1995-17-01 - Vrienden van Blijdorp

17" jaargang, nummer 1, oplage: 5.000
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotteráam
Inhoudsopgave
Van de redactie
Vrienden nieuws is een uitgave van de Vereniging Vrienden
van Blijdorp en verschijnt 4 maal per jaar.
De vereniging Vrienden van Blijdorp stelt zich ten doel:"het
opwekken van belangstelling voor de Diergaarde Bli/'dorp,
het steunen daarvan door het bijeenbrengen van ge den en
het doen van giften in geld of natura, voorts het geven van
bekendheid aa n het doel en streven van culturele zzoÖ~O!lische
tuinen". De jaarlijkse contributie bedraagt
(minimaal) fl 40,-, waarvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan
Vrienden nieuws ontvangen, alsmede 2
gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in Rotterdam
of Artis in Amsterdam. Bovendien worden de leden in
staat gesteld om deel te nemen aan excursies naar binnenen
buitenlandse dierentuinen, speciale lezingen gedurende
het winterseizoen bij te wonen en worden zij
uitgenodigd voor de jaarlijkse Blijdorp-dag annex Algemene
ledenvergadering.
Verenigingssecretariaat:
J.Th.A. van [ eeuwen, Sonoystraat 6-a, 3039 ZT Rotterdam
Vriendenfoon: 010 - 467 66 37
Ciro: 13 57803
Bank: V.S.B. bank nr: 98.55.33.099
Afdeling Reizen:
mevr. e.llerger-Kindt
Kortedreef 48, 3075 GR Rotterdam
Telefoon: 01 0 - 41 9 18 63
Ciro: 2071 059
Van de redactie ........................... .. .. .. ........... 3
Convocatie Algemene
Ledenvergadering ... .. ..... ... ............................ 4
Berlin op de foto ........ .... .............................. 5
Resultaat 1994 en begroting 1995 ................ 6
Balans per 31 december 1994 .. ...... .............. 6
Walvisexpo .... .. .. .. ... .. ... .... ... .... ...................... 7
Excursie naar Münster .. .. ... .......... ... .............. 9
Meerdaagse reis naar Engeland ................... 11
Nieuws uit Blijdorp .. .. ........................ ......... 14
Geschenken-lijst aan Diergaarde Blijdorp ... 18
Secretariteiten ................ ............................ 19
T.V.-tips ................ .. ..................... ............... 19
Beste Vrienden,
Een lang gekoesterde wens om ons
Vriendennieuws in een meer-kleurige cover
te publiceren, kan, vrij onverwacht, met het
huidige nummer gerealiseerd worden. Samen
met een ander lettertype, dat een rustiger
leesbeeld schept en een modernere lay-out,
geeft dat aantrekkelijke"jasje" het tijdschrift
nog meer allure. De redactie dankt vooral
Rob Bruin voor de fraaie veranderingen die
aan zijn creatieve brein ontsproten zijn. Samen
met Robert van Herk, vormgevend
werkzaam in de Diergaarde en enthousiast
adviseur van de Vereniging, heeft hij een grafisch
kunststuk geleverd.
Oordeelt u zelf!
In dit eerste nummer van Vriendennieuws
in het nieuwe jaar, - het traditionele
"convocaties-nummer" (uitnodigingen voor
de Algemene Ledenvergadering en 2 reizen) -
, vindt u naast vele wetenswaardigheden over
de Diergaarde en de (zoo-) dierenwereld, het
financieel overzicht van het afgelopen jaar.
Het aantal goede foto's van de bezoeken aan
de 2 Berlijnse dierentuinen in oktober jJ is
zo groot gebleken dat u hiervan nog een selektie
in het voor u liggende nummer
aantreft. Ook een artikel van de heer Ruwhoff
over de Poitou-ezel verdient uw
aandacht. Ik wens u veel leesplezier en, misschien,
tot ziens bij één van de vele
aktiviteiten van onze Vereniging en , niet te
vergeten, bij de kraamvisites aan de Diergaarde.
Namens het bestuur en de redactie,
Daan van Herwijnen.
Promotieteam:
fam. H. Gerritse
Sourystraat 1 d, 3039 SR Rotterdam
Tele(oon: 010 - 466 36 82
Ciro: 62 17 917
Een stukje nostalgie (14) ............................. 20
Nieuws uit andere dierentuinen ................. 22
Redactie-adres Vriendennieuws:
D.A. van Herwijnen
Marshalllaan 11, 3223 TJ Hellevoetsluis
lel: 01883-17161
Redactie-medewerker: Marc Damen
Tekstverwerking: Marion Does
Vormgeving en druk: Rob Bruin - Multi Mail B.V.
Drakenverhalen .. .......... ... ... .. ...................... 24
Herinneringen van een
kritisch dierentuinbezoeker (2) .. ................. 26
De Afrikaanse dierenwereld ....................... 29
Samenstelling Verenigingsbestuur:
Voorzitter e.M. Groennorst
Vice-voorzitter mevr. e. Berger-Kindt
Secretaris J.Th.A van Leeuwen
Penningmeester A.M. Bos
Leden
H. Cerritse
O.A. van Herwijnen
T. Slijkoort
De Poitou-ezel ........................................... 30
Foto's en Illustraties:
Diergaarde Blijdorp ("Het Vrije Volk"/N. v.d. Hoeven (2)),
R. Doolaard (5), I. van Es (1), G. Gerritse (2),
e.M. Groen horst (1), c. de Grijp (2), e. Koppenol (2),
C.L. Ouweneel (2), e. Schreij (2), Sheermahomed (1),
T. Slijkoort (1), P. Stolk (3), W. Storsbergen (2).
Aan dit nummer werkten mee:
A.M. Bos, M . Damen, M . Does, H. Gerritse, R. van Herk,
D.A. van Herwijnen, J. Klapwijk-Diergaarde Blijdorp,
J.Th.A. van Leeuwen, G.L. Ouweneel, H. Ruwhoff,
T. Slijkoort, K. van Zwieten
Foto voorzijde:
Banguru, Blijdorp's
1 8 e okapi-baby
Fotograaf:
Rob Doolaard
"Oeps", het namingo-jong

Algemene Ledenvergadering op
zaterdag 22 april 1995.
Hierbij nodigen wij alle leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp uit tot het bijwonen
van de jaarlijkse Algemene ledenvergadering op zaterdag 22 april a.s. in de aula
van de Wolfert van Borselen scholengemeenschap (tegenover de ingang van Diergaarde
Blijdorp). Toegang tot de aula wordt verleend tegen afgifte van de speciale coupon aan uw
lidmaatschapskaart 1995.
PROGRAMMA.
9.30 uur.
10.00 uur.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
AGENDA.
Zaal open.
Algemene ledenvergadering.
Opening.
Notulen van de Algemene ledenvergadering d.d. 23 april 1994.
Deze notulen zu llen op telefonische aanvraag worden toegezonden
(010-4676637) en zijn ook ter vergadering aanwezig.
Jaarverslag van de secretaris.
Jaarverslag van de penningmeester.
Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie.
Verslag excursies 1994 en vaststellen doel najaarsreis.
Verslag promotiewerkzaamheden.
Bestuursverkiezing.
Aftredend volgens rooster zijn Mw. CM. Groenhorst en Dhr. O.A.van Herwijnen.
Mw. Groenhorst heeft zich herkiesbaar gesteld, Dhr. van Herwijnen echter niet.
Het bestuur stelt voor in zijn plaats Marc Damen te benoemen tot bestuurslid
van de Vereniging. Namen van eventuele tegenkandidaten dienen minimaal 28
dagen vóór de ledenvergadering schriftelijk bij het bestuur te worden ingediend
door tenminste 25 gewone leden.
Vaststellen contributie 1996.
Het bestuur stelt voor de minimum contributie te handhaven op fl. 40,­
Uitreiking Olifant-speld
Rondvraag
Sluiting.
Berlin Op de foto
··~.~=I
IJ.~I·
11 .30 uur.
13.00 uur.
lezing "Illegale handel in bedreigde dieren- en plantensoorten",
door Dhr. E. van Rooij, Misdaadanalist Milieucriminaliteit.
Gezamenlijk lunch-buffet in de Sterrenzaal van Diergaarde Blijdorp, bestaande uit:
kop soep, broodje kroket, 2 belegde broodjes, koffie, thee, melk of karnemelk
naar keuze.
Indien u aan deze lunch wilt deelnemen gelieve u vóór 10 april 1995 fl. 14,50
over te maken op girorekening nummer 1357803 t.n.v. Penningmeester
Vereniging Vrienden van Blijdorp te Rotterdam, onder vermelding van:
"Lu nch 22 april 1995"
Na de lunch bent u in de gelegenheid de gerenoveerde plantenkassen te
bezichtigen. Een première voor de Vrienden!

Balans per 31 december 1994
Activa
Liquide middelen
Kas
Giro
Bank
Waarde goederen
Waarde magazijn
Reeds betaalde rekeningen
Nog te ontvangen
Passiva
Reeds ontvangen contributie
Te betalen rekeningen
Te betalen BTW
Voorzieningen Azië/Gorilla's
Voorzieningen aanslag VPB
Vermogen
Toelichting:
fI
338
59.962
5..Il...2MQ
1) afschrijving over 5 jaar
2) wegens late verschijning Vriendennieuws 94-4
Resultaat 1994
fl
fI
fl
fl
begroting 1994
Ontvangen
Contributies fI 200.000
Giften 30.000
Rente 18.000
Reizen 10.000
Verkoop goederen 150.000
Gorilla-aktie 30.000
Vermind. voorzieningen VPB
Nadelig saldo
1.0QQ
fl 439.000
Uitgaven
Vriendennieuws fl 42.000
Adm . leden 8.000
Adm. diversen 12.500
Reizen 10.000
Inkoop goederen 75.000
InNerkoopkosten 10.000
Afschrijving magazijn
Ku ifhertenverblijf
Stokstaartjesverblijf
Diversen 1.500
Voorzieningen Azië/Gorilla's 215.000
Voorzieningen aanslag VPB 65 .000
Voordelig saldo
fl 439.000
Toelichting:
1) inclusief aktie
1993
645.939
90.245
3.349
6.690
746.223
136.918
1.805
1.215
570.000
33.000
3.285
746.223
fI 2304
97.175
illJlli.2.
en begroting
staat van baten
en lasten 1994
fl 202.325
30.134
21.209
34.935
162.023
30.868
7.000
fl 488.494
fl 44. 782
9.968
6.141
32.366
86.385
7.536
2.605
113.598
2.244
180.000
2.869
fI 488.494
fl
fl
fI
fl
1994
714.541
80.072
8.0001)
3.808
806.421
6.911 2 )
13.024 2 )
4.333
750.000
26.000
6.153
806.421
1995
begroting 1995
fl 225.000
60.000 1 )
20.000
35.000
175.000 '
2.500
fl 517.500
fI 50.000
12.000
8.000
35.000
75.000
8.000
2.000
100.000
2.500
225.000
fI 517.500
Walvisex
Van 29 april tot en met oktober 1995 organiseert
de Diergaarde een grote tentoonstelling over walvissen in de
Rivièrahal. Een 28 m. lange "levensechte" blauwe vinvis uit
Zürich domineert de tentoonstelling. Net als bij de tentoonstellingen over dinosaurussen en
mammoeten (1992/1993) worden er ook bewegende modellen getoond, zoals een zwemmende
Basilosaurus (een uitgestorven achterneef van walvissen), een reuzeninktvis die een prooi
aanvalt en een reusachtig kloppend walvishart. Daarnaast zijn er delen van skeletten te zien en
meer dan 100 realistische schilderijen over walvissen en walvisjacht van Rob van Assen.
Laatste nieuws
Geen ijsbeert jes in 1995! De verzorger trof Mien en Katrien, helaas, zonder jongen aan.
Blijdorp krijgt zeeotters in de collectie! Eind februari arriveert een jong mannetje dat op
de kust van Alaska is aangespoeld.

~.
.""'&11.. .v
KRAANVERHUUR
vlaardingweg 22
3044 CK rotterdam
tel. 010 - 437 57 77*
fax 010 - 4621295
Verhuur van mobiele kranen tlm 200 ton
Hoogwerkers
~.
&IÓTIA
TRANSPORT
• Vorkheftrucks
IV
vlaardingweg 22
3044 CK rotterdam
tel. 010 - 437 57 77*
fax 010 - 4621295
Voorjaarsexcursie
naar Münster, 13 mei 1995
De voorjaarsexcursie voert ons dit jaar
naar de Westfälischer Zoologischer Garten
van Münster, ook Allwetterzoo genoemd.
Hierbij worden de leden van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp uitgenodigd tot deelname
aan deze excursie.
De volgende punten
zijn voor u van belang:
vertrek om 08.00 uur
plaats: Conradstraat
(bij Centraal Station) in Rotterdam
aankomsttijd in Münster: ca. 13.00
uur
geplande aankomsttijd in Rotterdam:
ca. 22.00 uur
kosten : fl. 40,- voor leden en fl. 45,­
voor niet-leden
In de Allwetterzoo bestaat de mogelijkheid
tot het nuttigen van een lunch, maar
u kunt uiteraard ook uw eigen lunchpakket
meenemen. Op de terugreis wordt u in de gelegenheid
gesteld een diner te gebruiken.
Zoals altijd zijn in de reissom begrepen:
de busreis Rotterdam-Münster v.v.
een kopje koffie tijdens de heenreis
toegang tot de dierentuin van Münster
fooi voor de chauffeur
Er zal in de bussen een rook-verbod
gelden. Indien nodig zal er een korte "rookstop"
ingelast worden.
Aanmelding voor deze excurs ie:
Het verschuldigde bedrag dient u
over te maken naar postrekening nummer
20.71.059 t.n .v. Vereniging Vrienden van
Blijdorp, Afd. Excursies, Kortedreef 48 te Rotterdam,
onder vermelding van "Münster
1995". De giro-overschrijving dient uiterlijk
op 6 mei 1995 in ons bezit te zijn. Uwoverschrijving
is uw bewijs van deelname aan de
excursie; u ontvangt dus geen verdere bescheiden
of mededelingen.
In verband met de beschikbare ruimte
in de bus zu llen de aanmeldingen in
volgorde van ontvangst behandeld worden.
'w.
El
~ ~it
Indien u zich dus wenst te '5.,~l l ') , ' ~"" '~,~,, ,
verzekeren van deelname .. ;.~ é
aan deze "Aus- 'ti!:tJ. 2 ;.,~ ~1.
flug", is s.nelle ALLWITTERZOO
overmaking
van het te betalen bedrag aa nbevelenswaardig!
Het is, helaas, niet mogelijk het door u
betaalde bedrag te restitueren voor aanmeldingen
die later dan 9 mei 1995 zijn
ontvangen. Restituties binnen de gestelde termijn
vinden plaats onder inhouding van door
de Vereniging gemaakte (administratie-) kosten,
Aangezien er aan de grens niet gestopt
zal worden voor het wisselen van geld,
dient u al bij vertrek uit Rotterdam te beschikken
over Duitse valuta. Denkt u er ook aan
een geldig paspoort of een geldige toeristenkaart
mee te nemen?
De Allwetterzoo in Münster
De Allwetterzoo in Münster is geen
onbekende bij de Vrienden; al in 1978, toen
de nieuwe dierentuin nog niet zo lang geopend
was, en in 1984, werd een bezoek
gebracht aan deze opmerkelijke dierentuin,
Net als in Rotterdam was er vroeger een andere
dierentuin in Münster, die ook moest
wijken. Men heeft toen, net als in Rotterdam,
"rustig" ergens buiten de stad, een geheel
nieuwe dierentuin in één keer neergezet. Het
opmerkelijke van deze tuin is, dat ongeveer 2
kilometer van de wandelwegen overkapt is,
zodat men altijd droog loopt. Nadeel van dit
afdak is wel, dat de bezoeker altijd in het halfdonker
loopt, wat natuurlijk niet zo leuk is als
de zon eens een keertje schijnt. Bij de bouw
van de dierentuin heeft men (veel te) veel gebruik
gemaakt van beton en door de strakke
lijnen zag een en ander er zeer onnatuurlijk
uit. De laatste jaren raakt het beton gelukkig
steeds meer overwoekerd door het groen. De
Allwetterzoo beschikt over een vrij complete
dierencollectie, hoewel de nadruk toch ligt
op zoogdieren en vogels. Speciale vermelding
verdienen de secretarisvogels, die zich hier al
herhaaldelijk met succes hebben voortgeplant.
Ook bij de witte neushoorns loopt de

111
fok zo voorspoedig, dat de accommodatie al
twee keer is uitgebreid. Ook de cheetahs
zorgden er herhaaldelijk, ook vorig jaar nog,
voor nageslacht. De dierentuin beschikt verder
over een roofdierengebouw, een
(mens)apenhuis, een giraffen huis, een dolfinarium
en si nds vorig jaar over een geheel
vernieuwd olifantencomplex, compleet met
accommodatie voor een bul. Net als in Blijdorp,
kunnen de vrouwtjes ook hier vrij in
het bi nnenverblijf rondlopen. De Allwetterzoo
is dus écht een dierentuin, waar de
bezoeker een hele dag kan doorbrengen.
Om het weer hoef je er niet weg te blijven;
er is ook binnen genoeg te zien, én, je loopt
buiten droog als het regent!
Vijfdaagse dierentuinreis naar
Engeland, 24 t/m 28 mei 1995
De Vereniging Vrienden van Blijdorp organiseert, op veler verzoek, van 24 tot en
met 28 mei 1995 een vijfdaagse dierentuinreis naar Engeland (Kent en Londen). Op he! programma
van deze aantrekkelijke meerdaagse excursie staan bezoeken aan de dierentUinen
van Bekesbourne (Howletts), Lympne (Port Lympne), - beiden van John Aspinall - , en Londen
(London Zoo). Vooral het bezoek aan Howletts (19 juli 1987) viel, zoals velen zich
zullen herinneren, letterlijk in het water. Deze reis biedt u de mogelijkheid om deze prachtige
dierentuin en "Londen" onder hopelijk fraaiere weersomstandigheden wederom te
bezichtigen. Het totale reisprogramma luidt als volgt:
De specialist voor uw touringcarreis,
zoals:
• Dagtochten • Bruiloften
• Personeelsreizen • Schoolreizen
• Excursies • Meerdaagse reizen
01883 . 31220
Rijksstraatweg 36 . Hellevoetsluis . Telex 29610 . Fax 01883 . 12368
Nieuwe
bank nodig?
Vertrektijd: 08.00 uur (Conradstraat, Rotterdam)
Aankomsttijd: 22.00 uur (in Rotterdam)
1 e dag
(24 mei): Reisdag van Rotterdam naar Londen via overtocht
Duinkerken - Ramsgate (Sally Line).
2 e dag
(25 mei): Bezoek aan Howletts Zoo Park (en stad Canterbury?).
3 e dag
(26 mei): Bezoek aan London Zoo (en stadsrondrit?).
4 e dag
(27 mei): Bezoek aan Port Lympne Zoo Park.
Se dag
(28 mei): Dag van vertrek uit Groot-Brittannië.
Overtocht Ramsgate - Oostende. Afscheidsdiner aan boord.
Dit programma heeft, bij het ter perse gaan van dit Vriendennieuws, nog een voorlopig
karakter. Nadere details zullen later volgen.
De deelnemers zu llen 4 nachten op
half-pension-basis (logies, ontbijt, diner) in
een Londen's 3-sterren hotel verblijven. De
entreeprijzen van de te bezoeken dierentuinen
zijn NIET in de reissom begrepen.
Jaarkaart-houders van de Diergaarde wordt
verzocht genoemd dokument op reis mee te
nemen in verband met bezoek aan London
Zoo.
In de reissom zijn begrepen:
vervoer van Rotterdam naar
Engeland v.v. per luxe touringcar en
boot
vervoer naar de dierentuinen in het
programma opgenomen
overnachtingen (4x) en
ontbijt/diner (hp)
an nuleringsverzekering
VSBeBANK
Daar kom je verder mee.
De reissom, gebaseerd op een arrangement
in een 2-persoonskamer, bedraagt:
voor leden fl. 600,00, voor niet-leden (die
daarmee automatisch lid zijn voor het
lopende jaar) ft. 640,-.
Voor een 1-persoonskamer
(beperkt beschikbaar) geldt een toeslag van
fl. 140,00 p.p.
Niet inbegrepen zijn:
lunches
uitgaven van persoonlijke aard
fooi voor de chauffeur
toegang tot de dierentuinen
reis- en bagageverzekering

Tijdens de verplaatsing per bus geldt
een absoluut rookverbod. Voor de rokers onder
ons zal wel regelmatig gestopt worden.
Niemand kan blijvend aanspraak maken op
een eenmaal ingenomen plaats in de bus.
Voor deze reis dient u te beschikken
over een geldig paspoort (of geldige toeristenkaart).
Het aantal deelnemers aan deze reis is
beperkt tot 54 personen. Bij minder belangstelling
(d.w.z. minder dan 40 personen)
behoudt het bestuur van de VVvB zich het
recht voor deze reis eenzijdig te annuleren.
Het door u reeds betaalde voorschot-bedrag
zal in dat geval natuurlijk aan u worden gerestitueerd
onder inhouding van eventueel
verschuldigde administratie-kosten.
Indien u belangstelling heeft voor
deze reis verzoeken wij u zo spoedig mogelijk
fl. 100,- p.p. als eerste aanbetaling (tevens
als uw bewijs van boeking) over te maken op
girorekening-nummer 20.71.059 t.n.v. Vereniging
Vrienden van Blijdorp, Afd. Excursies,
Kortedreef 48 te Rotterdam, onder vermelding
van "GB 1995", alsmede uw
telefoonnummer. Geeft u a.u .b. met de code
1 P aan dat u uitdrukkelijk een 1-persoonskamer
wenst.
Voor meer informatie over
deze reis kunt u zich wenden tot:
Daan van Herwijnen
Marshalliaan 11
3223 TJ Hellevoetsluis
tel. 01883-17161 (na 20.00 uur)
Tom Slijkoort
Arent Bruunstraat 59
3067 JA Rotterdam
tel. 010-421 19 13 (na 20.00 uur)
Voor een uitgebreidere informatie
over de te bezoeken dierentuinen verwijzen
wij u naar de serie "Dierentuinen van de wereld
", geschreven door Lex Noordermeer, en
het verslag van de reis van 1987 (G. Gerritse -
O.A. van Herwijnen). Volledigheidshalve volgt
hieronder een korte beschrijving van de drie
dierentuinen.
Howletts Zoo Park (bij Canterbury)
werd in 1987 al door de Vrienden bezocht.
Deze dierentuin werd in 1957 gestart door
John Aspinall, een door gokken rijk geworden
man, die het landgoed kocht voor zijn privédierenverzameling
(o.m. tijgers en gorilla's).
Pas in 1975 werd het park (beperkt) opengesteld
voor het publiek, dat echter duidelijk op
de tweede plaats komt. Indische antilopen en
diverse hertesoorten zwerven "vrij" over het
hele terrein, terwijl de overige dieren zonder
uitzondering over zeer ruime verblijven beschikken.
Die verblijven zijn zeer eenvoudig
van aard, maar uiterst functioneel. Hier bevindt
zich de grootste fokgroep gorilla's ter
wereld (zo'n 50 dieren!), maar ook alle
andere dieren zijn in grote aantallen vertegenwoordigd.
De nadruk van de dierentuin ligt
op apen en katachtigen: zo kan de bezoeker
hier 5 (onder)soorten langoeren en zilvergibbons
zien, maar ook nevelpanters. Ook
bevindt zich hier een fokgroep Afrikaanse olifanten,
met 2 jongen geboren in 1994. De
totale dierencollectie is zeer beperkt: ongeveer
45 soorten zoogdieren (waaronder
honingdassen en zo'n 35 vierhoornantilopen)
en een paar vogelsoorten. Howletts mag echter
toch een absolute "top-zoo" genoemd
worden en is een bezoek meer dan waard.
Ondanks de ruime opzet van Howletts
(22 ha) vond Aspinall de ruimte te gering
voor veel van zijn dieren. Daarom kocht hij
in 1973 het schitterend gelegen landgoed
Port Lympne (160 ha) erbij. Hier kon hij zijn
ruimtebehoevende dieren eindelijk verblijven
op maat verschaffen: uitgestrekte weiden zijn
er ingericht voor Przewalskipaarden (totaal
ongeveer 75 dieren!), een fokgroep Indische
olifanten, 4 fokparen zwarte neushoorns, een
koppel Sumatraanse (!) neushoorns, Zuidamerikaanse
en Maleise tapirs, babiroessa's,
axisherten, Barasinghaherten, gaurs en waterbuffels.
Maar ook apen (zoals samango's en 3
ondersoorten colobusapen en sinds kort een
mannetjesgroep gorilla's) en roofdieren (zoals
sneeuwluipaarden, vissende katten, Indische
woestijn katten, timberwolven, roestkatten en
bruine en gestreepte hyena's) zijn hier rijkelijk
vertegenwoordigd. Omdat het terrein zo
uitgestrekt is, bestaat de mogelijkheid een
deel van de tuin te bekijken vanuit een treintje,
hetgeen een geweldige belevenis is,
gezien het fraaie terrein waarop deze tuin gelegen
is. Ook deze "tuin" is dus zeer de
moeite waard.
Een volledig ander soort dierentuin is
de beroemde London Zoo, waarschijnlijk de
meest beroemde dierentuin ter wereld. Niet
voor niets wordt deze instelling door erelid
en dierentuinkenner Frans Ramack betiteld
als "the mother of all zoos". London Zoo is
weliswaar niet de oudste, nog bestaande,
dierentuin ter wereld, maar wel de eerste van
het type zoals wij dat nu kennen. Op een terrein
van 15 ha. bracht men hier een van de
grootste dierenverzamelingen van de wereld
bijeen. Sinds deze dierentuin een paar jaar
geleden op het randje van de afgrond balanceerde,
is er veel gebeurd. De dierencollectie
werd fors gereduceerd en ook in het personeelsbestand
werd flink gesneden.
Ook werd een begin gemaakt met de
zeer noodzakelijke restauratie- en verbouwingswerkzaamheden.
Dit alles neemt echter
niet weg dat de dierencollectie nog steeds super
is, want de toppers heeft men natuurlijk
gehouden. Zo schotelt London Zoo haar bezoekers
diersoorten voor zoals reuzenpanda,
okapi's, Indische leeuwen, zwarte neushoorns,
Bruyns' mierenegels en
Kongopauwen.
Tot de markante bouwwerken horen
de bekende Snowdon-volière evenals het moderne
dikhuidengebouw, dat (gelukkig)
weinig navolging heeft gekregen in de rest
van de wereld. Tot de betere nieuwbouwprojecten
behoren het Charles Clore Pavillion for
Small Mammals (het gebouw voor kleine
zoogdieren en nachtdieren) en het complex
voor katachtigen.
Dit alles maakt London Zoo tot een
plaats waar iedereen die in dierentuinen
geïnteresseerd is, absoluut geweest moet zijn!
~J:1fJ UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman
Albert Verweystraat 2a
3061 SB Rotterdam
Tel. 010 - 414 53 43
Bgg . 01 0 - 414 55 64
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies.
Informatie over:
- Het O.R.V. depositofonds (=verzorgingsfonds)
- De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een
af te sluiten verzekering.
- Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap.

Nieuws uit Diergaarde Blijdorp
De belangijkste wijzigingen in het dieren bestand van Diergaarde
Blijdorp van oktober t/m december 1994 waren de volgende:
Ontvangen:
62 doopvontschelpen,
19 harnasmeervallen,
1 lepelsteur, 15 roodvinzalmen,
20 zebravisjes,
10slijkspringers, 1 kaaimansnoek,
3 poetsvissen,
3 bonte pijlgifkikkers,
21 Puerto Rico boomkikkers,
4 Griekse
landschildpadden, 4 Moorse landschildpadden,
1 Chinese weekschildpad,
1 Ambonese doosschildpad, 1 Chinese driestreepschildpad,
1 vierteenschildpad,
1 geelwangschildpad, 1 anolis, 1 Fiji leguaan,
2 Madagascar leguanen, 1 grijze rattenslang,
2 Children's pythons, 2 ringpythons, 1 Amerikaanse
waterslang, 2 rose pelikanen,
2 wolnekooievaars, 1 roeiroei, 1 Stella lori,
4 grijze roodstaartpapegaaien, 1 Papoea jaarvogel,
1 toco toekan, 1 Papoea beo, 4 tector
wevers, 2 rotskangoeroes, 1 toepaja, 1 dwergoeistitie,
1 pinché-aapje, 1 doodshoofdaapje,
2 viscacha's.
Geboren: 1 woudschildpad,
1 gladrandklepschildpad, 1 Madagascar
spinschildpad, 4 zwartvoetpinguins, 1 javaanse
patrijs, 1 groen javahoen, 2 roeiroeis,
2 manenduiven, 1 zwartnekvruchtenduif,
2 gestreepte muisvogels, 2 driekleurglansspreeuwen,
1 muskuslori, 1 hooded parkiet,
2 kowari's, 1 zandwallaby, 2 rode reuzenkangoeroes,
1 Goodfellow-boomkangoeroe,
1 potto, 3 slanke lori's, 2 dwergoeistities,
1 java aap, 3 mantelbavianen, 1 colobusaap,
3 Egyptische stekelmuizen, 1 Afrikaanse relmuis,
3 stokstaartjes, 2 genetkatten,
3 jagoearundi's, 1 okapi, 1 javaanse kantjil,
1 nijlgau, 1 gemsbok, 1 zwarte paardantilope,
1 Arabische oryx.
Gestorven: 1 schorpioen, 1 Arabische
grondhaai, 1 koraalduivel, 4 Panamese
harnasmeervallen, 1 vieroogvis, 1 tapirvis,
1 poetsvis, 1 Cubaanse boomkikker,
1 Fijikikker, 1 Chinese vuurbuikpad,
1 Terekayschildpad, 1 Chinese driestreepdoosschildpad,
1 Nieuwguinese slangehalssch
ildpad, 1 Ambonese doosschildpad,
1 Moorse landschildpad, 16 Spaanse
muurhagedissen, 1 witlippython, 2 zwartvoetpinguins,
1 struisvogel, 1 bergeend,
2 krooneenden, 1 sikkeleend, 1 Hawaiigans,
1 javaanse patrijs, 1 hooded parkiet, 1 hyaci
nth ara, 1 Mauritiusduif, 1 Mantsjoerijse
kraanvogel, 1 Wallichfazant, 2 driekleurglansspreeuwen,
1 kluut, 1 kowari,
5 zandwallabies, 1 grijze reuzenkangoeroe,
1 mutslangoer, 2 mantelbavianen, 1 tweevingerige
luiaard, 1 viscacha, 3 Egyptische
stekelmuizen, 7 Nijlroezetten, 1 Europese otter,
3 stokstaartjes, 1 jagoearundi, 1 grote
koedoe, 2 bizons, 1 nijlgau, 1 zwarte
paardantilope, 1 damagazelle, 1 Arabische
oryx.
Verzonden: 6 Griekse landschildpadden,
2 Aziatische moerasschildpadden,
2 gladrandklepschildpadden, 4 vierteenschildpadden,
1 rotshagedis, 1 anolis,
4 chuckwalla's, 2 Afrikaanse doornstaartagames,
2 Timor waterpythons, 6 nandoes,
6 ooievaars, 2 zwarte zwanen, 2 jufferkraanvogels,
4 bergeenden, 4 mandarijneenden,
4 roeiroeis, 1 smidsplevier, 1 manenduif,
1 Salvadorifazant, 4 blauwe oorfazanten,
1 Germain pauwfazant, 9 Wallich fazanten,
1 Koklass fazant, 1 javaanse patrijs, 4 kluten,
1 Pallas zeearend, 2 langsnavelkakatoes,
1 edel papegaai, 6 grijze roodstaartpapegaaien,
2 geelkuifkakatoes, 1 kookaburra, 1 toco
toekan, 3 witte spechten, 14 blauwe eksters,
1 rode reuzen kangoeroe, 3 grijze reuzen kangoeroes,
4 zandwallabies, 1 muismaki,
2 dwergoeistities, 1 pinché aap, 21 mantelbavianen,
2 moeraskatten, 1 Bengaalse kat,
1 jagoearundi, 1 loewak, 2 kleine panda's,
2 leeuwen, 29 Nijlroezetten, 1 driekleureekhoorn,
2 Chapman zebra's, 1 netgiraffe,
1 poedoe, 1 witliphert, 2 grote koedoes.
Het belangrijkste internationale
nieuws in Diergaarde Blijdorp zal de meeste
mensen waarschijnlijk ontgaan zijn: de geboorte
van een Madagascar spinschildpadje
op 11 oktober jongstleden; een wereldprimeur
in de dierentuinwereld! in april lag
opeens een onbekend schildpadden-eitje in
de broedmachine; niemand wist waar het
vandaan kwam of wie het erin gelegd had.
Maar na een maand of zes werd bewaarheid
waar men al stilletjes op gehoopt had, na vergelijking
met andere eieren; het was
inderdaad een Madagascar spinschildpadje!
De spinschildpad is niet alleen een ernstig in
zijn voortbestaan bedreigde diersoort, maar
ook buiten Madagascar is Blijdorp de enige
tuin ter wereld waar deze soort levend te bewonderen
valt. Hier delen de 4 volwassen
spinschildpadden hun verblijf met enkele Madagascarleguanen,
die vorig jaar al voor
nageslacht zorgden. De jonge spinschildpad
heeft een eigen onderkomen gekregen in de
reptielenopfok en krijgt misschien binnenkort
gezelschap van een or meerdere soortgenoten.
Er liggen namelijk nog meer eieren in de
broedmachine!
Op 18 december werd er voor de
achttiende keer in Blijdorp een okapi geboren.
Het jong is een mannetje en heeft de
naam Banguru gekregen. De moeder van het
jong, Moera, is zo'n 15 jaar geleden in
Blijdorp geboren, en heeft sindsdien 7, allemaal
mannelijke(!), jongen gekregen,
waaronder een (dode) tweeling in 1993. Vader
is Kiburi die ongeveer 7 jaar geleden in
Basel (Zwitserland) ter wereld kwam. Ook
het andere okapi-vrouwtje in Blijdorp, de in
1991 in Bristol geboren Lisala, werd door Kiburi
gedekt en verwacht rond juli haar eerste
jong. iedereen hoopt dat dat een vrouwtje is,
want er is een overschot aan mannelijke okapi's
in dierentuinen.
Niet direct zichtbaar, maar toch een
mooi staaltje van dierentuinmanagement is
het transport van 3 kleine panda's naar hun
land van herkomst, India. De 3 kleine panda's
zijn 2 mannetjes en een vrouwtje. Ze
zijn geboren in Keulen, Madrid en Rotterdam
en door coördinatrice Angela Glatston
uitverkoren om naar de dierentuin van
Darjeeling te gaan. In de toekomst hoopt
men in india een fokprogramma voor de kleine
panda, zoals dat al vele jaren in Europa
functioneert, op te zetten.

Onlangs arriveerden in Blijdorp 2 rotskangoeroes
(Petrogale penicilIata), die zullen
intrekken bij de boomkangoeroes in het voormalige
berenverblijf. Dit verblijf is daartoe
aangepast; met een grote hoeveelheid brokken
natuursteen is een indrukwekkende
rotswand met holen ontstaan, waar ze zich
thuis moeten gaan voelen. Rotskangoeroes
zijn in de dierentuin uiterst zelden te zien en
worden ook in de vrije natuur steeds zeldzamer.
Met de boomkangoeroes gaat het in de
natuur, maar ook in dierentuinen niet goed.
Daarom is het extra verheugend, dat het
vrouwtje in Blijdorp weer een jong in de buidel
heeft.
Een andere nieuwe diersoort binnen
het dierenbestand van Diergaarde Blijdorp is
de loewak, ook wel koffierat geheten . De dieren,
2 wildvang mannetjes, zijn bij een
particulier in beslag genomen. Binnenkort
wordt één van de mannetjes geruild voor een
vrouwtje. De bijnaam koffierat kreeg dit dier
omdat het dol is op de bessen van de koffieplant;
verder eet het ook andere rijpe
vruchten. In Blijdorp zijn deze dieren te vinden
in het Henri Martinhuis, tussen de
zwartvoetkat en de potto's.
waren verkleefd, net als bij Kim in februari.
Overigens bleek tijdens deze operatie ook
dat Xara verder in een prima conditie verkeert.
Het laatste nieuws over Douanita kon
u al lezen op pagina 3 van Vriendennieuws,
december 1994. De directeur van de dierentuin
van Usti nad Labem in Tsjechië, dr.
Vladimir Mikulica, was zeer onder de indruk
van de goed functionerende olifantengroep
en de rol die Douanita daarbinnen vervult.
Daarom heeft hij besloten, dat Douanita permanent
in leen in Rotterdam mag blijven. De
dierentuin van Usti heeft slechts 2 jonge
vrouwtjesolifanten en geen stier. Met deze beslissing
is tevens een flinke basis gelegd voor
een toekomstige samenwerking tussen beide
tuinen. Verder kijkt op het moment heel
Blijdorp met spanning uit naar de bevalling
van Irma, die in de eerste 3 maanden van
1995 verwacht wordt. Zoals al in het vorige
Vriendennieuws te lezen viel, wordt dit de
eerste keer in de wereld dat een olifant in
een dierentuin in de groep bevalt. Misschien
is er op het moment dat u dit leest al lang
een jong olifantje, en anders nog maar even
duimen!
J
ik word ook "Vriend" van Blijdorp en
ontvang bij mijn lidmaatschap twee
a,gratis kaartjes voor Blijdorp of Artis en
vier maal per jaar "Vriendennieuws".
Dhr./mevr: .
Adres: .
uheid/uitzicht voor gedbroedruimte
in de
ari te bekijken door de
laar zien hoe de jonge
, (ota), geboren in dehand
grootgebracht
: de roofdierengracht
Iwenterras heri ngericht.
verblijf krijgt enkele
~r komt een continents­
Kiboko restaurant
e kinderjungle opge­
)Iijfvan de
'dt onder handen geno­
Jts wordt omgetoverd
lkins, rode gorals en rhe­
Ie giraffenhuis komt in
p het moment zijn er
men hoe men het zal
Jis/restaurant. Men
~nkort een beslissing.
fl serieus aan de gang in

Onlangs arriveerd
kangoeroes (Petrogale pel
intrekken bij de boom kar
malige berenverblijf. Dit \
aangepast; met een grote
ken natuursteen is een int
rotswand met holen ontst
thuis moeten gaan voeler
zijn in de dierentuin uiter
worden ook in de vrije né
mer. Met de boomkangol
natuur, maar ook in diere
Daarom is het extra verhf
vrouwtje in Blijdorp weer
del heeft.
Een andere nieuv.
het dierenbestand van Di
de loewak, ook wel koffiE
ren, 2 wildvang mannetje
particulier in beslag genol
wordt één van de manne"
vrouwtje. De bijnaam kof
omdat het dol is op de bE
plant; verder eet het ook
vruchten. In Blijdorp zijn
den in het Henri Martinh
zwartvoetkat en de potto Jr:
~'
Na een aantal ma. F
vel rust laat de gorilla-gro
horen. Er is namelijk wee,
komst; dit keer is het ech ~
de 3 oudere gorilladames.
vrouwtje van de jongere ~
zesjarige dochter van An~~
ger geworden. Vader Ern ~~
geen kwaad, maar zijn n
Xebo wel! Omdat Anja el
zijn, is hun speelse gedrat
genomen. Maar wat aanV
bleken wel degelijk echte ""
te zijn. Het feit dat Anja ~
halfzus zijn, hoeft gelukki'
netische consequenties tE]
nageslacht. Het jong won
wacht. ~
Ander gorilla-nie~t"
van gorilla Xara. In novenr'
Dierexperimenteel Centn
Universiteit geopereerd a
Men verbaasde zich erov
geen jongen meer had g~
een hele goede moeder iiil
operatie kwam aan het li ·,
,.
"
~I
-
van alleen de 2 in juni 1994 geboren zoons
nog in Blijdorp zijn, samen met hun vader.
c..
Jo.
o
"'C
.-'
- QQ
Tenslotte valt nog te melden dat giraffe
Nanyuki is verhuisd naar de Zoo van
Barcelona, de hele groep mantelbavianen
naar de dierentuin van Shanghai ging, het
jonge witliphert naar Tierpark Berlin-Friedrichsfelde
en de jonge jufferkranen én
2 mannelijke leeuwen naar Safaripark Beekse
Bergen afreisden.
In dit eerste nummer van 1995 is het
misschien ook interessant om eens vooruit te
kijken naar de plannen van Diergaarde
Blijdorp voor het komende jaar. Zoals al in
het vorige Vriendennieuws te lezen viel,
wordt er in 1995 geen groot Masterplanproject
geopend. Daarvoor in de plaats krijgen
de bezoekers een walvistentoonstelling te
zien. Er worden natuurlijk wel veel, wat minder
grote, projecten uitgevoerd. Op dit
moment wordt Taman Indah voltooid met
het buitenverblijf van de Indische neushoorns.
Aansluitend, tussen de neushoorns
en de bavianenrots, komt een verblijf voor
witlipherten. Beide verblijven zijn eind februari
klaar. Er komen enkele aanpassingen rond
de grote vijver, de bavianenrots (zonder bavianen!)
het roofdierenterras ten behoeve van
een beter(e) bereikbaarheid/uitzicht voor gehandicapten.
De vogelbroedruimte in de
Rivièrahal is eind januari te bekijken door de
bezoekers. Men kan daar zien hoe de jonge
zwartvoetpinguins (zie foto), geboren in december
1994, met de hand grootgebracht
worden. Verder wordt de roofdierengracht
uitgebaggerd, het leeuwenterras heringericht.
Het Amoerluipaardenverblijf krijgt enkele
kleine aanpassingen, er komt een continentsentree
voor Azië, het Kiboko restaurant
wordt aangepast en de kinderjungle opgeknapt,
het binnenverblijf van de
dwergnijlpaarden wordt onder handen genomen
en de bavianenrots wordt omgetoverd
tot een verblijf voor takins, rode gorals en rhesusapen!
Ook het oude giraffenhuis komt in
1995 aan de beurt. Op het moment zijn er
nog verschillende plannen hoe men het zal
ombouwen tot theehuis/restaurant. Men
neemt daarover binnenkort een beslissing.
Ook in 1995 gaat men serieus aan de gang in
het Roei Langerakpark, waar in 1998 het eerste,
grote deel van het Oceanium geopend
zal worden. Kortom, het wordt weer een turbulent
jaar en we zullen de Diergaarde weer
vaak moeten bezoeken om alle ontwikkelingen
bij te houden. Maar dat doen we
met plezier, nietwaar?

Lijst van geschenken aan ~ I
Diergaarde Blijdorp ~ I
Datum
23-01-64
07-12-66
15-08-66
27-05-67
04-09-68
26-04-69
26-03-70
28-07-71
29-04-72
28-04-73
02-08-74
28-08-74
24-09-75
26-11-75
30-06-76
25-03-77
25-03-77
28-09-77
08-04-78
18-10-78
01-11-78
29-02-80
1982
1983
1984
1986
1991
1992
1993
1994
Elandantilope
Henri Martinhuis (beginkapitaal)
Onager
Witstaartgnoe
Aardvarkens (2x)
Javapauwen (3x)
Gemsbok
Dwergnijlpaard
Zee olifant
Kleine panda (2x) (aktie RN)
Aquaria (19x) en Paludarium
Gorilla's: Samsam en Salome
Indische olifant: Irma
Waterbokken (3x)
Siberische tijger
Zwarte paardantilopen (2x)
Addax-antilopen (2x)
Arapaima's (6x)
Aquaria (afscheidsgeschenk Hr. Thomassen)
Bantengs (2x)
Babiroussa's (2x)
Anoa's (2x)
'1\ap uit het nauw" (aktie RN)
Contributie 73 nwo leden
Giraffen (2x): Hennie en Bert
Aquarium (zoetwater)
Gorilla binnenverblijf (deel)
Henri Martinhuis (renovatie)
Broedmachines (2x)
Mensapen buitenverblijven
Olifantenstal Ramon
Amoerpanterverblijf (zie foto)
Taman Indah
Terraria (speciale gift)
Kuifhertenverblijf
fl 900,00
44.186,41
2.000,00
2.000,00
2.250,00
1.320,00
5.000,00
12.000,00
11.473,60
9.180,52
20.000,00
20.000,00
10.000,00
30.000,00
30.000,00
2.600,00
7.632,83
30.000,00
1 0.000,00
1.459,00
22.000,00
10.000,00
80.000,00
128.062,50
1.400,00
100.000,00
200.000,00
300.000,00
- 1.000.000,00
850,00
113.598,13
Totaal 2.207.913,01
Secretariteiten
Douanita
Zoals u allen weet is aan alle perikelen
rondom Douanita een prettig eind
gekomen door een gulle geste van de directeur
van de dierentuin van Usti nad Labem,
Dr. Vladimir Mikulica, waardoor Douanita nu
definitief in onze tuin mag blijven!
Het bestuur vond dit zo'n aardig gebaar,
dat het ons aardig leek om hem,
namens de Vrienden van Blijdorp, hiervoor
te bedanken. In een persoonlijke brief, waarvan
ik u hieronder de vertaling geef, hebben
wij hem hartelijk bedankt en als teken van
dank een cadeautje toegezegd, in de vorm
van een 'olifantenbeeldje op marmeren voet'
(u kent ze wel uit de Vriendenwinkel).
De vertaling van de brief:
Geachte directeur,
De Vereniging Vrienden van Blijdorp,
(opgericht in 1963, thans bestaande uit ongeveer
4.500 leden) zou graag zijn waardering
en dankbaarheid willen uiten aan de dierentuin
van Usti nad Labem, en zijn directeur,
vanwege hun welwillende houding ten aanzien
van de toekomst van "Douanita".
Dankzij u zal de Aziatische olifantkoe, eigendom
van uw dierentuin, in fokleen blijven in
de Rotterdamse dierentuin.
Los van deze brief sturen wij u een
klein present, als tastbaar bewijs van onze
waardering.lk wens u en uw dierentuin het allerbeste
in de toekomst en verblijf, namens
het bestuur,
met vriendelijke groeten,
Koos van Leeuwen, secretaris.
Mocht er van de kant van Usti nad Labem
een reactie komen, dan zal ik u dat in
het volgende Vriendennieuws zeker laten weten!
Contributiebetalingen.
Op dit moment is de grootste stroom
acceptgiro's al binnen en verwerkt. Ik doe dit
werk voor het eerst en stond verbaasd van
het grote aantal 'meer-betalingen' dat er binnen
kwam. De meeste Vrienden betalen
meer dan de minimumcontributie van
fl. 40,-, maar dat er zovéél extra zou worden
geschonken, had ik niet durven dromen! De
mensen die fl. 1 OO,-of meer (1) overmaakten,
heb ik ,namens het bestuur, een bedankkaartje
gestuurd, en dat waren er heel wat!
Helaas zijn er ook heel wat leden die
hun contributie (nog) niet overgemaakt hebben.
Zoals u weet moet dit vóór 1 maart
gedaan zijn. Kijkt u het voor de zekerheid
nog even na, want het zou natuurlijk zonde
zijn als uw lidmaatschap beëindigd wordt
door het niet (op tijd) betalen van uw contributie.
Maakt u bij betaling a.u.b. alléén gebruik
van de toegezonden acceptgirokaart,
daar anders fouten gemaakt zouden kunnen
worden in de administratie!
Bij voorbaat hartelijk dank voor uw medewerking.
Met Vriendelijke groeten,
Koos van Leeuwen.
T.V.-tips
Documentaire "Een zware bevalling" in opdracht van de NPS door
Paul Stolk gemaakt. Ca. 45 minuten durende documentaire over Irma en de
geboorte van haar 3 e kind.
TIJDSTIP VAN UITZENDING: DE VRIJDAG NA DE GEBOORTE; NED. 3.
Abenteuer Zoo - Royal Melbourne Zoo
TijDSTIP VAN UITZENDING: 27 maart 1995, 20.15 uur, Duitsland 1.

Een stukje nostalgie (14)
Begin april 1953 arriveerden met een
schip van de Kon. Rotterd amsche Lloyd vanuit
Ceylon, het tegenwoordige Sri Lanka, 2
baby olifantjes. Zij waren ongeveer 1 % jaar
oud en stonden ingeschreven met de namen
Rajah en Kumari, een bul en koe; dit met de
bedoeling dat zij samen een paar zouden vormen.
Vooral bij mooi weer waren de dieren
voor het publiek een speciale attractie, want
dan maakte de oli fanten-verzorger Joop v.d.
Beijl met zijn beide troetelkinderen een wandeling
door de tuin. Hele scharen mensen
liepen er dan achteraan en menig fotootje is
er toen geschoten . Niet alleen kinderen,
maar ook volwassenen wilden graag met de
olifantjes op de kiek. Er moet in het archief
een stukje film zijn waarop zo'n wandeling is
te zien, want in het Polygoon-nieuws (in alle
Nederlandse bioscopen) is het indertijd gedraaid.
Van T.V. was toen nog geen sprake.
Eén van de vele werkzaamheden, die bij het
verzorgen van olifanten en in het bijzonder
baby-olifantjes behoren, is het om de zoveel
tijd wegen van de dieren. Net als bij mensenbaby's
kan o.a. uit de gewichtstoename
worden gezien of de baby goed aankomt. Nu
was er in die tijd in de Diergaarde geen weegschaal
voorhanden om de dieren te wegen .
Ook een bascule is niet geschikt om er zo
maar een oli fantje op te zetten, want zij hebben
altijd nog een gewicht van zo'n 400 kg.
Om nu toch te weten te komen of de dieren
in gewicht toenamen, werd contact opgenomen
met de Heineken Bierbrouwerijen aan
de Crooswijksesingel. Er werd overeengekomen
dat we 1 x per maand gebruik konden
maken van hun weegbrug. Eén keer werd
hiervoor een vrachtwagen gehuurd, maar dat
was nogal omslachtig. De dieren moesten in
een kist, dan opladen, weer uitladen en dan
op de weegbrug. Dan vanzelfsprekend de
weg weer terug. Zo werd besloten om te
gaan wandelen met de beide diertjes, van de
Diergaarde naar Heineken en terug. Begeleid
door oli fanten-verzorger Joop v.d . Beijl en
een assistent kregen de dieren een ketting
om de hals, waarm ee ze ook in de tuin wandelden,
en zo gingen ze op stap naar
Heineken. Onderweg kregen de heren nogal
wat te horen in de zin van: "wat een dotjes/lieverdjes"
of "je zou ze zo mee naar huis
nemen ", maar ook zo van: " Hé, jij met je opgepompte
honden", kortom, uitdrukkingen te
over. Tijdens de laatste tocht over het Noordplein
op weg naar Heineken, stond bakker
Ham, eigenaar van een bakkerswinkel, aan
de deur. De heer Ham zei op een beminnelijke
manier: "Jongens, lusten jullie een
puntbroodje?" en, de daad bij het woord voegend,
haalde hij uit z'n winkel een paar
puntbroodjes en presenteerde deze aan Kumari.
De jonge olifant had echter al gauw
gezien dat daar binnen nog meer heerlijkheden
stonden en in een mum van tijd stond
Kumari half in de winkel terwijl ze alles wat
in het bereik van haar slurf lag weggriste en
op at. Haar begeleiders waren niet alleen verbaasd,
maar ook een beetje boos want
K. van Zwieten
N CJ\RMEN HALLEl\TS
~~ € 1.1211
,,0 Speciaal slagerij in [SC gekeurd ~~
Runder-, varkens- en kipscharrelvlees
Tevens scharrelvleeswaren
Wordt het voor U geen tijd Oln voor
(h)eerlijk scharrelvlees te kiezen?
NL.S.221
Scharrelslagerij Dolf en Carmen Hallensleben
Burg. Baumannlaan 142a - 3042' AG Overschie - Tel.: 010-415 76 83
Hobby CENTRUM
MAGAZijN BLïdoRp
NobElSTRAAT 112
3079 SP ROTIERdAM
TElEfOON 010 ' 4bb 31 80
GEREEdscliAPPEN • IJZERWAREN
ElEkTRA • SANiTAiR • VERf • SlEUTElSERVicE
~ - H. Mourik en Zn
~ Specialist in
Aardappelen, groente en fruit.
Vers gesneden f;Juwkost,
vruchtensalade en stamppotten.
Statensingel 127
3039 LJ Rotterdam
"Ir 010 - 4661671
Waalstraat 45
3131 CS Vlaardingen
Voor informatie:
"Ir 010-435 44 07
Fax: 010 - 435 21 17
De Vriend
voor uw
ogen en oren.
BEDEKKING
I AK
REPARATIE
RENOVATIE
ISOLATIE
ONDERHOUD
alle soorten zinkwerken!
DE MEEST ALLROUND DAKBEDEKKER UIT DE REGIO!!!

Kumari zat klem in de deuropening. Dat had
tot gevolg dat men niet naar binnen kon om
Kumari terug te duwen. Ook bakker Ham verroerde
geen vin meer, zo verbaasd was hij!
Intussen deed de jongedame zich te goed
aan de moorkoppen, roomsoezen , etc. Nu
de toegang van de winkel versperd was, wisten
Joop v.d. Beijl en z'n assistent niets
anders te doen dan te trachten Kumari aan
haar staart achteruit te trekken, wat na een
kwartiertje gelukte tot grote pret van het inmiddels
toegestroomde publiek.
Banketbakker Ham nam deze ongewilde
snoeperij goed op en trakteerde Rajah, die
geduldig had staan wachten, op zijn broodje.
Hij stopte Rajah tevens nog een paar restjes
toe van de overgebleven gebakjes, waarna de
dierenverzorgers met hun olifantjes de weg
vervolgden naar Heineken. Daar werd gewogen:
het gewicht van Rajah bedroeg 525 kg.
en van Kumari 485 kg. Mogelijk dat hiervan
een kilo of drie moest worden afgetrokken
wegens het onrechtmatig eten van koekjes en
gebakjes. Later hebben we dit voorval, speciaal
voor een aantal fotografen nog een keer
herhaald. Maar bakker Ham had er toen wel
voor gezorgd dat het olifantenslurfje nergens
bij kon komen. Dit hele gebeuren werd tevens
verwoord in een speciaal kinderboekje
onder de titel "Twee olifanten op stap", in
een oplage van 250.000 exemplaren. Dit als
follow-up naar aanleiding van het bioscoopfilmpje
en de landelijke pers. Het werd ook
aan kleuterscholen toegezonden.
P.s.
In het voortreffelijk uitgevoerde boekje
"Taman Indah" staat een foto van Bakker
Ham met z'n winkeljuffrouw. Het onderschrift
is m.i. niet op z'n plaats. Kunstjes
maken door dieren is een heel ander hoofdstuk.
K. van Zwieten
Nieuws uit andere dierentuinen
Verzameld door Marc Damen
Safaripark Beekse Bergen in Hilvarenbeek
meldt de geboorte van liefst 12
jonge hyenahonden ! Hyenahonden komen
voor op de grasvlakten van Afrika maar worden
langzamerhand met uitsterven bedreigd.
Dit doordat ze veel last hebben van ziekten
die mensen (en vooral dieren!) uit andere delen
van de wereld meebrengen, zoals
hondsdolheid. Ook in gevangenschap verloopt
de fok moeizaam, vanwege de nogal
complexe groepsstructuur waarin deze dieren
leven. Daardoor kan men niet zomaar
een paar dieren bij elkaar zetten. Beekse Bergen
is EEP-coördinator voor de hyenahond.
Ook de hyenahonden van Artis, die overigens
ook uit Beekse Bergen komen, kregen
in oktober 1994 tien(!) jongen.
Ander "groot" nieuws is de geboorte
van de vijftiende witte-of breedlipneushoorn
in Safaripark Beekse Bergen . De eerste werd
in 1976 geboren. Momenteel is Beekse Bergen
bezig met de bouw van een nieuwe
neushoornstal. Deze zal plaats bieden aan
ca . 15 neushoorns, waaronder 2 stieren. De
opening van de stal, inclusief een voor het publiek
toegankelijke ruimte, wordt medio april
verwacht.
Afgelopen jaar was vooral een goed
vogeljaar voor Burgers' Zoo. Voor het eerst is
er succesvol gefokt met zonnerallen, zeker
geen alledaagse gebeurtenis in dierentuinen.
Er werden al eerder jongen van deze soort geboren,
maar die kreeg men niet groot. Tot
men op het idee kwam om de jongen guppies
te voeren. Ook opmerkelijk is de
geboorte van 2 slangehalsvogels, welke door
de ouders worden grootgebracht. Hopelijk is
dit het begin van een succesvolle fok. Uit Artis
kwam een koppel boloko's of blauwe
duikers het verblijf van de bongo's verlevendigen.
In oktober hebben 12 dierentuinen in
totaal 33 addaxen, of Mendesantilopen, naar
Marokko gestuurd, om uitgezet te worden in
het Marokkaanse nationale park Sous-Massa.
De dieren waren afkomstig uit de dierentuinen
van Berlijn, Dresden, Stuttgart,
Hannover, Magdeburg, München, Osnabrück,
Frankfurt/Main, Gelsenkirchen en 2
Franse en een Deense dierentuin. Het is overigens
niet de eerste keer dat dit plaatsvindt;
ook al in de tachtiger jaren organiseerde de
Zoo van Hannover (de EEP-coördinator) al
dergelijke herintroductieprojecten voor addaxen
.
Op 16 oktober werd in de Zoo van
Frankfurt weer eens een gorilla geboren. De
moeder, Rebecca, werd zelf in 1982 in de
Zoo van Krefeld geboren. Frankfurt houdt het
internationale stamboek én het EEP van de
gorilla's bij en berichtte dat er in 1993 totaal
325 dieren in Europa geregistreerd stonden;
in dat jaar werden er in Europa 17 jongen geboren.
Verder kroop op 29 oktober 1994
weer eens een kiwi uit het ei .
In Tierpark Nürnberg werden op 1
oktober jl. 5(!) cheetahs geboren, waarvan er
eentje met de hand opgevoed wordt. De vader
van deze jongen is al15 jaar oud! De
fokgroep zeekoeien heeft ook in 1994 weer
van zich doen spreken; er werden 2 jongen
geboren en liefst 6 zeekoeien zijn naar andere
dierentuinen in Japan, Singapore en
Tierpark Berlin gegaan. Uit Amsterdam kwam
een jong vrouwtje de fokgroep versterken en
in het voorjaar van 1995 gaan nog 2 vrouwelijke
zeekoeien naar Tierpark Berlin . Verder
waren de belangrijkste geboorten in 1994
een mannelijke Maleise tapir op 27 mei en 3
Koritrappen.
Geen geboorte maar wel een absolute
sensatie was een ei bij de schoenbekooievaars
in Wilhelma in Stuttgart. Het
ei moest helaas via een operatie verwijderd
worden en het was kapot. Het vrouwtje stierf
14 dagen later. Dit is wel de eerste keer (voor
zover bekend) dat een schoenbekooievaar
buiten Afrika een ei produceert.
Zoals de Vrienden tijdens de excursie,
dit voorjaar, wel zullen zien, heeft de
Allwetterzoo in Münster sinds vorig jaar een
geheel vernieuwd olifantenhuis, waarin ook
ruimte is voor een bul. Deze is op 8 juli
aangekomen uit de dierentuin van Ramat
Gan (Israël), is in 1986 geboren en luistert
naar de naam Alexander.
Wuppertal heeft zich de laatste jaren
duidelijk gespecialiseerd in diersoorten, die
zeldzaam in dierentuinen zijn. Zo arriveerden
er de afgelopen jaren bongo's, bonobo's,
koningscheetahs, babiroessa's, penseeloorzwijnen,
geelrugduikers (helaas alweer
overleden) en een okapi. Als nieuwe sensatie
ontving men in juli een mannelijke Bairds tapir.
Tomka, zoals het dier heet, komt uit de
dierentuin van Cincinnati en is circa 10 maanden
oud. Ook ontving men een trio kiangs
(een wilde ezel) uit München, Praag en Tierpark
Berlin.
Steeds meer dierentuinen gaan ertoe
over om de witte neushoorns in het bestand
te vervangen door zwarte. Witte neushoorns
zorgen meestal pas voor nageslacht als ze in
een groepje worden gehouden, enkele uitzonderingen
daargelaten. Zo verhuisden de
witte neushoorns van Krefeld, Leipzig en Hannover
naar andere tuinen om vervangen te
worden door zwarte. In dat rijtje voegt zich
nu ook de Zoo Dortmund, waar men een
vrouwelijke zwarte neushoorn uit Zürich ontving,
geboren in 1992. Verder is er hier net
als vorig jaar een tamandoea (of boommiereneter)
geboren.
I n Zürich werd op 14 november
1994 een mannelijke Aziatische olifant geboren.
Hij is Upali gedoopt, ca. 150 kg zwaar(!)
en zoon van Ceyla Himali. In juli werd hier
ook al een zwarte neushoorn geboren.
In Basel werd op 16 oktober een (helaas,
mannelijke) okapi geboren. De moeder
van dit dier heet Henny.
In Port lympne (GB), dat door de
Vrienden in mei van dit jaar bezocht zal worden,
is de Aziatische olifanten bul Assam in
een narcose gestorven in juni 1994. Assam
was Ramon's half jaar oudere halfbroer en
was ook een bewezen fokbul; een des te groter
verlies!
Howletts Zoo Park, net als Port Lympne
eigendom van John Aspinall, maakt dit
verlies echter weer enigszins goed door de geboorte
te melden van 2 Afrikaanse olifanten.
Op 24 mei 1994 werd het mannetje Osh uit
moeder Sarah geboren en op 27 juli 1994
het vrouwtje Issa uit Lara. Overigens komt de
meeste eer toch de Zoo van Ramat Gan
(Israël) toe, want daar zijn de vrouwtjes gedekt.
Ze zijn pas begin 1994 (hoogzwanger)
naar Howletts gekomen.

Onlangs was het 10 jaar geleden, dat er voor het eerst een "Nieuwsbrief" verscheen.
"De Nieuwsbrief" is de maandelijkse uitgave van de rondleiders in Diergaarde
Blijdorp en wordt gevuld met nieuws uit Blijdorp. Op deze manier zijn de rondleiders altijd
op de hoogte van het laatste nieuws en kunnen de rondleidingen zo actueel mogelijk zijn.
Naar aanleiding van 10 jaar "Nieuwsbrief" heeft men in nummer 120 een aantal
interessante stukjes uit het verleden nogmaals afgedrukt. Zo heeft men ook alle verwikkelingen
rond Komodovaranen in Blijdorp achter elkaar gezet. Dit was zo interessant om te
lezen, - temeer daar het toch een diersoort is, die qua zeldzaamheid en aantrekkingskracht
weinig onder doet voor de reuzenpanda -, dat we u een bewerking van deze stukjes niet willen
onthouden.
DRAKENVERHALEN
In de nacht van zaterdag 23 op zondag
24 augustus 1992 arriveerde er een
Komodovaraan in Blijdorp, die luistert naar
de naam Komo. Hij is in 1986 geboren en
werd in 1989 door Soeharto aan de ministerpresident
van Singapore geschonken, samen
met nog twee mannetjes en een vrouwtje.
De dieren kwamen uit het wild. Bij aankomst
in Rotterdam was Komo 2.20 m lang en
woog 75 kg. Een volwassen Komodovaraan
kan ongeveer 3 meter lang worden en meer
dan 100 kg wegen. Daarmee is het de grootste
hagedis ter wereld.
Het lag in de bedoeling om zo snel
mogelijk een partner voor Komo te vinden,
maar zowel in gevangenschap als ook in het
wild zijn er aanzienlijk meer mannetjes dan
vrouwtjes. Na enig speurwerk werden er 4
mogelijke kandidates voor Komo gevonden.
De aanstaande bruidegom kon de toekomst
vol vertrouwen tegemoet zien. Maar wat was
het geval?
Kandidate nummer 1 woonde al jaren
alleen in de dierentuin van Madrid en de
twee tuinen kwamen overeen dat zij het
maar eens in Rotterdam moest gaan proberen.
Echter, vlak voordat ze op transport ging,
kwam het bericht dat ze was overleden! Kandidate
nummer 2 woonde in Bangkok, maar
zal daar voorlopig wel blijven. De internationale
dierentuingemeenschap heeft Bangkok
namelijk in de ban gedaan vanwege het niet
nakomen van afspraken. Kandidate nummer
3 woonde al jaren alleen en zonder perspectieven
in Sydney. Men wilde haar eventueel
wel een bruidsreis naar Rotterdam laten maken,
maar toen schonk de Indonesische
regering Sydney een mannetje. Tenslotte was
er nog de dierentuin van Berlijn (West). Daar
had men 1 man met 2 vrouwen, maar onlangs
overleed daar een vrouwtje.
Ook in het najaar van 1992 gebeurde
er in de Verenigde Staten iets dat misschien
wel dé dierentuingebeurtenis van de eeuw
genoemd mag worden: op 13 september
kroop in de Zoo van Washington de eerste
Komodovaraan buiten Indonesië uit het ei,
gevolgd door nog 12 broertjes en zusjes. De
ouders waren Sobat (vrouw) en Friendty
(man). Deze dieren waren in 1988 speciaal
door medewerkers van het National
Zoological Park in Washington D.e. (NZP) uitgezocht,
nadat president Soeharto een stel
had toegezegd aan " het Amerikaanse volk".
Voorheen kozen westerlingen dan altijd de
mooiste en grootste dieren. Nu koos men
echter kleinere, jongere dieren, omdat men
daarvan verwachtte dat ze minder stressgevoelig
zouden zijn. In januari 1992 lukte het
de verzorgers om de eieren die Sobat gelegd
had weg te halen en in de broedmachine te
plaatsen. Dit was al Sobat's derde nest, maar
het eerste, waarvan de eieren heel èn bevrucht
werden teruggevonden. Hieruit
kropen dus 13 jonge Komodovaranen . Om
de genen pool uit te breiden ging Sobat hierna
naar de dierentuin van Cincinnati, waar 2
mannen leefden, waarvan er één naar San
Diego verhuisde om plaats te maken. Deze
verbintenis leverde eieren op in januari 1993
en 14 jongen in augustus. In juni 1993 produceerde
het stel alweer een nest eieren,
waaruit in februari 1994 liefst 18 Komodovaraantjes
kropen! Daarna keerde Sobat
terug naar Washington en zorgde daar in januari
1994 weer met Friendty voor eieren en
10 geboorten eind augustus. Nu hadden ze
een probleem in Washington; aan de ene
kant waren ze geweldig blij met de voortplantingsactiviteiten
van Sobat, maar aan de andere
kant moesten ze wel even 55 (!)
Komodovaranen zien te huisvesten (16 zijn
eigendom van Cincinnati, maar daar hebben
ze ook slechts plaats voor 2!) . Dit is overigens
vaak een probleem bij reptielen, ook in
Blijdorp; je durft in een zo pril stadium de
fok niet te stoppen, maar waar moeten al die
jongen blijven? De eerste 3 nesten zijn nu
verspreid over 17 van de 160 dierentuinen in
de Verenigde Staten. Voor de afzet van het
vierde nest besloot men de rest van de wereld
in aanmerking te laten komen. Ook
Blijdorp kreeg de vraag of men geïnteresseerd
is. Natuurlijk heeft men hier interesse
en na wat correspondentie kreeg Blijdorp de
toezegging dat er 3 Komodovaraantjes uit
nest 4 te verwachten zijn. Wanneer is nog onduidelijk,
omdat er heel wat formaliteiten
geregeld moeten worden. Tegelijk met die
toezegging kwam er de vraag of Komo niet
naar Washington zou kunnen komen. Op
deze vraag kon Blijdorp geen antwoord geven,
omdat ze niet de eigenaar van Komo is.
Dat is namelijk de Zoo van Singapore. Die
had daar geen problemen mee, maar wilde
dan wel graag ook 3 Komodovaranen hebben.
Waarschijnlijk heeft Washington hier
geen bezwaar tegen, dus de kans dat Komo
weggaat is niet denkbeeldig.
Maar het verhaal krijgt nog een flinke
staart. Er bestaat in Nederland een " Forum
voor Indonesië", waarbij onder andere ook
een oud Blijdorp-medewerker betrokken is.
Hij heeft in het Forum voorgesteld de regering
van Indonesië ervoor te interesseren een
vrouwtje Komodovaraan naar Rotterdam te
sturen. Men vond dit wel een leuk idee en
dus ligt er nu bij president Soeharto een verzoek
om een Komodovaraan op tafel. Stel
dat dit alles positief verloopt, dan gaat Komo
dus niet naar Washington. Maar als er nog
geen vrouwtje is, dan gaat Komo wél. Komt
dat vrouwtje dan later, dan reist ze hem achterna
of hij komt terug! Kortom, alles is
mogelijk!
Bron:
"De Nieuwsbrief", nummer 120.
Bewerkt door Marc Damen.
~
I
I
I
I

Herinneringen
van een kritisch
dierentuinbezoeker (2)
In het vorige nummer van Vriendennieuws trof u reeds een artikel
van de hand van de heer G.L. Ouweneel aan. Hij deed ons ook enige boeiende foto's,
meestal van maart 1964, toekomen. Twee foto's vonden reeds een plaats in het bovengenoemde,
laatste nummer van 1994. De geachte "chroniqueur" uit Maasdam heeft zijn hart
voor dieren op de zeer goede plaats zitten van verklaart de door hem zelf gekozen tit.el boven
zijn bijdragen als volgt: "met name ten aanzien van het houden van vogels [heb I kl. wel
wat kritische kanttekeningen. Ik heb daarvoor in internationaal verband veel beschermmgswerk
uitgevoerd. Maar, inderdaad was ik de afgelopen zomer weer eens, na 10 jaar, in
Blijdorp, waar ik zeer aangenaam verrast werd. Vandaar .... "
Zijn spontane reactie op ons verzoek om kopij en foto-materiaal, mag best beschouwd
worden als een groot compliment voor het vele moois in onze Diergaarde dat de
laatste jaren tot stand is gebracht! Het nieuwe Blijdorp ma.akt vele Rotterdammers, Ned~.rlanders,
leden en niet-leden (soms na jaren weer) enthousiast. Ouweneel geeft toe dat zIJn
kennis (ook t.a.v. de vele veranderingen in dierentuinen) soms best een actuele aanvulling
kan gebruiken!
Begin zestiger jaren verschaften twee
boeken inzicht in wat zich mondiaal ten aanzien
van grote zoogdieren afspeelde. Dat
waren het in 1961 verschenen "Dieren sterven
uit" van Ir. CH.j. Maliepaard en Prof. Dr.
A. de Vos (een boek waarvan het belang zich
ver uitstrekte buiten het Nederlandse taalgebied)
alsmede het al in 1956 uitgekomen
Bavianen-loos .. .
" Das Grosswild der Erde" van Th. Haltenorth
en W. Trense, dat in 1963 zo waar bij De
Siegte lag. Het beeld was niet rooskleurig.
Kort daarna kwam de oprichting van het
World Wildlife Fund. De informatie over wel
en (vooral) wee die loskwam over de wilde
fauna leidde tot een kritischer visie op dieren
in zoos. Bij het bekijken van de orang-oetans,
Mendesantilopen, Przewalskipaarden of Indische
neushoorns rees het besef tegenover
dieren te staan die bezig waren uit hun eigenlijke
leefgebieden te verdwijnen.
Tegelijkertijd kwam de twijfel of het bezoeken
van zoos dat verdwijnen niet mede in de
hand werkte. Natuurlijk, heel wat soorten dieren
zijn op te noemen die hun voortbestaan
mede danken aan zoos. Ik wilde "de fossielen
van morgen", zoals Maliepaard en de Vos de
kritische soorten noemden, nog graag zien en
was daarbij, vooralsnog, toch aangewezen op
dierentuinen. Allereerst ging ik naar Antwerpen.
Een collectie van niveau waaronder
soorten die een première voor mij waren. Op
dit bezoek volgde nooit een tweede, want,
een paar uitzonderingen daargelaten, was de
have zodanig miserabel ondergebracht dat ik
een paar beelden niet meer kwijtraakte: die
lange rijen kooitjes met daarin verkommerende
uilen en roofvogels, waaronder zelfs een
apenarend van de Philippijnen, thans vrijwel
uitgestorven, die daar in zijn onderkomentje
de vleugels zelfs niet helemaal kon uitslaan.
En runderen en een geelrugduiker in een klinkeruitloopje
van enkele vierkante meters.
Voor het dierenwelzijn valt te hopen dat nu,
vijfendertig jaar later, in Antwerpen veel ten
goede is veranderd. In het Parijse Vincennes
zag ik de Indische neushoorn voor het eerst
en de algazeIlen, de fabelachtige witte sabelantilopen
uit de Sahara. In Blijdorp waren ze
ook eens in de collectie en recent viel te lezen
dat wordt aangenomen dat ze inmiddels
in het wild zijn uitgestorven. De befaamde
reuzenpanda van het Londense Regent's Park
was het volgende doel en bij de Scandinaviëreizen
stopten we steevast in Kopenhagen
waar de zoo walrussen, muskusossen en een
volwassen Afrikaanse olifant bezat. En vooral
om de Sumatraanse neushoorn; uren bracht
ik de eerste maal bij het dier door, waarbij
"the windmills of the mind" volop draaiden:
een wezen niet van deze wereld! Vogel beschermingskwesties,
eerst nationaal en later
internationaal, vroegen steeds meer aandacht
en dat kwam de affectie voor dierentuinen
niet ten goede. Weliswaar lieten zo os wèl
meer blijken zich bewust te zijn van hun verantwoordelijkheid
jegens de fauna, maar dat
besef leek ten aanzien van de avifauna minder
manifest. Door ze te kortwieken of in
volières te deponeren ligt bij vogels, symbool
van de vrijheid, de vrijheidsberoving er zo extra
dik op en is deze ook ethisch weer
moeilijker te verteren. Blijdorp heeft zich, gelukkig,
zich altijd ingehouden met het
opnemen van grote roofvogels in de collectie
en met name ten aanzien van enkele soorten
fazanten en vooral de Chinese kraanvogel, op
één na de zeldzaamste en zonder twijfel, de
mooiste van de dertien soorten, goed werk
verzet. Te vaak ,echter, rees de vraag: waarom
nu toch? In vrijwel geen zoo ontbraken
de grote blauwe hyacinthara's. Natuurlijk,
want een opzienbarender vogel is nauwelijks
voorstelbaar. Maar de wilde populatie staat
sterk onder druk en succesvol broeden in gevangenschap
kwam slechts sporadisch voor.
Ook niet bij de schoenbekooievaars waarvan

de gehele Afrikaanse populatie op maximaal
15.000 vogels wordt getaxeerd, maar waarvan
Frankfurt er wel een aantal had en
misschien heeft zitten. Blijdorp "betrapte" ik
op lelkraanvogels en op een geïmproviseerd
onderkomen vol heremietibissen waarvan nu
in Marokko wordt geprobeerd de laatste paar
honderd wilde vogels voor uitsterven te behoeden.
Enfin, dat was een jaar of tien terug,
toen de tuin dermate verouderd was dat ik
dacht: "dat was de laatste keer!". Waarschijnlijk
mede door een ervaring enkele weken
eerder. Op weg naar Kazachstan waren we in
Tiflis, in de Kaukasus, in een dierenhouderij
verzeild geraakt. Dit sloeg alles: beren en een
leeuw in een traliekooitje niet groter dan het
interieur van een personenauto en (het doel
van onze reis) jufferkraanvogels in een onderkomen
van douche-afmetingen. Gelukkig
zagen we ze later boven de steppen van Centraal-Azië.
Welnu, nieuwsgierigheid naar alle
vreemde bouwsels die ik, passerend, zag verrijzen,
lovende recensies van Blijdorpvriend
K. de Grijp, collega's en mijn ouders, deden
mij, zomer 1994, toch weer tot een bezoek
besluiten. Veel was nieuw en de vleermuizengrot,
de Amoerpanters, het verblijf van Iberische
wolven en , natuurlijk, Taman Indah Zien
me op een rustiger dag terug voor een diepgaander
bezoek en onderzoek. De langste
tijd bracht ik door bij de bongo's, ingeschaard
op de oude bantengweide (waar
waren die?). Dat was een verrassing! Net als
destijds bij de Sumatraanse neushoorn in Kopenhagen,
kon ik van die schitterende, tot de
verbeelding sprekende, uit West- en centraal
Afrika afkomstige antilope geen afscheid nemen.
Om voor bongo's het juiste leefgebied
te herscheppen zou Blijdorp die bantengweide
moeten transformeren in een oerwoud.
En dat brengt me op de toekomst. Onbekend
met wat in het kader van Blijdorp's masterplan
nog uit de bus gaat komen, valt te
wensen dat daarbij wel het Sahara-biotoop
zal zijn. Met een fauna die als bijna geen andere
heeft geleden van de mens! Maar hoe
dan ook, die zondagochtend in juli 1994
heeft mijn ca. tien jaar eerder gerezen cynisme
jegens zoos wel aardig doen afnemen.
Maar klaar ben ik er nog niet mee!
GLO
Afrikaanse olifant, Zoo Kopenhagen, 1965.
De Miljoenpoot
De miljoenpoot behoort evenals de
duizendpoot tot de trachee-dieren. Deze
naam is afgeleid van de organen die de ademhaling
verzorgen. Tracheeën zijn instulpingen
van de opperhuid, met vertakkingen naar inwendige
organen, spieren enz. waardoor
deze rechtstreeks van zuurstof worden voorzien.
Het bloed hoeft deze funktie niet te
vervullen en bezit dus ook geen haemaglobine.
Het bloed van deze dieren is dan ook
kleurloos. Een andere bijzonderheid van tracheedieren
is, dat bij vervellingen de
tracheeën mee vervellen omdat zij een deel
van de opperhuid vormen. Het aantal soorten
is onbekend omdat er nog steeds nieuwe
soorten worden ontdekt, vooral in tropische
gebieden.
Het lichaam bestaat in het algemeen
uit gelijkvormige segmenten die elk een paar
poten dragen. Bij de onderklasse van de Diplopoda,
waartoe ook de miljoenpoten
behoren, zijn de segmenten paarsgewijs versmolten.
Zo ontstaan dubbelsegmenten met
elk twee paar poten. Het lichaam is rolrond
en spiegelglad, terwijl de segmenten telescoopsgewijs
in elkaar schuiven. De
miljoenpoot heeft, zoals u zelf kunt vaststellen,
(u vindt hem in een bak in de linker
ingang van de Rivièrahal) geen miljoen poten.
Het aantallichaamssegmenten bedraagt
hoogstens 121. Verder kunt u zien dat het
eerste segment geen poten draagt, het tweede
tot vierde segment elk een paar poten
heeft en de rest van de segmenten elk twee
paar poten. Aan de kop is verder op te merken
dat het dier meerdere enkelvoudige
ogen heeft. Het formaat van miljoenpoten varieert
van enkele centimeters tot de
vingerdikke en wel 20 cm. lange tropische
exemplaren.
Een bijzonderheid bij de miljoenpoten
is dat, na de bevruchting van de
vrouwtjes, de mannetjes niet sterven, maar
vervellen waarna de geslachtsorganen nog
slechts rudimentair aanwezig zijn. Zij maken
een "tweede jeugd" door en na de tweede
vervelling zijn het weer volwaardige mannen.
De miljoenpoten
houden van de vochtige
omgeving zoals die te vinde.o
is in bossen en in
kreupelhout, dus, in het algemeen
op plaatsen waar
op de bodem een laag aanwezig
is die het vocht
vasthoudt. De dieren leven van
dood plantaardig materiaal,
vruchten, enz. Ook "vergrijpen"
zij zich wel eens aan
levende struiken en andere
gewassen. In Afrika trapt
men deze dieren dan ook
vaak dood als men ze ziet. In tegenstelling
tot de miljoenpoten die vegetarisch
leven, zijn er ook soorten duizendpoten
die vleeseters zijn en zelfs actief jagen op
prooi.
De miljoenpoten beschikken over
een tweetal afweermechanismen tegen vijanden.
Het eerste is het bekende oprollen.
Gekombineerd met het spiegelgladde lichaam
is het dier dan moeilijk op te pakken.
Het tweede is het gebruik van chemische
afweermiddelen. Hierbij worden vies smakende
of sterk ruikende stoffen afgescheiden
zodat bijvoorbeeld een aanvallende vogel, na
de eerste keer, wel uitkijkt om het nog een
keer te proberen. Bij sommige soorten zijn
de afscheidingen zelfs giftig.
Miljoenpoten zijn door hun voedingswijze
nuttige dieren die zorgen voor de
omzetting van dood plantaardig materiaal in
humus. Dit belang is in Kenia uitgebreid onderzocht
toen de cementfabriek in Bamburi,
ten noorden van Mombasa, de afgegraven
oude koraalriffen, die tegenwoordig hoog en
droog liggen, ging herinrichten tot natuurgebied.
Uit dit onderzoek bleek dat de
aanwezigheid van ,dieren als de miljoenpoot
een eerste vereiste' vormt voor een goed funktioneren
van het gehele kringloopsysteem.
AI met al weer een interessant dier,
hoewel veel mensen het een "engerd " vinden.

De Poitou-ezel
Dierentuinbezoekers in Duitsland en
Frankrijk zijn de laatste jaren vertrouwd geraakt
met de Poitou-ezel. Een groot, langharig
bruin dier, dat nooit ergens in het wild
geleefd heeft, maar als merkwaardig huisdierras
zeker recht heeft op een plaatsje in de
dierentuin. Het dier dankt zijn naam aan de
regio Poitou in Frankrijk, waarvan de stad Poitiers
min of meer het middelpunt is.
Poitou-ezels zijn daar al eeuwenlang gehouden
voor het fokken van muildieren. Het ging
dus niet zozeer om de ezels maar om de
kruising ven een ezel hengst met een paardmerrie.
Het omgekeerde (paardehengst x
ezelmerrie) komt ook voor, maar dat levert
een muilezel op en dat is een dier met weinig
positieve eigenschappen. Het muildier
daarentegen is wel heel bijzonder. Zij komen
in de natuur niet voor omdat zij onvruchtbaar
zijn. Daarom schreef Darwin al : "het lijkt wel
of de mens hier de natuur verbeterd heeft".
Het muildier verenigt in zich de gunstige eigenschappen
van de beide ouders. Kortweg
kunnen we zeggen dat een muildier de
kracht heeft van een paard en de voet-vastheid
van een ezel. Dat maakt het dier
bijzonder geschikt voor militaire doeleinden
in bergachtig terrein. Het houden van Poitouezels
was dan ook in feite indirect een
militaire aangelegenheid en voltrok zich ook
bepaald niet in het openbaar. Op veemarkten
waren ze nooit te zien en de handel liep
via speciale tussenpersonen. De enige functie
van de Poitou-ezelin was het voortbrengen
van Poitou-hengsten (de z.g. " baudet de Poitou")
en de voornaamste functie van de
Poitou-hengst was het zwanger maken van
een paard merrie. Daarvoor had men in Frankrijk
een zwaar gebouwd paardenras,
aangeduid als Mulassier en vergelijkbaar met
het Brabantse trekpaard. Nu is het kruisen
van verschillende diersoorten in het algemeen
niet eenvoudig. Het is tegennatuurlijk
en gebeurt dus ook alleen onder abnormale
omstandigheden. Dergelijke omstandigheden
kan de mens creëren. Zodra het mogelijk was
een "baudet de Poitou" van zijn moeder te
scheiden werd het dier in een donkere
schuur afgezonderd. Hij kreeg stevig voedsel,
maar weinig buitenlucht. Een ezel hengst, die
eens in z'n leven de geur van een tochtige
ezelin had opgesnoven, was voor de
muildierteelt vrijwel verloren. Ook voor de
Poitou-ezel geldt de uitspraak van Aristoteles:
"voor een ezel is de ezelin het schoonst". Het
leven van deze vreedzame dieren was dus
niet bepaald benijdenswaardig. En van de
Mulassier-merrie, die voorbestemd was om
muildieren voort te brengen, kan wel hetzelfde
gezegd worden. Van enige genegenheid
voor de "baudet" was natuurlijk geen sprake.
Om te voorkomen dat bij de paring de
hengst door een trap van de merrie zou worden
verwond, werd het paard in een verdiept
gareel met de achterpoten vastgebonden . In
onze tijd zou iets dergelijks zeker tot protestacties
hebben geleid, maar daar is nu geen
aanleiding meer voor. De tijd van het muildier
als bondgenoot in oorlogstijd is voorbij.
In de tweede wereldoorlog was nog een echt
muildier-korps
aktief, zoals te
zien is op de
postzegel ter
herdenking
van de slag bij
Garigliano.
Daarna was het afgelopen met de vraag naar
muildieren en verliep ook de Poitou-ezelfokkerij.
Gelukkig heeft men in Frankrijk nog net
op tijd ingezien, dat ook dergelijke cultuurrassen
het waard zijn om behouden te
blijven. Er werd een stichting "Sabaud" opgericht
(Association pour la Sauvegarde du
Baudet de Poitou) die o.a. met behulp van
een stamboekregister er in is geslaagd het
voortbestaan van de Poitou-ezel veilig te stellen.
H. Ruwhoff
Het ideale arrangement
voor partijen
personeelsfeestjes
en gezelschappen
Diner met
avondrondleiding
Voor meer informatie:
Diergaarde
Blijdorp
Van Aerssenlaan 49
3039 KE Rotterdam
Telefoon 010 - 443 14 16

Een kit 'rtje kan natuurlijk ook bij Multi Mail. Nee, gek zijn wij niet geworden en ook hebben wij geen mijter opgezet.
Het is gewoon tijd dat u kennis maakt met Multi Mail, het bedrijf waar de prijzen altijd prettig zijn. Drukwerk met een beste
kwaliteit en vliegensvlug geleverd. Het hele trajekt -vanaf ontwerp tot inpakken- hebben wij onder 1 dak; een goede, snelle
voorbereiding en vakmanschap dragen ertoe bij dat korte levertijden gewaarborgd zijn.
Heeft u geen kant en klaar model? De Multi Mail ontwerpers staan voor u klaar' Met een ruime ervaring in werk voor
diverse branches voelen zij dir~kt aan wat u bedoelt en werken dit vakkundig uit tot een perfekt ontwerp.
De drukkerij is een full-speed kleinoffset drukkerij met vele mogelijkheden. Voor de kleinere oplagen hebben wij 2
kanjers van kopieermachines staan, die prachtig zwarVwit werk afleveren. Maar interessanter is het drukken, met een
break-even-point voor A4 op 800 stuks en voor A-3 op 350 stuks t.o.v. kopieerwerk. Enveloppen, visitekaartjes, briefpapier,
fakturen(sets), posters, dik of dun, gekleurd, met of zonder persing, enz., enz., wij maken het graag voor u.
Kortom, wacht niet langer en stop met teveel geld
opdracht naar Multi Mail Drukwerkservice!
Multj Majl B.V.
adressenbureau • grafische afwerking
drukwerkservice • direct mail
LID DM IN . GVR
Kipstraat 35·37 • 3011 RS Rotterdam
Telefoon 010 -41469 77
Telefax 010 -4123411
Prijzen zijn exkl. 8lW - maart 1995

Na de geboorte van Bernhardine (1984) en Yasmin
(1 990), heeft I rma op 1 maart wederom aan een gezonde
dochter het leven geschonken. Moeder en kind maken
het heel goed temidden van hun verwanten. Zoals u
weet is Irma door onze Vereniging aan de Diergaarde
geschonken.
Het bestuur van de Vereniging Vrienden van Blijdorp
feliciteert de Diergaarde -in het bijzonder de verzorgers
van de olifanten-, maar ,natuurlijk, ook u, beste
Vrienden, met deze fantastische gebeurtenis.