1998-20-01 - Vrienden van Blijdorp

F:~
T-
~~
~
20 P jaargang, nummer 1, oplage: 6.500
Vereniging Vrienden van Blijdorp
Sonoystraat 6", 3039 ZT Rotterdam
Vrienden nieuws is een uitgave van de Vereniging
Vrienden va n Blijdorp en verschijnt vier maal per jaa r.
De Vereniging Vri enden van Blijdorp stelt zich ten
doel: "Het in zo breed mogelijke zin ondersteunen
van Diergaarde Blijdorp". De jaarl ijkse minimale contributie
bedraagt
ft. 45,- , waa rvoor de leden 4 keer per jaar het verenigingsorgaan
Vriendennieuws ontvangen, alsmede 2
gratis toegangsbewijzen voor Diergaarde Blijdorp in
Rotterdam of Artis in Amsterdam. Bovendien worden
de leden in staat gesteld eleel te nemen aan diverse activiteiten,
die speciaal voor hen georganiseerd worden,
zoals excursies en lezingen.
Secretariaat:
K. van Leeuwen, Sonoystraat 6", 3039 ZT Rotterdam
Vriendenfoon: 010 - 467 66 37
Vriendenfax: 010 - 467 66 37
Giro: 13 57 803
Bank: VSB bank nr: 98.55.33.099
,.& Afdeling Reizen:
T. Slijkoort, Aern! I3ruunstraat 59, 3067 IA Rotterdam
Telefoon: 010 - 4211931 (na 19.00 uur)
Giro: 20 71 059
Promotieteam:
d
fam. H. Gerritsc, Sourystraat 1 ,3039 SR Rotterdam
Telefoon/fax: 010 - 4663682
Giro: 62 17 917
Redactie-adres Vriendennieuws:
M. Damen, Sportlaan 31 ,5242 CP Rosmalen
Telefoon: 06 - 511 83104, Fax: 073 - 521 6242
Redactie-medewerkers: O.A. va n Herwijnen, M. Kreuger,
I. en A. Nijkamp, A. Peters, A. Schouten, C.
Tijssen, e. Smits
Vormgeving: J. de Heer-Korver - Multi Mail B.V
Vrienden van Blijdorp op Internet:
Internetsite: http://www.aric.nl/vvb/vvb.htm
Email-adres:aric@wirehub.nl (Ma rcel Kreugerl
Advertentiewerving Vriendennieuws:
e. Smits, Oudegracht 369 h , 3511 PG Utrecht
Telefoon/fax: 030 - 236 40 51
Samenstelling Verenigingsbestuur:
Voorzitter e.M. Groenhorst
Vice-voorzitter T. Slijkoort
Secretaris
K. van Leeuwen
Tweede secretaris S. Noordijk
Penningmeester A.M. Bos
Leden
H. Gerritse
M.S.P. Damen
Artikelen geschreven door derden vertegenwoordigen
de mening van de auteur en niet noodzakelijkerwijs
die van de redactie. De redactie behoudt zich het
recht voor artikelen in te korten of te weigeren.
Aan dit nummer werkten mee:
T. Dorresteyn, G. Essen berg, H. van het Hof, e. King,
L. Noordermeer en H. Post, allen Diergaarde Blijdorp;
M. Kurtz - EAZA Executive Office; verder M. Buter, G.
Gerritse en M. va n Leeuwen - Maat.
Inhoudsopgave
Even bijpraten ............ ........ ... ................ .. ... .. 3
Vrijwilliger (m/v) gezocht .............................. 3
Algemene Ledenvergadering ... ......... ... .. ....... 4
Balans, resultaat en begroting .. ............. ..... .. . 5
Vriendjespolitiek werpt vruchten af! ............. 7
Nieuws uit Diergaarde Blijdorp .... ........... ... ... 8
Voorjaarsexcursie naar Tierpark Dortmund . 15
Een stralende lach bij de zeeleeuwen .. .... ... 1 7
Lang zu llen we leven! .. ............................. .. 21
Vijfdaagse dierentuinreis naa r Duitsland ... .. 23
Winterlezingen ui tgeli cht.. ........ .. ............ .. .. 26
Een relatie met liefde .. .... ................. .... .. ..... 27
Omo-wit en hemelsblauw .. .... .... ..... ...... .. ... 29
ZOO'n boek ....................... .. .... ..... ............ 32
Tijdschrift met dierentuinnieuws ................. 34
Giften voor de manoel-actie ..................... .. 34
Krokodillen in Blijdorp .. ........ ........ .. ............ 36
Het Ocea nium (deel 7) .. .. ... .... ..... .. ............. 39
The zoo of De, it's for free! ........................ 42
"Je hebt het gevoel dat je erbij hoort" .. ....... 44
Xebo doet weer van zich spreken! .. .. .. ... .. ... 46
Agenda ...... .. .. ... .................... .... ...... ... ..... .... 46
Foto voorzijde:
Blijdorp is het nieuwe
jaar goed begonnen:
voor het eerst in Nederland
werd er een
Indische neushoorn geboren.
Fotograaf:
R. Doolaard
Even bijpraten ......
Voor u ligt het eerste nummer van de twintigste jaargang van Vriendennieuws! Het belooft een
heel bijzonder jaar te worden, want dit jaar bestaat de Vereniging Vrienden van Blijdorp 35
jaar t Dat is natuurlijk een goede reden voor een feestje en dat zult u het komende jaar merken!
Overigens is het de bedoeling dat niet alleen u het merkt, maar ook heel veel andere
mensen, die daardoor Vriend worden. Het zou een kroon op ons jaar zijn, als we in 1998 de
zesduizendste Vriend(in) konden verwelkomen, en zo te zien moet dat best lukken.
In ieder geval zijn we dit jaar zoveel
van plan, dat er zelfs een speciale Jubileumcommissie
in het leven geroepen is. Elders in
deze uitgave licht deze commissie een tipje
van de sluier op. Een van de activiteiten die
u dit jaar écht niet mag missen, is de Algemene
Ledenvergadering. Dit jaar hebben we
namelijk Lenie 't Hart van Zeehondencrèche
Pieterburen uitgenodigd, om een lezing te komen
geven. Daarnaast wordt deze dag
afgesloten met een jubileum buffet, dat u,
vanwege "onze verjaardag", voor een Vriendenprijsje
aangeboden wordt. De ruimte is
beperkt, dus meldt u zich meteen aan (zie
bladzijde 5)! Tijdens deze dag willen we óók
de actie ten behoeve van de Manoelkatten afsluiten
en u meteen de nieuwe actie
presenteren. Het za l u duidelijk zijn: bij een
speciaa l jaar hoort een speciale actie .... Komen
dus!
Zoals de lezingenbezoekers onder u
wel gemerkt zullen hebben, is er dit jaar voor
het eerst een lezing in de Wolfert van Borselen
Scholengemeenschap gehouden, in
plaats van in het Kiboko-restaurant. Natuurlijk
was het bestuur zich bewust van de
problemen met deze ruimte, maar het huren
van de Wolfert van Borselen Scholengemeenschap
kost geld . Gelukkig bood Blijdorp aan,
om de kosten voor de zaalhuur voor haar rekening
te nemen. De koffie of de thee moet
u echter zelf betalen. Maar zegt u nou zelf: u
krijgt een gratis lezing en gratis entree tot
Blijdorp; dan is het toch geen probleem om
de koffie te betalen?
De redactie wenst u een bijzonder
feestelijk jubileumjaar, maar nu eerst: veel
leesplezier!
I Vrijwilliger (m/v) gezocht
~ De redactie van Vrienden nieuws, de ste advertenties. Dit is heel flexibel in te richkwartaaluitgave
van de Vereniging Vrienden ten, dus u hoeft echt niet iedere week een
van Blijdorp, is op zoek naar een enthou- hele dag vrij te hebben. Natuurlijk maakt desiaste
persoon die tijd en zin heeft om
gene die voor de werving van advertenties
adverteerders voor Vrienden nieuws te wer- zorgdraagt, deel uit van het redactie-team.
ven. Dit is een belangrijke taak, omdat
Het werven van advertenties kan door meer
daarmee de kosten van Vriendennieuws laag mensen uitgevoerd worden. Aangezien de
gehouden worden. Hierdoor komt een zo Vereniging Vrienden van Blijdorp uitsluitend
groot mogelijk deel van de contributie van de met vrijwilligers werkt, wordt er géén vergoe-
Vrienden ten goede aan de lopende projec- ding gegeven. Uiteraard worden de
ten.
gemaakte onkosten (zoals portokosten) wèl
vergoed.
Het werven va n adverteerders moet
vooral, zo heeft de ervaring ons geleerd, overdag
en door de week gebeuren. De
werkzaamheden bestaan uit het leggen en
onderhouden van contacten met mogelijke
adverteerders (schriftelijk, telefonisch en
persoonlijk) en de facturering van de geplaat-
Heeft u interesse in deze zi nvolle tijdsbesteding,
of wilt u meer informatie, dan
kunt u zich schriftelijk of telefonisch richten
tot Catherine Smits of Marc Damen (zie colofon
). Dit is uw kans om daadwerkelijk bij te
dragen aan de groei van onze vereniging!

Algemene Ledenvergadering op
zaterdag 18 april 1998
Hierbij worden alle leden van de Vereniging Vrienden van Blijdorp uitgenodigd tot het bijwonen
van de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering op zaterdag 18 april a.s. in de aula van de
Wolfert van Borselen scholengemeenschap (tegenover de ingang van Diergaarde Blijdorp). Toegang
tot de aula wordt alleen verleend tegen afgifte van de speciale coupon aan uw
lidmaatschapskaart 1998. Deze is u in december met de vorige uitgave van Vriendennieuws
toegestuurd.
PROGRAMMA.
9.30 uur. Zaal open.
10.00 uur. Algemene Ledenvergadering.
AGENDA.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
11.30 uur.
13.00 uur.
Opening.
Notulen van de Algemene Ledenvergadering d.d. 12 april 1997.
Deze notulen zullen op telefonische aanvraag worden toegezonden
(010 -467 66 37) en zijn ook ter vergadering aanwezig.
Jaarverslag van de secretaris.
Jaarverslag van de penningmeester.
Verslag en benoeming van de kascontrolecommissie.
Vaststellen doel najaarsreis 1998.
Verslag promotiewerkzaam heden.
Bestuursverkiezing.
Aftredend volgens rooster zijn dhr. K. van Leeuwen en mw. CM. Groenhorst.
Beiden hebben zich herkiesbaar gesteld. Namen van eve ntuele tegenkandidaten
dienen, conform de statuten, minimaal 28 dagen vóór de ledenvergadering
schriftelijk bij het bestuur te worden ingediend door tenminste 25 gewone leden.
Vaststellen contributie 1999.
Het bestuur stelt voor de minimum contributie te handhaven op fl. 45,­
Uitslag eerste resultaten leden-enquête.
Uitreiking zilveren Olifant-speld.
Het laatste nieuws uit Blijdorp door Drs. A.H. Dorresteyn,
directeur van Diergaarde Blijdorp.
Rondvraag.
Sluiting.
Lezing door mw. Lenie 't Hart van Zeehondencrèche Pieterburen.
Luxe jubileum lunch-buffet " De Luierende Luiaard " in de Lotus Serre. Deze lunch
bestaat uit diverse luxe broodjes met beleg, zoals brie, jong belegen kaas, komijnenkaas,
rosbief, kiprollade met tuinkruiden, fijne paté en gekookte ham.
Verder warm gehaktbrood met paprikasaus, suikerbrood en rozijnenbrood en
natuurlijk twee keer koffie of thee, melk of karnemelk. Uitsluitend voor de Vrienden
biedt Blijdorp deze jubileum-lunch aan voor de speciale prijs van slechts fl.
17,50. Indien u aan deze lunch wilt deelnemen, gelieve u vóór 10 april 1998 fl.
17,50 over te maken op girorekening nummer 13.57.803 t.n.v. Penningmeester
Vereniging Vrienden van Blijdorp te Rotterdam, onder vermelding van: " Lunchbuffet
18 april 1998".
Balans per 31 december 1997*)
Activa
Liquide middelen
Kas fI 652
Giro
Bank
54.665
1.403.182
Waarde goederen
Waarde magazijn
Reeds betaalde rekeningen
Nog te ontvangen
Passiva
Reeds ontvangen contributie
Te betalen rekeningen
Te betalen BTW
Voorziening gorilla's
Voorziening manoels/nieuwe actie
Voorziening aanslag VPB
Vermogen
Resultaat 1997 en begroting 1998
Ontvangsten
Contributies
Giften
Rente
Reizen
Verkoop goederen
Extra voorzien i ngen
Nadelig saldo
Uitgaven
Vriendennieuws
Adm. leden
Adm. diversen
Dive rsen
Reizen
Inkoop goederen
InNerkoopkosten
Afschrijving magazijn
Maleise bosrand
Manoelkatten
Voorziening nieuwe actie
Voordelig sa lso
fl
fI
begroting 1997
230.000
80.000
10.000
36.000
205.000
56 1.000
fl. 52.500
12.000
5.500
5.000
36.000
90.000
8.000
2.000
300.000
50 .000
1996
fl 1.458.499
70.851
4.000
2.462
fl 1.535.812
fl 166.231
2.702
5.245
1.000.000
335.000
26.000
634
fI 1.535.812
fl 561.000
I
Toelichting:
) Onder voorbehoud acceptatie kascontrolecommissie
1) Meer leden, hogere contributie
2) Incl. enkele reeds toegekende legaten
3) Het miljoen voor de gorilla's blijft gewoon staan!
4) Incl. sponsoring door Multi Mail
5) Verbouwing Vriendenwinkel en aanpassingen bebording
staat van baten en lasten
fI
fI
fI
fI
fI 1.050
208.094
1.139.506
265.080
67.892
24.290
50.420
231.993
335.000 3)
974.675
56.428
10.188
2.002
4.330
43.387
127.352
14.068 5)
2.000
500.000
100.000
100.000
14.920
974.675
1997
fl 1.348.650
65.493
2.000
4.800
4.609
fl 1.425.552
fl 159.233
17.906
6.859
1.000.000
200.000
26.000
15.554
fl 1.425.552
begroting 1998
fI 300.000 1 )
100.000 2 )
10.000
45.000
240.000
100.000
1.500
fl 796.500
fl 50.000 4 )
11.000
3.500
5.000
45.000
120.000
10.000
2.000
100.000
450.000
fl 796.500

Vriendjespolitiek werpt
vruchten af!
Jaarverslag van de secretaris van de Vereniging Vrienden van Blijdorp.
Het ideale arrangement
voor partijen
personeelsfeestj es
en gezelschappen
Diner met
avondrondleiding
Voor meer informatie :
Diergaarde
Blijdorp
Van Aerssenlaan 49
3039 KE Rotterdam
Telefoon 0 10 - 4 43 14 16
Niemand had ook maar durven dromen
dat 1997 zósuccesvol zou worden.
Dankzij de inspanningen van heel veel Vrienden
behaa lde onze vereniging de grootste
groei uit haar geschiedenis: er meldden zich
liefst 1.183 nieuwe leden aan! Daarmee
werd het oude record van 817 nieuwe leden
(dat nog uit 1972 stamde!) totaal verpletterd.
De afge lopen jaren konden we steeds tussen
de 400 en 500 nieuwe leden verwelkomen,
maar dankzij twee speciale acties, verhoogde
inspanningen van het promotieteam, en vooral
de speciale Vriendenfolder, meldden zich
iedere dag gemiddeld drie Vrienden aan.
Die nieuwe folder was het afgelopen jaar
goed voor liefst 461 aanmeldingen en brengt
zijn geld dus meer dan op. Het zal u duidelijk
zijn dat wij nu proberen op zoveel
mogelijk plekken in de Diergaarde folderbakjes
te plaatsen .
Naast deze 1.183 aanmeldingen
moesten we helaas ook 336 mensen uit het
ledenbestand verwijderen, maar dat neemt
niet weg, dat we de magische grens van
5.000 leden al lang en breed gepasseerd zijn
en de teller per 31 december pas op 5.411
sti l bleef staan. Niet voor niets werden wij begin
1997 uitgeroepen tot meest succesvolle
onafhankelijke dierentuin-ondersteunende
vereniging van Europa! Met het oog op het
ko mende jubi leumjaar, waarin we meer activiteiten
gaan ontplooien en meer in de
publiciteit willen komen, kijken we zelfs al
stiekem naar de volgende grens: 6.000 leden!
Dat moet eigen lijk geen probleem zijn,
want inmiddels hebben we in 1998 alweer
ruim tweehonderd Vrienden kunnen verwelkomen
. Het is du idelijk, dat hoe meer
Vrienden er zijn, hoe belangrijker wij zijn
voor Diergaarde Blijdorp, zowel financieel als
ook moreel. Met het huidige aantal leden is
een project, zoals dat van de manoeikatten,
eigenlijk maar een "tussendoortje", want het
kostte ons slechts een paar maanden om dat
bijeen te brengen. Fantastisch toch? Daarom
za l ons volgende project ook een "stukje" groter
zij n. We zullen Diergaarde Blijdorp eens
laten zien, wat de Vrienden kunnen! Tijdens
de Algemene Ledenvergadering za l de voorzitter
met genoegen het volgende
sponsorproject bekend maken, maar we kunnen
u nu alvast verzekeren, dat het een
absolute topper wordt, waar wij als Vrienden
heel veel bewondering mee zullen oogsten.
Geen bezoeker die dan nog om ons heen
kan!
Maar goed, even terug naar 1997. Er
werden, trad itiegetrouw, vijf w inte rl ez ingen
georganiseerd, alsmede een Algemene Ledenvergaderi
ng. Hier werd een zeer interessante
lezing verzorgd door de heer David van Gennep
van Stichting AAP. Ook konden we op
deze dag het vijfduizendste lid in de bloemetjes
zetten. De voorjaarsexcursie bracht ons
met drie bussen naar Wuppertal, de najaarsre
is ging (met twee bussen) naar Artis. Ook
de meerdaagse excursie naar Doué-Ia­
Fontaine, La pa lmyre en Jersey werd een
enorm succes.
In 1997 was de Veren iging Vrienden
van Blijdorp hoofdsponsor van de eerste fase
van de Maleise Bosrand. Op zaterdag 28 juni
werd, onder het toeziend oog van ruim 500
Vrienden (a lweer een record!), het eerste
deel van de eerste fase door de heer Dorresteyn
en mevrouw Groen horst officieel
geopend. Hieraan is door de pers ruim-

schoots aandacht geschonken. De opening
vond plaats met medewerking n van een
gymnastiekvereniging, die allerlei acrobatische
toeren op een klimrek uithaalden. Ook
werd er in de Lotus Serre gamelanmuziek ten
gehore gebracht, waaraan ondergetekende
ze lf nog een bijdrage heeft mogen leveren
(zie foto vorige bladzijde).
FOTO van der GRAAF b·.v.
Met het almaar stijgende aantal leden,
neemt ook de hoeveelheid werk steeds
meer toe. Daarom werd het redactieteam
van Vriendennieuws uitgebreid tot liefst acht
mensen, en er werd een enquêtecommissie
en een jubileumcommissie in het leven geroepen
. Daarnaast bestaat er natuurlijk het
Promotieteam, dat met ruim 50 vrijwilligers
het afgelopen jaar opnieuw een recordomzet
(bijna een kwart miljoen gulden en 14%
meer dan in 1996!) haalde.
Het zal u niet ontgaan zijn, dat er in
1998 nogal wat gaat gebeuren. Zo willen we
het jubileumjaar (35 jaar Vrienden van
Blijdorp) op grootse wijze gaan vieren, maar
ook meer activiteiten organiseren, meer leden
werven en het iedereen zoveel mogelijk
naar de zin te maken. Maar dat kan alleen als
u zich laat horen!
Graag wil ik iedereen bedanken, die
het afgelopen jaar heeft bijgedragen aan de
Vereniging en daarmee aan Diergaarde
Blijdorp. En voor 1998: een goed jubileumjaar
en op naar 6.000 leden!
Koos van Leeuwen, secretaris
Foto's: J. Rensen en P. Stolk
Nieuws uit Diergaarde Blijdorp
Het zal u niet ontgaan zijn, dat Diergaarde Blijdorp het nieuwe jaar op een fantastische wijze
ingeluid heeft: op 4 januari jongstleden werd er, voor de eerste keer in Nederland, een Indische-
of pantserneushoorn geboren! Daarnaast zagen er, binnen één week, een takin, een
giraffe en een olifant het levenslicht! In deze rubriek zu llen we uitgebreid ingaan op de geboorte
van de neushoorn. Verder vonden er plaats in de week dat Vriendennieuws naar de drukker
moest en daarom hebben we hier nog maar weinig informatie over. Het zal u duidelijk zijn, dat
we dit in het volgende nummer dubbel en dwars goedmaken! Ook besteden we dit keer voor
de volledigheid nog aandacht aan het " laatste restje" van 1997 (o ktober tot en met december)
omdat de meesten onder u die maanden al lang weer vergeten zijn.
JONG LEVEN
Blijdorp begon het nieuwe jaar op
een fantastische manier met de geboorte van
de Indische neushoorn. Maandenlang hebben
de verzorgers naar deze geboorte
toegewerkt. De nachtverblijven werden aangepast
en de gezondheid van Namaste, de
aanstaande moeder, werd nog nauwkeuriger
dan anders in de gaten gehouden. Namaste
is namelijk niet zo'n gemakkelijk dier: ze is altijd
zeer zenuwachtig en voor de verzorgers
niet geheel te vertrouwen. Het feit dat het
hier haar eerste bevalling betrof, maakte het
allemaal nog eens extra spannend. Gelukkig
bleek alle vrees tevergeefs, want in de nacht
van 4 op 5 januari schonk Namaste, alsof het
de gewoonste zaak van de wereld was, het levenslicht
aan een wolk van een zoon. De
geboorte verliep zeer voorspoedig en Namaste
verzorgde het jong meteen, alsof ze nooit
· Foto onwikkelen en afdrukken: 1 uur service
· Dia-film ontwikkelen: 1 uur service
· Kleur (deel) vergrotingen van negatief, foto of dia:
1 Ox15 cm / 13x18 cm / 20x28 cm / 28x35 cm
binnen 5 minuten
· Bedrijfs-reportages
KAREL DOORMANSTRAAT 34 A 010 - 413 55 11
/
/
/

verd er en zijn de olifanten een beetje gewend
aa n deze ni euw komer. De verzorgers
hopen dat Yu Yu Yin, die nog nooit eerd er
een beva lling meegemaakt had, hierva n leert
voor haa r op handen zijnde bevalling. Als u
dit leest weet u misschi en al of het allemaal
goed gegaan is. Natuurlijk wordt u in de volgende
uitgave va n Vriendennieuws
uitgebreid bijgepraat over de olifantenbaby('s),
de jonge takin en de kleine giraffe.
In het Australië-gedeelte van het
nachtdieren- en apen huis woont een koppel
voskoesoes . Samen met onder andere de
koal a behoren ze tot de klimbuideldieren. In
1996 hebben deze dieren voor het eerst voor
nageslacht gezorgd, maar ook in 1997 was
het raa k. Aa ngezien het jong de eerste zes à
zeve n maanden in de buidel verblijft, is het
voor de ve rzorgers een vraag wanneer de geboorte
precies heeft plaatsgevonden.
Onlangs heeft de kleine, een mannetj e, voor
het eerst de wereld verkend . De dwergnijlpaarden
waren minder succesvol, want
Sassandra, een van de twee vrouwtjes, ve r­
drukte haa r jong helaas na een wee k.
anders had gedaan. Door de goede zorgen
va n moeder, ontw ikkelt het, tot op heden
naa mloze, jong zich voorspoedig. Hij weegt
zestig kil o en heeft inmiddels al de eerste
stapj es op het buitenperk gezet. Daa r heeft
hij , weliswaa r gescheiden door ee n hek, met
zijn vader kunn en kennismaken. Het grootste
deel van de dag is het jong echter sa men met
zijn moeder in één van de stallen achter de
scherm en, waa r het tweetal via een monitor
te zien is. Dankzij de inspanningen va n de Afdeling
PRiM arketing (die zich natuurlijk wel
16 maa nden op deze gebeurtenis heeft kunnen
voorbereiden), hebben de media
ruimschoots aandacht aan deze Nederl andse
primeur besteed: het NRC Handelsbl ad ri ep
zelfs een namenwedstrijd uit! Namaste zelf is
zó ru sti g, dat filmploegen en fotografen zo n­
der problemen zeer dichtbij kunnen komen.
Toe n iedereen weer ee n beetj e tot
ru st gekomen was, begon het wachten op de
olifantjes. Heel Blijdorp hield de ogen strak
op Taman Indah geri cht en misschi en wel
daard oor kwa m de geboorte van een
Sechuan takin op vrijdag 6 februari voor iedereen
zo onverwacht. Voor de tweede keer
schonk moeder Tsangpe het leven aa n een
jong, waarvan het geslacht op het moment
nog niet bekend is. Sechu an ta kins zijn in Europa
alleen in Blijdorp te zien en kwamen in
1995 naar Blijdorp als onderd ee l van een dierenruil
met Sjanghai. Deze geboorte is van
groot belang omdat we nu zeker weten dat
het mannetje vru chtbaar is: het vorige jong
zou namelijk in theori e een mannetje uit
Sjanghai als vader kunnen hebben. Nadat de
gemoederen weer enigszins bedaard waren,
begon het wachten opnieuw. Ondertu ssen
werd er op 8 febru ari wèl weer (voor de derde
keer in drie maanden) een olifantje in
Emmen geboren. Drie dagen later, op woensdag
11 februari braken eindelijk de vliezen
bij Khaing Phyo Phyo : nu kon het echt niet
lang meer duren! De beva lling zette echter
niet goed door, dus de hele donderdag 12 februari
hield iederee n de adem in . Op dat
moment achtte een va n de giraffe-dames de
tijd rijp om haar ee rste kalf, een zoon, ter wereld
te brengen: het was nu immers toch heel
rustig in de buurt va n het giraffen perk. Veel
aandacht kregen moeder en zoon niet, want
de geboorte van de olifant w ilde maar niet
vlotten en iedereen vreesde het ergste. Gelukkig
ging all es toch nog goed en op vrijdag 13
(nota bene !) februari bracht Kh aing Phyo
Phyo, na een bevalling va n bijna 50 uur, haar
ee rste jong ter wereld: een mannetj e. Iedereen
dacht dat het jong dood was, omdat het
levenloos op de grond lag. Terwijl alle verzorgers
hun aandacht op de moeder ri chtten,
hield de dierenarts zich bez ig met het jong
en tot ieders vreugde blee k het te leven en
gezond te zijn! Gelu kkig nam Khaing Phyo
Phyo het jong goed aan en 's avonds heeft hij
voor het ee rst gedronken. Aa ngezien de bevalling
zo moeizaam verliep, is de moeder
niet in de groep beva llen en heeft dierenarts
Willem Schaften aar haar geholpen.
Als eerste werd Yu Yu Yin , de andere
hoogzwangere koe, erbij gelaten en die was
heel vriendelijk en aa rdig tegen het jong.
Daarna werd de rest va n de kudde bij de
moeder en het jong gelaten. Alle olifanten
waren heel opgewonden, maa r gelukkig
w ierp Irma zich op als leidster en zij beschermde
het jong tegen de and ere
oli fanten. Inmiddels zijn we een paar dagen
Eind oktober zijn er twee groenhelmtoerako's
geboren. Begin november kropen
er weer larf jes va n de Würdeman poetsgarnaal
uit het ei en hierover hoort u mee r
tijdens de w interl ez ing van maart. Bij de
zwartvoetpinguïns kropen er gedurende de
maand oktober vier jongen uit hun ei. Ze
word en, zoa ls gebruikelijk is in Blijdorp, met
de hand gevoed. In het verleden is geprobee
rd om de pinguïns hun jongen zelf op te
laten voeden, maar dat laat het klim aat niet
toe. Tegen de tijd dat de kleintjes geboren
word en, is het weer in Nederland te guur en

nat. Hoewel pinguïns bekend staan als pooldieren,
leven de meeste in vrij warme
gebieden. De zwartvoetpinguïn, bijvoorbeeld,
komt voor langs de kust van
Zuid-Afrika en woont dus dichter bij de Evenaar
dan wij.
Begin november zijn er wederom hutia's
geboren. Het pasgeboren nest bestaat
uit drie jongen. Het zien zogen van de drieling
heeft blijkbaar goede herinneringen
opgeroepen bij de jongen van het vorige
nest, want deze twee peuters, die in juni
1997 werden geboren, drinken gewoon weer
mee. In totaal brachten deze zeldzame knaagdiertjes
vorig jaar drie nesten groot, waardoor
het verblijf een beetje overbevolkt begint te
raken. Blijdorp heeft op het moment de
grootste groep hutia's in Europa. Helaas hebben
andere dierentuinen niet zoveel
interesse in dit zeldzame dier. Dit heeft voornamelijk
te maken met het feit dat ze zich
letterlijk overal doorheen knagen. Blijdorp
zoekt op dit moment naar een natuurlijke manier
om de fok even op een laag pitje te
zetten. In het Oceanium krijgen ze een zeer
ruim (en onverwoestbaar!) verblijf, waar ze
weer in aantal kunnen toenemen.
OVERIG NIEUWS
De oehoes krijgen een nieuw verblijf
met meer bomen, schaduw en ruimte om te
vliegen. Het verblijf wordt zeker vijf keer zo
groot als het huidige en komt op de plek tussen
de Tropenkas en de Rivièrahal (waar het
afgelopen jaar een groepje nandoes liep) . Op
de plaats van de huidige uilenverblijven (aansluitend
aan de Chinese tuin) komt een
nieuw verblijf voor de Françoislangoeren,
die nu nog in het nachtdieren- en apenhuis
zijn ondergebracht. Twee uilensoorten uit het
Amoergebied, de Laplanduilen en de sperweruilen,
krijgen een ruime volière achter de
flamingoweide, langs het pad naar de Amoerpanters.
De verpleegsterhaaien uit de haaienbak
in de Rivièrahal zijn overgeplaatst naar
het meer comfortabele bassin in de Amazonehal,
waar zij de schildpadden Peddel en
Flappie en de nieuwe mensenhaaien gezelschap
zijn gaan houden (zie Vriendennieuws
nummer 3 1997). En mocht u op een donderdag
toevallig een verzorger in datzelfde
bassin baantjes zien trekken, schrikt u dan
niet. Deze oefening is ingezet om de dieren
te laten wennen aan de aanwezigheid van
mensen in het bassin. Dit is alweer een voorbereiding
voor het Oceanium, want daar
zullen deze dieren een gigantisch aquarium
bewonen, dat wel zes meter diep is. Vanwege
de diepte is het onmogelijk om van
bovenaf het glas te reinigen, en zullen glazenwassers
dus in het aquarium moeten afdalen.
LOGEES
Khine War War, de tweede van de 10-
geerolifanten uit Amersfoort, is in november
vorig jaar zwanger terug naar huis gestuurd.
De geboorte wordt in het najaar van 1999
verwacht. Het zou de eerste keer zijn, dat er
in Amersfoort een olifant ter wereld komt.
Sinds enkele jaren heeft dit dierenpark ook
een olifantenbul, maar deze broer van onze
vorig jaar gestorven olifantenbul Ben is nog te
jong om te dekken.
NIEUWE GEZICHTEN
Dankzij het Oceanium komen er stilletjes
aan nieuwe diersoorten bij in de
Diergaarde. Zo kunt u in de voormalige Amazonehal
ongeveer 15 mangrovekwallen zien .
Deze bijzondere rose kwallen leiden geen
zwevend of zwemmend bestaan, maar bewonen
ondiepe modderige mangrovegebieden
op een hele andere manier. De jonge kwallen
zwemmen nog wel rond, maar al snel
zoeken ze een geschikte plek om zich letterlijk
te verankeren. In grote aantallen liggen ze
op hun rug in de modder met de tentakels
naar boven gericht. De schijf, die lijkt op een
omgekeerd soepbord, functioneert daarbij als
een soort zuignap, waarmee ze zich op een
zelf uitgekozen plaats kunnen vasthechten
aan de bodem. Ze verplaatsen zich alleen
nog maar in uiterste noodzaak,
over een paar jaar
dus naar het Oceanium.
De mangrove kwal komt
voor in alle zeeën in tropische
tot subtropische
ondiepe kustwateren. De
exemplaren in Blijdorp
kwamen vorig jaar uit Artis
en de dierentuin van
Bazel en zijn achter de
schermen opgefokt.
In oktober is er
weer een Arubaratelslang
in Blijdorp gekomen. Het
is, net zoals de vorige, een
vrouwtje, omdat Blijdorp
heeft besloten nog niet te
gaan fokken omdat de dieren
nog jong zijn. Deze
slangen zijn levendbarend,
dus het is ook niet
mogelijk om de eieren gewoon weg te halen.
In Europa zijn er maar een vijf-tal tuinen met
deze soort in de collectie.
TENSLOTTE
Komo is terug in Blijdorp! In 1996
overleed het volwassen Komodovaraan-mannetje
Komo. Na zijn dood werd de
Komodovaraan uitgeleend aan het Museum
Alexander König in Bonn, waar men van
Komo een elastisch " negatief" van kunsthars
maakte. Van dit zogenaamde negatief zijn
vervolgens levensechte afgietsels vervaardigd.
Het resultaat is geweldig. Komo meet van
kop tot staartpunt maar liefst twee meter en
65 centimeter en is in lopende houding vereeuwigd.
Komo komt in het voorjaar in de
Maleise bosrand te staan. De hele Maleise
bosrand (de eerste en tweede fase, inclusief
Longhouse) wordt in mei officieel geopend.
Behalve de drie jonge, in Amerika geboren
Komodovaranen, is er in nu Blijdorp alleen
nog een volwassen vrouwtje, Sura genaamd.
Omdat het belangrijk is dat zij zich voortplant,
zal Sura komend voorjaar tijdelijk naar
de Verenigde Staten verhuizen. Daar zijn enkele
volwassen Komodovaraan-mannetjes
aanwezig om haar het hof te maken.
In oktober van het vorige jaar is de
vleermuisgrot door de firma Roteb geheel
behandeld om alle eventuele levende microorganismen
te
vernietigen. Na wat kleine
aanpassingen in de
grot vliegen er binnenkort
dan ook weer
Nijlroezetten rond. Inmiddels
heeft Blijdorp al
weer een aantal van deze
dieren ontvangen: 100
vleermuizen uit Engeland
en 35 uit België. Voordat
de dieren werkelijk in de
grot kunnen vliegen,
moeten ze uiteraard eerst
in quarantaine. Elk dier
zal ingeënt zijn, en er zal
van ieder dier bloed worden
afgenomen.
Afhankelijk van de resultaten
van het onderzoek
op materiaal van de
oude vleermuiskolonie,
zullen de vleermuizen ieder
jaar opnieuw geënt en getest worden.
Een vurige wens in Blijdorp is in vervuiling
gegaan: de zogenaamde
olifantencrush is operationeel. Deze dwangkooi
is een ruimte waarvan de (tralie-)
wanden en vloer verschoven kunnen worden,
zodat de kooi precies om het dier past.
Het geheel kan kantelen, en een olifant kan
op deze manier ook met slechts een heel lichte
verdoving in elke gewenste houding
gemanoeuvreerd worden om een ingreep zo
snel en gemakkelijk mogelijk uit te kunnen
voeren.
Tekst: Catherine Smits, met dank aan
" Interne mededelingen ", personeelsblad van
Diergaarde Blijdorp en "De Nieuwsbrief",
maandblad van de Vrijwillige Rondleiders in
Diergaarde Blijdorp. Foto's: Rob Doolaard,
Marcel Kreuger en Yvonne Raaijmakers.

Voorjaarsexcursie naar
Tierpark Dortmund op zaterdag
25 april èn zondag 3 mei 1998
éD"UG)<
• • • • •
0 JJ "'Tl al ;:,;;
-00>0>
CDcn-::J
--0>
Orr-I
Oc:CDO>
::l ct>
.,
::SU)eD .....
ct>
Ol
•• Cf) .....
C
o-L-C 0.. 3 (IJ co
-L~@3
I
co ct>
....... 0..
ct>
0 ...... a .,
CD 3 3
1\)(]1(]1::J :::J ct> ct>
0 ::l ::l ::l C
R3 0 0 OJ
tv -
ootvO> ~ < ct> ct>
0..
I\)O~~ 0 ::l ::l
(!).j>..j>.CD ., ct> ct> ...... < ct>
(!)mm< ';Ä
C co .,
co öl' ::l
oG)G)8 ct>
éD Ol
:4 ::l 0.. (IJ
::l
ä):D:Drr
C ......
0>
-g.o<
__
ct> co () ct>
::l ct> ......
XCD-
ct> co
• . -.,; CD .,
oc.a. 0.. (IJ ::l ct>
~O>O>
...... .,
C
03 3
c
(IJ
()
.j>. ::l
0..
0>
::l
I\)
Ol ct>
.j>. <
0 (IJ
ct>
0
.j>.
::l
0
-
en JJ<
:::l -I
CD El)
:E c CC ~
Cl)
_.
., JJ
"C 0 ::I:
Cl)
:::l
»
z Na
c:: s:::: ....
;:::;: z _. s::::
< "TI
0..3
0 JJ
Cl)
en
~. »
:::l
CD
co -I
JJ
~
C
(")
Dl
-I El)
C
C ~
JJ ~
CD
<
0
(-J
0
-t
....
C'"
<
Hierbij worden de leden van de Vereniging
Vrienden van Blijdorp uitgenodigd tot
deelname aan de excursie, op zaterdag 25
april én zondag 3 mei aanstaande, naa r
Tierpark Dortmund.
In verband met het toegenomen aantal
deelnemers aan onze excursies heeft het
bestuur besloten de excursie, bij w ijze van
proef, op twee ve rschillende dagen te organiseren,
om zo iedere belangstellende in de
gelegenheid te stellen deze excursie mee te
maken. U kunt uw voorkeur voor één van de
twee dagen kenbaar maken door op uwoverschrijving
" Dortmund 1" te vermelden als u
op zaterdag 25 april mee wilt. Indien u een
voorkeur heeft voor zondag 3 mei, ve rmeldt
u dan " Dortmund 2". Indien u geen voorkeur
heeft, dient u " Dortmund 3" aa n te geven. In
dat geval maakt de reisleiding een indeling,
waarvan u dan uiteraa rd bericht ontvangt.
Ook indien de door u aangeven datum vol is
(maximaal twee bussen per dag), ontvangt u
bericht. Indien u geen bericht ontvangt, bent
u ingedeeld op de door u gewenste dag.
De volgende punten zijn voor u van belang:
o maximaal aantal deelnemers bedraagt
102 personen per dag.
vertrek : 8.00 uur, Conradstraat in
Rotterdam (nabij Centraal Station)
aankomsttijd in Dortmund: 12. 15 uur
geplande aa nkomsttijd in Rotterdam:
21.30 uur
kosten fl. 45,- voor leden;
deelnemers die geen lid zijn va n de
Vereniging Vrienden va n Blijdorp
betalen fl. 50,-
U dient voor deze buitenlandse excursie
een geldig grensdocument (paspoort of
toeristenkaart) bij u te hebben. eze zelf af te
sluiten. In Tierpark Dortmund bestaat de mogelijkheid
tot het nuttigen va n een lunch,
maa r u kunt uiteraard ook uw eigen lunchpakket
meenemen.
In de reissom zijn begrepen:
de busreis Rotterdam - Dortmund v.v.
een kopje koffie onderweg
toegang tot Tierpark Dortmund
rondleiding langs enkele hoogtepunten
uit Tierpark Dortmund
fooi voor de chauffeur
Zoals altijd geldt in de bussen een rook-verbod.
Onderweg zal een korte stop gemaakt
worden. Op de terugweg wordt u in de ge legenheid
gesteld, op eigen kosten, een
maa ltijd te gebruiken in AC Restaurant
Boxmeer.
Aanmelding voor deze excursie:
Het verschuldigde bedrag dient u
over te maken naar girorekeningnummer
20.71.059 t.n.v. Vereniging Vrienden van
Blijdorp, afd . Excursies, Aernt Bruunstraat 59
te Rotterdam, onder vermelding van
" Dortmund 1, 2 of 3", al naar gelang uw voorkeur.
De overschrijvingen dienen uiterlijk op
1 april te zijn ontvangen. Uw overschrijving is
uw bewijs van deelname; u ontvangt geen
verdere bescheiden of mededelingen, tenzij
niet aa n uw wensen voldaan kan worden.
Het is niet mogelijk het betaalde bedrag
te restitueren voor afmeldingen die later
dan 1 april zijn ontvangen. Restituties vinden
plaats onder inhouding van fl. 5,-
Tierpark Dortmund
Tierpark Dortmund is gespecialiseerd
in Zuidamerikaanse dieren, en dan vooral de
miereneters, maar ook boommiereneters,
boshonden, poedoes, jaribu's enzovoort. Verder
heeft de dierentuin heel ruime en
natuurlijk ogende verblijven voor katachtigen
en Afrikaanse antilopen (waaronder een flinke
groep roan-antilopen en giraffen). Ook de
zwarte neushoorns, goliath reigers en mensapen
maken een bezoek aan Tierpark
Dortmund absoluut de moeite waard .

Meubelfabriek Oisterwijk
GRATIS in kleur bij u thuis 1
Als dierenvriend bent u ongetwijfeld ook liefhebber van natuurproducten.
In onze sfeervolle brochure vindt u de nieuwe collectie blank en
geloogd eiken: bankstellen, eethoeken, salontafels, wandmeubelen, slaapkamers
en kleinmeubelen in vele uitvoeringen
voor jong en oud.
Een stralende lach bij de
zeeleeuwen
De nieuwjaarsrede van Blijdorp-directeur Ton Dorresteyn
"1997 was een jaar met evenwicht tussen positief en negatief". Daarmee begon Blijdorp directeur
Dorresteyn zijn traditionele nieuwjaarslezing voor een bomvolle aula van de Wolfert van
Borselen Scholengemeenschap. Ruim 300 Vrienden luisterden aandachtig naar zijn terugblik op
1997 en waren nieuwsgierig naar de plannen voor 1998.
belangstelling voor de rondleiderscursus, de
stijging van het aantal abonnementen en niet
in de laatste plaats de sterke groei van de
Vrienden! Ik voel me daardoor bijzonder gevleid."
r-----------------------------------------------------------,
nI']~ 1
Naam
Adres
Postcode
Ja, ik ontvang graag uw nieuwe kleurenbrochure. l
I
I
_________________________ m /v :
_____________ Woonplaats: -
--- ~I
Stuur deze bon (portvrij) in een open envelop naar Meubelfabriek Oisterwijk, :
Antwoordnummer 10023, 5060 YB Oisterwijk of bel 013-521.90.12. ~ :
L ___________________________________________________________ ~
I
I
d!b
Normaal overheersen de positieve elementen.
In 1997 waren er echter ook veel
negatieve zaken. De Diergaarde moest bijvoorbeeld
afscheid nemen van de olifanten
Sonny en Ben, drie van de vijf leeuwtjes en
de jonge dikdik. Maar het ergst was waarschijnlijk
dat op last van de autoriteiten alle
vleermuizen moesten worden afgemaakt:
"De rotste klus uit mijn 9 jaar Blijdorp". Nog
steeds zijn er grote vraagtekens bij de noodzakelijkheid
van deze operatie. Twijfels die
gevoed worden door het feit dat het ministerie
geen enkel bezwaar had tegen de komst
van roezetvleermuizen -nakomelingen van de
oude Blijdorp-dieren!-uit België. Momenteel
zitten ze in quarantaine. In maart gaat de grot
weer open.
Er waren gelukkig ook veel positieve
dingen te melden. Zo passeerden ruim
1.200.000 bezoekers de poort: ee n nieuw record!
"Waar gaat dat naar toe? We plannen
nu paden van 4,5 meter breed in het Oceanium.
Past dat straks nog wel? Blijdorp groeit
tegen de trend in. De bezoekersaantallen van
bijna alle attractieparken en dierentuinen bIeven
in 1997 gelijk. De aandacht voor Blijdorp
blijft echter groeien. Je ziet het ook aan de
Er waren een paar heel bijzondere geboorten
in 1997. Voor het eerst in Europa
werd er een François langoer geboren. Achter
de schermen zag een nest Europese nertsen
het levenslicht. Volgens Dorresteyn is dat van
enorm belang: "25 jaar geleden waren er
nog l ,S miljoen Europese nertsen . Nu zijn er
nog maar 4000! De dierentuinen hebben de
handen ineen geslagen om het tij te keren."
Van belang was ook de kweek met
poetsgarnalen: "Er worden wel aardig wat vissen
in dierentuinen geboren, maar een groot
deel wordt niet groot omdat er geen geschikt
voedsel is. In het Oceanium willen we geen
vissen houden die zich niet kunnen voortplanten.
Op dit moment plant 80% zich niet
voort. Dat wordt dus een gigantische klus!
Daarom waren die garnaaltjes, als voedseldiertjes
voor jonge vissen, van enorm belang. "

Over vissen gesproken: er kwamen
vier jonge Atlantische haaien . Ze zijn in samenwerking
met het Aquarium van Baltimore
gevangen en naar Rotterdam verscheept. U
heeft daar all es over kunnen lezen in het vo rige
Vriendennieuws. Waarom haa ien uit het
w ild halen? Dorresteyn: " Het gaat slecht met
de w ilde haaien. Ze worden gevangen voor
consumptie en rak en verstrikt in sleepnetten
van vissers. De haa iachtigen vormen momenteel
de sterkst achteruitgaande diergroep in
de wereld! "
Verder waren er natuurlijk weer jonge
ijsberen. "Het lijkt af en toe wel de Heineken
brouwerij, als je ze met de tonnen hoort spelen."
Dorresteyn had nieuws. In maart
vertrekken Taco en Winner naar Santiago in
Chili. In de dierentuin aldaar wacht hen een
sp lintern ieuw ve rblijf. Ook het jonge mannetjes-leeuwtje
vertrekt binnenkort. Het
vrouwtje blijft. Besloten is dat van het nageslacht
van iedere leeuwin een vrouwtje in
Blijdorp blijft om te zijner tijd, met een nieuwe
kater, een fokgroep te vorm en.
Ook in 1998 staat weer veel te gebeuren.
Het jaar begon met de geboorte van een
Indische neushoorn: "Alle zorgen vooraf bleken
onterecht. Namaste is de rust zelve".
Er staan nog meer geboorten op stapel.
Er zijn twee olifantjes op komst,
waarschijnlijk begin februari . Dorresteyn gaf
een paar tips waaraan je kunt herkennen dat
een olifanten-geboorte op komst is: de laatste
twee weken staa n de aanstaande moeders te
wiebelen en hebben ze de achterpoten vaak
gekru ist. Opletten dus! Overigens zu llen ook
deze olifantjes in de groep worden geboren,
ondanks de leiderschapsproblemen waarover
u al eerder in Vriendennieuws heeft kunnen
lezen.
Een probleem met de geboorte van
jonge olifanten is dat een onervaren moeder
(vanwege de pijn van de bevalling) de neiging
heeft het pasgeboren jong dood te drukken.
Zowel in Chester als in Belfast is gebleken dat
de kans op een dergelijk drama kleiner is
wa nneer de kleine in de groep wordt geboren.
De leidster van de kudde waakt dan
ove r de pasgeborene. Na een half uur is de
negatieve prikkel meestal weg en zorgt de
moeder voor het jong. Een goed teken in dit
kader is dat Irma steeds meer het leiderschap
opeist. Voor alle zekerheid brengt echter vanaf
begin januari een van de verzorgers de
nacht door in de olifantensta l. Hopelijk gaat
alles goed! De olifantengroep wordt overigens
uitgebreid met een 1 O-jarige bul uit de
dierentuin van Singapore. Het dier is als wees
van uit Maleisië naar Singapore gekomen,
maar kan daar niet langer blijven. Hij zal de
plaats van Ben gaan innemen als toekomstige
fok-bul van Blijdorp.
Nog meer goed nieuws! De twee giraffe-dames
gaan voor de eerste keer bevallen
en de kans is groot dat er één of twee okapi's
worden geboren. De Maleise bosrand wordt
waarsch ijnlijk half mei officiee l geopend.
Daarmee is het Az ië-deel bijna klaar. Al leen
de takin-rots moet nog worden omgebouwd.
Dankzij de nieuwste actie van Vrienden, kunnen
de manoelkatten naar alle waarschijnlijkheid
begin juni hun nieuwe verblijf betreden.
Verder wordt er op de plaats van de huidige
uilengalerij een nieuw verblijf voor de
François langoeren gebouwd. Naast de flamingo's
komt een verblijf voor Lapland- en
sperweruilen. De oehoe's verhuizen naar een
nieuwe plek naast de Rivièraha l.
In 1998 zal verder worden gewerkt
aan de plannen voor het werelddeel Afrika.
Het gaat hier om de locatie tussen de okapistal
en de Rivièrahal, inclusief de Kiboko en
de papegaaiengalerij (d ie gesloopt wordt).
Het Nachtdieren- en Apenhuis krijgt dan een
nieuwe functie en het restaurant wordt waarschijnlijk
verplaatst. Ook komt er een nieuwe
(grotere) speeltuin. De nieuwe plek voor de
gori lla's wordt daarbij evneens meegenomen.
Er moet nog heel wat worden gewikt en gewogen
en in 1998 zu lt u nog weinig va n
Afrika kunnen zien. Elke keuze heeft consequenties
voor de rest va n de inrichting. Ook
het noodzakelijke onderhoud van de Rivièrahal
spee lt daarbij een ro l. Dorresteyn: "Wil je
iets doen in de Rivièrahal, dan moet je de gorilla's
ve rplaatsen. Dan moeten ze een
andere locatie hebben dan de huidige giraffevlakte.
De indeling en grootte van de speeltuin
en het eventuele ni euwe restaurant bepalen
weer de grootte van de aan te leggen
sava nne." In de komende maanden worden
alle voors en tegens afgewogen.
Eind 1999 moet de eerste fase van
het Oceanium haar deuren openen met onder
meer een haaien-"bak" va n 30 bij 25
meter, een Noordzee-aquarium met een ruit
van 13 meter en een verblijf voor zeeleeuwen
dat net zo groot is als de huidige
ve rblijve n va n de zeeleeuwen, de ijsberen en
de zeeberen samen. Voor 2001 staat een
spectaculair pinguïn-verblijf gepland. Naast
het gebied van het Oceanium is nog 4,5 hectare
beschikbaar. Daar komt in ieder geval
een groot berenverblijf. Het wordt gebouwd
voor de ijsberen, maar het is goed mogelijk
dat er te zijner tijd kodiak- of Kamschatka-beren
in komen. We praten dan al wel over
begin volgende eeuw.
De aanwezige Vrienden hadden nog
een aa ntal vragen aan de directeur. Bijvoorbeeld
of er nog wolven bij komen . .
Dorresteyn legde uit dat een roedel wolven
altijd bestaat uit een ouderstel met jongen.
De wolvin is vo rig jaar wel gedekt, maar er is
niets gebeurd. Blijdorp kijkt het nog een jaar
aan, dan worden ze geruild voor een ouderstel
met jongen. Het verblijf is groot genoeg.
Een Vriend wilde weten of Blijdorp
ove rwogen heeft om bedreigde diersoorten
te gaan klonen. Dorresteyn lijkt dit bijzonder
onwaarschijnlijk. " Het hofmaak- en paargedrag
is van belang voor het welzij n van het
mannetjes-d ier. Dat hoort er bij."
Tot slot keek Dorresteyn nog even terug
naar het moment dat in 1997 het meeste
indruk op hem heeft gemaakt: "We organ i­
seerd en een Zoomeravond voor patiënten
van het Sophia kinderziekenhuis. Die stra lende
lach va n dat hele kleine jongetje dat, met
hulp va n z'n grote broer, de zeeleeuwen voerde;
dat staat me nog heel helder voor ogen."
Tekst: Marcel Kreuger
Foto's: Rob Doolaard, Marcel Kreuger,
Gerda van der Linde en Mels Rijlaarsdam

Ga ook eens kijken bij Cito
naar die I~u~e
Subaru VIVIO
bijvoorbeeld!
De zuinigste benzineauto
van Nederland
met verbluffende
rijkwaliteiten.
Plezierig om naar te
kijken èn om mee te
rijden .. elke dag weer.
Kom langs voor een
vrijblijvende proefrit.
Cito Autobedrijf
Uw official Subaru-dealer.
Ook altijd ca. 50 occasions
in alle prijsklassen.
Sonoystraat 3, Rotterdam· Blijdorp (achter Statenflat) Tel. 010 . 466 25 36
Stadhoudersweg 72·74 • Rotterdam,Blijdorp • Telefoon 010465 1302
~~(cI1llll~ll~W llil~~~~Il\ill,~IIDll~@ ~~ WIllliIdJ~'ïflldJIID~R!i\.@IID~
creationE
®
O'{ FEQKI~GHOI'F
MADE IN .... ·.:;mMAN'
WIJ VERKOPEn O.A.:
'.'. ',f!' . '
'..«-~' DORMEUll
-' -
Schiesser~
''''''''f'''-fI-:I>r'r#--''' snw§ ~ ~
FASHION IN lEATHER ~Q
Lang zullen we leven!
Zoals in het vorige Vriendennieuws aangekond igd bestaat de Veren iging Vrienden van Blijdorp
in 1998 precies 35 jaar. Omdat we dit feit niet ongemerkt voorbij wi llen laten gaan, is er een
speciale jubileumcommissie in het leven geroepen. Deze commissie bestaat uit Marcel Kreuger,
Sylvia Noordijk, Angeline Peters, Gerhard Tijssen, ondersteund door Koos van Leeuwen.
In het najaar van 1997 is door deze
commissie een aanvang gemaakt met het bedenken
en organiseren van activiteiten en
festiviteiten ter ere van het jubileum. Van het
eerste feestelijke tintje bent u reeds in het vorige
nummer op de hoogte gebracht,
namelijk het aangepast logo op Vriendennieuws
gedurende het jubileumjaar.
Daarnaast hebben we een heleboel
activiteiten voor u in petto, dus maakt u maar
niet teveel afspraken voor het komende jaar
en houdt u de agenda achterin Vriendennieuws
goed in de gaten!
Inmiddels is in januari het jubileumjaar
feestelijk geopend door de heer Ton
Dorresteyn, directeur van Diergaarde
Blijdorp.
Een tweede activiteit is de enquête
die u bij deze uitgave van Vriendennieuws
aantreft. Na 35 jaar vonden we het hoog tijd
worden om meer inzicht te krijgen in de wensen
en behoeften van leden ten aanzien van
de Vereniging en Vriendennieuws. Voor het
opstellen van deze enquête is ook weer een
speciale commissie samengesteld.
In april wordt natuurlijk de jaarlijkse
Algemene Ledenvergadering gehouden, met
dit jaar een wel hele speciale lezing, verzorgd
door mevrouw Lenie 't Hart van Zeehondencentrum
Pieterburen. Verder verrichten we
tijdens deze dag de aftrap voor onze nieuwste
actie. We houden uiteraard nog even
geheim waar we nu voor gaan sparen. Na afloop
van de Algemene Ledenvergadering
biedt Diergaarde Blijdorp ons voor een speciale
Vriendenprijs (fl. 17,50) een luxe
lunchbuffet aan.
In mei verschijnt er een specia le uitgave
van Vrienden nieuws, welke hoofdzakelijk
gewijd zal zijn aan het nieuwe project.
In juni zal door de Veren iging op het
voorplein van Diergaarde Blijdorp een braderie
georgan iseerd worden waar alleen
standjes aanwezig zu llen zijn, die te maken
hebben met dieren, Het is voor Vrienden, of
organisaties gericht op dierentuinen, mogelijk
om zich te presenteren, bijvoorbeeld met
een verzameling objecten die met één bepaalde
diersoort te maken hebben.
Rob Doolaard verzorgt op 4 juli weer
een fotocursus. Ook in augustus is het raak,
want dan versch ijnt er een jubileumuitgave
van Vriendennieuws, gewijd aan het 35 jaar
bestaan. Het opmaken en drukken van dit
nummer wordt geheel gesponsord door onze
huisdrukker MultiMail, waarvoor wij hen natuurl
ij k bijzonder erkentelijk zijn.
In september wordt het verblijf van
de manoeikatten feestelijk geopend, maar we
zijn ook van plan om een specia le jubileumreis
te gaan maken. Aangezien de plannen
hiervoor nog in de kinderschoenen staan,
leest u hierover meer in het volgende nummer.
In oktober of november willen we
een symposium over het Oceanium organ iseren,
maar ook hierover wordt u later dit jaar
uitgebreid geïnform eerd.
In december moeten we helaas het
jubileumjaar alweer afsluiten. We doen dat
op gepaste w ijze met een rond leiding achter
de schermen en in de bouwput van het Oceanium.
Daarna bestaat er de mogelijkheid een
gezamenlijke maaltijd te nuttigen.
Zoals u ziet heeft de jubileumcommissie
enthousiast plannen gemaakt om het
jubileum te vieren. In volgende uitgaven van
Vriendennieuws zu llen we steeds ingaan op
de stand van zaken en nieuwe ontwikkelingen
betreffende het feestprogramma,
Namens de jubileumcommissie;
Gerhard Tijssen.

-c
~2Z9 UITVAARTVERZORGING e.M. Bouwman
Albert Verweystraat 2a
3061 SB Rotterdam
Tel. 010 414 53 43
Bgg. 010 414 55 64
Stijlvolle uitvoering van begrafenissen en crematies.
Informatie over:
- Het O.R.v. depositofonds (= verzorgingsfond s)
- De kostenbegroting voor een uitvaart, met betrekking tot een
af te sluiten verzekering
- Inschrijving wilsbeschikking met vrij lidmaatschap
rO(Mlaluw~~ ~~
/tknwn- fm~~
~ ook Itd~ V

dient u dat aan te geven met de code "1 P".
Na 15 april besluit het bestuur of de
reis doorgang zal vinden. Uiteraard wordt u
daarvan, als u zich aangemeld heeft, zo spoedig
mogelijk op de hoogte gebracht. Ook
ontvangt u dan nadere informatie over de
reis.
Het is helaas niet mogelijk de eerste
aanbetaling te restitueren voor afmeldingen
die later dan 15 april zijn ontvangen . Restitutie
van (een deel van) de reissom is slechts
mogelijk indien de annuleringsverzekering
daarin voorziet, dus in geval van overmacht.
In alle andere gevallen is geen restitutie mogelijk.
Voor meer informatie over deze reis kunt
u zich wenden tot Tom Slijkoort (zie colofon).
Korte beschrijving van de vier
dierentuinen:
De dierentuin van leipzig werd opgericht
in 1878 en bestaat dus inmiddels 120
jaar. Heel veel gebouwen in de dierentuin dateren
ook nog uit de vorige eeuwen u krijgt
er dus een prima bewaard gebleven stukje
dierentuinhistorie te zien, zoals het roofdierengebouw,
het apengebouw en een echte
beren burcht. Daarnaast heeft Leipzig natuurlijk
een kleine vijftig jaar aan de andere kant
van het Ijzeren Gordijn gelegen en ook uit
die tijd zijn nog vele bouwwerken bewaard
gebleven, zoals het mensapengebouw.
Leipzig heeft een grote dierencollectie, waarbij
de tijgers centraal staan. Blijdorp en
Leipzig stonden in de jaren zestig bekend als
de "tijgerfabrieken" van Europa. In Blijdorp
zijn de oude tijgerkooien inmiddels afgebroken,
maar in Leipzig staan er nog enkele
overeind. Verder heeft Zoo Leipzig een heel
interessante dierencollectie, met onder andere
bosbizons, anoa's, lierherten, bonobo's,
muskusherten, nevel panters en heel veel beren.
Verder is het "Ringbecken" in het
onlangs geheel gerestaureerde monumentale
aquarium absoluut de moeite waard.
Zoo Hannover is nóg ouder (geopend
in 1865), maar daarvan valt niets meer te herkennen.
Aangezien Hannover in het jaar
2000 de Wereldtentoonstelling organiseert,
moet de hele stad er tegen die tijd tiptop uitzien
en daarbij kijkt men niet op een paar
miljoen Mark. Ook de dierentuin profiteert
hiervan mee en er is een Masterplan opgesteld,
waarin de hele dierentuin in vijf (!) jaar
omgebouwd wordt. Nadat er dertig jaar niets
gebouwd is, wordt nu de hele tuin op zijn
kop gezet. Over het eerste project (de gorillaberg;
voor laaglandgorilla's nota bene!) en
het junglepaleis (het "Taman Indah" in
Hannover) heeft u in Vriendennieuws het afgelopen
jaar al uitgebreid kunnen lezen. Op
dit moment wordt er een enorme kinderboerderij
gebouwd. Hannover heeft een grote
dierencollectie, die vooral uit zoogdieren en
vogels bestaat. Tot de hoogtepunten behoren
drilIs, dik-diks, roan-antilopen en zwarte neushoorns
(met jong). Verder is er een
reus-achtige volière waarin diverse soorten
roofvogels de vleugels kunnen strekken.
Zelfs voor de Vrienden die niet van
vogels houden is Vogel park Walsrode een
stukje paradijs op aarde. Alleen al de schitterend
aangelegde tuinen met de bloeiende
rhododendrons in de meest fantastische kleuren
vormen een adembenemend
schouw-spel. Vogel park Walsrode heeft de
grootste vogelcollectie ter wereld, maar men
weet het toch zo te presenteren, dat het niet
te massaal overkomt. Mooi beplante volières
worden afgewisseld met rustige parklanen en
enorme bloembedden. Overal staan bankjes
en is er gelegenheid om te schuilen tegen
zon of regen . De vogel collectie is zó uitgebreid
dat de kenners hier steeds weer verrast
worden door "nieuwe" soorten. Dat Walsrode
ook voor de leken een prima park is, blijkt
wel uit het grote aantal Nederlandse touringcars
dat u op het parkeerterrein van
Walsrode zult zien staan: het is een populair
reisdoel , en niet voor niets!
Tierpark Rheine is vorig jaar in Vriendennieuws
beschreven. Voor dit park gaat het
gezegde "klein maar fijn" zeker op. Op
slechts een paar hectare en met heel beperkte
middelen heeft men toch een heel
interessant park weten te creëren. Ondanks
de beperkte middelen participeert men heel
veel in fokprogramma's en Rheine houdt
zelfs het stamboek van de gelada bij. Van
deze bavianensoort bezit de dierentuin de
grootste groep ter wereld. Rheine bekommert
zich ook om de plaatselijke natuur: zo is er
een ooievaarstation, waar jaarlijks tientallen
ooievaars uit het ei kruipen . Daarnaast is er
een doorloopgebied met berberapen en
een vrije vlucht volière met lepaars en ibissen
. Tierpark Rheine laat zien dat een goed
verblijf absoluut geen miljoenen hoeft te kosten:
een mooi einde van deze veelzijdige
Vriendenreis!
J a,
ik word ook "Vriend" van Blijdorp en
ontvang bij mijn lidmaatschap twee
gratis kaartjes voor Blijdol p of AI lis en
vier maal per jaar "Vriendennieuws".
Dhr./mevr: . .. ...... . ."..... .... . ....... . . ... ... .... . . .. . ... .
Adres:
Postcode/plaats:
Geboorte datum: ...
Giro/bankrekening:
Telefoon: .... . ........ .. ... ... .. ... .......... .
Ik betaal na ontvangst van een acceptgiro.
Aangemeld door het lid:
Dhr./mevr.: ... . .. . .. . ... .. . .... .. ..... ......... . ..... . . . . .
Telefoon: ... ............... .......... .
SOlloy,tlJat G·J • 303

dient u dat aan te geven n
Na 15 april besluit
reis doorgang zal vinden. I
daarvan, als u zich aangen
dig mogelijk op de hoogte
ontvangt u dan nadere inf
reis .
Het is helaas niet r
aa nbetaling te restitueren
die later dan 15 apri l zijn ,
tie va n (een deel va n) de r
mogelijk indien de annule
daarin voorziet, dus in ge\
In alle andere geva llen is É
lijk. Voor meer informatie
u zich wenden tot Tom Sli
Korte beschrijvh
dierentuinen:
De dierentuin van
richt in 1878 en bestaat d,
jaar. Heel veel gebouwen
teren ook nog uit de vorii(
er dus een prima bewaarc
dierentuinhistorie te zien,
rengebouw, hetapengebo
berenburcht. Daarnaast h(
lijk een kleine vijftig jaar a
van het Ijzeren Gordijn ge
die tijd zijn nog ve le bou",
gebleven, zoa ls het mensa
Leipzig heeft een grote diE
bij de tijgers centraal staar
Leipzig stonden in de jareL
de "tijgerfabrieken" van E(
zijn de oude tijgerkooien ·
ken, maar in Leipzig staan'
overeind. Verder heeft Zo
interessante dierencollecti
re bosbizons, anoa's, lierh
muskusherten, nevelpantE
ren. Verder is het " Ringbe
onlangs geheel gerestaure
aquarium absoluut de mo
Zoo Hannover is I
in 1865), maar daarvan Vi,
kennen. Aangezien Hann(
2000 de Wereldtentoonst
moet de hele stad er teger
zien en daarbij kijkt men
miljoen Mark. Ook de die
hiervan mee en er is een I
ste ld, waarin de hele dien
omgebouwd wordt. Nada
c.
~
o
"t:'
-.­
.-
QQ
co
S
o
CV')
o
CV')
MAVEMAT B. V.
Sydneystraat 44
3047 BP Rotterdam
Telefoon 01041541 00
Telefax 010 415 97 27
MAVEMAT B. V.
Onderhoud en reparatie van stalen steigers.
In-en verkoop stalen steigers, nieuw en gebruikt.
Verhuur stalen steigers.
Verhuur accommodaties.
Verkoop stalen stapelbakken.
e
...-

Winterlezingen uitgelicht
Elk jaar bi.edt Blijd.orp de Vrienden een serie lezingen, verzorgd door medewerkers van Diergaarde
BIljdorp. Z~) vertellen acht~rgrondverhalen over het wel en wee de meest uiteenlopende
facetten van BII)dorp. In ~et .wlnterseizoen 1997-1998 werd het spits afgebeten door Cathy
Klng van de Blologlsch/Vetennalre Afdeling en Henk van het Hof van de Afdeling Levende
Have.
Een van de leuke aspecten aan de lezingen
is de grote verscheidenheid aan
thema's en invulling. Waar Cathy het had
over de collectieplanning in Blijdorp en andere
Europese dierentuinen voor ooievaars,
ibissen en lepelaars, ging Henk juist in op de
details van het verzorgen van de ijsberen. Eigenlijk
zijn de lezingen dan ook niet te
vergelijken.
Cathy King verschafte inzicht in de
wereld van de stamboeken, de Taxon Advisory
Groups (TAGs) en fokprogramma's.
Blijdorp beschikt, net als veel andere dierentuinen,
over een collectieplan. Hierin wordt
zo nauwkeurig mogelijk aangegeven welke
diersoorten op de lange termijn in de collectie
moeten worden opgenomen om de
algemene doelstellingen van de Diergaarde
(educatie, recreatie, onderzoek en bescherming)
te kunnen verwezenlijken.
Aan de hand van de collectieplanning
voor ooievaars, ibissen en lepelaars legde Cathy
King uit hoe zo'n planningssystematiek
werkt. Zo zijn er Europese TAGs voor bijna
alle diergroepen waarin Europese tuinen samenwerken,
van ongewervelden tot
paard-achtigen en van neushoornvogels tot
buideldieren. Zo'n TAG heeft als taak het opzetten
van een Europees collectieplan, het
ondersteunen en begeleiden van natuurbescher-mingsprogramma's,
het stimuleren en
coördineren van onderzoek, het opstellen
van regels voor huisvesting, voeding en verzorging
en het onderhouden van contacten
en samenwerken met vergelijkbare groepen
in andere regio 's, zoals de Verenigde Staten
en Australië. Blijdorp coördineert drie TAGs:
kleine roofdieren (Angela Glatston), antilopen
(Kuno Bleijenberg) en ooievaars, lepelaars en
ibissen (Cathy King).
Vervolgens ging Cathy kort in op de
gevolgde werkwijze bij het opstellen van een
collectieplan voor ooievaars, ibissen en lepelaars,
een proces van maanden en jaren ...
Allereerst werd er een inventarisatie gemaakt
van de aanwezige vogels in Europese dierentuinen,
de situatie in het wild en de status in
andere regio's. Vervolgens is gekeken naar
het aantal beschikbare verblijven. Er werd
een inventarisatie gemaakt van de problemen
die er waren bij het houden van de vogels,
bijv. slechte broedresultaten, onderlinge
agressie, de verkeerde groepsgrootte, ete.
Dan werd gekeken naar belangrijke redenen
om een soort op te nemen in het collectieplan:
is de soort bedreigd? Is de soort een
vertegenwoordiger van een ecosysteem?
Heeft de soort een educatieve waarde? Is de
soort attractief en interessant om te houden?
Ete. Kortom, er komt heel wat bij kijken! Je
gaat met hele andere ogen gaat kijken naar
de dierentuin.
Henk's verhaal was een stuk minder
technisch, maar daarom niet minder interessant!
Wat komt er allemaal kijken bij het
houden van ijsberen? Waarom is de fok in
Blijdorp de laatste jaren zo succesvol? Het
binnenverblijf verandert tijdens de winterslaap-periode
zo ongeveer in een geïsoleerde
vesting. Vliegtuigen vliegen zelfs om, om de
aanstaande moeders niet te storen!
Wist u dat de vloervervvarming in het
ijsberenverblijf expres uit staat? De verklaring
is eigenlijk heel logisch. Als de kleintjes worden
geboren, is het van levensbelang dat ze
bij de moeder in de buurt blijven. Met vloerverwarming
bestaat de kans dat ze ergens
anders gaan liggen. Zonder vloerverwarming
zoeken ze de warmte bij de moeder!
Boeiend was ook het verhaal over de
karakters van Mien en Katrien, de beide
vrouwtjes. Katrien is veel minder zorgzaam;
Een relatie met liefde ....
Zoals u in de vorige uitgave van Vriendennieuws
hebt kunnen lezen, kregen wij in
1997 geen plaatsje op de Femina toegewezen.
Natuurlijk hebben wij de verantwoordelijken
laten weten dat wij hier niet gelukkig
mee waren. Daardoor zijn de mensen van
het Rotterdams Tentoonstellings Bureau (RTB)
tàch weer aan ons gaan denken en zij hadden
nog een mooie plek over op één van de
beurzen die zij organiseren: de bruidsbeurs
"Cupido"!
je zag het heel duidelijk toen beide dames afgelopen
voorjaar voor het eerst met hun jong
naar buiten kwamen . Katrien was relatief
schoon en veel minder mager. Mien geeft alles
voor haar jong en zag er dan ook niet uit!
Hoe organ iseer je verrijking bij ijsberen?
Henk vertelde smakelijk over alle
(mislukte) pogingen: zware ballen die "gewoon"
kapot gebeten worden, metalen
tonnen die als een soort ijshockey-puck door
het verblijf worden geslingerd enzovoort. Dat
ijsberen sterk zijn, dat wisten we, maar velen
onderschatten de enorme kracht.
Dankzij de vele smeuïge anecdotes
van Henk, hingen de aanwezigen aan zijn lippen.
Als u er niet bij was, heeft u echt iets
gemist!
Tekst: Marcel Kreuger, foto's: Marcel
Kreuger en Gerda van der Linde
In december hebben we daar een
weekend gestaan, in een stand die gesponsord
werd door de firma "Koedood
Stand bouw". De elektriciteit en de vloerbedekking
werden door het RTB betaald. Het
was een "vruchtbare" beurs die ons, naast
een leuke omzet, liefst vijftien nieuwe leden
opleverde! Wat ons betreft mag onze aanwezigheid
op deze beurs dus een langdurige
relatie worden!
In ieder geval willen wij graag van de
gelegenheid gebruik maken om het Rotterdams
Tentoonstellings Bureau en de firma
"Koedood Standbouw" heel hartelijk te bedanken
voor hun medewerking.
Namens de afdeling Promotie,
Henk en Greet Gerritse.

$:1t. lKM1/ 9lJUU/Wn/
ASSURANTIE-ADVISEURS
• alle verzekeringen • pensioenen • hypotheken •
Noordsingel 208 - 210 • 3032 SM Rotterdam • .,.1...
tel. : 010465 85 77 • fax: 010 466 4545
nvaT.lid
De specialist voor uw touringcarreis,
zoals:
• Dagtochten • Bruiloften
• Personeelsreizen • Schoolreizen
• Excursies
• Meerdaagse reizen
0181 331 222
Rijksstraatweg 36 - Hellevoetsluis - Fax 0181 312 368
9!doocatenkantoor mr CJ(. CJ(ufjer
Qespecitlliseerd in O.tl.:
9lrbeidsrecht
utrtl!recht
Cfámilierecht
91i11eDIiei 124 Ie :Hafferdam . Iele/aan 010 4(36 65 44
Omo-wit en hemelsblauw
De "Jalak putih Bali ", zoals de Balispreeuw in Indonesië wordt genoemd, is een ongeveer 24
centimeter lange vogel. Hij is smetteloos wit met zwarte uiteinden van de vleugel- en staartveren.
De on bevederde aangezichtshuid is lichtblauw. De Balispreeuw heeft een fraaie kuif, die
meestal bij de man iets langer is dan bij de vrouw. Om het geslacht met 100% zekerheid te kunnen
bepalen, moet de vogel worden gesekst.
Bedreigd op Bali
De Balispreeuw komt alleen voor op
Bali. Pas in 1912 werd de vogel "ontdekt"
door de Duitse ornitholoog Stresemann. De
wetenschappelijke naam werd Leucopsar
rothschildi (het Griekse leucos betekent wit
en psar betekent spreeuw).
Oorspronkelijk kwam de vogel in grote
gedeelten van Noordwest Bali voor. Daar
bewoonde hij de niet al te dichte bossen en
savannes tot zo'n 1200 meter hoogte. Bomen
zijn noodzakelijk aangezien hij in
bestaande boom holten broedt. Eind jaren
zestig werd duidelijk dat de vogel door biotoopvernietiging
meer en meer bedreigd
werd. Bovendien bleek de Balispreeuw zeer
gewild bij dierentuinen en particuliere vogelkwekers.
Zijn naaste familielid, de zwartvleugelspreeuw
(Leucopsar me/anopterus), bleek
zich beter aan de mens aan te passen , waardoor
zij flink in aantal toenam. De
zwart-vleugelspreeuw is ook brutaler en sterker
dan de Balispreeuw en daardoor delft de
Balispreeuw in de strijd om de zeldzame
broedplaatsen vaak het onderspit. Ook
brengt de Balispreeuw maar weinig jongen
voort. Vanaf hun derde levensjaar zijn ze geslachtsrijp
en één paar brengt dan per
broedseizoen gemiddeld maar één tot twee
jongen groot.
Dit alles heeft er helaas toe geleid dat
de Balispreeuw alleen nog voorkomt in het
" Bali Barat National Pare" en dat in steeds lagere
aantallen. Waren er in 1984 nog zo'n
150 voge ls, op het moment wordt hun aantal
nog maar op ongeveer dertig geschat.
Het duurde toch tot midden jaren
tachtig voordat er op initiatief van de American
Association of Zoos and Aquaria (AZA)
een groot en langdurig onderzoek werd verricht
naar de Balispreeuw. In 1987 werd een
samenwerkingsverband (met onder andere
AZA, de Indonesische overheid en de Jersey
Wildlife Preservation Trust) opgericht met als
doel de Balispreeuw te beschermen. Er werd
een behoudsplan opgesteld om in gevangenschap
gekweekte vogels weer op Bali uit te
zetten. Helaas hebben deze inspanningen
niet tot meer Balispreeuwen op Bali geleid.
Nog steeds worden uitgezette vogels
door de lokale bevolking gevangen. Dat is eigenlijk
niet zo gek, als je bedenkt dat één
gevangen vogel drie tot vijf jaarsalarissen oplevert!
Ook de Indonesische overheid neemt te
weinig initiatief op de gebied van natuurbescherming.
Gelukkig wordt tegenwoordig
steeds meer geprobeerd de lokale bevolking
te laten profiteren van deze zeldzame vogels,
bijvoorbeeld via ecotoerisme.

De fok in gevangenschap ve rloopt op
het moment gelukkig heel voorspoedig, maar
het heeft weinig zin om deze dieren naar
Bali terug te brengen, als ze daar binnen de
kortste keren weer gevangen word en.
Balispreeuwen in Blijdorp
In Blijdorp zijn deze prachtige vogels
al meer dan 25 jaar te zien. Toch duurde het
nog zo'n 15 jaar voordat ermee werd gekweekt.
De laatste jaren gebeurt dat zelfs
met veel succes. Per jaa r broeden de koppels
gemiddeld drie keer. Per broedsel brengen ze
meestal één tot twee jongen groot. Sinds
men de voge ls preventief een medicijn geeft,
krijgen ze in Blijdorp meer jongen groot.
In Blijdorp broeden de Balispreeuwen
in de Victoria Serre het hele jaar door.
Ook op dit moment wordt er gebroed. Een
va n de twee koppel in de serre zit weer op
een paar blauwgroene eitjes en als u dit leest
hebben ze waarsch ijnlijk weer jongen.
De vogelverzorgers hebben weinig
omkijken naar deze vogels. Wat voedi ng betreft
zijn ze erg gemakkelijk. Wat fruit, levend
voer (o .a. meelwormen en krekels, voora l als
er jongen zijn), alsmede een ijzerarm voermengsel
is voldoende om ze goed te laten
ged ijen. Verder eten de vogels graag de vleesvervanger
tahoe. Ook de dierenarts ziet ze
ni et zo vaak. Helemaal ni et meer nu ook het
bepalen va n het geslacht niet meer via een
kijkoperatie (laparoscopie) gaat maar via een
DNA-onderzoek. Hiervoor wordt een veertje
va n de vogel naar een Engels laboratorium
opgestuurd. Daar is men in staat om aan de
hand va n één veertje het geslacht van de vogel
te bepalen.
In Eu ropa is ee n fokprogramma (EEP)
opgezet voor de Balispreeuw, gecoörd ineerd
door de dierentuin van Keu len. Blijdorp doet
hieraan met veel succes mee.
Balispreeuwen zij n dus zeker de
moeite van het bekijken waard. In de winter
zijn ze in Blijdorp in de Victoria Serre altijd
wel te zien. Bij warmer weer zijn ze ook bu i­
ten te zien in de faza nterie.
Spreeuwen in Nederland
In Nederland is de spreeuw (Sturn us
vulgaris) een bekende verschijning. Zo ook in
Blijdorp, vooral bij het restaurant. Daar is
ook goed te merken dat onze spreeuw een allesete
r is. Friet (liefst met mayonaise), brood
en gebak; ze lijken het all emaa l graag te lusten.
Daarnaast va ngt hij dan zelf ook nog de
nodige insekten . Onze spreeuw is een holenbroeder.
Ze leggen vier tot zeven eieren en
vijf weken later vliegen de jongen al uit. Hun
verenkleed is dan nog dof-bruin. Pas na de
herfstrui hebben ze hun volwassen ve renkleed.
Op hun mooist zijn de spreeuwen
vlak na de ru i met de vele stippen op hun
meta llic zwart-groen-paarse verenkleed.
Door slijtage aan de eindpunten van de veren
slijten de stippen eraf.
Spreeuwen zijn ook bekend door de
zéér grote groepen (van soms meer dan
500.000 vogels) waarin ze zich na het broedseizoen
verzamelen, de zogenaamde
"spreeuwenwolken". Zoveel vogels bij elkaar
kunnen dan ook behoorlijke schade aa nrichten
aan gewassen. Zo foerageren de
spreeuwen vlak voor de nacht nog kortdurend
gezamen lijk. In die tijd eet één spreeuw
ongeveer vier gram. Zo eten 500.000 spreeuwen
dus gezamenlijk 2000 kilo! Geen
wonder dus dat de boeren niet zo dol zijn op
grote groepen spreeuwen.
Tekst en foto's: Anne Marie en Jos Nijkamp,
met dank aan Ger Essenberg
(vogelverzorger Blijdorp). Foto 1 en 2: het uitvliegen
van een jonge Ba lispreeuw . Foto 3:
spreeuwen in Blijdorp.
WINKELCENTRUM
Postkantoor Mgr. Nolenslaan
A. Simons jr. Groente en Fruit
Oogadviseur Paul Berg
Vishandel Gorzeman
Wasserette V.d. Wal
Dortier Market
Hap Snap
Zeeman
Milo
J.T. Interieur
S
De Knabbelfarm
Windsor House
Drogisterij Bergsen
Hairstudio Number One
Plusmarkt Koornneef
-91\1 ~ @..orb O(lN
{J. "rl(lM-~~.
QaAd
CJN..ftV"~nn; () {J -~ rl Kapsalon Femmy
sf:IJ.fJJV q~z~~ Toerkoop Reisbureau
Q)v saViJJb û(9(9f~·
Slijterij "de Beurs van Schiedam"
Dit is een object von de Fortress Groep Rotterdam
VSB-bank
Videoland
Slagerij Hans de Jong
Banketbakkerij Sc holtes
Boekhandel van Leeuwen
Lichtdrukkerij Daalhuisen
Bloemen- en Plantenpaleis

ZOO'n boek!
De redactie van Vrienden nieuws was het er zo over eens. Hoewel geen echt
dierentuinboek verd ient het schitterende fotoboek va n natuurfotograaf Frans
Lantlng "Oog in oog" het zeker om in deze rubriek besproken te worden,
want het IS werkelijk "Zoo~n boek"! De redactie houdt zich overigens aanbevolen
voor uw tipS voor mOOie, recent verschenen boeken over dierentuinen of
natuur.
In dit indringende
boek begeleidt Frans Lanting u langs de ruim
140 foto's die hij voor dit boek geselecteerd
heeft. De persoonlijke visie van een man die
zijn leven lang overal ter wereld met wilde
dieren heeft gewerkt, komt duidelijk tot uitdrukking
in dit 251 pagina's tellende boek.
Lanting heeft de dieren in hun natuurlijke omgeving
opgezocht en soorten en situaties uit
de hele wereld bijeengebracht als een eerbetoon
aan de verwantschap van al het leven
op aarde.
In het eerste deel van het boek, "één
voor één", zien we dieren als individuen. Indrukwekkende
foto's van een Amerikaanse
oehoe uit Ca lifornië en een uilvlinder uit
Peru, doen u werkelijk stil zijn van verbazing
over de veelzijdigheid en de pracht van het
leven op aarde. In het tweede deel van het
boek, "Twee aan twee", worden dieren in
hun sociale context aan u voorgesteld . Knobbelzwijnen,
giraffen en zebra's zijn slechts
drie van de ruim zeventig soorten uit het dierenrijk
die in dit deel aan bod komen. In het
derde deel, "groepsgewijs", worden dieren
voorgesteld als leden van hun samenleving,
als individuen binnen grote groepen, maar
ook als de macht van de grote eenheid die ze
gezamen lijk kunnen vormen. Prachtige foto's
van unieke beelden van het bijna clowneske
gelaat van de papegaaiduiker en een schitterende
ijsberg met kinband pinguïns op
Antarctica, zullen u werkelijk doen gen ieten.
Lanting zelf zegt in het voorwoord:
"Mijn ogen zoeken in deze ontmoetingen
niet alleen de schoonheid die traditioneel zo
vereerd wordt door natuurfotografen. De per- '
fectie die ik in mijn fotografische composities
zoek, is een middel om de kracht en waardigheid
van dieren in de vrije natuur te tonen.
Dit is een eerbetoon aan hen."
"Oog in oog" door Frans Lanting. Uitgegeven
door Libero Nederland BV. Prijs: fl.
49,90. ISBN 3 8228 8393 X.
Recensie: Catherine Smits.
H. Mourik en Zn
Specialist in
Aardappelen, groente en fruit.
Vers gesneden rauwkost,
vruchtensalade en stamppotten.
Statensingel127
3039 LJ Rotterdam
'B'01O - 466 1671
.JlL
BAUME & MERCIER
GENEve
muA'
- ~
(mtiel'
3
CORUM
ArtüuI"d Horl(lJ:("/~FI"~
De Vriend
voor uw
ogen en oren
I !S~C~!O~E!!
I State"weg 108 . Rotterdam. 0 I 0 . 46660521
Schepenstraat 6d . Rotterdam ' Telefoon 01046654 52
DISTRIBUTEUR AGRÉÉ
JUWelie~HOrlOger
Bob Langendam
Stadhoudersweg 105 - 107, Rotterdam
Tel. : 010 - 465.00.65 en 465.34.00
REP' \!i'A'"lf
"E:?i

Tijdschrift met dierentuinnieuws
AI jaren geeft de Europese ve reniging
van dierentuinen (EAZA: Europea n Association
of Zoos and Aquari a) een blad uit,
waarin de leden (de dierentuinen d us!)
geïnformee rd worden over de activiteiten
van deze ve reniging en de aa ngesloten
ven va n de veranderingen in directies van
EAZA leden, nieuwe EEPs, nieuwe EAZA leden
enzovoort.
EAZA News is geen blad voor de
doorsnee dierentuinbezoeker, maa r alleen
dierentuinen. Vanaf nu kunnen !i=':P-....... ~--_ voor va kmensen en de ècht
ook Vrienden va n Blijdorp zich
geïnteresseerden. Aa ngezien
op d it blad abonneren.
onze Verenigi ng een goede
band met het EAZA ka ntoor
EAZA News is een Enge ls-
heeft, kunnen Vri enden van
ta lig tijdschrift, waarin de Blijdorp die in Nederl and w o-
acti viteiten van EAZA beschreven
nen zich abonneren op EAZA
worden. Naast nieuws van het
News voor slechts fl. 40,- per
EAZA Office in Amsterdam en
jaa r (overi ge mensen in Euro pa
va n de ongeveer 250 leden van
betalen fl. 55,-). U kunt abon-
EAZA (tot ni euwe fax- nummers
nee worden door fl. 40,- over te
aa n toe!), wordt er een belangrijk
maken op bankrekening
dee l gewijd aa n nieuwe ve rblij-
69.76.38.898, ten name van
ven en belangrijke geboortes. Daa rn aast is er Stichting Nati onaa l Onderzoek D ierentuinen,
een uitgebreide ru bri ek over activiteiten op Amsterdam, onder vermelding van " EAZA
het ge bied va n natuurbehoud in d ierentui- News 1998, VVB ". O p de w in terl ezing van
nen en in het w ild. Tenslotte wordt er (voor maa rt en tijdens de ledenver gadering za l het
de èchte frea ks onder u) een overzicht gege- blad ter inzage ligge n.
Giften voor de manoel-actie
(tot en met
december 1997)
H ieronder
staan alleen de giften
verantwoord, die speciaal
ten behoeve van
de actie voor manoeIkatten
binnenkw
amen; dus niet de
meerbetalingen va n
de contributie!
Tot fl. 100,-:
Schiphorst te Wilrnarsull1, Boonstra.
Bijdragen van fl. 100,-:
Droppert-StoUI. IC Den Haag, Groeninx va n Zoelen ,
Simons-Kasbocck.
Bovendien:
FI. 19.- bij een lezing Ie Vlaardingen .• fI. 50.- bij een lezing Ie Ridderkerk,
fl. 500,- van N.N .. n. 1000,- van familie De Kal en fI. 2000,­
van de heer De Monchy te ROll erdam.
De heer De Monchy was tot eind vori
g jaa r de voorzitter va n het Stichtingsbestuur
van Diergaa rde Blijdorp (zie ook Vri endennieuws
jaarga ng 19, nummer 2, mei 1997).
Ter gelege nheid va n zijn zeventigste ve rj aa r­
dag vroeg hij zijn gasten in plaats van een
ca dea u om een bijdrage voor de Vrienden
va n Blijdorp. Het resu ltaat was een bedrag
van 2000 gulden, waarvoor w ij hem natuurlijk
hartelijk bedanken! Heeft u ook zo'n
leuke actie, laat het ons dan weten. W ij besteden
er in Vri endennieuws graag aandacht
aan, want dit soort in itiatieven juichen we natuurlijk
toe! O ok de andere gevers worden
natuurlijk heel erg bedankt voor hun bijdrage
ten behoeve va n de fraa ie manoelkatten. In ­
middels hebben we het benodigde bedrag
(fl. 100.000,-) bij ee n en Diergaarde Bl ijdorp
gaat dit voorj aar beginnen met de bouw va n
het verblijf, dat na de zomer geopend word t.
Dan zijn w ij echter allang weer met een
nieuwe actie bez ig .....
PATCIiWOQK
OWLT&llOP
Marijke va n H esse
Sc hieweg 101 c
3038 AK Rotterdam
tel.: 0 I 0 466 93 60
De
Goudse
Schaar . I~
. "1~ Rtf •
p~fQ.P{j~
Reeds 15 jaar een begrip in
Rotterdam. Uw adres voor het
veranderen en repareren van al
uw kledingstukken. Paskamers
aanwezig en voor mensen die
slecht ter been zijn is er een
haal- en brengservice.
Goudse Rijweg 1
te Rotterdam
Telefoon: 010452 1073
a
ATTENTIE
Wij ontd ekten dat 'Argus
Floo ring BV op de
Statenweg 11 2a
(hoek Stadhoudersweg)
te Rotterdam meer dan
200 soorten kurkvloeren,
100 soorten laminaat' en
100 soorten parket
geheel gratis legt
(va 20 m 2 ) Dat lij kt ons
een zeer welkom initiatief,
* (gratis geldt alleen voor kurkvloeren)
omdat het verhaaltje 'dat
legt u er even in' natuurlijk
niet opgaat Argus Floofing
heeft deze specialisatie
door jarenlange ervaring
wel in huis.
Maak er gebruik van en laat
u eens voorlichten over de ~
diverse vloeren. ~
- - --
ARGUS
Flooring B.V.
Statenweg 112a
0104678310
',/ '"'/,7,1'

Krokodillen in Blijdorp
AI sinds de opening van de Diergaarde zijn er krokodillen in Blijdorp te zien en aldie jaren op
dezelfde plaats! Als u enige tijd voor het verblijf van de krokodillen staat, kunt u Zien hoe mensen
reageren op krokodillen. Krokodillen worden meestal afgeschilderd als gemene dieren, d~e
mens en dier levend verscheuren. Dit soort verhalen wordt door ouders ook graag aan hun kll1-
deren verteld . Daarom hier voor eens en voor altijd: het ware verhaal!
gen). Bij reptielen, onder andere krokodillen,
sommige hagedissen en veel sch ildpadden,
wordt het geslacht daarnaast echter ook nog
bepaald door de temperatuur van het embryo
in het ei. Bij een hogere
nesttemperatuur worden er voornamelijk
mannetjes geboren, terwijl er bij een lagere
broedtemperatuur voora l vrouwtjes uit de eieren
kruipen!
De Chinese alligator leeft tegenwoordig
in een vrij beperkt gebied aan de
Historie
Krokodillen behoren tot een groep
van dieren, die de aarde al meer dan 70 miljoen
jaar bevolkt. Fossielen wijzen er op dat
er krokodillen bestonden van vijftien meter
lengte en een gewicht van zesduizend kilo.
De krokod illen die nu op aarde leven, zijn
een stuk kleiner. De grootste krokodil is de
zeekrokodil, die een maximale lengte kan bereiken
van wel tien meter! In oude culturen
werden krokodillen vereerd en gevreesd. De
Egyptenaren vereerden de krokodillen uit de
Nijl, die ze als heil.ige dier~n beschou~?en.
Aangezien krokodillen te zien waren biJ de
jaarlijkse overstromingen, associeerden de
Egyptenaren de krokodi l met welvaart. Immers,
door de overstrom ing van de Nijl werd
de omringende woestijn door de achtergebleven
riviermodder vruchtbaar gemaakt.
Alligators en krokodillen
Op dit moment leven er nog zo'n 22
soorten krokodillen op aarde. Er is grote discussie
over de wetenschappelijke indeling
van de krokod illen. Vaak worden ze in twee
groepen ingedeeld: de "echte krokodillen "
enerzijds en de "all igators" en "kaaimannen "
anderzijds. De dieren in beide groepen lijken
sterk op elkaar. Het versch il zit voornamelijk
in de tanden. Weliswaar is bij alle krokodillen
de vierd e tand van de onderkaak aanmerkeli
jk groter dan de andere tanden, maar bij de
echte krokodillen past deze in een inkeping
van de bovenkaak en is zichtbaar bij een gesloten
bek. Bij de alligators en kaaimannen is
deze tand bij een gesloten bek niet zichtbaar.
Een ander verschi l heeft te maken
met de regulatie van de lichaamstemperatuur.
Krokodillen zijn koudbloedige dieren,
die afhankelijk zijn van externe warmtebronnen
om hun lichaamstemperatuur te
verhogen. Echte krokodillen leven in de tropen
en gaan de zon juist uit de weg, omdat
zij anders zo actief worden, dat ze heel veel
eten nodig zouden hebben . Alligators daarentegen
leven in meer gematige klimaatzones
en zoeken 's morgens de warmte op door op
land te gaan zonnen en 's middags door delen
van de rug al liggend in het water aan de
zon bloot te stellen.
Broedzorg
Van meerdere soorten krokodillen is
bekend dat zij broedzorg voor de eieren vertonen.
Dit gedrag is onder andere goed
onderzocht bij de Nijlkrokodil. Het wijfje van
de Nijlkrokodil graaft een gat in het zand in
de buurt van water. waarin zij 16 tot 80 eieren
legt. Gedurende de hele broedtijd van
circa negentig dagen blijft zij in de buurt van
het nest om het te bewaken tegen rovers als
varanen en hyena's. Zij heeft dan geen tijd
om te jagen en eet dus de hele tijd niets!
Wanneer de jongen uit de eieren komen
maken zij geluiden, waarop de moeder
reageert door het nest open te graven. Zij
neemt de jongen en nog niet uitgekomen eieren
in haar bek. De nog niet uitgekomen
eieren breekt zij voorzichtig open tussen tong
en gehemelte.
Eieren en temperatuur
Bij vogels en zoogd ieren wordt het geslacht
bepaald door de chromosomen .
(waarop de erfelijke eigenschappen vastl lg-
Krokodillentranen
Met krokodillentranen bedoelen we
gespeeld verdriet of medeleven. Een oude fabe
l uit de twaalfde eeuw vertelde al van de
huichelarij van de krokodil. 's Nachts hield.
deze zwelgpartijen, terwij l hij zich overdag 111-
getogen gedroeg. Zijn huichelachtigheid zou
tot uiting komen in de vorm va n tranen .
Ook Shakespeare maakt melding van
krokod illentranen en vergelijkt deze met vrouwentranen
in zijn beroemde werk Othello:
"Ach alle duivels
Kon de aarde bevrucht worden door vrouwentranen.
Iedere geplengde druppel zou een
krokodil worden".
Het verschijnsel krokodillentranen berust
op waarheid. Krokodillen hebben
traan-klieren om hun ogen vochtig te houden
en soms kan hier een druppel uit lopen. Dit
gecombineerd met het huilend geluid dat ze
kunnen voortbrengen en de permanente
"grijns" op de kaken leid t tot de "beschuldiging"
van huichelarij .
Krokodillen in Blijdorp
Op dit moment heeft Blijdorp twee
soorten: de Chinese alligator en de pantserkrokod
il. We zu ll en beide soorten kort de
revue laten passeren.
beneden loop van de Jangtsek iang-rivier in
China. Vroeger was zijn leefgebied veel groter
maar dit verdween door de enorme
be~olkingsgroei aldaa r.
Het gebied waar deze soort leeft,
loopt iedere zomer onder wat~r wa~ rd oor .
een moerasgebied ontstaat. Dit gebied IS niet
geschikt voor landbouw, zodat de krokodil
hier niet wordt bedreigd. De Chinese krokodil
is vooral 's nachts actief; overdag slaapt hij
in een hol. In dit hol overwintert hij ook.
De Chinese alligator is een kleine
soort met een maximale lengte van anderhalf
tot twee meter. Hij eet in het w ild vooral slakken
, St Jacobsschelpen en zoetwaterschildpadden.
Een enkele maa l word en ook
ratten gegeten.
De pantserkrokodil is een soort die
voorkomt in tropische wouden van het zu i­
den van Mauretanië en Senegal tot het
noorden van Angola. Hij komt voor in vrijwel
hetzelfde gebied als de Nijlkrokodil.
Zijn rug is bruinachtig geel met zwarte
vlekken, maar hij heeft een grijsgroene kop.
De dikke sch ilden van de nek gaan over in
die va n de rug, waardoor de krokodil gepantserd
lij kt. Deze soort wordt drie tot vier
meter lang en is daarmee, zeker in vergelijking
met de vorige soort, een grotere
krokodil. Natuurlijk zijn de afmetll1gen nog
gering in vergelijking met de zeekrokod.il. .
Zijn voedsel bestaat voorn amelijk Uit
vis, schaaldieren en kleine prooidieren als watervogels.
Gerhard Tijssen. Foto's: Peter Stolk

REGI STERACCOUNTANTS
Een zwaan heeft z'n
veren evengoed
nodig als een mus ...
Bovendijk 39 B
2295 RV Kwintsheul
Telefoon (0174) 29 6643
Fax (0174) 29 39 49
Twigt & Wendel BoV registeraccountants
biedt u optimale kennis, service,
kwaliteit en betrouwbaarheid bij uw
financiële beheer en transacties .
Dicht bij huis of internationaal;
voor grote of kleinere accounts zijn
wij uw adviseur.
ECHTE BAKKER
'Theo v.d.Wam
Tevens uw leverancier voor horeca en catering
Hillevliet 15 Groene Hilledijk 255a Lange Hilleweg 117
Tel.: 0104859657 Tel.: 010 423 23 39 Tel. 0104847835
~x: 010-485 00 27 ~~ ~~ ~~
t:~;;"ûll .
~~~v~
Het Oceanium (deel 7);
de bouw is gestart!
AI ruim twee jaar houdt Hans Post, één van de personen die zich met de voorbereiding van het
Oceanium bezighoudt, u op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom dit enorme project.
Vanaf de allereerste schetsen tot aa n het definitieve ontwerp toe hebt u alles in Vriendennieuws
kunnen volgen . Het za l u ook niet ontgaan zij n, dat er inmiddels daadwerkelijk
gebouwd wordt aan de overzijde van het spoor. Daarom is het goed om met Hans Post eens terug
te kijken op het afgelopen jaar. Dit gesprek wordt (toepasselijker kan het bijna niet)
begeleid door "achtergrondmuziek" van hei-installaties die enorm e palen in de grond wegwe r­
ken: de basis van het Oceanium wordt nu gelegd!
Hoever is Blijdorp nu precies met het
Oceanium?
Inmiddels hebben we het definitieve
ontwerp van het Oceanium goedgekeurd.
Tot in de kleinste details is het plan nu uitgewerkt
tot een bestek. Zo weten we
bijvoorbeeld niet alleen waar een deur moet
komen, maar ook al van de meeste deuren
naar welke kant die open moet gaan, van
welke type materiaal hij gemaakt is, wat voor
type slot er in komt en wie daar een sleutel
van moet hebben. Nu worden nog slechts de
al lerl aatste details veranderd . We hebben inmiddels
met een aantal leveranciers
contracten afgesloten: zo weten we wie de
acrylruiten van de doorlooptunnels gaat leveren
en wie de kunstrotsen gaat maken. Wat
educatie betreft weten we inmiddels wat
voor educatieve voorzieningen we in het
hele Oceanium willen en hoe die eruit moeten
zien . Op dit moment zijn we aan het
onderhandelen met producenten om die gevraagde
educatieve voorzieningen ook
daadwerkelijk te gaan produceren. Andere
onderdelen van het definitief ontwerp, zoals
de nieuwe hoofdingang (in de vorm va n een
grote ronde tent), het restau ran t bij de ingang,
de winkel en de bezoekersservice,
werd en de afgelopen maanden steeds gedeta
illeerder. Maar er is nog volop werk te
doen. Zo moeten we nu gaan werken aan de
im plementatie: hoeveel mense n moeten er
werken en hoe gaan die precies werken en
wat hebben ze nodig.
Hoe wordt de rest va n het Roei Langerakpark
ingeri cht?
Het gebied dat Blijdorp in het Roei
Langerakpark erbij krijgt, beslaat een gebied
van elf hectare. Het Oceanium maakt daar
slechts een klein deel va n uit. Zoals al eerder
geschreven komt er op dit terrein ook een
reusachtig parkeerterrein, dat plaats biedt
aan zo'n 1500 auto's en touringcars en heel
veel fietsen.
De nieuwe entreepartij krijgt een
aparte ronde vorm , ontworpen door onze architect
Schroeder. Door middel van grote
waterpartijen krijgt de ingang een heel land ­
schappelijk, open karakter en lijkt de
Diergaarde naad loos over te vloeien in het ernaast
gelegen park. De rest va n ons nieuwe
terrein is gereserveerd voor de inrichting van
de continenten Noord- en Zuidamerika,
Europa en ee n groot dienstterrein. Aangezien
we voor Amerika en Europa voorlopig nog
geen geld hebben, zu llen we dit terrein alleen
landschappelijk vormgeven en er
bijvoorbeeld tijdelijk één reusachtige weide
voor "harde" dieren, zoa ls bizons en wapiti's,
aan leggen. In de toekomst richten we deze
continenten vanzelfsprekend wel in. Dan zal
er een groot berenverblijf gebouwd worden,
voor een grote noordelijke berensoort, zoals
bijvoorbeeld Kamschatkaberen of ijsberen.
Gaat het oude dienstterrein, achter
het verblijf voor rotswallabies, daarmee
verdwijnen?
Nee, dit blijft bestaan als servicecentrum
voor de "oude tuin". We krijgen dus
twee dienstterreinen, omdat we niet met al
het materiaal en afva l door de hele diergaa r­
de kunnen gaan rijden . Dit stelt ons wel voor
een probleem, want als er twee dienstterreinen
zijn, kan dit tot gevolg hebben dat het

personeel van de "oude tuin " minder contact
met de "nieuwe tuin" krijgt. Er zouden dus
twee aparte groepen binnen de dierentuin
kunnen ontstaan en dat is geen gewenste situatie.
Dit aspect heeft op het moment onze
aandacht.
Kun je nog iets vertellen over de verbinding
tussen de oude en de nieuwe
tuin?
Er is inmiddels definitief besloten dat
we een tunnel onder het spoor gaan aanleggen
. Deze tunnel komt direct links van de
huidige okapistal en het looppad gaat dus
dwars door het huidige okapi perk naar het
spoor toe.
De tunnel onder het spoor wordt minimaal
tien en misschien wel vijftien meter
breed. We moeten immers niet vergeten, dat
dit de " bottle-neck" van de dierentuin wordt:
iedere bezoeker moet er twee keer doorheen.
Aan de ene kant willen we de tunnel
niet donker maken, om het meer uitnodigend
te laten zijn, maar aan de andere kant
kun je juist dat donkere gebruiken om het
thematisch in te richten, bijvoorbeeld aardbevingen,
of "leven onder de grond".
Hoe brengen jullie de bezoekers nu
op de hoogte van het feit dat de mensen
over een paar jaar zeker moeten
terugkomen?
Naast allerlei verwijzingen in de huidige
tuin naar het nieuwe project, spelen we
op dit moment serieus met de gedachte om
op gezette tijden rond leidingen in de bouwput
te organiseren. We zouden daar een
tijdelijke informatieruimte kunnen neerzetten,
van waaruit je de mensen wat kunt
vertellen over hetgeen er gebouwd wordt.
En als Bl ijdorp nu klaar is met het
hele Masterplan?
Dan beginnen we weer gewoon opnieuw!
Ik ben er va n overtuigd, dat er over
vijftien jaar een heel nieuwe groep mensen in
Blijdorp zit, die weer een heel nieuw Masterplan
voor Blijdorp za l gaan ontwikkelen. Dan
zal er wel wéér een heel ni euw Blijdorp verschijnen.
Ook dan zullen er weer mensen
voor een monumentenwet zijn, die well icht
het Oceanium willen conserveren en Taman
Indah willen behouden. De geschiedenis zal
zich ongetwijfeld nog wel een kee r herhalen!
Als u zèlf eens ee n vraag aan Hans
Post hebt, wordt u hierbij van harte uitgenodigd,
om deze op te sturen naar de redactie.
Wij zullen ze Hans voorl eggen en zijn antwoorden
in het augustusnummer publiceren.
Tekst en interview: M arc Damen. Foto: BaItimore
aquarium
Leeg is maar leeg
Vuil u deze ruimIe volgende keer met een advertentie?
Hobby CENTRUM
MAGAZij N BLi· dORp
Stadhoudersweg 97c
3039 EC Rotterdam
Te/efoon 0/04663/ 80
GEREEdscltAPPEN • IJZERWAREN
ElEkTRA • SANiTAiR • VERF· SLEUTdsERViCE "
!J?reforia
:7lruariumspeciaalzaak 6u
Of je nu
woont in een
"statige laan "
of een terrarium
MAKELAARDIJ RUBENSPLEIN
weet als geen ander hoe het is
om goed gehuisvest te zijn!
Uw Makelaar met de Persoonlijke
aandacht.
LMAKELAARDIJ Rembrandtlaan 2 • Broersvest 10
RUBENSPLEIN Schiedam 010 273 12 22
-------
Ruim 300 m 2 dierplezier!
Op vertoon van deze advertentie
en een aankoop van /50,-
aan tropische vissen
/25,-
Ruim assortiment aan
dieren en -benodigdheden
Op vertoon
van deze advertentie
ontvangt u een kanarie
plu, kool vo"'f 45, _
*. , ,; ! ;r. ... . ~'
L
df n:=r
Pretorialaan 24-26 • 3072 EN Rotterdam
telefoon: 0104853900
F e < xe ... m .."

oc
The zoo of De, it's for free!
Aan het einde van de 1ge eeuw stonden
diverse diersoorten in Amerika, zoals de
bizon, op het punt uit te sterven. Na aandringen
van natuurliefhebbers besloot het
Amerikaanse Congres in 1888 een National
Zoo op te richten om de met uitsterven bedreigde
dieren te beschermen . Uiteindelijk
opende "The National Zoo" in Washington
DC (District of Columbia) in 1891 haar poorten.
Vanaf het begin hoefden de bezoekers
geen entree te betalen, kortom een gratis
dierentuin! Het gebrek aan inkomsten uit entreegelden
brak de dierentuin in de loop der
jaren echter op. In plaats van een voorbeeld
voor de natuurbescherming werd de dierentuin
van Washington een armoedige tuin.
Hierin kwam in 1958 verandering toen de
"Friends of the National Zoo" werd opgericht,
die veel geld binnenhaalden met
sponsoring en dergelijke. Hoewel de financiële
situatie sindsdien is verbeterd, zal de
National Zoo nooit een dierentuin met een
dikke geldbuidel worden.
De dierentuin ligt zowel op een heuvel
als in een rivierdal, waardoor er flinke
hoogteverschillen zijn. De dieren zijn veelal
gehuisvest in ruime verblijven. Omdat het 's
winters behoorlijk koud kan zijn in Washington,
hebben de meeste dieren verwarmde
binnenverblijven, waar het ook voor de
bezoekers goed toeven is.
Als nationale dierentuin profiteert
Washington wel van alle internationale contacten
van de regering. Zo ontvangen de
presidenten regelmatig dieren tijdens hun bezoek
aan verre landen. Deze soorten krijgen
dan een plaatsje in The National Zoo. De
meest genereuze gift kwam in 1972 uit China:
twee reuzenpanda's (Ling-Ling en
Hsing-Hsing). Hoewel er enkele baby's zijn
geboren, zijn deze door de onervarenheid
van de moeder én door infecties vrij snel na
de geboorte overleden. Helaas is het vrouwtje
Ling-Ling in 1992 onverwachts overleden.
Hsing-Hsing maakt gelukkig nog een montere
indruk en verorbert dagelijks zo'n 20 kg bamboe.
Hij leeft in een groot, gevarieerd
buitenverblijf met veel "speelgoed" en mag
alleen naar buiten als het kouder is dan 25
graden.
Enkele jaren geleden is de Amazonehal
geopend. In deze hal met weelderige
vegetatie zijn circa 80 diersoorten (waarvan
60 soorten vissen) gehuisvest. In eerste instantie
loopt de bezoeker op de begane grond in
een gang langs allerlei waterbiotopen. Via
een trap komt hij dan op de eerste verdieping,
waar hij nog een keer langs dezelfde
verblijven komt, maar dan enkele meters hoger.
Hier bevindt zich een weelderig
regenwoud met aapjes, vogels en luiaards.
De waterbiotopen kunnen dan van bovenaf
bekeken worden. Dit is nog eens efficiënt gebruik
maken van de ruimte! Naast de
Amazone-hal is één van de onderzoekscentra
van het Smithsonian Institute gevestigd, dat
ondermeer veel ecologisch onderzoek verricht.
Het instituut is open voor bezoekers en
zij kunnen gewoon vragen stellen aan de wetenschappers.
Het meest bekend is de dierentuin
van Washington misschien wel vanwege de
fok met Komodovaranen. Eind 1992 was de
National Zoo de eerste dierentuin buiten Indonesië
waar Komodovaranen (13 stuks)
werden geboren. De ouders (Sobat en Friendty)
waren geschonken door president
Soeharto van Indonesië. Inmiddels zijn er in
Washington reeds 55 (!) jongen geboren en is
de produktie van het succesvolle paar op een
laag pitje gezet. In eerste instantie is een aantal
jongen naar andere Amerikaanse
dierentuinen gegaan. Ook Blijdorp heeft echter
geprofiteerd van de geboortegolf in
Washington: in 1995 zijn drie jonge Komodovaranen
uit nest nummer vier gearriveerd.
Hopelijk vergaat het deze dieren beter dan
Komo .. .
De dierentuin heeft ook veel soorten
apen. Het meest spectaculair gehuisvest zijn
de orang oetans. Deze hebben twee buitenverblijven
tot hun beschikking, die op circa
200 meter afstand van elkaar liggen. De
orangs kunnen zich via touwbruggen verplaatsen
van het ene naar het andere verblijf.
Door middel van schrikdraad wordt voorkomen
dat de apen via de palen, waartussen de
touwen zijn opgehangen, naar beneden klimmen.
Het publiek kan op een aantal plaatsen
onder de touwen doorlopen, waar dan met
een beetje geluk juist een orang oetan overheen
klimt! (zie foto bladzijde 42). De
touwen zijn zodanig hoog gehangen, dat een
orang zich niet naar beneden laat vallen.
Behalve de orang oetans zijn ondermeer
gorilla's, chimpansees, colobus-apen,
Celebes-makaken en diverse kleine apensoorten
uit Zuid-Amerika te zien . In de jaren 80
heeft Washington het voortouw genomen om
gouden leeuwaapjes, waarvan er destijds in
het regenwoud van Brazilië nog maar een
paar honderd leefden, terug te plaatsen in de
natuur. In eerste instantie was dit geen succes,
omdat de aapjes vele vaardigheden
(voedsel zoeken en lopen over wiebelende
takken) misten. Tegenwoordig wordt een aantal
vaardigheden in de dierentuinen
aangeleerd en werken diverse dierentuinen
(ondermeer Apenheul) mee aan de reïntroductie.
Inmiddels is de terugkeer redelijk
succesvol en scharrelen er al kinderen, kleinkinderen
en achterkleinkinderen van de
uitgezette dieren in Brazilië rond: een successtory
die voor een aanzienlijk deel aan The
National Zoo toe te schrijven valt!
De dierentuin van Washington heeft
ook een zeer uitgebreide collectie vogels.
Met name ki-aanvogels zijn goed vertegenwoordigd.
De lelkraanvogel, bijvoorbeeld, is
een schitterende vogel, die in Europa weinig
in dierentuinen te zien is. Bijzonder is ook
een aantal vogels die alleen op Hawaï voorkomt,
zoals de Omao, de liwi en de Amakihi.
Dit zijn vogels die behoren tot de honingkruipe~s
en verwant zijn aan onze gorzen. Ze zijn
vnj eenvoudig gekleurd en voeden zich met
insekten en nectar. Veel van de vogels op Hawaï
zijn bedreigd vanwege de oprukkende
bebOUWing en de jacht uit het verleden.
Uiteraard zijn er in de National Zoo
ook giraffen, olifanten, neushoorns, dwergn ijlpaarden
enzovoort, te bewonderen. De lijst
met bijzonderheden is echter zo groot, dat
we daar in dit verslag niet eens aan toekomen!
Als u ooit eens in de buurt van Washington
bent, moet u beslist de dierentuin niet
overslaan. En de tien dollar parkeergeld betaalt
u graag bij de gedachte dat de
dierentuin gratis is .. ..
Tekst en foto 's: Angeline Peters en
Alex Schouten

Vrienden voor het leven
"Je hebt het gevoel dat je er bij hoort.":
Monique van Leeuwen-Maat (37)
Monique komt al sinds 1980 in
Blijdorp. Ze ging toen studeren aan het Rotterdams
Conservatorium. "Je zit veel alleen te
oefenen op je instrument. Ik moest er af en
toe even tussen uit. Ik vond ook de planten
altijd heel mooi, bijvoorbeeld de toenmalige
rotstuin naast de giraffen en het pad van de
ijsberen naar de giraffen. Dat was 's zomers
een feest van bloemen."
Monique begon met een winterabonnement,
maar dat werd al snel een gewoon
jaarabonnement. Jaren later, pas in 1991 ,
werd ze ook lid van de Vrienden. "Voor neefjes
en nichtjes kocht ik bij "die kiosk" altijd
leuke goedkope spulletjes. De manier van
geld inzamelen voor betere verblijven sprak
me ontzettend aan. Daar wilde ik best wel
wat voor doen!" Ze werd gelijk lid van het
promotieteam: "Er werd gevraagd om actieve
leden, dat leek me wel wat."
Ook Monique heb ik gevraagd naar
haar favoriete plekken in Blijdorp. "Op dit
moment is dat vooral het moerasgebied en
de ruimte rond de Maleise bosrand. Ik vind
het heel leuk hoe ze met planten bezig zijn,
dat ze de beplanting aanpassen aan het biotoop.
Er zijn bepaalde bomen en struiken
waar ik persé naar toe ga wanneer ze bloeien.
Blijdorp heeft zoveel bijzondere bomen
en struiken! Ik heb een tekencursus gedaan
waarbij we natuurlijk gingen oefenen in
Blijdorp. Ik tekende ook de planten. Tot
groot genoegen van een van de tuinlieden.
Eindelijk ook eens iemand met aandacht
voor de beplanting ... "
Nog een leuk verhaal over de planten
in Blijdorp. Monique zag op een vakantie in
Engeland een plant die ze nog nooit eerder
had gezien. Terug in Nederland bleken ze
nergens te koop. Het jaar daarop werden er
dus een paar gekocht in Engeland. Nog trots
op haar verovering ging ze wandelen in de
Diergaarde. Toen bleken er opeens tientallen
te staan bij Taman Indah!
De absoluut favoriete Blijdorp-bewoners
zijn de gorilla's: "Ik denk omdat ze heel
dicht bij ons staan. Ook al lijkt dat soms anders,
ze zijn ontzettend vredelievend. Het
zijn ook allemaal individuen met een eigen
uiterlijk en een eigen karakter. Er is ook altijd
interactie tussen de dieren. Ze zijn heel sociaal."
De olifanten zijn goede tweede, maar
ook de knaagdieren zijn favoriet: de caviakuil,
de hutia's. Ook is er een speciaal plekje
voor de halfapen, lori's en schildpadden: " Ik
hou gewoon van ronde vormen ... "
Natuurlijk is Monique enthousiast
over de veranderingen in Blijdorp: "Je moet
soms meer je best doen om de dieren te kunnen
zien, maar het is zoveel interessanter
dan een dier in een klein hokje. De verblijven
zijn veel natuurlijker. Bijvoorbeeld de
wolven-vallei. Dat is spannend!"
"Jammer dat het miljoen voor de gorilla's
nog niet is gebruikt. Onze gorilla's zitten
nooit buiten. Ik weet wel dat het Oceanium
voor gaat, maar laten we de "oude" tuin niet
vergeten. Zoals het een betrokken Vriend betaamt,
weet ook Monique wel een aantal
minpunten van de Diergaarde: " De binnenverblijven
van de roofdieren maken me
ontzettend triest. Het publiek kan veel te
dichtbij komen. De dieren zijn makkelijk te
pesten. Ze kunnen dan geen kant op. Ook
wordt er veel te veel geschreeuwd. Zolang ze
daar nog moeten zitten kan er misschien een
glasplaat tussen de dieren en het publiek worden
geplaatst. Ook de kinderboerderij vind
ik vreselijk! Het is veel te klein. De geiten en
schapen moeten op gras staan in plaats van
beton."
Maar genoeg negatieve zaken. "Het is
hartstikke leuk dat Blijdorp zoveel succes
heeft met bijzondere dieren als babiroesa's,
witlipherten, takins en nu weer met de Indische
neushoorn. Als zo'n jong geboren
wordt, ben je net zo blij alsof het iets van jezelf
is. Toen Aya en Astra (gorilla-baby's -MK)
geboren moesten worden ging ik elke dag
even kijken ... "
Monique mist af en toe wat meer persoonlijke
informatie over de dieren: karakter,
ontwikkeling, ete. Bij de gorilla's wordt dat
wel gedaan. In sommige dierentuinen werken
ze met stambomen. Dat vind ik ook heel
leuk. In Frankfurt ontdekten we zo dat er een
dochter zit van Salomé, het gorillavrouwtje
dat vroeger in Blijdorp zat."
"Ik begrijp best wel dat je een dier
niet vast moet pinnen aan een tuin. Sommige
dieren zitten echter een hele tijd in Blijdorp.
Daar krijg je een band mee. Zo zijn we naar
Barcelona gegaan om Xebo (gorilla -MK) te
zien. Ik heb hem toch vijftien jaar zien opgroeien.
Ik zag hem minstens één keer per
week, dat is meer dan ik menig neefje of
nichtje zie!"
Monique bezoekt regelmatig dierentuinen
in het buitenland. Er zijn een paar
duidelijke favorieten: "Howiett's vanwege de
waanzinnige groepen gorilla's en de eigenzinnige
manier waarop ze zijn gehuisvest. Daar
kan ik uren naar kijken. Jersey is ook een favoriet,
vanwege de achterliggende gedachte
en de mooie buitenverblijven voor gorilla's
en orangs. Doué, Cerza en Beauval in
Frankrijk vanwege de prachtige, natuurlijke
verblijven. In Nederland: Blijdorp en
Emmen. In Rhenen zijn ze heel goed bezig
met het tijger- en beren bos. Ik heb het gevoel
dat de Duitse tuinen een beetje
achter-blijven. Ook de nieuwe verblijven
daar vind ik vaak weinig spectaculair."
Ter afsluiting hebben we nog even gesproken
over de Vrienden. Monique is over
het algemeen heel tevreden: "Vriendennieuws
vind ik fantastisch. Het nieuws over
Blijdorp en andere tuinen spit ik altijd helemaal
door. Ook de lezingen zijn erg leuk. Je
krijgt zo de broodnodige achtergrondinformatie."
De eendaagse reizen zijn vaak te
massaal, dan bevalt de meerdaagse reis beter:
"Het was een openbaring voor mij om te
zien dat er nog meer freaks waren. Het leuke
is dat het hele verschillende mensen zijn,
maar met dezelfde liefhebberij."
"Het is ook erg leuk om door de tuin
te lopen en bekende gezichten tegen te komen,
de laatste nieuwtjes uit te wisselen, met
mevrouw Amorison taart te gaan eten, omdat
er een gorilla is geboren .. . Je hebt het gevoel
dat je er bij hoort. Ik zou wel een eigen ruimte
willen hebben, waar je elkaar kunt ontmoeten,
foto's ophangen, kleine tentoonstellingen
organiseren, etcetera."
Tekst: Marcel Kreuger
Foto's: Marcel Kreuger en Judith Rensen

Xebo doet weer van zich
spreken!
In de vorige uitgave van Vriendennieuws
heeft u kunnen lezen dat Ina van
Seeters de gori lla Xebo in de dierentuin van
Barcelona gezien heeft. Naar aanleiding hiervan
ontving de redactie een brief van
Miranda Buter, die Xebo in Barcelona verzorgd
heeft. En zij heeft goed nieuws!
"Als student aan de Agrarische Hogeschool
te Delft heb ik de afgelopen zomer
stage gelopen in Zoo Barcelona en daar ook
Xebo verzorgd. In die tijd deelde Xebo het
nieuwe gorillaverblijf met de dames Kena en
Machi, twee dochters van de beroemde witte
gorilla "Sneeuwvlokje". In Barcelona hoopt
men er vurig op dat één van de kinderen van
sneeuwvlokje ook een witte nakomeling ter
wereld zal brengen.
Xebo kan het goed vinden met Kena.
Overdag zitten ze heel vaak bij elkaar. De
Agenda
zondag 8 maart 1998:
Winterlezing over de kweek van zeedieren
in Diergaarde Blijdorp, door Michael
Laterveer van de biologisch/veterinaire afdeling.
De Wolfert van Borselenschool gaat
open om 10.00 uur; de lezing begint om
10.30 uur.
zondag 5 april 1998:
Dead-line voor de mei-uitgave van
Vriendennieuws.
zaterdag 18 april 1998:
Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering
en Blijdorp-dag (zie bladzijde 4). Niet vergeten
u aan te melden voor het luxueuze
lunch-buffet!
zaterdag 25 april èn
zondag 3 mei 1998:
Voorjaarsexcursie naar Zoo Dortmund
op twee verschi llende dagen
(z ie bladz ijde 15).
band tussen Xebo en Machi is een stuk minder
hecht. Enkele dagen voordat ik terugging
naar Nederland kwam het nieuws dat juist
Machi zwanger is! De geboorte wordt in
maart verwacht. Het wordt een span nende
tijd, want omdat er al vij ftien jaar geen gorilla's
meer geboren zijn, is het maar afwachten
of de moeder weet hoe ze met zo'n jong om
moet gaan."
woensdag 20 tlm
zondag 24 mei 1998:
Meerdaagse reis naar de dierentuinen
van Leipzig, Hannover, Walsrode en Rheine
in Duitsland (zie bladzijde 23). Meldt u snel
aan, want vol is vol!
eind mei 1998:
Het tweede nummer van de twintigste
jaargang van Vriendennieuws verschijnt.
Medio juni 1998:
Speciale jubileumbeurs in Diergaarde
Blijdorp met tal van activiteiten rond de Vereniging
Vrienden van Blijdorp. Hierover leest
u meer in het volgende nummer.
Zaterdag 4 juli 1998:
Fotocursus verzorgd door dierentuinfotograaf
Rob Doolaard, waarbij u kunt leren
hoe u mooiere foto's van dieren in dierentuinen
kunt maken. Ook hierover meer
informatie in het mei-nummer.
september 1998:
Feestelijke opening van het verblijf
voor de manoelkatten.