarvergadering van de FAC. Het bestuur<br />
vindt dat er van het banksaldo, zijnde<br />
ƒ 10.933,83, best een Ka-6 af kan.<br />
Het bestuur denkt deze kist te finan-<br />
Friese Aero Club<br />
Vliegbasis Leeuwarden<br />
T: (058) 234 62 95<br />
Secretaris: M. van Waveren<br />
Postbus 582<br />
8901 BJ Leeuwarden<br />
T: (06) 122 54 608<br />
E: secretaris@frieseaeroclub.<strong>nl</strong><br />
W: www.frieseaeroclub.<strong>nl</strong><br />
1<br />
1<br />
3<br />
Tussen de buien<br />
door. Foto: Henk<br />
Postma, Thermiek<br />
Fotowedstrijd 2005.<br />
2<br />
Jongste lid<br />
Jantine Postma,<br />
pre-briefing met<br />
Wilfred Groeneveld.<br />
3<br />
Aan de horizon<br />
de Waddenzee.<br />
4<br />
Boven Leeuwarden.<br />
Foto: Henk Postma.<br />
cieren met ƒ 8.000,- uit eigen middelen<br />
en ƒ 5.000,- renteloze lening van de<br />
KNVvL, die dan in vijf jaar afgelost kan<br />
worden. De aflossing zal dan ongeveer<br />
gelijk zijn aan de huur die wij per jaar<br />
voor een Ka-6 zouden moeten betalen.<br />
Indien de eigen middelen het toelaten,<br />
zal bekeken kunnen worden of er nog<br />
meer dan ƒ 8.000,- ineens betaald kan<br />
worden om de renteloze lening zo<br />
klein mogelijk te houden. Of zoals de<br />
voorzitter het uitdrukte: ‘In lyk man is<br />
in ryk man”. Het bestuur heeft ook<br />
geïnformeerd naar aankoop van Duitse<br />
tweedehands Ka-6’en. Maar het blijkt<br />
dat de RLD daarvoor geen bewijs van<br />
luchtwaardigheid (BVL) afgeeft omdat<br />
ze niet onder haar specifieke eisen<br />
zijn gebouwd. De ledenvergadering<br />
Vervolg op pagina 10<br />
4<br />
25 maart: Receptie genodigden<br />
Speciaal voor leden, donateurs en<br />
vooral oud-leden van de vereniging is<br />
deze receptie in de onderofficiersmess<br />
op vliegbasis Leeuwarden, van 15.00<br />
tot 17.30 uur. In verband met toegang<br />
tot de militaire basis kunnen wij helaas<br />
alleen gasten toelaten die zich vooraf<br />
aangemeld hebben of in het bezit zijn<br />
van een toegangspas. Verderop lees<br />
je hoe je je hiervoor opgeeft. Tijdens<br />
de receptie krijgt de voorzitter het<br />
jubileumboek ‘Zweven boven Friesland<br />
en verder’ uitgereikt. Dit rijk geïllustreerde<br />
boek vertelt op een originele<br />
manier de geschiedenis van de club.<br />
Vanaf 25 maart kan je het ook bestellen<br />
bij de secretaris. Oud-leden kunnen<br />
op de receptie tevens de gelegenheid<br />
benutten om de vloot en het nieuwe<br />
clubgebouw te bekijken.<br />
KLu Open Dagen <strong>2006</strong> 16-17 juni, Leeuwarden<br />
De KLu Open Dagen zijn dit jaar op<br />
Leeuwarden. Eerder maakte zweefvliegen<br />
vaak deel uit van de vliegshow met een<br />
kunstvliegdemo. Maar de laatste jaren was er<br />
helaas geen plaats meer voor de luchtsporten,<br />
ook niet voor bijvoorbeeld de sportparachutisten<br />
binnen de KNVvL. Op de grond geeft de<br />
15 juli:<br />
Rondvliegdag<br />
familieleden<br />
De traditionele<br />
FAC-familiedag<br />
staat dit keer<br />
ook in het teken<br />
van het jubileum.<br />
Vliegen we dan<br />
normaal alleen<br />
met de beide<br />
G-103’s van de<br />
vereniging, nu<br />
krijgen de leden<br />
en hun familie<br />
de mogelijkheid<br />
Friese Aero Club natuurlijk wel acte de présence<br />
vanuit haar clubgebouw en hangaar. Maar zo’n<br />
foto als je hier ziet, in 2001 door Ben Schenk<br />
gemaakt, zit er dit keer niet in: de FAC vloog<br />
toen een G-103 Twin Acro en ach vooruit, de<br />
Red Arrows mochten daarna ook. (FS)<br />
om kennis te maken met de vliegeigenschappen<br />
van een brede selectie<br />
van historische en moderne tweezitters.<br />
De gasten kunnen in de loop van<br />
de dag ook in en rond het clubhuis<br />
diverse verrassende activiteiten verwachten.<br />
Eind van de dag barbecue<br />
en slotfeest.<br />
15 juli:<br />
Fly-In, barbecue en feest<br />
Feest voor iedereen! Op deze dag<br />
nodigen we ook alle avontuurlijke<br />
zweefvliegers van Nederland uit om<br />
eens weg van de snelweg te gaan en<br />
hun hoofdwiel in het Leeuwarder doellandingsveld<br />
te parkeren. Deze vlucht<br />
staat garant voor een adembenemend<br />
uitzicht op onze prachtige provincie<br />
met de Waddenzee op de achtergrond.<br />
Een ieder die deze vlucht met succes<br />
volbrengt, onthalen we op een originele<br />
manier! Tevens belonen we degene die<br />
de meeste kilometers heeft moeten<br />
afleggen om EHLW te bereiken, met<br />
de ‘Boppe Fryslân’ trofee. Mochten<br />
onverhoopt de meteorologische<br />
omstandigheden niet voldoende zijn<br />
voor dergelijke vluchten, dan is<br />
zondag 16 juli de uitwijkdatum voor<br />
de Fly-In. Op de royale barbecue en<br />
het gezellige slotfeest zijn vanzelfsprekend<br />
ook vliegers uit den lande<br />
en hun ophaalploegen van harte<br />
welkom. Neem contact op met de<br />
jubileumcommissie voor tips voor<br />
eventuele overnachting in de buurt<br />
van de vliegbasis.<br />
Opgave jubileumactiviteiten<br />
• Voor de receptie tot 13 maart via:<br />
www.50jaar.frieseaeroclub.<strong>nl</strong>.<br />
Of schriftelijk bij: Secretaris Friese<br />
Aero Club, postbus 582, 8901 BJ<br />
Leeuwarden. Vermeld daarbij tenminste<br />
je naam, adres, geboortedatum<br />
en geboorteplaats. Overige<br />
vragen en/of verzoeken kun je<br />
doorgegeven via ons e-mail adres:<br />
jubileumcommissie@frieseaeroclub.<strong>nl</strong><br />
• Voor de Fly-In en de barbecue<br />
vanaf 25 maart via:<br />
www.50jaar.frieseaeroclub.<strong>nl</strong><br />
Let op dat de volledige gegevens van<br />
zowel de vliegers als alle ophalers<br />
10 dagen van tevoren bekend moeten<br />
zijn bij de jubileumcommissie.<br />
Voor alle bezoekers geldt dat de<br />
vliegbasis alleen toegankelijk is<br />
met een geldig identiteitsbewijs.<br />
8 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
9
VERKOOPARTIKELEN<br />
AFDELING ZWEEFVLIEGEN<br />
Art. Omschrijving<br />
Prijs in euro<br />
8154 Brevetaanvraagform. B/C brevet (50 ex.) 9,80<br />
8153 Brevetaanvraagform. zlv./goud/diam. (50 ex.) 9,80<br />
8313 Handboek voor technicus op CD-Rom 10,00<br />
8101 Informatiefolder zweefvliegen (per 35 st.) 12,65<br />
8102 Informatiefolder zweefvliegen (per 175 st.) 54,00<br />
8354 Instructie Zweefvliegen (instructeurslesboek) 32,00<br />
Afgehaald op Papendal 27,00<br />
8155 Landingsverklaring 11,20<br />
8351 Logboekje met hoesje 3,60<br />
8455 Sticker met 3 meeuwen (groot) 1,90<br />
8456 Sticker met 3 meeuwen (klein, per 10 st.) 5,00<br />
8311 Syllabus opleiding kunstzweefvliegen 8,80<br />
8312 Syllabus opleiding motorzweefvliegen 8,80<br />
8302 Theorieboek v.h. zweefvliegen (lesboek RPL-G) 16,20<br />
8051 Veilig zweefvliegen, afhalen 5 euro, bezorgen 7,50<br />
8304 Vliegen met... motorzwever en ultralight 25,00<br />
8352 Zweefvliegtuigboek techn. adm. en journaal 6,00<br />
8300 Zweefvliegen, elementaire vliegopleiding 5,00 1)<br />
8305 Zweefvliegen, voortgezette opleiding 6,90 2)<br />
Kortingen<br />
1) Per doos (70 exemplaren) € 210,-<br />
2) Per doos (38 exemplaren) € 190,-<br />
Alle overige artikelen 10 % korting bij aankoop<br />
van 5 x het aantal dat in de prijslijst staat vermeld.<br />
Bestellen<br />
Door overmaking van het verschuldigde bedrag op<br />
Postbank rek.nr. 17.96.18 t.n.v. KNVvL Den Haag<br />
o.v.v. bestelnummer(s) en aantal per artikel en besteladres.<br />
VLIEGEN VANAF € 68,- per uur?<br />
Dat wil iedereen<br />
Geregistreerde opleidingsinstelling<br />
voor RPL + TMG-rating<br />
Nu ook voor PPL + TMG-rating<br />
Onze vloot van zeven SCHEIBE SF 25’s<br />
staat voor u klaar voor lessen of voor verhuur.<br />
Zeven dagen in de week.<br />
Vanaf vliegveld Hilversum.<br />
Tel. kantoor vliegveld Hilversum: 035-5772120, tevens fax<br />
Mobile: 06-53680627 - www.dwarf.<strong>nl</strong><br />
van woensdag 26 januari 1966 neemt<br />
een belangrijk besluit: de startbonnen<br />
die de penningmeester bijna tien jaar<br />
lang ‘geplaagd’ hebben, gaan verdwijnen.<br />
Hiervoor in de plaats komt<br />
een all in contributie. Wel is het dit<br />
jaar nog mogelijk om van een overgangsregeling<br />
gebruik te maken. All in<br />
ƒ 200,- betalen, of een verhoogde<br />
contributie van ƒ 75,- met aparte<br />
betaling voor elke vlucht: ƒ 2,50 voor<br />
een lierstart en ƒ 3,- voor een sleepstart.<br />
Scholieren gaan ƒ 60,- per jaar<br />
betalen. Door dit besluit worden evenwichtiger<br />
en minder van het weer<br />
afhankelijke inkomsten verkregen.<br />
Vooral sinds we eigen vliegtuigen<br />
gekocht hebben,<br />
waarbij aflossing en<br />
afschrijving noodzakelijk is,<br />
is een stabiele inkomstenbron<br />
van groot belang.<br />
Importeur van B4<br />
We zitten in de zeventiger<br />
jaren. Stel je even de<br />
periode voor: zweefvliegtuigen<br />
zijn van linnen,<br />
stalen buizen en hout. Dan<br />
2<br />
duikt een nieuw vliegtuig<br />
op. Gebouwd van aluminium. De lichte,<br />
sterke constructie vormt een schril<br />
contrast met het gebruikelijke<br />
ambachtswerk dat uit oom Piet’s<br />
vooroorlogse knutselhoekje komt.<br />
De B4 heeft van buiten en binnen iets<br />
van een jager, this thing means serious<br />
business! Hij klinkt anders, ruikt anders<br />
en vliegt anders. Iedereen die met de<br />
B4 gevlogen heeft, zal zich het ploppen<br />
van de hoofdligger tijdens de<br />
lierstart en de lage neusstand tijdens<br />
het vliegen herinneren. De Friese Aero<br />
Club heeft in totaal 13 Pilatus B4’s in<br />
Nederland verkocht en zelf drie B4’s<br />
ingezet binnen de club.<br />
FAC en KLu ZC samen<br />
Eind jaren zestig bezuinigt de KLu o.a.<br />
op brandstofsteun voor zweefvliegen.<br />
Eind jaren zeventig gaan er voor het<br />
eerst geen militaire tenten en stretchers<br />
meer mee op kamp. Zweefvliegen is<br />
geen erkende dienstsport meer en het<br />
ledental van de KLu Zweefvliegclub<br />
daalt dramatisch. De FAC raakt in de<br />
problemen door het wegvallen van<br />
mensen, materieel en financiën, omdat<br />
ze daar juist sterk op steunde binnen<br />
1<br />
de zweefvliegcombinatie met de KLu<br />
ZC. Terwijl het allemaal zo mooi was<br />
begonnen op 3 maart 1955, met een<br />
klein briefje dat de commandant van<br />
de vliegbasis krijgt, door tussenkomst<br />
van het commando van de Koninklijke<br />
Luchtmacht. De brief was afkomstig<br />
van het Ministerie van Oorlog Luchtmachtstaf.<br />
De inhoud luidt: ‘In bijlage<br />
doe ik U toekomen een afschrift van<br />
de overeenkomst welke op 28 december<br />
1954 met Ministeriële goedkeuring<br />
gesloten is tussen de KLu en de KNVvL.<br />
Daar de zweefvliegsport bij uitstek<br />
gelegenheid biedt tot het geven van<br />
ontspanning in het kader van de<br />
luchtvaart verdient zij de volle aandacht.<br />
Opdat het personeel gelegenheid<br />
worde gegeven tot het beoefenen<br />
van de zweefvliegsport verzoek ik U<br />
volledige medewerking bij de verdere<br />
opbouw en ontwikkeling.’ Op 20 januari<br />
1956 roept Het blad ‘Avia’ van de<br />
KNVvL zweefvliegenthousiasten op om<br />
20 januari 1956 in Friesland naar een<br />
lezing te komen met de bedoeling om<br />
tot een wederoprichtingsvergadering<br />
van de Friese Aero Club te komen,<br />
met de bedoeling om omstreeks maart<br />
4<br />
5<br />
6<br />
1<br />
KLu Piper met<br />
FAC ASK-13 PH-367.<br />
2<br />
Herinnering:<br />
mijnheer Vos,<br />
altijd in het pak.<br />
3<br />
Elfstedentocht,<br />
jaren zeventig.<br />
3<br />
met het zweefvliegen te kunnen<br />
beginnen op de Vliegbasis Leeuwarden.<br />
De basiscommandant kolonel-vlieger<br />
R. Hofstede steunt de zweefvliegplannen<br />
krachtig en onder voorzitterschap<br />
van de luitenant-kolonel<br />
L. Donkersloot zal ook een Luchtmacht<br />
zweefvliegclub actief worden, waarmee<br />
de FAC nauw zal samenwerken. Op<br />
vrijdag 23 maart 1956 valt tijdens een<br />
druk bezochte vergadering in Hotel<br />
‘De Kroon’ in Leeuwarden het besluit<br />
tot het weer opstarten van het zweefvliegen<br />
in Friesland. De Militaire<br />
Zweefvliegclub Vliegbasis Leeuwarden<br />
wordt op 20 maart 1956 officieel<br />
opgericht en een paar dagen, op<br />
23 maart, volgt de Friese Aero Club.<br />
De zweefvliegcombinatie FAC-KLu is<br />
een feit en er breken ‘vette’ jaren aan.<br />
Maar twee decennia later waait de<br />
wind uit een heel andere hoek.<br />
Defensie legt begin jaren tachtig de<br />
al ingezette bezuiniging op defensiesteun<br />
in natura vast in een bijgestelde<br />
4<br />
Brevetuitreiking,<br />
zomerkamp Ameland,<br />
jaren zestig.<br />
5<br />
KLu ZC viert<br />
Chris Rab’s duurrecord<br />
<strong>thermiek</strong>vliegen:<br />
10:24 uur<br />
met Ka-8 op zomerkamp<br />
Ve<strong>nl</strong>o 1963.<br />
6<br />
FAC advertentie<br />
in ‘Thermiek’ begin<br />
jaren zeventig.<br />
overenkomst met de KNVvL.<br />
Ter compensatie wordt de maximum<br />
contributie voor defensiepersoneel<br />
naar ƒ 300,- opgetrokken (een verhoging<br />
van ƒ 80 voor KLu ZC leden)<br />
met als enig effect dat het ledental<br />
nog verder daalt. FAC leden betaalden<br />
toen al ƒ 750,- en het voortbestaan<br />
komt in geding. Onder die omstandigheden<br />
zien de besturen van beide<br />
clubs tenslotte een fusie als enige<br />
redmiddel om het hoofd boven water<br />
te houden. Op 4 november 1983<br />
vergaderen FAC en KLu ZC apart.<br />
Nadat de leden hun bestuur volmacht<br />
hebben gegeven, wordt op de zelfde<br />
avond een gezame<strong>nl</strong>ijke vergadering<br />
belegd waar beide voorzitters en<br />
secretarissen de fusie ondertekenen.<br />
Vanaf dan is er één vliegclub die er<br />
tenslotte in slaagt de toekomst<br />
versterkt tegemoet te treden.<br />
Meer lezen?<br />
Dit was het verhaal van de geschiedenis<br />
van de Friese Aero Club in zo’n<br />
1000 woorden, de omvang van een<br />
standaard hoofdartikel in de Thermiek.<br />
Uiteraard is er veel meer gebeurd in<br />
onze geschiedenis. Dat staat allemaal<br />
beschreven in ons nieuwe jubileumboek.<br />
In 2005 is er een jubileumcommissie<br />
opgericht die zich hier mee<br />
bezig heeft gehouden bestaand uit:<br />
Anne Osinga (voorzitter en sponsoring),<br />
Frank Hiemstra (PR en vormgeving<br />
jubileumboek), Henk Jukkema (vormgeving<br />
jubileumboek), Ben Schenk<br />
(tekst jubileumboek en bestuurszaken),<br />
Pieter van Vliet (organisator activiteiten<br />
en bestuurszaken). ■<br />
10 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
11
club<br />
gedenkwaardig<br />
zweefvliegagenda<br />
Regelmatig geactualiseerde agenda en<br />
wedstrijdinfo op www.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
Voor België www.zweefvliegen.be<br />
(G-NL) = onderdeel G-NL competitie<br />
5 clubwedstrijden.<br />
Moet je hebben:<br />
Lustrumboek<br />
GLC Illustrious<br />
Hebbe, hebbe, hebbe! Ziet er écht<br />
gaaf uit dat boek over 60 jaar<br />
Gilzer Luchtvaartclub ‘Illustrious’.<br />
Bekijk de voorproefjes van een paar<br />
pagina’s hier. Interessante inhoud<br />
ook: verhalen, interviews, facts &<br />
figures geven een beeld van de<br />
mensen, hun club, de vliegtuigen en<br />
het veld. Het jubileum was vorig<br />
jaar (zie ‘Thermiek’ 2005•1). Toen<br />
vierden ze feest bij Illustrious. Nu<br />
werken ze hard aan de voltooiïng<br />
van het boek, dat in de loop van<br />
dit jaar verschijnt. In een oplage<br />
van 500, 200 pagina’s dik, full color<br />
en met een verkoopprijs van<br />
€ 27,50. Om zeker te zijn van een<br />
exemplaar kun je nu al bestellen<br />
bij Femke Boersen:<br />
lustrum@illustrious.<strong>nl</strong><br />
Fly me to the moon<br />
Programma 75-jarig jubileum DSA<br />
De Delftsche Studenten Aeroclub<br />
(DSA) viert dit jaar haar 75-jarig<br />
bestaan. In 1931 richtten enkele<br />
eerstejaars Delftse studenten, waaronder<br />
Dick Asjes, de DSA op. In de<br />
daarop volgende jaren vonden vele<br />
bijzondere activiteiten plaats: de<br />
bouw van de PH-DSA ‘Prinses Juliana’<br />
door Hugo Lambach, de oprichting<br />
van vliegveld Ypenburg en natuurlijk<br />
werd er gesleuteld aan kisten, lieren<br />
en kabelwagens. De DSA is de oudste<br />
nog bestaande aeroclub in<br />
Nederland en zal dit lustrum zeker<br />
niet onopgemerkt voorbij laten gaan.<br />
De traditionele diesviering vond op<br />
27 januari plaats en was een groot<br />
succes, mede door de opkomst van<br />
talloze oud-leden. Op de dies presenteerde<br />
de lustrumcommissie het programma<br />
met overige activiteiten dit jaar.<br />
Centraal thema: ‘Fly me to the moon.’<br />
Als je deel wilt nemen aan bepaalde<br />
activiteiten neem dan contact met<br />
ons op, zodat wij je van de benodigde<br />
gegevens kunnen voorzien. Na het<br />
lustrum verschijnt een lustrumboek<br />
met daarin een overzicht van 75 jaar<br />
Delftsche Studenten Aeroclub.<br />
www.dsalustrum.<strong>nl</strong><br />
lustrum@aeroclub.tudelft.<strong>nl</strong><br />
Terlet, 14 januari, nieuwjaarsreceptie<br />
Afdeling Zweefvliegen. Traditioneel<br />
ontvangen bij deze gelegenheid<br />
zweefvliegers met een ononderbroken<br />
50-jarig brevethouderschap het KNVvL<br />
ere-insigne in goud met lauwerkrans<br />
Programma<br />
8 tm 10 mei: Aansluitend op paaskamp Achmer<br />
excursies naar o.a. zweefvliegtuigfabrikanten<br />
in Duitsland.<br />
8 en 9 juli: DSA oud-leden en familiedag,<br />
rondvliegen met aansluitend borrel en barbecue.<br />
13 juli: 5e Lustrum gala. Vier 75 jaar DSA in stijl!<br />
15 en 16 juli: Vliegwedstrijd op Terlet en eindfeest.<br />
Ook voor anderen dan DSA leden kunnen hieraan<br />
meedoen. Maak deze bijzondere vliegwedstrijd mee<br />
en sluit de lustrumweek af op het eindfeest.<br />
en diamant. Nu waren er vier jubilarissen<br />
bij wie afdelingsvoorzitter Charles de<br />
Leeuw het insigne op de revers mocht<br />
spelden: (vlnr) Ad van Essen, Frits Beenhakker,<br />
Paul van Geuns en Jan Klijnstra.<br />
Foto’s: Frits Snijder<br />
Woensdrecht, 10 september: De West-<br />
Brabantse AC vierde het 50-jarige<br />
lidmaatschap van Wim Adriaansen en<br />
Fred van Breemen door de jubilarissen<br />
letterlijk op vleugels te dragen.<br />
Beiden waren en zijn zeer actief voor<br />
hun club. Wim zette zich ook landelijk<br />
voor het zweefvliegen in, o.a. als<br />
voorzitter van de Afdeling Zweefvliegen<br />
en algemeen penningmeester van<br />
de KNVvL. Fred was tot voor kort<br />
kernploegmanager. Foto via WBAC.<br />
Alphen a/d Rijn, 4 februari, Nationaal Luchtsportcongres KNVvL. Leden van<br />
de junioren- en seniorenselectie zweefvliegen hielpen bij de organisatie van<br />
het congres. In de pauze gingen ze op de foto met NOC*NSF voozitter Erica<br />
Terpstra. Kernploeglid Ronald Termaat gaf als spreker op het congres uitleg<br />
over het topsportkarakter van wedstrijdvliegen. Foto: Frans de Guise.<br />
agenda<br />
Examens & vergaderingen<br />
25 maart: 1e mondelinge examen instructiebevoegdheid<br />
12 april: Ledenvergadering Afdeling Zweefvliegen, Arnhem<br />
14 oktober: 2e schriftelijke examen instructiebevoegdheid,<br />
inschrijven voor 16 sept. <strong>2006</strong><br />
18 oktober: Vergadering Clubs Militaire velden.<br />
11 november: Technici Conferentie<br />
18 november: LCO/LEZ Conferentie (onder voorbehoud)<br />
25 november: 2e mondelinge examen instructiebevoegdheid<br />
Beurzen en Evenementen<br />
4 maart: Startfeest vliegseizoen bij GeZC, thema ‘Western’, Terlet<br />
4 februari: KNVvL Nationaal Luchtsport Congres<br />
20 en 22 april: IMAS <strong>2006</strong> beurs gebruikte GA vliegtuigen,<br />
Friedrichshafen (D)<br />
16 tm 21 mei: ILA <strong>2006</strong> luchtvaartbeurs, Berlijn-Brandenburg<br />
16 en 17 juni: KLu Open Dagen, Leeuwarden<br />
15 juli: Fly-In 50 jaar Friese Aero Club, met feest, Leeuwarden<br />
(uitwijk Fly-In 16 juli)<br />
15 en 16 juli: Open wedstrijd 75 jaar DSA, met feest, Terlet<br />
18 augustus: IACE <strong>2006</strong>, int. jongerenuitwisseling<br />
Wedstrijden, Rally’s, SION, OLC<br />
29 en 30 april: Gelderse 2-daagse, Terlet (G-NL)*<br />
6 en 7 mei: Duoglide, Eindhoven<br />
8 tm 18 mei: NK Multiklasse, Terlet<br />
8 tm 18 mei: NK Clubklasse, Terlet<br />
13 en 14 mei: Jac Jansen Memorial, Woensdrecht (G-NL)*<br />
5 tm 17 juni: 29e WK Multi, Eskilstuna (SE)<br />
10 en 11 juni: Sallandse 2-daagse, Salland (G-NL)*<br />
12 tm 16 juni: Open KLu Kampioenschappen Zweefvliegen,<br />
Malden<br />
12 tm 24 juni: EuroGlide, Eindhoven<br />
24 juni: Gilzer Eendaagse Wedstrijd, Gilze Rijen (uitwijk 25 juni)<br />
1 en 2 juli: AmstelGlide, Soesterberg, (G-NL)*<br />
8 en 9 juli: Hans Jonkers Memorial/Nederlands Studenten<br />
Kampioenschap, De Peel (G-NL)*<br />
14 tm 29 juli: 4e WK Clubklasse, Vinon sur Verdon (FR)<br />
14 tm 29 juli: 5e WK World Class (PW5), Vinon sur Verdon (FR)<br />
15 en 16 juli: Open wedstrijd 75 jaar DSA, met eindfeest, Terlet<br />
16 tm 21 juli: 4e Int. Kranich Rally, Hoogeveen<br />
17 tm 21 juli: Zomerwedstrijden 1e helft, Malden<br />
19 tm 29 juli: 8e EK Kunstzweefvliegen, Rybnik (PL)<br />
24 tm 28 juli: Zomerwedstrijden 2e helft, Malden<br />
11 tm 19 augustus: 1e Europese Advanced<br />
Kunstzweefvliegwedstrijd, Bad Frankenhausen (DE)<br />
12 tm 19 augustus: VGC Int. Rally, Angoulême-Brie-Champniers (FR)<br />
26 en 27 augustus: Vergulde Venturi, 2-daagse, Malden<br />
26 en 27 augustus: K-6 Meeting, Schinveld<br />
Nog geen datum: Nationale Vrouwen Zweefvliegdag, Eindhoven<br />
2007<br />
19 tm 22 april: AERO <strong>2006</strong> GA Beurs, Friedrichshafen (D)<br />
25 juli tm 6 augustus: 4e WK Vrouwen, Bailleau (FR)<br />
28 juli tm 11 augustus: 5e WK Junioren, Rieti (IT)<br />
3 tm 16 augustus: EK Open, 15m, 18m klasse, Issoudun (FR)<br />
4 tm 19 augustus: EK Wereld, Standaard, Clubklasse, Kaunas (LT)<br />
Nog geen datum: 12e WK Kunstzweefvliegen, Niederöblarn (AT)<br />
2008<br />
26 juli tm 9 augustus: 30e WK Open, 15m, 18m klasse,<br />
Lüsse-Berlin (DE)<br />
27 juli tm 10 augustus: WK World, Standaaard, Clubklasse, Rieti (IT)<br />
12 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
13
verzekering<br />
In 2005 ontving je als eigenaar van een zweefvliegtuig voor<br />
het eerst een verzekeringscertificaat. Als individueel eigenaar<br />
of club ontving je dat voor een PH geregistreerde kist automatisch<br />
en anders op aanvraag. In <strong>2006</strong> loopt het niet veel<br />
anders. Maar lees hieronder toch even je eigen situatie erop<br />
na, zodat je ook dit jaar zeker bent van een geldig certificaat.<br />
Verzekeringscertificaten<br />
(motor)zweefvliegtuigen <strong>2006</strong><br />
De collectieve WA verzekering voor<br />
zweefvliegers is aangepast aan de<br />
eisen van een EG verordening die<br />
30 april 2005 in werking trad. Op het<br />
kaartje bij de KNVvL lidmaatschapskaart<br />
<strong>2006</strong> staat dit weer aangegeven,<br />
inclusief de daarbij behorende bedragen.<br />
De eigenaar, houder of exploitant<br />
van een luchtvaartuig moet met een<br />
bewijs kunnen aantonen dat het luchtvaartuig<br />
verzekerd is. Het gaat om de<br />
volgende luchtvaartuigen:<br />
• Zweefvliegtuigen<br />
• Zweefvliegtuigen met hulpmotor<br />
• Zelfstartende zweefvliegtuigen<br />
• Touring Motor Glider (TMG)<br />
Alle in het Nederlandse luchtvaartregister<br />
ingeschreven natuurlijke personen<br />
en de bij de KNVvL aangesloten<br />
zweefvliegclubs ontvangen binnenkort<br />
automatisch dit verzekeringscertificaat<br />
op het adres zoals in het luchtvaart-<br />
register staat vermeld. (stand: 1 februari<br />
<strong>2006</strong>) Het verzekeringscertificaat is<br />
alleen geldig in combinatie met een<br />
geldig KNVvL lidmaatschap!<br />
Het Algemeen Secretariaat van de<br />
KNVvL in Den Haag verzorgt dit jaar de<br />
afgifte van de verzekeringscertificaten.<br />
Dat gebeurt in nauwe samenwerking<br />
met onze makelaar in assurantiën A.J.<br />
Driessen. Wat zijn de mogelijkheden<br />
en per mogelijkheid de voorwaarden<br />
voor afgifte?<br />
1. Het luchtvaartuig is opgenomen in<br />
het Nederlandse luchtvaartregister<br />
(PH registratie) en de eigenaar<br />
(‘owner’) is een natuurlijk persoon:<br />
• De eigenaar dient lid te zijn van<br />
de KNVvL Afdeling Zweefvliegen.<br />
• De contributie <strong>2006</strong> dient te zijn<br />
voldaan.<br />
2. Het luchtvaartuig is opgenomen<br />
in het Nederlandse luchtvaartregister<br />
(PH registratie) en de eigenaar<br />
(‘owner’) is een rechtspersoon:<br />
• De rechtspersoon dient een bij de<br />
KNVvL aangesloten zweefvliegclub<br />
te zijn.<br />
Uit het luchtvaartregister blijkt dat er<br />
naast de bij de KNVvL aangesloten<br />
zweefvliegclubs ook eigenaren zijn in<br />
de vorm van (beheers) stichtingen,<br />
coöperaties en besloten vennootschappen.<br />
Deze rechtspersonen krijgen<br />
een certificaat verstrekt, indien ze een<br />
‘gebruiksverklaring’ overleggen, waarin<br />
staat dat het gebruik van het luchtvaartuig<br />
is voorbehouden aan gezagvoerders<br />
die lid zijn van de KNVvL<br />
Afdeling Zweefvliegen. Er is soms ook<br />
sprake is van gastvliegerschap. Vaak<br />
gaat dat om een buite<strong>nl</strong>andse zweefvlieger,<br />
die incidenteel op een kist van<br />
de bovenstaande natuurlijke- of<br />
rechtspersoon vliegt, bijvoorbeeld<br />
tijdens een oldtimer rally. Gastvliegers<br />
zijn gedekt onder het certificaat,<br />
wanneer ze zich vooraf volgens de<br />
richtlijnen (op te vragen bij het Afdelingsbureau)<br />
hebben aangemeld.<br />
In het luchtvaartregister zijn tevens<br />
onder rechtspersonen de nodige<br />
Verzekering bij D-registratie<br />
Voor Duits geregistreerde kisten accepteerde<br />
het LBA niet steeds het Nederlandse verzekeringscertificaat.<br />
Lees de laatste ontwikkelingen<br />
hierover op www.zweefvliegportaal.<strong>nl</strong><br />
Foto: Frits Snijder, NK 2003.<br />
TMG’s te vinden. Indien deze TMG’s<br />
ook door niet-leden van de KNVvL<br />
Afdeling Zweefvliegen worden gebruikt<br />
in het kader van verhuur of opleiding,<br />
dient het WA risico apart verzekerd te<br />
worden. De meeste TMG eigenaren<br />
hebben dit overigens al geregeld.<br />
3. Het luchtvaartuig is opgenomen<br />
in buite<strong>nl</strong>ands luchtvaartregister<br />
(EG registratie) en de eigenaar<br />
(‘owner’) is een natuurlijk persoon:<br />
• Een kopie COA (Certificate Of<br />
Airworthiness), of uittreksel uit het<br />
buite<strong>nl</strong>ands luchtvaartregister moet<br />
worden overlegd, waaruit blijkt wie<br />
de eigenaar is.<br />
• Zie verder onder 1.<br />
4. Het luchtvaartuig is opgenomen<br />
in buite<strong>nl</strong>ands luchtvaartregister (EGregistratie)<br />
en de eigenaar (‘owner’)<br />
is een rechtspersoon:<br />
• Een kopie COA (Certificate Of<br />
Airworthiness), of uittreksel uit het<br />
buite<strong>nl</strong>ands luchtvaartregister moet<br />
worden overlegd, waaruit blijkt wie<br />
de eigenaar is.<br />
• Zie verder onder 2.<br />
Ondanks dat de voorbereidingen voor<br />
deze certificaatverstrekking zo goed<br />
mogelijk zijn getroffen, valt niet uit te<br />
sluiten dat zich onvoorziene situaties<br />
voordoen. Hiervoor zoeken we in overleg<br />
een goede oplossing. ■<br />
Afhaalprijs € 5 per boek,<br />
€ 75 per doos (18 stuks)<br />
Verzendprijs € 7,50 per boek<br />
In 1997 ontvingen alle<br />
leden van de KNVvL<br />
Afdeling Zweefvliegen<br />
het boek Veilig Zweefvliegen.<br />
Nu zijn er nog<br />
een aantal dozen op<br />
het Afdelingsbureau<br />
aanwezig en willen we u<br />
een speciale aanbieding<br />
doen. Zolang de voorraad<br />
strekt bieden we ze<br />
te koop aan voor:<br />
Een doos van 18 stuks wordt niet verzonden in verband<br />
met hoge kosten. Overmaken van het verschuldigde bedrag<br />
op banknummer 51.91.46.581 t.n.v. KNVvL Afdeling<br />
Zweefvliegen Arnhem o.v.v. Veilig Zweefvliegen.<br />
Voor afhalen bel of email even met het Afdelingsbureau<br />
026-3514515 / knvvlsz@xs4all.<strong>nl</strong><br />
Toezending certificaat<br />
Wie krijgen automatisch?<br />
Makelaar in Assurantiën A.J. Driessen geeft via het Algemeen<br />
Secretariaat van de KNVvL in Den Haag certificaten uit, die voor<br />
eigenaren, houders en exploitanten van luchtvaartuigen dienen als<br />
verzekeringsbewijs tegen wettelijke aansprakelijkheid. Er is voor<br />
gekozen om automatisch een certificaat te verstrekken aan natuurlijke<br />
personen en bij de KNVvL aangesloten zweefvliegclubs voor PH<br />
geregistreerde kisten. Op het certificaat worden PH registratie en NAW<br />
gegevens overgenomen uit het luchtvaartregister (stand: 1 februari<br />
<strong>2006</strong>). Het certificaat wordt vervolgens aan dit adres verzonden.<br />
Wie krijgen alleen op aanvraag?<br />
Natuurlijke en overige rechtspersonen die niet aan de criteria hierboven<br />
voldoen, moeten schriftelijk – mét ‘gebruiksverklaring’ en/of kopie COA/<br />
inschrijvingsbewijs in een buite<strong>nl</strong>ands luchtvaartregister – een certificaat<br />
bij het Algemeen Secretariaat van de KNVvL in Den Haag aanvragen.<br />
Deze aanvraag kan uitsluitend met o<strong>nl</strong>ine-formulieren. Zij krijgen<br />
dat dus niet automatisch toegezonden. Het is de verantwoordelijkheid<br />
van de eigenaar om aan te kunnen tonen dat zijn luchtvaartuig in<br />
overeenstemming met de verordening is verzekerd. Vraag dan ook zo<br />
spoedig mogelijk, doch uiterlijk vóór 1 maart <strong>2006</strong> het certificaat aan.<br />
Indien in 2005 al een COA en/of gebruikersverklaring is/zijn ingeleverd,<br />
behoefen deze documenten in <strong>2006</strong> niet opnieuw aangeleverd te<br />
worden. Wel indien eigendom van het vliegtuig gewijzigd is. Een lijst<br />
met de vliegtuigregistraties waarvan de documenten in 2005 zijn<br />
ontvangen staat op de website www.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
Wijzigingen melden<br />
Wijzigingen van adres, eigenaar, in- of uitschrijving in het<br />
luchtvaartregister dienen altijd gemeld te worden via het<br />
speciale o<strong>nl</strong>ine formulier.<br />
O<strong>nl</strong>ine formulieren op www.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
• O<strong>nl</strong>ine aanvraag verzekeringscertificaat voor KNVvL leden<br />
met een buite<strong>nl</strong>ands geregistreerd vliegtuig<br />
• O<strong>nl</strong>ine aanvraag verzekeringscertificaat voor rechtspersonen<br />
• O<strong>nl</strong>ine doorgeven wijzigingen van adres, eigenaar,<br />
in- of uitschrijving in het luchtvaartregister<br />
• O<strong>nl</strong>ine aanmelden van een incidentele gastvlieger<br />
(niet KNVvL lid)<br />
Al deze formulieren staan op www.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
14 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
15
instructie & veiligheid<br />
jacques noel<br />
vertaling: bruno zijp<br />
Jacques Noel is een bekend bergvlieger en instructeur.<br />
Hij schrijft hier over de technische en psychologische kanten<br />
van het bergvliegen. Zijn motto: ‘Veilig vliegen in de bergen<br />
is in de eerste plaats een keuze, een keuze die jij maakt’.<br />
Veilig bergvliegen:<br />
techniek en<br />
persoo<strong>nl</strong>ijke instelling<br />
geconcentreerd en gericht wordt door<br />
de pieken en kammen. Valleien zijn<br />
doorgaans niet de beste <strong>thermiek</strong>bronnen.<br />
Boven vlak land ben je<br />
geneigd zo veel mogelijk een rechte<br />
lijn tussen twee punten aan te houden.<br />
Maar boven de bergen slaag je er het<br />
beste in om je doel te bereiken door<br />
een meer omslachtig, indirect pad te<br />
volgen, tussen de bergruggen door.<br />
Oók wanneer je cu’s boven de vallei<br />
ziet langskomen, vind je bij de kammen<br />
toch het sterkste en betrouwbaarste<br />
stijgen.<br />
Deel 1. Deel 2 verschijnt in ‘Thermiek’ <strong>2006</strong>•2<br />
Publicatie met toestemming van de auteur en ‘Sailplane & Gliding’<br />
De statistieken laten geen ruimte<br />
voor twijfel: bergvliegen is een<br />
riskante bezigheid. Tussen 1989 en 1993<br />
gebeurde 7% van alle zweefvliegongevallen<br />
in Frankrijk in de bergen.<br />
Lijkt niet eens zo veel, maar in die<br />
7% zat wel de helft van alle dodelijke<br />
ongevallen. Dat leidt tot de vraag of<br />
het wel mogelijk is om veilig in de<br />
bergen te vliegen. Het antwoord luidt<br />
beslist: ja! Vliegen in de bergen behoort<br />
tot de opwindendste, schitterendste<br />
en meest bevredigende ervaringen die<br />
je in je hele ‘zweefvliegcarrière’ kan<br />
opdoen. Het grootste risico schuilt niet<br />
in het bergvliegen, maar in je eigen<br />
persoon, in de ervaring, bedrevenheid<br />
en instelling die je meebrengt.<br />
Om vooraf over<br />
na te denken<br />
De bergen en hun gevaren kennen,<br />
oefening, ervaring en een goede<br />
voorbereiding, dat maakt het verschil<br />
uit tussen een onzeker avontuur en<br />
een veilige bergvlucht. Zie het als een<br />
manier om met onverwachte situaties<br />
om te gaan die anders gemakkelijk tot<br />
stress en paniek kunnen leiden.<br />
Goed vliegerschap<br />
Speciaal als het om bergvliegen gaat,<br />
komt goed vliegerschap er in feite op<br />
neer dat je een complex proces kunt<br />
regelen en beheersen. Dat is geen<br />
makkelijke taak. Vliegen is een dynamisch<br />
iets. Weersomstandigheden<br />
Jacques Noel<br />
Jacques Noel ontwikkelde samen met Roger<br />
Biazzi een lessysteem voor het vliegen in de<br />
bergen. Hij is nu chefinstructeur op La Motte du<br />
Caire. Wil je in de bergen leren vliegen, dan is<br />
een cursus bij Jacques in de Janus van de European<br />
Mountain Gliding Club een absolute aanrader.<br />
Zijn kennis van vliegen, van de bergen en<br />
de mensen die zich daar boven bewegen brengt<br />
hij op een heel aimabele manier over (ook in<br />
het Engels!). Afspraak maken?<br />
jacques.noel11@libertysurf.fr<br />
La Motte du Caire Club: http://cvvmc.free.fr<br />
Alle foto’s: Ruud<br />
en Alex Holswilder<br />
met Duo Discus T<br />
‘LA’ vanaf<br />
St. Auban.<br />
kunnen de situatie op een dramatische<br />
wijze beïnvloeden. Veel taken moet je<br />
tegelijkertijd uitvoeren en de vlucht zelf<br />
lijdt onder de vele veranderingen en<br />
onderbrekingen. Op deze complexiteit<br />
kun je greep krijgen door met een<br />
goede vluchtvoorbereiding je taken als<br />
vlieger te vereenvoudigen. Potentiële<br />
veranderingen moet je van te voren<br />
onderkennen. Beoordeel de alternatieven<br />
die op zo’n moment ter beschikking<br />
komen en leer ze uit het hoofd.<br />
Het is nuttig om tabellen te maken<br />
waarin je die alternatieven en de<br />
implicaties ervan in detail beschrijft.<br />
Overland- en bergvliegen<br />
Vliegen boven de bergen komt neer op<br />
overlandvliegen met een ander uitzicht.<br />
Bergvliegen is dat je ‘in’ de bergen<br />
vliegt. Veel ‘noordelijke’ bezoekers aan<br />
de Zuidelijke Alpen denken dat ze<br />
bergvliegers zijn omdat ze, in golf of<br />
<strong>thermiek</strong>, hoog boven de bergen hebben<br />
gevlogen. Hoe mooi ook, dat<br />
bereidt je niet voor op wat je minder<br />
hoog of tussen die bergen aantreft.<br />
Overlandvliegers kunnen zo jaren<br />
achtereen hebben gevlogen zonder<br />
ooit echte ervaring in de bergen op te<br />
hebben gedaan. Hun filosofie, dat je<br />
veiligheid garandeert door hoog te<br />
blijven, is niet genoeg. Vooral niet als<br />
je geen idee hebt welke problemen en<br />
uitdagingen beneden op je wachten.<br />
Je moet werkelijk over de bergen<br />
leren, want het zijn net wilde dieren.<br />
En die moet je zoals bekend niet tegen<br />
de haren in strijken. Veel vliegers<br />
beginnen aan een vlucht zonder dat<br />
ze lijken te beseffen dat je onderweg<br />
heel goed onderuit kunt zakken tot<br />
kamhoogte of nog lager. Ze weten<br />
niet of ze op glijafstand van een landbaar<br />
veld zitten. Of ze weten niet hoe<br />
je daar zou moeten landen. Erger nog,<br />
vaak weten ze helemaal niet waar<br />
zulke velden liggen. Terwijl het zelfs<br />
ervaren vliegers kan overkomen, ook<br />
op goede dagen. Ga pas zelfstandig<br />
in de bergen vliegen, nadat je daarvoor<br />
voldoende kennis en ervaring<br />
hebt opgedaan, als je bedreven bent<br />
in het langs de bergruggen vliegen op<br />
geringe hoogte en laag zittend stijgen<br />
kunt vinden. Realiseer je als plattelandsvlieger<br />
bovenal, dat het stijgen<br />
Risicofactoren genoeg<br />
Het is de topografie van de bergen,<br />
die maakt dat het vliegen daar anders<br />
is. Je beschikt er over alle voordelen<br />
van het gewone overlandvliegen, plus<br />
die van het bergvliegen. Zoals hellingstijgwind<br />
op bekende plaatsen, of golf.<br />
So far so good. Maar wanneer je op<br />
of onder kamhoogte raakt, verandert<br />
de situatie drastisch. De grond lijkt<br />
snel dichterbij te komen. Een nette<br />
horizon is niet langer beschikbaar.<br />
Je uitzicht op de wereld buiten krimpt<br />
en het stijgen wordt onregelmatig en<br />
soms rommelig. Als gevolg daarvan<br />
daalt ook je peil van geestelijk welzijn,<br />
soms op dramatische wijze.<br />
Qua meteorologie zijn in de bergen de<br />
verschijnselen duidelijker, sterker en<br />
makkelijker te herkennen. Maar bij<br />
een weersverandering kunnen ze ook<br />
veel gecompliceerder zijn. Verslechtert<br />
het weer op een gewone overlandvlucht,<br />
dan verlies je geleidelijk hoogte,<br />
wat je tijd geeft om verstandige<br />
beslissingen te nemen en je vliegen<br />
aan te passen. In de bergen kun je<br />
heel snel van een geriefelijke toestand<br />
via een tegenslag in een kritieke<br />
situatie raken. Zelfs een ervaren vlieger<br />
kan daarmee geconfronteerd raken.<br />
Oorzaken kun je genoeg bedenken:<br />
bedekkingsgraad, zwakke wind,<br />
navigatieproblemen, noem maar op.<br />
Zwak vliegerschap verraadt zich dan<br />
onmiddellijk. Elke vlieger wordt zo<br />
met zijn eigen incompetentieniveau<br />
geconfronteerd. En incompetentie leidt<br />
vaak tot ongevallen. Die zijn daarom<br />
niet het gevolg van toeval, maar van<br />
de plotselinge confrontatie van een<br />
vlieger met een situatie, die hij door<br />
gebrek aan planning of ervaring niet<br />
aan kan.<br />
Wees stress-situatie voor<br />
Het stressniveau is omgekeerd evenredig<br />
aan het niveau van competentie,<br />
training en ervaring van de vlieger.<br />
Komt je in een paniektoestand terecht,<br />
dan ben je geneigd je overal aan vast<br />
te klampen. Het advies van een collega<br />
honderden of duizenden meters boven<br />
je, een GPS-positie, een vage groene<br />
plek onder je. Soms herinneren vliegers<br />
zich de registratie van hun kist niet<br />
meer, of de namen van de bergen om<br />
zich heen. Zelfs hun eigen naam raken<br />
ze kwijt… Krachtig dalen en turbulentie<br />
kunnen in een paar minuten een<br />
psychisch wrak van je maken.<br />
Vertragingen of het ontstaan van een<br />
16 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
17
instructie & veiligheid<br />
cirruslaag kunnen daar ook een stevige<br />
bijdrage aan leveren. Er zijn vliegers<br />
die er vanuit gaan dat ze hun gebreken<br />
voldoende compenseren met een<br />
gezond instinct voor zelfbehoud en<br />
het bezit van een kist met een glijgetal<br />
van 50 of meer en een turbo<br />
aan boord. Dat is een gevaarlijke<br />
misvatting. Technologie voorkomt<br />
problemen, maar introduceert er meer,<br />
zoals overconfidentie en een vals<br />
gevoel van veiligheid. Het zijn niet de<br />
L/D en de motor van je kist die je uit<br />
de problemen halen. Dat lukt alleen<br />
met voldoende kennis en ervaring, je<br />
voorbereiding en je vermogen om op<br />
ontwikkelingen te anticiperen.<br />
Situational awareness<br />
Het Engelse begrip ‘situational awareness’<br />
kan je omschrijven als het<br />
vermogen om je op elk moment gelijktijdig<br />
bewust te zijn van alle relevante<br />
externe en interne factoren en en om<br />
op basis daarvan korte- en langetermijnbeslissingen<br />
te nemen. Die factoren<br />
kunnen het voorspelde en het<br />
actuele weer zijn, het terrein dat je nu<br />
overvliegt en dat waar je straks arriveert,<br />
etc. Slaag je er in een goede<br />
situational awareness te handhaven,<br />
dan kom je tot beter afgewogen<br />
beoordelingen en beslissingen dan<br />
iemand die ‘in de intrige verstrikt<br />
raakt’ en zich in één detail vastbijt.<br />
Als je je ertoe kunt zetten (of dwingen)<br />
om je te ontspannen en daardoor je<br />
werkbelasting vermindert, dan komt<br />
je aandachtsboog vrij om alle factoren<br />
te benutten die nodig zijn om te overleven<br />
of een buite<strong>nl</strong>anding te voorkomen.<br />
Je kunt proberen te ‘parkeren’<br />
(op een ontspannen manier hoogte te<br />
handhaven in een nulletje of zwak<br />
stijgen) en daarmee tijd te winnen<br />
om je situatie te overzien. Je kan dan<br />
het beste plan van actie kiezen om je<br />
vlucht voort te zetten dan wel af te<br />
breken. Gelukkig komen in de Alpen<br />
gebiedjes met een beetje lift veel<br />
voor, vaak lager dan kamhoogte.<br />
Als je onder dat soort omstandigheden<br />
leert om ‘ontspannen’ dicht bij de<br />
helling te vliegen, ben je goed op weg<br />
om een succesvolle bergvlieger te<br />
worden.<br />
Bergvliegen<br />
in de praktijk<br />
De bergvlucht begint zodra we<br />
starten. De sleepkist brengt je tot<br />
vlak bij de helling om mogelijke hellingstijgwind<br />
te benutten. Turbulentie<br />
kan de sleepvlucht lastig maken.<br />
Gouden Regel<br />
Er is één gouden regel in de bergen:<br />
vlieg je naar een kam toe dan moet je<br />
er alles aan doen om daar bovenuit te<br />
komen, want: (1) het is comfortabeler;<br />
(2) je overziet dan 360 graden, d.w.z.<br />
je hebt alle andere bergen, de ontsnappingsroutes,<br />
landbare gebieden<br />
en vliegvelden in zicht en (3) je kunt<br />
in de samenvloeiïng van het beschikbare<br />
stijgen van beide kanten van de<br />
kam cirkelen en klimmen, vaak zelfs<br />
als de <strong>thermiek</strong> zwak is. Lager langs<br />
de wand heb je al die voordelen niet.<br />
Remedies tegen stress<br />
Je stressniveau is dus omgekeerd<br />
evenredig met je training, ervaring,<br />
voorbereiding en waakzaamheid. Dit<br />
zijn praktische remedies tegen stress:<br />
• Doe aan hoofdrekenen. Baseer je<br />
op glijgetal 20 voor gewone tweezitters<br />
en 15m kisten en glijgetal 30<br />
voor open klasse zwevers, wat de<br />
fabrikant van jouw kist ook<br />
beweert. Gebruik dat getal om uit<br />
Gevaar van veranderende<br />
horizonten<br />
Als je dicht bij een bergwand cirkelt<br />
of die nadert (schrijft John Hoskins),<br />
pas dan op voor het veranderen van<br />
de schijnbare horizon. Die zit boven je<br />
wanneer je naar de wand kijkt en<br />
eronder wanneer je wegdraait (je kunt<br />
de ware horizon, waarmee je je snelheid<br />
inschat, niet zien). Die verandering<br />
maakt dat je de neiging krijgt om de<br />
neus op te trekken c.q. snelheid te<br />
verliezen als je de wand nadert, of de<br />
neus te laten zakken d.w.z. snelheid<br />
op te nemen als je er vandaan vliegt.<br />
De eerste situatie is het gevaarlijkst:<br />
met de wand dichterbij zul je waarschij<strong>nl</strong>ijk<br />
ook meer met de wind meegaan.<br />
Met de wind mee betekent dat<br />
te rekenen welke velden je kunt<br />
bereiken, gelet op je huidige positie<br />
en hoogte, de windrichting en<br />
-sterkte. Vertrouw niet op een final<br />
glide computer of GPS, maar gebruik<br />
je hersens.<br />
• Houd er rekening mee dat je<br />
misschien verplicht bent de bergwand<br />
te volgen. Je vluchtpad wordt<br />
zo veel langer.<br />
• Realiseer je dat in de hoge Alpen<br />
de glijhoek van je kist meestal<br />
groter is dan de helling naar de<br />
vallei toe. Dat betekent dat je nooit<br />
hoog in de bergen hoeft te landen.<br />
Er is altijd een uitweg, zelfs als je je<br />
ingesloten voelt. Volg gewoon de<br />
richting van de helling naar beneden,<br />
probeer wel hoogte te winnen of te<br />
behouden en zoek de omgeving af<br />
de grondsnelheid hoger is dan de<br />
vliegsnelheid, en dat geeft de indruk<br />
dat je te snel vliegt. En dat gebeurt<br />
ook als de grond dichterbij komt, wat<br />
ook het gevoel geeft dat je aan het<br />
versnellen bent (‘ground rush’).<br />
Controleer je vliegsnelheid om er zeker<br />
van te zijn dat je door deze indrukken<br />
niet misleid wordt. Variaties in snelheid<br />
tussen helling-op en helling-af kun je<br />
gemakkelijk zien wanneer je op enige<br />
afstand van een lange helling cirkelt.<br />
Als je de cirkel voortdurend in de<br />
richting van helling-op moet uitrekken<br />
om in het stijgen te blijven, kijk dan<br />
of je niet langzamer vliegt als je<br />
helling-op gaat, snelheid verhoogt bij<br />
helling-af en zo de cirkel dus van het<br />
stijgen weg verlegt. Als je die<br />
snelheidsverandering in de richting<br />
naar een officieel buite<strong>nl</strong>andingsveld.<br />
Voorbeeld: als je op 2.200 m<br />
in de bergen worstelt, kun je tenminste<br />
25 à 30 km in de richting<br />
van het hoofddal zweven en je hebt<br />
wel heel erg pech als je onderweg<br />
niet wat stijgen oppikt.<br />
• Bouw ervaring op. Hoe meer<br />
(recente) ervaring, hoe lager je<br />
stressniveau. Oefen hoe je hoogte<br />
behoudt terwijl je rustig hellingvliegt<br />
op of onder kamhoogte. Prima om<br />
je zelfvertrouwen op te bouwen.<br />
• Oefen zorgvuldig de situaties die<br />
tijdens een bergvlucht kunnen ontstaan.<br />
Het geeft de serieuze vlieger<br />
het gereedschap om de vlucht niet<br />
alleen te overleven, maar om er ook<br />
van te genieten. De drie nuttigste<br />
oefeningen zijn: (1) Stijgen laag aan<br />
van de wand met een te krappe cirkel<br />
combineert heb je een groot probleem.<br />
De wind tegen de helling zal je cirkel<br />
verplaatsen. Wind van 15 knopen<br />
beweegt de luchtmassa waarin je<br />
vliegt een 150 m in de richting van de<br />
rotsen in de tijd die je nodig hebt om<br />
een rate six 360-graden bocht met<br />
een straal van 75 m bij 85 km/h te<br />
maken. Is de wind meer dan 5 á 10<br />
knopen kijk dan uit voor dat afdrijven<br />
en compenseer ervoor. Denk er aan<br />
dat de overtreksnelheid omhoog gaat<br />
met toenemende dwarshelling en dat<br />
een steiler wordende (door paniek<br />
gestuurde) bocht met weinig g en een<br />
reeds lage vliegsnelheid om problemen<br />
vraagt. Vlieg verstandig en veilig en<br />
leef om van de bergen te genieten!<br />
de helling vinden, klimmen in<br />
achtbochten en alleen overgaan in<br />
cirkelen wanneer en voldoende<br />
ruimte beschikbaar is. Om het stijgen<br />
optimaal te benutten, is het<br />
essentieel om exact vast te stellen<br />
waar het zich bevindt en daar dan<br />
ook te vliegen. Kijk regelmatig op je<br />
hoogtemeter om vast te stellen of<br />
je wérkelijk hoogte wint. De Fransen<br />
noemen dat ‘planter le piolet’ (het<br />
inslaan van de ijsbijl). Onthoud dat<br />
stijggebieden meestal klein en smal<br />
zijn, speciaal als je laag zit.<br />
(2) Vertrouwd raken met de veranderingen<br />
in het aanzien van bergwanden,<br />
vooral wanneer je naar een<br />
rug toevliegt om stijgen te vinden.<br />
(3) De route plannen naar de volgende<br />
berg: de hoogte berekenen<br />
die je nodig hebt en beslissen welk<br />
pad je volgt. Het is heel belangrijk<br />
dat je verschillende plekken hebt<br />
waarvan je weet dat je daarop terug<br />
kunt vallen en dat je de mogelijke<br />
buite<strong>nl</strong>andingsvelden én de hoogte<br />
ervan echt uit je hoofd kent.<br />
N.B. Zet altijd je hoogtemeter op QNH,<br />
i.v.m. zuurstof en terrein!<br />
Lezen is nooit genoeg!<br />
Een competente bergvlieger wordt je<br />
alleen door oefening, ervaring en<br />
vooral instructie. Met dit artikel wil<br />
ik je een indruk geven van wat er<br />
allemaal bij komt kijken, maar lezen<br />
alleen is nooit genoeg! ■<br />
18 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
19
ally<br />
gerard hanstede (acn) en thei bongers (szt)<br />
Eigenaren van een Glasflügel vliegtuig bezitten een bijzonder<br />
stukje zweefvlieggeschiedenis. De fabriek bestond maar een<br />
kleine twintig jaar, van 1964 tot 1981. De naam stond voor<br />
kwaliteit en bovenal voor technische innovatie. Daarom zijn<br />
Glasflügel<br />
stond voor kwaliteit<br />
en inventiviteit<br />
Glasflügel zwevers nog altijd erg gewild. Gelukkige bezitters<br />
koesteren de legende. En waar doe dat beter dan op een rally?<br />
Glasflügel Treffen 2005<br />
25 - 29 Mei 2005, Nastätten, Duitsland<br />
Toen zich twee jaar geleden de<br />
gelegenheid voordeed een Glasflügel<br />
304 te kopen, hapte ik direct<br />
toe. Goedkoop zijn deze toestellen nog<br />
steeds niet, maar de aanblik alleen al<br />
is de prijs dubbel en dwars waard.<br />
Het vliegen maakt het feest helemaal<br />
kompleet en het landen met de grote<br />
kantelkleppen is een ervaring op zich<br />
en door de steile daalhoek (1:4) zul je<br />
dan ook niet gauw over je (iets te<br />
krappe) buite<strong>nl</strong>andingsveldje heen<br />
schieten. Thei Bongers vliegt al zestien<br />
jaar een Mosquito en raakt hier niet<br />
snel over uitgepraat. Door goed speurwerk<br />
kwamen Pieter Donkervoort en<br />
hij alle Glasflügelvliegers in Nederland<br />
op het spoor. Enthousiast moedigden<br />
ze iedereen aan om toch vooral mee<br />
te doen met het Glasflügeltreffen, 26<br />
tm 29 mei 2005 in Nastätten, georganiseerd<br />
door de locale vliegclub.<br />
Er waren prijzen beschikbaar voor het<br />
mooiste vliegtuig, het meest erotische<br />
vliegtuig en voor degene die de meeste<br />
2<br />
kilometers had gereden om er te<br />
komen. Vliegwedstrijden stonden er<br />
niet op het programma, wel gezellig<br />
samen vliegen. Nastätten is een klein<br />
dorpje, zo’n 20 km ten zuiden van<br />
Koblenz. Koblenz is omringd door<br />
glooiende heuvels en vanuit de lucht<br />
zie je goed hoe de Rijn zich door deze<br />
mooie stad kronkelt. Bij een beetje<br />
zonneschijn is het er als snel thermisch.<br />
Kortom, het was erg verleidelijk om in<br />
te gaan op de uitnodiging van Thei.<br />
1<br />
1<br />
Mosquito PH-963.<br />
Foto: Edwin Oude<br />
Vrielink, Thermiek<br />
Fotowedstrijd 2005<br />
2<br />
Plezierige contacten!<br />
3 4<br />
Korte route duurt ’t langst<br />
Donderdagmiddag 26 gingen mijn<br />
vrouw, mijn vliegmaat Wilbert en ik op<br />
weg. De afstand Amersfoort–Nastätten<br />
bedraagt slechts 350 km, dus dat ging<br />
snel genoeg. Het vliegveld ligt bovenop<br />
een heuvel en als je de beschreven<br />
route volgde, was het kleine weggetje<br />
omhoog makkelijk te vinden. Maar<br />
o wee als je eigenwijs bent en een<br />
kortere route meent te weten. Je rijdt<br />
dan, met de vliegtuigen in zicht, rondjes<br />
om het veld. Je komt vervolgens in<br />
een bos terecht en moet dan proberen,<br />
met behulp van de aanwijzingen van je<br />
vrouw, je aanhanger op een modderig<br />
paadje tussen de bomen door te<br />
5<br />
3<br />
Kestrel.<br />
4<br />
BS-1 replica D-9415<br />
gebouwd op basis<br />
van Janus.<br />
5<br />
Rijn nabij Koblenz.<br />
draaien. Dit is, op samen behangen na,<br />
de grootste bedreiging voor een relatie.<br />
Achteraf had ik toch mijn vrouw de<br />
route moeten laten bepalen. Ons getob<br />
werd vanaf het vliegveld meewarig<br />
aanschouwd en al snel kwam er<br />
een trekkertje de heuvel afgereden.<br />
We werden vriendelijk welkom geheten<br />
en de draad werd doorgeknipt, zodat<br />
we direct het veld konden oprijden.<br />
Dit gebaar was symbolisch voor de<br />
geweldige gastvrijheid die we de<br />
komende dagen genoten.<br />
Vervolg op pagina 23<br />
In 1962 richtten Eugen en Ursula Hä<strong>nl</strong>e in<br />
Schlattstall vlakbij Stuttgart de firma Glasflügel<br />
op. Eerst produceerden ze alleen bladen voor<br />
turbines, rotoren en propellers uit GFK (glasvezel<br />
verstrekte kunststof). In 1964 startten ze met de<br />
H-301 Libelle de seriebouw van zweefvliegtuigen.<br />
De H-301 bezat als eerste een romp geheel uit<br />
GFK, zonder hardschuim of balsa versterkingen.<br />
Alleen in de vleugels zaten nog balsa delen. Verdere<br />
nieuwigheden: welvingskleppen, een intrekbaar<br />
wiel, remchute en een half liggende positie<br />
voor de piloot. Terugkijkend kun je zeggen dat<br />
de H-301 in specificaties vooruitliep op de pas in<br />
1975 geïntroduceerde 15m klasse. Andere productietypen<br />
volgden, zoals de BS-1 (18x), Standard<br />
Libelle (601x), Kestrel (129x), Glasflügel 604<br />
(10x), Clublibelle (176x), Hornet en Hornet C (89x<br />
en 12x), Mosquito (200x), Glasflügel 304 (62x) en<br />
Glasflügel 402 (1x). Hiertussen zaten nog verschillende<br />
overgangsmodellen. Ze brachten<br />
opnieuw innovaties: automatische aansluitingen,<br />
de combinatie van kantelkleppen en flaps, alle<br />
aandrijvingen van de roeren van binnen uit, de<br />
paralellogrambesturing met de stuurknuppel,<br />
watertank in het kielvlak, het instrumentenbord<br />
dat met de kap mee omhoog komt en het unieke<br />
pinktrimsysteem, om maar enkele te noemen.<br />
Geen wonder dat veel zweefvliegers de ondergang<br />
van Glasflügel betreurden. Die ondergang<br />
werd in 1975 ingeluid met de dood van Eugen<br />
Hä<strong>nl</strong>e. Nog net had hij de aflevering meegemaakt<br />
van de duizendste Glasflügel. Hij verongelukte<br />
met zijn Remorquer motorkist. Schempp-Hirth<br />
sprong in en zette de productie bij Glasflügel<br />
voort onder leiding van Klaus Holighaus. Maar in<br />
1979 ging Glasflügel in Braziliaanse handen over.<br />
De vliegtuigbouw sleepte zich nog enkele jaren<br />
voort en van de door de Brazilianen geplande<br />
massaproductie van kunststof autocarrosserieën<br />
kwam helemaal niks terecht. In 1981 volgde de<br />
sluiting van het ooit met zo veel elan en inventiviteit<br />
opgestarte bedrijf. De Tsjechische firma<br />
HpH wist de rechten te verwerven voor de H-<br />
304, de laatste Glasflügel productiekist, die ze<br />
eind jaren negentig opnieuw in gemoderniseerde<br />
uitvoering op de markt bracht (en inmiddels in<br />
grotere aantallen verkocht dan de originele H-<br />
304). Glasflügel is geschiedenis. Maar een levende<br />
geschiedenis, getuige de internationale schare<br />
liefhebbers van originele Glasflügel zweefvliegtuigen.<br />
20 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
21
AERO SAFETY SYSTEMS<br />
Vervolg van pagina 21<br />
voor een goed advies in<br />
PARACHUTES<br />
• Klein pakvolume<br />
• Komfortabel in gebruik<br />
• Af te nemen rugkussen<br />
• Toegelaten voor totaal gewicht<br />
van 115 kg<br />
• Lange levensduur<br />
• eventueel op maat gemaakt en gepakt<br />
• Goedgekeurd door de vereniging<br />
van valschermtechnici<br />
• Levering uit voorraad<br />
Tevens kunt u bij ons terecht voor inspectie en reparaties<br />
van zweefvliegparachutes !!!<br />
Kwaliteit en service staan bij ons op de eerste plaats<br />
Bel snel voor informatie of een afspraak !!!<br />
Herman Keltjens<br />
Breijbaan 36, 6005 NE Weert-Swartbroek<br />
Telefoon: 0495 - 55 23 10.<br />
E-mail: hkeltjens@home.<strong>nl</strong><br />
Discus - 2a/2b<br />
Discus - 2c<br />
Ventus - 2ax/2bx<br />
Ventus - 2cx<br />
Duo-Discus x<br />
Nimbus - 4/4D<br />
mel, al meer dan 25 jaar uw leverancier van<br />
tailor-made producten, innovatieve techniek,<br />
ontwikkeling en engineering. De nieuwe<br />
generatie van de “Van Gelder Glider Winch” is<br />
een goed voorbeeld. U kunt kiezen voor het<br />
4- of 6-trommel model. Diverse opties mogelijk.<br />
Voor originele onderdelen en service kunt u<br />
uitsluitend bij mel terecht.<br />
Meer informatie vindt u op onze Internet site.<br />
mel Machinefabriek Etten-Leur BV<br />
Pauvreweg 11 4879 NJ Etten-Leur<br />
Postbus 285 4870 AG Etten-Leur<br />
Tel.: (076) 501 56 55<br />
Fax: (076) 501 65 32<br />
E-mail: info@machinefabriek-el.<strong>nl</strong><br />
Internet: www.machinefabriek-el.<strong>nl</strong><br />
SCHEMPP-HIRTH<br />
Standaardklasse<br />
18 meter klasse, zonder welvingskleppen<br />
15 meter renklasse<br />
18 meter klasse, met welvingskleppen<br />
Nu met landingsflaps en nog grotere remkleppen<br />
Woorden schieten te kort<br />
Types ook leverbaar als thuisbrenger (turbo) of zelfstarter.<br />
Tevens instrumenten; Winter, Filser radio's en transponders, Bohli, parachutes,<br />
Cobra aanhangers, Jaxida waterdichte hoezen, vliegenpoetsers etc.<br />
Tevens occasions en inruil.<br />
Hans Disma<br />
Koningsweg 45<br />
7361 TB Beekbergen<br />
Tel: 055-5064703 / Fax 055-5064733<br />
Mobiel: 06-24780909<br />
E-mail: hans.disma@hccnet.<strong>nl</strong><br />
Bratwurst en Kartoffelsalat<br />
Nog net voor het donker stond de<br />
tent, waarna wij konden genieten van<br />
de uitgebreide spijskaart. Bratwurst,<br />
bockwurst, kartoffelsalad en nudelsalad<br />
in álle mogelijke variaties. Het<br />
was nog steeds erg warm. We zaten<br />
aan de lange houten tafels en banken<br />
en hebben zelden zo lekker gegeten.<br />
Het bier smaakte prima en al snel<br />
legden we de eerste contacten. Niet<br />
alleen met de Duitse Glasflügelvliegers<br />
maar ook met de Hollandse deelnemers,<br />
acht in getal, waarvan zes vliegers.<br />
Onze Duitse gastheren, onder leiding<br />
van Thomas Eise<strong>nl</strong>ohr, stelden de aanwezigheid<br />
van de Hollandse gasten<br />
erg op prijs stelden. Al kletsend over<br />
vliegtuigen vloog de avond om. Maar<br />
voor het slapen gaan volgde nog één<br />
zware beproeving. Na zo’n lange warme<br />
dag is een douche toch wel erg prettig.<br />
Maar... de ingehuurde douchecabines<br />
produceerden een krachtige straal<br />
water, opgepompt uit diepere grondlagen,<br />
die zonder enige bijverwarming<br />
over je naakte huid werd uitgestort.<br />
Later bleek dat mijn oerwoudgeluiden<br />
enkele kleine kinderen de schrik van<br />
hun leven hadden bezorgd. De verontruste<br />
ouders kostte het veel moeite<br />
om ze weer in slaap te sussen.<br />
Streifeneders unieke 402<br />
Vrijdag 27 mei 10.00 uur: briefing.<br />
We kregen de locale luchtruimstructuur<br />
op een gründliche wijze uitgelegd.<br />
Iets naar het zuidoosten beginnen<br />
allerlei luchtruimbeperkingen in verband<br />
met vliegveld Frankfurt. We kregen een<br />
kaartje waar het allemaal opstond.<br />
1<br />
Het is niet verboden hier te vliegen,<br />
maar je moet dan wel een RT-cursus<br />
gevolgd hebben en de procedure goed<br />
begrijpen. Kortom, wij zouden wel<br />
naar het noordwesten vliegen, richting<br />
Koblenz en de Eifel. Na de briefing de<br />
kisten monteren. Dit ging snel en zo<br />
hadden we ruim de tijd om de Kestrel<br />
van Timo van Soest en John Verschoor,<br />
de Kestrel van Pieter Donkervoort en<br />
de Mosquito van Thei Bongers en<br />
Willem te bewonderen. Ook van de<br />
Duitse kisten (veel Libelles) en de<br />
enige andere 304 van een Zwitser (prijs<br />
voor de grootste afstand) bekeken<br />
en bespraken we alle zichtbare modificaties<br />
en vliegtechnieken. Glasflügel<br />
expert Hansjörg Streifeneder van<br />
Glasfaser-Flugzeug Service in Duitsland,<br />
vliegt met de romp van de enige 402.<br />
En omdat de originele vleugels ooit<br />
aan een 304 zijn gemonteerd, heeft<br />
Streifeneder zelf maar nieuwe vleugels<br />
gebouwd, inclusief regelbare afzuiging.<br />
Een knap staaltje vakmanschap.<br />
Terletpetje op afbetaling<br />
Vanwege de brandende zon mochten<br />
we alleen vliegen als je een petje op<br />
had. Thei redde gelukkig mijn weekend<br />
doordat ik zijn lichtblauwe Terletpetje<br />
mocht gebruiken en dat petje pas hoef<br />
af te rekenen nadat ik mijn hypotheek<br />
2<br />
1<br />
Niet alleen<br />
Bratwurst,<br />
ook veel vliegen.<br />
2<br />
Standard Libelle<br />
met winglets.<br />
verhoogd heb. De sleep achter een<br />
Super-Dimona is een genot en voor<br />
30 euro werden we op 700 m afgezet.<br />
Recht boven het vliegveld wordt je<br />
beperkt door FL 65. Gezien de veldhoogte<br />
van 370 m besloot ik niet<br />
verder te klimmen dan 1.500 m.<br />
Terecht, want het lijkt of de ‘grote<br />
jongens’ niet veel hoger vliegen. Vanaf<br />
1.500 m dan maar een steek richting<br />
Koblenz. Hier trof ik Thei weer in een<br />
bel. Langzaam maar zeker dreigde hij<br />
mij in te halen maar deze lol gunde ik<br />
hem toch niet. Net voordat hij op mijn<br />
hoogte was ging het met de flaps op<br />
-2 als een raket richting veld. Na een<br />
paar uur worstelen in de blauwe <strong>thermiek</strong><br />
was het genoeg en was de beurt<br />
aan mijn vliegmaat. ’s Avonds (na de<br />
koude douche) lieten we ons verwennen<br />
in een Grieks restaurant.<br />
Auf wiedersehen!<br />
De volgende ochtend na de briefing<br />
hoorden we een interessant verhaal<br />
aan over de krachten die op een<br />
Libelle werken tijdens de lierstart.<br />
De wiskundige formules zijn mij<br />
helaas voor een deel ontgaan. Maar<br />
wat is blijven hangen is de eindconclusie,<br />
dat je een Libelle gerust met<br />
135 km/h mag oplieren. Daarna nog<br />
een mooi verhaal over de geschiedenis<br />
van de Glasflügel BS-1 en toen: vliegen!<br />
Gelukkig waren er deze dag wel wat<br />
cumuli en na een tip van Thei ben ik<br />
nu ook in staat om de 304 te landen<br />
als ware het een ASK-7. Mijn dag was<br />
weer geslaagd. ’s Avond het afscheidsdiner.<br />
Barbecue met steaks en gratis<br />
bier. Na een paar dagen had je echt<br />
het gevoel onder vrienden te zijn.<br />
Je merkte het aan de sfeer (of lag dat<br />
ook aan het bier?). Iedereen kletste<br />
met iedereen, wisselde adressen uit en<br />
was er van overtuigd dat dit evenement<br />
zéker herhaald moest worden. Na een<br />
korte nacht en twee finimalletjes nog<br />
één keer verwennerij met een superde-luxe<br />
ontbijt in de hangaar. Daarna<br />
handjes schudden en ‘auf wiedersehen!<br />
Een volgende keer zijn we zeker weer<br />
van de partij. Wat zou het mooi zijn als<br />
we Terlet hiervoor konden gebruiken.<br />
Kunnen onze Duitse vrienden zien dat<br />
er ook in Nederland thermische velden<br />
zijn. ■<br />
22 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
23
pilot report<br />
sape miedema<br />
Schempp-Hirth bracht in korte tijd twee gewijzigde uitvoeringen<br />
van bestaande zweefvliegtuigen uit. Niet dat de bestaande<br />
versies slecht waren, maar het kan blijkbaar nog beter.<br />
En een nieuwe concurrent in de markt werkt ook wel als<br />
drijfveer. Importeur Hans Disma haalde beide types naar<br />
Nederland om kennis mee te maken.<br />
Beauty’s van<br />
Schempp-Hirth<br />
Discus 2c en Duo Discus X<br />
1<br />
1<br />
Discus 2c bij<br />
Kirchheim Teck.<br />
2<br />
2c kreeg romp<br />
en moderne cockpit<br />
van 2cx.<br />
3<br />
2c op Salland,<br />
opsteken 18m<br />
tippen.<br />
4<br />
Duo Discus X<br />
met vergrote<br />
kleppen en toegevoegde<br />
flaps.<br />
bocht bleef de Discus nog enigszins<br />
bestuurbaar. Pas bij het geven van<br />
plotseling half of meer voeten<br />
begreep de Discus de vlieger niet<br />
meer en deed wat bijna ieder vliegtuig<br />
zou doen: hij liet één van z’n vleugels<br />
hangen. Dit gedrag was erg voorspelbaar<br />
en niet fel. Op de gebruikelijke<br />
herstelactie reageerde hij goed. Mijn<br />
ervaring is dat winglets over het algemeen<br />
een positieve bijdrage leveren<br />
aan de langzaam vliegeigenschappen<br />
en dus ook aan de veiligheid. Deze<br />
Discus is daar geen uitzondering op.<br />
Op het circuit zette ik de bocht voor<br />
final flink schuivend in, maar ook toen<br />
gaf de Discus geen sjoege en besloot<br />
mij maar voor gek te verklaren door<br />
gewoon te blijven vliegen. Op final<br />
wordt het zicht weer enigszins beperkt<br />
door het instrumentenpaneel. Kleppen<br />
waren naar mijn idee voldoende effectief<br />
en de landing was probleemloos.<br />
Remmen kan, in tegenstelling tot veel<br />
andere zweefvliegtuigen, met de<br />
handel op de stuurknuppel. Dit zal in<br />
veel gevallen voorkomen dat de vlieger<br />
tijdens touch down al in geremde<br />
toestand de grond raakt met alle<br />
mogelijke nare gevolgen van dien.<br />
Bij de lierstart die ik vervolgens maakte,<br />
was geen sprake van een staartlastig<br />
moment. Integendeel, de Discus moest<br />
echt van het maaiveld worden losgetrokken.<br />
Resumé: de Discus 2c liet<br />
bij mij een heel plezierige indruk<br />
achter. Een vliegtuig dat veel zweefvliegers<br />
zal aanspreken.<br />
Het eerste type dat Schempp-Hirth<br />
onder handen nam was de Discus 2,<br />
een zweefvliegtuig in de standaardklasse.<br />
Resultaat: de 2c. Deze geeft de<br />
mogelijkheid om er 18 m op te zetten.<br />
Uiteraard kan het ook met 15 m maar,<br />
dan mis je wel de elegante 30 graden<br />
knikjes in de vleugels. In Thermiek<br />
nr. 2000•5 mocht ik dit mooie en<br />
markante zweefvliegtuig al eens aan<br />
de tand voelen. Importeur Hans Disma<br />
bracht afgelopen najaar de Discus 2c<br />
een weekend op Terlet voor promotie.<br />
Hét moment voor een nadere kennismaking.<br />
Het valt op dat Schempp-Hirth<br />
geen twijfels meer koestert over het<br />
gebruik van ‘echte’ winglets. Dit zagen<br />
we ook bij de Ventus, die in de ‘X’<br />
uitvoering ook is voorzien van winglets.<br />
De Discus 2c heeft standaard Maughmer<br />
winglets. Ook de vleugel is min of meer<br />
2<br />
Foto’s Discus 2c:<br />
Jochen Ewald en<br />
Sven Berendes<br />
Duo Discus X:<br />
Frans de Guise en<br />
Frits Snijder<br />
opnieuw ontworpen door Dr. Karl-Heinz<br />
Horstman. De wijzigingen hebben zowel<br />
betrekking op de vleugelvorm als<br />
het profiel. De deling van de binnenen<br />
buitenvleugel is dichter naar de<br />
romp gebracht. Volgens de fabrikant<br />
om voor beide spanwijdtes een beter<br />
geoptimaliseerd vleugelprofiel te verkrijgen.<br />
Immers de 18 m klasse wordt<br />
steeds interessanter. De ailerons zijn<br />
aangepast zodat je ook bij 18 m een<br />
hoge rolsnelheid mag verwachten.<br />
Verder is er aan de veiligheid van de<br />
vlieger gedacht door de constructie<br />
van de romp nog beter bestand te<br />
maken tegen harde aanvaringen met<br />
moeder aarde of andere obstakels.<br />
Overigens is de romp min of meer<br />
gelijk aan de Discus 2b, waardoor<br />
voldoende ruimte overblijft voor de<br />
wat groter geschapen vliegers. Tot<br />
zover ziet het er dus allemaal goed uit.<br />
Vliegen als Duo<br />
Nu de praktijk. Hoe vliegt ‘ie? Ik heb<br />
een sleepstart en een lierstart kunnen<br />
maken, zodat ik mijn indrukken wat<br />
meer kon bevestigen. Het was nauwelijks<br />
thermisch, dus dan maar een sleep<br />
naar 1.200 m. De start is probleemloos<br />
en de rolroeren zijn al snel voldoende<br />
effectief. Overigens is de bodemvrijheid<br />
van de vleugeltippen door de knik in<br />
de vleugel erg groot, wat een geruststellend<br />
idee is. Het zicht naar voren<br />
werd enigszins beperkt door het<br />
instrumentenpaneel, waardoor je niet<br />
gauw geneigd bent (te) hoog achter<br />
de sleepkist te gaan zitten. En daarmee<br />
is weer eens aangetoond dat<br />
ieder nadeel ook z’n voordeel heeft.<br />
Eenmaal bevrijd van de tug werd mijn<br />
gevoel ‘dit vliegtuig ken ik ergens van’<br />
steeds sterker. Ineens wist ik het, hij<br />
vliegt als een Duo! De rolsnelheid is<br />
wat hoger maar verder is er veel<br />
gelijkenis. De langzaam vliegeigenschappen<br />
zijn goed, zoals overigens bij<br />
de meeste moderne zweefvliegtuigen.<br />
Bij het overtrekken in een flauwe<br />
4<br />
Advertentie<br />
Alleen in maart verkrijgbaar<br />
Kernploeg WK Polo<br />
met geborduurd WK logo<br />
voor maar € 18,50!<br />
3<br />
Polo in maten S t/m XXXL.<br />
Verzendkosten € 1,95 tot € 2,75, afhankelijk van maat.<br />
Bij bestelling meer polo’s tegelijk lagere verzendkosten. Afhalen kan ook.<br />
Eénmalige produktie. Bestellingen alleen in de maand maart.<br />
Ga naar www.kernploeg.zweefportaal.<strong>nl</strong><br />
Na verkoop 25e polo start produktie en ontvang je mail met betalingsgegevens. Volg bestellingen op website.<br />
24 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
25
instructie & veiligheid<br />
Foto: Ingeborg Eelman.<br />
Het tweede zweefvliegtuig van Schempp-<br />
Hirth dat ik vloog was de nieuwe<br />
Duo Discus X. Deze was in december<br />
gelijktijdig met de DG-1000 Turbo aanwezig<br />
bij de West-Brabantse Aeroclub<br />
op vliegbasis Woensdrecht. De Duo X<br />
zag ik voor het eerst op de AERO beurs<br />
in Friedrichshafen afgelopen jaar.<br />
Daar werd mij al duidelijk dat<br />
Schempp-Hirth goed naar de markt<br />
had geluisterd en behoorlijk wat wijzigingen<br />
had aangebracht. Waarschij<strong>nl</strong>ijk<br />
heeft de fabrikant daarbij vooral ook<br />
goed naar de concurrent gekeken.<br />
Immers DG bracht enkele jaren geleden,<br />
met z’n DG-1000 een min of meer<br />
gelijkwaardig toestel op de markt,<br />
dat multifunctioneler is en waarvan<br />
de remkleppen veel effectiever zijn dan<br />
die van de Duo. Een vaak genoemde<br />
tekortkoming. Redenen genoeg voor<br />
Schempp-Hirth om een aantal ingrijpende<br />
modificaties aan te brengen.<br />
De erg populaire Duo moest zich dus<br />
Xtra bewijzen! Belangrijkste verschillen<br />
met de gewone Duo zijn: nieuw geveerd<br />
onderstel, landingsflaps, winglets en<br />
een hoger maximaal totaal gewicht van<br />
750 i.p.v. 700 kg, bij een ca. 10 kg<br />
verhoogd leeggewicht.<br />
Beter landingsgestel<br />
Het intrekbaar landingsgestel is<br />
geveerd en heeft een totale veerweg<br />
van 10 cm. Naar mijn mening een<br />
belangrijke verbetering ten opzichte<br />
van de ‘oude’ Duo. Op Woensdrecht<br />
landde ik de Duo een keer op de<br />
verharde startbaan met minimale<br />
snelheid en maximaal kleppen/flaps.<br />
Ik had er goede sier mee gemaakt bij<br />
1<br />
2 3 4<br />
1<br />
Duo Discus X<br />
boven Woensdrecht.<br />
2<br />
Duo is voor<br />
een 2-zitter een<br />
strakke bolide!<br />
3<br />
Maughmer winglets<br />
als op 2c en eerder<br />
2cx.<br />
4<br />
Geveerd wiel draagt<br />
bij aan comfort.<br />
5<br />
Kleppen en flaps.<br />
5<br />
de kapitein van een vliegdekschip.<br />
Maar waar het om ging, het geveerde<br />
landingsgestel deed wonderen. Ook<br />
het landen op de grasbaan van de<br />
zweefvliegclub was bijzonder aangenaam.<br />
Verder heeft men bij Schempp-<br />
Hirth gelukkig toch ingezien dat het<br />
best handig is wanneer je ook op de<br />
achterste zitplaats het landingsgestel<br />
kan locken, zodat het mogelijk is leerlingen<br />
en passagiers eventueel op de<br />
voorste zitplaats te laten plaatsnemen.<br />
Overigens zat deze voorziening nog<br />
niet op deze Duo X fabriekskist, maar<br />
wordt wel standaard opgenomen in de<br />
productieversie.<br />
Landingsflaps<br />
De landingsflaps gaven aa<strong>nl</strong>eiding<br />
tot veel discussies aan de bar, op het<br />
veld en op internet. Schempp-Hirth<br />
heeft ervoor gekozen om de landingseigenschappen<br />
te verbeteren door het<br />
aanbrengen van landingsflaps die<br />
direct, middels een gasveer, gekoppeld<br />
zijn aan de bediening van de kleppen.<br />
Er is dus geen separate bediening voor<br />
de flaps. Tengevolge van de gasveer<br />
gaan de flaps boven 200 km/u weer<br />
terug richting de 0 graden positie.<br />
In de praktijk leek deze combinatie<br />
aardig te functioneren. De bediening<br />
kost wel enige kracht, vooral bij het<br />
geven van maximale uitslag. Tijdens<br />
mijn twee landingen kon ik een duidelijke<br />
verbetering waarnemen ten<br />
opzichte van de oude Duo. Schempp-<br />
Hirth heeft ook de remkleppen verbreed<br />
en ze komen er wat hoger uit.<br />
Bij elkaar zorgt dat er voor dat de<br />
naderingssnelheid 10 km/h lager is en<br />
de daalsnelheid navenant hoger ligt.<br />
Maar, mogelijk door mijn hoge verwachtingspatroon,<br />
was het resultaat<br />
niet waar ik op gehoopt had.<br />
Wel kreeg ik de indruk dat het HELP<br />
probleem, dat ik soms bij Duo landingen<br />
waarneem, nog moeilijk door<br />
de vlieger kan worden veroorzaakt.<br />
Hoe dan ook, een DG-1000 heeft geen<br />
landingsflaps nodig.<br />
De langzaam vliegeigenschappen zijn<br />
dankzij de winglets nog plezieriger<br />
geworden. In een overtrokken bocht<br />
met 30 graden helling bleef de Duo<br />
zelfs nog enigszins bestuurbaar. En<br />
het geven van vol voeten in deze situatie<br />
was voor de Duo geen aa<strong>nl</strong>eiding<br />
om grof te reageren. Het was werkelijk<br />
fenomenaal wat deze Duo tolereerde.<br />
Schempp-Hirth tracht met deze modificaties<br />
de concurrentie de baas te<br />
kunnen blijven. En het valt niet te<br />
ontkennen dat het in meer of mindere<br />
mate nuttige wijzigingen zijn. Maar<br />
voor de bezitters van een ‘oude’<br />
Duo is het naar mijn mening niet<br />
direct noodzakelijk om naar de rekenmachine<br />
te grijpen. Voor zowel de<br />
oude als de nieuwe Duo geldt, dat ze<br />
horen bij de mooiste en sierlijkste<br />
zweefvliegtuigen aller tijden. ■<br />
Sleepvliegsymposium<br />
In oktober vorig jaar vond onder<br />
auspiciën van de CIV een sleepvliegsymposium<br />
plaats op Teuge. Doelgroep:<br />
piloten die een sleepvliegtuig besturen<br />
en andere geïnteresseerden. Er waren<br />
vijftig deelnemers. Het begon met een<br />
i<strong>nl</strong>eiding over het doel van het symposium<br />
en wat een enquête onder<br />
clubs had opgeleverd. Daaruit bleek<br />
speciale interesse voor de inzet van<br />
de TMG in het sleepbedrijf. Verder<br />
voor landen met de sleepkabel, afhankelijk<br />
van de sleeplocatie, en voor de<br />
positie van het zweefvliegtuig achter<br />
het sleepvliegtuig (waarbij zowel de in<br />
Nederland gebruikelijke positie als de<br />
laagsleep mogelijk zijn). Kevin Moloney<br />
(Safety Inspector BGA) verzorgde een<br />
presentatie over veiligheid tijdens het<br />
slepen. Met name de verticale en horizontale<br />
‘tug setup’ waren eye-openers<br />
voor de aanwezigen. Een speciaal<br />
onderdeel was ingeruimd voor het<br />
bespreken van zaken die sleepvliegers<br />
ZWEEFVLIEGKABEL<br />
D A N M O E T J E Z I J N B I J . . .<br />
Constructie 3 x 17 seale, KR,<br />
diameter 5 mm, breukbelasting 15,34 KN.<br />
Dit topproduct van DRAKO<br />
kunnen wij als volgt uit voorraad<br />
leveren: 1200 tot 1500 mtr. op haspel.<br />
advertentie<br />
Steel products<br />
Handels- en Ingenieursbureau Bakker & Co B.V., Industrieterrein "de Geer", Gildenweg 3, Postbus 1235, 3330 CE Zwijndrecht,<br />
Tel. 078-610 16 66, Fax 078-610 04 62, e-mail info@bakker-co.<strong>nl</strong>, www.bakker-co.<strong>nl</strong><br />
overkomen waren. De ‘cockpit check’<br />
dient nog steeds goed uitgevoerd te<br />
worden, getuige de incidenten met<br />
dichte brandstofkraan of het zweefvliegtuig<br />
met kleppen open. Verder<br />
verdienen de gevaren tijdens een<br />
overlandsleep en het ontkoppelen<br />
extra aandacht. Vooral op drukke<br />
velden dient de sleepvlieger zich voldoende<br />
bewust te zijn van de positie<br />
van daar rondvliegende zweefvliegtuigen.<br />
En zo bleek, óók een sleepvlieger<br />
dienst in een goede fysieke<br />
conditie te verkeren. Na de lunch<br />
vervolgde Kevin Moloney met een<br />
presentatie over de veiligheid tijdens<br />
de lierstart. Met mooie plaatjes en<br />
theoretische beschouwingen legde<br />
hij uit waar onveilige situaties kunnen<br />
optreden, bijvoorbeeld bij te steil<br />
starten of een grondzwaai ten gevolge<br />
van hoog gras. Nog enkele conclusies<br />
tot besluit: TMG’s en MLA’s zullen in<br />
de toekomst mogelijk de bestaande<br />
sleeptoestellen kunnen vervangen.<br />
MLA’s alleen wanneer de Luchtvaartwet<br />
wordt aangepast. De ontkoppelingsprocedures<br />
hoeven niet aangepast te<br />
worden en wettelijk gezien dienen<br />
breukstukjes tijdens het slepen<br />
gebruikt te worden. En de motorbehandeling<br />
tijdens het delen na<br />
de sleep verdient nog steeds grote<br />
aandacht. Het symposium was zeer<br />
informatief en bood ook uitstekend<br />
gelegenheid voor onderlinge kruisbestuiving<br />
tussen de sleepvliegers.<br />
(Bas de Jong, secretaris CIV) ■<br />
26 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
27
medische zaken<br />
paul michel de grood,<br />
commissie medische zaken<br />
Als plassen onder het vliegen een probleem vormt, ben je<br />
geneigd om maar wat minder te drinken. Maar je riskeert<br />
daarmee uitdroging en alle gevaren van dien. Moderne<br />
incontinentieluiers ondervangen dit. Je kunt er uitstekend mee<br />
vliegen, ze irriteren niet en je loopt er niet mee voor aap.<br />
Dus kun je onderweg gewoon plassen, en dus… kun je<br />
voldoende blijven drinken. Want daar ging het tenslotte om.<br />
Neem je zuigfles<br />
en luier mee!<br />
Ze kunnen makkelijk schrijven dat<br />
je veel moet drinken tijdens het<br />
vliegen, maar wat doe ik dan als ik<br />
moet plassen? ‘In je broek doen of<br />
kleppen trekken’, zei een wat oudere<br />
vlieger gevat, naar aa<strong>nl</strong>eiding van het<br />
artikel ‘Drinken, absolute noodzaak!’<br />
van Bruno Zijp in ‘Thermiek’ 2005•2.<br />
Van alle kanten kwamen ook suggesties<br />
en oplossingen over slangetjes,<br />
trechters en plastic zakjes. Maar er<br />
kwamen vooral allerlei anekdotes los.<br />
Opvallend was dat vooral de mannen<br />
het woord voerden. De dames zwegen.<br />
Of de dames hebben er een echt<br />
probleem mee, of ze hebben een oplossing<br />
waar ze niet graag over praten.<br />
Voldoende drinken en voldoende eten<br />
tijdens lange vluchten is een voorwaarde<br />
om de concentratie te kunnen<br />
vasthouden. De grootste fout die<br />
vliegers kunnen maken, is het drinken<br />
te beperken om een volle blaas te<br />
voorkomen. Van de andere kant geeft<br />
een volle blaas zoveel klachten dat<br />
vliegen eige<strong>nl</strong>ijk niet meer verantwoord<br />
is.<br />
Hoeveelheid urineproductie<br />
De minimale urineproductie die nodig<br />
is om alle afvalstoffen uit het lichaam<br />
te verwijderen is 50 ml per uur. Is de<br />
urineproductie (ook wel diurese<br />
genoemd) minder, dan betekent dat<br />
bij gezonde mensen dat er vocht te<br />
kort is. De liggende houding, stress of<br />
spanning veroorzaken een herverdeling<br />
van het bloed met als gevolg een<br />
tijdelijke toename van de urineproductie.<br />
Let wel: met een negatief effect op<br />
de vochtbalans; dus uitdroging.<br />
Dranken als koffie of thee hebben<br />
eveneens vochtafdrijvende werking.<br />
Men zal deze vochtafdrijvende effecten<br />
moeten compenseren door extra te<br />
drinken. Een vlieger die aandacht<br />
besteedt aan zijn vochtbalans en<br />
uitdroging voorkomt, zal een urineproductie<br />
hebben van 75 tot 100 ml<br />
per uur.<br />
Volle blaas vliegt niet prettig<br />
De aandrang om te urineren ontstaat<br />
als in de blaas zich 200–300 ml urine<br />
heeft verzameld. De blaascapaciteit is<br />
erg persoonsgebonden. Oudere mannen<br />
met een prostaatvergroting hebben de<br />
neiging frequenter te urineren. Maar<br />
wel kleinere hoeveelheden. Bij vrouwen<br />
kunnen na de zwangerschappen<br />
incontinentieproblemen ontstaan,<br />
omdat de sluitspier rond de plasbuis<br />
minder goed werkt. Bij verhoogde<br />
blaasdruk, bijvoorbeeld door hoesten<br />
of lachen (of het draaien van een<br />
looping) verliezen zij urine.<br />
Om spontaan urineverlies te voorkomen,<br />
urineren zij al bij geringere<br />
blaasvulling (100-150 ml) en ontwikkelen<br />
een patroon van frequente kleine<br />
hoeveelheden. Aandrang om te plassen<br />
wordt ook verhoogd door psychische<br />
factoren, zoals spanning. Tijdens het<br />
draaien van steile bochten neemt de<br />
druk op de blaas toe en daarmee de<br />
aandrang. Het is goed mogelijk om de<br />
plas wat langer op te houden. Maar<br />
een overvolle blaas geeft veel ongemak.<br />
Herkenbaar is het wippen van de ene<br />
voet op de andere omdat men zonodig<br />
moet. Deze bewegingsonrust kunnen<br />
we niet gebruiken tijdens het vliegen.<br />
Een ander effect van een overvolle<br />
blaas is buikpijn. Het vervelende is<br />
dat deze buikpijn een vagale reactie<br />
kan veroorzaken: verlaagde bloeddruk<br />
en verlaagde hartfrequentie. Het kan<br />
zelfs flauwvallen veroorzaken. Kortom<br />
door een overvolle blaas is de vlieger<br />
lichamelijk verminderd in staat om<br />
veilig te vliegen.<br />
Welk urineopvangsysteem?<br />
Veel (mannelijke) vliegers hebben zich<br />
beziggehouden met het ontwikkelen<br />
van urinecollectors. Ze voldoen niet<br />
28 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
1<br />
aan de eisen die we mogen stellen:<br />
• Het urineren mag de vlieger niet<br />
afleiden van zijn handelingen om<br />
het vliegtuig te besturen.<br />
• Het is wel zo prettig als zowel de<br />
vlieger als het vliegtuig droog<br />
blijven.<br />
• De opvangsystemen moeten<br />
makkelijk verkrijgbaar zijn.<br />
• De opvangsystemen moeten voor<br />
zowel mannen als vrouwen bruikbaar<br />
zijn.<br />
Trechters en zakjes<br />
Alle trechtertjes, plastic zakjes en<br />
dergelijke voldoen niet aan deze<br />
voorwaarden. Ze worden alleen door<br />
mannen gebruikt. Maar om het urinerende<br />
mannelijk orgaan goed in het<br />
zakje te krijgen blijft lastig. Ook als je<br />
de rits in je broek laat verlengen tot<br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
Het voldoet aan alle eisen: het leidt<br />
niet af, is makkelijk verkrijgbaar en<br />
lekt niet. De oude systemen hadden<br />
het nadeel dat het condoom van de<br />
penis kon glijden, met het gevaar dat<br />
tijdens het vliegen de gevulde zak<br />
weer leegloopt. Bij de apotheek zijn<br />
moderne urinecondooms te koop.<br />
Deze zijn aan de binnenzijde voorzien<br />
van een klevende laag, waardoor<br />
afglijden niet meer mogelijk is. Er zijn<br />
twee zaken waar de heren rekening<br />
mee moeten houden als ze een urinecondoom<br />
gebruiken: kies de juiste<br />
maat (men kiest vaak een te grote maat<br />
condoom) en hou er rekening mee<br />
dat de kleeflaag pas na 24 uur goed<br />
loslaat. Het condoom verwijderen<br />
direct na het vliegen is een pij<strong>nl</strong>ijke<br />
aangelegenheid.<br />
2 3 4 5<br />
1<br />
Vooraf plassen was<br />
nooit een probleem.<br />
Onderweg plassen<br />
is dat ook niet<br />
meer. Foto: Frans<br />
de Guise.<br />
2 3 4<br />
Uribag® voor<br />
mannen en vrouwen<br />
en uniseks<br />
TravelJohn® met<br />
urine-absorberende<br />
korrels zijn goede<br />
urinalen voor allerlei<br />
gebruikers, van<br />
kampeerders tot<br />
tankbemanningen.<br />
Maar niet voor<br />
zweefvliegers.<br />
Foto’s:<br />
via producenten.<br />
in het kruis. De Uribag en Traveljohn<br />
urinalen (verkrijgbaar bij ANWB en<br />
buitensportzaken) voldoen om dezelfde<br />
reden niet. Het leidt af van het vliegen<br />
en het blijft gefriemel. Bij apotheken<br />
en drogisten zijn zakjes te koop met<br />
urine absorberende korrels. Deze<br />
functioneren uitstekend als je op de<br />
grond je urine wilt opvangen, maar<br />
zijn tijdens de vlucht moeilijk aan te<br />
leggen, zeker in de moderne kisten<br />
waar je meer in ligt dan zit.<br />
Urinecondoom heeft nadelen<br />
Mannen kunnen het probleem oplossen<br />
met een urinecondoom. Dit is een<br />
systeem waarbij een condoom verbonden<br />
is met een slang en opvangzak.<br />
De opvangzak wordt meestal aan het<br />
bovenbeen bevestigd met en band.<br />
Luier heeft voordelen<br />
De luier voldoet aan alle voorwaarden.<br />
Maar er zit veel kaf onder het koren!<br />
De ouderwetse luiers zuigen urine op.<br />
De moderne incontinentieluiers bevatten<br />
absorptiemateriaal dat de urine<br />
bindt, waarbij zich een gel vormt.<br />
Zowel de binne<strong>nl</strong>aag als de buite<strong>nl</strong>aag<br />
zijn vochtdoorlatend in één richting,<br />
waardoor de billen en de kleding<br />
droog blijven. Laat je bij de aankoop<br />
van luiers goed adviseren. De luiers<br />
‘Thermiek’ komt de volgende keer met een<br />
paar testervaringen van verschillende plassystemen,<br />
goed en slecht, voor mannen<br />
en voor vrouwen. Wil je zelf reageren,<br />
mail de redactie: knvvlth@xs4all.<strong>nl</strong><br />
5<br />
Tena Pant Plus<br />
Medium, voorbeeld<br />
van een moderne<br />
incontinentieluier.<br />
Foto: TENA.<br />
Proefpakketten van luiers<br />
kun je aanvragen via<br />
• www.tena.<strong>nl</strong><br />
• www.medeco.<strong>nl</strong><br />
Vraag apotheek of drogist<br />
ook om advies bij aankoop.<br />
variëren in opvangcapaciteit. De te<br />
verwachtte urineproductie en opvangcapaciteit<br />
moeten goed op elkaar<br />
afgestemd zijn. De uitvoering voor<br />
mannen is anders dan die voor vrouwen.<br />
Mannen moeten er voor zorgen<br />
dat bij het aantrekken van de luier de<br />
penis naar beneden wijst. De fixatie<br />
voorschriften moet je zorgvuldig<br />
opvolgen. Om dit artikel te kunnen<br />
schrijven heb ik zelf luiers getest:<br />
Absorin® Pant medium, absorptie<br />
capaciteit 1.370 ml. En Tena® Pant<br />
Plus, medium absorptie 1.520 ml.<br />
Beide zijn uitgevoerd in de vorm van<br />
een broekje. Het draagt als gewoon<br />
ondergoed. Op de testdag had niemand<br />
in de gaten dat ik een luier onder<br />
mijn kleding droeg. Je moet wel de<br />
schroom overwinnen om ‘in je broek te<br />
plassen’. Thuis oefenen en vertrouwen<br />
krijgen in de luier is de oplossing.<br />
Opvallend is het comfort. Geen nat<br />
gevoel, ook niet bij een volle luier.<br />
Ook de kleding blijft droog. Het transpiratievocht<br />
wordt goed opgevangen<br />
in de luier. Er ontstaat geen klef<br />
gevoel. Zelfs bij toename van de<br />
G-krachten wordt het vocht niet uit<br />
de luier geperst. Beide luiers voldoen<br />
uitstekend. Voor wedstrijdvliegers en<br />
voor lange (overland)vluchten een<br />
duidelijk advies: luier aan en zuigfles<br />
mee.<br />
Met dank aan Carla,<br />
incontinentieverpleegkundige<br />
29
instructie & veiligheid<br />
secretariaten<br />
bruno zijp<br />
Clubsecretariaten welke Drenthe<br />
Zweefvliegclub Deelen Internet Utrecht<br />
Zuidhollandse Vliegclub Overige clubs<br />
zijn aangesloten bij de<br />
Vliegbasis Deelen<br />
Alle homepages van<br />
Marine Vliegkamp<br />
KNVvL, Afdeling Zweefvliegen:<br />
Vliegclub Hoogeveen E. Boer<br />
aeroclubs staan op de Utrechtsche Studenten Valkenburg<br />
Gliding Adventures<br />
Vliegveld Hoogeveen, Acacialaan 13<br />
startpagina http:/ Aeroclub<br />
T: (071) 407 46 90 (C) Europe<br />
Brabant<br />
T: (0528) 26 46 00 (HC) 6862 XB Oosterbeek zweefvliegen.pagina.<strong>nl</strong>/<br />
J.A. Bartels<br />
K.H. Idema<br />
P.A. Kroon<br />
T: (026) 333 52 24<br />
Zeeland<br />
Siege<strong>nl</strong>aan 43<br />
Overboslaan 46<br />
Jacob Schorerstraat 6 E: erik1163@cs.com<br />
Clubs kunnen daar<br />
2231 PB Rijnsburg<br />
3722 BM Bilthoven<br />
Bruno Zijp ontdekte in Schotland een ASK-21 die voor<br />
Aeroclub Nistelrode<br />
T: (0412) 61 18 97 (HC)<br />
9745 DA Groningen<br />
T: (050) 577 98 66<br />
Ledenadministratie:<br />
P. Berends<br />
zelf links toevoegen<br />
en actualiseren.<br />
Eerste Zeeuws-Vlaamse<br />
Aeroclub<br />
T: (071) 408 07 29<br />
E: zhvc@xs4all.<strong>nl</strong><br />
T: (030) 228 40 43<br />
E: khidema@worldoline.<strong>nl</strong><br />
invaliden op volleldige handbediening is ingericht.<br />
(uitsluitend za/zo)<br />
E: secretaris@<br />
Ringoven 61<br />
Vliegveld Smitschorre,<br />
I: www.zweven.com<br />
Met een ombouwsetje dat Schleicher je gewoon kan<br />
leveren. Niet te duur, laat zich snel in- en uitbouwen,<br />
de 21 blijft dus ook beschikbaar voor het gewone<br />
lesbedrijf. De vraag rijst waarom we dat hier niet<br />
al lang bij een club zien.<br />
1<br />
G. Hanstede<br />
vliegclubhoogeveen.<strong>nl</strong> 6987 GD Giesbeek<br />
Eerste Zaanse<br />
Axel<br />
Zweefvliegclub<br />
T: (0313) 63 20 50<br />
66<br />
Vee<strong>nl</strong>anden 38<br />
T: (033) 253 68<br />
Vliegveld Biddinghuizen<br />
Eindhovense Aeroclub<br />
D. van Dam<br />
J. Tonkens<br />
Zweefvlieg Club<br />
Zweefvliegclub<br />
T: (0251) 65 16 26<br />
8181 TM Heerde<br />
T: (0115) 56 20<br />
Landbouw, Oude<br />
T: (0318) 63 85 84<br />
P.M. Hendriks<br />
Rotterdam<br />
Durendaal 36<br />
3136 XS Vlaardingen<br />
Vereniging Historische<br />
M. Koevoet<br />
1422 CW Uithoorn<br />
of 06 518 20 901<br />
H.P. van der Heijden<br />
3871 RD Hoevelaken<br />
E: secretariaat@<br />
T: (0321) 33 24 24 (H)<br />
Vliegbasis Eindhoven<br />
Flevoland<br />
Zweefvliegclub Flevo<br />
‘t Krijt 5<br />
De Deel 37<br />
Terrein de Brabantse<br />
Oost-Nederland<br />
(za/zo/feestdagen)<br />
T: (0578) 69 21 35<br />
A. Lindenberg<br />
Schulpweg, Castricum<br />
E: secretaris@ezac.<strong>nl</strong><br />
Honthorstlaan 264<br />
Vliegbasis Deelen<br />
6715 JR Ede<br />
T: (010) 474 70 24<br />
Vliegclub Haamstede<br />
Zweefvliegtuigen<br />
Koolmeesstraat 1<br />
T: (0297) 56 27 49<br />
E: info@zcrotterdam.<strong>nl</strong><br />
Achterberglaan 19<br />
54<br />
acnistelrode.<strong>nl</strong><br />
ZC<br />
zaamheid dus – maar de<br />
T: (040) 292 05 74 (C) 8256 EM Biddinghuizen<br />
1816 TK Alkmaar<br />
Vliegveld Haamstede<br />
Stichting Belang<br />
M. Robben<br />
T: (0321) 33 18 71 Groningen<br />
T: 06 271 838 58<br />
T: (0111) 65 35 57 Militaire Clubs Zweefvliegen Terlet,<br />
E: info@zweefhist.<strong>nl</strong><br />
fabriek kan de klus ook voor<br />
E: secretaris@zcflevo.<strong>nl</strong><br />
E: philippe.hendriks@ P. de Jong<br />
Nationaal Zweefvliegcentrum<br />
Terlet<br />
5600 AT Eindhoven<br />
Groninger Studenten<br />
zonnet.<strong>nl</strong><br />
Postbus 83<br />
KLu ZC Deelen<br />
je doen. Hoe werkt het? De<br />
T: (040) 292 05 73 Zweefvliegclub<br />
Aeroclub<br />
4328 ZH B-Haamstede Vliegbasis Deelen<br />
Apeldoornseweg 203<br />
Invaliden kunnen<br />
richtingsroerbesturing wordt<br />
F: (040) 292 05 75 Noordoostpolder<br />
Vliegveld Surwold (D)<br />
Gooise Zweefvliegclub T: (0186) 61 63 00<br />
T: (026) 371 89 11<br />
6816 SM Arnhem<br />
verplaatst naar een insteekbare<br />
hendel aan de linker-<br />
E: eaczc@iae.<strong>nl</strong><br />
Vliegveld de Voorst T: 0049 (0)496 51 079<br />
T: (035) 577 13 53<br />
E: secretariaat@vhc.<strong>nl</strong> E.L. Kwant<br />
T: 0900 - 44 36 435<br />
T: (0527) 20 13 64<br />
S. Peeters<br />
Vliegveld Hilversum<br />
Wittgenstei<strong>nl</strong>aan 119 Open: 9 - 12.30 uur<br />
leren zweefvliegen!<br />
Gilzer Luchtvaartclub I.H. Luijk<br />
Postbus 719<br />
T: (035) 577 12 09<br />
Vliegclub M-Zeeland 1062 KC Amsterdam E: sztoperations@terlet.org<br />
kant, naast/boven de remklephendel<br />
dus. Het voeten-<br />
Vliegbasis Gilze-Rijen 8532 BK Lemmer<br />
T: 06 - 1455 60 55<br />
‘Illustrious’<br />
Stee<strong>nl</strong>oper 41<br />
9700 AS Groningen<br />
P. Deege<br />
Vliegveld M-Zeeland T: (020) 489 70 98<br />
D<br />
Noodweg 49<br />
T: (0113) 61 25 28 (HD)<br />
Buite<strong>nl</strong>andse<br />
T: (0161) 22 60 30 (C)<br />
e meeste leden van de Commissie mensen zonder benen of<br />
stuur wordt dan tevens<br />
T: (0514) 56 58 99<br />
E: secretaris@<br />
1213 PW Hilversum T: (0113) 61 36 47 (C) Klu ZC Eindhoven Aeroclubs<br />
Mw. M. van Tilborg E: s.luijk@home.<strong>nl</strong><br />
zweefvliegvakantie.<strong>nl</strong><br />
Instructie & veiligheid (CIV) worden die de controle daarover<br />
2<br />
T: (035) 624 13 07<br />
P.G. Strayer<br />
zie Eindhovense Aero<br />
geblokkeerd. De remklephendel<br />
kan in een aantal<br />
5126 ZJ Gilze<br />
Noord Nederlandse<br />
Postbus 141<br />
E: secretaris@gozc.<strong>nl</strong> Vlasakkers 1a<br />
Club zc<br />
British Gliding<br />
in het buite<strong>nl</strong>and als door een magneet niet (meer) machtig waren.<br />
Friesland<br />
4328 CH B-Haamstede<br />
Association<br />
T: (0161) 45 25 70<br />
Zweefvliegclub<br />
naar een zweefvliegveld getrokken, met Een van de instructeurs<br />
standen vastgezet worden<br />
Zweefvliegclub<br />
T: (0111) 652577<br />
KLu Zweefvliegclub Kimberley House<br />
Postbus 789<br />
E: info@illustrious.<strong>nl</strong><br />
Zweefvliegterr. Veendam<br />
als excuus: ‘Je kunt van een ander daar, Joe Fisher, heeft hiervoor<br />
al weer wat jaartjes<br />
een rij gaatjes), maar de<br />
West-Brabantse Aeroclub<br />
R.E. Sanders<br />
(m.b.v. een stift eraan en<br />
Friese Aero Club<br />
Den Helder<br />
E: secretaris_vmz@ Nieuw Milligen<br />
Vaughan Way, Leicester<br />
T: (0598) 62 32 59<br />
Vliegbasis Leeuwarden<br />
Vliegveld Wieringermeer zeelandnet.<strong>nl</strong><br />
E.J. Harteman<br />
Leics LE1 4SE<br />
altijd wel wat leren’. Ook andere zweefvliegers<br />
– en vooral hun aanhang – geleden een slimme (door<br />
instructeur kan lekker wel<br />
Vliegbasis Woensdrecht,<br />
Vlierhof 20<br />
T: (058) 234 62 95<br />
T: (0227) 57 73 00<br />
Moerstraatse Baan 152 T: 0044 (0)1162 531 051<br />
M. van Waveren<br />
K. van Leeuwen Zuid-Holland 4614 RC Bergen op Zoom F: 0044 (0)1162 515 939<br />
T: (0164) 69 24 48 (C)<br />
6951 MH Dieren<br />
kennen dat. In sommige kringen noemt de LBA goedgekeurde)<br />
ingrijpen. De gehele ombouw<br />
neemt ongeveer een<br />
Postbus 582<br />
Postbus 38<br />
E: bga@gliding.co.uk<br />
J. Vroegop<br />
T: (0313) 41 55 74<br />
men dat onmiddellijk een studiereis. ombouwkit voor de ASK 21<br />
8901 BJ Leeuwarden<br />
1740 AA Schagen<br />
Aeroclub Valkenburg KLu Zc de Peel<br />
I: www.gliding.co.uk<br />
Tiendevrij 27<br />
E: red.shadow@wxs.<strong>nl</strong><br />
T: 06 - 122 54 608<br />
T: 06 - 512 88 114<br />
Vliegbasis Valkenburg Vliegbasis de Peel<br />
Aangezien de KNVvL dit soort uitspattingen<br />
niet subsidieert, heet het samen met Schleicher con-<br />
keuze tussen voorste en<br />
Limburg<br />
ontwikkeld. Hij deed dat<br />
kwartier. Er is bovendien<br />
4724 DN Wouw<br />
E: secretaris@<br />
E: kees.va<strong>nl</strong>eeuwen@ T: (071) 401 65 55<br />
E.R.A. Elout<br />
Deutscher Aero Club eV<br />
T: (0165) 30 37 98<br />
frieseaeroclub.<strong>nl</strong><br />
reaal.<strong>nl</strong><br />
J.J. Breuers<br />
Postbus 5034<br />
Hermann-Blenk-Straße 28<br />
E: secretaris@wbac.<strong>nl</strong><br />
Lodewijkstraat 47<br />
5800 GA Venray<br />
38108 Braunschweig<br />
meestal dan maar gewoon vakantie. structreur Gerhard Waibel.<br />
achterste zitplaats. Allebei<br />
Eerste Limburgse<br />
Gelderland<br />
Zweefvliegclub Texel 3417 VD Montfoort<br />
Duitsland<br />
Fisher zette speciaal hiervoor<br />
2<br />
kan dus ook, maar dat moet<br />
Zweefvliegclub<br />
Zweefvliegclub<br />
T: (0222) 31 14 67 (H) T: (0348) 47 52 13<br />
KLu Zweefvliegclub T: 0049 (0)53 1235 400<br />
binnen het SGC ook<br />
toch maar niet (al laat<br />
Eindhovense Studenten<br />
Vliegveld Schinveld<br />
Walking on Air<br />
Gelderse Zweefvliegclub<br />
A.W. van der Vliet<br />
M: 06 536 246 12<br />
Soesterberg ‘Sicut Larus’ F: 0049 (0)53 1235 4011<br />
Vliegbasis De Peel<br />
T: (045) 525 24 32<br />
Wij vlogen derhalve op Portmoak, een kleine organisatie op: Walking on<br />
1<br />
Walking on Air de mogelijkheid open<br />
Nationaal Zweefvlieg-<br />
Bernhardlaan 150<br />
E: jos.breuers@tiscali.<strong>nl</strong> Vliegbasis Soesterberg E: segelflug@daec.de<br />
T: (0493) 59 96 11 (H)<br />
T. Houben<br />
centrum Terlet<br />
1791 XJ Den Burg<br />
T: (0346) 33 69 11<br />
I: www.daec.de<br />
bij het Scottish Gliding Centre (SGC), Air. En het SGC clubhuis werd aangepast<br />
om invalide cursisten te ont-<br />
bij ASK-21 van teur). Later bezochten we Schleicher<br />
Postbus 400<br />
6451 PE Schinveld<br />
Invalide cursisten van een eveneens invalide instruc-<br />
H. van der Zanden<br />
Leiffenderven 3<br />
C.R. de Jong<br />
T: (0222) 31 46 49 (huis) Delftsche Studenten R. Berg<br />
ten noorden van Edinburgh, bekend<br />
Vossestraat 33<br />
(0222) 31 42 25 (werk) Aeroclub<br />
Billitonkade 19<br />
Féderation Française<br />
‘Walking on Air’.<br />
5600 AK Eindhoven<br />
E: bestuur@elzc.<strong>nl</strong><br />
om de in golf te behalen hoogtewinst. vangen en meerdaags onderdak te<br />
(wéér geen studiereis dus) o.a. om u<br />
1273 TP Huizen<br />
E: avdvliet@texel.org Nationaal Zweefvliegcentrum<br />
Terlet<br />
T: (030) 230 05 65 29, Rue de Sèvres<br />
3531 TG Utrecht<br />
de Vol à Voile,<br />
T: 06 309 472 75<br />
Dat soort weer hadden wij dus toevallig<br />
even niet, maar verder was het<br />
Enkele details geven: de conversieset kost ca 2.500<br />
zweefvliegen.nu<br />
Vliegveld Ve<strong>nl</strong>o<br />
verschaffen.<br />
een idee van de prijzen te kunnen<br />
T: (035) 524 22 73<br />
2<br />
E: secretaris@<br />
Ve<strong>nl</strong>ose Zweefvliegclub<br />
E: chris-willemijn.<br />
Overijssel<br />
Mw. E. Fontein<br />
75006 Parijs<br />
de.jong@wxs.<strong>nl</strong><br />
DSA<br />
KLu Zweefvliegclub T: 0033 (0)145 440 478<br />
er, naast vochtig, zéér gezelllig. Het Alles op handbediening<br />
van ombouwset. euro, ombouw aldaar komt op circa<br />
T: (077) 351 40 50<br />
Aeroclub Salland<br />
Postbus 2915<br />
Twenthe<br />
F: 0033 (0)145 447 093<br />
Zweefvliegclub Volkel<br />
b.g.g. (077) 354 82 77<br />
viel op dat er op het veld een aantal Die kit om een ASK alleen met de<br />
Zuurstofflessen 5.000 euro.<br />
Nijmeegse Aeroclub<br />
Vliegveld Salland,<br />
2612 CX Delft<br />
Vliegbasis Twenthe<br />
Vliegbasis Volkel<br />
R. Werts<br />
zijn omdat je in<br />
Zweefvliegveld<br />
T: (0572) 37 15 43<br />
T: 06 183 74 684<br />
T: (053) 480 68 37 Liga van Vlaamse<br />
mensen in invalidenwagentjes rondreden.<br />
Wat bleek: er werd gelest met bij Schleicher verkrijgbaar – zelfwerk-<br />
Uw scribent heeft in zijn leven al heel<br />
I. van der Pas<br />
5900 AJ Ve<strong>nl</strong>o.<br />
handen te kunnen vliegen is gewoon<br />
T: (0413) 27 61 31<br />
Postbus 393<br />
Maldens Vlak<br />
M.F. Bierhuizen<br />
of (015) 215 00 36<br />
J. Loek<br />
Portmoak hoog<br />
Zweefvliegclubs<br />
T: (024) 358 02 05<br />
Loudonstraat 94<br />
E: dsa@oli.tudelft.<strong>nl</strong> Weerninklanden 57 Termikkelaan 9<br />
kunt komen.<br />
Nonnenveld 36<br />
T: (077) 465 12 67<br />
wat mensen solo gelaten, maar de<br />
E. Helsloot<br />
2593 WB Den Haag<br />
7542 SB Enschede<br />
2530 Boechout<br />
5401 NE Uden<br />
E: rwerts@worldo<strong>nl</strong>ine.<strong>nl</strong><br />
1<br />
promotie van ‘invalide’ naar ‘zweefvlieger’<br />
heeft toch een geheel andere<br />
E: secretaris@zvcvolkel.<strong>nl</strong><br />
Noord-Holland<br />
Groesbeekseweg 55a<br />
T: (06) 129 80 299<br />
Kennemer<br />
T: (053) 476 70 01<br />
T: 0032 (0)34 543 334<br />
T: (0413) 25 19 28<br />
6581 BJ Malden<br />
E: secretaris@<br />
Zweefvliegclub<br />
F: 0032 (0)34 543 388<br />
T: 06 225 44 523<br />
zweefvlieg.net<br />
Vliegveld Langeveld KLu Zweefvliegclub E: lvzc@o<strong>nl</strong>ine.be<br />
dimensie. Zelden hebben we een prille<br />
E: nijmeegseaeroclub@<br />
T: (0252) 37 34 03 Woensdrecht<br />
I: www. zweefvliegen.be<br />
Zweefvliegvereniging<br />
Amsterdamsche Club<br />
solist met zo’n gelukzalige uitdrukking<br />
hotmail.com<br />
Drienerlose<br />
G. Hollinger<br />
Vliegbasis Woensdrecht Belgische luchtruiminfo:<br />
‘Henri Bakker’<br />
voor Zweefvliegen<br />
Zweefvliegclub<br />
Vogelaardreef 21<br />
T: (0164) 69 23 18<br />
www.lvzc.be/luchtruim/<br />
op zijn gezicht zien rondrijden. Is het<br />
H. de Joode<br />
Vliegbasis Soesterberg<br />
Vliegclub Teuge<br />
Mw. N. Peeters, Sportcentrum<br />
Universiteit Twente T: (0252) 68 95 83 Geutspolder 8<br />
2204 AA Noordwijk M. Boom<br />
index.asp<br />
wat voor Nederland? We dachten van<br />
J.F. Kennedylaan 31<br />
T: (0346) 33 69 11<br />
Vliegveld Teuge<br />
5263 AJ Vught<br />
J.W.T. van Ooijen<br />
wel. Ook hier zijn veel mensen die<br />
T: (055) 323 85 86 (HV)<br />
Postbus 217<br />
E: secretaris@kzc.<strong>nl</strong> 4617 MN Bergen op Zoom Mutaties z.s.m. doorgeven<br />
aan het Secretariaat<br />
T/F: (073) 656 18 34<br />
Willem Elschotlaan 17<br />
bijvoorbeeld een ski- of motorongeval<br />
of (055) 323 14 48 (C)<br />
7500 AE Enschede<br />
T: (0164) 23 94 83<br />
1187 WP Amstelveen<br />
M. Perlot<br />
T: 06 - 455 32 644 Leidsche Studenten<br />
Zweefvliegen.<br />
overleefd hebben en dolgraag weer<br />
T: (020) 64 01 355<br />
Walvisstraat 2c<br />
E: secretaris@<br />
Aeroclub<br />
LSK Zweefvliegclub<br />
E: jurgen@raketnet.<strong>nl</strong><br />
aan een echte sport willen doen.<br />
3111 BR Schiedam<br />
vleugellam.<strong>nl</strong><br />
Vliegbasis Valkenburg Gilze-Rijen<br />
(C) = clubhuis<br />
Welke club pakt deze uitdaging op? ■<br />
T: 06 - 151 62 072<br />
H.R Lavies<br />
Vliegbasis Gilze-Rijen (H) = hangar<br />
E: m.perlot@wxs.<strong>nl</strong><br />
Twentsche<br />
Vliet 15<br />
T: (0161) 45 18 51<br />
(HD) = havendienst<br />
Zweefvliegclub<br />
2311 RD Leiden<br />
J.P.F.H. Hermans<br />
Info over ‘Walking on Air’ op<br />
www.walkingonair.f9.co.uk/<br />
Vliegbasis Twenthe<br />
T: (053) 480 69 11<br />
T: (06) 546 12 341<br />
E: lavies@hotmail.com<br />
Raakheuvel 3<br />
5685 BP Best<br />
F. van Olst<br />
T: (0499) 39 79 24<br />
Darwinstraat 4<br />
E: han.hermans@freeler.<strong>nl</strong><br />
Foto’s: Bruno Zijp<br />
7532 CH Enschede<br />
30 <strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
<strong>thermiek</strong> • MAART <strong>2006</strong><br />
T: (053) 461 39 49<br />
31<br />
E: secretaris@tzc.aero
Change language